Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar “Il-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli tal-Ġenerazzjoni li Jmiss — Rieżami tal-pjan ta’ azzjoni ta’ 15-il punt”

(opinjoni fuq inizjattiva proprja)

(2022/C 105/07)

Relatur:

Tanja BUZEK

Deċiżjoni tal-Assemblea Plenarja	25.3.2021
Bażi legali	Artikolu 32(2) tar-Regoli ta’ Proċedura
	Opinjoni fuq inizjattiva proprja
Sezzjoni kompetenti	Sezzjoni għar-Relazzjonijiet Esterni
Adottata fis-sezzjoni	28.9.2021
Adottata fil-plenarja	20.10.2021
Sessjoni plenarja Nru	564
Riżultat tal-votazzjoni (favur/kontra/astensjonijiet)	236/2/5

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1.

Il-kummerċ jeħtieġ il-qafas ta’ politika t-tajjeb biex jixpruna t-tkabbir, il-ħolqien tax-xogħol deċenti, l-iżvilupp sostenibbli u jappoġġja rkupru ekonomiku sostenibbli mill-kriżi tal-COVID-19, li jippermetti lill-kumpaniji jibnu mill-ġdid u jorganizzaw mill-ġdid il-ktajjen tal-provvista u tal-valur imfixkla tagħhom. Is-sena 2021 hija punt kruċjali biex il-governanza kummerċjali tal-UE terġa’ tiġi kkunsidrata u l-KESE jappoġġja t-triq il-ġdida miftuħa, sostenibbli u assertiva tagħha.

1.2.

Il-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli jesprimu l-impenn tal-UE għal “aġenda kummerċjali bbażata fuq il-valuri” li trawwem l-iżvilupp ekonomiku, soċjali u ambjentali simultanjament. L-indirizzar tan-nuqqas ta’ konformità u t-titjib tal-implimentazzjoni tal-impenji tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli huma kruċjali biex jinkisbu standards għoljin tax-xogħol u tas-sostenibbiltà permezz tal-għodod kummerċjali. Kemm fil-livell bilaterali kif ukoll f’dak globali, l-UE għandha tistabbilixxi parametri referenzjarji ambizzjużi tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli ma’ msieħba kummerċjali tal-istess fehma li lesti biex imexxu.

1.3.

Il-KESE jilqa’ r-rieżami bikri tal-pjan ta’ azzjoni ta’ 15-il punt, u jistenna li dan jegħleb il-qafas limitat u “kompartimentalizzat” tiegħu stabbilit fl-2018. Il-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli li ma jissodisfawx bis-sħiħ l-impenji legalment vinkolanti tagħhom iwasslu lill-KESE biex jipproponi rieżami ambizzjuż, li jinkludi approċċ ta’ infurzar sanzjonabbli mġedded b’monitoraġġ aktar b’saħħtu tas-soċjetà ċivili, permezz ta’ strumenti innovattivi u bit-tisħiħ tal-ingranaġġ għal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Dawn il-“kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli tal-ġenerazzjoni li jmiss” iridu jkun parti integrali mill-istrateġija kummerċjali tal-UE, li tapplika kemm għall-mandati ta’ negozjar attwali kif ukoll għal dawk futuri.

1.4.

Approċċ ġdid jibda bit-tkissir tal-kompartimentazzjoni. L-implimentazzjoni u l-infurzar tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli b’suċċess jirrikjedu interazzjoni qawwija, strutturata u aktar kollaborattiva tal-atturi. L-iskambju bejn l-istituzzjonijiet, il-korpi internazzjonali, u l-aktar importanti, tagħhom ilkoll mal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi u fost il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi. Bħala l-korp rikonoxxut fil-livell internazzjonali, l-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) għandha tkun involuta fil-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-Konvenzjonijiet tal-ILO fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles.

1.5.

Il-problemi ewlenin spiss jirriżultaw mill-bidu nett. Il-KESE jisħaq fuq l-importanza li jiġu żgurati impenji ta’ qabel ir-ratifika ta’ konvenzjonijiet internazzjonali ewlenin jew pjani direzzjonali vinkolanti u infurzabbli fi ħdan il-kapitolu tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli nnifsu, bi skedi ta’ żmien ċari dwar ir-ratifika tagħhom. L-ewwel każ ta’ infurzar tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli li qatt kien hemm skont il-mudell attwali kkonferma li terminoloġija vaga ma kinitx biżżejjed.

1.6.

It-tliet dimensjonijiet kollha tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli huma marbuta flimkien u ma jridux jiġu indirizzati b’mod kompartimentalizzat. Il-KESE jilqa’ r-rwol attiv tan-negozju fit-twettiq tal-isforzi biex jiġi żgurat kummerċ sostenibbli u jara rwol pożittiv għalihom fil-promozzjoni ta’ opportunitajiet ta’ azzjoni dwar il-klima, pereżempju għall-industrija tat-teknoloġija nadifa b’attenzjoni speċjali fuq l-SMEs. Il-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli jridu jiżviluppaw rabtiet aktar profondi mad-Dikjarazzjoni Tripartitika tal-ILO dwar il-Prinċipji li Jikkonċernaw l-Intrapriżi Multinazzjonali u l-Politika Soċjali (Dikjarazzjoni dwar l-MNEs), jippromovu r-ratifika tal-Konvenzjonijiet tagħha, u mal-Linji Gwida tal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD) għall-Intrapriżi Multinazzjonali, speċjalment ’l isfel mill-katina tal-provvista.

1.7.

Bidla effettiva fil-prattika tirrikjedi li wieħed imur lil hinn mill-kapitoli klassiċi tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli u jqis l-ingranaġġ kbir ta’ strumenti ta’ politika addizzjonali. Il-KESE jappella għal allokazzjoni kondizzjonali tal-akkwist pubbliku lil kumpaniji minn pajjiżi li jikkonformaw mal-istandards ewlenin tal-ILO u mal-Ftehim ta’ Pariġi. Huwa jappella wkoll għal leġiżlazzjoni ambizzjuża tal-UE dwar id-diliġenza dovuta obbligatorja bħala miżura ewlenija oħra ta’ akkumpanjament. L-investituri barranin għandhom jintalbu jikkonformaw mad-diliġenza dovuta qabel ma jkunu jistgħu jibbenefikaw mimm ftehim ta’ investiment internazzjonali. Il-miżuri għandhom jiġu kkomplementati b’azzjoni kontra l-ħasil tal-flus, ir-reati fiskali u l-evitar tat-taxxa, u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni biex jinkiseb kummerċ sostenibbli.

1.8.

L-iżvilupp sostenibbli jrid jirrifletti l-evoluzzjonijiet u jmexxihom, filwaqt li jżomm standards tax-xogħol u ambjentali daqstant għoljin fl-aġenda tiegħu. Il-Patt Ekoloġiku, l-inizjattivi tal-ekonomija ċirkolari u l-Mekkaniżmu ta’ Aġġustament tal-Karbonju fil-Fruntieri (CBAM) jikkomplementaw is-suġġetti tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli rilevanti, bħalma diġà għamlet il-bijodiversità. Sabiex jiġu stabbiliti obbligi konkreti, l-impenji ambjentali jeħtieġ li jitħaddmu bħala standards internazzjonali.

1.9.

Ma hemm l-ebda soluzzjoni sempliċi għal problema kumplessa f’dak li huwa l-infurzar iżda kollox għandu jibda bit-tisħiħ ta’ eżegwibilità effettiva. Il-KESE ilu jappella għal mekkaniżmu tal-Panel ta’ Esperti mġedded bil-possibbiltà ta’ penali jew sanzjonijiet finanzjarji u rwol attiv għall-Gruppi Konsultattivi Domestiċi fl-attivazzjoni tiegħu. Fl-istabbiliment ta’ kundizzjonijiet ekwi u sostenibbiltà fuq quddiem nett, għall-benefiċċju kemm tan-negozji kif ukoll tal-ħaddiema, il-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni bejn l-UE u r-Renju Unit jista’ jservi ta’ mudell.

1.10.

L-imsieħba kummerċjali tal-UE juru mentalità “lest għall-użu” f’dawk li huma strumenti kummerċjali ġodda. B’approċċ innovattiv għas-soluzzjoni tat-tilwim industrijali, l-UE għandha tħares lejn is-sospensjoni tat-tariffi preferenzjali għall-kumpaniji li jiksru l-istandards internazzjonali miftiehma. Għal rabta ekonomika progressiva, il-KESE jappoġġja tnaqqis gradwali fit-tariffi għall-implimentazzjoni mill-pajjiżi msieħba tal-impenji tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, bil-possibbiltà ta’ rtirar f’każ ta’ ksur.

1.11.

Ma hemm l-ebda sostenibbiltà mingħajr is-soċjetà ċivili. Il-ħolqien tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi ma kienx għan fih innifsu. Sabiex jittieħdu bis-serjetà, jeħtieġu informazzjoni, riżorsi, u aċċess biex jagħtu pariri lill-partijiet dwar l-implimentazzjoni u l-infurzar kif ukoll qafas istituzzjonalizzat aktar b’saħħtu. Lil hinn mill-Gruppi Konsultattivi Domestiċi, il-KESE jappella għall-istabbiliment mill-ġdid tal-grupp ta’ esperti dwar il-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles.

1.12.

Il-KESE huwa wieħed mill-aktar esponenti favur il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi u se jkompli jappoġġja l-ħidma tagħhom. Id-dibattiti dwar it-tisħiħ tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi dan l-aħħar intensifikaw u l-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni (KE) u lil partijiet ikkonċernati oħra (1) jaħdmu mal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi dwar it-titjib tal-kompożizzjoni tagħhom, l-organizzazzjoni tal-ħidma tagħhom, il-kamp ta’ applikazzjoni u r-rwol tagħhom fil-mekkaniżmi ta’ infurzar, u l-kanali istituzzjonali tagħhom kif stabbilit fid-dettall fil-kapitolu ħamsa ta’ din l-Opinjoni.

2.   Introduzzjoni

2.1.

Jeħtieġ li politika kummerċjali attiva tixpruna b’mod effettiv l-iżvilupp sostenibbli u tkun għall-benefiċċju tan-negozji, il-ħaddiema, il-konsumaturi u n-nies b’mod ġenerali, sakemm din toħloq opportunitajiet ġodda tas-suq, toħloq impjiegi deċenti u toħloq kondizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni. Din tinvolvi wkoll riskji inerenti li jistgħu jittaffew b’mod effettiv biss permezz ta’ politika kummerċjali inklużiva, li fi ħdanha s-soċjetà ċivili, il-partijiet ikkonċernati u l-pubbliku ġenerali jkunu jistgħu jqajmu t-tħassib tagħhom.

2.2.

Il-KESE ilu jappella sabiex is-sostenibbiltà tkun waħda mill-ixpruni tal-politika kummerċjali, fid-dawl tar-rwol kruċjali li għandu jaqdi l-kummerċ biex jinkisbu l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDGs) tan-NU. L-istrateġija kummerċjali l-ġdida tal-UE ta’ din is-sena tistabbilixxi l-qafas għas-snin li ġejjin. Il-KESE pprovda rakkomandazzjonijiet dwar l-aspetti kummerċjali f’Opinjoni separata (2), filwaqt li laqa’ l-enfasi tagħha fuq is-sostenibbiltà u appella għal tisħiħ ambizzjuż tal-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli u l-eżegwibilità effettiva tagħhom.

2.3.

Filwaqt li tibni fuq il-ħidma preċedenti tal-KESE, din l-Opinjoni tipprovdi valutazzjoni tas-soċjetà ċivili tal-approċċ attwali biex tinforma r-Rieżami tal-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli li għaddej bħalissa. Din hija bbażata fuq mentalità innovattiva f’dak li huwa kummerċ biex jitwasslu l-valuri tal-UE fir-rigward tal-iżvilupp sostenibbli: kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli għall-ġenerazzjonijiet futuri.

3.   Il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli: aġenda kummerċjali tal-UE bbażata fuq il-valuri

3.1.

Bl-integrazzjoni sistematika tal-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles tagħha, l-UE tenfasizza l-impenn tagħha għal “aġenda kummerċjali bbażata fuq il-valuri”, li trawwem l-iżvilupp ekonomiku, soċjali u ambjentali simultanjament. L-indirizzar tan-nuqqas ta’ konformità u t-titjib tal-implimentazzjoni tal-impenji tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli huma kruċjali biex jinkisbu standards għoljin tax-xogħol u tas-sostenibbiltà permezz tal-għodod kummerċjali.

3.2.

Sa mill-oriġini tagħhom fil-ftehim ta’ kummerċ ħieles bejn l-UE u l-Korea t’Isfel fl-2011, il-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli evolvew b’mod konsistenti fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles kollha sussegwenti tal-UE. Dawn għandhom sempliċi mekkaniżmu għas-soluzzjoni tat-tilwim ibbażat fuq konsultazzjonijiet u Gruppi Konsultattivi Domestiċi għall-monitoraġġ istituzzjonalizzat tas-soċjetà ċivili. Dawn fihom impenji biex jiġu rispettati l-ftehimiet multilaterali dwar ix-xogħol u l-ambjent u biex jiġi pprevenut li l-partijiet ma jillaxkawx jew ibaxxu l-livelli ta’ protezzjoni tax-xogħol u tal-ambjent biex jattiraw il-kummerċ u l-investiment. Bħala fora bilaterali għad-djalogu u l-kooperazzjoni, dawn jistgħu jservu wkoll bħala pjattaformi biex imexxu ’l quddiem l-aġenda multilaterali għall-kummerċ sostenibbli.

3.3.

Filwaqt li l-UE ħadet passi biex tpoġġi s-sostenibbiltà fil-qalba tal-ambizzjonijiet kummerċjali tagħha, in-negozjati attwali mhumiex qed ilaħħqu ma’ din l-aspettattiva. Ir-rieżami tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, filwaqt li jagħti injezzjoni ta’ ħajja u enerġija permezz ta’ mentalità “lest għall-użu”, irid joħroġ mill-“istatus ta’ dokumenti informali” tiegħu li ilu jeżisti għal żmien twil, bħala parti integrali mill-istrateġija kummerċjali tal-UE, u japplika wkoll għal ftehimiet innegozjati bħalissa u jkun inkluż f’mandati ta’ negozjati riveduti.

4.   Pjan ta’ Azzjoni bi 15-il Punt – evalwazzjoni

4.1.

Il-PE, il-KESE u grupp kbir ta’ partijiet ikkonċernati kienu involuti f’dibattitu pubbliku dejjem jikber dwar l-effettività tal-approċċ tal-UE fir-rigward tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, li ntemm ħesrem fil-bidu tal-2018 bit-tnedija tal-KE ta’ pjan ta’ azzjoni ta’ 15-il punt. Filwaqt li huwa miġbur taħt erba’ intestaturi ewlenin, dan stabbilixxa l-qafas limitat u “kompartimentalizzat” għall-evoluzzjoni tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli f’dawn l-aħħar snin, li huwa evalwa hawn taħt fl-isfond tar-riżultati miksuba u n-nuqqasijiet tiegħu.

Ħidma Konġunta

4.2.

Sħubija mal-Istati Membri u l-PE: il-grupp ta’ esperti tal-KE dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli saħħaħ ir-rabta mal-Istati Membri, madankollu l-istruttura proprja tiegħu twassal għal telf ta’ għarfien espert u informazzjoni importanti fil-proċess. Il-ħidma tiegħu jistħoqqilha komunikazzjoni aħjar tas-sejbiet u r-rakkomandazzjonijiet u teħtieġ konnessjonijiet aktar b’saħħithom u regolari mal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi u l-KESE. L-involviment tad-DĠ Kummerċ jeħtieġ li jespandi għad-dipartimenti ewlenin tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli fl-Istati Membri, possibbilment billi jinvolvi Direttorati Ġenerali (DĠ) rilevanti oħrajn bħal EMPL u CLIMA għan-networks tagħhom stess, u l-ħidma mal-organizzazzjonijiet internazzjonali bħala parti minn dan il-fluss ta’ informazzjoni u feedback. L-aġġornament tal-PE dwar kwistjonijiet rilevanti dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli għandu jinkludi Gruppi Konsultattivi Domestiċi fuq l-istess livell u m’għandux iseħħ bil-magħluq. Il-PE jrid jaqdi rwol fil-monitoraġġ u l-implimentazzjoni tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli u jkun infurmat bis-sħiħ dwar l-attivitajiet u jkun involut fid-deċiżjonijiet tas-Sottokumitat dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli u korpi ta’ governanza konġunta rilevanti oħrajn. Dan huwa ta’ importanza partikolari fil-kuntest tal-mekkaniżmu ta’ kondizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni tal-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni mar-Renju Unit.

4.3.

B’ħidma ma’ organizzazzjonijiet internazzjonali: Filwaqt li jippromovi approċċ aktar proattiv u sistemiku, il-KESE jappella għall-involviment ta’ korpi internazzjonali bħall-ILO anke matul in-negozjati u tul l-implimentazzjoni kollha tal-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles, inkluż fl-istadji kollha tal-pjani direzzjonali. Hekk kif sostnut mill-każ ta’ ratifika tal-Vjetnam, l-ILO jista’ jkollha rwol essenzjali fil-fażi ta’ qabel l-implimentazzjoni u dik tal-implimentazzjoni bikrija. Il-ħtieġa ta’ kollaborazzjoni aktar b’saħħitha bejn il-KE, l-ILO u l-KESE hija strumentali għat-tfassil tal-assistenza teknika tal-ILO u tal-proġetti ta’ bini tal-kapaċitajiet fil-pajjiżi msieħba. Jeħtieġ li l-azzjoni timxi id f’id ma’ integrazzjoni aktar b’saħħitha tal-ILO mar-rwol ta’ monitoraġġ tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi u l-laqgħat annwali ta’ Livell Għoli tad-DĠ EMPL jistgħu jinfetħu għall-presidenza tal-KESE u possibbilment tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi. L-approċċ dwar il-ftehimiet ambjentali multilaterali (MEAs) jidher li mhuwiex eżaminat biżżejjed u jista’ jiġi estiż għal organizzazzjonijiet internazzjonali rilevanti oħrajn bħall-OECD, u, bl-importanza dejjem tikber tal-finanzjament tal-SDGs, il-Bank Dinji u l-Fond Monetarju Internazzjonali.

Is-soċjetà ċivili, inklużi l-imsieħba soċjali, jiġu ffaċiltati jwettqu r-rwol tagħhom fl-implimentazzjoni

4.4.

Niffaċilitaw ir-rwol ta’ monitoraġġ tas-soċjetà ċivili inklużi l-Imsieħba Soċjali: il-KESE jilqa’ l-proġett dwar l-Istrument ta’ Sħubija tal-UE, il-finanzjament ta’ xi parteċipazzjonijiet tal-membri tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi tal-UE, u l-peservazzjoni tal-indipendenza politika tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi. Huwa jappella lill-KE biex iġġedded il-finanzjament u biex tikkollabora mal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi dwar it-tfassil tiegħu. Huwa jirrakkomanda flessibbiltà akbar fl-appoġġ loġistiku u tekniku futur. L-użu tal-vidjokonferenzi jista’ jikkomplementa, iżda mhux jissostitwixxi, il-laqgħat fiżiċi. Il-finanzjament futur għandu jipprevedi laqgħat annwali li jlaqqgħu l-membri kollha tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi flimkien biex jiddiskutu kwistjonijiet trasversali dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Lil hinn mill-provvista ta’ riżorsi finanzjarji, huwa meħtieġ li jiġu indirizzati l-isfidi strutturali u organizzazzjonali biex il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi jiġu awtonomizzati bis-sħiħ kif previst fil-kapitolu 5.

4.5.

Nestendu l-kamp ta’ applikazzjoni għas-soċjetà ċivili, inklużi l-Imsieħba Soċjali, għall-ftehim ta’ kummerċ ħieles kollu: il-KESE ilu jirrakkomanda bil-qawwa li l-Gruppi Konsultattivi Domestiċi għandhom jagħtu pariri dwar l-aspetti kollha tal-ftehimiet kummerċjali tal-UE, mentri jagħmlu enfasi speċjali fuq l-implimentazzjoni tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli u l-impatt tal-kummerċ fuq l-iżvilupp sostenibbli b’mod aktar wiesa’. Dan il-kamp ta’ applikazzjoni ġdid se jiġi ttestjat l-ewwel fil-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni bejn l-UE u r-Renju Unit. Il-KESE jissuġġerixxi li jiġi estiż il-kamp ta’ applikazzjoni attwali tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles eżistenti kollha, permezz ta’ testi ta’ ftehim riveduti jew bħala prattiki armonizzati fir-regoli ta’ proċedura tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi.

4.6.

Nieħdu azzjoni dwar imġiba responsabbli fin-negozju: il-KESE jilqa’ r-rwol attiv tan-negozju fl-isforzi biex jiġi żgurat kummerċ sostenibbli u l-impenn tal-KE biex tippromovi mġiba responsabbli fin-negozju. Madankollu jiddispjaċih li la l-KESE u lanqas il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi rilevanti ma ġew involuti fis-sorveljanza tal-proġetti mal-OECD u l-ILO. Il-KE għandha tiżviluppa indikaturi biex tivvaluta l-eżiti tanġibbli tal-proġetti lil hinn mis-sensibilizzazzjoni u tinkludi reviżjoni aktar immirata u approfondita ’l isfel fil-katini tal-provvista.

Riżultati

4.7.

Prijoritajiet nazzjonali: Il-KESE jaqbel ma’ approċċ strateġiku u aktar iffukat, madankollu l-pajjiżi msieħba jvarjaw b’mod konsiderevoli, anke fi ħdan ftehim reġjonali bħall-UE-Amerka Ċentrali. L-istabbiliment u l-evalwazzjoni tal-prijoritajiet iridu jfittxu b’mod proattiv, u fi stadji differenti tal-proċess, konsultazzjonijiet mas-soċjetà ċivili, b’mod partikolari bl-involviment tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi. L-unitajiet ġeografiċi fid-DĠ Kummerċ u fid-Delegazzjonijiet tal-UE għandhom jinteraġixxu aktar mal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi biex jiksbu kontribut u jipprovdu feedback sistematiku. Dan jirrikjedi valutazzjoni regolari tal-progress jew tar-rigress tal-KE fir-rigward ta’ dawn il-prijoritajiet.

4.8.

Infurzar assertiv: Il-każ tat-tilwima industrijali tal-Korea jagħtina tagħlimiet importanti. L-ewwel nett, biex il-KE tkun aktar proattiva u rapida fl-attivazzjoni tal-proċeduri għas-soluzzjoni tat-tilwim tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, u b’hekk il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi jingħataw rwol attiv. It-tieni nett, l-importanza li jkun hemm esperti internazzjonali fil-liġi tax-xogħol fil-panels, b’konsultazzjoni mal-ILO dwar il-ġurisprudenza tagħha u l-interpretazzjoni vinkolanti. It-tielet nett, ir-rapport tal-Panel jikkonferma l-ħtieġa ta’ pjani direzzjonali vinkolanti u sanzjonabbli bi skedi ta’ żmien ċari dwar ir-ratifika tal-konvenzjonijiet tal-ILO. It-terminoloġija vaga “sforzi kontinwi u sostnuti” tagħti wisq spazju lill-partijiet għall-immanuvrar. Filwaqt li l-Korea rratifikat tlieta minn erba’ Konvenzjonijiet tal-ILO nieqsa (mhux ta’ C105 dwar l-abolizzjoni tax-xogħol furzat), għad hemm mistoqsijiet dwar jekk l-emendi tal-leġiżlazzjoni Koreana jimplimentawx bis-sħiħ id-dispożizzjonijiet ta’ C29, C87 u C98. Għalhekk, il-każ jibqa’ miftuħ u l-KESE jsaħħaħ l-appell tiegħu għal azzjoni ta’ segwitu. Madankollu, il-problemi ta’ konformità ma jeżistux biss fil-pajjiżi msieħba. Il-KESE jinnota bi tħassib, li jidher li hemm nuqqas ta’ strumenti għal infurzar robust fl-UE u l-Istati Membri tagħha.

4.9.

L-inkoraġġiment tar-ratifika bikrija ta’ ftehimiet internazzjonali ewlenin: Il-KESE jappoġġja r-ratifika ta’ konvenzjonijiet internazzjonali ewlenin qabel ma jikkonkludi u jiffirma ftehim ta’ kummerċ ħieles, biex jibbenefika min-negozjar massimu u mill-ingranaġġ diplomatiku. L-iżjed każ reċenti tal-Vjetnam wera dawn l-effetti pożittivi hekk kif il-pajjiż irratifika l-ILO C98 u s-C105. Madankollu, ma sar l-ebda progress dwar ir-ratifika tal-ILO C87. Għalhekk, il-KESE jisħaq fuq l-importanza li jiġu żgurati impenji ta’ qabel ir-ratifika ta’ ftehimiet internazzjonali ewlenin jew pjani direzzjonali vinkolanti u infurzabbli fi ħdan il-kapitolu tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli nnifsu, bi skadenzi ċari għar-ratifika tagħhom.

4.10.

Rieżami tal-effettività tal-implimentazzjoni tat-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli: il-KESE jaqbel mal-ħtieġa għal reviżjonijiet u valutazzjonijiet regolari tal-implimentazzjoni tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Madankollu jiddispjaċih dwar il-viżibbiltà żgħira tal-ħidma tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi u n-nuqqas ta’ kunsiderazzjoni għar-rakkomandazzjonijiet tagħhom f’dawn il-proċessi, b’mod partikolari fir-rapporti annwali ta’ implimentazzjoni. Rapporti futuri għandhom jirriflettu aħjar il-programmi ta’ ħidma tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi u d-dikjarazzjonijiet konġunti mal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi imsieħba. B’mod partikolari, il-KESE jiddispjaċih dwar in-nuqqas ta’ progress li sar sa issa biex il-kapitoli attwali dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli isiru infurzabbli b’mod effettiv. Fil-każ tal-Ftehim Ekonomiku u Kummerċjali Komprensiv (CETA) mal-Kanada, il-KESE, il-Grupp Konsultattiv Domestiku tal-UE u l-Gruppi Konsultattivi Domestiċi Kanadiżi appellaw kemm-il darba għal progress sod fir-rigward tar-rieżami bikri, li l-Partijiet kienu impenjaw ruħhom għalih fl-Istrument Interpretattiv Konġunt (JII) maħsub biex iġib eżegwibilità aktar effettiva tad-dispożizzjonijiet tax-xogħol u ambjentali. Dan il-proċess ta’ rieżami għandu jinvolvi mill-qrib il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi taż-żewġ partijiet.

4.11.

Il-manwal għall-implimentazzjoni: Il-KESE jilqa’ l-iżvilupp ta’ kotba ta’ għodod dwar l-implimentazzjoni, biex l-imsieħba ta’ ftehimiet ta’ kummerċ ħieles jiġu megħjuna biex jifhmu aħjar l-impenji tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli u jiggwidaw l-implimentazzjoni tagħhom. Fir-rigward tal-kwistjonijiet tax-xogħol, l-imsieħba soċjali jeħtieġ li jitqiesu bħala msieħba ewlenin fuq il-post. Il-bażijiet tad-data komparattivi formali jridu jmorru ferm lil hinn mill-progress dwar il-formulazzjoni tal-ftehim u jiffukaw fuq il-livell reali ta’ implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli.

4.12.

Insaħħu r-riżorsi: l-UE għandha talloka wħud mir-riżorsi tagħha tal-Għajnuna għall-Kummerċ biex tappoġġja l-parteċipazzjoni u l-bini ta’ kapaċità tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi mhux tal-UE u tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, fir-rigward ta’ sforzi fl-oqsma tal-kummerċ u l-investiment sostenibbli.

4.13.

Azzjoni dwar il-Klima: Jekk il-kummerċ ma jkunx il-mutur tal-politika dwar it-tibdil fil-klima, dan għandu jagħmel il-parti tiegħu biex jippermetti l-aġenda globali dwar il-klima, bi rwol pożittiv għan-negozju fil-promozzjoni ta’ opportunitajiet għall-industrija tat-teknoloġija nadifa b’attenzjoni speċjali għall-SMEs. Il-fatt li l-Ftehim ta’ Pariġi jsir “element essenzjali” għall-ftehimiet kummerċjali komprensivi kollha futuri, bil-għan li dawn jiġu sospiżi f’każ ta’ nuqqas ta’ konformità, huwa pass pożittiv li għandu jiġi estiż biex jiġu koperti l-Konvenzjonijiet fundamentali u aġġornati tal-ILO.

4.14.

Il-Kummerċ u x-Xogħol: il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-kamp ta’ applikazzjoni mwessa’ tal-kwistjonijiet tax-xogħol inklużi fil-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli u jħeġġeġ li l-impenji jiġu aġġornati iżjed. Il-Kapitoli tal-Kummerċ u l-Iżvilupp Sostenibbli jrid ikollhom rabtiet aktar profondi mad-Dikjarazzjoni tal-ILO dwar l-MNEs u mal-Linji Gwida tal-OECD għall-MNEs. Il-KE għandha tippromovi r-ratifika tal-Konvenzjonijiet tal-ILO inklużi fid-Dikjarazzjoni Tripartitika dwar il-Prinċipji li Jikkonċernaw l-Intrapriżi Multinazzjonali u l-Politika Soċjali. Il-leġiżlazzjoni avvanzata tal-UE, b’mod partikolari l-governanza korporattiva sostenibbli u d-diliġenza dovuta obbligatorja, għandha tipprovdi kuntest kontinwu għall-iżvilupp ulterjuri tal-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Madankollu, biex issir differenza fil-prattika, dawn l-impenji jirrikjedu infurzar aktar proattiv u eżegwibilità mtejba.

Trasparenza u Komunikazzjoni

4.15.

Aktar trasparenza u komunikazzjoni aħjar: Il-KESE jingħaqad mal-istituzzjonijiet u l-partijiet interessati kollha biex jenfasizza l-importanza tat-trasparenza u l-komunikazzjoni. Il-pubblikazzjoni ta’ minuti komprensivi tipprovdi punt ta’ dħul utli għall-involviment tas-soċjetà ċivili. Il-laqgħat tad-Djalogu tas-Soċjetà Ċivili tal-KE huma mezz importanti, madankollu, dawn iridu jittejbu lejn segwitu aktar strutturat. Għal dan il-għan, il-KESE jirrakkomanda li titkisser il-kompartimentazzjoni u li jiġu żgurati kanali ta’ komunikazzjoni li jsaħħu lil xulxin b’mod reċiproku – mal-PE, l-Istati Membri u s-soċjetà ċivili.

4.16.

Rispons marbut mal-ħin għas-sottomissjonijiet tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli: Il-KESE jilqa’ t-tnedija tal-2020 ta’ sistema ta’ lmenti bil-ħolqien tal-Punt Uniku ta’ Servizz, u b’mod partikolari, l-Unità ddedikata taħt l-Uffiċjal Kap tal-Infurzar għall-Kummerċ (CTEO) li jittratta esklużivament ilmenti tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Għadu kmieni wisq biex tiġi vvalutata l-effettività, iżda l-KESE jistenna li t-tfassil kontinwu ta’ dan il-mekkaniżmu jinvolvi u jsegwi r-rakkomandazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

5.   Kummerċ u Żvilupp Sostenibbli tal-Ġenerazzjoni li Jmiss

5.1.

Mill-pjan ta’ azzjoni tal-2018 ’l hawn, id-dinja kummerċjali mxiet ’il quddiem, u l-istess id-dibattitu dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Il-Patt Ekoloġiku huwa għan ta’ politika ġenerali anke għall-aġenda kummerċjali tal-UE. Atturi istituzzjonali bħall-PE u l-Istati Membri qed jitolbu dejjem iżjed Għal riforma ambizzjuża tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Il-pandemija tal-COVID-19 fixklet il-flussi kummerċjali b’mod mingħajr preċedent filwaqt li ħarġet fid-dieher problemi kbar fil-ktajjen tal-provvista u tal-valur globali, ta’ spiss marbutin man-nuqqas ta’ konformità mal-impenji tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. L-ewwel każ ta’ soluzzjoni tat-tilwim relatat mal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli poġġa s-sistema attwali għat-test deċiżiv istituzzjonali tagħha. Is-CTEO l-ġdid ħoloq aspettattivi kbar għal enfasi akbar, riżorsi u għodod leġiżlattivi ġodda biex jiġu implimentati u infurzati aħjar l-impenji tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Sadanittant, l-imsieħba kummerċjali tal-UE bħall-Kanada u l-Istati Uniti adottaw strumenti ta’ infurzar b’saħħithom fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles tagħhom stess jew, bħal New Zealand, ressqu proposti ambizzjużi fit-taħditiet kummerċjali mal-UE, li jiżguraw li l-kummerċ jaħdem għal kulħadd.

5.2.

Il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli mhumiex biss dibattitu dwar il-valuri, huma kwistjoni ta’ sopravivenza kemm fil-livell tal-UE kif ukoll f’dak globali. Filwaqt li jippromovi approċċ olistiku, il-KESE jappoġġja l-isforzi tal-UE biex tmexxi l-aġenda dwar is-sostenibbiltà fil-livell multilaterali u jappella għal alleanzi strateġiċi ma’ msieħba kummerċjali ewlenin dwar kwistjonijiet ta’ prijorità bħar-rilokazzjoni tal-emissjonijiet tal-karbonju jew id-diliġenza dovuta. Huwa jtenni l-ħtieġa ta’ pożizzjoni ta’ tmexxija tal-UE dwar riforma ambizzjuża tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO) u t-tkissir tat-tabù, jiġifieri dwar l-aspetti soċjali tal-kummerċ. Bħala rikonsiderazzjoni pożittiva, il-KESE laqa’ l-proposta tal-Istati Uniti biex tiġi indirizzata l-problema globali tax-xogħol furzat fuq bastimenti tas-sajd fin-negozjati li għaddejjin tad-WTO dwar is-sussidji tas-sajd (3).

5.3.

Il-KESE talab b’mod kostanti għall-integrazzjoni ta’ kapitoli aktar b’saħħithom dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, għax ħass li l-pjan ta’ azzjoni ta’ 15-il punt ma kienx qed jagħti riżultati. Bl-istess mod, ir-Rieżami tal-Politika Kummerċjali tal-2021 iqis azzjonijiet ulterjuri dwar l-implimentazzjoni u l-infurzar effettivi tal-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, inkluż fost l-oħrajn il-possibbiltà ta’ sanzjonijiet għan-nuqqas ta’ konformità.

5.4.

Issa hemm biżżejjed esperjenza miksuba u tagħlimiet meħuda biex l-approċċ attwali jerġa’ jiġi kkunsidrat u l-KESE jissuġġerixxi l-introduzzjoni ta’ mentalità ġdida ta’ inizjattivi dwar l-iffaċilitar tal-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli biex jilħqu bis-sħiħ l-impenji legalment vinkolanti tagħhom. Dan id-dibattitu jeħtieġ li jagħti l-istess importanza lill-istandards ambjentali u tax-xogħol fuq l-aġenda ta’ implimentazzjoni u infurzar.

Strumenti ta’ politika li jipprovdu ingranaġġ addizzjonali għall-implimentazzjoni tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli

5.5.

F’Mejju 2020, Franza u n-Netherlands ħarġu Dokument informali li jitlob lill-UE ttejjeb l-analiżi tagħha fl-analiżi tal-aspetti soċjoekonomiċi tal-effetti kummerċjali, u żżid l-ambizzjoni tagħha fir-rigward tar-rabta bejn il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli fid-dimensjonijiet kollha tagħha (4), fid-dawl tal-Patt Ekoloġiku Ewropew. Il-KESE jilqa’ t-teħid ta’ approċċ aktar analitiku fir-rigward tal-effetti kummerċjali u jappoġġja bis-sħiħ ir-rakkomandazzjoni li tiġi inċentivata l-implimentazzjoni effettiva tal-impenji tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli bi tnaqqis gradwali fit-tariffi, inkluża l-possibbiltà li jiġu rtirati linji tariffarji speċifiċi f’każ ta’ ksur sussegwenti, u l-kjarifika tal-kundizzjonijiet li l-pajjiżi jridu jissodisfaw għal dan it-tnaqqis.

5.6.

Il-KESE jħeġġeġ ukoll biex inħarsu lil hinn mis-sett ta’ għodod kummerċjali klassiċi għal miżuri ta’ akkumpanjament li jiżguraw bidla effettiva fil-prattika. L-UE għandha tadotta Direttiva ambizzjuża tal-UE dwar id-diliġenza dovuta obbligatorja li tirrikonoxxi r-responsabbiltà bbażata fuq l-istandards attwali u toffri qafas legali ċar u sigur għan-negozji Ewropej u għan-negozji mhux tal-UE li joperaw fl-UE. Il-KESE kien favur b’mod qawwi l-obbligi ta’ diliġenza dovuta fi ftehimiet kummerċjali fir-rigward tal-ktajjen tal-valur u tal-provvista globali sabiex jiggwidaw deċiżjonijiet ta’ ġestjoni li jimmiraw lejn kumpaniji sostenibbli mill-aspett ekonomiku, ekoloġiku u soċjali (5).

5.7.

Biex tavvanza l-aġenda tagħha għall-iżvilupp sostenibbli, il-KE jeħtiġilha wkoll teżamina kapitoli u oqsma oħrajn minbarra l-kapitoli tradizzjonali tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli bħall-investiment, l-istabbiliment ta’ rabtiet u sinerġiji. L-investituri barranin għandhom jikkonformaw mad-diliġenza dovuta qabel ma jkunu jistgħu jibbenefikaw mill-kopertura ta’ ftehim ta’ investiment internazzjonali. Bl-istess mod, il-Partijiet għal ftehim ta’ kummerċ ħieles għandhom jiggarantixxu li l-kumpaniji residenti fit-territorji tagħhom jikkonformaw mar-rekwiżiti tad-diliġenza dovuta (6).

5.8.

Sabiex ikun hemm kummerċ sostenibbli, jeħtieġ li l-UE tintroduċi b’mod imperattiv dispożizzjonijiet dwar il-kooperazzjoni bejn il-partijiet fil-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus, il-kriminalità fiskali u l-evitar tat-taxxa. Il-korruzzjoni bl-istess mod tnaqqas l-isforzi ta’ żvilupp sostenibbli u tirrikjedi li jiġu inklużi standards għoljin komparabbli dwar l-eliminazzjoni tagħha.

5.9.

L-allokazzjoni tal-akkwist pubbliku għandha tkun kondizzjonali, b’kuntratti mogħtija lil kumpaniji minn pajjiżi li jikkonformaw mal-istandards ewlenin tal-ILO u l-Ftehim ta’ Pariġi. Il-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles tal-UE għandhom jippromovu wkoll l-aħjar prattiki dwar kif għandhom jiġu inklużi kriterji ambjentali u soċjali fl-akkwist pubbliku (7).

5.10.

Filwaqt li l-perspettiva ambjentali fil-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp avvanzat l-aktar matul l-aħħar għaxar snin, għad hemm żewġ sfidi. L-ewwel nett, l-obbligi klimatiċi skont il-Ftehim ta’ Pariġi huma ddeterminati mill-implimentazzjoni maqbula fil-livell nazzjonali, li tagħmilha diffiċli biex jiġi identifikat ksur. It-tieni nett, in-nuqqas ta’ standards ambjentali internazzjonali, jiġifieri għall-arja nadifa jew għall-ilma, jagħmilha diffiċli li jiġu stabbiliti obbligi. Huwa importanti li ssir ħidma lejn l-operazzjonalizzazzjoni tal-impenji ambjentali biex jiġu stabbiliti standards, marbuta wkoll mad-diliġenza dovuta. Il-pandemija tal-COVID-19 għamlet il-bijodiversità kwistjoni saħansitra aktar urġenti minn qatt qabel. Il-Patt Ekoloġiku, l-inizjattivi leġiżlattivi tal-UE dwar l-ekonomija ċirkolari jew is-CBAM (8) isiru suġġetti rilevanti fil-kuntest tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli.

5.11.

It-teħid ta’ fehma aktar komprensiva jiżvela kwistjonijiet serji ta’ sostenibbiltà bil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles li ma jistgħux jiġu solvuti fil-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Pereżempju, l-agrikoltura, waħda mill-elementi ewlenin tan-negozjar tal-UE, għandha impatti ċari fuq is-sostenibbiltà. Il-KESE jiffoka b’mod partikolari fuq l-inklużjoni tas-sigurtà u s-sostenibbiltà tal-ikel tal-UE fil-qalba tal-analiżi (9). Bil-għan li jkun hemm katina tal-provvista tal-ikel aktar effiċjenti u aktar ġusta, il-KESE jappella għal implimentazzjoni mingħajr xkiel tad-Direttiva dwar prattiki kummerċjali inġusti fil-katina tal-provvista agrikola u tal-ikel.

It-tisħiħ tal-eżegwibilità effettiva

5.12.

Il-KESE ilu żmien twil jappella għal Panel ġdid ta’ Esperti sabiex ikun jista’ jiskatta mekkaniżmu ta’ soluzzjoni tat-tilwim bejn Stat u Stat skont it-trattat, bil-possibbiltà ta’ penali jew sanzjonijiet finanzjarji, u rimedji għall-parti aggravata (10). Il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi għandu jkollhom rwol attiv fil-qafas tas-soluzzjoni tat-tilwim. It-tim tas-CTEO għandu jinvestiga l-każijiet imressqa minn Grupp Konsultattiv Domestiku, u jinforma u jagħti segwitu dwar kwalunkwe azzjoni ta’ infurzar u rapport tal-Panel tal-Esperti.

5.13.

Il-KESE jilqa’ l-approċċ il-ġdid tal-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni li jpoġġi l-kundizzjonijiet ekwi u s-sostenibbiltà fuq quddiem nett, u li japplika mekkaniżmu għas-soluzzjoni tat-tilwim b’aċċess għal rimedji fil-każ ta’ kwalunkwe ksur. Dan il-mudell “ibridu” jgħaqqad l-approċċ tal-Panel ta’ Esperti b’komponent infurzabbli għal nuqqas persistenti ta’ konformità man-nonrigressjoni jew l-infurzar domestiku fir-rigward tad-dispożizzjonijiet tax-xogħol, soċjali, ambjentali jew klimatiċi. Dan jinkludi kumpens temporanju miftiehem bejn il-Partijiet, jew sospensjoni unilaterali tal-obbligi mill-Parti lmentatriċi fi kwalunkwe qasam (eż. tariffi kummerċjali, drittijiet tat-traffiku tal-ajru, aċċess għall-ilmijiet tas-sajd) taħt ċerti kundizzjonijiet.

5.14.

Segretarjat tax-xogħol indipendenti biex jindirizza kwistjonijiet tax-xogħol tranżnazzjonali taħt ftehim ta’ kummerċ ħieles, inklużi l-impatti fuq is-suq tax-xogħol, u biex jissorvelja u jinvestiga l-konformità tal-kapitolu tiegħu dwar ix-xogħol, u mekkaniżmu kollettiv għall-ilmenti għandu jikkomplementa l-infurzar tal-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli (11). Bħala l-korp rikonoxxut fil-livell internazzjonali, l-ILO għandha tkun involuta fil-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-Konvenzjonijiet tal-ILO fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles. Ir-rwol tagħha għandu jissaħħaħ u jiġi istituzzjonalizzat ukoll fir-rigward tal-interpretazzjoni korretta tal-istrumenti tal-ILO f’każ ta’ tilwim li jinvolvi standards internazzjonali tax-xogħol. L-ILO għandha tkun involuta b’mod sistematiku biex tiggwida lill-Panel ta’ Esperti dwar dawn il-kwistjonijiet.

5.15.

Il-KESE jissuġġerixxi li jiġu eżaminati approċċi innovattivi għas-soluzzjoni tat-tilwim industrijali li jippermettu lill-panels internazzjonali ad hoc jimponu rimedji fuq kumpanija li tikser l-istandards internazzjonali tax-xogħol miftiehma. Il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi tas-CETA tal-UE u tal-Kanada (12) indikaw l-eżempju tal-Mekkaniżmu ta’ Rispons Rapidu tal-USMCA (13) li taħtu l-penali jinkludu s-sospensjoni tat-tariffi preferenzjali abbażi ta’ skala dejjem tikber ta’ severità u reat ripetut. L-għan jibqa’ li jitħeġġeġ, kull fejn ikun possibbli, ir-rimedju permezz ta’ kollaborazzjoni bilaterali u djalogu bejn il-partijiet. Madankollu, l-istabbiliment ta’ konsegwenzi, jiskoraġġixxi lid-ditti milli ma jikkonformawx.

5.16.

Il-valutazzjoni tal-infurzar ibbażata fuq kawżi kontenzjużi b’suċċess tipprovdi biss stampa parzjali, speċjalment peress li l-litigazzjoni hija dejjem l-aħħar soluzzjoni. Il-possibbiltà ta’ sanzjonijiet hija wkoll ta’ “inkoraġġiment robust” għall-konformità, kemm jekk tintuża kif ukoll jekk le. Eventwalment, “dawk li mhumiex każijiet” u l-evoluzzjoni tagħhom jirrakkontaw stejjer konvinċenti li l-KE għandha tikkunsidra fit-twettiq tal-istudju komparattiv tagħha dwar l-approċċi differenti tal-pajjiżi. Is-sempliċi tqabbil tal-formulazzjoni tal-ftehimiet u kif jagħmlu progress fil-lingwa ftit li xejn iwassal għal għarfien sinifikattiv waħdu. Dan jirrikjedi wkoll valutazzjoni kwalitattiva tar-riżultati tal-implimentazzjoni, pereżempju, billi wieħed jibbaża ruħu fuq l-esperjenzi tas-soċjetà ċivili fl-għoti ta’ pariri dwar in-negozjar u l-monitoraġġ tal-implimentazzjoni ta’ tali dispożizzjonijiet.

Qafas li jawtonomizza l-involviment tas-soċjetà ċivili fil-Gruppi Konsultattivi Domestiċi

5.17.

Il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi huma kisba ewlenija tal-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles tal-ġenerazzjoni l-ġdida, iżda jeħtieġu qafas istituzzjonalizzat iżjed b’saħħtu biex ikunu jistgħu jwettqu b’suċċess kompiti ta’ monitoraġġ, sew dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli u sew dwar ftehimiet ta’ kummerċ ħieles sħaħ tal-UE.

5.18.

Tħassib ewlieni huwa marbut ma’ xi korpi tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi f’pajjiżi msieħba li mhumiex attivi, rappreżentattivi jew saħansitra b’nuqqas ta’ indipendenza mill-influwenza governattiva. Il-problema spiss toriġina minn proċessi ta’ twaqqif li jitħallew mhux definiti fil-ftehim, il-libertà tal-partijiet li jagħżlu korpi eżistenti u n-nuqqas ta’ konsegwenzi meta l-impenji ma jiġux implimentati. Il-KESE jibża’ b’mod partikolari li t-tħassir ta’ “bbilanċjat” fil-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni fir-rigward tal-kompożizzjoni tal-Grupp Konsultattiv Domestiku jista’ jkollu impatt serju fuq l-operat tiegħu.

5.19.

Fil-qafas tal-ftehimiet kummerċjali reġjonali bħal dawk tal-UE-Amerka Ċentrali u l-UE-Kolombja/Perù/Ekwador, jew kwalunkwe ftehim ta’ kummerċ ħieles konkluż bejn l-UE u l-Mercosur, għad hemm tħassib dwar l-istabbiliment ta’ Gruppi Konsultattivi Domestiċi individwali f’kull pajjiż imsieħeb. Dan l-approċċ “domestiku” strett jikkostitwixxi ostaklu serju għal kwalunkwe impenn sinifikanti bejn il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi msieħba nazzjonali kif ukoll mal-Grupp Konsultattiv Domestiku kontroparti tagħhom tal-UE.

5.20.

Għalhekk, il-kapitoli tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli jeħtieġ li joħolqu korpi ta’ Gruppi Konsultattivi Domestiċi speċifikament inkarigati b’indipendenza, rappreżentanza u kompożizzjoni bbilanċjata definiti b’mod ċar. Il-partijiet iridu jkunu responsabbli għat-twaqqif u l-funzjonament tagħhom. Il-ftehimiet reġjonali għandhom jistabbilixxu korpi reġjonali konġunti b’appoġġ adegwat mis-segretarjat. Id-Delegazzjonijiet tal-UE u l-KESE għandhom jappoġġjaw il-proċess tat-twaqqif u tat-tħaddim, inklużi l-linji gwida u l-aħjar prattiki. Bl-istess mod, il-KESE jissuġġerixxi li jiġi studjat tqabbil aħjar tal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi fil-Gruppi Konsultattivi Domestiċi tal-UE u mhux tal-UE, b’mod partikolari għall-ambjent u l-partijiet ikkonċernati tan-negozju.

5.21.

Sabiex tissaħħaħ il-kollaborazzjoni tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi tal-UE mal-kontroparti tas-soċjetà ċivili tagħhom fil-pajjiżi msieħba, laqgħat annwali konġunti bejn Grupp Konsultattiv Domestiku u ieħor huma imperattivi u għandhom jiġu inklużi fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles infushom. Il-KESE jara valur miżjud fil-ħolqien ta’ korpi konġunti tas-soċjetà ċivili u jikkontribwixxi ħafna, b’mod partikolari fl-appoġġ tas-soċjetà ċivili fil-pajjiżi msieħba. Ir-rwol speċjali tiegħu għandu jinżamm fil-Kumitati Konsultattivi Konġunti (JCCs) bħala spazju essenzjali għad-djalogu għas-soċjetà ċivili fuq iż-żewġ naħat tal-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni bħall-UE-Ċilì (14).

5.22.

Ir-rwol tal-KESE fit-tfassil u fl-iżgurar li l-Gruppi Konsultattivi Domestiċi jkunu effettivament operattivi huwa kruċjali u għandu jissaħħaħ. F’Lulju 2021, il-KESE stabbilixxa t-triq ’il quddiem billi organizza l-ewwel laqgħa #AllDAGs li qatt saret li laqgħet flimkien il-membri kollha tal-11-il Grupp Konsultattiv Domestiku attwali biex jiddiskutu passi konkreti għal titjib. Peress li huwa preżenti fil-Gruppi Konsultattivi Domestiċi kollha, il-KESE jifforma parti vitali mill-presidenzi tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi, magħmula minn president u żewġ viċi presidenti, magħżula minn fost it-tliet gruppi u l-membri kollha ta’ Grupp Konsultattiv Domestiku partikolari. Il-kollaborazzjoni fi ħdan il-presidenzi konġunti tad-Grupp Konsultattiv Domestiku tibbenefika kemm mill-għarfien espert tal-KESE kif ukoll minn dak mhux tal-KESE biex tmexxi x-xogħol tal-Grupp Konsultattiv Domestiku u din il-prattika għandha tkompli. B’mod partikolari għall-Gruppi Konsultattivi Domestiċi dwar l-Ukrajna, il-Moldova u l-Georgia, is-sħubija tal-KESE li ġejja minn pajjiżi ġirien tal-UE kienet ta’ valur kbir. Lil hinn mir-rwol tal-membri tiegħu, il-KESE jgħin ukoll lill-Gruppi Konsultattivi Domestiċi billi jipprovdilhom appoġġ siewi mis-segretarjat tiegħu.

5.23.

Viżibbiltà mtejba u mezzi istituzzjonali strutturati huma kruċjali biex jinkisbu r-riżultati. Il-presidenzi tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi għandu jkollhom stedina permanenti għal-laqgħat tas-Sottokumitat tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli tal-Partijiet u għall-gruppi ta’ monitoraġġ tal-PE tal-ftehimiet rispettivi. Il-grupp ta’ esperti stabbilit mal-Istati Membri dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, u s-CTEO, għandhom ikunu marbuta mill-qrib mal-ħidma tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi, permezz ta’ strutturi ta’ rapportar u skambju. Dan għandu jiġi kkomplementat bi skambju ta’ informazzjoni mal-ILO dwar implimentazzjoni tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli relatati max-xogħol, u mas-segretarjati tal-MEA dwar l-ambjent u l-klima. Is-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) u d-delegazzjonijiet tal-UE fil-pajjiżi msieħba għandu jkollhom aġġornamenti regolari mal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi u fil-pajjiżi fil-mira għandhom jiġu appoġġjati minn attachés iddedikati tax-xogħol u tal-ambjent.

5.24.

Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa li tingħata spinta lill-kooperazzjoni mas-soċjetà ċivili, mill-fażi tal-abbozzar tal-għodod u l-ftehimiet kummerċjali sa dik tal-monitoraġġ tagħhom. Huwa jappella għar-riintegrazzjoni tal-grupp ta’ esperti dwar il-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles li pprovda kontribut bla paragun, tant meħtieġ u regolari dwar kwistjonijiet kummerċjali. Il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi jħaddnu wkoll ġabra rikka mhux sfruttata ta’ għarfien dwar kwistjonijiet trasversali tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli li għandhom jiġu sfruttati bis-sħiħ.

5.25.

L-isfidi dejjem akbar għall-Gruppi Konsultattivi Domestiċi jirrikjedu soluzzjonijiet sistemiċi b’riżorsi adegwati stabbiliti, kemm umani kif ukoll finanzjarji. Il-Gruppi Konsultattivi Domestiċi nfushom għandhom ikunu involuti aktar f’deċiżjonijiet relatati.

5.26.

Ir-razzjonalizzazzjoni tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi mhijiex għan fiha nnifisha. Kwalunkwe approċċ ġdid potenzjali, pereżempju li l-istrutturi jiġu ffukati iżjed fuq suġġetti individwali, għandu jiggarantixxi l-funzjonament effettiv tagħhom biex jiġu indirizzati l-isfidi fl-implimentazzjoni tal-ftehim speċifiku u jiġu involuti l-Gruppi Konsultattivi Domestiċi stess fit-tfassil tiegħu. Il-laqgħat regolari tal-membri kollha tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi tal-UE jgħinu biex jinstabu soluzzjonijiet komuni għal kwistjonijiet trażversali u jipprovdu pjattaforma biex jiġu diskussi modi prammatiċi u prattiċi qabel it-tiġdid li jmiss tas-sħubija fil-Gruppi Konsultattivi Domestiċi fir-rebbiegħa tal-2023.

---

(1)  Fl-2020, studju tal-Friedrich-Ebert-Foundation (FES) analizza n-nuqqasijiet tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi, u grupp ta’ organizzazzjonijiet membri ta’ Gruppi Konsultattivi Domestiċi, ikkoordinat minn CNV Internationaal, bħalissa qed jiġbor dokument informali b’rakkomandazzjonijiet dwar kif għandhom jissaħħu.

(2)  ĠU C 374, 16.9.2021, p. 73.

(3)  ĠU C 374, 16.9.2021, p. 73.

(4)  Dokument informali dwar il-kummerċ, l-effetti ekonomiċi soċjali u l-iżvilupp sostenibbli, 2020 (mhux disponibbli bil-Malti).

(5)  ĠU C 429, 11.12.2020, p. 136 u ĠU C 429, 11.12.2020, p. 197.

(6)  Ebd.

(7)  ĠU C 374, 16.9.2021, p. 73.

(8)  L-Opinjoni li jmiss NAT/834 dwar is-CBAM.

(9)  L-Opinjoni futura NAT/822 dwar “L-awtonomija strateġika u s-sigurtà u s-sostenibbiltà tal-ikel”.

(10)  ĠU C 364, 28.10.2020, p. 53.

(11)  ĠU C 227, 28.6.2018, p. 27.

(12)  Dikjarazzjoni konġunta tal-Grupp Konsultattiv Domestiku tal-UE u tal-Kanada, Settembru 2020 (mhux disponibbli bil-Malti).

(13)  Il-Ftehim bejn l-Istati Uniti u l-Messiku u l-Kanada.

(14)  Opinjoni li jmiss REX/536 se tesplora l-qafas għall-involviment tas-soċjetà ċivili matul iċ-ċiklu tal-ħajja kollu tal-ftehimiet kummerċjali u politiċi, li għandu jiġi adottat fir-rebbiegħa tal-2022.