This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52017DC0098
REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS ON THE IMPLEMENTATION OF DIRECTIVE 2000/53/EC ON END-OF-LIFE VEHICLES FOR THE PERIODS 2008-2011 AND 2011-2014
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI DWAR L-IMPLIMENTAZZJONI TAD-DIRETTIVA 2000/53/KE DWAR VETTURI LI M’GĦADHOMX JINTUŻAW GĦALL-PERJODI 2008-2011 U 2011-2014
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI DWAR L-IMPLIMENTAZZJONI TAD-DIRETTIVA 2000/53/KE DWAR VETTURI LI M’GĦADHOMX JINTUŻAW GĦALL-PERJODI 2008-2011 U 2011-2014
COM/2017/098 final
IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 27.2.2017
COM(2017) 98 final
RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
DWAR L-IMPLIMENTAZZJONI TAD-DIRETTIVA 2000/53/KE DWAR VETTURI LI M’GĦADHOMX JINTUŻAW
GĦALL-PERJODI 2008-2011 U 2011-2014
RAPPORT MILL-KUMMISSJONI LILL-KUNSILL, LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW, U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
DWAR L-IMPLIMENTAZZJONI TAD-DIRETTIVA 2000/53/KE
DWAR VETTURI LI M’GĦADHOMX JINTUŻAW
GĦALL-PERJODI 2008-2011 U 2011-2014
1.Introduzzjoni
Id-Direttiva 2000/53/KE dwar vetturi li ma għadhomx jintużaw 1 (id-Direttiva dwar l-ELV) għandha l-għan primarju li tipprevjeni l-produzzjoni ta’ skart mill-vetturi u mill-komponenti tagħhom sabiex tnaqqas ir-rimi finali tal-iskart u l-impatt ambjentali ġenerali tiegħu. Barra minn hekk, il-miżuri stabbiliti fid-Direttiva għandhom l-għan li jtejbu l-prestazzjoni ambjentali tal-atturi ekonomiċi kollha involuti fiċ-ċiklu tal-ħajja ta’ vettura, speċjalment l-operaturi involuti direttament fit-trattament ta’ vetturi li ma għadhomx jintużaw (ELV). B’mod ġenerali, id-Direttiva dwar l-ELV issegwi approċċ tal-ekonomija ċirkolari billi tħeġġeġ l-ekodisinn, tistipula l-eliminazzjoni ta’ sustanzi perikolużi fil-vetturi u tistabbilixxi miri għoljin għall-użu mill-ġdid/għar-riċiklaġġ/għall-irkupru, u b’hekk għandha l-għan li l-materjali siewja mill-ELV jerġgħu jintużaw u żżomm riżorsi prezzjużi fl-ekonomija.
L-Artikolu 9 tad-Direttiva dwar l-ELV jobbliga lill-Istati Membri sabiex kull tliet snin jirrapportaw lill-Kummissjoni dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva fuq il-bażi ta’ kwestjonarju stabbilit bid-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2001/753/KE 2 . Il-kwestjonarju jikkonsisti f’żewġ partijiet: l-ewwel parti tikkonċerna dettalji dwar it-traspożizzjoni tad-Direttiva fil-liġi nazzjonali u t-tieni fiha informazzjoni dwar l-implimentazzjoni attwali tad-Direttiva. Fuq il-bażi tal-informazzjoni pprovduta mill-Istati Membri, għal kull perjodu ta’ rapportar, il-Kummissjoni tfassal rapport ta’ implimentazzjoni.
Dan huwa t-tielet rapport dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-ELV u jkopri żewġ perjodi ta’ rapportar: mill-21 ta’ April 2008 sal-20 ta’ April 2011; u mill-21 ta’ April 2011 sal-20 ta’ April 2014. L-ewwel rapport ta’ implimentazzjoni, 3 li kopra l-21 ta’ April 2002 sal-20 ta’ April 2005, ġie ppubblikat fl-2007; it-tieni rapport ta’ implimentazzjoni, 4 li kopra l-21 ta’ April 2005 sal-20 ta’ April 2008, ġie ppubblikat fl-2010.
Il-puntwalità u l-kwalità tar-rapportar għal dan it-tielet rapport ta’ implimentazzjoni tjiebu meta mqabbla mal-perjodi ta’ rapportar preċedenti. L-Istati Membri kollha pprovdew lill-Kummissjoni r-rapporti ta’ implimentazzjoni għall-perjodu 2008-2011, filwaqt li żewġ Stati Membri ma bagħtux rapporti għall-perjodu 2011-2014 5 . L-informazzjoni pprovduta kienet sħiħa u, b’mod ġenerali, ta’ kwalità sodisfaċenti. Kienet ikkumplimentata b'aktar informazzjoni disponibbli għall-Kummissjoni, bħall-verifika tal-konformità tal-miżuri nazzjonali li jimpjantaw d-Direttiva dwar l-ELV.
Barra minn hekk, skont id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2005/293/KE, 6 għandha tiġi rrapportata dejta dwar il-miri tad-Direttiva għall-użu mill-ġdid/għar-riċiklaġġ u għall-użu mill-ġdid/għall-irkupru fuq bażi annwali u fi żmien 18-il xahar minn tmiem is-sena ta’ referenza. Din l-informazzjoni tqieset wkoll f’dan ir-rapport.
2.Informazzjoni dwar it-traspożizzjoni tad-Direttiva dwar l-ELV
Id-Direttiva dwar l-ELV ġiet trasposta fil-leġiżlazzjoni nazzjonali ta’ kull Stat Membru. Filwaqt li, b’mod ġenerali, instab li d-Direttiva kienet trasposta kif suppost, matul il-perjodu 2008-2014 kienu għadhom għaddejjin 15-il proċedura ta’ ksur għal nuqqas ta’ konformità tal-miżuri ta’ implimentazzjoni nazzjonali, inklużi kawżi li kienu għadhom miftuħin mill-perjodu ta’ rapportar ta’ qabel. Il-kawżi kontra ħames Stati Membri ġew riferuti lill-Qorti tal-Ġustizzja, u lkoll ingħalqu minn dak iż-żmien ’l hawn. Minn Ottubru tal-2015 ’l hawn ma kien hemm l-ebda proċedura ta’ ksur miftuħa b’rabta mad-Direttiva dwar l-ELV.
Fir-rapporti nazzjonali tingħata aktar informazzjoni dwar it-traspożizzjoni ta’ dispożizzjonijiet individwali tad-Direttiva. Uħud mir-rekwiżiti tad-Direttiva (pereżempju dispożizzjonijiet dwar il-prevenzjoni, il-ġbir, l-użu mill-ġdid u l-irkupru) jistgħu jiġu trasposti permezz ta’ ftehim. Il-Belġju, l-Italja, il-Lussemburgu, Malta u l-Ungerija użaw din il-possibbiltà.
L-Irlanda u r-Renju Unit użaw l-għażla li jeżentaw vetturi li ġew prodotti f’serje żgħar u lill-produtturi tagħhom mir-rekwiżiti li jikkonċernaw l-użu mill-ġdid, ir-riċiklaġġ u l-irkupru, l-istandards ta’ kodifikazzjoni u l-informazzjoni dwar iż-żarmar, kif ukoll mill-obbligi ta’ rapportar.
L-Istati Membri kollha apparti wieħed 7 irrapportaw li adottaw miżuri li jinkoraġġixxu lill-manifatturi tal-vetturi, flimkien ma’ manifatturi ta’ materjali u ta’ tagħmir, biex jillimitaw l-użu ta’ sustanzi perikolużi f’vetturi sabiex jiffaċilitaw iż-żarmar, l-użu mill-ġdid u l-irkupru u sabiex jintegraw kwantità dejjem akbar ta’ materjal riċiklat f’vetturi. L-Istati Membri kollha indikaw li l-leġiżlazzjoni nazzjonali tagħhom tillimita l-użu taċ-ċomb, il-merkurju, il-kadmju u l-kromu eżavalenti għal materjali u komponenti tal-vetturi li tpoġġew fis-suq wara l-1 ta’ Lulju 2003, soġġett għall-eżenzjonijiet elenkati fl-Anness II tad-Direttiva.
L-Istati Membri li ssottomettew rapport ikkonfermaw li kienu ħadu l-miżuri neċessarji sabiex jiżguraw li l-atturi ekonomiċi, f’ħafna mill-każijiet il-produtturi u/jew l-importaturi tal-vetturi, ikollhom sistemi għall-ġbir tal-ELV u (sa fejn teknikament fattibbli) ta’ partijiet użati għar-rimi mneħħijin meta jsewwu karozzi tal-passiġġieri. Ikkonfermaw ukoll li ħadu miżuri sabiex jiżguraw li jkun hemm biżżejjed faċilitajiet tal-ġbir disponibbli; tal-anqas sitt Stati Membri 8 ddefinew distanza massima għall-punt ta’ ġbir li jmiss jew inkella stabbilew numru minimu ta’ punti ta’ ġbir għal kull belt/reġjun jew għal kull numru ta’ abitanti.
L-Istati Membri kollha rrapportaw li stabbilew sistema li teħtieġ il-preżentazzjoni ta’ ċertifikat ta’ qerda bħala kundizzjoni għat-tneħħija tar-reġistrazzjoni ta’ vettura. Erbatax-il Stat Membru użaw l-għażla li tippermetti lill-produtturi, lin-negozjanti jew lill-kollezzjonisti biex joħorġu ċertifikati ta’ qerda f’isem faċilità ta’ trattament awtorizzata, sakemm ikun hemm garanzija li l-ELV ġew trasferiti għal faċilitajiet ta’ trattament awtorizzati.
Dawk kollha li rrispondew irrapportaw li adottaw miżuri biex jiżguraw li l-ELV jistgħu jintbagħtu f’faċilitajiet ta’ trattament awtorizzati mingħajr spejjeż għall-aħħar persuna li kienet għandha l-karozza, jew għall-propjetarju. Madankollu, f’ħafna mill-Istati Membri, il-kunsinna mhijiex bla ħlas jekk il-vettura ma jkunx fiha l-komponenti essenzjali jew jekk ikun fiha skart miżjud. Din l-għażla hija konformi mad-Direttiva.
L-Istati Membri kollha rrapportaw li jeħtieġu ċertifikati ta’ qerda maħruġa fi Stati Membri oħrajn sabiex ikunu rikonoxxuti u aċċettati mill-awtoritajiet kompetenti.
Fl-Istati Membri kollha, l-istabbilimenti jew l-impriżi tat-trattament għandu jkollhom permess mingħand l-awtoritajiet kompetenti, jew ikunu reġistrati magħhom. L-Italja u r-Renju Unit biss sfruttaw id-deroga mir-rekwiżiti ta’ permessi għal operazzjonijiet għall-irkupru ta’ skart minn ELV wara li jkunu ġew indirizzati kif xieraq skont id-Direttiva dwar l-ELV u ġew soġġetti għal spezzjoni annwali 9 .
L-Istati Membri kollha ħlief wieħed irrapportaw mezz biex iħeġġu lill-istabbilimenti jew lill-impriżi tat-trattament biex jintroduċu sistemi ta’ mmaniġġjar ambjentali ċċertifikati 10 bħall-Iskema tal-UE ta’ Ġestjoni u Verifika Ambjentali. L-Istati Membri implimentaw firxa ta’ inċentivi u miżuri ta’ appoġġ għal dak l-għan. Dawn jinkludu il-finanzjament; it-taffija tal-piż amministrattiv (pereżempju tnaqqis fil-frekwenza u fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-monitoraġġ, deroga mit-tfassil ta’ pjanijiet ta’ mmaniġġjar tal-iskart, approvazzjoni ffaċilitata bħala faċilità tat-trattament awtorizzata, garanziji finanzjarji mnaqqsa); u appoġġ ipprovdut minn dokumenti ta’ gwida, fuljetti ta’ informazzjoni u korsijiet ta’ taħriġ.
L-Istati Membri kollha li ssottomettew rapport ikkonfermaw li kienu adottaw miżuri skont il-ġerarkija tal-iskart sabiex jippromwovu l-użu mill-ġdid ta’ komponenti li huma adatti għall-użu mill-ġdid u għall-irkupru ta’ komponenti li ma jistgħux jintużaw mill-ġdid, bi preferenza għar-riċiklaġġ.
L-Istati Membri kollha li rrapportaw kienu introduċew miżuri li jiżguraw li l-atturi ekonomiċi jilħqu l-miri ta’ użu mill-ġdid/ta’ rkupru u ta’ użu mill-ġdid/ta’ riċiklaġġ stabbiliti fid-Direttiva dwar l-ELV. Bosta Stati Membri għamlu t-traspożizzjoni tal-miri stabbiliti fid-Direttiva b’mod litterali. In-Netherlands aġġustaw id-data tassew ambizzjuża inizjali tagħhom sa meta l-miri ta’ 95 % ta’ użu mill-ġdid/ta’ rkupru u 85 % ta’ użu mill-ġdid/ta’ riċiklaġġ kellhom jintlaħqu, li kienet l-2007 minflok fl-2015 kif meħtieġ mid-Direttiva. Fil-Bulgarija, mira ta’ rkupru ta’ 87 % u mira ta’ riċiklaġġ ta’ 81 % kellhom jintlaħqu sal-31 ta’ Diċembru 2008; il-miri żdiedu b’mod gradwali għal 95 % għall-irkupru u 85 % għar-riċiklaġġ sal-2015. Ir-Repubblika Ċeka, l-Irlanda, il-Greċja, Spanja, l-Italja, il-Latvja, l-Ungerija, il-Polonja, il-Portugall, ir-Rumanija, is-Slovakkja u r-Renju Unit użaw il-possibbiltà li jistabbilixxu miri aktar baxxi għal vetturi prodotti qabel l-1 ta’ Jannar 1980.
L-Istati Membri kollha li wieġbu apparti wieħed 11 irrapportaw li ħadu miżuri biex jiżguraw li l-produtturi, bi qbil mal-manifatturi tal-materjali u tat-tagħmir, jużaw standards ta’ kodifikazzjoni għall-komponenti u materjali u jeħtieġu li l-manifatturi ta’ komponenti jipprovdu informazzjoni dwar iż-żarmar, il-ħażna u l-ittestjar ta’ komponenti lill-faċilitajiet ta’ trattament awtorizzati. Fl-Istati Membri kollha, il-produtturi jridu jipprovdu informazzjoni dwar iż-żarmar għal kull tip ta’ vettura ġdida li titpoġġa fis-suq. Ħafna mill-Istati Membri semmew l-użu tas-Sistema Internazzjonali ta’ Informazzjoni dwar iż-Żarmar 12 li ġiet stabbilita mill-manifatturi sabiex tipprovdi informazzjoni komprensiva u aġġornata b’mod regolari għat-trattament tal-operaturi għall-promozzjoni tat-trattament ambjentali tal-ELV.
L-Istati Membri kollha ħlief l-Iżvezja rrapportaw li obbligaw lill-atturi ekonomiċi — il-parti l-kbira produtturi — biex jippubblikaw informazzjoni li tikkonċerna d-disinn tal-vettura, it-trattament ambjentali tajjeb, il-prevenzjoni ta’ skart u l-progress miksub fir-rigward ta’ rkupru u riċiklaġġ. L-Iżvezja rrapportat li l-leġiżlazzjoni attwali hija mmirata lejn il-produttur u mhux lejn l-atturi ekonomiċi, u dan huwa inkluż f’reviżjoni kurrenti tal-leġiżlazzjoni.
3.Informazzjoni dwar il-prattika fl-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-ELV
Ir-rapporti nazzjonali dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-ELV ipprovdew ukoll informazzjoni dwar il-progress u l-prattiki tajbin segwiti mill-operaturi ekonomiċi li kkontribwew b’mod pożittiv għall-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-ELV.
L-Istati Membri laħqu l-miri għoljin ta’ użu mill-ġdid/ta’ riċiklaġġ/ta’ rkupru l-aktar minħabba l-iżvilupp ta’ teknoloġiji ġodda ta’ wara t-tqattigħ; it-tnaqqis sostanzjali fil-metalli tqal użati fil-karozzi l-ġodda (kif muri bl-emendi tal-Anness II għad-Direttiva dwar l-ELV); l-implimentazzjoni ta’ standards ta’ kodifikazzjoni għall-faċilitar taż-żarmar u użu aħjar u użu mill-ġdid u l-irkupru tal-komponenti u tal-materjali; u aktar faċilitajiet ta’ trattament imtejbin skont l-istandards ambjentali tal-UE.
B’rabta mal-prevenzjoni tal-iskart, bosta Stati Membri rreferew għall-attivitajiet tas-settur awtomobilistiku bħall-iżvilupp tal-Lista globali ta’ sustanzi dikjarabbli għas=settur awtomobilistiku, grupp li jiffaċilita l-komunikazzjoni u l-iskambju ta’ informazzjoni rigward l-użu ta’ ċerti sustanzi fi prodotti awtomobilistiċi tul il-katina tal-provvista 13 . Irreferew ukoll għall-adattament tas-Sistema Internazzjonali ta’ Informazzjoni dwar iż-Żarmar sabiex juru l-kompożizzjoni materjali tul il-katina tal-provvista.
Ċerti Stati Membri rreferew għal aktar miżuri sabiex itejbu l-proċess ta’ trattament u jissimplifikaw iż-żarmar u t-tindif mit-tniġġis. Pereżempju, il-Ġermanja rrapportat teknoloġija mtejba għal wara t-tqattigħ sabiex jiġu estratti aktar frazzjonijiet riċiklabbli u Franza rrapportat li ċerti produtturi ta’ vetturi jnaqqsu d-diversità tal-materjali u l-istruttura tal-komponenti għal trattament aktar faċli u kienu żviluppaw in-netwerk tagħhom stess għall-ġbir, għar-reklamazzjoni u għall-użu mill-ġdid tal-partijiet sabiex jipprevjenu l-ġenerazzjoni tal-iskart. Miżuri oħrajn li jtejbu d-disinn għar-riċiklaġġ inkluż l-iżvilupp tal-għodda ta’ djanjożi abbord għax-xegħil sempliċi u sikur ta’ komponenti pirotekniċi f’karozzi.
Kienet ipprovduta biss informazzjoni kwantitattiva limitata dwar it-tipi u l-kwantitajiet ta’ materjali rriċiklati u s-sitwazzjoni tas-suq. L-Istati Membri qablu li s-suq tan-negozjar tal-metall jaħdem sew għal metalli ferrużi u għal metalli mhux ferrużi. Dan jiżgura rati għoljin ta’ riċiklaġġ għall-metalli. Is-suq tar-riċiklaġġ tal-plastik jidher li huwa aktar eteroġenu: l-użu ta’ materjali tal-plastik irriċiklat fil-vetturi, għad li qiegħed jiżdied, għadu f’livell relattivament baxx. Bħalissa, is-sehem ta’ plastik irriċiklat użat fil-manifattura tal-vetturi rari jaqbeż sehem baxx ħafna mill-plastik totali. Il-produtturi tal-karozzi ħadu impenn li jżidu l-użu ta’ plastik irriċiklat fil-vetturi għal 20 %. Il-Ġermanja ddikjarat li tajers u prodotti użati mill-ġdid mir-riċiklaġġ tal-materjali (granulati) għandhom valur tas-suq pożittiv, filwaqt li l-fatt li tajers jintbagħtu għat-trattament u għar-rimi normalment jeħtieġ ħlas addizzjonali.
Il-maġġoranza tal-Istati Membri osservaw li l-ELV għandhom valur tas-suq pożittiv diment li jitwasslu sħaħ u ma jitneħħewlhomx komponenti essenzjali. Il-Portugall iddikjara li l-valur tal-materjali li jirriżultaw miż-żarmar u mit-tqattigħ, b’mod partikolari għal metalli ferrużi u mhux ferrużi, baqa’ f’livelli li jiżguraw is-sostenibbiltà tal-katina tal-ipproċessar. Minkejja dan, tmien pajjiżi rrapportaw b’mod espliċitu li anki vetturi b’ebda valur tas-suq jew b’valur tas-suq negattiv inġabru fl-2008-2014. Fir-Renju Unit, il-ftit vetturi b’valur tas-suq negattiv inġabru fil-parti l-kbira f’żoni remoti u rurali bħal f’ċerti komunitajiet ta’ gżejjer fl-Iskozja. Il-Polonja tistma li n-numru ta’ ELV b’ebda valur jew b’valur negattiv jilħaq in-numru ta’ karozzi mhux kompluti.
L-infrastruttura għat-trattament tal-ELV tjiebet tul il-perjodu 2008-2014. F’ħafna mill-Istati Membri, in-numru ta’ faċilitajiet tat-trattament awtorizzati żdiedu u d-differenzi bejn l-Istati Membri f’dak li għandu x’jaqsam mad-densità tan-netwerk tat-trattament naqsu. In-numru ta’ faċilitajiet ta’ trattament awtorizzati jvarja minn tnejn fil-Lussemburgu għal aktar minn 1 800 fir-Renju Unit. B’kollox hemm kważi 13 000 faċilità tat-trattament fl-UE, li jikkorrispondu għal madwar faċilità tat-trattament waħda għal kull 40 000 abitant.
In-numru totali ta’ vetturi ttrasferiti f’faċilitajiet tat-trattament awtorizzati fl-UE żdied b'ammont kbir ħafna minn 6.3 miljun fl-2008 għal 9 miljuni fl-2009. Din iż-żieda għandha tkun attribwita għall-introduzzjoni ta’ skemi ta’ inċentivi għall-iskreppjar f’aktar minn 10 Stati Membri fl-2008 u fl-2009. Il-kontributuri ewlenin għaż-żieda sinifikanti f’ELV kienu l-Ġermanja (żieda ta’ 1.4 miljun vettura), Franza (żieda ta’ 0.46 miljun vettura), l-Italja (żieda ta’ 0.41 miljun vettura) u Spanja (żieda ta’ 0.2 miljun vettura). Wara l-2009, in-numru ta’ ELV ittrasferiti fil-faċilitajiet tat-trattament awtorizzati naqas b’mod gradwali għal 6.2 miljun vettura fl-2013, li jikkorrispondi għal-livell ta’ qabel l-2008-2009.
Sa mhux aktar tard mill-2006, l-Istati Membri kienu meħtieġa jilħqu r-rata ta’ użu mill-ġdid u ta’ riċiklaġġ ta’ 80 % u l-mira ta’ użu mill-ġdid u ta’ rkupru ta’ 85 % stabbiliti fl-Artikolu 7(2) tad-Direttiva dwar l-ELV. Ir-rati tal-2013 irrapportati mill-Istati Membri huma murija fil- Figure 1 14 . Il-mira għall-użu mill-ġdid u għar-riċiklaġġ intlaħqet mill-Istati Membri kollha ħlief mill-Estonja, li rrapportat rata ta’ użu mill-ġdid/ta’ riċiklaġġ ta’ 78 % iżda kienet laħqet il-mira fl-2012. Il-mira ta’ użu mill-ġdid u ta’ rkupru ntlaħqet ukoll mill-pajjiżi kollha ħlief mill-Italja, li laħqet 83 %.
Figura 1:Ir-rati ta’ użu mill-ġdid/ta’ riċiklaġġ irrapportati għall-2013
Figura 2:Rati ta’ użu mill-ġdid/ta’ rkupru rrapportati għall-2013
Il-Ġermanja u s-Slovenja rrapportaw rati ta’ użu mill-ġdid/ta’ rkupru ogħla minn 100%. Fil-Ġermanja, l-effetti ta’ ħżin tal-istokk ikkaġunaw ir-rati donnhom implawżibbli peress li l-ELV mhux bilfors ikunu ttrattati fis-sena li jitwasslu f’faċilità tat-trattament (pereżempju minħabba limitazzjonijiet fil-kapaċità). Barra minn hekk, għall-Ġermanja, dan il-fenomenu għadu jista’ jiġi attribwit għall-iskema ta’ inċentivar għall-iskreppjar għall-2008/2009. Fis-Slovenja, ir-rata għolja rrapportata tidher li hija fenomenu temporanju kkaġunat mit-tranżizzjoni minn sistema ta’ servizz pubbliku għal skema ta’ responsabbiltà tal-produttur.
Mill-1 ta’ Jannar 2015, id-Direttiva dwar l-ELV żiedet il-mira ta’ użu mill-ġdid/ta’ riċiklaġġ u ta’ użu mill-ġdid/ta’ rkupru għal 85 % u 95 % rispettivament. Figure 1 turi li 17-il pajjiż diġà laħqu din ir-rata ta’ użu mill-ġdid/ta’ riċiklaġġ fl-2013, u ħafna mill-pajjiżi li fadal kważi laħqu l-mira. Kien previst li ser ikunu meħtieġa aktar sforzi sabiex ikun hemm konformità mal-mira ta’ użu mill-ġdid/ta’ rkupru ta’ 95 %. Madankollu, fl-2013, seba’ Stati Membri diġà kienu laħqu din il-mira 15 .
B’mod ġenerali, dawk li wieġbu ma sabu ebda distorsjoni fil-kompetizzjoni bejn jew fi ħdan l-Istati Membri. Bejn l-2008 u l-2011, is-suq tal-vetturi kien ferm influwenzat mill-kriżi finanzjarja u mill-inċentivi ta’ skreppjar introdotti fl-Istati Membri sabiex jistabbilizzaw is-suq tal-karozzi. Fil-Ġermanja, iż-żieda sinifikanti fl-ELV li rriżultat mill-iskema ta’ inċentivi għall-iskreppjar tal-2008/2009 irriżultat f’eċċess ta’ parts tal-bdil fis-suq u l-prezz tas-suq tal-vetturi bil-parts imneħħijin naqas għal EUR 10-20/tunnellata. Fl-2010-2012, in-numru ta’ ELV iġġenerati u l-prezzijiet tas-suq reġgħu marru lura għal-livelli ta’ qabel l-2009 u tnaqqas il-ħżin temporanju tal-ELV. Pajjiżi oħrajn, bħall-Estonja, irrapportaw tnaqqis drastiku fil-bejgħ ta’ karozzi ġodda u numru anqas ta’ ELV. L-Ungerija rrapportat li l-età medja tal-vetturi fis-suq telgħet minn 10 snin fl-2006 għal 13-il sena fl-2013.
4 Vetturi neqsin u żarmar illegali ta’ ELV
Filwaqt li d-dispożizzjonijiet legali tad-Direttiva ġew trasposti għalkollox fil-leġiżlazzjoni nazzjonali, hemm evidenza ta’ nuqqasijiet fl-implimentazzjoni u fl-infurzar madwar l-UE. Il-valutazzjonijiet f’isem il-Kummissjoni jissuġġerixxu li jista’ jkun hemm bejn 3.5 u 4.5 miljun vettura “nieqsa” fis-sena 16 . Dawn il-“karozzi mitlufin” titneħħielhom ir-reġistrazzjoni fl-Istati Membri iżda mhumiex irrapportati lill-Kummissjoni bħala ELV ittrattati legalment u lanqas ma jinstabu fid-dejta tal-esportazzjonijiet legali ta’ vetturi użati fl-Istatistiċi tal-Kummerċ Barrani. Ir-raġunijiet possibbli għas-segwitu inadegwat jistgħu jkunu segwitu inadegwat ta’ karozzi bir-reġistrazzjoni mneħħija fi ħdan l-Istati Membri jew, fil-każ ta’ kummerċ fi ħdan l-UE, iż-żarmar ta’ ELV fi ħdan l-UE f’faċilitajiet tat-trattament mhux awtorizzati, jew inkella l-esportazzjoni mhux irreġistrata ta’ karozzi użati jew ta’ ELV. Qegħdin isiru studju u konsultazzjonijiet mal-partijiet ikkonċernati relatati sabiex jassistu lill-Kummissjoni fl-investigazzjoni tal-kawżi għall-karozzi niqsin u fl-identifikazzjoni ta’ miżuri effettivi addizzjonali li għandhom jiġu implimentati sabiex itejbu s-sitwazzjoni. Din hija parti mill-inizjattiva tal-Kummissjoni sabiex tivvaluta l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-ELV u tippromwovi l-konformità.
Ir-rapporti ta’ implimentazzjoni tal-Istati Membri u l-informazzjoni addizzjonali pprovduta juru li xi pajjiżi (bħall-Irlanda, Franza, il-Portugall, l-Iżvezja u r-Renju Unit) ħadu azzjoni repressiva kontra t-trattament illegali u/jew intensifikaw il-kontrolli fuq il-faċilitajiet ta’ żarmar/tat-trattament tal-ELV. Il-Portugall irnexxielu jnaqqas it-trattament illegali tal-ELV permezz ta’ pakkett ta’ miżuri, inklużi taxxa annwali għall-karozzi, programm ta’ inċentivi għall-iskreppjar, aktar intaxxar u pjan nazzjonali għall-qerda tal-iskreppjar illegali. Żied b’mod konsiderevoli wkoll in-numru ta’ faċilitajiet tat-trattament awtorizzati. Fir-Renju Unit, l-Environment Agency nediet kampanja nazzjonali koordinata sabiex tindirizza s-siti illegali tal-ELV u tal-metall skreppjat. Introduċiet penali ħorox, li bis-saħħa tagħhom madwar nofs is-siti illegali għalqu jew inġiebu f'regolazzjoni fi żmien 12-il xahar 17 . L-Irlanda żiedet in-numru ta’ faċilitajiet tat-trattament awtorizzati minn 53 fl-2003 għal 173 fl-2013.
F’ċerti Stati Membri, bħar-Renju Unit, is-sid tal-karozza huwa responsabbli mill-vettura u jrid iħallas it-taxxi sakemm jiġi prodott ċertifikat ta’ qerda. Il-Portugall introduċa sistema kompjuterizzata ċentralizzata għall-ħruġ ta’ ċertifikati ta’ qerda għall-ELV li tippermetti lill-awtorità nazzjonali tal-iskart sabiex iżżomm kontroll aħjar fuq in-numru totali ta’ ċertifikati ta’ qerda u l-awtoritajiet emittenti rispettivi u sabiex tipproduċi statistiki relatati mal-immaniġġjar tal-ELV b’mod aktar veloċi.
Għall-perjodu 2008-2011, Spanja rrapportat li l-maġġoranza tal-faċilitajiet tat-trattament mhux awtorizzati kienet għalqet għaliex ma setgħetx toħoroġ ċertifikati ta’ qerda. Id-Danimarka tindirizza n-negozju u t-trattament illegali tal-ELV billi tħallas primjum li l-aħħar sid irreġistrat biss jista’ jirċievi. Għall-kuntrarju, l-Ungerija tirrapporta li n-numru tal-faċilitajiet tat-trattament awtorizzati tagħha naqas u li ż-żarmar illegali qiegħed jiżdied. Filwaqt li diversi pajjiżi, inkluż il-Belġju, il-Ġermanja u n-Netherlands, indikaw li l-esportazzjonijiet ta’ vetturi mill-pajjiżi tagħhom lejn il-pajjiżi tal-Ewropa tal-Lvant, iżda anki lejn l-Afrika u l-Lvant Nofsani, għadhom għoljin, il-Polonja ġibdet l-attenzjoni lejn is-sitwazzjoni speċifika tagħha fejn in-numru ta’ karozzi użati importati huwa d-doppju tan-numru ta’ karozzi ġodda mibjugħin fil-Polonja.
Ċerti Stati Membri kkonkludew studji sabiex jivvalutaw il-problema f’pajjiżhom u jsibu modi kif jindirizzawha. Fl-2016, il-Ġermanja għamlet studju wkoll bl-għan li tanalizza r-raġunijiet għan-numru għoli ta’ vetturi “mitlufin”, tidentifika fejn jinsabu dawn il-vetturi u tiżviluppa miżuri u strumenti sabiex ittejjeb b’mod effettiv il-kopertura tal-istatistiki dwar l-ELV.
Sal-lum, ittieħdu passi differenti fil-livell tal-UE sabiex tiġi indirizzata l-problema ta’ vetturi mitlufin. Fl-2011, tfasslu l-Linji Gwida għall-vetturi għar-rimi 18 . Dawn il-Linji Gwida jirrappreżentaw il-fehim komuni tal-Istati Membri dwar kif ir-Regolament (KE) Nru 1013/2006 dwar vjeġġi ta’ skart għandu jiġi interpretat sabiex jipprovdi kriterji li jagħmlu distinzjoni bejn vetturi għar-rimi u vetturi użati. Żewġ Stati Membri 19 għamlu l-Linji Gwida tal-Korrispondenti għall-vetturi għar-rimi parti mid-dokumenti ta’ spezzjoni.
Barra minn hekk, il-Kummissjoni (Eurostat) irrevediet il-linji gwida dwar ir-rapportar annwali 20 fuq il-miri tal-ELV sabiex ittejjeb id-dejta li tuża sabiex tivvaluta s-sitwazzjoni. Il-linji gwida riveduti issa jitolbu lill-Istati Membri sabiex ta’ kull sena jirrapportaw ukoll il-vetturi rreġistrati u dawk li titneħħielhom ir-reġistrazzjoni fis-suq nazzjonali, minbarra li jirrapportaw in-numru ta’ ċertifikati ta’ qerda meħtieġa.
5.Konklużjonijiet
Il-valutazzjoni tikkonkludi li d-Direttiva dwar l-ELV ġiet trasposta bis-sħiħ mill-Istati Membri. Ċerti każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità ġew soġġetti għal proċeduri ta’ ksur u ġew solvuti peress li l-Istati Membri ġabu l-leġiżlazzjoni tagħhom dwar l-ELV f’konformità mad-Direttiva.
L-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-ELV hija primarjament pożittiva bl-eċċezzjoni notevoli tal-kwistjoni ta’ ELV niqsin. L-Istati Membri rrapportaw prassi tajbin fil-ħidma mal-manifatturi dwar il-kompożizzjoni tal-materjali u l-użu mill-ġdid ta’ materjali u tal-komponenti, l-ekodisinn qiegħed jitjieb kontinwament, is-sustanzi perikolużi użati fil-karozzi huma kważi eliminati, u l-miri għall-użu mill-ġdid/għar-riċiklaġġ/għall-irkupru fil-parti l-kbira ntlaħqu. Ħafna mill-Istati Membri jagħrfu wkoll il-valur pożittiv tal-ELV meta jitwasslu intatti fil-faċilitajiet tat-trattament awtorizzati.
L-Istati Membri rrapportaw titjib kwalitattiv ukoll. L-infrastruttura għat-trattament tal-ELV tjiebet, aktar Stati Membri għandhom faċilitajiet ta’ wara t-tqattigħ u n-numru ġenerali ta’ faċilitajiet tat-trattament awtorizzati żdied.
L-istatistika dwar il-miri tal-ELV turi kif l-implimentazzjoni tad-Direttiva tjiebet maż-żmien. Sal-2013, kważi l-Istati Membri kollha kienu laħqu l-miri tal-ELV tal-2006 ta’ 80 % ta’ użu mill-ġdid/ta’ riċiklaġġ u ta’ 85 % ta’ użu mill-ġdid/ta’ rkupru, 9 Stati Membri diġà kienu laħqu l-miri tal-2015 ta’ 95 % għall-użu mill-ġdid/għall-irkupru u 17-il Stat Membru kienu laħqu dawk ta’ 85 % għall-użu mill-ġdid/għar-riċiklaġġ għal kull vettura 21 . L-Istati Membri li fadal kważi laħqu l-miri applikabbli minn Jannar 2015, għad li l-ilħuq tal-mira ta’ użu mill-ġdid u ta’ rkupru ta’ 95 % hija sfida għal diversi Stati Membri.
Il-ġbir u t-traffikar illegali tal-ELV jibqgħu jirrappreżentaw sfida għall-effettività tad-Direttiva. It-trattament substandard tal-ELV għandu impatt negattiv fuq is-saħħa u l-ambjent u jwassal biex jintilfu riżorsi ta’ valur. Il-Kummissjoni se taħdem flimkien mal-Istati Membri biex tidentifika l-kawżi tal-ġbir u tat-traffikar illegali tal-ELV u l-miżuri li hemm bżonn jittieħdu biex din il-kwistjoni tiġi indirizzata f’livelli differenti. Fil-livell tal-UE, id-dokument “Waste Shipment Correspondents’ Guidelines” dwar il-vetturi għar-rimi maqbul fit-8 ta’ Lulju 2011 jipprovdi għodda ta’ għajnuna għall-awtoritajiet nazzjonali. Madankollu, jista’ jkun li jkunu meħtieġa aktar miżuri, bħar-rieżami tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2005/293/KE biex jiġi rinforzat il-monitoraġġ tas-suq tal-vetturi nazzjonali. 22
Id-Direttiva dwar l-ELV hija eżempju mixhud bil-provi tal-ekonomija ċirkolari. l-iskema estiża ta’ responsabbiltà tal-produtturi hija applikata mill-konċepiment tal-vettura sat-trattament ta’ tmiem tal-ħajja, l-ekodisinn qiegħed jitjieb kontinwament u s-sustanzi perikolużi użati fil-karozzi huma kważi eliminati f’konformità mal-progess tekniku u xjentifiku, kif meħtieġ mid-Direttiva. Id-Direttiva dwar l-ELV qiegħda tixpruna wkoll ir-riċerka innovattiva għas-sostituzzjoni tas-sustanzi perikolużi u għall-aħjar trattament tal-ELV sabiex tivvalorizza l-valur pożittiv ta’ dan il-fluss ta’ skart.
Minkejja dan, il-kwalità tad-dejta tal-monitoraġġ tal-miri stabbiliti fid-Direttiva hija sfida kontinwa. Kwistjonijiet relatati mal-kwalità tad-dejta u mal-komparabilità tar-rapportar diġà ġew indirizzati, iżda jeħtieġu aktar attenzjoni. L-obbligi ta’ rapportar ġew indirizzati fir-rieżami riċenti tal-leġiżlazzjoni tal-UE dwar l-iskart li fih il-Kummissjoni pproponiet it-tħassir tad-dispożizzjonijiet li jobbligaw lill-Istati Membri jipproduċu rapporti kull tliet snin dwar l-implimentazzjoni. Dawn ir-rapporti ma wrewx li huma effettivi għall-verifika tal-konformità mad-Direttiva, tal-implimentazzjoni tagħha u tal-impatt tagħha filwaqt li barra minn hekk jeħtieġu ħafna riżorsi u joħolqu piżijiet kbar. Minflok, il-Kummissjoni pproponiet li tibbaża l-immudellar tal-konformità esklussivament fuq id-dejta statistika li l-Istati Membri jridu jipprovdu lill-Kummissjoni ta’ kull sena.
Bħala konklużjoni, rapportar annwali mtejjeb dwar il-miri tal-ELV, akkumpanjat minn metodoloġiji ta’ rapportar nazzjonali, se jgħin biex jitjieb il-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar l-ELV.