52022AE3219

EUR-Lex

Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

EUROPA
EUR-Lex home
EUR-Lex - 52022AE3219 - EN

Help

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

Document 52022AE3219

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni — Interventi fis-Suq tal-Enerġija fi żmien qasir u Titjib fuq medda itwal ta’ żmien fid-Disinn tas-Suq tal-Elettriku — pjan ta’ azzjoni” (COM(2022) 236 final)

EESC 2022/03219

ĠU C 75, 28.2.2023, p. 185–189 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

HTML

PDF

Official Journal

28.2.2023

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 75/185

(COM(2022) 236 final)

(2023/C 75/27)

Relatur:

Alena MASTANTUONO

Konsultazzjoni	Kummissjoni Ewropea, 28.6.2022
Bażi legali	Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea
Sezzjoni kompetenti	Sezzjoni għat-Trasport, l-Enerġija, l-Infrastruttura u s-Soċjetà tal-Informazzjoni
Adozzjoni fis-sezzjoni	4.10.2022
Adozzjoni fil-plenarja	26.10.2022
Sessjoni plenarja Nru	573
Riżultat tal-votazzjoni (favur/kontra/astensjonijiet)	179/3/1

1. Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) huwa mħasseb ħafna dwar l-iżviluppi fis-swieq tal-enerġija u għalhekk jilqa’ l-fatt li l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni qed tikkunsidra interventi fis-suq tal-enerġija għal żmien qasir u titjib fit-tul fid-disinn tas-suq tal-elettriku. Għalhekk, il-KESE jenfasizza l-konklużjoni tal-Kummissjoni li “hemm oqsma fejn huma meħtieġa aġġustamenti għad-disinn tas-suq tal-elettriku tal-UE biex jitqies ix-xenarju futur tal-enerġija u t-taħlita tal-ġenerazzjoni, teknoloġiji emerġenti ġodda, żviluppi ġeopolitiċi, kif ukoll it-tagħlimiet meħuda mill-kriżi attwali. Tali aġġustamenti għandhom jikkontribwixxu għall-ottimizzazzjoni tal-funzjonament tad-disinn tas-suq tal-elettriku u għandhom jagħmluh aktar adattat biex jixpruna dekarbonizzazzjoni kosteffettiva tas-settur tal-elettriku, biex iwassal prezzijiet affordabbli għall-konsumaturi u biex iżid il-kapaċità tiegħu li jiflaħ għall-volatilità tal-prezzijiet”.

1.2.

Peress li s-swieq tal-enerġija li jiffunzjonaw tajjeb jaqdu rwol kruċjali biex jintlaħqu l-objettivi bażiċi kollha ta’ sistema tal-enerġija sostenibbli, jiġifieri s-sigurtà tal-provvista, spejjeż u prezzijiet raġonevoli, u n-newtralità klimatika, il-KESE jemmen ukoll li huwa importanti li jiġu ffaċilitati u jinżammu l-kundizzjonijiet it-tajba għall-futur. Kwalunkwe miżura futura m’għandhiex tikkomprometti dawn il-prerekwiżiti u għandha tippermetti li jsiru sforzi klimatiċi fuq perjodu medju ta’ żmien u fit-tul.

1.3.

Madankollu, fl-istess ħin, il-KESE jinnota li l-kriżi attwali tal-prezzijiet tal-enerġija qed ikollha impatt negattiv fuq l-unitajiet domestiċi u n-negozji Ewropej. Il-prezzijiet estremi tal-enerġija qed iżidu l-inflazzjoni u jikkontribwixxu għall-inċertezza ekonomika. Għalhekk, il-KESE jappoġġja l-approċċ tal-Kummissjoni li tieħu miżuri fuq perjodu qasir ta’ żmien biex tiżgura prezzijiet affordabbli u tnaqqas l-ispejjeż għaċ-ċittadini u n-negozji Ewropej, inkluż appoġġ finanzjarju dirett għall-konsumaturi vulnerabbli, kif ukoll għal dawk l-SMEs u l-industriji li jużaw ħafna enerġija li jbatu l-aktar. Madankollu, il-KESE jqis li l-interventi temporanji għandhom jiġu segwiti minn aġġustament tad-disinn tas-suq fl-oqsma fejn huma meħtieġa aġġustamenti għad-disinn tas-suq tal-elettriku tal-UE, kif tgħid il-Kummissjoni.

Minflok ma jiddependu minn kumpens kontinwu, il-KESE jappella lil dawk li jfasslu l-politika biex iħeġġu, jappoġġjaw u jippermettu lin-nies biex isiru prosumaturi tal-enerġija u jibnu komunitajiet tal-enerġija lokali, u b’hekk jgħinuhom ikunu aktar indipendenti mill-prezzijiet tas-suq komuni. Il-KESE jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni Ewropea jgħinu lill-konsumaturi vulnerabbli permezz ta’ programmi speċifiċi biex dawn isiru prosumaturi.

1.4.

Fil-fehma tal-KESE, il-problema primarja hija l-prezz għoli tal-gass naturali u kwalunkwe miżura kemm fil-livell Ewropew kif ukoll f’dak nazzjonali għandha għalhekk timmira li telimina din il-kawża ewlenija taż-żieda fil-prezzijiet tal-elettriku, tiffaċilita ż-żieda fil-produzzjoni u tuża l-enerġija mhux fossili sal-punt li jissodisfa d-domanda għall-enerġija. Għalhekk, il-Kumitat jilqa’ l-azzjoni min-naħa tad-domanda proposta mill-Kummissjoni Ewropea fl-14 ta’ Settembru 2022, u jappella għal sforz konġunt mill-unitajiet domestiċi, mis-settur pubbliku u min-negozji. It-tnaqqis tad-domanda huwa l-eħfef mod biex il-persuni jkunu jistgħu ilaħħqu mal-kontijiet tal-enerġija u biex jitnaqqsu l-emissjonijiet. Il-KESE jappella wkoll għal investiment akbar fi tranżizzjoni aktar rapida lejn sistema tal-enerġija mhux fossili u newtrali għall-klima.

1.5.

Il-KESE jirrimarka li kwalunkwe azzjoni ta’ segwitu għandha tkun preċeduta minn dibattitu rigoruż u analiżi tal-impatt. Il-KESE jixtieq jagħmel parti minn dan id-dibattitu. Il-Kummissjoni u l-Istati Membri għandhom jevitaw proposti fuq terminu qasir li jipperikolaw l-objettivi bażiċi ta’ sistema tal-enerġija sostenibbli.

2. Kummenti ġenerali

2.1.

Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar Interventi fis-Suq tal-Enerġija fi żmien qasir u Titjib fuq medda itwal ta’ żmien fid-Disinn tas-Suq tal-Elettriku tibni fuq diversi dokumenti reċenti li jindirizzaw iż-żieda rapida fil-prezzijiet tal-enerġija u t-tħassib dwar is-sigurtà tal-provvista tal-enerġija mqajma mill-invażjoni Russa tal-Ukrajna. Hija wkoll intrinsikament relatata mal-inizjattivi rigward it-tranżizzjoni tal-enerġija lejn in-newtralità klimatika. Il-KESE jenfasizza li l-Komunikazzjoni jeħtieġ li tiġi kkunsidrata f’dan il-kuntest ġenerali u jirreferi għall-Opinjonijiet preċedenti tiegħu dwar dawn is-suġġetti (1).

2.2.

Swieq tal-enerġija li jiffunzjonaw tajjeb għandhom rwol kruċjali biex jintlaħqu l-objettivi bażiċi kollha ta’ sistema tal-enerġija sostenibbli, jiġifieri s-sigurtà tal-provvista, spejjeż u prezzijiet affordabbli u n-newtralità klimatika. Meta jitqies li dawn l-objettivi kollha huma attwalment fil-periklu, l-UE għandha tiffoka fuq miżuri li jġibu l-akbar benefiċċju b’rabta mal-objettivi kollha u jqisu l-ħtiġijiet tal-mudell ekonomiku u soċjali Ewropew. Għalhekk, il-KESE jqis li huwa importanti li “mmorru lura għall-prinċipji bażiċi” u niffokaw biex noħolqu kundizzjonijiet effiċjenti għal swieq tal-enerġija li jkunu integrati aħjar.

2.3.

Is-swieq tal-enerġija huma dejjem aktar interkonnessi permezz tal-integrazzjoni settorjali, li tgħin fid-dekarbonizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija b’mod kosteffiċjenti u tindirizza ż-żieda fil-volatilità tas-sistema tal-enerġija. Id-disinn attwali tas-suq jimmotiva lill-atturi kollha biex jiksbu d-dekarbonizzazzjoni, li hija meħtieġa biex tpoġġi lill-Ewropa fit-triq lejn in-newtralità klimatika. Min-naħa l-oħra, id-disinn tas-suq attwali li jistabbilixxi l-prezzijiet tal-elettriku fuq il-bażi tal-ordni tal-mertu jbati ferm illum il-ġurnata minħabba l-prezzijiet tal-gass għoljin ħafna.

2.4.

Is-suq intern huwa kruċjali għall-UE biex tiżgura l-allokazzjoni effiċjenti tar-riżorsi, u dan japplika wkoll għall-enerġija. Fl-istess ħin, is-swieq internazzjonali għandhom ukoll impatt sinifikanti fuq is-sistema tal-enerġija tal-UE, speċjalment permezz tas-swieq tal-fjuwil. L-iżviluppi ġeopolitiċi enfasizzaw il-ħtieġa li l-UE tħabrek favur awtonomija strateġika mtejba fl-enerġija u l-materja prima relatata mal-enerġija. L-ilħuq tal-objettiv li titnaqqas id-dipendenza tal-UE minn pajjiżi terzi mhux affidabbli jeħtieġ kooperazzjoni aktar mill-qrib u jenfasizza l-interdipendenza bejn l-Istati Membri. Għalkemm huwa importanti li l-UE tuża bis-sħiħ ir-riżorsi proprji disponibbli u l-kapaċità eżistenti, mhuwiex realistiku jew utli li hija taġixxi b’mod iżolat mis-swieq internazzjonali; minflok, għandha tfittex kooperazzjoni siewja ma’ msieħba affidabbli.

2.5.

Swieq li jiffunzjonaw tajjeb jistgħu jinkisbu biss jekk il-prinċipji fundamentali jkunu kif suppost: il-KESE jenfasizza li infrastruttura tal-enerġija adegwata hija bażi meħtieġa għal kwalunkwe sistema tal-enerġija u tikkontribwixxi għall-funzjonament ġenerali tas-swieq tal-enerġija, inklużi d-disponibbiltà u l-affordabbiltà tal-enerġija. It-tneħħija tal-ostakli għall-fluss tal-enerġija hija għalhekk miżura ewlenija għal swieq li jiffunzjonaw aħjar. Element fundamentali ieħor għall-funzjonament tas-suq huwa regoli tas-suq adegwati, bl-istabbiliment tar-regoli tal-kompetizzjoni, fost oħrajn, biex b’hekk tiżdied it-trasparenza u jinħolqu u jissaħħu kundizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni.

2.6.

L-investiment fl-infrastruttura tal-enerġija huwa inevitabbli jekk is-sistemi u s-suq tal-enerġija jridu jiżviluppaw u jirrispondu b’mod effiċjenti għax-xejriet attwali, inklużi l-elettrifikazzjoni, il-lokalizzazzjoni, id-diġitalizzazzjoni u ż-żieda fil-produzzjoni u l-użu tal-enerġija rinnovabbli. Sabiex jiġu ffaċilitati dawn l-investimenti, dawk li jfasslu l-politika u l-awtoritajiet kompetenti jeħtieġ li jaċċeleraw l-għoti tal-permessi u l-proċeduri amministrattivi, filwaqt li jiżguraw konsultazzjoni adegwata mal-partijiet ikkonċernati rilevanti. Minbarra l-konnessjonijiet ta’ trażmissjoni u distribuzzjoni, l-infrastruttura moderna u valida għall-futur trid tinkludi wkoll il-kapaċità tal-ħżin tal-elettriku, kif ukoll is-sistemi diġitali meħtieġa biex is-sistemi tal-enerġija jsiru “intelliġenti”. Fl-istess ħin, għandhom jiġu evitati intrappolamenti (lock-ins) li jirriżultaw f’assi mhux rekuperabbli.

2.7.

Il-KESE jemmen li jagħmel sens li ssir distinzjoni bejn miżuri fuq perjodu qasir u twil ta’ żmien meta jinstabu soluzzjonijiet u titjib għas-sitwazzjoni attwali. Jeħtieġ li jiġi rikonoxxut li ħafna miżuri, speċjalment investimenti kbar, jieħdu aktar żmien biex isiru realtà. Fil-każ ta’ ċerti miżuri, jinħtieġ aktar żmien biex ikun jista’ jsir l-ippjanar adegwat tagħhom u biex jiġu żgurati l-fattibbiltà u l-kompatibbiltà tagħhom mal-objettivi bażiċi tal-enerġija u biex jiġu evitati miżuri fuq perjodu qasir ta’ żmien li jistgħu jirriżultaw kontroproduttivi fit-tul.

2.8.

Il-ħtieġa għal riflessjoni fit-tul hija meħtieġa wkoll biex tiġi żgurata s-sigurtà tal-provvista tal-enerġija u t-tħejjija għal sitwazzjonijiet eċċezzjonali u interruzzjonijiet fis-swieq. Dan jenfasizza r-rwol tal-attivitajiet ta’ prospettiva fl-identifikazzjoni tar-riskji u t-twittija tat-triq għat-titjib tar-reżiljenza u l-indirizzar tar-riskji, inkluż permezz ta’ pjani ta’ kontinġenza.

2.9.

Barra minn hekk, il-KESE jemmen li xi forma ta’ mekkaniżmi ta’ kapaċità għandhom il-potenzjal li jgħinu biex tiġi żgurata s-sigurtà tal-provvista, speċjalment f’sitwazzjonijiet ta’ konsum massimu, filwaqt li jiġu evitati distorsjonijiet bla bżonn tas-suq, f’konformità mal-prinċipji tat-tfassil tar-Regolament dwar is-suq intern tal-elettriku.

2.10.

Filwaqt li l-KESE jappella lil dawk li jfasslu l-politika biex jaderixxu b’mod kostanti u konsistenti mal-objettivi bażiċi kollha ta’ sistema tal-enerġija sostenibbli, huwa jitlob ukoll li ssir enfasi fuq il-kawżi ewlenin tal-problemi. Mingħajr dan it-tip ta’ approċċ, hemm riskju kbir li jiġu indirizzati sintomi akuti b’miżuri li huma jew ineffiċjenti jew, agħar minn hekk, ikunu miżuri li jaħdmu kontra l-objettivi bażiċi. F’dan il-każ, dawk li jfasslu l-politika għandhom jiddikjaraw biċ-ċar l-iskeda ta’ żmien għal dan it-tip ta’ xenarju ta’ emerġenza.

2.11.

Il-KESE jenfasizza li kwalunkwe miżura, kemm fil-livell tal-Istati Membri kif ukoll fil-livell tal-UE, għandha tkun ibbażata fuq xjenza soda, evidenza konkreta u valutazzjonijiet tal-impatt bir-reqqa. Fir-rigward tal-politiki u l-miżuri, għandha titwettaq konsultazzjoni profonda mal-partijiet ikkonċernati rilevanti, inkluża s-soċjetà ċivili.

2.12.

Kollox ma’ kollox, l-iżvilupp tas-swieq tal-enerġija ta’ wara l-kriżi għandu jiddependi dejjem aktar mill-innovazzjoni u l-kompetizzjoni, aktar milli fuq is-sussidji u l-ostakli għall-kummerċ. Barra minn hekk, jeħtieġ li jiġi rikonoxxut li, fil-każ tas-suq tal-enerġija tal-UE, l-intervent fi kwalunkwe Stat Membru jista’ jkollu konsegwenzi għall-bqija tas-suq. Għalhekk, il-miżuri fl-Istati Membri jridu jkunu mmirati b’mod adegwat u temporanji, bl-inqas effetti possibbli ta’ distorsjoni għas-suq tal-UE.

3. Kummenti speċifiċi

3.1.

Kwalunkwe intervent possibbli fis-swieq tal-enerġija għandu jiġi vvalutat skont l-objettivi bażiċi biex jiġi żgurat li dawn ma jdgħajfux l-integrità tas-suq uniku u l-kundizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni jew jikkawżaw inċertezzi li jdgħajfu l-ambjent tal-investiment. Barra minn hekk, ma għandhomx jipperikolaw l-isforzi tad-dekarbonizzazzjoni u tal-effiċjenza enerġetika.

3.2.

Dan huwa rekwiżit diffiċli, peress li kwalunkwe intervent fis-suq tal-enerġija jista’ jkollu konsegwenzi negattivi. F’ħafna każijiet, dawn jistgħu jkunu distorsjonijiet tas-suq, spejjeż fiskali, tfixkil fil-provvista, jew impatt negattiv fuq l-investimenti jew fuq l-imġiba tal-konsumatur. Għalhekk, il-KESE jenfasizza li kwalunkwe intervent għandu jkun ibbażat fuq analiżi bir-reqqa tal-konsegwenzi ekonomiċi, soċjali u ambjentali ta’ tali intervent.

3.3.

Il-KESE jemmen li l-appoġġ finanzjarju dirett biex jittaffa l-impatt taż-żieda fil-prezzijiet tal-enerġija għal dawk fil-bżonn huwa bla dubju l-aktar għażla realistika bħala miżura ta’ emerġenza f’sitwazzjoni ta’ kriżi. Miżuri ta’ appoġġ possibbli li għandhom l-għan li jimmitigaw il-kriżi għandhom ikunu temporanji u mmirati tajjeb lejn dawk li jsofru l-aktar, irrispettivament jekk humiex ċittadini, SMEs jew industriji intensivi fl-enerġija.

3.4.

Minflok ma jiddependu minn kumpens kontinwu, il-KESE jappella lil dawk li jfasslu l-politika biex iħeġġu u jappoġġjaw lin-nies biex isiru prosumaturi tal-enerġija u jibnu komunitajiet tal-enerġija lokali, u b’hekk jgħinuhom ikunu aktar indipendenti mill-prezzijiet tas-suq komuni. Iż-żieda fl-isforzi għandha tkun iffukata wkoll fuq il-gwida u l-appoġġ taċ-ċittadini u n-negozji ż-żgħar fl-attivitajiet tagħhom ta’ ffrankar tal-enerġija u effiċjenza fl-enerġija, kif ukoll fir-rispons għal produzzjoni varjabbli permezz ta’ domanda flessibbli. Kif analizza b’mod estensiv il-KESE, il-konsumaturi li huma partikolarment vulnerabbli u li jbatu l-aktar minn prezzijiet għoljin tal-enerġija, għandhom l-inqas ċans u, f’ħafna każijiet, l-ebda possibbiltà, li jsiru prosumaturi. Kemm il-Kummissjoni Ewropea kif ukoll l-Istati Membri, fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali, jeħtiġilhom jieħdu inizjattivi biex jgħinu lil dawn il-konsumaturi jegħlbu l-ostakli varji li jiffaċċjaw (eż. kampanji ta’ informazzjoni u ta’ attivazzjoni, riżorsi finanzjarji, aċċess għall-kapital, aċċess għall-art u soqfa għall-installazzjoni ta’ installazzjonijiet tal-enerġija solari u eolika, eċċ.).

3.5.

Fl-Opinjoni preċedenti tiegħu (2), il-KESE qabel mal-konklużjonijiet tar-rapport reċenti tal-ACER (3) fis-sens li, matul il-kriżijiet, is-suq tal-elettriku wera li kien qed jaħdem tajjeb, u rnexxielu jevita tnaqqis jew saħansitra blackout elettriku f’ċerti żoni. Il-valutazzjoni tal-ACER tindika wkoll li l-volatilità tal-prezzijiet kienet tkun ħafna agħar f’pajjiż partikolari kieku ddeċieda li jaġixxi b’mod iżolat. Madankollu, il-Kumitat huwa konxju sew li l-prezzijiet tal-gass qed jgħollu l-prezzijiet tal-enerġija, minħabba d-disinn attwali tas-suq, fejn l-ordni tal-mertu tiddetermina l-prezz. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-valuri komuni tal-Unjoni fir-rigward tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali skont it-tifsira tal-Artikolu 14 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), kif stabbilit fil-Protokoll Nru 26 dwar is-servizzi ta’ interess ġenerali anness mat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE) (4).

3.6.

Fuq livell aktar ġenerali, għandu jiġi rikonoxxut ukoll li nkiseb ħafna fl-integrazzjoni tas-swieq tal-enerġija tal-UE f’dawn l-aħħar deċennji. Dan ġab miegħu benefiċċji notevoli f’termini tad-disponibbiltà u l-affordabbiltà tal-enerġija, li ħafna drabi jitqiesu bħala fatt. Mingħajr il-kooperazzjoni u l-integrazzjoni tas-swieq, l-ispejjeż biex tiġi żgurata s-sigurtà tal-provvista tal-enerġija u l-ekoloġizzazzjoni tas-sistema tal-enerġija jkunu ferm ogħla.

3.7.

Dan l-iżvilupp pożittiv tal-integrazzjoni tas-suq tal-enerġija għandu jitkompla. L-interess u l-benefiċċji tal-konnessjoni tas-swieq tal-elettriku bejn il-fruntieri nazzjonali qed isiru dejjem aktar prominenti b’aktar dipendenza mill-enerġija rinnovabbli. Iż-żieda fil-konnessjonijiet bejn pajjiż u ieħor u bejn il-fruntieri tikkontribwixxi għas-sigurtà tal-provvista iżda wkoll tallinja l-prezzijiet. Fuq medda qasira ta’ żmien, din tista’ tkun żvantaġġ għal dawk li jgawdu prezzijiet aktar baxxi fi ħdan il-firxa ta’ prezzijiet differenti, iżda fuq medda itwal ta’ żmien, tgħin biex jitnaqqsu u jiġu stabbilizzati l-prezzijiet.

3.8.

Skont il-valutazzjoni tal-ACER, ta’ min iżomm id-disinn attwali tas-suq. Madankollu, il-KESE jaqbel mal-Kummissjoni li hemm oqsma fejn huma meħtieġa aġġustamenti għad-disinn tas-suq tal-elettriku tal-UE biex jintlaħqu l-objettivi ta’ dekarbonizzazzjoni tal-UE bi spiża aktar baxxa u biex tiġi żgurata s-sigurtà tal-provvista, speċjalment minħabba ż-żieda fil-produzzjoni u l-użu tal-enerġija rinnovabbli u l-iżgurar tal-istabbiltà u l-affordabbiltà tal-prezzijiet.

3.9.

Il-KESE jissuġġerixxi li għandu jiġi eżaminat, pereżempju, jekk id-disinn tas-suq eżistenti, inkluż il-qafas regolatorju tiegħu, joffrix biżżejjed inċentivi biex isir investiment f’għażliet ta’ flessibbiltà (bħall-ħżin, it-trasferiment tat-tagħbija u l-idroġenu ekoloġiku). Mingħajr ma jinbidel il-proċess tal-offerti, li jkun jinvolvi riskji konsiderevoli, hemm ħafna opportunitajiet li jistgħu jinċentivaw teknoloġiji favorevoli għas-sistemi, inkluża skema ta’ tariffi tal-grilja li tippremja l-ġenerazzjoni u l-konsum tal-elettriku b’mod li jkun adatt għat-tagħbija.

3.10.

Barra minn hekk, il-KESE jemmen ukoll li jeħtieġ li tinbeda mingħajr dewmien id-diskussjoni politika dwar kif jiġi żgurat, f’disinn futur tas-suq, l-investiment u r-rifinanzjament tal-kapaċità tal-enerġija rinnovabbli fil-futur imbiegħed, meta l-kopertura tad-domanda kollha għall-elettriku mill-enerġiji rinnovabbli tkun in-norma u l-prezz tas-suq jista’ regolarment ikun żero jew saħansitra negattiv.

3.11.

Fid-dibattitu dwar il-prezzijiet għoljin tal-elettriku, ġie espress b’mod ċar li jeħtieġ li l-ipprezzar marġinali attwali jiġi sostitwit b’tip differenti ta’ sistema, peress li l-gass spiss ikun fil-pożizzjoni marġinali, u b’hekk jiġi ddeterminat il-prezz tal-elettriku kollu kemm hu. F’dan il-kuntest, il-Kumitat jirreferi għall-istqarrija tat-8 ta’ Settembru 2022 tal-President tal-KESE u l-President tas-Sezzjoni TEN tal-KESE li: “[i]l-KESE jappella għal azzjoni Ewropea konġunta sabiex tiġi żgurata l-istabbiltà tal-prezzijiet tal-elettriku u sabiex issir riforma urġenti tas-suq tal-enerġija, filwaqt li jappella wkoll għat-tlestija aktar rapida tas-suq uniku u t-titjib tal-infrastruttura”.

3.12.

Iż-żidiet fil-prezzijiet bażikament ġew iġġenerati minn fatturi esterni mhux mistennija, bħall-gwerra u, flimkien mal-ordni tal-mertu, żiedu l-prezzijiet tal-elettriku tas-suq għal livelli rekord. Meta wieħed iqis li l-kawża ewlenija tal-prezzijiet għoljin attwali tal-enerġija hija l-gass, is-soluzzjoni ideali għall-problema tkun li jiġi minimizzat l-użu tal-gass u li jiżdiedu l-produzzjoni u l-użu ta’ enerġija mhux fossili sal-punt li tiġi ssodisfata d-domanda għall-enerġija.

3.13.

L-enerġija fossili taffettwa wkoll il-prezzijiet tal-elettriku permezz ta’ kwoti tal-emissjonijiet, li l-prezz tagħhom żdied b’mod sinifikanti, għalkemm għad għandu impatt limitat meta mqabbel mal-prezzijiet tal-gass. Barra minn hekk, perċentwal għoli tal-prezz tal-elettriku għall-konsumaturi għadu jikkonsisti f’diversi taxxi.

3.14.

Għandha ssir distinzjoni bejn xokkijiet fil-prezzijiet ikkawżati minn sitwazzjonijiet eċċezzjonali bħall-gwerra u fluttwazzjonijiet aktar regolari tal-prezzijiet. Il-fluttwazzjonijiet jiddependu minn ħafna fatturi relatati mal-provvista u d-domanda tal-enerġija. Minħabba ż-żieda massiva fil-produzzjoni tal-elettriku rinnovabbli intermittenti, il-volatilità tal-prezzijiet fis-sistema tal-elettriku x’aktarx li se tiżdied. Is-suq għandu għalhekk jibgħat sinjali adegwati tal-prezzijiet biex jissodisfa l-ħtieġa għall-flessibbiltà.

3.15.

Il-KESE jenfasizza li l-limiti massimi tal-prezzijiet jew interventi oħra fis-swieq tal-enerġija bl-ingrossa spiss ikunu meħtieġa fis-suq tal-enerġija li bħalissa jinsab taħt pressjoni eċċessiva, iżda jistgħu jaffettwaw is-sigurtà tal-provvista, l-ambjent tal-investiment u l-iffrankar tal-enerġija. F’tali xenarju, il-KESE huwa konxju li s-sinjali tal-prezzijiet ibbażati fuq is-suq huma meħtieġa biex jinkoraġġixxu l-investiment fil-produzzjoni tal-enerġija, u l-prezz huwa wkoll inċentiv għall-iffrankar tal-enerġija u l-effiċjenza enerġetika. Madankollu, jinħtieġ kumpens temporanju mmirat tajjeb għal dawk li jbatu l-aktar mill-prezzijiet tal-enerġija, kemm jekk ikunu unitajiet domestiċi kif ukoll kumpaniji, biex jittaffa l-effett taż-żieda qawwija fil-prezzijiet tal-enerġija.

3.16.

Il-KESE jilqa’ l-proposta li tiġi eżaminata r-reviżjoni tal-qafas REMIT, sabiex jittaffew ir-riskji tal-abbuż tas-suq permezz ta’ trasparenza mtejba tas-suq u titjib fil-kwalità tad-data tas-suq. Sabiex jiġi evitat impatt negattiv fuq in-negozji, l-unitajiet domestiċi u s-soċjetà, il-KESE jitlob ukoll li jiġu eżaminati miżuri biex jiġu indirizzati l-effetti distorsivi fuq l-iffissar tal-prezzijiet tal-gass permezz ta’ abbuż u spekulazzjoni possibbli tas-suq.

3.17.

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-Pjani Nazzjonali għall-Klima u l-Enerġija jridu jiġu riveduti fil-kundizzjonijiet mibdula sabiex jipprovdu rispons koordinat li jkopri l-ħtiġijiet tal-elettriku fit-tul.

Brussell, is-26 ta’ Ottubru 2022.

Christa SCHWENG

Il-President tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew

(1) ĠU C 275, 18.7.2022, p. 80; ĠU C 323, 26.8.2022, p. 123; ĠU C 443, 22.11.2022, p. 140.

(2) ĠU C 443, 22.11.2022, p. 140.

(3) Il-valutazzjoni finali tal-ACER tad-disinn tas-suq tal-elettriku bl-ingrossa tal-UE.

(4) ĠU C 275, 18.7.2022, p. 80.

Top

Choose the experimental features you want to try