IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 6.3.2018

COM(2018) 87 final

RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW U LILL-KUNSILL

dwar il-possibbiltà li jiġu introdotti ċerti rekwiżiti għall-protezzjoni tal-ħut waqt il-qtil


(Test b’rilevanza għaż-ŻEE)

1.Introduzzjoni

Il-ħut imrobbi huwa ttrattat mir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1099/2009 dwar il-protezzjoni tal-annimali waqt il-qatla (“ir-Regolament”) 1 . Iżda d-dispożizzjoni ġenerali fl-Artikolu 3(1) biss tapplika għall-ħut imrobbi, jiġifieri “Waqt il-qatla u operazzjonijiet relatati, l-annimali għandhom jiġu protetti minn kwalunkwe uġigħ, stress jew tbatija li jistgħu jigu evitati”.

Barra minn hekk, l-Artikolu 27(1) tar-Regolament jistipula li “il-Kummissjoni għandha tippreżenta rapport lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar il-possibbiltà li jiġu introdotti ċerti rekwiżiti rigward il-protezzjoni tal-ħut waqt il-qatla b’kont meħud tal-aspetti tat-trattament xieraq tal-annimali kif ukoll l-impatti soċjo-ekonomiċi u ambjentali”.

L-għan ta’ dan ir-rapport huwa li jiġi segwit l-Artikolu 27(1) tar-Regolament. Ir-rapport fih analiżi tal-impatti soċjoekonomiċi waqt it-tbiċċir. Madankollu, l-effetti ambjentali potenzjali ma tqisux f’dan ir-rapport, billi l-impatt tagħhom kien meqjus bħala negliġibbli waqt il-qtil 2 .

Ir-rapport jikkostitwixxi wkoll waħda mill-azzjonijiet elenkati fl-istrateġija tal-UE għall-Protezzjoni u l-Benessri tal-Annimali 2012 – 2015 3 .

L-Organizzazzjoni Dinjija għas-Saħħa tal-Annimali (OIE) adottat il-linji gwida dwar l-aspetti tat-trattament xieraq fejn għandu x’jaqsam mal-isturdament u l-qtil tal-ħut imrobbi għall-konsum mill-bniedem 4 . Dawn il-linji gwida huma rilevanti fl-UE wkoll, billi l-Istati Membri kollha huma pajjiżi membri tal-OIE.

Fl-2009 l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel (l-EFSA) ippubblikat għadd kbir ta’ opinjonijiet dwar l-aspetti tat-trattament xieraq tas-sistemi ewlenin tal-isturdament u l-qtil tal-ispeċijiet ewlenin imrobbija fl-UE 5 . Dawn l-opinjonijiet urew li jeżistu l-isfidi fl-industrija tal-akkwakultura mill-aspett tat-trattament xieraq tal-ħut waqt il-qtil. Il-perikli ewlenin li ġew identifikati bl-użu ta’ approċċ ibbażat fuq ir-riskju kienu:

1) il-manipular jew il-proċeduri tal-manipular (eż. l-iffullar, l-ippumpjar, il-ħin barra mill-ilma)

2) il-kwalità tal-ilma fit-tankijiet/fl-ixbieki taż-żamma temporanja

3) il-metodi tal-isturdament u l-qtil.

L-EFSA kkonkludiet li ħafna mill-metodi u l-parti l-kbira tat-tagħmir li kienu qegħdin jintużaw dak iż-żmien kienu jaffettwaw ħażin il-benessri tal-ħut. Għalhekk l-EFSA pproponiet ċerti rakkomandazzjonijiet, kemm għall-waqt ta’ qabel it-tbiċċir kif ukoll għall-operazzjonijiet tal-isturdament u tal-qtil. Kienet enfasizzat ukoll li kienu konsiderevoli l-opportunitajiet għall-iżvilupp ta’ metodi ġodda ta’ sturdament u ta’ qtil għall-ispeċijiet kollha tal-ħut evalwati.

Bħala għajnuna għat-tħejjija ta’ dan ir-rapport, fl-2016 ġie ordnat rapport ta’ studju indipendenti mingħand kuntrattur estern 6 . L-għan tal-istudju li ġie ordnat kien li jiġbor l-informazzjoni dwar il-prattiki attwali ta’ trattament xieraq tal-annimali fl-akkwakultura Ewropea, b’mod partikolari b’rabta mat-tbiċċir ta’ ħut imrobbi, u li janalizza sa liema punt għadhom mhumiex solvuti kwistjonijiet dwar it-trattament xieraq tal-ħut. Tqiesu l-ispejjeż biex jintużaw prattiki tajbin tat-trattament għall-benessri, il-qagħda ekonomika, l-effetti fuq il-kompetittività u fatturi oħra. L-istudju ffoka fuq il-ħames speċijiet ewlenin ta’ ħut imrobbi f’għadd ta’ pajjiżi fiż-ŻEE magħżulin biex tingħata preżentazzjoni ġenerali tal-qagħda attwali tal-akkwakultura Ewropea: Is-salamun (tal-ilma baħar kiesaħ); il-karpjun u t-trota qawsalla (tal-ilma ħelu), u l-ispnotta u l-awrata (tal-baħar Mediterran) kif deskritt fit-Tabella 1 ta’ hawn taħt.

L-istandards internazzjonali tal-OIE għat-trattament xieraq tal-annimali waqt it-trasportazzjoni, l-isturdament u l-qtil ta’ ħut imrobbi għall-konsum mill-bniedem intużaw bħala parametru referenzarju għall-evalwazzjoni tal-prattiki tat-trattament xieraq tal-annimali. Tqisu wkoll ir-rakkomandazzjonijiet tal-EFSA dwar it-tbiċċir. L-istudju eżamina l-perjodu bejn l-2009 u l-2013 7 biex tkun tista’ ssir evalwazzjoni ta’ kull bidla jew xejra lejn id-direzzjoni tal-metodi ta’ manipular, trasportazzjoni u sturdament/qtil meħtieġa mill-istandards tal-OIE jew dawk irrakkomandati mill-EFSA. Biex tkun żgurata ġabra ta’ dejta affidabbli minn ambitu wiesa’, saret talba għall-informazzjoni lill-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha, eż. l-Istati Membri, l-industrija, ix-xjenzjati, il-manifatturi tat-tagħmir, u l-organizzazzjonijiet għall-benessri tal-annimali, u dawn ikkontribwixxew permezz ta’ konsultazzjonijiet miftuħa u mmirati.

Dan ir-rapport ġie bbażat fuq dawn is-sorsi ta’ informazzjoni:

1.Ir-rapport tal-istudju msemmi hawn fuq dwar it-trattament xieraq tal-ħut imrobbi, li ttratta:

-Riċerka dokumentarja: evalwazzjoni tal-litteratura tal-Kumitat Xjentifiku, Tekniku u Ekonomiku għas-sajd (STECF) 8 u tal-Eurostat, u riċerki fil-bażijiet tad-dejta tagħhom. Id-dejta minn sorsi oħrajn, fosthom organizzazzjonijiet tas-settur fil-livelli tal-UE, taż-ŻEE (Żona Ekonomika Ewropea) u nazzjonali;

-Konsultazzjoni: dejta li nġabret minn stħarriġ online; intervisti mmirati ta’ partijiet ikkonċernati u ta’ gruppi fokus, bħal rappreżentanti ta’ assoċjazzjonijiet tal-akkwakultura, amministrazzjonijiet nazzjonali u reġjonali, gruppi ta’ produtturi u partijiet ikkonċernati rilevanti oħrajn, skont ir-rilevanza fil-pajjiżi diversi li ġew studjati;

2.Ir-rapport ġenerali tal-Kummissjoni dwar l-implimentazzjoni tar-regoli tal-akkwakultura tal-ħut bil-pinen 9 .

Tabella 1 L-Istati taż-ŻEE li ddaħħlu fl-istudju 10  

* Sors FEAP 2015 11 ; ** L-istampi meħudin minn: https://ec.europa.eu/fisheries/marine_species_en

2.Riżultati ewlenin

2.1.Il-prattiki ta’ trattament xieraq waqt it-tbiċċir

Il-proċess tat-tbiċċir fih l-istadji li ġejjin: il-manipulazzjoni, it-trażżin, l-isturdament u l-istadju finali tal-qtil. L-isturdament jenħtieġ li jikkawża li l-ħut jintilef minn sensieħ u jsir ma jħoss l-ebda stress, dwejjaq jew uġigħ li jista’ jiġi evitat. B’xi metodi jista’ jikkawża l-mewt immedjat. Meta l-metodu tal-isturdament huwa riversibbli jew ma jikkawżax il-mewt, għandu jiġi segwit minn metodu ta’ qtil. It-Tabella 2 ta’ hawn taħt tagħti ħarsa ġenerali lejn il-metodi li jintużaw għall-isturdament, għall-isturdament/qtil u għall-qtil, il-vantaġġi u l-iżvantaġġi tagħhom.

Tabella 2. Ħarsa ġenerali lejn il-metodi li jintużaw għall-isturdament, għall-isturdament jew il-qtil, u għall-qtil,
il-vantaġġi u l-iżvantaġġi tagħhom

*    Falliment ta’ sturdament jokkorri meta metodu tal-isturdament ma jkunx effettiv. Fil-każijiet ta’ sturdament elettriku jew perkussiv dan ifisser li l-ħut ma jintilifx minn sensih minnufih.

L-OIE tirrakkomanda l-użu ta’ metodi elettriċi jew mekkaniċi (eż. sturdament perkussiv) għall-qtil tal-ħut imrobbi. Metodi oħrajn, fosthom it-tkessiħ bid-CO2 waqt li l-ħut ikun għadu ħaj, sturdament bid-CO2, tkessiħ fl-ilma bis-silġ segwit minn sturdament bl-elettriku, u l-asfissija fis-silġ, ma jissodisfawx l-istandards tal-OIE. Is-sejba rrapportata mill-istudju hija li l-istandards tal-OIE għat-tbiċċir jintlaħqu b’modi differenti skont l-ispeċijiet u skont il-metodi li jintużaw, kif hawn deskritt fil-paragrafi li ġejjin.

Fil-każ tas-salamun, l-istandards tal-OIE jintlaħqu meta dawn jinqatlu bil-perkussjoni, li huwa l-metodu ewlieni ta’ qtil fin-Norveġja, fir-Renju Unit u fl-Irlanda. Iżda l-isturdament bl-elettriku ma jissodisfax daqstant dawn l-istandards għaliex ħafna drabi l-ħut ma jkunx fil-pożizzjoni tajba biex jiġi sturdut sew. It-tkessiħ tal-ħut ħaj bid-CO2, li ma jissodisfax l-istandards tal-OIE, għadu jintuża fin-Norveġja u fl-Irlanda, iżda sa punt limitat ħafna, u ġie rrappurtat li din il-prattika ftit ftit se tkun twarrbet fl-2018.

L-istandards tal-OIE jintlaħqu parzjalment biss fit-tbiċċir tal-karpjun komuni fil-Polonja, fir-Repubblika Ċeka u fil-Ġermanja. L-iżjed metodu li jintuża huwa l-perkussjoni manwali (daqqa fuq ir-ras). Iżda fil-Polonja l-karpjun jibqa’ espost għall-arja għal ħin massimu sa 10 minuti, u dan jikkawżalu l-istress. L-isturdament bl-elettriku jintuża wkoll fil-Polonja, fir-Repubblika Ċeka u fil-Ġermanja, iżda m’hemmx biżżejjed informazzjoni dwar kemm hu effettiv it-tagħmir għal dan il-metodu.

Id-Danimarka, Franza u l-Italja jissodisfaw parzjalment l-istandards tal-OIE fil-qtil tat-trota qawsalla, iżda mhux il-Polonja. L-isturdament bl-elettriku jintuża fid-Danimarka u fl-Italja. Iżda d-dejta dwar kif inhu magħmul it-tagħmir għal dan il-metodu hija skarsa, u għalhekk mhuwiex magħruf jintlaħqux l-istandards tal-OIE fil-każ tal-isturdament bl-elettriku. Il-perkussjoni manwali tat-trota qawsalla tissodisfa l-istandards tal-OIE, dejjem jekk issir b’mod korrett. Id-Danimarka u l-Polonja jużaw l-asfissija fis-silġ, u din ma tissodisfax l-istandards tal-OIE. Fi Franza l-metodi tat-tbiċċir huma t-tkessiħ fl-ilma tas-silġ u wara dan, l-isturdament bl-elettriku u, inqas komuni, l-isturdament bid-CO2, li l-ebda wieħed minnhom ma jissodisfa l-istandards tal-OIE.

L-iżjed metodu li għadu jintuża fil-Greċja, fi Spanja u fl-Italja għat-tbiċċir tal-ispnott u tal-paġell aħmar huwa l-asfissija fis-silġ, iżda għadd limitat ta’ farms qegħdin jibdew jesperimentaw bl-isturdament bl-elettriku.

Tabella 3: Sommarju tal-metodi tat-tbiċċir li qegħdin jintużaw, b’indikazzjoni ta’ kemm jissodisfaw l-istandards tal-OIE

✓ OIE    - x’aktarx li jintlaħqu l-istandards tal-OIE

✗ OIE    - x’aktarx li ma jintlaħqux l-istandards tal-OIE

+/- OIE    - jistgħu jintlaħqu l-istandards tal-OIE skont il-metodu u t-tagħmir li jintuża

Rigward ir-regoli dwar il-metodi tat-tbiċċir li jintużaw fil-produzzjoni organika tal-akkwakultura, is-sejbiet fir-rapport tal-Kummissjoni msemmi fin-nota ta’ qiegħ il-paġna numru disa’ jikkonfermaw li tiġi segwita s-sistema ta’ kontrolli fuq it-tbiċċir, kif deskritt fl-Artikolu 25(h) 5 tar-Regolament (KE) 889/2008.

2.2.Il-leġiżlazzjoni u l-linji gwida nazzjonali

It-tieni paragrafu tal-Artikolu 27(1) tar-Regolament jippermetti li l-Istati Membri jżommu jew jadottaw regoli nazzjonali għall-protezzjoni tal-ħut waqt it-tbiċċir jew il-qtil meta ma jkunx hemm regoli tal-UE. L-istudju sab li filwaqt li l-leġiżlazzjoni u l-linji gwida nazzjonali huma żviluppati fl-Istati Membri u fil-pajjiżi taż-ŻEE fil-mira, dawn mhumiex żviluppati daqs ir-regoli għall-annimali terrestri mrobbija, iżda l-qagħda qed titjieb minħabba s-sensibilizzazzjoni dejjem tiżdied dwar it-trattament xieraq tal-ħut.

Għall-ħames speċijiet li ġew ittrattati fl-istudju, l-istandards privati li jinkludu t-trattament xieraq waqt it-trasportazzjoni u t-tbiċċir huma implimentati b’mod predominanti fis-settur tas-salamun, daqsxejn inqas fil-każ tat-trota qawsalla, u b’mod limitat fil-każ tal-ispnott u l-awrat. L-għadd ta’ farms tal-karpjun komuni li huma koperti minn standards tat-trattament xieraq huwa limitat ħafna. It-Tabella 4 ta’ hawn taħt tagħti ħarsa ġenerali sħiħa lejn il-leġiżlazzjoni u l-linji gwida nazzjonali, u l-istandards privati fil-pajjiżi studjati.

Tabella 4: il-leġiżlazzjoni u l-linji gwida nazzjonali jew il-kodiċijiet tal-prattika li jirregolaw l-aspetti tat-trattament xieraq fit-tbiċċir tal-ħut imrobbi

3. Sejbiet soċjoekonomiċi

It-Tabella 5 ta’ hawn taħt turi l-produzzjoni nazzjonali mill-akkwakultura tal-ħut, tal-krustaċji, tal-molluski u ta’ organiżmi akkwatiċi oħrajn fid-19-il Stat ewlieni taż-ŻEE li jipproduċu l-akkwakultura, għas-snin 2009 sal-2013, li jifforma 99% tal-produzzjoni tal-akkwakultura fiż-ŻEE. It-Tabella 6 tagħti ħarsa ġenerali lejn il-produzzjoni medja tal-ħut imrobbi totali fil-pajjiżi fil-mira tal-istudju.

Tabella 5. Il-produzzjoni tal-akkwakultura fid-19-il Stat taż-ŻEE, 2009-2013 (1 000 tunnellati fil-piż ħaj)

Sors: FAO Global Fishery and Aquaculture Statistics, Version 2016.1.2. Iċ-ċifri li jidhru bil-korsiv huma previżjonijiet

Tabella 6: Il-produzzjoni medja ta’ ħut minn kull intrapriża fl-Istati Membri tal-UE magħżulin

Sors: Il-bażi tad-dejta tal-Kumitat Xjentifiku, Tekniku u Ekonomiku għas-Sajd, ħlief il-Ġermanja (l-Uffiċċju tal-Istatistika tal-Ġermanja Federali)

3.1.L-analiżi ekonomika tal-prattiki tat-tbiċċir

L-analiżi soċjoekonomika tar-rapport tal-istudju qieset id-differenzi bejn il-ħames speċijiet li ġew studjati u bejn l-ambjenti (l-ilma baħar kiesaħ, l-ilma tal-Baħar Mediterran, l-ilma ħelu). Id-differenzi fid-daqs tal-intrapriżi u fil-metodi ta’ produzzjoni tqiesu wkoll f’din l-analiżi, billi kienu fatturi rilevanti biex jiġi vvalutat it-trattament xieraq. Id-differenzi l-aktar kbar bejn l-intrapriżi u l-pajjiżi huma dovuti għal fatturi ta’ spejjeż oħrajn, li ma tqisux fir-rapport tal-istudju, bħall-għalf u l-ispejjeż tax-xogħol u tat-tħaddim 15 .

Għal kull speċi li ġiet investigata fil-pajjiżi studjati, l-investimenti addizzjonali u l-ispejjeż annwali biex jissegwew prattiki tat-trattament xieraq tal-annimali mtejbin mill-2009 ġew ikkalkulati għall-farm tal-akkwakultura medju għall-ispeċijiet fl-istudju. Dawn kienu jinkludu l-ispiża addizzjonali marbuta mat-trattament xieraq imtejjeb waq l-isturdament, il-qtil u t-tbiċċir. Fil-kalkoli dwar l-ispejjeż addizzjonali relatati huwa preżunt li kull farm tal-akkwakultura jeħtieġ ikun sid l-ipproċessar primarju tiegħu, u li l-intrapriża medja ma implimentatx prattiki tat-trattament xieraq.

Salamun

Biex jintlaħqu l-istandards tal-OIE (ara t-taqsima 2.1 ta’ dan ir-rapport) l-istudju assuma li kull farm tal-ħut jeħtieġ l-ispejjeż biex jinvesti f’apparat tal-isturdament bl-elettriku, jew apparat tal-isturdament mekkaniku u f’robot li jaqta’ l-irjus, u sab li l-ispejjeż addizzjonali biex jiġu adottati prattiki tat-trattament xieraq imtejbin huma relattivament żgħar abbażi tad-daqs medju tal-farms. Skont l-istudju, l-inqas spiża addizzjonali tkun tammonta għal 2 ċenteżmi tal-Euro/kg jew 0,5% tal-prezz tal-bejgħ fir-Renju Unit, u l-aktar spiża għolja tkun tammonta għal 9 ċenteżmi tal-Euro/kg, jew inqas minn 1,5% tal-prezz tal-bejgħ fl-Irlanda. Fil-biċċeriji li għandhom rata għolja ta’ pproċessar u spejjeż kbar tax-xogħol, l-investiment jista’ saħansitra jirriżulta fl-iffrankar tal-ispejjeż. Iżda billi diġà hemm livell għoli ta’ implimentazzjoni ta’ prattiki tat-trattament xieraq tal-ħut fl-industrija tas-salamun fl-Istati Membri u fil-pajjiżi taż-ŻEE, l-intrapriżi li jkollhom bżonn jinvestu biex jilħqu l-istandards tal-OIE huma relattivament ftit, għaldaqstant, l-impatt fuq il-kompetittività x’aktarx li jkun żgħir.

Karpjun komuni

L-ekonomiji ta’ skala fil-volumi tat-tbiċċir għandhom effett sostanzjali fuq l-ispiża tal-miżuri tat-trattament xieraq. Dan kien jidher b’mod ċar meta l-isturdament bl-elettriku segwit bid-dekapitazzjoni ġew evalwati għat-titjib tat-trattament waqt it-tbiċċir tal-karpjun, li t-tbiċċir tiegħu jsir f’volum ħafna inqas minn dak li jsir fl-intrapriżi tipiċi tas-salamun. L-ispejjeż żejda varjaw b’mod konsiderevoli fost il-pajjiżi fl-istudju tal-każ, l-inqas spiża kienet ta’ 6 ċenteżmi tal-Euro għal kull kilogramm fil-Polonja, filwaqt li fir-Rumanija kienet 41 ċenteżmu tal-Euro l-kilogramm u fil-Ġermanja 58 ċenteżmu tal-Euro l-kilogramm.

Il-karpjun komuni jittiekel l-iktar fil-pajjiż fejn jiġi prodott u b’mod ġenerali ma kienx ta’ profitt mingħajr sussidji bejn l-2009 u l-2013 fis-sistemi ta’ produzzjoni tipiċi. X’aktarx li l-iżjed li jsibu diffikultà li jinvestu biex itejbu t-trattament tal-animali huma l-farms iż-żgħar, u dawn jistgħu jġarrbu żvantaġġ fil-kompetittività. Billi jiġi esportat (u riesportat) proporzjon żgħir ħafna tal-produzzjoni dinjija tal-karpjun, l-effetti tal-miżuri tat-trattament xieraq fuq il-kompetittività internazzjonali huma mistennija li jkunu limitati (iżda, kif jidher fl-illustrazzjoni 1, l-impatti fuq il-prezz nett jistgħu jkunu konsiderevoli).

Trota qawsalla

Dwar il-ħtiġijiet ta’ investiment biex jintlaħqu l-istandards tal-OIE għat-tbiċċir tat-trota qawsalla, ir-rapport tal-istudju assuma: 1) l-isturdament bl-elettriku qabel ma jitneħħa l-ilma, u; 2) l-isturdament bil-perkussjoni wara li jitneħħa l-ilma, iż-żewġ proċessi jiġu segwiti bil-qtugħ bl-idejn tal-garġi. Bħal fil-każ tal-karpjun, l-impatt tal-ispejjeż addizzjonali varja b’mod sinifikanti skont l-ekonomiji ta’ skala, u l-ispejjeż addizzjonali stmati kienu jvarjaw bejn 4 ċenteżmi tal-Euro kull kilogramm fid-Danimarka u 24 ċenteżmu tal-Euro kull kilogramm fi Franza. Fl-Italja, fejn hemm rata ta’ produzzjoni għolja fil-biċċeriji u spejjeż kbar tax-xogħol, ġie rrappurtat iffrankar ta’ 6 ċenteżmi tal-Euro kull kilogramm. L-isturdament bil-perkussjoni huwa alternattiva aktar għalja u l-impatt fuq l-ispejjeż ikun ikbar, speċjalment għall-farms iż-żgħar, kif hemm fi Franza.

L-ispnott u l-awrat

Għall-ispnott u l-awrat, l-investimenti li tqiesu għat-titjib tat-trattament waqt it-tbiċċir huma: 1) l-isturdament bl-elettriku qabel ma jitneħħa l-ilma, u; 2) l-isturdament bl-elettriku wara li jitneħħa l-ilma, it-tnejn li huma segwiti bit-tkessiħ f’taħlita ta’ silġ u ilma baħar.

L-ispiża addizzjonali għal kull unità tvarja kemxejn minn metodu għall-ieħor, iżda tvarja aktar minn pajjiż għall-ieħor skont id-daqs tal-intrapriżi. Fi Spanja, fejn hemm l-akbar intrapriżi, l-ispiża addizzjonali għal kull unità kienet ta’ 4 ċenteżmi tal-Euro kull kilogramm għaż-żewġ metodi li huma. Fil-Greċja kienet bejn 5 u 6 ċenteżmi tal-Euro kull kilogramm, skont il-metodu, u fl-Italja, fejn hemm l-iżgħar intrapriżi, kienet bejn 11 u 13-il ċenteżmu tal-Euro kull kilogramm. Minkejja li ż-żieda fl-ispejjeż hija pjuttost moderata, anki għall-produtturi li joħorġu volumi żgħar, kif hemm l-Italja, il-marġni tal-profitti fil-biċċa l-kbira ta’ dawn il-farms jista’ jwaqqaf lill-produtturi milli jinvestu.

B’mod ġenerali, ir-rapport tal-istudju sab li l-produzzjoni tal-ispnott u l-awrat ġeneralment ma kinitx trendi profitt mingħajr sussidji fil-perjodu mill-2009 sal-2013 fl-Istati Membri produtturi ewlenin. Għaldaqstant jista’ jkun diffiċli għall-produtturi biex jagħmlu l-investiment meħtieġ biex itejbu l-istandards tat-trattament.

L-Illustrazzjoni 1 tagħti ħarsa ġenerali fil-qosor tal-impatt tal-prattiki tat-trattament xieraq tal-annimali mtejba fuq il-prezz nett tal-ħut imrobbi fil-pajjiżi fl-istudju tal-każ (Euro/kg).

Illustrazzjoni 1: L-impatt tal-kisba ta’ prattiki mtejbin tat-trattament xieraq tal-annimali
fuq il-prezz net tal-ħut imrobbi fil-pajjiżi fl-istudju tal-każ (Euro/kg)

4.Il-limitazzjonijiet tas-sejbiet

L-analiżi ekonomika li saret fir-rapport tal-istudju ordnat użat l-informazzjoni limitata disponibbli dwar l-ispiża tat-tagħmir meħtieġ għat-titjib tat-trattament waqt it-tbiċċir. L-analiżi hija bbażata fuq l-intrapriża medja għal kull speċi f’kull wieħed mill-pajjiżi fl-istudju tal-każ. Madankollu, huwa preżunt li l-intrapriżi li għandhom produzzjoni għolja jiksbu l-ekonomiji tal-iskala. Id-dħul finanzjarju fuq l-investimenti jvarja sostanzjalment minn speċi tal-ħut għal oħra wkoll.

L-ispejjeż tal-investiment huma sostanzjalment ogħla għall-intrapriżi li għandhom volumi ta’ produzzjoni relattivament baxxi milli għall-intrapriżi l-kbar. Il-kapaċità tat-tagħmir identifikat hija tali li dan jista’ ma jintużax għal perjodi ta’ żmien twal. Jista’ jkun li jsir disponibbli tagħmir alternattiv, li jkun jiswa’ inqas flus, għall-faċilitajiet iż-żgħar. Iżda meta sar l-istudju ma kienx hemm informazzjoni dwar tagħmir alternattiv.

Limitazzjoni oħra tas-sejbiet tikkonċerna l-kwalità tad-dejta, b’mod partikolari informazzjoni finanzjarja u sensittiva mil-lat kummerċjali, li nkisbet waqt l-istudju dwar l-ispejjeż reali tal-isturdament u l-qtil. Dan kien dovut primarjament għal rata baxxa ta’ tweġibiet min-naħa tal-industrija, jew għall-fatt li l-prattiki tal-kontabbiltà tagħhom ma jiddisaggregawx l-ispejjeż. Meta ma nkisbitx biżżejjed informazzjoni dwar l-ispejjeż mingħand l-industrija, inġabru l-istimi mingħand il-manifatturi, u jista’ jkun li dawn ma jirriflettux l-ispejjeż reali tat-tħaddim. Ta’ min wieħed jinnota wkoll li l-istudju ffoka fuq perjodu ta’ referenza speċifiku, l-2009 sal-2013, u dan jista’ ma jirriflettix ix-xejriet fuq perjodu itwal jew fuq iż-żmien mill-2013 sal-lum.

5.Konklużjonijiet

B’mod ġenerali, ir-rekwiżiti ġenerali tar-Regolament (KE) Nru 1099/2009 li japplikaw għat-trattament xieraq tal-ħut waqt it-tbiċċir kienu ta’ għajnuna biex jiġi żviluppat qafas għal-leġiżlazzjoni u gwida nazzjonali għat-trattament xieraq tal-ħut imrobbi fl-UE, b’mod partikolari għas-salamun.

Il-livell ta’ kisba tal-istandards tal-OIE waqt it-tbiċċir ivarja skont l-ispeċi. Għas-salamun, fil-biċċa l-kbira jinkisbu l-aħjar prattiki, bi ftit eċċezzjonijiet, fil-pajjiżi li ġew studjati. Għall-karpjun komuni u t-trota qawsalla, il-livell ta’ kisba tal-aħjar prattiki jvarja minn metodu li jintuża għal ieħor. Għall-ispnott u l-awrat, l-istandards tal-OIE mhumiex jinkisbu mill-pajjiżi fl-istudju.

L-analiżi ekonomika turi li d-differenzi fl-ispejjeż tal-produzzjoni huma r-riżultat tal-istruttura tal-industrija, u hemm benefiċċji partikolari mill-ekonomiji ta’ skala. Fejn jeżistu dawn l-ekonomiji ta’ skala, it-titjib tal-prattiki tat-trattament xieraq x’aktarx ftit ikollu impatt fuq il-prezz nett, filwaqt li l-impatt fuq il-farms iż-żgħar x’aktarx li jkun ħafna ikbar. L-akbar differenzi bejn l-intrapriżi u l-pajjiżi huma dovuti għal fatturi oħrajn, bħalma huma spejjeż ta’ għalf, tax-xogħol u tat-tħaddim.

Fil-każ speċifiku tal-farms il-kbar tas-salamun u tat-trota qawsalla nstab li l-investiment fit-titjib tat-trattament jista’ jwassal għall-iffrankar tax-xogħol, u jista’ jegħleb l-ispiża tal-investiment.

Is-sejbiet tar-rapport tal-istudju ordnat urew ukoll li b’mod ġenerali l-industrija qiegħda bil-mod il-mod u kontinwament ittejjeb it-trattament tal-ħut, kif jidher mill-użu li dejjem qed jiżdied ta’ metodi aktar umanitarji, bħall-isturdament bl-elettriku, u t-twarrib ftit ftit ta’ metodi oħrajn, bħalma hu l-isturdament bid-CO2 16 , u bl-adozzjoni ta’ standards privati. Madankollu għadu meħtieġ it-titjib biex jiżdied it-trattament xieraq ta’ xi speċijiet ta’ ħut bħall-ispnott u l-awrat. Is-sejbiet ta’ dan l-istudju huma appoġġati wkoll mir-rapport ġenerali tal-Kummissjoni, li sar mill-2014 sal-2015 17 .

F’dan l-istadju, il-Kummissjoni hija tal-fehma li l-evidenza turi li mhuwiex xieraq li jiġu proposti rekwiżiti speċifiċi dwar il-protezzjoni tal-ħut waqt il-qtil, meta wieħed iqis li l-għanijiet tar-Regolament xorta waħda jistgħu jintlaħqu minn miżuri volontarji, kif jidher mit-titjib li daħħlet l-industrija f’dawn l-aħħar snin. Huwa importanti wkoll li wieħed jinnota li dan is-settur huwa komparattivament ġdid u divers meta mqabbel ma’ sistemi oħrajn ta’ produzzjoni tradizzjonali tal-annimali mrobbijin, u li t-teknoloġija biex jitjieb it-trattament qiegħda timxi ’l quddiem. Billi qegħdin isiru dawn l-iżviluppi, il-Kummissjoni tikkonkludi li jekk tkun meħtieġa aktar gwida, din tinkiseb l-aħjar fil-livell tal-Istati Membri. Fi kwalunkwe każ, il-Kummissjoni se tkompli tissorvelja l-progress f’dan il-qasam.

Madankollu, wieħed irid jagħraf ukoll li tenħtieġ aktar riċerka ffokata lejn it-tfassil ta’ sistemi ddedikati għal dawk l-ispeċijiet ta’ ħut li jeħtieġu l-iżvilupp ta’ tekniki aktar effettivi.

Għaldaqstant, il-Kummissjoni hija tal-fehma li huwa essenzjali li jiġu żviluppati aktar djalogi mal-partijiet ikkonċernati biex jingħata aktar appoġġ lil inizjattivi u proġetti speċifiċi f’dan il-qasam li jistgħu jkunu ta’ benefiċċju reċiproku kemm mill-aspett ekonomiku kif ukoll minn dak tat-trattament xieraq tal-annimali. Fuq dan l-isfond il-Kummissjoni fasslet format aktar sistematiku u viżibbli għal dan id-djalogu permezz tal-Pjattaforma tal-UE dwar it-Trattament Xieraq tal-Annimali 18 . L-għan ewlieni ta’ din il-pjattaforma huwa li jippermetti li l-partijiet interessati (organizzazzjonijiet għat-trattament xieraq tal-annimali, xjenzjati, veterinarji, bdiewa, dawk li jipproċessaw l-ikel, bejjiegħa tal-ikel, eċċ.) ikollhom l-opportunità li jesprimu t-tħassib tagħhom, jaqsmu l-għarfien u r-riżorsi biex jibnu attivitajiet reċiproki.

(1)

   ĠU L 303, 18.11.2009, p. 1.

(2)

   B’mod aktar ġenerali, l-impatti ambjentali tal-produzzjoni tal-akkwakultura huma importanti, u b’hekk ġew identifikati bħala wieħed mill-erba’ oqsma prijoritarji fil-linji gwida strateġiċi tal-Kummissjoni għall-iżvilupp sostenibbli tal-akkwakultura fl-UE: http://ec.europa.eu/fisheries/cfp/aquaculture/index_en.htm  

(3)

   Komunikazzjoni tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill u lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dwar l-Istrateġija tal-Unjoni Ewropea għall-Protezzjoni u l-Benessri tal-Annimali 2012-2015, COM(2012) 6 final/2.

(4)

   (Il-Kodiċi tas-Saħħa tal-Annimali Akkwatiċi) Aquatic Animal Health Code, il-Kapitolu 7.3 Welfare aspects of stunning and killing of farmed fish for human consumption. http://www.oie.int/index.php?id=171&L=0&htmfile=chapitre_welfare_stunning_killing.htm  

(5)

   L-Opinjonijiet Xjentifiċi tal-Bord dwar is-Saħħa u l-Welfare tal-Annimali wara talba mill-Kummissjoni Ewropea dwar l-aspetti speċifiċi għal kull speċi tal-isturdament u l-qtil tal-ħut imrobbi

Il-Karpjun imrobbi http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1013

It-Trota Qawsalla mrobbija http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1012

Il-Paġella Ħamra u l-Ispnotta mrobbijin http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1010

Is-Salamun imrobbi http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1011

(6)

   It-trattament xieraq tal-ħut imrobbi: Common practices during transport and at slaughter final (2017)  https://publications.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/facddd32-cda6-11e7-a5d5-01aa75ed71a1/language-mt/format-PDF/source-49981830

(7)

   Dawn huma l-iżjed snin riċenti li għandhom iċ-ċifri disponibbli tal-Eurostat u l-STECF (il-Kumitat Xjentifiku, Tekniku u Ekonomiku għas-sajd) dwar il-produzzjoni u l-prestazzjoni ekonomika tas-settur.

(8)

    

http://ec.europa.eu/fisheries/partners/stecf/index_en.htm  

(9)

   Overview report on the implementation of the rules on finfish aquaculture (2015) http://ec.europa.eu/food/audits-analysis/overview_reports/details.cfm?rep_id=95

(10)

   It-tabelli u ċ-ċifri addattati mir-rapport tal-istudju ppubblikat “Welfare of farmed fish: common practices during transport and at slaughter” https://publications.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/facddd32-cda6-11e7-a5d5-01aa75ed71a1/language-en/format-PDF/source-49981830

(11)

   FEAP, 2015, European Aquaculture production report 2005-2014 www.feap.info/shortcut.asp?FILE=1402

(12)

https://www.mattilsynet.no/om_mattilsynet/gjeldende_regelverk/veiledere/veileder_fiskevelferd_ved_slakteri_for_akvakulturdyr_2014.9471/binary/Veileder%20fiskevelferd%20ved%20slakteri%20for%20akvakulturdyr%202014

(13)

http://thecodeofgoodpractice.co.uk/chapters/  

(14)

http://www.fishhealth.ie/FHU/sites/default/files/FHU_Files/Documents/FarmedSalmonidHealthHandbookOctober2011.pdf  

(15)

     Dawn il-fatturi tal-ispejjeż ġew ittrattati b’mod aktar komprensiv u ddettaljat fir-rapporti tal-STECF dwar il-produzzjoni u l-prestazzjoni ekonomika tas-settur.

(16)

     Fis-17 ta’ Ottubru 2017, l-awtoritajiet Olandiżi nnotifikaw lill-Kummissjoni dwar abbozz ġdid ta’ regolament nazzjonali li jkun jipprojbixxi l-metodi attwali tradizzjonali tat-tbiċċir tas-sallur u jappoġġa metodi ta’ sturdament bl-elettriku li huma aktar umanitarji (in-notifika 2017/0406/NL).

(17)

   Overview report on the implementation of the rules on finfish aquaculture (2015) http://ec.europa.eu/food/audits-analysis/overview_reports/details.cfm?rep_id=95

(18)

   Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-24 ta’ Jannar 2017 li tistabbilixxi l-Grupp ta’ Esperti tal-Kummissjoni dwar “Il-Pjattaforma dwar it-Trattament Xieraq tal-Annimali”, C/2017/0280, ĠU C 31, 31.1.2017, p. 61.