KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI

Gwida biex jissuktaw l-operazzjonijiet tal-viża b’mod gradwali u kkoordinat

(2020/C 197 I/01)

I.   INTRODUZZJONI

Iċ-ċittadini ta’ 105 pajjiż huma obbligati li jiksbu viża qabel ma jivvjaġġaw lejn iż-żona tal-UE+ (1). L-applikazzjonijiet għal viża normalment ikunu jistgħu jiġu ppreżentati fil-konsulati tal-Istati Membri fi kważi l-pajjiżi terzi kollha madwar id-dinja. Il-politika armonizzata tal-UE dwar il-viżi għal żjarat qosra hija applikata b’mod sħiħ minn 26 Stat Membru ta’ Schengen (2) u, fi żminijiet normali, twassal biex jinħarġu 15-il miljun viża kull sena.

Bħala parti mill-miżuri biex jitrażżan it-tixrid tal-pandemija tal-COVID-19, il-biċċa l-kbira tal-Istati Membri għażlu li jissospendu l-ipproċessar tal-applikazzjonijiet għal viża għal vjaġġi mhux essenzjali, f’ħafna każijiet għal perjodu indefinit. Xi Stati Membri ddeċidew ukoll li ma japplikawx aktar il-ftehimiet ta’ rappreżentanza għall-ħruġ ta’ viżi f’isem Stati Membri oħra. Peress li ċerti kategoriji (3) ta’ vjaġġaturi essenzjali kienu eżenti mir-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar madwar l-UE kollha, il-Kummissjoni stiednet lill-Istati Membri biex ikomplu għaddejjin b’“servizzi minimi” għall-ipproċessar ta’ applikazzjonijiet għal viża għal dawn il-kategoriji ta’ persuni, inkluż f’rappreżentanza (4). L-Istati Membri ggarantixxu dan sal-livell possibbli, iżda l-miżuri ta’ trażżin lokali spiss kienu ta’ tfixkil għall-kontinwazzjoni tas-servizzi u l-aċċess għas-servizzi tal-viża tal-Istati Membri sar diffiċli jekk mhux impossibbli f’ħafna partijiet tad-dinja. Bħala riżultat tar-restrizzjonijiet globali fuq l-ivvjaġġar, f’Mejju 2020, l-Istati Membri ħarġu inqas minn 2 % tan-numru ta’ viżi li normalment joħorġu bħla medja f’xahar.

Hekk kif ir-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar fil-fruntieri esterni tal-UE jibdew ftit ftit jitneħħew, l-issuktar tal-operazzjonijiet tal-viża għandu jiġu sinkronizzat ma’ dawn l-iżviluppi. Il-prinċipji ta’ gwida għal dan il-proċess huma stabbiliti fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar it-tielet valutazzjoni tal-applikazzjoni ta’ restrizzjonijiet temporanji fuq l-ivvjaġġar mhux essenzjali lejn l-UE (5).

Bit-tnaqqis gradwali tar-restrizzjonijiet fil-fruntieri esterni, l-issuktar progressiv ta’ konnessjonijiet internazzjonali tal-ivvjaġġar u t-tħaffif ta’ miżuri ta’ trażżin f’pajjiżi terzi, il-vjaġġaturi għal darb’oħra għandhom bżonn ikunu jistgħu jaċċessaw is-servizzi tal-viża f’pajjiżi terzi. Biex dan il-proċess jirnexxi bl-aħjar mod possibbli, huwa ta’ importanza liema bħalha li l-Istati Membri jissuktaw l-operazzjonijiet b’mod koordinat u armonizzat f’pajjiżi terzi individwali bi trasparenza sħiħa. Id-dispożizzjonijiet legali ġenerali għall-politika armonizzata dwar il-viżi, kif stabbiliti fil-Kodiċi dwar il-Viżi, se jibqgħu japplikaw. Barra minn hekk, fil-livell lokali, jenħtieġ li l-proċeduri jkomplu jiġu aktar armonizzati u jkomplu jiġu skambjati l-aħjar prattiki b’mod kontinwu fir-rigward tal-protokolli tal-iġjene u l-metodi ġodda ta’ ħidma. L-iskambji regolari fost l-Istati Membri permezz tal-laqgħat ta’ kooperazzjoni lokali ta’ Schengen taħt il-koordinazzjoni tad-Delegazzjonijiet tal-UE ser ikollhom rwol ewlieni f’dan ir-rigward.

Fl-istadji inizjali, il-miżuri ta’ trażżin lokali ser ikollhom impatt fuq il-kapaċità tal-fornituri esterni tas-servizzi u tat-taqsimiet tal-viża li jirċievu lill-applikanti u jittrattaw l-applikazzjonijiet għal viża. Madankollu, jekk tali miżuri ta’ trażżin jibqgħu fis-seħħ f’ċerti postijiet, se jkun hemm ukoll ftit domanda għall-viżi u l-ivvjaġġar lejn l-UE. Bl-istess mod, ma jistax jiġi eskluż li l-issuktar tal-ivvjaġġar internazzjonali ser iseħħ bil-mod, filwaqt li l-preokkupazzjonijiet possibbli dwar l-ivvjaġġar internazzjonali fil-kuntest tal-pandemija globali li għaddejja tkun tfisser li l-volum ġenerali ta’ applikazzjonijiet għall-viża jista’ jiżdied b’rata kajmana ħafna fix-xhur li ġejjin. Id-domanda għall-viżi x’aktarx se tibqa’ b’mod sinifikanti anqas mil-livelli tas-soltu sal-aħħar tas-sena, anke f’pajjiżi terzi fejn il-volumi huma tradizzjonalment għoljin (6).

F’Mejju, il-Kummissjoni organizzat żewġ skambji informali ma’ esperti dwar il-viżi tal-Istati Membri bil-ħsieb li tħejji l-bidu mill-ġdid tal-operazzjonijiet tal-viża. F’dawk il-laqgħat, l-Istati Membri kollha qablu li l-issuktar tal-operazzjonijiet tal-viża jenħtieġ ikun kompletament sinkronizzat mat-tneħħija tar-restrizzjonijiet fil-fruntieri esterni u jkun ikkoordinat fost il-konsulati f’kull post.

Abbażi ta’ dawn l-iskambji, l-objettiv ta’ din il-gwida huwa li tappoġġa lill-Istati Membri fit-twettiq ta’ dan il-proċess b’mod armonizzat.

II.   IL-BIDU MILL-ĠDID TAL-OPERAZZJONIJIET TAL-VIŻA

Hekk kif ikun hemm deċiżjoni dwar it-tneħħija tar-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar mhux essenzjali lejn l-UE, l-Istati Membri kollha jenħtieġ li jerġgħu jibdew l-operazzjonijiet tal-viża kemm jista’ jkun malajr fir-rigward tal-pajjiżi terzi kkonċernati. Fil-każijiet kollha, is-servizzi minimi tal-viża jenħtieġ li jibqgħu jinżammu għal persuni kklassifikati bħala “vjaġġaturi essenzjali” kullimkien, anki jekk jibqgħu fis-seħħ xi restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar ġenerali fil-każ ta’ xi pajjiż terz partikolari.

Sakemm il-kapaċità għall-ipproċessar tal-applikazzjonijiet għall-viża tibqa’ limitata, jenħtieġ li tingħata prijorità lil applikazzjonijiet minn vjaġġaturi essenzjali u minn ħaddiema f’pożizzjonijiet kruċjali. Jekk il-kapaċità konsulari fil-pajjiż ta’ oriġini tagħhom tibqa’ insuffiċjenti, jenħtieġ li l-Istati Membri jkomplu jagħtu viżi lil din il-katerogija ta’ vjaġġaturi, b’mod partikolari lill-baħħara fil-fruntieri esterni.

Madankollu, ladarba l-ivvjaġġar mhux essenzjali jsir possibbli minn xi pajjiż terz partikolari, jidher li mhux neċessarju, u jkun kontroproduttiv, jekk xi kategoriji addizzjonali jiġu definiti bħala “vjaġġaturi ta’ prijorità”. Il-fatt li ssir differenzjazzjoni akbar fost l-iskopijiet tal-ivvjaġġar jista’ jitqies bħala sproporzjonat u diskriminatorju, peress li din id-differenzjazzjoni ma tkunx tista’ tintrabat ma’ xi theddid għas-saħħa pubblika fl-istadju tal-applikazzjoni għal viża. Barra minn hekk, jekk ma jkunx hemm ftehim dwar liema għan ta’ vjaġġar jenħtieġ li jkun jikkostitwixxi prijorità, jiġi mminat l-objettiv ta’ tkomplija armonizzata tal-operazzjonijiet tal-viża.

Kull fejn ikun possibbli, jenħtieġ li l-Istati Membri jimpenjaw ruħhom li jissuktaw l-operazzjonijiet simultanjament f’kull post u jkomplu r-rappreżentanza sħiħa ta’ Stati Membri oħra fi kwistjonijiet ta’ viża, fejn applikabbli. Bl-istess mod, l-Istati Membri jridu jkomplu japplikaw ir-regoli ġenerali tal-Kodiċi dwar il-Viżi meta jipproċessaw l-applikazzjonijiet u jagħtu l-viżi. Dan jippreżenta wkoll messaġġ uniformi lill-pubbliku u jipprevjeni l-possibbiltà li dak li jkun jipprova jfittex l-aktar viża konvenjenti, jew xi abbużi oħra li jistgħu jsiru.

Meta wieħed iqis li bħala medja 90 % tal-applikazzjonijiet għall-viża jiġu ppreżentati permezz ta’ fornituri ta’ servizzi esterni, l-issuktar tal-operazzjonijiet tinvolvi bilfors koordinazzjoni mill-qrib bejn l-Istati Membri u dawn l-operaturi privati. Għalkemm il-fornituri tas-servizzi esterni se jkunu responsabbli li jużaw miżuri ta’ iġjene xierqa f’konformità mal-prattiki lokali, jenħtieġ li l-Istati Membri jżommu għajnejhom sew fuq l-aspetti kollha tat-tħaddim mill-ġdid tal-operazzjonijiet tal-fornituri ta’ servizzi.

Filwaqt li valutazzjoni tat-theddid għas-saħħa pubblika hija element tal-proċedura tal-viża, il-politika tal-viża mhijiex primarjament għodda tal-politika tas-saħħa. Jenħtieġ li ma jkunx hemm l-obbligu ta’ kontrolli tas-saħħa fil-mument tal-applikazzjoni għal viża, li sseħħ mill-inqas 15-il jum qabel il-vjaġġ intenzjonat, u tista’ tkun sa sitt (6) xhur qabel (disa’ (9) xhur fil-każ tal-baħħara).

1.   It-tħejjija għall-issuktar armonizzat tal-operazzjonijiet u l-implimentazzjoni tiegħu

L-Istati Membri huma mħeġġa jibdew it-tħejjijiet immedjatament għall-iżvilupp ta’ protokolli ta’ aċċess ġodda għall-akkoljenza tal-applikanti u l-applikazzjonijiet, li jkopru kemm lill-fornituri esterni tas-servizzi kif ukoll lill-konsulati. Il-miżuri jistgħu jinkludu:

2.   L-ipproċessar tal-applikazzjonijiet

L-implimentazzjoni tal-politika komuni dwar il-viżi għandha tibqa’ uniformi. Fis-sitwazzjoni attwali, id-devjazzjoni mir-regoli ġenerali tista’ twassal għal impatti negattivi. Pereżempju, ir-restrizzjonijiet fuq il-validità territorjali jew it-tul tal-validità tal-viża se jillimitaw il-kapaċità tad-detenturi tal-viża li jadattaw għall-bidliet mhux mistennija fir-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar. Il-limitazzjoni b’mod sistematiku tal-validità territorjali tal-viżi tista’ tkun ta’ detriment għall-Istati Membri li ma għandhomx ajruporti ċentrali fit-territorju tagħhom u għal vjaġġaturi frekwenti. Barra minn hekk, ikun hemm ir-riskju li tinħoloq konġestjoni tat-trasport ġdida fil-futur, għaliex il-vjaġġaturi essenzjali (eż. sewwieqa tat-trakkijiet u tal-ferrovija, l-ekwipaġġi tal-ajru u tal-baħar) ma jkunux jistgħu jiċċirkolaw b’mod liberu. Hija tista’ wkoll tpoġġi pressjoni ġdida fuq il-kapaċità limitata ta’ ħruġ ta’ viżi tal-Istati Membri fl-ewwel mument meta jkunu qegħdin jissuktaw l-operazzjonijiet.

Meta jerġgħu jibdew l-operazzjonijiet, jenħtieġ li l-Istati Membri jsegwu l-prinċipji li ġejjin:

3.   Ir-rwol tal-kooperazzjoni lokali ta’ Schengen

Il-Kooperazzjoni Lokali ta’ Schengen għandha rwol kruċjali fl-iżgurar ta’ implimentazzjoni dejjem armonizzata tal-politika komuni dwar il-viżi. Fl-iskambji li saru dan l-aħħar l-Istati Membri enfasizzaw ripetutament il-funzjoni kruċjali tal-Kooperazzjoni Lokali ta’ Schengen kif ikkoordinata mid-Delegazzjonijiet tal-UE fir-rigward tal-kondiviżjoni tal-għarfien tas-sitwazzjonijiet lokali (bħas-sitwazzjoni epidemjoloġika, il-miżuri lokali ta’ trażżin u ta’ kwarantina), kif ukoll l-iżgurar tal-armonizzazzjoni tal-prattiki u l-informazzjoni lill-pubbliku. Il-Kummissjoni tfakkar li Kooperazzjoni Lokali ta’ Schengen li tiffunzjona tajjeb hija responsabbiltà kondiviża tal-Istati Membri u d-Delegazzjonijiet tal-UE. Jenħtieġ li l-awtoritajiet ċentrali tal-Istati Membri jippermettu lill-konsulati tagħhom il-flessibbiltà meħtieġa biex jadattaw għall-approċċ maqbul fil-Kooperazzjoni Lokali ta’ Schengen dwar il-bidu armonizzat mill-ġdid tal-operazzjonijiet.

III.   KONKLUŻJONI

L-issuktar koordinat tal-operazzjonijiet tal-viża madwar id-dinja kollha b’mod gradwali huwa sfida li l-Istati Membri jistgħu jilqgħu b’mod effettiv billi jaħdmu f’koordinazzjoni flimkien. Huwa ta’ importanza liema bħalha għall-koeżjoni taż-żona Schengen u l-funzjonament tal-politika komuni dwar il-viżi li jiġu evitati azzjonijiet unilaterali u li l-Kooperazzjoni Lokali ta’ Schengen taqdi bis-sħiħ ir-rwol tagħha ta’ koordinazzjoni. Il-Kummissjoni hija lesta tappoġġa lill-Istati Membri f’din l-impriża, li, jekk tiġi ġġestita b’mod xieraq, se tkun tippermetti li jissuktaw bla skossi l-kuntatti internazzjonali tal-ivvjaġġar, tan-negozju, tat-turiżmu u fost il-persuni li huma essenzjali għall-istil ta’ ħajja Ewropew, filwaqt li tikkontrolla fl-ogħla livell possibbli r-riskji għas-saħħa.

Ma jistax jiġi eskluż li jkun hemm it-tieni mewġa tal-pandemija tal-COVID-19, jew inkella li tinqala’ xi emerġenza tas-saħħa globali oħra, li minħabba f’hekk ikun neċessarju li fil-futur jerġgħu jiġu imposti restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar. Fuq perjodu qasir, l-applikazzjoni tar-regoli ġenerali għall-ħruġ ta’ viżi bi dħul multiplu b’validità twila għall-applikanti kollha eliġibbli, u b’mod partikolari għall-ħaddiema kruċjali fit-trasport, bħas-sewwieqa tat-trakkijiet u tal-ferroviji u l-ekwipaġġi tal-ajru u tal-baħar, se sservi wkoll bħala miżura ta’ kontinġenza. Dan se jgħin biex tiġi evitata repetizzjoni tal-konġestjoni amministrattiva għal ħafna vjaġġaturi essenzjali, li ġew esperjenzati matul dawn l-aħħar ġimgħat. L-għan għandu jkun li l-politika komuni dwar il-viżi tkun tiflaħ aktar għat-tfixkil fuq skala kbira bħal dik esperjenzata f’dawn l-aħħar xhur.

(1)  Iż-“żona UE+” tinkludi l-Istati Membri kollha ta’ Schengen (inklużi l-Bulgarija, il-Kroazja, Ċipru u r-Rumanija), kif ukoll l-erba’ Pajjiżi Assoċjati ma’ Schengen. Din tkun tinkludi wkoll l-Irlanda u r-Renju Unit jekk jiddeċiedu li jallinjaw ruħhom.

(2)  22 Stat Membru tal-UE u erba’ (4) Stati Assoċjati ta’ Schengen.

(3)  COM(2020) 115 final.

(4)  ara l-Linji Gwida tal-Kummissjoni tal-18 ta’ Marzu 2020.

(5)  COM(2020) 399.

(6)  Bħal fil-każ tar-Russja, iċ-Ċina jew l-Indja.