This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52021DC0009
REPORT FROM THE COMMISSION TO THE COUNCIL AND THE EUROPEAN PARLIAMENT Third Progress Report on the implementation of the EU Strategy and Action Plan for customs risk management
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-KUNSILL U LILL-PARLAMENT EWROPEW It-Tielet Rapport ta’ Progress dwar l-implimentazzjoni tal-Istrateġija u l-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE għall-ġestjoni tar-riskju doganali
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-KUNSILL U LILL-PARLAMENT EWROPEW It-Tielet Rapport ta’ Progress dwar l-implimentazzjoni tal-Istrateġija u l-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE għall-ġestjoni tar-riskju doganali
COM/2021/9 final
IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 18.1.2021
COM(2021) 9 final
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-KUNSILL U LILL-PARLAMENT EWROPEW
It-Tielet Rapport ta’ Progress dwar l-implimentazzjoni tal-Istrateġija u l-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE għall-ġestjoni tar-riskju doganali
{SWD(2021) 2 final}
1.INTRODUZZJONI
L-awtoritajiet doganali jittrattaw volum ta’ merkanzija sostanzjali u li dejjem jiżdied. Jeħtieġu li jiffaċilitaw ammonti dejjem akbar ta’ kummerċ leġittimu u fl-istess ħin, huma involuti kontinwament fil-ġlieda kontra l-frodi u l-kuntrabandu ta’ prodotti illeċiti jew mhux sikuri. Sadattant, hemm sfidi ewlenin bħall-emerġenza tas-saħħa pubblika attwali, il-konsegwenzi tal-ħruġ tar-Renju Unit mis-Suq Uniku u mill-Unjoni Doganali tal-UE, u ż-żieda tad-diġitalizzazzjoni u l-kummerċ elettroniku li jaffettwaw il-ħidma tad-dwana.
Il-ġestjoni tar-riskju tippermetti lill-awtoritajiet doganali jidentifikaw u jimmiraw aħjar dawk il-kunsinni li jippreżentaw riskju. Tippermetti li dawn ir-riskji jiġu indirizzati fl-aħjar mument fil-katina tal-provvista biex jiġu żgurati s-sigurtà u s-sikurezza tar-residenti tal-UE u l-protezzjoni tal-interess finanzjarju tal-UE u tal-Istati Membri tagħha. Tippermetti wkoll li jiġi ottimizzat l-użu tar-riżorsi doganali.
Fl-2014, il-Kummissjoni adottat strateġija u pjan ta’ Azzjoni tal-UE għall-ġestjoni tar-riskju doganali 1 . L-istrateġija tapplika għall-perjodu 2014-2020 u tidentifika seba’ objettivi ewlenin mirfuda mill-għan ġenerali li jintlaħaq approċċ ta’ kwalità għolja u b’ħafna saffi għall-ġestjoni tar-riskju. Il-pjan ta’ azzjoni stabbilixxa miżuri konkreti għal kull objettiv. Wara t-talba tal-Kunsill, il-Kummissjoni ppreżentat l-ewwel rapport ta’ progress 2 dwar l-implimentazzjoni tal-istrateġija u l-pjan ta’ azzjoni f’Lulju 2016, u t-tieni rapport f’Lulju 2018 3 .
Fil-konklużjonijiet tiegħu ta’ Jannar 2019 dwar it-tieni rapport ta’ progress, il-Kunsill laqa’l-progress li sar fl-implimentazzjoni tal-istrateġija, inkluż it-tisħiħ tal-kollaborazzjoni bejn l-atturi kollha involuti, it-tnedija ta’ inizjattivi ġodda – b’mod partikolari d-deċiżjoni tal-Kummissjoni dwar il-kriterji tar-riskju finanzjarju – u l-parteċipazzjoni tal-amministrazzjonijiet doganali f’attivitajiet marbuta mas-sigurtà. Huwa ssottolinja wkoll li l-ġestjoni tar-riskju hija proċess kontinwu - li mhuwiex limitat għal azzjonijiet speċifiċi b’dati tal-bidu u tat-tmiem definiti b’mod ċar - u li l-awtoritajiet doganali jridu jkomplu jinnovaw u jkunu lesti jirrispondu għal theddid ġdid jew emerġenti. Fil-konklużjonijiet tiegħu ta’ Jannar 2019, il-Kunsill stieden lill-Kummissjoni biex tippreżenta, fi żmien sentejn (2), it-tielet u l-aħħar rapport ta’ progress dwar l-implimentazzjoni tal-istrateġija attwali li tkopri l-perjodu 2019-2020.
Dan it-tielet rapport ta’ progress jikkostitwixxi t-tweġiba tal-Kummissjoni għal din it-talba. Bħar-rapporti preċedenti, dan ir-rapport jipprovdi valutazzjoni kwalitattiva ġenerali tal-implimentazzjoni tal-istrateġija, billi jispjega l-progress li sar taħt kull wieħed mis-seba’ objettivi ewlenin mill-pubblikazzjoni tat-tieni rapport. Jiddeskrivi l-objettivi wieħed wieħed, u jenfasizza l-aktar progressi sinifikanti u l-problemi mġarrba, filwaqt li d-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni li jakkumpanjah, jipprovdi analiżi aktar profonda.
2.RAPPORT TA’ PROGRESS
2.1.Objettiv 1 — It-titjib tal-kwalità tad-data u tas-sistemi tal-arkivjar
Intlaħaq l-objettiv li jiġi stabbilit qafas legali komprensiv b’rekwiżiti għal “arkivjar multiplu” ta’ data għall-analiżi tar-riskju tas-sigurtà, li fih id-data tad-dikjarazzjoni fil-qosor tal-entrati tiġi pprovduta f’saffi u għat-titjib tal-kwalità tad-data, għalkemm l-implimentazzjoni sħiħa ta’ dan għad trid tinkiseb.
Il-qafas legali
Il-qafas legali jikkonsisti mill-Kodiċi Doganali tal-Unjoni (KDU) u r-regoli dettaljati li hemm fl-atti delegati u ta’ implimentazzjoni. Il-Kodiċi daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Mejju 2016. Fl-2020, l-atti ta’ implimentazzjoni u delegati tal-KDU ġew aġġornati aktar biex jintegraw ir-regoli dwar l-informazzjoni avvanzata u l-analiżi tar-riskji għas-sigurtà u s-sikurezza.
Evalwazzjoni tal-Kodiċi Doganali tal-Unjoni
Il-Kummissjoni dan l-aħħar nediet evalwazzjoni tal-KDU li għandha tiġi ffinalizzata sa tmiem l-2021. L-evalwazzjoni għandha l-għan li tistabbilixxi jekk il-leġiżlazzjoni u s-sistemi elettroniċi operattivi jkunux għadhom xierqa sa din id-data biex jiżguraw proċessi modernizzati u ssimplifikati biex jassistu lill-awtoritajiet doganali u lin-negozjanti konformi.
L-evalwazzjoni se tinforma lid-deċiżjonijiet futuri dwar jekk il-Kodiċi u l-atti ta’ implimentazzjoni u l-atti delegati tiegħu għandhomx jiġu riveduti. B’mod partikolari se tikkunsidra jekk il-KDU huwiex flessibbli biżżejjed biex jittratta l-ġestjoni tal-formalitajiet doganali matul kriżijiet bħall-pandemija attwali u fid-dawl ta’ mudelli kummerċjali ġodda bħall-kummerċ elettroniku.
L-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta’ soluzzjonijiet xierqa tal-IT
L-implimentazzjoni sħiħa tal-KDU tiddependi fuq 17-il sistema elettronika.
Filwaqt li qed isir progress tanġibbli f’dan il-qasam u diġà ġew implimentati tmien sistemi li issa qed jitħaddmu, disgħa mis-sistemi għadhom qed jiġu żviluppati. Dan huwa konformi mal-ippjanar tal-programm ta’ ħidma tal-KDU. Għal aktar dettalji, ara l-kapitolu li jmiss.
2.2.Objettiv 2 — Il-garanzija tad-disponibbiltà tad-data fil-katina tal-provvista, il-kondiviżjoni tal-informazzjoni rilevanti għar-riskju u tar-riżultati tal-kontrolli
Il-Kummissjoni, flimkien mal-Istati Membri u n-negozji, kompliet tiżviluppa s-sistemi tal-IT li jappoġġaw l-implimentazzjoni sħiħa tal-Kodiċi. Mill-aħħar rapport ta’ progress, intlaħqu miri importanti fl-iżvilupp u l-iskjerament tas-sistemi tal-IT ppjanati kif ukoll dwar ir-regoli biex tiġi pprovduta jew skambjata l-informazzjoni. Is-sett sħiħ tas-sistemi tal-IT se jkompli jimmodernizza u jarmonizza l-proċessi tal-importazzjoni, tal-esportazzjoni u tat-tranżitu, u se jintroduċi kunċetti ġodda bħall-iżdoganar ċentralizzat.
Is-sistema l-ġdida ta’ Kontroll tal-Importazzjoni (ICS2)
Għal prodotti li jidħlu fl-UE, ir-riforma tas-sistema tal-informazzjoni antiċipata dwar il-merkanzija tal-UE (ICS) sejra tajjeb. Is-sistema għandha l-għan li tinforma lill-awtoritajiet doganali dwar il-wasla tal-merkanzija ferm qabel il-konsenja effettiva tagħhom. L-iżvilupp tal-ICS2 għadu għaddej u l-ewwel riżultat huwa mistenni fir-rebbiegħa tal-2021. Is-sistema sħiħa se titwettaq fi tliet verżjonijiet kif spjegat fid-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal mehmuż. Is-sistema hija mistennija li tkun kompletament operattiva f'Ottubru 2024 u se ttejjeb b’mod sinifikanti l-analiżi tar-riskji għas-sikurezza u s-sigurtà.
Proġetti u sistemi oħra
Is-sistema “Sorveljanza 3” (SURV3) tiġbor l-informazzjoni pprovduta fid-dikjarazzjonijiet doganali u taħżinha f’bażi ta’ data. SURV3 taġġorna s-sistema preċedenti (SURV2) u tallinjaha mar-rekwiżiti tal-KDU. Il-bażi ta’ data tirreġistra u tiċċentralizza d-data kummerċjali tal-UE (l-importazzjonijiet u l-esportazzjonijiet) li l-awtoritajiet doganali nazzjonali jisiltu mis-sistemi tagħhom u jittrażmettu lill-Kummissjoni kuljum. L-użu tal-pjattaforma analitika tad-data beda bl-użu ta’ dashboard tal-Fluss Kummerċjali f'Marzu 2020. Se jiżdiedu aktar funzjonalitajiet fi żmien debitu biex il-Kummissjoni tkun tista’ tisfrutta aħjar id-data ta’ sorveljanza.
Il-Prestazzjoni tal-Unjoni Doganali (Customs Union Performance, CUP) tintuża bħala għodda ta’ ġestjoni/gwida għall-formulazzjoni tal-politika bbażata fuq l-evidenza u t-teħid ta’ deċiżjonijiet strateġiċi kif ukoll għall-evalwazzjoni tal-prestazzjoni u l-monitoraġġ tax-xejriet. Is-CUP gradwalment qed tiżviluppa indikaturi ewlenin ta’ prestazzjoni biex tevalwa kif l-Istati Membri qed iwettqu l-kontrolli doganali, biex tenfasizza l-impatt tad-Dwana fil-ġbir tad-dħul għall-baġit tal-UE, tiżgura s-sikurezza u s-sigurtà taċ-ċittadini tal-UE, tipproteġi s-suq intern, u tenfasizza l-importanza tal-kontribut tal-amministrazzjonijiet Doganali għat-tkabbir, il-kompetittività u l-għanijiet tal-innovazzjoni f’konformità mal-aġenda Ewropa 2020.
L-ambjent komuni għall-qsim tal-informazzjoni (Common information-sharing environment, CISE) jippromwovi l-iskambju ta’ informazzjoni marittima rilevanti bejn l-awtoritajiet differenti involuti. Huwa għamel progress sinifikanti billi daħal fil-fażi tranżitorja tiegħu (2019 - 2021) ġestita u mmexxija mill-Aġenzija Ewropea għas-Sigurtà Marittima (EMSA) f’kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri.
Il-Forum tat-Trasport u l-Loġistika Diġitali (Digital Transport and Logistics Forum, DTLF) immexxi mill-Kummissjoni jlaqqa’ flimkien l-esperti tat-trasport u l-loġistika u l-partijiet ikkonċernati kemm mis-settur privat kif ukoll mis-settur pubbliku, bl-għan li jinbnew viżjoni u pjan direzzjonali komuni għat-trasport u l-loġistika diġitali. F'April 2020, il-Kunsill adotta regoli ġodda, li se jagħmluha aktar faċli għall-kumpaniji tat-trasport tal-merkanzija biex jipprovdu informazzjoni lill-awtoritajiet f’forma diġitali. Iż-żieda fid-diġitalizzazzjoni tat-trasport tal-merkanzija u tal-loġistika se twassal biex in-negozji jiffrankaw spejjeż sinifikanti, u se tagħmel lis-settur tat-trasport aktar effiċjenti u sostenibbli.
Is-Sistema tal-Kontroll tal-Kummerċ u tal-Esperti veterinarji (Trade Control and Expert System, TRACES) hija l-għodda multilingwi tal-Kummissjoni online għall-ħtiġijiet kollha sanitarji u fitosanitarji f’dak li għandu x’jaqsam mal-kummerċ ġewwa l-UE u l-importazzjoni ta’ semen u embrijuni tal-annimali, ikel, għalf u pjanti. L-objettiv ewlieni tagħha huwa li tiddiġitalizza l-proċess kollu ta’ ċertifikazzjoni, f’konformità mal-Aġenda Diġitali għall-Ewropa 4 . Il-Kummissjoni bdiet proġett ġdid fil-forma tal-iżvilupp ta’ sistema tal-IT għas-sottomissjoni u l-ġestjoni elettronika taċ-ċertifikati tal-qbid skont ir-Regolament (KE) 1005/2008 5 li jistabbilixxi sistema Komunitarja sabiex tipprevjeni, tiskoraġġixxi u telimina sajd illegali, mhux irrappurtat u mhux irregolat. Din is-sistema l-ġdida se tassisti lill-awtoritajiet tal-Istati Membri fit-twettiq tal-kompiti tagħhom ta’ verifika u tal-ġestjoni tar-riskju fir-rigward tal-importazzjonijiet ta’ prodotti tas-sajd fl-UE.
L-inizjattiva Ambjent ta’ Tieqa Unika tal-UE għad-Dwana għandha l-għan li tiffaċilita l-verifika awtomatizzata tad-dokumenti ta’ sostenn ipprovduti mad-dikjarazzjoni doganali fl-iżdoganar tal-merkanzija. Din se tkun strument li jappoġġa l-koordinazzjoni tal-kontrolli bejn l-awtoritajiet doganali u l-awtoritajiet kompetenti sħab fil-fruntiera u li jipprovdi feedback lill-operaturi ekonomiċi dwar il-kontrolli. Il-Tieqa Unika tgħaqqad is-sistemi doganali nazzjonali u s-soluzzjonijiet ta’ liċenzjar elettroniku tal-UE bħat-TRACES jew is-sistema tal-esportazzjoni ta’ Oġġetti b’Użu Doppju.
2.3.Objettiv 3 — L-implimentazzjoni ta’ miżuri ta’ kontroll u ta’ mitigazzjoni tar-riskji fejn meħtieġ (“valutazzjoni bil-quddiem — kontroll fejn meħtieġ”)
It-tielet objettiv (“valutazzjoni bil-quddiem - kontroll fejn meħtieġ”) huwa ċentrali għall-istrateġija fis-sens li jenħtieġ li l-objettivi l-oħra kollha fl-aħħar mill-aħħar jikkontribwixxu biex l-awtoritajiet doganali jkunu jistgħu jimmiraw aħjar il-kontrolli tagħhom f’termini ta’ meta u fejn iseħħu. Sar progress kbir fir-rigward tal-Objettiv 3, b’mod partikolari fiż-Żona ta’ Kontroll Prijoritarju (Priority Control Area, PCA), ir-riskji finanzjarji u l-konformità u s-sikurezza tal-prodotti. Il-Kummissjoni qed tkompli tiżviluppa u tespandi wkoll l-użu tal-Verifiki tal-Kredibbiltà.
Iż-Żona ta’ Kontroll Prijoritarju (PCA)
Il-PCA hija mekkaniżmu ewlieni fil-Qafas ta’ Ġestjoni tar-Riskju Doganali (Customs Risk Management Framework, CRMF) li jippermetti lill-UE tagħżel oqsma speċifiċi li għandhom jiġu ttrattati bħala prijorità għall-kontrolli doganali. L-għodda tal-PCA diġà ilha tintuża mill-2007 biex tikkoordina l-azzjonijiet doganali tal-UE fil-biċċa l-kbira taż-żoni ewlenin ta’ riskju, biex b’hekk twassal riżultati operazzjonali u tipprovdi tagħlimiet strateġiċi. Matul il-kriżi, il-prijoritajiet iridu jinbidlu, u l-PCAs huma għalhekk sostitwiti b’azzjonijiet konġunti li jiffokaw fuq il-kriżi partikolari. Dan kien il-każ fir-rigward tal-COVID-19 fl-2020.
Il-Kriterji għar-Riskju Finanzjarju (Financial Risk Criteria, FRC)
L-ispezzjonijiet tal-Kummissjoni fuq ir-riżorsi proprji tradizzjonali (RPT) kif ukoll il-ħidma preċedenti fuq l-azzjoni tal-UE biex jitnaqqas id-distakk doganali indikaw nuqqas ta’ armonizzazzjoni fit-twettiq tal-kontrolli doganali biex jittaffa r-riskju ta’ importazzjonijiet sottovalutati fl-Unjoni Doganali kollha.
F'Mejju 2018, il-Kummissjoni adottat deċiżjoni ta’ implimentazzjoni importanti, li tistabbilixxi miżuri għall-applikazzjoni uniformi tal-kontrolli doganali billi tistabbilixxi standards komuni u kriterji għar-riskju finanzjarju (FRC) 6 .
L-FRC huma sett ta’ regoli li jippermettu li s-sistemi ta’ żdoganar tal-merkanzija tal-Istati Membri jidentifikaw (“jimmarkaw elettronikament”) b’mod sistematiku tranżazzjonijiet li jippreżentaw riskju finanzjarju potenzjali u li għalhekk jeħtieġu aktar skrutinju u/jew azzjoni ta’ kontroll. L-FRC jiġbru fihom il-maġġoranza tar-riskji finanzjarji magħrufa u jgħinu biex jikkontribwixxu għal approċċ aktar konsistenti għall-kontrolli doganali.
Id-deċiżjoni tal-FRC, disponibbli biss għall-esperti tal-ġestjoni tar-riskju doganali fl-Istati Membri, tippermetti lill-Istati Membri jindirizzaw ir-riskji finanzjarji b’mod ekwivalenti fil-fruntiera esterna, mingħajr ma jitqiegħed piż żejjed fuq il-kummerċ leġittimu. Id-deċiżjoni tidentifika wkoll l-iktar ħin u post tal-kontroll opportun skont l-ambitu u n-natura tar-riskju u d-disponibbiltà tad-data u tad-dokumentazzjoni.
Is-sikurezza u l-konformità tal-prodotti
Fl-2019, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill adottaw ir-Regolament 2019/1020 dwar is-sorveljanza tas-suq u l-konformità tal-prodotti mhux tal-ikel mal-leġiżlazzjoni tal-UE 7 . Din il-leġiżlazzjoni l-ġdida ssaħħaħ il-qafas legali għall-kontrolli fuq l-oġġetti li jidħlu fl-UE. Dan għandu jissimplifika wkoll il-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet tad-dwana u tas-sorveljanza tas-suq biex isiru verifiki aktar effettivi fuq il-prodotti importati. Ir-Regolament il-ġdid se japplika bis-sħiħ mis-16 ta’ Lulju 2021. It-tħejjijiet għall-implimentazzjoni effiċjenti tiegħu jinsabu għaddejjin.
Il-verifiki tal-kredibbiltà
Il-verifiki tal-kredibbiltà (VK) ġew introdotti permezz tat-TARIC fis-sistemi nazzjonali tal-Istati Membri fl-2013 u qed jiġu żviluppati u estiżi kontinwament. Dawn huma verifiki awtomatizzati introdotti fl-istadju tal-iżdoganar tal-importazzjonijiet li jivvalutaw il-validità tal-valuri ddikjarati. Il-VK jiċċekkjaw il-kompatibbiltà tal-entrati fid-dikjarazzjoni doganali ma’ parametri speċifiċi u, fil-każ ta’ nuqqas ta’ konformità, jimblukkahom jew jimmarkawhom — u b’hekk tinħoloq twissija sabiex l-awtoritajiet Doganali jkunu jistgħu jivverifikaw id-dikjarazzjoni.
2.4.Objettiv 4 — It-tisħiħ tal-kapaċità biex tiġi żgurata implimentazzjoni effettiva tal-Qafas Komuni ta’ Ġestjoni tar-Riskju u biex jiżdied ir-rispons għal riskji identifikati reċentement
It-titjib tal-implimentazzjoni tal-Qafas ta’ Ġestjoni tar-Riskju Doganali (CRMF)
L-amministrazzjonijiet doganali tal-Istati Membri pprijoritizzaw it-titjib tal-implimentazzjoni tas-CRMF, u ħadu għadd ta’ azzjonijiet f’dan il-qasam. Dan żied il-kooperazzjoni u l-kondiviżjoni ta’ informazzjoni dwar ir-riskju bejn l-Istati Membri, inkluż permezz tas-Sistema ta’ Ġestjoni tar-Riskju Doganali (Customs Risk Management System, CRMS), u ġestjoni mtejba tar-riskju finanzjarju. Diversi Stati Membri rrapportaw ukoll titjib fl-analiżi tar-riskju, bis-saħħa tas-sistemi l-ġodda tal-IT jew li ġew imtejba u r-reklutaġġ jew it-taħriġ tal-persunal.
Madankollu, ħafna Stati Membri rrapportaw ukoll ostakli li żammewhom milli jimplimentaw l-azzjonijiet mixtieqa kollha jew milli jagħmlu aktar progress. L-akbar sfidi huma l-infrastruttura tal-IT insuffiċjenti, ir-restrizzjonijiet finanzjarji, u n-nuqqas ta’ riżorsi umani u d-disponibbiltà tad-data.
Is-Sistema ta’ Ġestjoni tar-Riskju Doganali (CRMS)
Is-CRMS hija bażi ta’ data komuni li fiha jintbagħtu u jinħażnu l-formoli u l-messaġġi. L-Istati Membri jistgħu jikkonsultawha biex jidentifikaw liema informazzjoni trid tiġi introdotta fis-sistema nazzjonali ta’ analiżi tar-riskju jew ikkomunikata b’mod reċiproku.
Mill-2005, is-CRMS ġiet aġġornata regolarment biex iżżid funzjonalitajiet ġodda u ttejjeb il-faċilità tal-użu tagħha. Fl-2016, ġiet deċiża reviżjoni sħiħa (“CRMS2”) abbażi tal-esperjenza miksuba flimkien mal-Istati Membri u mal-utenti tas-sistema. L-ewwel pass (l-analiżi tar-rekwiżiti tas-CRMS2) issa tlesta u l-fażi ta’ żvilupp tinsab għaddejja. Din se tkun segwita minn fażi ta’ ttestjar, qabel ma s-CRMS2 tkun prevista li tibda topera fir-raba’ trimestru tal-2021.
Fl-4 ta’ Frar 2020 infetħet twissija speċifika ta’ kriżi tal-COVID-19 fis-CRMS/il-ġestjoni tal-kriżijiet biex l-Istati Membri jkunu jistgħu jikkondividu u jirċievu informazzjoni u gwida dwar il-prijoritizzazzjoni tar-riskji għall-kontrolli doganali marbuta mal-COVID-19. Minn dak iż-żmien, inħarġu aktar minn 400 Formola ta’ Informazzjoni dwar ir-Riskju (Risk Information Forms, RIFs) għal prodotti mediċi, tagħmir mediku u tagħmir protettiv personali perikoluż u mhux konformi.
Gruppi ta’ ħidma tematika
Ħafna gruppi ta’ ħidma fil-livell tal-UE, magħmula minn rappreżentanti tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Istati Membri, qed jaħdmu b’mod attiv fuq kwistjonijiet ewlenin biex itejbu l-kontrolli doganali u l-kapaċitajiet tal-ġestjoni tar-riskju.
Kważi l-Istati Membri kollha jipparteċipaw f’kuntatt wieħed jew aktar jew fi gruppi ta’ esperti stabbiliti taħt il-programm “Dwana” biex tiżdied il-kooperazzjoni fuq il-post u l-koordinazzjoni bejn l-amministrazzjonijiet doganali fil-fruntieri esterni tal-UE. Dawn il-gruppi jinkludu l-Grupp ta’ Kuntatt Ewropew għall-Fruntieri tal-Art (European Land Frontier Contact Group, LFCG) u diversi portijiet u gruppi ta’ kuntatt tal-ajruporti (RALFH, ODYSSUD u ICARUS). Diversi Stati Membri qed jieħdu sehem ukoll fit-Tim ta’ Esperti tal-Fruntieri tal-Art tal-Lvant u tax-Xlokk tad-Dwana (Customs Eastern and South-Eastern Land Border Expert Team, CELBET), li għandu l-għan li jsaħħaħ u jtejjeb il-kooperazzjoni operazzjonali f’din il-fruntiera tal-UE.
2.5.Objettiv 5 — Il-promozzjoni tal-kooperazzjoni bejn l-aġenziji u l-kondiviżjoni ta’ informazzjoni bejn l-awtoritajiet doganali u awtoritajiet oħrajn fil-livell tal-Istati Membri u tal-UE
Il-kooperazzjoni bejn l-aġenziji u l-kondiviżjoni tal-informazzjoni bejn id-dwana u awtoritajiet kompetenti oħra fil-livell tal-Istati Membri u tal-UE huma enfasizzati fl-istrateġija bħala mezz importanti biex tiġi żgurata ġestjoni tar-riskju aktar effettiva u tittejjeb is-sikurezza u s-sigurtà tal-katina tal-provvista.
It-titjib tal-kooperazzjoni u l-kondiviżjoni tal-informazzjoni ma’ awtoritajiet oħra huwa prijorità għolja għall-biċċa l-kbira tal-Istati Membri. Filwaqt li sar aktar progress fl-istabbiliment ta’ ftehimiet bejn l-aġenziji u l-memoranda ta’ qbil, il-biċċa l-kbira tal-Istati Membri rrappurtaw li t-titjib fl-integrazzjoni tal-informazzjoni dwar ir-riskju jew fil-konsolidazzjoni tal-prattika tal-ġestjoni tar-riskju kien limitat minħabba restrizzjonijiet legali marbuta ma’ rekwiżiti mhux allinjati biżżejjed f’dak kollu li jirrigwarda l-privatezza tad-data u l-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali, fost fatturi oħra. Id-diversi oqfsa legali involuti fil-kooperazzjoni bejn l-aġenziji jitqiesu li qed ixekklu l-koordinazzjoni u l-iffissar ta’ prijoritajiet komuni.
Id-dipartiment tal-Kummissjoni responsabbli għall-kwistjonijiet doganali huwa involut b’mod attiv fl-attivitajiet tal-Unjoni tas-Sigurtà, u l-Grupp ta’ Ħidma dwar il-Kooperazzjoni Doganali qed jindirizza għadd ta’ oqsma ta’ prijorità rilevanti.
Sikurezza
Ir-Regolament (UE) 2017/625 8 dwar il-Kontrolli Uffiċjali daħal fis-seħħ f’Diċembru 2019 u jistabbilixxi approċċ integrat għall-kontrolli fuq l-importazzjoni ta’ oġġetti tal-ikel, tal-għalf u tal-bhejjem. Barra minn hekk, il-proposta tal-Kummissjoni għal Ambjent ta’ Tieqa Unika tal-UE għad-Dwana se tippermetti l-ipproċessar, il-kondiviżjoni u l-iskambju kollaborattivi ta’ informazzjoni u valutazzjoni tar-riskju aħjar għall-aġenziji tal-gvern.
Drittijiet tal-proprjetà intellettwali (DPI)
F'Novembru 2020, il-Kummissjoni adottat il-Pjan ta’ Azzjoni dwar il-PI 9 , li għandu l-għan, fost l-oħrajn, li jtejjeb l-infurzar tad-DPI, b’mod partikolari billi jsaħħaħ il-kapaċità tal-awtoritajiet tal-infurzar tal-liġi, jappoġġa lill-awtoritajiet doganali tal-Istati Membri fit-titjib tal-ġestjoni tar-riskju u l-azzjonijiet kontra l-frodi 10 , u jistabbilixxi Sett ta’ Għodod tal-UE kontra l-falsifikazzjoni. Is-Sett ta’ għodod għandu l-għan (i) li jiċċara r-rwoli u r-responsabbiltajiet tal-atturi kollha involuti (id-detenturi tad-drittijiet, il-fornituri, diversi settijiet ta’ intermedjarji 11 u awtoritajiet pubbliċi tal-infurzar, inklużi l-awtoritajiet doganali), u (ii) li jidentifika modi biex tissaħħaħ il-kooperazzjoni bejniethom, b’mod partikolari dwar il-kondiviżjoni ta’ data rilevanti marbuta mal-merkanzija u n-negozjanti.
It-titjib tal-kooperazzjoni mal-awtoritajiet għall-infurzar tal-liġi
Maġġoranza kbira tal-Istati Membri qed twettaq jew temmet attivitajiet partikolari maħsuba biex itejbu l-kooperazzjoni mal-awtoritajiet tal-infurzar tal-liġi. Dan jinkludi l-parteċipazzjoni fi proġetti u operazzjonijiet konġunti mal-Europol u l-aġenziji nazzjonali tal-infurzar tal-liġi, ftehimiet ta’ kooperazzjoni u kondiviżjoni ta’ informazzjoni, u kooperazzjoni fit-tħejjija għall-implimentazzjoni tal-ICS2.
Madankollu, xi Stati Membri esprimew xi diffikultajiet - bħal sfidi legali, riżorsi umani u finanzjarji insuffiċjenti u nuqqas ta’ għodod tal-IT - li żammewhom milli jimplimentaw l-azzjonijiet mixtieqa jew milli jagħmlu aktar progress f’kooperazzjoni ma’ awtoritajiet oħra fil-livell tal-Istati Membri u tal-UE.
L-aġenda Ewropea dwar is-sigurtà
Bħala gwardjani tal-fruntieri esterni tal-UE għall-fluss ta’ prodotti, l-awtoritajiet doganali tal-UE għandhom rwol kruċjali fil-protezzjoni tal-UE u taċ-ċittadini tagħha, kif ukoll tal-katini tal-provvista internazzjonali mill-attivitajiet kriminali u mill-attakki terroristiċi. Bl-implimentazzjoni tal-istrateġija u l-pjan ta’ azzjoni tal-UE għall-ġestjoni tar-riskju doganali, il-Kummissjoni tikkontribwixxi għall-implimentazzjoni tal-aġenda Ewropea dwar is-sigurtà. L-istrateġija l-ġdida tal-UE dwar l-Unjoni tas-Sigurtà 2020-2025 12 adottata fis-27 ta’ Lulju 2020 tirreferi għall-importanza ta’ fruntiera esterna sigura u r-rwol kruċjali tad-dwana fil-ġlieda kontra l-kriminalità transfruntiera u t-terroriżmu. Hija tirreferi wkoll għall-pjan ta’ azzjoni “Inpoġġu l-Unjoni Doganali fuq il-livell li jmiss” adottat fit-28 ta’ Settembru 2020 13 , li ħabbar azzjonijiet biex tissaħħaħ il-ġestjoni tar-riskju u biex tittejjeb is-sigurtà interna, inkluż billi tiġi vvalutata l-fattibbiltà ta’ rabta bejn is-sistemi ta’ informazzjoni rilevanti għall-analiżi tar-riskju għas-sigurtà.
Il-Pjan ta’ Azzjoni tal-Grupp ta’ Ħidma dwar il-Kooperazzjoni Doganali (CCWP)
L-enfasi fuq il-ksur tad-DPI kompliet taħt id-disa’ (9) pjan ta’ azzjoni tas-CCWP (2018-2019) u l-attivitajiet f’dan il-qasam huma mistennija li jkomplu taħt il-pjan ta’ azzjoni li jmiss.
Bl-istess mod, ġew żviluppati azzjonijiet tas-CCWP għal reati ambjentali. L-10 pjan ta’ azzjoni għall-2020-2021 jinkludi azzjonijiet iffukati fuq il-moviment transfruntier ta’ skart perikoluż u skart ieħor, it-traffikar illegali ta’ sustanzi li jnaqqsu l-ożonu u fuq ir-restrizzjonijiet kummerċjali, sabiex tiġi promossa s-sostenibbiltà ambjentali.
L-awtoritajiet doganali ġew integrati wkoll fil-mekkaniżmu ta’ rappurtar tal-Valutazzjoni ta’ Theddid mill-Kriminalità Serja u Organizzata (SOCTA) permezz ta’ azzjoni ddedikata tas-CCWP dwar l-“Integrazzjoni aħjar tad-dwana fis-SOCTA tal-UE”. L-10 Pjan ta’ Azzjoni tas-CCWP jinkludi azzjoni ta’ segwitu speċifika f’dan il-qasam.
Fl-istess ħin, is-sinerġiji bejn iċ-ċiklu ta’ Politika tal-UE 2018-2021/EMPACT u l-10 Pjan ta’ Azzjoni tas-CCWP 2020-2021 qed ikomplu jissaħħu bil-ħsieb li jallinjaw u, fejn xieraq, jintegraw l-azzjonijiet tas-CCWP taħt iċ-Ċiklu ta’ Politika tal-UE.
2.6.Objettiv 6 — It-titjib tal-kooperazzjoni mal-kummerċ
Il-kooperazzjoni bejn id-dwana u l-kummerċ tjiebet, prinċipalment bis-saħħa tat-tisħiħ tal-kunċett tal-Operatur Ekonomiku Awtorizzat (Authorised Economic Operator, AEO). L-Istati Membri esprimew b’mod ġenerali li r-riżultati ta’ dan il-programm tal-UE — li jinkludu aċċess akbar għad-data u l-kwalità tagħha, iż-żieda fis-sensibilizzazzjoni tal-programm AEO u l-kooperazzjoni u l-komunikazzjoni msaħħa mal-kummerċ — wasslu għal attivitajiet ta’ kontroll aktar immirati u għall-faċilitazzjoni tal-kummerċ leġittimu. Għadd żgħir ta’ amministrazzjonijiet doganali ltaqa’ ma’ sfidi sinifikanti li żammewhom milli jimplimentaw l-azzjonijiet mixtieqa jew jagħmlu aktar progress fil-kooperazzjoni tagħhom mal-operaturi ekonomiċi. Il-ftit sfidi kienu jikkonċernaw b’mod ġenerali s-sistemi tal-IT, in-nuqqas ta’ kapaċità umana u għarfien espert, u l-leġiżlazzjoni — inkluż il-GDPR.
It-tisħiħ tal-Programm AEO tal-UE
Il-Kummissjoni u l-Istati Membri qablu dwar strateġija u metodoloġija globali biex tittejjeb l-implimentazzjoni robusta tal-programm, inkluż billi jissaħħu r-rabtiet mal-ġestjoni tar-riskju doganali. Hemm ukoll pjan biex jiżdied aktar il-fehim tal-programm permezz ta’ strateġiji ta’ sensibilizzazzjoni, li għandhom jiġu żviluppati b’mod konġunt man-negozjanti.
Dawn l-attivitajiet jinkludu b’mod partikolari żjarat ta’ ġbir ta’ informazzjoni mill-Kummissjoni lill-Istati Membri kollha biex jiġi vvalutat il-mod kif jiġi implimentat il-programm AEO u biex jiġu identifikati l-aħjar prattiki. Dawn iż-żjarat bdew f’Lulju 2019 iżda ġew sospiżi fl-2020 minħabba s-sitwazzjoni tal-COVID-19. L-ewwel sejbiet jinkludu għadd tal-aqwa prattiki, li se jkunu disponibbli għall-Istati Membri kollha.
Barra minn hekk, hemm għadd ta’ dgħufijiet, li ġew identifikati wkoll mill-Qorti Ewropea tal-Awdituri (QEA), b’mod partikolari fir-rigward tal-kontrolli interni, il-monitoraġġ, il-kooperazzjoni bejn l-AEO u s-servizzi tal-ġestjoni tar-riskju, u s-sitwazzjoni speċifika ta’ kurriera express/servizzi postali. Dawn is-suġġetti se jkollhom jiġu indirizzati fost l-oħrajn, permezz ta’ emenda tal-Linji Gwida tal-AEO u — fejn meħtieġ — tad-dispożizzjonijiet legali.
Il-modulu eAEO tal-aċċess dirett għan-negozjanti
Il-modulu tal-AEO (e-AEO) tal-Portal tan-Negozjanti Doganali tal-UE, imfassal mill-Kummissjoni flimkien mal-Istati Membri, beda jopera fl-1 ta’ Ottubru 2019 (l-ewwel fażi tiegħu) u fis-16 ta’ Diċembru 2019 (it-tieni fażi tiegħu). Huwa jipprovdi punt uniku ta’ aċċess għas-sistemi tal-AEO u tal-BTI (informazzjoni vinkolanti dwar it-tariffi). Jiffaċilita u jħaffef l-iskambju ta’ informazzjoni, ta’ komunikazzjonijiet u ta’ notifiki relatati mal-applikazzjonijiet tal-AEO, l-awtorizzazzjonijiet u l-proċessi ta’ ġestjoni tagħhom kif stabbilit fil-KDU u fl-atti delegati u ta’ implimentazzjoni relatati. Il-modulu għandu l-għan li jarmonizza l-aċċess għas-sistemi doganali differenti tal-UE għall-operaturi ekonomiċi. Huwa previst fil-futur qrib li s-sistemi doganali l-oħra kollha tal-UE jikkollegaw ma’ dan il-portal.
2.7.Objettiv 7 — L-użu tal-potenzjal offrut mill-kooperazzjoni doganali internazzjonali
Il-kooperazzjoni u l-iskambju ta’ informazzjoni relatata mad-dwana ma’ pajjiżi terzi għandhom rwol importanti fil-qasam tal-Unjoni Doganali u tal-politika kummerċjali komuni.
Il-Kummissjoni tirrappreżenta lill-UE fl-Organizzazzjoni Dinjija Doganali (World Customs Organisation, WCO), filwaqt li tiżgura li l-prinċipji u r-regoli tal-UE jkunu inkorporati fl-istandards internazzjonali, b’mod partikolari f’oqsma ta’ importanza għall-ġestjoni tar-riskju doganali bħan-nomenklatura u l-klassifikazzjoni tal-oġġetti, il-kummerċ elettroniku, u s-sigurtà u s-sikurezza. Il-Kummissjoni bdiet tipparteċipa wkoll b’mod attiv fir-reviżjoni tal-Konvenzjoni ta’ Kyoto u l-Kompendju dwar it-teknika tal-Ġestjoni tar-Riskju.
Il-Proġett Pilota tar-Rotta Kummerċjali Intelliġenti u Sigura maċ-Ċina (China Smart and Secure Trade Lane Pilot, SSTL)
Matul il-perjodu reċenti, l-għadd ta’ operaturi, portijiet SSTL u rotot kummerċjali kompla jiżdied u l-programm pilota ġie estiż għal modi oħra ta’ trasport skont il-kundizzjonijiet attwali tal-iskambju tad-data. B’mod partikolari, l-għadd ta’ korsiji ferrovjarji bejn l-UE u ċ-Ċina kiber u diversi Stati Membri bdew ukoll korsiji tal-ajru. Żewġ pjattaformi tal-kummerċ elettroniku ngħaqdu wkoll mal-SSTL, u b’hekk iffaċilitaw l-indirizzar ta’ volumi kbar ta’ oġġetti.
Rikonoxximent Reċiproku tal-AEO
Il-Kummissjoni kompliet bl-implimentazzjoni tal-ftehimiet eżistenti ta’ rikonoxximent reċiproku maċ-Ċina, mal-Ġappun, mal-Istati Uniti, man-Norveġja u mal-Iżvizzera. Barra minn hekk, il-Kummissjoni impenjat ruħha f’negozjati mal-Kanada dwar ftehim ta’ rikonoxximent reċiproku, u ħadet passi preparatorji ma’ Singapore.
Ftehimiet bilaterali dwar is-sigurtà doganali
Il-Kummissjoni għamlet progress fin-negozjati ta’ emendi għall-ftehimiet bilaterali dwar is-sigurtà doganali mal-Iżvizzera u man-Norveġja biex tallinjahom mal-aħħar bidliet fil-liġi tal-UE. Il-Kummissjoni ħadmet ukoll b’mod intensiv mal-Iżvizzera u man-Norveġja fuq il-parteċipazzjoni tagħhom fis-sistema ICS2 u fuq il-proċessi legali u operazzjonali relatati kollha għall-operaturi ekonomiċi u l-partijiet kontraenti.
3.SISTEMA TA’ MONITORAĠĠ
Fil-Konklużjonijiet tiegħu ta’ Jannar 2009, il-Kunsill stieden lill-Kummissjoni biex tiżviluppa, f’kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri, qafas ta’ prestazzjoni u ta’ monitoraġġ biex timmonitorja l-implimentazzjoni tal-istrateġija b’mod aktar sistematiku u qawwi fil-ġejjieni.
Filwaqt li l-istrateġija attwali tapplika mill-2014 sal-2020, dan il-qafas ta’ monitoraġġ jeħtieġ li jkopri s-suċċessur tiegħu. Għalkemm id-dettalji kollha ta’ din l-istrateġija futura qed jitħejjew bħalissa, x’aktarx li din l-istrateġija se tindirizza u ssegwi ħafna mill-kwistjonijiet identifikati fl-istrateġija attwali. Il-Kummissjoni żviluppat abbozz ta’ qafas ta’ monitoraġġ (ara d-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal li jakkumpanja dan ir-rapport), iżda xi aspetti operattivi jistgħu jiġu definiti biss meta tiġi adottata l-istrateġija l-ġdida.
KONKLUŻJONIJIET
Dan ir-rapport u d-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal li jakkumpanjah jipprovdu stampa tal-istat ta’ implimentazzjoni tal-istrateġija u l-pjan ta’ azzjoni attwali tal-UE għall-ġestjoni tar-riskju doganali minn tmiem l-2020. Dawn juru li sar progress sinifikanti fl-implimentazzjoni tal-Istrateġija u l-Pjan ta’ Azzjoni mill-pubblikazzjoni tar-rapport preċedenti, kemm mill-Istati Membri kif ukoll mill-Kummissjoni. L-Istati Membri użaw l-istrateġija biex itejbu l-ġestjoni tar-riskji doganali u jattribwixxu lilha l-ħafna kisbiet pożittivi. Dan jinkludi aktar sensibilizzazzjoni dwar il-ġestjoni tar-riskju fi ħdan l-amministrazzjonijiet nazzjonali u appoġġ konvint biex il-ġestjoni tar-riskju ssir prijorità akbar.
Minkejja dan il-progress, hemm bżonn li jissaħħu aktar il-proċeduri u l-obbligi taħt il-qafas attwali. Dan jinkludi: (i) użu aħjar mid-data eżistenti biex tkun tista’ ssir aktar analiżi tar-riskju u analiżi aħjar; (ii) proċeduri aktar effettivi biex jittrattaw l-ammont dejjem jikber ta’ oġġetti li jaslu permezz tal-kummerċ elettroniku; (iii) regoli aktar ċari; (iv) rispons ta’ kontroll aktar strett mill-Istati Membri meta r-riskji jkunu ġew identifikati fil-livell tal-UE u kkomunikati lill-Istati Membri; (v) kooperazzjoni aktar sistematika ma’ awtoritajiet oħra; u (vi) sistemi ta’ monitoraġġ aħjar għall-AEOs. Fl-istess ħin, l-awtoritajiet doganali jridu jipprovdu tweġibiet proattivi u innovattivi biex jindirizzaw sfidi ġodda li jipperikolaw l-approċċi tradizzjonali għall-ġestjoni tar-riskju u għall-kontrolli doganali.
L-analiżi tar-riskju tibqa’ element kruċjali tal-effiċjenza tal-kontrolli doganali billi tippermetti lill-awtoritajiet doganali jiffukaw fuq il-kontrolli f’sitwazzjoni li fiha l-volumi akbar u r-ritmu aktar intensiv tal-kummerċ jeħtieġu, aktar minn qatt qabel, l-adozzjoni ta’ approċċ selettiv u mmirat.
COM(2014)527 final.
L-Ewwel rapport ta’ Progress dwar l-implimentazzjoni tal-istrateġija u l-pjan ta’ azzjoni tal-UE għall-ġestjoni tar-riskju doganali. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/MT/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016DC0476&from=MT (għall-perjodu 2015-2016).
It-tieni rapport ta’ progress dwar l-implimentazzjoni tal-istrateġija u l-pjan ta’ azzjoni tal-UE għall-ġestjoni tar-riskju doganali: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/MT/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018DC0549&from=mt (għall-perjodu 2017-2018).