IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 30.11.2016

COM(2016) 769 final

RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI

Il-prezzijiet u l-ispejjeż tal-enerġija fl-Ewropa

{SWD(2016) 420 final}

Introduzzjoni

L-enerġija hija element indispensabbli tal-ħajja tagħna ta’ kuljum. Għandna bżonnha biex insaħħnu, inkessħu, indawlu u niċċaqalqu; hija essenzjali għall-funzjonament ta' djarna, tal-uffiċċji tagħna, tal-postijiet tax-xogħol tagħna u għall-ekonomija kollha kemm hi. L-importanza tagħha tagħmel l-aċċessibbiltà suġġett politikament sensittiv. Din hija waħda mir-raġunijiet għalfejn il-Kummissjoni pproponiet l-Istrateġija tagħha tal-Unjoni tal-Enerġija. Il-prezz tal-enerġija huwa wkoll sensittiv. Min-naħa, il-prezzijiet baxxi jistgħu jkunu ta’ benefiċċju — isaħħu l-kapaċità tal-akkwist u l-istandard ta’ għajxien u jnaqqsu l-ispejjeż għan-negozji tagħna, u b’hekk iżidu l-kompetittività tagħhom. Fl-istess ħin, minħabba li l-enerġija tiġi kkonsenjata permezz tas-swieq, il-fornituri tal-enerġija jeħtieġu li l-prezzijiet ikopru l-ispejjeż tagħhom u jiffinanzjaw l-investiment ħalli jiżguraw il-provvista futura tal-enerġija. Il-prezzijiet għoljin jibagħtu sinjali biex jitnaqqas l-użu tal-enerġija b'kontenut għoli ta’ karbonju jew biex jitħeġġew l-effiċjenza enerġetika u l-użu ta’ prodotti ekoloġiċi innovattivi u ta' teknoloġiji nodfa.

L-istorja tal-prezzijiet u l-ispejjeż tal-enerġija turi bidliet u impatti kbar. Fis-snin sebgħin u tmenin, ir-restrizzjonijiet mill-fornituri taż-żejt żiedu l-prezzijiet u kkawżaw xokkijiet ekonomiċi. Aktar reċentement, il-provvisti ġodda tal-enerġija u l-użu akbar ta’ sorsi ta’ enerġija alternattivi taw spinta lill-provvista, filwaqt li l-miżuri ta’ effiċjenza enerġetika u t-tkabbir ekonomiku dgħajjef naqqsu d-domanda u l-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa. L-UE sabet li iktar ma s-suq tal-enerġija jkun kompetittiv u likwidu, aktar ikunu diversi u numerużi l-provvisti u l-fornituri tal-enerġija, u inqas inkunu esposti għal tali volatilità.

Il-Kummissjoni Ewropea ppreżentat l-ewwel rapport dwar il-prezzijiet u l-ispejjeż tal-enerġija fl-2014 1 . Dan ta stampa ta’ prezzijiet globali tal-enerġija għoljin, bi prezzijiet li jvarjaw b’mod konsiderevoli fl-Istati Membri kollha tal-UE, u ħafna ogħla għall-Ewropa milli għas-sħab kummerċjali internazzjonali tagħha, b’mod partikolari l-Istati Uniti tal-Amerika. Il-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut għolew aktar mill-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa minħabba żidiet fil-komponent tal-prezz tan-netwerk u fit-taxxi u fl-imposti. Ċerti nuqqasijiet fid-dejta wasslu għar-rakkomandazzjoni biex jittejbu d-dettal, it-trasparenza u l-konsistenza tal-ġbir tad-dejta dwar il-prezzijiet tal-enerġija 2 . Il-konklużjonijiet politiċi tar-rapport urew li d-dejta u l-evidenza ppreżentati urew l-iżvilupp parzjali tas-suq intern tal-enerġija u l-ħtieġa għal aktar miżuri biex jitjiebu l-effiċjenza enerġetika tal-Ewropa u s-sigurtà u d-diversità tal-provvisti tal-enerġija b’karbonju baxx. Il-Qafas Strateġiku tal-Unjoni tal-Enerġija u l-Pjan Direzzjonali tiegħu jistabbilixxu l-qafas biex titwettaq din il-ħidma kull sentejn, li tibda fl-2016 3 .

Dan it-tieni rapport jaġġorna l-analiżi b’diversi modi. L-ewwel nett, permezz ta’ ġbir estensiv ta’ dejta ad hoc imwettaq mal-uffiċċji tal-istatistika tal-Istati Membri, id-dejta dwar il-prezzijiet tal-enerġija tjiebet bil-kbir, b’tali mod li wħud mill-konklużjonijiet li issa nistgħu naslu għalihom huma aktar dettaljati u ċari. Id-dejta ġiet aġġornata ulterjorment sabiex turi l-istat l-aktar reċenti tal-prezzijiet tal-enerġija fis-setturi tal-elettriku, tal-gass u l-prodotti taż-żejt. Barra minn hekk, l-analiżi tad-dejta aggregata u tad-dejta tal-istudju tal-każ tjiebet biex b’hekk nistgħu nesploraw f’aktar fond ix-xejriet u l-impatti tal-prezzijiet tal-enerġija, għall-unitajiet domestiċi (speċjalment dawk bi dħul baxx) u l-industrija (b’mod partikolari, l-industriji intensivi fl-enerġija). L-analiżi tal-ispejjeż tal-enerġija tgħinna wkoll nifhmu kif nistgħu nirreaġixxu għall-prezzijiet tal-enerġija, ta’ spiss bl-użu aktar effiċjenti tal-enerġija. Ir-rapport huwa bbażat fuq l-evidenza fid-dokument ta’ ħidma tal-persunal li jakkumpanjah u ta’ studji mħejjija f’isem il-Kummissjoni.

1.Il-kont tal-importazzjoni tal-enerġija tal-UE

Minħabba l-proporzjon kbir tal-enerġija importata, l-impatt tal-prezzijiet u tal-konsum tagħna tal-enerġija jidher b’mod ċar fil-kont tal-importazzjoni
tal-karburanti fossili tal-UE. Dan juri l-esponiment tal-ekonomija tal-UE għax-xejriet globali tal-prezzijiet tal-enerġija u jfakkarna wkoll li biex innaqqsu l-kont tal-importazzjoni, il-konsum tagħna tal-karburanti fossili jista’ jiġi mmitigat permezz ta’ effiċjenza enerġetika akbar u enerġija alternattiva lokali kosteffikaċi.

Il-kont tal-importazzjoni tal-enerġija żdied minn EUR 238 biljun fl-2005 għal EUR 403 biljuni fl-2013. Tnaqqis fil-prezzijiet tal-prodotti tal-enerġija u fil-konsum naqqsu għal EUR 261 biljun fl-2015, madwar 35 % taħt il-livell tal-2013. It-tnaqqis fil-prezz kien l-ixprun ewlieni tar-riduzzjoni, għaliex, anki jekk il-konsum tat-tliet karburanti fossili qed jonqos, il-produzzjoni tal-UE ta’ dawk il-karburanti naqas ukoll, biex b’hekk l-importazzjonijiet netti (u d-dipendenza tal-UE mill-importazzjoni tal-karburanti fossili) żdiedu.

Figura 1:    Stima tal-kont tal-importazzjoni tal-karburanti fossili tal-UE

Sors: Kalkolu tal-Kummissjoni stess

Il-prezzijiet tal-karburanti fossili (b’mod partikolari, iż-żejt) naqsu. Dan kien xprunat minn żidiet fil-provvista (iż-żejt u l-gass tax-shale tal-Istati Uniti, ir-ramel bituminuż Kanadiż, l-produzzjoni robusta tal-OPEC, żieda fil-gass globali (inkluż LNG) u l-produzzjoni tal-faħam) u domanda aktar dgħajfa (tkabbir globali aktar kajman, partikolarment fiċ-Ċina, iżda wkoll tibdil strutturali fuq in-naħa tad-domanda, bħal ngħidu aħna ż-żieda fl-effiċjenza enerġetika u l-użu ta' fjuwils alternattivi fis-setturi tad-djar u t-trasport, xprunati minn politiki ta’ effiċjenzi għall-binjiet u l-karozzi).

Peress li l-prezz tal-karburanti fossili importati raħas meta jinxtara mill-pompa, l-introjtu disponibbli għall-unitajiet domestiċi żdied. Effetti simili jistgħu jiġu osservati għal firxa ta’ setturi, bħat-trasport u l-industriji li jużaw ħafna enerġija. Fi żmien fejn qed jissokta t-tkabbir ekonomiku dgħajjef , dan wassal għal spinta “ta’ darba” lill-ekonomija tal-UE, li ġiet stmata għal żieda potenzjali fil-PGD ta’ 0.8 % fl-2015 u 0.5 % fl-2016 4 .

2.Il-prezzijiet tal-elettriku fl-Ewropa

2.1    Il-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa

Bl-iżvilupp tas-suq intern, is-swieq tal-operaturi tal-elettriku fl-Ewropa għaddew minn bidliet kbar f’dawn l-aħħar snin. Is-swieq tal-kambju tal-operaturi tal-elettriku ġew stabbiliti kważi fl-Istati Membri kollha, biex jipprovdu kummerċ ta’ ġurnata qabel, bil-quddiem u tal-istess ġurnata. Swieq likwidi u flessibbli jistgħu jippermettu rikonċiljazzjoni aktar effiċjenti tal-provvista u d-domanda li tbaxxi l-kostijiet tal-ġenerazzjoni tal-elettriku u għaldaqstant il-prezzijiet. Dawn is-swieq għandhom jorjentaw ukoll il-prezzijiet tal-kuntratti bilaterali “mhux uffiċjali” fis-swieq l-aktar maturi.

Gradwalment, dawn is-swieq tal-operaturi nazzjonali u separati qed ikunu abbinati ma’ swieq ġirien, li — flimkien ma’ aktar interkonnessjonijiet tal-grilja ta’ trażmissjoni — joħolqu swieq aktar likwidi u effiċjenti.

Il-prezzijiet huma xprunati minn fatturi varji, inklużi t-taħlita tal-fjuwil, interkonnessjonijiet transfruntiera, akkoppjament tas-swieq, konċentrazzjoni tal-fornituri tas-suq u l-kundizzjonijiet tat-temp. Bl-istess mod, id-domanda tal-konsumaturi u tal-industrija, il-ġestjoni tad-domanda, l-effiċjenza enerġetika u t-temp jinfluwenzaw in-“naħa tad-domanda” tas-suq.

Figura 2:    Xejriet fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa tal-elettriku tal-UE

Sors: Platts u l-kambji tal-enerġija fl-Ewropa

Il-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa tal-elettriku fl-Ewropa laħqu l-quċċata fit-tielet kwart tal-2008 u, barra minn rkupru żgħir fl-2011, baqgħu jinżlu sa minn dak iż-żmien. Il-prezzijiet waqgħu bi kważi 70 % fl-2008 u b’55 % mill-2011 5 u fl-2016 laħqu livelli mingħajr preċedent għal 12 snin.

Il-pass-through tal-prezzijiet imnaqqsa tal-faħam u tal-gass, flimkien ma’ fatturi oħra, kienu l-muturi ewlenin tal-prezzijiet tal-elettriku:

l-analiżi ekonometrika tissuġġerixxi li żieda ta’ 1 % fis-sehem tal-karburanti fossili (faħam, gass, żejt) fit-taħlita tal-ġenerazzjoni tal-enerġija tirriżulta f’żieda ta’ EUR 0.21.3/MWh fil-prezz tal-bejgħ bl-ingrossa tal-elettriku skont is-suq reġjonali;

akkoppjament tas-suq: il-pajjiżi parteċipanti f’żona waħda abbinata jew aktar għandhom konverġenza aħjar tal-prezzijiet ma’ swieq ġirien u differenza aktar baxxa fil-prezzijiet;

kapaċità tal-interkonnettur dejjem tikber: swieq b’interkonnettività ta’ <10 % ffaċċaw prezzijiet kemxejn ogħla minn dawk b’interkonnettività ta’ > 10 %. Dan juri l-importanza ta’ aktar żvilupp fis-suq intern tal-elettriku u fl-interkonnettività transfruntiera;

f’diversi swieq, iż-żieda fl-elettriku ġġenerat minn enerġija solari u tar-riħ bi spiża marġinali tnaqqas il-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa. Analiżi ekonometrika tissuġġerixxi li kull żieda ta’ punt perċentwali fis-sehem tal-enerġija rinnovabbli tnaqqas il-prezz tal-bejgħ bl-ingrossa tal-elettriku b’medja ta’ EUR 0.4/MWh fl-UE; it-tnaqqis reali jiddependi mis-suq reġjonali u mis-sors tal-karburant li jiġu sostitwiti b’enerġija rinnovabbli. L-impatt tal-enerġiji rinnovabbli huwa akbar (EUR 0.60.8/MWh) fl-majjistral tal-Ewropa, fil-Baltiċi u fl-Ewropa ċentrali u tal-lvant;

domanda aktar baxxa marbuta ma’ tkabbir ekonomiku baxx, flimkien ma’ kapaċità ta’ espansjoni, wasslet għal kapaċità żejda f’diversi pajjiżi; kif ukoll

id-domanda mnaqqsa għall-kwoti tas-CO2 u l-provvista qawwija ta’ krediti internazzjonali (CDM) wasslu għal eċċess kbir fis-suq tal-ETS, li rriżulta fi prezzijiet aktar baxxi ta’ CO2 li jiġu riflessi fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa.

2.2    Il-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut tal-elettriku fl-Ewropa

Fi swieq perfettament kompetittivi, il-bidliet fis-swieq tal-operaturi għandu jkollu pass through u sħiħ fuq is-swieq tal-konsumaturi. Madankollu, fl-Ewropa, fatturi varji jirristrinġu dan il-passthrough 6 . Barra minn hekk, proporzjon kbir ta’ prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut huwa r-riżultat tar-regolamentazzjoni, fil-forma ta’ taxxi u imposti jew tariffi regolati tan-netwerk.

Il-prezz medju 7 tal-elettriku tal-unitajiet domestiċi kien EUR  208.7 MWh fl-2015. B’kuntrast mal-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa, il-prezz medju żdied b’rata medja annwali ta’ 3.2 % bejn l-2008 u l-2015. Sabiex wieħed jifhem aħjar l-kawżi ta’ din ix-xejra, jeħtieġ li jiġu investigati fid-dettall il-komponenti differenti tal-prezzijiet. Il-Figura 3 turi l-iżvilupp tal-prezz medju peżat tal-elettriku tal-UE għall-unitajiet domestiċi, kategorizzat fi tliet komponenti ewlenin (enerġija, netwerk, u taxxi u imposti).

Figura 3:    Komponenti tal-prezzijiet medji tal-bejgħ bl-imnut tal-elettriku tal-unitajiet domestiċi tal-UE

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

Il-komponent tal-enerġija (il-parti mill-prezz imħallas lill-bejjiegħ bl-imnut tal-elettriku) naqas bi 15 % mill-2008 għall-2015. Din il-bidla, żgħira meta mqabbla mal-bidliet kbar fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa, tissuġġerixxi li l-kompetizzjoni fis-swieq tal-konsumaturi ma tistax tkun kompletament effettiva. L-analiżi tissuġġerixxi li l-passthrough tal-komponent tal-enerġija huwa influwenzat mill-grad ta’ kompetizzjoni fis-suq u r-regolamentazzjoni tal-prezzijiet tas-suq. Meta dan jiġi regolat, il-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut kienu (loġikament) anqas reattivi (fid-daqs u fil-ħeffa) għat-tnaqqis fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa. Barra minn hekk, il-firxa li skontha dan il-komponent tal-enerġija jvarja fost l-Istati Membri naqset b’19 % bejn l-2008 u l-2015, li jindika li l-iżvilupp tas-suq intern kellu impatt ċar fuq il-konverġenza tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa u fuq it-trasferiment ta' din il-konverġenza lejn il-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut. B’mod ġenerali, dan jissuġġerixxi li, filwaqt li hemm xi passthrough tal-bidliet fil-prezzijiet tas-suq tal-operaturi, il-komponent tal-enerġija tal-prezzijiet jista’ jkun aktar reattiv fis-suq intern.

Madankollu, kif wieħed jista’ jara mill-Figura 3, komponenti oħra kienu soġġetti għal bidliet akbar. Bħala medja, il-komponent tan-netwerk żdied bi 3.3 % kull sena. Il-komponent tat-taxxi u l-imposti żdied ukoll b’mod sinifikanti, bis-sehem tiegħu tal-prezz medju jiżdied minn 28 % għal 38 %.

Figura 4:    Il-prezzijiet nazzjonali tal-bejgħ bl-imnut tal-elettriku għall-unitajiet domestiċi fl-2015

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

L-analiżi tal-Kummissjoni tikkategorizza l-komponent tat-taxxi u l-imposti f’10 subkomponenti, 8 li jippruvaw jaqbdu u jittrattaw b’mod konsistenti t-taxxi u l-imposti diversi li l-Istati Membri jimponu fuq il-prezzijiet tal-elettriku għall-unitajiet domestiċi. L-imposti huma mmirati biex isostnu politiki speċifiċi għalkemm ma jirrappreżentawx l-infiq kollu tal-gvern fuq politika partikolari. Normalment, it-taxxi ma jkunux immirati lejn politiki speċifiċi.

Figura 5:    Kategorizzazzjoni tal-komponent tat-taxxi u l-imposti għall-prezzijiet tal-elettriku

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

Il-VAT hija l-akbar subkomponent, li kienet tammonta għal 37 % tal-komponent tat-taxxi u l-imposti fl-2015, u dan ifisser tnaqqis meta mqabbel mat-48 % fl-2008. Bħala taxxa ad valorem, il-VAT għandha l-vantaġġ li ma xxekkilx is-sinjali tal-prezzijiet għall-operaturi fil-prezzijiet għall-konsumaturi. L-akbar subkomponent irrappurtat ta’ rilevanza għall-politika tal-enerġija hu magħmul minn imposti li jsostnu l-enerġija rinnovabbli u l-“produzzjoni ta' elettriku u sħana fl-istess ħin”. Dan kien jammonta għal 33 % tal-komponent totali fl-2015, u dan ifisser żieda meta mqabbel mal-14 % fl-2008.

Din l-analiżi tal-prezzijiet medji għall-unitajiet domestiċi tal-UE taħbi differenzi kbar fl-UE kollha. Il-prezzijiet huma diverġenti b’fattur ta’ tlieta bejn l-irħas pajjiż u l-ogħla pajjiż. Il-bżonnijiet fiskali u l-imposti marbuta mal-politika tal-Istati Membri jipproduċu varjazzjonijiet ewlenin fis-sehem tat-taxxi u l-imposti fil-prezzijiet finali: għall-VAT u taxxi oħra, dan is-sehem ivarja minn 59 % (DK) sa 5 % (MT); l-imposti RES & CHP jirrappreżentaw 12 % bħala medja, 9 imma jvarjaw minn 22-23 % (PT, DE) għal 0-2 % (HU, IE).

Il-figuri għall-prezzijiet tal-elettriku għall-industrija 10 juru żidiet iżgħar, bil-medja tal-EU tiżdied bejn it-0.8 % u 3.1 % 11 kull sena mill-2008 sal-2015. Il-Figrua 6 tuża marġni ta’ konsum industrijali rappreżentattiv (2 00020 000 MWh/fis-sena). Konsumaturi kbar tal-enerġija, inklużi industriji aktar intensivi fl-elettriku, jistgħu jipproduċu l-enerġija tagħhom stess, ikollhom kuntratti fit-tul għall-provvista tal-enerġija jew ta’ spiss iħallsu tariffi, taxxi u imposti tan-netwerk aktar baxxi, li jistgħu jirriżultaw fi prezzijiet 50 % aktar baxxi minn dawk għal konsumaturi industrijali oħra fl-istess pajjiż.

Figura 6:    Komponenti tal-prezzijiet medji tal-elettriku għall-konsumaturi industrijali tal-UE

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

Rigward il-prezzijiet tal-elettriku għall-unitajiet domestiċi, għad hemm varjazzjoni kbira fl-Istati Membri kollha, bi prezzijiet li jvarjaw b’fattur ta’ 2.75.

Figura 7:    Il-prezzijiet medji tal-elettriku bl-imnut għall-industrija fl-2015

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

Il-komponent tal-enerġija tal-prezzijiet medji tal-elettriku industrijali naqsu bi 2.8 % fis-sena bejn l-2008 u l-2015. Id-differenza f’dan il-komponent fl-Istati Membri naqas ukoll, bi 12 %. Din il-konverġenza parzjali tal-prezzijiet timplika li l-politiki tal-UE li jippromwovu aktar kompetizzjoni, li tirriżulta mill-akkoppjament tas-suq u l-kummerċ transfruntier, qed ikollhom impatt pożittiv. Minkejja dan, seba’ Stati Membri 12 fil-fatt raw żieda fil-komponent tal-enerġija matul il-perjodu li, f’xi każijiet, tista’ tkun indikazzjoni ta’ nuqqas ta’ kompetizzjoni fil-prezzijiet fil-livell tal-bejgħ bl-imnut, li tippermetti lill-fornituri jevitaw milli jgħaddu lil konsumaturi t-tnaqqis irreġistrat fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa.

Il-komponent tan-netwerk tal-industrija żdied bi 3.2 % kull sena matul il-perjodu u s-sehem tal-komponent tat-taxxi u l-imposti żdied b’mod sinifikanti, minn 12 % għal 32 % tal-prezz. Bħala medja, kważi żewġ terzi tal-komponent tal-prezz tan-netwerk huma attribwiti għan-netwerks ta’ distribuzzjoni, iżda d-dejta tibqa’ dgħajfa minħabba l-metodi tal-kalkolu li jvarjaw fost l-Istati Membri. Fir-rigward tal-prezzijiet tal-unitajiet domestiċi, id-dejta tal-komponent tat-taxxi u l-imposti industrijali nqasmet f’subkomponenti.7 Peress li xi subkomponenti (VAT u xi taxxi oħra) huma rimborżati lill-industrija, dan il-komponent għadu aktar baxx b’mod sinifikanti minn dak tal-unitajiet domestiċi: L-industrija tħallas EUR 34/MWh u l-unitajiet domestiċi jħallsu EUR 79/MWh.

Il-prezzijiet internazzjonali tal-elettriku

Filwaqt li huwa ċar li l-prezzijiet tal-elettriku industrijali tal-UE jvarjaw b’mod sinifikanti fl-Istati Membri u s-setturi, xorta waħda huwa importanti li jiġu nnutati xejriet medji differenti fid-dinja kollha.

Figura 8:    Il-prezzijiet medji tal-elettriku għall-industrija fl-UE u s-sħab kummerċjali ewlenin

Sors: Il-Ministeru Brażiljan tal-Minjieri u tal-Enerġija, iċ-Ċentru Ċiniż ta’ Monitoraġġ tal-Prezzijiet, NDRC, il-Kumpanija tal-Elettriku tal-Istat Indoneżjan, is-Servizz tal-Istatistika tal-Istat Federali Russu; Id-dejta tal-EIA għat-Turkija, il-Korea, il-Ġappun, l-Istati Uniti u l-Messiku.

L-analiżi turi li, bħala medja, il-prezzijiet tal-elettriku industrijali fl-UE huma notevolment aktar baxxi minn dawk tal-Ġappun, ftit jew wisq simili għal tal-Brażil, iċ-Ċina u t-Turkija, u ogħla minn tal-Korea, tal-Istati Uniti, tar-Russja u tal-Indoneżja. Bejn l-2008 u l-2015, fl-UE, il-prezzijiet żdiedu bi 17 %, iżda ż-żidiet fil-prezzijiet kienu sinifikattivament ogħla fiċ-Ċina (66 %), fl-Indoneżja (41 %), fil-Ġappun (34 %) u fl-Istati Uniti (32 %). L-analiżi tinkorpora l-effett tar-rati tal-kambju, li huwa sinifikanti f’xi każijiet (eż. l-apprezzament tal-yuan jispjega ż-żieda għaċ-Ċina; il-prezzijiet żdiedu biss marġinalment f’munita nazzjonali). It-Tabella 1 turi l-iżvilupp tal-proporzjonijiet tal-prezzijiet tal-UE ma’ dawk tas-sħab kummerċjali tagħha.

Tabella 1:    Il-prezzijiet tal-elettriku tal-UE għall-industrija meta mqabbla ma’ pajjiżi oħra

Sors: EIA, Platts, il-Ministeru Brażiljan tal-Minjieri u l-Enerġija, iċ-Ċentru Ċiniż ta’ Monitoraġġ tal-Prezzijiet, is-Servizz tal-Istatistika tal-Istat Federali Russu

Pereżempju, il-prezzijiet tal-UE kienu 2.2 darbiet ogħla minn dawk fl-Istati Uniti u waqgħu għal 1.7 darba.

3.Il-prezzijiet tal-gass fl-Ewropa

Il-gass jikkostitwixxi 23 % tal-konsum primarju tal-enerġija tal-UE. Jissupplixxi 15 % tal-elettriku tagħna u kważi terz tal-ħtiġijiet tal-enerġija finali tal-unitajiet domestiċi u tal-industrija. Fl-istess ħin, l-UE jenħtiġilha dejjem aktar li timporta l-gass 13 minn għadd limitat ta’ fornituri. Għal din ir-raġuni, il-prezzijiet huma aktar esposti għal xejriet globali u swieq li jiffunzjonaw tajjeb u l-infrastruttura hija saħansitra aktar importanti.

Figura 9:    Ix-xejriet tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa tal-gass tal-UE

Sors: Platts

Sal-2013, il-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa tal-gass tal-UE kienu qed jiżdiedu iżda naqsu b’aktar minn 50 % minn dak iż-żmien. Aktar milli huwa l-każ bl-elettriku, tnaqqis evidenti ta’ dan l-aħħar fil-prezzijiet tal-gass bl-ingrossa fl-Ewropa huwa kkawżat minn żviluppi globali. Domanda globali dgħajfa li ġejja minn irkupru ekonomiku kajman u l-ftuħ mill-ġdid ta’ ċerti stazzjonijiet Ġappuniżi tal-enerġija nukleari, kuntratti (li jaqgħu) tal-gass indiċjat mal-prezz taż-żejt u żidiet sinifikanti fil-provvista tal-LNG iġġeneraw pressjoni 'l isfel u wasslu għal konverġenza tal-prezzijiet tal-gass bl-ingrossa.

Il-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut tal-gass fl-Ewropa

Fl-UE l-prezzijiet tal-gass għall-unitajiet domestiċi żdiedu mill-2008 bi kważi 2 % kull sena. Il-prezzijiet kkonverġew sostanzjalment f’dak il-perijodu, iżda l-ogħla prezzijiet (SE) għadhom kważi erba’ darbiet ta’ dak l-aktar baxx (RO).

Figura 10:    Il-komponenti tal-prezzijiet medji tal-bejgħ bl-imnut tal-gass tal-unitajiet domestiċi tal-UE

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

Figura 11:    Il-prezzijiet medji tal-bejgħ bl-imnut tal-gass tal-unitajiet domestiċi fl-2015

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

Il-komponent tal-enerġija żdied b’0.3 % biss bejn l-2008 u l-2015, minkejja li kien hemm varjazzjonijiet f’dak il-perjodu. Il-komponent tan-netwerk żdied bi 2.5 % kull sena filwaqt li kkontribwixxa b’mod sinifikanti żieda globali fil-prezz. Il-komponent tat-taxxi u l-imposti ra żieda ta’ 4.2 %, EUR 15.6  MWh. Iż-żieda ta’ dan l-aħħar komponent kienet l-aktar xprunata minn taxxi ġenerali. (Subkomponenti mhumiex sinfikanti u huma diskussi fid-dokument ta' Ħidma tal-Persunal).

Il-prezzijiet tal-gass għall-konsumaturi industrijali 14 l-kbar fl-2015 kienu inqas minn dawk fl-2008. Il-komponent tal-enerġija baqa’ bil-bosta l-akbar komponent u għalhekk l-ixprun l-aktar prominenti tal-prezz. L-impatt tat-taxxi u l-imposti huwa baxx u jirrappreżenta biss 8 % tal-prezz. Il-prezzijiet tal-gass industrijali huma aktar iddeterminati mill-prezzijiet internazzjonali tal-prodotti bażiċi milli mit-taxxi u l-imposti nazzjonali diverġenti ħafna, u b’hekk il-prezzijiet għall-konsumaturi industrijali l-kbar juru varjazzjoni relattivament żgħira fl-Ewropa kollha. Il-kompożizzjoni tal-prezzijiet għall-konsumaturi industrijali l-kbar baqgħet stabbli ferm matul iż-żmien. Il-prezz tal-gass industrijali juri l-akbar passthrough tal-prezz tal-bejgħ bl-ingrossa fuq il-prezz tal-bejgħ bl-imnut u kkonverġa fis-swieq nazzjonali kollha bi 58 % mill-2008 li jindika li s-swieq tal-gass fl-UE huma aktar integrati u kompetittivi milli kienu fil-passat.

Figura 12:    Il-komponenti medji fl-UE tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut tal-gass tal-konsumaturi industrijali l-kbar

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

Figura 13:    Il-prezzijiet medji fl-UE tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut tal-gass tal-konsumaturi industrijali l-kbar fl-2015

Sors: L-Istati Membri, il-ġbir tad-dejta mill-Kummissjoni

Figura 14:    Il-prezzijiet internazzjonali tal-gass

Sors: Platts, ThomsonReuters

Il-prezzijiet internazzjonali tal-gass kienu juru konverġenza notevoli fl-2014 u kmieni fl-2015. Il-proporzjon bejn il-prezzijiet tal-gass tal-UE u l-prezzijiet tal-gass tal-Istati Uniti żviluppa b’mod pożittiv matul l-aħħar sentejn. Il-prezzijiet tal-gass fl-UE kienu fil-medja darbtejn u nofs il-prezzijiet tal-gass tal-Istati Uniti fl-2015 filwaqt li fl-2012 dan il-proporzjon kien bejn 3 u 5. Dan kien ikkawżat minn fatturi bħalma huma provvisti globali dejjem jikbru tal-gass u aċċess Ewropew għal-LNG, domanda Ewropea u Asjatika aktar dgħajfa u prezzijiet tal-gass b’indiċjar taż-żejt. Il-prezzijiet tal-LNG Asjatiku naqsu b’mod sinifikanti fl-2014 tant li kkonverġew mal-prezzijiet Ewropej sa kmieni fl-2015.

Tabella 2:    Il-prezzijiet tal-gass tal-UE għall-industrija meta mqabbla ma’ pajjiżi oħra

Sors: EIA, Platts, il-Ministeru Brażiljan tal-Minjieri u l-Enerġija, iċ-Ċentru Ċiniż tal-Monitoraġġ tal-Prezzijiet, is-Servizz tal-Istatistika tal-Istat Federali Russu. Għall-Istati Uniti u l-Ġappun, id-dejta dwar il-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa u tal-importazzjoni tal-LNG jitqabblu mal-prezzijiet tal-importazzjoni tal-LNG fl-Ewropa tal-Punent.

Pereżempju, il-prezzijiet tal-UE kienu 3.3 darbiet ogħla minn dawk fl-Istati Uniti u waqgħu għal 2.5 darbiet.

4.Il-prezzijiet tal-prodotti taż-żejt fl-Ewropa

Il-prezzijiet taż-żejt mhux raffinat ilhom jonqsu sa minn nofs l-2014, xprunati minn domanda dgħajfa u tkabbir robust tal-provvista. Minn quċċata ta’ USD 115/bbl f’Ġunju 2014, Brent niżel għal USD 26/bbl fl-20 ta’ Jannar 2016, l-aktar livell baxx li qatt kellu mill-2003. Dan ifisser li l-prezz naqas bi 77 % f’19 -il xahar. Sa Ġunju 2016, il-prezzijiet kienu rkupraw għal USD 50/bbl u minn dak iż-żmien 'l hawn laħqu l-firxa ta’ USD 4050/bbl.

It-tnaqqis f’daqqa fil-prezzijiet taż-żejt għadda fis-swieq tal-konsumaturi, imma l-effetti tiegħu huma mitigati mid-deprezzament tal-euro u mid-dazji tas-sisa fuq il-prodotti taż-żejt li jirrapreżentaw proporzjon kbir tal-prezz għall-konsumatur. Madankollu, il-prezzijiet għall-konsumatur tal-petrol u tad-diżil (inklużi t-taxxi u l-imposti) naqsu b’24 % u 28 % rispettivament bejn l-aħħar ta’ Ġunju 2014 u nofs Frar 2016, meta l-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut missew il-qiegħ u l-medja tal-prezzijiet Ewropej għall-konsumatur f'dak li għandu x'jaqsam mal-fjuwils tal-karozzi kienu fil-livell l-aktar baxx tagħhom mill-2009.

It-taxxi u l-imposti fuq il-petrol u d-diżil tal-karozzi huma għoljin, iżda ftit li xejn varjaw matul iż-żmien. Id-Direttiva dwar it-Tassazzjoni fuq l-Enerġija tal-UE 15 tistabbilixxi rati minimi ta’ dazju tas-sisa iżda kważi l-Istati Membri kollha jagħżlu li jistabbilixxu rati ogħla. Id-dazji tas-sisa fuq il-petrol ivarjaw minn EUR 0.36/litru fil-Bulgarija (ir-rata minima) sa EUR 0.77/litru fil-Pajjiżi l-Baxxi. Għal għadd ta’ raġunijiet ambjentali, ekonomiċi u fiskali, il-petrol u d-diżil huma bażi fiskali sinifikanti għall-Istati Membri. Fl-2015, it-taxxi ammontaw għal 63 % tal-medja tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut tal-petrol u 57 % tal-prezz tad-diżil.

Figura 15:    Kategorizzazzjoni tal-prezzijiet tal-petrol skont l-Istat Membru (2015)

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea

5.L-ispejjeż tal-enerġija fl-Ewropa

Mid-diskussjoni ta’ hawn fuq, huwa ċar li l-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa tal-elettriku, tal-gass u tal-petrol naqsu minħabba għadd ta’ fatturi (pereżempju, żieda fil-provvista kif ukoll tnaqqis fid-domanda). Dan irriżulta fi tnaqqis tal-prezzijiet bl-imnut tal-prodotti tal-petroleum. Madankollu, il-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut tal-elettriku u tal-gass baqgħu kostanti jew għolew xi ftit hekk kif żieda fl-ispejjeż tan-netwerk, it-taxxi u l-imposti assorbew tali tnaqqis fil-prezzijiet bl-ingrossa. Dawn it-tendenzi tal-prezzijiet, flimkien mal-konsum tagħna tal-enerġija, huma importanti biex jiġi analizzat l-impatt fuq l-ispejjeż tal-enerġija tal-unitajiet domestiċi u l-industrija.

5.1    In-nefqa tal-unitajiet domestiċi fuq l-enerġija

Għall-unitajiet domestiċi, il-konsum finali tal-enerġija tal-elettriku, tal-gass u taż-żejt għat-tisħin naqas jew żdied biss bi ftit mill-2008 'l hawn. Madankollu, iż-żieda fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut tal-elettriku u tal-gass fissret li n-nefqa tal-enerġija tal-unitajiet domestiċi tal-UE (eskluż it-trasport (petrol), li hu rrappurtat separatament) żdiedet minn 5.3 % tan-nefqa tal-unitajiet domestiċi fl-2008 għal 5.8 % fl-2014. Fl-istess ħin t-tnaqqis fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut tal-prodotti tal-petroleum kkontribwixxa għat-tnaqqis fl-infiq fuq il-fjuwil għat-trasport, li naqas minn 4.3 % għal 3.9 % tan-nefqa ta’ kull unità domestika.

Figura 16:    Prodotti differenti għall-konsumatur fin-nefqa tal-konsum tal-unitajiet domestiċi (2014)

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea, l-istituti nazzjonali tal-istatistika u kalkolu proprju.

Il-valur medju tan-nefqa tal-enerġija tal-unitajiet domestiċi (separati mit-trasport) jaħbi varjazzjonijiet kbar bejn l-Istati Membri (aktar sinjuri u inqas sinjuri, isħan u iksaħ) u fil-kategoriji kollha ta' dħul fl-Istati Membri. Is-sehem ivarja minn 3 % f’Malta għal 14.5 % fis-Slovakkja. Analiżi tat-tipi differenti tal-unitajiet domestiċi turi li unitajiet domestiċi aktar fqar jonfqu sehem akbar tad-dħul tagħhom fuq l-enerġija mill-unitajiet domestiċi aktar sinjuri.

Figura 17: Is-sehem tan-nefqa tal-enerġija tal-unitajiet domestiċi skont il-kategorija ta' dħul (2014)

Sors: Il-Kummissjoni Ewropea, l-Istituti Nazzjonali tal-Istatistika u kalkolu proprju.

Bħala medja, is-sehem tan-nefqa tal-unitajiet domestiċi li jkopri l-enerġija huwa 8.6 % għall-ifqar unitajiet domestiċi (b’kuntrast ma’ 5.7 % fl-2004), 6.2 % għall-unitajiet domestiċi ta’ dħul medju u 4.3 % għal dawk ta’ dħul għoli. Dan juri li fi żmenijiet ta’ tkabbir ekonomiku baxx, il-konsumaturi vulnerabbli meta mqabbla mal-unitajiet domestiċi medji huma relattivament aktar affettwati minn żidiet fil-prezzijiet u dan jissottolinea l-bżonn ta’ miżuri soċjali li jimmiraw lejn konsumaturi vulnerabbli biex jiġi indirizzat il-faqar marbut mal-enerġija.

L-analiżi turi wkoll li l-unitajiet domestiċi f’xi Stati Membri rreaġixxew għall-prezzijiet u l-kostijiet tal-enerġija li dejjem qed jiżdiedu billi naqqsu l-konsum tal-enerġija tagħhom (ara l-Figura 18). Il-konsum tal-enerġija tal-unitajiet domestiċi tal-UE (għajr it-trasport) naqas matul il-perjodu b’madwar 4 %, minkejja ż-żieda fin-numru u d-daqs tal-unitajiet domestiċi. Dan kien dovut l-aktar għall-iffrankar enerġetiku. F’ħafna każijiet, dan kien ir-riżultat ta’ titjib fl-effiċjenza tal-użu tal-enerġija fid-djar, iżda jista' jkun li f’xi pajjiżi r-restrizzjonijiet fil-kapaċità tal-akkwist ikkaġunaw it-tnaqqis drammatiku fil-konsum.

Figura 18:    Bidliet fil-konsum tal-elettriku f’xi Stati Membri (20042013)

Sors: Il-bażi tad-dejta ODYSSEE

5.2    L-ispejjeż tal-enerġija għall-industrija

L-iżviluppi fil-prezzijiet tal-enerġija f’dawn l-aħħar snin ma żidux is-sehem tal-ispejjeż tal-produzzjoni tal-enerġija għan-negozji Ewropej, li huma inqas minn 2 %. Madankollu, biex jitnaqqsu l-ispejjeż tal-enerġija għall-industrija, ħafna gvernijiet tal-Istati Membri jipprovdu sussidji permezz ta’ eżenzjonijiet u tnaqqis fit-taxxi u l-imposti fuq l-enerġija (pereżempju, imposti fuq l-enerġija rinnovabbli jew l-effiċjenza enerġetika, jew tariffi tan-netwerk). Skont il-karatteristiċi ta’ negozju u l-Istat Membru li fih hu bbażat, in-negozju jista’ jgawdi minn prezzijiet tal-enerġija ta’ 50 % aktar baxxi fl-istess settur.

Madankollu, għal xi industriji fejn l-ispejjeż tal-enerġija huma aktar sinifikanti u huma esposti ħafna għall-kompetizzjoni internazzjonali, hemm bżonn li jiġu eżaminati mill-qrib l-ispejjeż tal-enerġija. Dawn huma l-industriji intensivi fl-enerġija ta’ ċertu sinifikat ekonomiku u skopertura kummerċjali (fejn l-ispejjeż tal-enerġija jammontaw għal ta’ mill-anqas 3 % tal-ispejjeż totali tal-produzzjoni u sa 40 % bħala medja jew aktar f’xi każijiet). L-analiżi li saret għall-Kummissjoni turi li, għal 14-il settur magħżula, l-ishma tal-ispiża tal-enerġija u l-ispejjeż assoluti tal-enerġija naqsu f’ħafna mill-każijiet bejn l-2008 u l-2013. Dan hu riżultat ta’ tnaqqis fil-prezzijiet tal-enerġija, ta’ eżenzjonijiet u tnaqqis fit-taxxa, ta’ konsum aktar baxx tal-enerġija marbut ma’ livelli mnaqqsa ta’ enerġija, ta’ bidla fil-produzzjoni għal prodotti anqas intensivi fl-enerġija, tal-adozzjoni ta’ miżuri ta’ effiċjenza enerġetika u tnaqqis aktar kajman fil-fatturi l-oħra tal-ispiża ta’ produzzjoni.

Tqabbil internazzjonali tal-ispejjeż tal-enerġija

L-ekonomija globali tal-Ewropa mhix ekonomija ta’ intensità enerġetika kbira. Għal għexieren ta’ snin, l-UE ilha tirristruttura l-ekonomija tagħha fid-dawl ta’ tibdil fis-swieq domestiċi u globali u d-domanda għal prodotti differenti u, dejjem aktar, tas-servizzi. Ir-ristrutturar ġej ukoll mid-disponibbiltà tar-riżorsi li qed jinbidlu, is-sinjali tal-prezzijiet u l-iżviluppi teknoloġiċi. Madankollu, kif ġie innutat hawn fuq, ċerti industriji intensivi fl-enerġija qed jiffaċċaw kompetizzjoni internazzjonali. Għal din ir-raġuni, huwa importanti li jiġi eżaminat kif il-prezzijiet tal-enerġija u l-iżviluppi fl-ispejjeż fl-UE jikkomparaw mal-iżviluppi internazzjonali.

Kif irrimarkat fit-taqsimiet preċedenti, il-medja tal-prezzijiet tal-elettriku u tal-gass għall-industrija fl-UE żdiedet relattivament b’mod moderat bejn l-2008 u l-2015 u dik fil-pajjiżi Asjatiċi (iċ-Ċina, il-Korea ta’ Isfel u l-Ġappun b’mod partikolari) żdiedet b’mod ħafna aktar mgħaġġel.

Id-dejta (limitata) disponibbli għat-tqabbil tal-kostijiet tal-enerġija tal-industrija u l-intensitajiet enerġetiċi 16 madwar id-dinja tissuġġerixxi li l-industriji intensivi fl-enerġija huma ħafna aktar intensivi mill-industriji fl-Istati Uniti u fl-UE 17 . B’kuntrast, ċerti setturi tal-industrija tal-UE jidhru li huma aktar intensivi fl-enerġija mill-kontropartijiet tagħha fl-Istati Uniti. Minkejja dan, fil-biċċa l-kbira tal-każijiet, l-enerġija tidher li tammonta għal proporzjonijiet iżgħar tal-ispejjeż ta’ produzzjoni tal-industriji intensivi fl-enerġija fl-UE minn dawk fl-Istati Uniti u proporzjonijiet akbar minn dawk fil-Ġappun. Madankollu, mill-2008, l-ishma tal-ispejjeż għall-enerġija naqsu aktar malajr fl-Istati Uniti milli fl-UE, u dan jindika li, lil hinn mill-prezzijiet aktar baxxi tal-enerġija fl-Istati Uniti, l-industrija intensiva fl-enerġija tal-Istati Uniti jista’ jkun ukoll li “m’għadhiex lura u qiegħda tlaħħaq”. Mill-2008, evidenza dwar titjib 18 fl-effiċjenza enerġetika f’ċerti industriji intensivi fl-enerġija tindika li dan jidher li naqqas mir-ritmu jew saħansitra waqaf. Fatturi bħal ambitu possibbilment limitat għat-titjib tekniku, rati mnaqqsa ta’ użu tal-kapaċità kif ukoll disponibilità insuffiċjenti ta’ kapital għall-investiment jistgħu jispjegaw dan.

6.Sussidji fuq l-enerġija u d-dħul tal-gvern

Suq tal-enerġija kompetittiv u li jiffunzjona tajjeb hu mistenni li jforni l-enerġija li l-unitajiet domestiċi u l-industrija għandhom bżonn b’mod l-aktar kosteffikaċi. Aktar ma s-sinjali tal-prezzijiet ikunu ċari u l-allinjament bejn il-prezzijiet u l-ispejjeż ta’ produzzjoni ikun qrib, aktar se jkun hemm effiċjenza enerġetika fil-produzzjoni u fil-konsum. Madankollu, f’diversi aspetti, is-suq tal-enerġija mhuwiex qed jiffunzjona kif suppost. Sensiela ta’ fallimenti tas-suq u tar-regolamentazzjoni wasslu lill-gvernijiet biex jintervjenu b’ħafna modi matul is-snin biex imexxu l-iżvilupp ta’ dan is-settur. Iddaħħlu miżuri regolatorji jew finanzjarji li jaffettwaw il-produtturi jew l-konsumaturi biex jintlaħqu l-għanijiet tal-politika bħalma huma t-tnaqqis fit-tniġġis u l-emissjonijiet tal-gassijiet serra, it-titjib tas-sigurtà tal-provvista tal-enerġija jew it-tnaqqis fil-piż tal-ispejjeż tal-enerġija fuq l-unitajiet domestiċi fqar jew fuq in-negozji vulnerabbli. Dawn il-miżuri spiss jissussidjaw il-produzzjoni u l-konsum tal-enerġija u jistgħu jikkoreġu s-sinjali tal-prezzijiet biex jirriflettu l-fallimenti tas-suq. Dawn jinkludu miżuri espliċiti riflessi fil-prezzijiet, kif illustrati fis-subkomponenti tat-taxxi u l-imposti tal-enerġija diskussi hawn fuq. Madankollu, xi wħud minn dawn il-miżuri (pereżempju, xi miżuri marbuta mad-domanda tal-enerġija jew prezzijiet regolati inqas mill-valur reali) jistgħu jostru wkoll is-sinjali tal-prezzijiet li atrimenti jistgħu jorjentaw il-konsum u l-produzzjoni tal-enerġija, l-effiċjenza enerġetika u l-investiment. Is-sussidji fuq il-karburanti fossili huma partikolarment problematiċi, peress li jiżvantaġġaw l-enerġiji nodfa u jfixklu t-tranżizzjoni għal ekonomija b'livell baxx ta' emissjonijiet ta' karbonju.

Fl-2014, il-Kummissjoni pproduċiet studju estensiv dwar in-natura tal-ispejjeż tal-enerġija u s-sussidji fl-Ewropa 19 . Dan wera li l-firxa wiesgħa ta’ interventi tal-gvern ikkonstitwixxiet sussidji sinifikanti lis-settur tal-enerġija (it-trasport eskluż) li, fl-2012, kienu jammontaw għal EUR 113-il biljun li minnhom EUR 17.2-il biljun kienu għal sussidji diretti fuq il-karburanti fossili għall-elettriku u t-tisħin 20 ; karburanti fossili għat-trasport kienu stmati separatament għal EUR 24.7 biljun. Jekk jiġu applikati definizzjonijiet internazzjonali (IMF) usa’, spejjeż esterni inklużi, is-sussidji fuq il-karburanti fossili jitilgħu għal EUR 300 biljun 21 , kemm fl-UE kif ukoll fir-Russja, EUR 250 biljun fl-Indja, aktar minn EUR 2 050 biljun fiċ-Ċina u EUR 630 biljun fl-Istati Uniti. L-UE hija impenjata li tneħħi sussidji fuq il-karburanti fossili u sussidji li huma ta’ ħsara għall-ambjent, sabiex is-suq tal-enerġija isir iktar kompetittiv u s-sinjali tal-prezzijiet jissaħħu sabiex jgħinu ħalli jkun hemm allokazzjoni aktar effiċjenti tar-riżorsi f’konformità mal-impenji tal-UE immirati lejn it-tibdil fil-klima. It-tnaqqis relattiv reċenti fil-prezzijiet tal-enerġija għandu jagħmilha eħfef għall-gvernijiet biex ineħħu l-eżenzjonijiet fiskali u sussidji oħra fuq il-prezz u d-domanda tal-enerġija. Barra minn hekk, dan se jikkontribwixxi wkoll għall-konsolidazzjoni fiskali.

Forma aktar komuni ta’ intervent fis-swieq tal-enerġija hija t-tassazzjoni tal-enerġija. Kif indikat hawn fuq, din tista’ tintuża biex tikkoreġi fallimenti tas-suq, iżda l-gvernijiet spiss ifittxu wkoll bażijiet fiskali wiesgħa u stabbli biex iwettqu dħul pubbliku stabbli biex jiffinanzjaw l-infiq tal-gvern. Il-konsum tal-enerġija ilu jipprovdi din il-bażi. Fl-2014, it-taxxi fuq l-enerġija 22 miġbura mill-Istati Membri tal-UE ammontaw għal EUR 263 biljun, ekwivalenti għal 1.88 % tal-PDG tal-UE. Id-dazji tas-sisa huma l-akbar parti tat-taxxi fuq l-enerġija. Fl-2015, id-dħul mid-dazji tas-sisa biss jammonta għal EUR 227 biljun. Tnaqqis fil-konsum tal-prodotti tal-enerġija ma wassalx għal tnaqqis fid-dħul tat-taxxa tas-sisa, iżda l-Istati Membri spiss żiedu r-rata tad-dazju tas-sisa. Għalhekk, il-konsum tal-elettriku jkompli jipprovdi bażi fiskali importanti għad-dħul pubbliku, u dan jgħin jgħin lill-Istati Membri jikkonsolidaw pożizzjonijiet fiskali diffiċli. B’mod aktar ġenerali, it-tassazzjoni fuq l-enerġija jista’ jkollha impatt pożittiv fuq it-tkabbir imqabbel mat-tassazzjoni fuq ix-xogħol u l-investiment.

Il-prezzijiet tal-enerġija għandhom impatt ieħor fuq aspetti makroekonomiċi usa’ tal-ekonomija tal-UE, permezz tal-inflazzjoni. L-enerġija għandha rwol ċar fin-nefqa tal-unitajiet domestiċi u l-ispejjeż tal-industrija, kif ukoll rwol permezz tal-prezzijiet taż-żejt mhux raffinat, b’mod partikolari fis-settur tat-trasport. Bħala tali, il-prezzijiet tal-enerġija huma fattur sinifikanti li jaffettwa l-inflazzjoni. Il-qċaċet fil-prezzijiet tal-enerġija li dehru fl-2008 u fl-2011, dak iż-żmien ikkontribwixxew għal 1 % tal-inflazzjoni tal-UE, hekk kif bħalissa l-prezzijiet aktar baxxi qed ikollhom impatt deflazzjonarju fuq l-ekonomija tal-UE.

Figura 19:    L-impatt tal-prezzijiet tal-enerġija fuq l-inflazzjoni fl-UE

Sors: L-Eurostat

Konklużjoni

It-tnaqqis mgħaġġel fil-prezzijiet tal-prodotti tal-enerġija f’dawn l-aħħar snin, b’mod partikolari għaż-żejt kif ukoll għall-gass, ġej mill-bidla teknoloġika kif ukoll mill-iżviluppi ġeopolitiċi u tas-suq. Dan biddel ix-xenarju tal-enerġija b’mod drammatiku. Fl-Ewropa, importatur ewlieni tal-enerġija, kien hemm solliev temporanju li l-unitajiet domestiċi u n-negozji ħadu pjaċir bih fil-kundizzjonijiet ekonomiċi diffiċli u li ta spinta “ta’ darba” lill-ekonomija. Dan juri l-importanza li s-swieq globali jiġu żviluppati għall-enerġija, speċjalment għal reġjun li jimporta l-enerġija bħalma hi l-UE, u jċekken d-differenzi fil-prezz vis-à-vis reġjuni oħra. Dan huwa speċjalment rilevanti għall-gass, fejn l-iżvilupp globali tas-swieq tal-LNG u ta' sorsi ġodda ta’ provvista qegħdin joħolqu opportunitajiet għall-Ewropa: dan l-iżvilupp jista’ jgħin biex inaqqas id-differenza fil-prezzijiet tal-gass ma’ partijiet oħra tad-dinja bħall-Istati Uniti u, minn perspettiva ta’ dekarbonizzazzjoni, itejjeb is-sitwazzjoni kompetittiva tal-gass versus il-faħam.

Madankollu, prezzijiet orħos jistgħu itellfu l-attenzjoni minn fuq l-isfidi tal-enerġija li qed niffaċċjaw fis-sigurtà tal-enerġija, fil-kompetittività u t-tibdil fil-klima. Dawn għadhom hemm. Fil-fatt, id-dejta u l-analiżi f’dan ir-rapport juru stampa ħafna iktar sottili u jistgħu jgħinu biex jiġu identifikati l-aħjar approċċi u politiki filwaqt li niżviluppaw l-Unjoni tal-Enerġija f’ambitu tal-enerġija li qed jinbidel. Il-prezzijiet baxxi ma għandhomx jiġu injorati. Id-dejta f’dan ir-rapport turi kif il-provvista u d-domanda jistgħu jinbidlu malajr. Dan huwa aktar il-każ fir-rigward tar-riżorsi l-ġodda hekk kif il-gass tax-shale u l-bjar taż-żejt jiġu eżawriti malajr u jeħtieġuinvestiment ta’ sostituzzjoni kostanti biex tinżamm il-produzzjoni.

Filwaqt li ħafna mill-attività tan-negozju tinkorpora l-ispejjeż tal-enerġija bħala sehem mill-ispejjeż totali tal-produzzjoni, l-industriji intensivi fl-enerġija tal-Ewropa jibqgħu jkunu sensitivi għaż-żidiet fil-prezzijiet. Meta titkejjel mil-lat ta’intensità enerġetika, l-evidenza disponibbli tissuġġerixxi li l-industrija intensiva fl-enerġija tal-Istati Uniti tal-Amerika, f’xi setturi, qiegħda tlaħħaq mal-UE f’termini ta’ effiċjenza enerġetika. Aktar investiment fl-effiċjenza enerġetika jista’ jgħin fir-rimdeju ta’ dan, flimkien ma’ bidla għal prodotti innovattivi b’valur miżjud ogħla. B’differenzi kbar bejn l-Istati Membri, jeżistu tnaqqis u eżenzjonijiet sinifikanti fit-taxxa għal ċerti industriji intensivi fl-enerġija. Dawn is-sussidji għandhom jingħataw biss fejn huma meħtieġa biex jappoġġaw l-industrija Ewropea f’każ ta’ nuqqas ta’ ugwaljanza fil-kompetizzjoni internazzjonali filwaqt li jimminimizzaw id-distorzjonijiet fil-prezzijiet. B’mod aktar ġenerali, l-Istati Membri għandhom jieħdu vantaġġ mill-prezzijiet tal-enerġija li bħalissa huma aktar baxxi biex ineħħu sussidji u eżenzjonijiet fiskali mhux xierqa li jfixklu s-sinjali tal-prezzijiet u jipposponu t-tranżizzjoni għal ekonomija b’livell baxx ta’ emissjonijiet tal-karbonju.

Għadd kbir ta’ fatturi jiffurmaw ix-xejriet tal-prezzijiet u l-ispejjeż tal-enerġija fl-Ewropa. Sejba waħda ċara ta’ dan ir-rapport hija d-diverġenza bejn l-iżviluppi tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa u bl-imnut tal-elettriku. Filwaqt li fl-2016 il-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa laħqu l-aktar livelli baxxi tagħhom fi 12-il sena, il-prezzijiet għall-unitajiet domestiċi żdiedu b’medja ta’ 2-3 % kull sena 23 . Dan jirriżulta minn funzjonament imtejjeb tas-suq imħallat ma’ fallimenti tas-suq, u żieda fit-taxxi u fl-imposti.

It-tnaqqis fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa hu marbut mal-prezzijiet tal-prodotti tal-enerġija, id-domanda imnaqqsa u l-funzjonament tas-suq imtejjeb, permezz tal-akkoppjament tas-swieq. Skont is-suq reġjonali, hemm kapaċità żejda fil-produzzjoni tal-enerġija u m’hemmx ħtieġa ta’ kapaċità ġdida sakemm kapaċità eqdem tirtira mis-suq. Anke miżuri nazzjonali bħal mekkaniżmi ta’ kapaċità u appoġġ għall-enerġija rinnovabbli jnaqqsu l-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa, ikomplu jnaqqsu d-dħul u jopponu r-riekwilibriju awtomatiku tas-sinjali tal-prezzijiet tas-suq Minħabba l-investiment ewlieni fil-kapaċità tal-ġenerazzjoni li se jkun hemm bżonn fit-terminu twil biex jinkisbu l-objettivi tas-sigurtà tal-provvista tal-enerġija, tal-kompetittività u tad-dekarbonizzazzjoni, l-UE għandha bżonn qafas ta’ politika dwar it-tfassil tas-suq u l-enerġija li jistrieħ fuq mekkaniżmi tas-suq, li jippermetti investiment fi produzzjoni flessibbli u b'livell baxx ta' emissjonijiet ta' karbonju flimkien mal-ġestjoni tad-domanda, il-ħżin u l-konnettività transfruntiera.

It-tnaqqis fil-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa jidher li jgħaddi biss bil-mod u parzjalment għal għand il-konsumaturi tal-bejgħ bl-imnut, għalkemm b’rata iktar mgħaġġla għal klijenti industrijali. Dan jissuġġerixxi li l-kompetizzjoni fis-swieq tal-konsumaturi jistgħu jitjiebu aktar. Barra minn hekk, iż-żidiet fit-tariffi tan-netwerk, fit-taxxi u fl-imposti kienu fil-biċċa l-kbira ikbar mit-tnaqqis tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa. Tali żidiet jistgħu jkunu r-riżultat ta’ investimenti tassew meħtieġa f’interkonnessjonijiet transfruntieri u netwerks intelliġenti tal-enerġija, li jagħtu benefiċċji f’termini ta’ effiċjenza, ta' suq intern u ta' sigurtà tal-enerġija. Jistgħu jiddaħħlu żidiet fit-taxxi u l-imposti biex jikkoreġu fallimenti tas-suq, għal raġunijiet fiskali ġenerali jew direttament għall-finanzjament ta’ investiment fil-ġenerazzjoni tal-enerġija. (Huwa essenzjali li l-ispejjeż tas-sistema tal-enerġija jiġu koperti kompletament fi ħdan is-settur mill-konsumaturi, u li d-defiċit fit-trariffi ma jitħalliex jakkumula.) Madankollu, ma għandhomx inaqqsu l-inċentiv lill-produtturi tal-enerġija biex jinvestu. Il-pass-through dgħajjef tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa fuq il-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut u r-rispons tal-unitajiet domestiċi u l-industrija għall-prezzijiet jimplikaw li l-UE għandha tkompli tagħti spinta 'il quddiem lill-iżvilupp tas-suq intern tal-enerġija, b’mod partikolari bi tfassil tas-suq tal-elettriku li jiffunzjona. Is-swieq kompetittivi għandhom jiżviluppaw fl-UE kollha, fejn kemm l-konsumaturi kif ukoll il-produtturi jkunu jistgħu jirrispondu b’mod flessibli għas-sinjali tal-prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa kif ukoll bl-imnut. Hemm bżonn ta’ prezzijiet tal-bejgħ bl-ingrossa tal-enerġija li jkopru bis-sħiħ l-ispejjeż tal-investiment u l-kostijiet operatorji jekk l-investiment fis-settur tal-enerġija għandu jkun immexxi mill-forzi tas-suq.

Fuq dawn l-aspetti kollha, il-proposti tal-Kummissjoni li ġejjin fuq it-tfassil tas-suq, is-swieq tal-konsumaturi, l-enerġija rinnovabbli u l-governanza huma essenzjali sabiex jiġi stabbilit settur tal-enerġija kompettitiv u innovattiv li jista’ jforni enerġija affordabbli lill-unitajiet domestiċi u lill-industrija tal-Ewropa filwaqt li jkun possibbli għall-industrija Ewropea li tikkompeti b’mod effettiv fl-ekonomija globali.

(1)

.    COM(2014) 21/2

(2)

   Dan wassal għall-proposta tal-Kummissjoni u l-adozzjoni tar-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-istatistika Ewropea tal-prezzijiet tal-gass naturali u tal-elettriku, ir-Regolament (UE) 2016/1952 tas-26 ta’ Ottubru 2016.

(3)

   Ara r-referenzi fil-Punt ta’ Azzjoni 8 tal-Qafas Strateġiku għall-Unjoni tal-Enerġija (Frar 2015) u l-pjan direzzjonali aġġornat għall-Unjoni tal-Enerġija (Novembru 2015).

(4)

   Simulazzjonijiet ta’ previżjoni tax-xitwa tal-2015 tal-Kummissjoni Ewropea.

(5)

     Il-prezz medju tal-elettriku Ewropew peżat skont Platts.

(6)

Pereżempju: Il-poter fis-suq tal-operaturi diġà stabbiliti, l-ostakli għad-dħul, il-prezzijiet regolati amministrattivament

(7)

     Il-prezzijiet medji jirreferu għall-prezzijiet medji peżati tal-UE28

(8)

     1. L-enerġija rinnovabbli u l-produzzjoni ta' elettriku u sħana fl-istess ħin;    
2. Soċjali (konsumaturi vulnerabbli, tariffi soċjali, tariffi bilanċjati tas-sistema tal-gżejjer, provvista tal-aħħar għażla, fondi tal-pensjonijiet, politiki dwar l-impjiegi);    
3. Sostenn lis-settur nukleari;    
4. Effiċjenza enerġetika;    
5. Sigurtà tal-provvista (politiki ta’ sigurtà tal-provvista, sostenn għall-ġenerazzjoni lokali tal-elettriku/produzzjoni tal-fjuwil, tariffi ta’ ħażniet ta’ emerġenza);    
6. It-tariffi ta’ konċessjoni (l-aktar għall-okkupazzjoni ta’ art pubblika);    
7. L-Awtorità Regolatorja Nazzjonali (ARN) u s-suq (finanzjament tar-regolatur nazzjonali jew l-operatur tas-suq);    
8. Imposti oħrajn (tinkludi R&D, annwalitajiet tad-defiċit, miżati tat-televiżjoni pubblika);    
9. VAT;    
10. Taxxi oħra (dazji tas-sisa (elenkati minn xi Stati Membri bħala taxxa fuq l-elettriku, taxxa fuq il-gass naturali, taxxa fuq l-enerġija, taxxa finali fuq il-konsum tal-enerġija, taxxa speċjali fuq l-enerġija, taxxa ambjentali) u taxxi bħal taxxi fuq id-distribuzzjoni, fuq it-trażmissjoni u fuq l-emissjonijiet ta’ gassijiet serra).

(9)

     Fl-2015, 28 % tal-elettriku tal-UE ġie ġġenerat minn sorsi rinnovabbli.

(10)

     Fil-każ tal-konsumaturi industrijali, il-prezzijiet tal-bejgħ bl-imnut finali jeskludu l-VAT, peress li hija rimborsabbli.

(11)

     Fl-industrija, il-prezzijiet għall-konsumaturi l-kbar tal-enerġija (70 000-150 000 Mwh/fis-sena; jiġifieri, il-marġni tal-konsum tal-Eurostat IF) żdied b’ 0.8 %/fis-sena; il-konsumaturi medji (2 000-20 000 MWh/fis-sena; jiġifieri l-marġni ID) bi 2.3 %/fis-sena; u għal konsumaturi żgħar (20–500 MWh/fis-sena; jiġifieri marġni IB) bi 3.1 %. Dejta aggregata ma tirriflettix il-bidliet kollha fil-prezzijiet għall-kumpaniji individwali.

(12)

     HR, FR, IE, LV, PL, PT u UK.

(13)

     Fl-2015, id-dipendenza mill-importazzjoni tal-gass kienet 69 %.

(14)

     Dan jirreferi għall-konsumaturi industrijali b’konsum annwali ta’ bejn miljun u 4 miljuni GJ (il-Faxxa I5)

(15)

     Id-Direttiva tal-Kunsill 2003/96/KE tas-27 ta' Ottubru 2003 li tirriforma l-istruttura tal-Komunità dwar tassazzjoni fuq prodotti ta' enerġija u elettriku (ĠU L 283, 31.10.2003, p. 51).

(16)

L-intensità enerġetika hija definita bħala l-enerġija użata għal kull Valur Miżjud Gross. L-intensità enerġetika tista’ tintuża bħala indikatur għall-effiċjenza enerġetika teknika iżda se tkun influwenzata minn fatturi ekonomiċi li jaffettwaw l-evoluzzjoni tal-Valur Miżjud Gross.

(17)

Id-dejta disponibbli ma tirrappreżentax kimiċi bażiċi, l-azzar jew l-aluminju.

(18)

L-enerġija użata għal kull unità fiżika ta’ produzzjoni

(19)

http://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/ECOFYS%202014%20Subsidies%20and%20costs%20of%20EU%20energy_11_Nov.pdf

(20)

 Dan jinkludi sussidji fuq il-faħam ta’ EUR 9.7 biljuni u sussidji fuq il-gass ta’ EUR 6.6 biljuni; is-sussidji ġejjin minn passat marbut ma’ sussidji storiċi għall-investiment, sovvenzjonijiet ta’ investiment ta’ karburanti fossili, tariffi "feed-in", eżenzjonijiet mit-taxxa fuq il-fjuwil, produzzjoni tal-elettriku, dekummissjonar u rimi tal-iskart. (Sors: 2014 study on energy costs and subsidies, for transport (petroleum subsidies), quoting OECD inventory 2013.  https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/ECOFYS%202014%20Subsidies%20and%20costs%20of%20EU%20energy_11_Nov.pdf )

(21)

 2015 estimates ( https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2015/wp15105.pdf )

(22)

     Taxxi ambjentali relatati mal-enerġija kif definiti skont ir-Regolament (UE) Nru 691/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-kontijiet ekonomiċi ambjentali; dawn ma jinkludux il-VAT fuq il-prodotti tal-enerġija.

(23)

     Il-prezzijiet tal-elettriku industrijali żdiedu b’madwar 2 %; Il-prezzijiet tal-gass industrijali kienu stabbli jew naqsu.