This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52016DC0199
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN CENTRAL BANK, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS The 2016 EU Justice Scoreboard
KOMUNIKAZZJONI MILL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, IL-KUNSILL, IL-BANK ĊENTRALI EWROPEW, IL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U L-KUMITAT TAR-REĠJUNI It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2016_
KOMUNIKAZZJONI MILL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, IL-KUNSILL, IL-BANK ĊENTRALI EWROPEW, IL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U L-KUMITAT TAR-REĠJUNI It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2016_
COM/2016/0199 final
IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 11.4.2016
COM(2016) 199 final
KOMUNIKAZZJONI MILL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, IL-KUNSILL, IL-BANK ĊENTRALI EWROPEW, IL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U L-KUMITAT TAR-REĠJUNI
It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE 2016
1.INTRODUZZJONI
Sistemi ġudizzjarji effettivi għandhom rwol kruċjali biex isostnu l-istat tad-dritt u l-valuri fundamentali tal-Unjoni. Dawn huma wkoll prerekwiżit għal ambjent favur l-investiment u n-negozju. It-titjib fl-effettività ta' sistemi ġudizzjarji nazzjonali hija għalhekk waħda mill-prijoritajiet tas-Semestru Ewropew – iċ-ċiklu annwali tal-UE tal-koordinazzjoni tal-politika ekonomika. It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE tgħin lill-Istati Membri biex jilħqu din il-prijorità.
Ir-raba' edizzjoni tat-Tabella ta' Valutazzjoni tkompli tiżviluppa ħarsa ġenerali komprensiva tal-funzjonament ta' sistemi ġudizzjarji nazzjonali: aktar Stati Membri pparteċipaw fil-ġbir ta' data; ġew introdotti indikaturi tal-kwalità ġodda, pereżempju dwar l-istandards, taħriġ, stħarriġ u għajnuna legali; l-indikaturi dwar l-indipendenza ġew arrikkiti, inkluż permezz ta' stħarriġ ġdid tal-Ewrobarometru; u huwa pprovdut aktar għarfien f'ċerti oqsma bħall-komunikazzjoni elettronika.
X’inhi t-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE?
It-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE hija għodda ta' informazzjoni li tassisti lill-UE u lill-Istati Membri fil-kisba ta’ ġustizzja aktar effettiva billi tipprovdi data oġġettiva, affidabbli u paragunabbli dwar il-kwalità, l-indipendenza u l-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji tal-Istati Membri kollha.
It-Tabella ta’ Valutazzjoni tikkontribwixxi biex jiġu identifikati nuqqasijiet potenzjali, titjib u prattiki tajba. Hija turi x-xejriet fil-funzjonament tas-sistemi ġudizzjarji nazzjonali fuq perjodu ta' żmien. Ma tippreżentax klassifikazzjoni unika globali iżda tagħti ħarsa ġenerali ta' kif jiffunzjonaw is-sistemi ġudizzjarji kollha bbażati fuq indikaturi varji li huma ta’ interess komuni għall-Istati Membri kollha.
It-Tabella ta’ Valutazzjoni ma tippromwovix xi tip partikolari ta’ sistema ġudizzjarja u tittratta lill-Istati Membri kollha b’mod ugwali. Ikun xi jkun il-mudell tas-sistema ġudizzjarja nazzjonali jew it-traduzzjoni legali li tkun imsejsa fuqha, il-puntwalità, l-indipendenza, l-affordabbiltà, u l-aċċess faċli għall-utent huma wħud mill-parametri essenzjali ta’ sistema ġudizzjarja effettiva.
It-Tabella ta’ Valutazzjoni tiffoka fuq il-kawżi kontenzjużi ċivili u kummerċjali kif ukoll fuq kawżi amministrattivi biex tgħin lill-Istati Membri fl-isforzi tagħhom biex iwittu t-triq għal ambjent aktar favur in-negozju, l-ambjent u ċ-ċittadin. It-Tabella ta’ Valutazzjoni hija strument li jevolvi fi djalogu mal-Istati Membri u l-Parlament Ewropew, bl-għan li jiġu identifikati l-parametri essenzjali ta’ sistema ġudizzjarja effettiva. Il-Parlament Ewropew talab lill-Kummissjoni biex progressivament twessa’ l-kamp ta' applikazzjoni tat-Tabella ta’ Valutazzjoni u r-riflessjoni dwar kif dan għandu jsir.
X’inhi l-metodoloġija tat-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE?
It-Tabella ta’ Valutazzjoni tuża diversi sorsi ta’ informazzjoni. Il-biċċa l-kbira tad-data kwantitattiva hija pprovduta mill-Kummissjoni tal-Kunsill tal-Ewropa għall-Evalwazzjoni tal-Effiċjenza tal-Ġustizzja (CEPEJ) li magħha l-Kummissjoni kkonkludiet kuntratt sabiex twettaq studju speċifiku kull sena. 1 Din id-data tkopri l-perjodu mill-2010 sal-2014, u ġiet ipprovduta mill-Istati Membri skont il-metodoloġija tal-CEPEJ. L-istudju jipprovdi wkoll kummenti dettaljati u skedi ta' informazzjoni speċifiċi għall-pajjiż li jagħtu aktar kuntest u għandhom jinqraw flimkien ma’ dawn il-grafiki.
Is-sorsi l-oħrajn ta' data huma l-grupp tal-persuni ta' kuntatt dwar sistemi ġudizzjarji nazzjonali, 2 in-Netwerk Ewropew tal-Kunsilli għall-Ġudikatura (ENCJ), in-Netwerk tal-Presidenti tal-Qrati Ġudizzjarji Supremi tal-UE, l-Assoċjazzjoni tal-Kunsilli tal-Istat u tal-Ġurisdizzjonijiet Amministrattivi Supremi tal-UE (ACA), in-Netwerk tal-Kompetizzjoni Ewropea, il-Kunsill tal-Għaqdiet Ewropej tal-Avukati (CCBE), il-Kumitat tal-Komunikazzjoni, l-Osservatorju Ewropew tal-Ksur tad-Drittijiet tal-Propjetà Intellettwali, in-Netwerk tal-Kooperazzjoni għall-Ħarsien tal-Konsumatur, il-Eurostat, in-Netwerk Ewropew tat-Taħriġ Ġudizzjarju (EJTN), il-Bank Dinji u l-Forum Ekonomiku Dinji. Il-metodoloġija għat-Tabella ta' Valutazzjoni 2016 issaħħet bl-involviment aktar mill-qrib tal-grupp ta’ persuni ta’ kuntatt dwar is-sistemi ġudizzjarji nazzjonali.
It-tabella ta’ Valutazzjoni tal-UE għall-Ġustizzja kif titma' s-Semestru Ewropew?
It-Tabella ta’ Valutazzjoni tipprovdi informazzjoni dwar il-funzjonament tas-sistemi ġudizzjarji u tgħin biex jiġi vvalutat l-impatt ta’ riformi fil-ġustizzja. Jekk it-Tabella ta' Valutazzjoni tiżvela prestazzjoni dgħajfa, din dejjem teħtieġ analiżi aktar profonda tar-raġunijiet għaliex. Din il-valutazzjoni speċifika għall-pajjiż titwettaq fil-kuntest tal-proċess tas-Semestru Ewropew permezz ta’ djalogu bilaterali mal-awtoritajiet u mal-partijiet interessati kkonċernati. Din il-valutazzjoni tieħu inkunsiderazzjoni l-partikolaritajiet tas-sistema legali u l-kuntest tal-Istati Membri kkonċernati. Dan eventwalment jista’ jwassal lill-Kummissjoni biex tipproponi lill-Kunsill biex jadotta Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi skont il-Pajjiż dwar it-titjib ta' sistemi ġudizzjarji nazzjonali. 3
2.KUNTEST: SFORZI KONTINWI BIEX JITJIEBU S-SISTEMI ĠUDIZZJARJI
Din l-edizzjoni tat-Tabella ta' Valutazzjoni qiegħda tiġi ppubblikata fi żmien meta numru ta' Stati Membri qegħdin jieħdu miżuri biex itejbu s-sistemi ġudizzjarji tagħhom. Il-grafika t'hawn taħt turi li fl-2015 kważi l-Istati Membri kollha għamlu, jew ħabbru, bidliet fis-sistemi ġudizzjarji tagħhom.
Grafika 1: Attività leġiżlattiva u regolatorja li tikkonċerna sistemi ġudizzjarji fl-2015 (miżuri adottati/ inizjattivi mħabbra għal kull Stat Membru) (sors: Il-Kummissjoni Ewropea 4 )
Grafika 1 tippreżenta ħarsa ġenerali fattwali ta' 'min jagħmel xiex', mingħajr xi evalwazzjoni kwalitattiva. Tiżvela li ħafna Stati Membri huma attivi fl-istess oqsma u jistgħu għalhekk jitgħallmu minn xulxin. Turi wkoll dinamika ta' riformi fil-ġustizzja madwar l-UE peress li, barra mill-miżuri adottati fl-2015, f'numru ta' Stati Membri tħabbru aktar inizjattivi.
Il-kamp ta' applikazzjoni, l-iskala u s-sitwazzjoni attwali tal-inizjattivi differenti jvarjaw fost l-Istati Membri. Numru kbir ta' Stati Membri ppromulgaw jew ħabbru bidliet fil-liġi proċedurali tagħhom. L-attivitajiet tagħhom komplew jiffokaw fuq l-ICT, iżda l-Istati Membri ħadu wkoll inizjattivi li jikkonċernaw il-professjonijiet legali, il-metodi ta' soluzzjoni alternattiva għat-tilwim (ADR), l-għajnuna legali, l-amministrazzjoni tal-qrati, it-tariffi tal-qorti, l-istatut tal-imħallfin, it-tfassil mill-ġdid ta' mapep ġudizzjarji, l-ispeċjalizzazzjoni tal-qorti u l-Kunsilli għall-Ġudikatura.
Dawn l-isforzi huma parti mir-riformi strutturali mħeġġa fil-kuntest tas-Semestru Ewropew. L-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir tal-2016 enfasizza li ''it-titjib fil-kwalità, fl-indipendenza u fl-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji tal-Istati Membri huwa prerekwiżit għall-ambjent favur l-investiment u n-negozju. […] Huwa meħtieġ li jiġu żgurati proċeduri rapidi, li jiġi indirizzat ix-xogħol b'lura tal-qrati, li jiżdiedu s-salvagwardji għall-indipendenza ġudizzjarja u tittejjeb il-kwalità tal-ġudikatura, fosthom permezz ta' użu aħjar tal-ICT fil-qrati u l-użu ta' standards ta' kwalità.'' 5 Għall-istess raġuni, it-titjib fis-sistemi ġudizzjarji nazzjonali huwa wkoll fost l-isforzi meħtieġa fil-livell nazzjonali biex jakkumpanja l-Pjan ta' Investiment għall-Ewropa. 6
Is-sejbiet tat-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-2015, flimkien ma' valutazzjoni speċifika għall-pajjiż ta' kull Stat Membru kkonċernat, tqiesu fis-Semestru Ewropew. Is-Semestru Ewropew 2015 juri li ċerti Stati Membri xorta waħda għadhom jaffaċċjaw sfidi partikolari. 7 B'mod partikolari, il-Kunsill, fuq proposta mill-Kummissjoni, indirizza Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiż lil ċerti Stati Membri li jenfasizzaw modi li bihom huma jistgħu jagħmlu s-sistemi ġudizzjarji tagħhom aktar effettivi. 8 Barra minn hekk, ir-riformi fil-ġustizzja fl-Istati Membri l-oħrajn li jaffaċċjaw sfidi huma mmonitorjati mill-qrib permezz tar-rapporti tal-pajjiżi ppubblikati matul is-Semestru Ewropew 9 u f'dawk l-Istati Membri skont Programm ta' Aġġustament Ekonomiku. 10 Barra minn hekk, fil-kuntest tat-Tielet Pilastru tal-Pjan ta' Investiment għall-Ewropa, is-sistemi ġudizzjarji f'disa' Stati Membri ġew identifikati bħala sfida għall-investiment. 11
Bejn l-2014 u l-2020, l-UE sejra tipprovdi sa EUR 4.2 biljun permezz tal-Fondi Strutturali u ta' Investiment Ewropej (Fondi SIE) biex jagħtu appoġġ għar-riformi ġudizzjarji. 12 14-il Stat Membru 13 identifikaw il-ġustizzja bħala qasam li għandu jiġi appoġġjat mill-Fondi SIE fid-dokumenti ta' programmar tagħhom. Il-Kummissjoni tenfasizza l-importanza li jittieħed approċċ orjentat lejn ir-riżultati meta jiġu implimentati l-fondi: dan l-approċċ huwa meħtieġ ukoll skont ir-Regolament tal-Fondi ESI. Il-Kummissjoni qiegħda tiddiskuti mal-Istati Membri kif l-aħjar tivvaluta u tevalwa l-impatt tal-fondi ESI fuq is-sistemi ġudizzjarji kkonċernati.
L-impatt ekonomiku ta' sistemi ġudizzjarji li jiffunzjonaw b'mod sħiħ jiġġustifika dawn l-isforzi. Sistemi ġudizzjarji effettivi għandhom rwol importanti fl-istabbiliment tal-fiduċja matul iċ-ċiklu tan-negozju. Meta s-sistemi ġudizzjarji jiggarantixxu l-infurzar tad-drittijiet, il-kredituri huma aktar probabbli li jsellfu, il-kumpaniji huma dissważi minn imġiba opportunistika, l-ispejjeż tat-tranżazzjonijiet huma mnaqqsin u n-negozji innovattivi li ta’ spiss jiddependu fuq assi intanġibbli. L-importanza tal-effikaċja tas-sistemi ġudizzjarji nazzjonali għall-SMEs ġiet enfasizzata fi stħarriġ tal-2015 14 ta kważi 9 000 SMEs Ewropej dwar l-innovazzjoni u l-IPR. L-istħarriġ sab b'mod partikolari illi l-ispiża u t-tul eċċessiv tal-proċedimenti ġudizzjarji kienu fost ir-raġunijiet ewlenin għalfejn ma nbditx proċedura minħabba ksur ta' drittijiet ta' proprjeta intellettwali l-qorti. L-impatt pożittiv ta' sistemi ġudizzjarji nazzjonali fuq l-ekonomija hu enfasizzat fil-letteratura u r-riċerka 15 , inkluż mill-Fond Monetarju Internazzjonali, 16 il-Bank Ċentrali Ewropew, 17 l-OECD, 18 il-Forum Ekonomiku Dinji, 19 u l-Bank Dinji. 20
Ir-rilevanza tal-isforzi tal-Istati Membri biex itejbu l-effettività tas-sistemi ġudizzjarji tagħhom hija kkonfermata wkoll mill-ammont ta' xogħol konsistentement għoli għall-qrati matul is-snin, għalkemm is-sitwazzjoni tvarja bejn l-Istati Membri, kif muri mill-figuri t'hawn isfel.
Grafika 2: Numru ta' kawżi ċivili, kummerċjali, amministrattivi u oħrajn deħlin* (Prim'istanza/kull 100 abitant) (sors: studju tas-CEPEJ 21 )
* Skont il-metodoloġija tas-CEPEJ, din il-kategorija tinkludi l-kawżi ċivili u kummerċjali kontenzjużi u mhux kontenzjużi kollha, il-kawżi tar-reġistru tal-artijiet u tan-negozju mhux kontenzjużi, kawżi tar-reġistru oħrajn, kawżi mhux kontenzjużi oħrajn, il-kawżi tal-liġi amministrattiva u kawżi oħrajn mhux kriminali. IT: Fl-2013, ġiet introdotta klassifikazzjoni differenti ta' kawżi ċivili, għalhekk it-tqabbil ta' snin differenti jista' jwassal għal konklużjonijiet żbaljati. DK: Ambjent tan-negozju mtejjeb allegatament jispjega li l-qrati fil-livelli kollha rċivew inqas kawżi.
Grafika 3: Numru ta' kawżi ċivili u kummerċjali litiġjużi deħlin* (Prim'istanza/kull 100 abitant) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-kawżi ċivili u kummerċjali kontenzjużi jikkonċernaw tilwim bejn partijiet, pereżempju tilwim dwar kuntratti, skont il-metodoloġija tas-CEPEJ. B'kuntrast għal dan, il-kawżi ċivili (u kummerċjali) mhux kontenzjużi jikkonċernaw proċedimenti mhux ikkontestati, pereżempju, ordnijiet ta’ ħlas mhux ikkontestati. Il-kawżi kummerċjali huma indirizzati minn qrati kummerċjali speċjali f’xi pajjiżi, u ttrattati minn qrati (ċivili) ordinarji f’oħrajn. EL: Bidliet fil-metodoloġija ntrodotti fl-2014. IT: Fl-2013 ġiet introdotta klassifikazzjoni differenti ta' kawżi ċivili, għalhekk it-tqabbil bejn snin differenti jista' jwassal għal konklużjonijiet żbaljati.
3.IS-SEJBIET EWLENIN tat-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE għall-2016
L-effiċjenza, il-kwalità u l-indipendenza huma l-parametri prinċipali għal sistema ġudizzjarja effettiva, u t-Tabella ta' Valutazzjoni tippreżenta indikaturi dwar it-tlieta li huma.
3.1 L-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji
L-indikaturi relatati mal-effiċjenza tal-proċedimenti huma: it-tul tal-proċedimenti (iż-żmien għat-tlestija); ir-rata ta' għeluq tal-kawżi u; in-numru ta’ kawżi pendenti.
3.1.1 It-tul tal-proċedimenti
It-tul tal-proċedimenti jindika ż-żmien stmat (f’jiem) meħtieġ biex tiġi solvuta kawża l-qorti, jiġifieri ż-żmien li tieħu l-qorti sabiex tieħu deċiżjoni fil-prim'istanza. L-indikatur taż-"żmien għat-tlestija" huwa n-numru ta’ kawżi mhux solvuti diviż bin-numru ta’ kawżi solvuti sa tmiem is-sena mmultiplikat bi 365 (jum). 22 Il-grafiki kollha 23 jikkonċernaw proċedimenti fil-prim'istanza u jqabblu, fejn disponibbli, id-data għall-2010, 2012, 2013 u 2014. 24
* Skont il-metodoloġija tas-CEPEJ, din il-kategorija tinkludi l-kawżi ċivili u kummerċjali kontenzjużi u mhux kontenzjużi kollha, il-kawżi tar-reġistru tal-artijiet u tan-negozju mhux kontenzjużi, kawżi tar-reġistru oħrajn, kważi mhux kontenzjużi oħrajn, il-kawżi tal-liġi amministrattiva u kawżi oħrajn mhux kriminali. Il-paraguni għandhom isiru b’ċertu ħsieb għaliex xi Stati Membri rrappurtaw bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir tad-data jew kategorizzazzjoni (CZ, EE, HR, IT, CY, LV, HU, RO, SI, FI). CZ u SK jirrapportaw li mhuwiex possibbli li jiġu individwati n-numru ta' kawżi pendenti fil-prim'istanza, peress li l-kawżi huma kkunsidrati pendenti sakemm l-ebda proċediment ieħor ma jkun possibbli. PT: Mhemmx data disponibbli minħabba limitazzjonijiet tekniċi.
Grafika 5: Żmien meħtieġ biex jiġu solvuti kawżi ċivili u kummerċjali kontenzjużi*
(Fil-prim'istanza/f'jiem) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-kawżi ċivili (u kummerċjali) kontenzjużi jikkonċernaw tilwim bejn partijiet, pereżempju tilwim dwar kuntratti, skont il-metodoloġija tas-CEPEJ. Min-naħa l-oħra, il-kawżi ċivili (u kummerċjali) mhux kontenzjużi jikkonċernaw proċedimenti mhux ikkontestati, pereżempju, ordnijiet ta’ ħlas mhux ikkontestati. Il-kawżi kummerċjali huma indirizzati minn qrati kummerċjali speċjali f’xi pajjiżi, u ttrattati minn qrati (ċivili) ordinarji f’oħrajn. Il-paraguni għandhom isiru b’ċertu ħsieb għaliex xi Stati Membri rrappurtaw bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir tad-data jew kategorizzazzjoni (CZ, EE, EL, ES, HR, IT, CY, LV, LU, HU, RO, SI, FI) jew għamlu twissijiet dwar il-kompletezza tad-data li jaf ma tkoprix l-istati federali kollha jew lill-qrati kollha (DE, LU). CZ u SK jirrappurtaw li mhuwiex possibbli jindividwaw in-numru ta' kawżi pendenti fil-prim istanza, peress li l-kawżi jiġu kkunsidrati pendenti sakemm ma jkunx possibbli li jsir proċediment ulterjuri. Qabel 2014, NL ippreżentat żmien għat-tlestija ponderat, mhux ikkalkulat mis-CEPEJ. PT: Id-data għall-2014 ma kinitx disponibbli minħabba restrizzjonijiet tekniċi.
Grafika 6: Żmien meħtieġ biex jiġu solvuti kawżi amministrattivi* (tal-prim istanza/fi ġranet) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-kawżi tal-liġi amministrattiva jikkonċernaw tilwim bejn iċ-ċittadini u l-awtoritajiet lokali, reġjonali jew nazzjonali, skont il-metodoloġija tas-CEPEJ. Il-kawżi tal-liġi amministrattiva jiġu indirizzati minn qrati amministrattivi speċjali f'xi pajjiżi u minn qrati (ċivili) ordinarji f'oħrajn. Il-paraguni għandhom isiru b'attenzjoni peress li xi Stati Membri rrappurtaw xi bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir tad-data jew fil-kategorizzazzjoni (HU, FI), organizzazzjoni mill-ġdid tas-sistema amministrattiva tal-qrati (HR fl-2012) jew għamlu twissijiet dwar il-kompletezza tad-data li jaf ma tkoprix l-istati federali kollha jew lill-qrati kollha (DE, LU). CZ u SK jirrapportaw li mhuwiex possibbli li jiġu individwati n-numru ta' kawżi pendenti fil-prim istanza, peress li l-kawżi huma kkunsidrati pendenti sakemm l-ebda proċediment ieħor mhuwa possibbli. CY: Iż-żieda fil-kawżi relatati mar-rikapitalizzazzjoni u r-riżoluzzjoni konġunta tagħhom allegatament tispjega l-varjazzjonijiet. MT: Żieda fin-numru ta' mħallfin allegatament tispjega l-varjazzjonijiet.
3.1.2 Rata tal-ikklirjar
Ir-rata tal-ikklirjar hija l-proporzjon tan-numru ta’ kawżi solvuti meta mqabbel man-numru ta’ kawżi li jkunu deħlin. Hija tkejjel jekk qorti hijiex tlaħħaq mal-ammont ta’ kawżi deħlin. Meta r-rata tal-ikklirjar tkun ta' madwar 100% jew aktar, dan ifisser li s-sistema ġudizzjarja għandha l-kapaċità li tal-inqas taqta' kawżi bl-istess rata li jidħlu. Meta r-rata tal-ikklirjar tkun inqas minn 100%, dan ifisser li l-qrati qed isolvu l-kawżi inqas minn numru ta' kawżi li jidħlu.
Grafika 7: Rata ta' riżoluzzjoni ta' kawżi ċivili, kummerċjali, amministrattivi u oħrajn*
(fil-prim'istanza/f'% - valuri ogħla minn 100% jindikaw li jiġu solvuti iktar kawżi milli jidħlu, filwaqt li valuri inqas minn 100% jindikaw li jiġu solvuti inqas kawżi milli jidħlu) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-paraguni għandhom isiru b'attenzjoni peress li xi Stati Membri irrappurtaw xi bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir jew il-kategorizzazzjoni tad-data (CZ, EE, IT, CY, LV, HU, SI, FI). Bidliet fil-kawżi li jidħlu allegatament jispjegaw il-varjazzjonijiet f'LT u SK. LV: Fatturi esterni u interni bħal proċedimenti ġodda ta' insolvenza allegatament kellhom impatt fil-varjazzjonijiet.PT: Data mhijiex disponibbli minħabba limitazzjonijiet tekniċi.
Figura 8: Rata ta' riżoluzzjoni ta' kawżi ċivili u kummerċjali litigużi* (fl-ewwel istanza/f'%) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-paraguni għandhom isiru b'attenzjoni peress li xi Stati Membri rrappurtaw xi bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir tad-data jew fil-kategorizzazzjoni (CZ, EE, EL, IT, CY, LV, HU, SI, FI) jew għamlu twissijiet dwar il-kompletezza tad-data li jaf ma tkoprix l-istati federali kollha jew lill-qrati kollha (DE, LU). NL: Qabel l-2014, ingħata żmien għat-tlestija ponderat, mhux ikkalkulat mis-CEPEJ. LU: L-introduzzjoni tal-metodi tal-istatistiċi l-ġodda allegatament tispjega l-varjazzjonijiet. IE: Prattiċi storiċi fir-reġistrazzjoni tal-kawżi ċivili pendenti allegatament jispjegaw ir-riżultati l-baxxi. PT: Id-data għall-2014 ma kinitx disponibbli minħabba restrizzjonijiet tekniċi.
Grafika 9: Rata ta' riżoluzzjoni tal-kawżi amministrattivi* (fil-prim'istanza/f'%) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-paraguni għandhom isiru b'attenzjoni peress li xi Stati Membri irrappurtaw xi bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir tad-data jew il-kategorizzazzjoni (HU, FI), organizzazzjoni mill-ġdid tas-sistema amministrattiva tal-qrati (HR fl-2012) jew għamlu twissijiet dwar il-kompletezza tad-data li jaf ma tkoprix l-istati federali kollha jew lill-qrati kollha (DE, LU). LT: Bidliet fil-kawżi li jidħlu allegatament jispjegaw il-varjazzjonijiet. MT: Żieda fin-numru ta' mħallfin allegatament tispjega l-varjazzjonijiet.
3.1.3 Kawżi pendenti
In-numru ta’ kawżi pendenti juri n-numru ta’ kawżi li għad iridu jiġu indirizzati fi tmiem perjodu. Hija tinfluwenza wkoll iż-żmien għar-riżoluzzjoni tal-kawża.
Grafika 10: Numru ta' kawżi ċivili, kummerċjali, amministrattivi u kawżi pendenti oħra* (fil-prim istanza/għal kull 100 abitant) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-paraguni għandhom isiru b'attenzjoni peress li xi Stati Membri irrappurtaw xi bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir jew il-kategorizzazzjoni tad-data (CZ, EE, IT, CY, LV, HU, RO, SI, FI). CZ u SK jirrappurtaw li mhuwiex possibbli jindividwaw in-numru ta' kawżi pendenti fil-prim'istanza, peress li l-kawżi jiġu kkunsidrati pendenti sakemm ma jkunx possibbli li jsir proċediment ulterjuri. ES: Bidliet fil-kawżi li jidħlu allegatament jispjegaw il-varjazzjonijiet. PT: Data mhijiex disponibbli minħabba limitazzjonijiet tekniċi.
Grafika 11: Numru ta' kawżi pendenti ċivili u kummerċjali litiġjużi* (fil-prim'istanza/għal kull 100 abitant) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-paraguni għandhom isiru b'attenzjoni peress li xi Stati Membri rrappurtaw xi bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir tad-data jew il-kategorizzazzjoni (CZ, EE, EL, IT, CY, LV, HU, RO, SI, FI) jew għamlu twissijiet dwar il-kompletezza tad-data li jaf ma tkoprix l-istati federali kollha jew lill-qrati kollha (DE, LU). Bidliet fil-kawżi li jidħlu allegatament jispjegaw il-varjazzjonijiet fid-DK, EL, u ES. CZ u SK jirrappurtaw li mhuwiex possibbli jindividwaw in-numru ta' kawżi pendenti fil-prim'istanza, peress li l-kawżi jiġu kkunsidrati pendenti sakemm ma jkunx possibbli li jsir proċediment ulterjuri. PT: Id-data għall-2014 ma kinitx disponibbli minħabba restrizzjonijiet tekniċi.
Grafika 12: Numru ta' kawżi pendenti amministrattivi* (fil-prim istanza/għal kull 100 abitant) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Il-paraguni għandhom isiru b'attenzjoni peress li xi Stati Membri irrappurtaw xi bidliet fil-metodoloġija għall-ġbir tad-data jew fil-kategorizzazzjoni (HU, FI), organizzazzjoni mill-ġdid tas-sistema amministrattiva tal-qrati (HR fl-2012) jew għamlu twissijiet dwar il-kompletezza tad-data li jaf ma tkoprix l-istati federali kollha jew lill-qrati kollha (DE, LU). Bidliet fil-kawżi li jidħlu allegatament jispjegaw il-varjazzjonijiet fi ES u CY. CZ u SK jirrappurtaw li mhuwiex possibbli jindividwaw in-numru ta' kawżi pendenti fil-prim'istanza, peress li l-kawżi jiġu kkunsidrati pendenti sakemm ma jkunx possibbli li jsir proċediment ulterjuri.
3.1.4 L-effiċjenza f'oqsma speċifiċi
Din it-Taqsima tipprovdi informazzjoni iktar dettaljata dwar iż-żmien meħtieġ mill-qrati biex isolvu t-tilwim f'oqsma speċifiċi tal-liġi u tikkumplimenta d-data ġenerali dwar l-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji. L-oqsma jintgħażlu fuq il-bażi tar-rilevanza tagħhom għas-suq uniku, l-ekonomija u l-ambjent tan-negozju inġenerali. Id-data dwar it-tul medju tal-proċedimenti f'dawn l-oqsma speċifiċi tipprovdi fehim iktar sfumat dwar kif tiffunzjona sistema ġudizzjarja nazzjonali. It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2016 tibni fuq l-eżerċizzji tal-ġbir tad-data ta' qabel u tistudja l-oqsma tal-insolvenza, il-liġi tal-kompetizzjoni, il-liġi tal-konsumatur, id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, il-liġi dwar il-komunikazzjonijiet elettroniċi u l-akkwist pubbliku.
Ħarsa iktar mill-qrib lejn il-funzjonament tal-qrati meta japplikaw il-liġi tal-UE f'oqsma speċifiċi 25 hija partikolarment rilevanti. Il-liġi tal-UE tifforma bażi komuni fis-sistemi legali tal-Istati Membri u l-litigazzjoni bbażata fuq il-liġi tal-UE għalhekk hija partikolarment adegwata biex tikseb data komparabbli. Meta japplikaw il-liġi tal-UE, il-qrati nazzjonali jaġixxu bħala qrati tal-Unjoni u jiżguraw li d-drittijiet u l-obbligi mogħtija skont il-liġi tal-UE jiġu infurzati b'mod effettiv. Ħarsa iktar mill-qrib lejn oqsma speċifiċi tal-UE titfa' dawl fuq kemm hija infurzata b'mod effettiv il-liġi tal-UE. Dewmien twil fil-proċedimenti ġudizzjarji jista' jkollu konsegwenzi negattivi fuq l-infurzar tad-drittijiet li jirriżultaw mil-liġi tal-UE inkwistjoni, eż. meta rimedji adegwati ma jkunux iktar disponibbli jew danni finanzjarji serji jsiru rrekuperabbli.
Grafika 13 Insolvenza: Żmien meħtieġ biex tissolva l-insolvenza* (fi snin) (sors: Il-Bank Dinji: Twettiq ta’ Negozju)
* Iż-żmien għall-kredituri biex jirkupraw il-kreditu tagħhom. Il-perjodu ta’ żmien jibda mill-inadempjenza tal-kumpanija sal-ħlas ta’ parti mill-flus jew tal-ammont ta' flus kollu dovut lill-bank. It-tattiċi ta' dewmien potenzjali mill-partijiet, bħall-preżentazzjoni ta' appelli dilatorji jew talbiet għal estensjoni, jittieħdu inkunsiderazzjoni. Id-data hija derivata minn tweġibiet għall-kwestjonarji mill-prattikanti lokali tal-insolvenza u vverifikati permezz ta' studju tal-liġijiet u r-regolamenti, kif ukoll informazzjoni pubblika dwar sistemi ta' insolvenza. Data miġbura f'Ġunju ta' kull sena.
Grafika 14 Kompetizzjoni: Tul medju tal-kawżi ta' stħarriġ ġudizzjarju kontra deċiżjonijiet tal-awtoritajiet nazzjonali ta' kompetizzjoni li japplikaw l-Artikoli 101 u 102 TFUE* 26 (fil-prim istanza/f'jiem) (sors: Il-Kummissjoni Ewropea man-Netwerk Ewropew ta' Kompetizzjoni)
Wieħed mill-aspetti prinċipali ta' ambjent ta' negozju attraenti hija l-applikazzjoni korretta tal-liġi tal-kompetizzjoni. Dan huwa essenzjali biex jiġi żgurat li n-negozji jkunu jistgħu jikkompetu fuq l-istess livell. L-istħarriġ ġudizzjarju tad-deċiżjonijiet tal-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni fil-prim istanza jidhru li jieħdu iktar fit-tul meta jitqabblu maż-żmien għar-riżoluzzjoni fil-kawżi amministrattivi (Grafika 6) jew fil-kawżi ċivili, kummerċjali, amministrattivi u kawżi oħra inġenerali (Grafika 4). Probabbilment, dawn ir-riżultati jindikaw il-kumplessità u l-importanza ekonomika tal-kawżi meta tkun ġiet applikata l-liġi tal-kompetizzjoni tal-UE.
* L-ebda kawża ma ġiet identifikata f'dan il-perjodu fil-BG, EE, CY, MT. IE: Ix-xenarju definit biex tinkiseb id-data f'din il-Grafika ma japplikax (l-awtorità nazzjonali tal-kompetizzjoni m'għandhiex is-setgħa li tieħu deċiżjonijiet bl-applikazzjoni tal-Artikoli 101 u 102 TFUE). AT: Ix-xenarju ma japplikax b'mod dirett; id-data tinkludi l-kawżi kollha deċiżi mill-Qorti Cartel li jinvolvu l-ksur tal-Artikoli 101 u 102 tat-TFUE. Iż-żmien meħtieġ biex jissolvew il-kawżi ta' stħarriġ ġudizzjarju ġie kkalkulat fuq il-bażi tat-tul tal-kawżi meta ttieħdet deċiżjoni tal-qorti fis-sena ta' referenza. L-Istati Membri huma ppreżentati fuq il-bażi tat-tul medju peżat tal-proċedimenti ġudizzjarji waqt dawn it-tliet snin. 27 In-numru ta' kawżi rilevanti għal kull Stat Membru jvarja, iżda f'ħafna kawżi dan in-numru huwa baxx (inqas minn tlieta fis-sena). Dan jista' jagħmel it-tul medju dipendenti fuq it-tul ta' kawża waħda eċċezzjonalment twila jew qasira u jirriżulta f'varjazzjonijiet kbar minn sena għal oħra (eż. BE, DE, PL, UK). Xi wħud mill-itwal kawżi involvew referenza għal deċiżjoni preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea (eż. CZ).
Grafika 15 Komunikazzjonijiet elettroniċi: Tul medju tal-kawżi ta' stħarriġ ġudizzjarju kontra deċiżjonijiet tal-awtoritajiet nazzjonali regolatorji li japplikaw il-liġi tal-UE dwar il-komunikazzjonijiet elettroniċi* (prim istanza/f'jiem) (sors: Il-Kummissjoni Ewropea mal-Kumitat tal-Komunikazzjonijiet)
Il-leġiżlazzjoni dwar il-komunikazzjonijiet elettroniċi timmira li tagħmel is-swieq relatati iktar kompetittivi u tiġġenera investiment, innovazzjoni u tkabbir. L-infurzar effettiv ta' din il-leġiżlazzjoni huwa essenzjali wkoll biex jikseb il-miri ta' prezzijiet iktar baxxi għaċ-ċittadini, servizzi ta' kwalità aħjar u iktar trasparenza. B'mod ġenerali, it-tul medju biex jiġu solvuti l-kawżi ta' stħarriġ ġudizzjarju fil-liġi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi 28 fil-prim istanza jidhru itwal mit-tul medju biex jiġu solvuti kawżi ċivili, kummerċjali, amministrattivi u oħrajn (Grafika 4). Paragun mal-kawżi tal-liġi tal-kompetizzjoni (Grafika 14) u tal-protezzjoni tal-konsumatur (Grafika 17) juri diverġenzi ikbar fit-tul medju fil-grupp ta' kawżi li jikkonċerna l-komunikazzjonijiet elettroniċi. Probabbilment, dan huwa minħabba l-ispettru wiesgħa ta' kawżi koperti minn din il-kategorija, li jvarjaw minn reviżjonijiet estensivi ta' "analiżi tas-swieq" għal kwistjonijiet iffukati fuq il-konsumatur.
* L-ebda kawża ma ġiet identifikata f'dan il-perjodu fil-LU u fil-LV, l-ebda kawża fil-FI fl-2013, l-ebda kawża fl-IE u f'MT fl-2014. In-numru ta' kawżi rilevanti ta' stħarriġ ġudizzjarju jvarja skont l-Istat Membru. F'xi kawżi, in-numru limitat ta' kawżi rilevanti (BE, EE, IE, CY, LT, UK) jfisser li kawżi b'tul ta' żmien twil ħafna jistgħu jaffettwaw b'mod konsiderevoli l-medja. AT: Fl-2013 kien hemm numru eċċezzjonalment kbir ta' kawżi kumplessi tal-analiżi tas-suq biex jiġu deċiżi mill-qorti rilevanti. DK: korp kważi ġudizzjarju huwa inkarigat mill-appelli tal-prim istanza. Fl-ES, AT, PL qrati differenti huma inkarigati skont is-suġġett tal-kawża.
Grafika 16 Trademark Komunitarja: Tul medju tal-kawżi ta' ksur tat-trademark komunitarja* (prim istanza/f'jiem) (sors: Il-Kummissjoni Ewropea mal-Osservatorju Ewropew dwar il-ksur tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali)
Id-drittijiet ta' proprjetà intellettwali huma essenzjali biex jistimulaw l-investiment fl-innovazzjoni. Mingħajr mezzi effettivi ta' infurzar tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, l-innovazzjoni u l-kreattività huma skorraġuti u l-investiment jispiċċa. Għalhekk, il-Grafika 16 tippreżenta data dwar iż-żmien meħtieġ għall-qrati nazzjonali biex jieħdu deċiżjoni f'kawżi li jikkonċernaw ksur tal-iktar titolu komuni ta' proprjetà intellettwali tal-UE - Trademark Komunitarja. Il-leġiżlazzjoni tal-UE dwar it-trademarks Komunitarji 29 tagħti rwol sinifikanti lill-qrati nazzjonali, li jaġixxu bħala qrati tal-Unjoni u jieħdu deċiżjonijiet li jaffettwaw it-territorju tas-suq uniku. Id-data turi differenzi fuq perjodu ta' żmien medju ta' dawn il-kawżi fi Stati Membri differenti, li jistgħu jkollhom impatt fuq id-detenturi tat-trademarks Komunitarji li qiegħdin ifittxu rimedju ġudizzjarju f'kawżi ta' allegat ksur.
* HR: L-ebda kawża ma ġiet identifikata f'dan il-perjodu. L-ebda kawża ma ġiet identifikata fil-LU u fl-IE fl-2012, fil-LT fil-2013 u fl-EE u fil-FI fl-2014. It-tul medju tal-kawżi ġie kkalkulat fuq il-bażi ta' data statistika, fejn disponibbli, jew kampjun ta' kawżi. L-Istati Membri huma organizzati fuq il-bażi tat-tul medju peżat tal-proċedimenti ġudizzjarji waqt dawn it-tliet snin. DK: Id-data mogħtija għall-2012 u l-2013 tinkludi l-kawżi kollha li għandhom x'jaqsmu mat-trademarks. EL: Id-data għall-2014 hija medja kkalkulata ibbażata fuq data minn qrati differenti. Intużaw stimi mill-qrati għad-data fid-DE, ES, PT, SE. In-numru ta' kawżi rilevanti jvarja skont l-Istat Membru. In-numru ta' kawżi rilevanti kien limitat (inqas minn ħamsa) fil-LT fl-2012, fl-EE u fil-FI fl-2012 u fl-2013, fl-IE u fil-LU fl-2013 u fl-2014, fl-HU fl-2012 u fl-2014. Dan jista' jagħmel it-tul medju dipendenti fuq it-tul ta' kawża waħda eċċezzjonalment twila jew qasira u jirriżulta f'varjazzjonijiet kbar minn sena għal oħra.
Grafika 17 Protezzjoni tal-konsumatur: Tul medju tal-kawżi ta' stħarriġ ġudizzjarju kontra deċiżjonijiet tal-awtoritajiet tal-protezzjoni tal-konsumatur li japplikaw il-liġi tal-UE* (prim istanza/f'jiem) (sors: Il-Kummissjoni Ewropea man-Netwerk ta' Kooperazzjoni tal-Protezzjoni tal-Konsumatur)
L-infurzar effettiv tal-liġi tal-konsumatur tal-UE 30 jiżgura li l-konsumaturi jibbenefikaw mid-drittijiet tagħhom u li l-kumpaniji li jiksru r-regoli tal-konsumatur ma jiksbux vantaġġi mhux ġusti. L-awtoritajiet tal-protezzjoni tal-konsumatur u l-qrati għandhom rwol importanti fl-infurzar tal-liġi tal-konsumatur tal-UE. Ix-xenarju ta' hawn taħt ikopri lill-Istati Membri fejn l-awtoritajiet tal-protezzjoni tal-konsumatur għandhom is-setgħa li jadottaw deċiżjonijiet li jiddikjaraw ksur tal-liġi tal-konsumatur. 31 Il-kawżi trattati mill-awtoritajiet tal-konsumatur ta' spiss jikkonċernaw kwistjonijiet importanti tal-konsumatur. Stħarriġ ġudizzjarju li jdum ħafna jista' jtawwal ir-riżoluzzjoni tal-ksur possibbli tal-liġi tal-konsumatur, li tista' taffettwa serjament lill-konsumaturi u n-negozji.
* Ix-xenarju ma japplikax għall-BE, LU, AT, FI, SE, UK. Ma seħħet l-ebda kawża rilevanti fl-IE, CY, MT waqt il-perjodu li għalih kienet disponibbli d-data. DE: L-awtoritajiet amministrattivi għandhom kompetenza li jadottaw deċiżjonijiet f'kawżi transfruntiera u ma seħħew l-ebda kawżi transfruntiera rilevanti f'dan il-perjodu. FR: Il-kawżi ta' appell huma marġinali u d-data kienet disponibbli biss għall-2013. ES: Id-data turi l-medja ta' erba' komunitajiet awtonomi kull sena u l-medja tista' tvarja f'pajjiżi awtonomi oħra. In-numru ta' kawżi fid-DK, EE, FR, HR, LT, NL, SI għall-perjodu kopert huwa baxx, li jfisser li kawża waħda b'tul qasir jew twil ħafna tista' taffettwa b'mod konsiderevoli l-medja u tista' twassal għal varjazzjonijiet ikbar għal kull sena. Xi Stati Membri taw stima (IT, PL, RO għall-2013). B'mod ġenerali, id-data ma tkoprix servizzi u prodotti finanzjarji. It-tul medju jiġi kkalkulat f'jiem kalendarji, li jgħodd mill-jum meta tkun ġiet ippreżentata azzjoni jew appell quddiem il-qorti u sal-jum ta' meta l-qorti tkun adottat id-deċiżjoni finali.
Oqsma speċifiċi oħra
Fl-2015, il-Kummissjoni esplorat modi kif tiġbor id-data mal-ACA-Europe - l-Assoċjazzjoni tal-Kunsilli tal-Istat u tal-Ġurisdizzjonijiet Amministrattivi Supremi tal-Unjoni Ewropea fil-qasam tal-akkwist pubbliku. Il-liġi tal-UE dwar l-akkwist pubbliku 32 hija ekonomikament importanti, peress li tipprevedi rimedji mgħaġġla u effettivi għal offerenti attwali u potenzjali li jikkontestaw l-għoti tal-kuntratti pubbliċi. Id-data miksuba minn 17-il Stat Membru, turi li fl-2013-2014, it-tul medju fl-UE ta' proċedimenti sostantivi fil-kawżi tal-akkwisti pubbliċi fil-qrati tal-aħħar istanza 33 kien inqas minn sena (268 jum). 34 Stħarriġ ġudizzjarju effettiv jiżgura li l-offerenti jistgħu jibbenefikaw mill-kamp ta' applikazzjoni sħiħ tar-rimedji skont il-liġi tal-UE dwar rimedji fl-akkwisti pubbliċi u s-soċjetà inġenerali ma tkunx affettwata mill-prestazzjoni mdewma tal-kuntratti pubbliċi.
|
3.1.5 Ġabra fil-qosor dwar l-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji Il-puntwalità tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji hija essenzjali biex jiġi żgurat il-funzjonament bla xkiel tas-sistema ġudizzjarja. Il-parametri prinċipali użati mit-Tabella ta' Valutazzjoni għall-eżaminazzjoni tal-effiċjenza tas-sistemi ġudizzjarji huma t-tul tal-proċedimenti (żmien stmat f'jiem meħtieġa biex tinqata' kawża), ir-rata tal-ikklirjar (il-proporzjon tan-numru ta' kawżi li jinqatgħu fuq in-numru ta' kawżi li jidħlu) u n-numru ta' kawżi pendenti (li għad irid jiġi indirizzat fl-aħħar tas-sena). It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2016 turi xi sinjali pożittivi. Meta mqabbla mal-edizzjoni tat-Tabella ta' Valutazzjoni ta' qabel, id-data turi li: It-tul tal-kawżi ċivili u kummerċjali litiġjużi b'mod ġenerali tjieb (Grafika 5). Madankollu, għall-kategorija l-wiesgħa "l-kawżi kollha" 35 (Grafika 4) u għall-kawżi amministrattivi (Grafika 6), it-tul tal-proċedimenti mar għall-agħar f'iktar pajjiżi milli tjieb. Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri li hemm data disponibbli għalihom, il-qrati għandhom rati tal-ikklirjar iktar minn 100% fil-kategorija tal-"kawżi kollha" (Grafika 7) u għall-kawżi ċivili u kummerċjali litiġużi (Grafika 8). Dan ifisser li jistgħu jitrattaw il-kawżi li jidħlu f'dawn l-oqsma. Madankollu, fir-rigward tal-kawżi amministrattivi (Grafika 9), il-biċċa l-kbira tal-Istati Membri għandhom rata tal-ikklirjar ta' inqas minn 100% li turi li qed jaffaċċjaw diffikultajiet biex ilaħħqu mal-kawżi li jidħlu. Rigward il-kawżi pendenti, hemm stabbiltà globali iżda jista' jiġi osservat titjib f'diversi Stati Membri li affaċċjaw sfidi partikolari b'numru kbir ta' kawżi pendenti, kemm fil-kategorija tal-"kawżi kollha" (Grafika 10) kif ukoll għall-kawżi amministrattivi (Grafika 12). Id-data tul is-snin turi li: Hemm ftit volatilità fir-riżultati, li tista' titjieb jew tiddeterjora fl-Istati Membri minn sena għal oħra. Din il-varjanza tista' tiġi spjegata b'fatturi kuntestwali bħal żieda f'daqqa ta' kawżi li jidħlu - peress li varjazzjonijiet ta' iktar minn 10% tal-kawżi li jidħlu mhumiex mhux tas-soltu. Riżultati li jvarjaw jistgħu jkunu ġejjin ukoll minn nuqqasijiet sistemiċi bħal nuqqas ta' flessibbiltà u rispons tas-sistema ġudizzjarja, kapaċità insuffiċjenti għall-adattament għall-bidla jew inkonsistenzi fil-proċess tar-riforma. Fejn jistgħu jiġu osservati x-xejriet tul dawn l-aħħar tliet snin, jidher li għall-kawżi ċivili u kummerċjali litiġużi u l-kategorija tal-"kawżi kollha", it-tul tal-proċedimenti tjieb f'iktar pajjiżi milli ma tjiebx. Madankollu, is-sitwazzjoni ddeterjorat għall-kawżi amministrattivi. F'pajjiżi fejn ir-rata tal-ikklirjar hija inqas minn 100%, ġeneralment jistgħu jiġu osservati iktar xejriet negattivi milli pożittivi għall-kawżi kollha. Rigward kawżi pendenti, kien hemm tnaqqis globali ħafif fil-kategoriji kollha tal-kawżi. Id-data għal oqsma speċifiċi tipprovdi ħarsa aktar fil-fond fit-tul tal-proċedimenti f’ċerti sitwazzjonijiet fejn il-liġi tal-UE hija involuta (eż. leġiżlazzjoni dwar il-kompetizzjoni, il-komunikazzjonijiet elettroniċi, id-drittijiet tal-konsumatur, u l-proprjetà intellettwali). L-għan ta’ dawn il-figuri huwa sabiex jirriflettu aħjar il-funzjonament tas-sistemi ġudizzjarji f’tipi konkreti ta’ tilwim relatat man-negozju, anke jekk ix-xenarji dojoq użati għall-kisba tad-data jfissru li l-konklużjonijiet għandhom jittieħdu b’ċerta kawtela. Il-grafiki juru li: It-tul tal-proċedimenti fl-istess Stati Membri jistgħu jvarjaw b’mod konsiderevoli, skont il-qasam tal-liġi kkonċernat. Jidher ukoll li ċerti Stati Membri jmorru anqas tajjeb f’dawn l-oqsma speċifiċi milli fil-kategoriji usa' tal-kawżi ppreżentati hawn fuq. Dan jista’ jiġi spjegat mill-kumplessità tas-suġġett, mill-passi proċedurali speċifiċi jew mill-fatt li ftit kawżi kkumplikati jistgħu jaffetwaw it-tul medju. Il-litigazzjoni bejn partijiet privati hija bħala medja iqsar mil-litigazzjoni kontra l-awtoritajiet tal-istat. Pereżempju, fi ftit Stati Membri biss l-istħarriġ ġudizzjarju tal-prim’istanza tad-deċiżjonijiet tal-awtoritajiet nazzjonali li japplikaw il-liġi tal-UE (eż. L-awtoritajiet tal-kompetizzjoni, tal-konsumatur jew tal-komunikazzjoni elettronika) jieħu anqas minn sena fuq bażi medja. Din is-sejba tenfasizza l-importanza għal kumpaniji u konsumaturi li jkun hemm funzjonament mingħajr intoppi tal-katina tal-infurzar tal-liġi tal-UE kollha, mill-awtorità kompetenti sal-qorti tal-aħħar istanza. Din tikkonferma wkoll ir-rwol ewlieni li l-ġudikatura għandha għall-effikaċja tal-liġi tal-UE u l-governanza ekonomika. |
3.2 Il-kwalità tas-sistemi ġudizzjarji
Sistemi ġudizzjarji effikaċi ma jeħtieġux biss deċiżjonijiet f’waqthom imma kwalità wkoll. Għaldaqstant nuqqas jista’ jżid ir-riskji tan-negozju għal kumpaniji kbar u SMEs u jaffetwa l-għażliet tal-konsumatur. Għalkemm mhemmx mod wieħed miftiehem ta’ kejl tal-kwalità tas-sistemi ġudizzjarji, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tiffoka fuq ċerti fatturi li ġeneralment huma aċċettati bħala rilevanti 36 u li jistgħu jgħinu sabiex itejbu l-kwalità tal-ġustizzja. Dawn huma raggruppati f’erba’ kategoriji: (1) aċċessibilità tal-ġustizzja għal ċittadini u negozji; (2) riżorsi u materjali umani adegwati; (3) il-ħolqien ta’ għodod ta’ valutazzjoni; u (4) l-użu ta’ standards tal-kwalità.
3.2.1 Aċċessibbiltà
L-aċċessibbiltà hija meħtieġa matul il-katina kollha tal-ġustizzja sabiex tiffaċilita l-kisba tal-informazzjoni – dwar is-sistema ġudizzjarja, dwar kif issir talba u l-aspetti finanzjarji relatati, u dwar l-istat tal-proċedimenti sat-tmiem tal-proċess – sabiex is-sentenza tkun tista’ tiġi aċċessata online malajr.
– L-għoti tal-informazzjoni dwar is-sistema ġudizzjarja –
Il-pedament għall-aċċess għall-ġustizzja hija l-informazzjoni pprovduta lil ċittadini u negozji dwar l-aspetti ġenerali tas-sistema ġudizzjarja.
Grafika 18: Disponibbiltà ta’ informazzjoni online dwar is-sistema ġudizzjarja għall-pubbliku ġenerali* (sors: Il-Kummissjoni Ewropea 37 )
* F’xi Stati Membri (SI, RO) l-informazzjoni dwar il-kompożizzjoni tal-ispejjeż tal-proċedimenti hija disponibbli permezz tal-pubblikazzjoni tal-leġiżlazzjoni li fiha l-informazzjoni rilevanti. BG: Mhux kull sit elettroniku ta’ kull qorti jistabbilixxi l-informazzjoni dwar is-sistema ġudizzjarja, il-bidu ta’ kawża, l-għajnuna legali u l-kompożizzjoni tal-ispejjeż tal-proċeduri. CZ L-informazzjoni dwar kif tibda kawża hija disponibbli fis-sit elettroniku tal-Qorti Suprema, il-Qorti Amministrattiva Suprema u l-Qorti Kostituzzjonali. DE: Kull stat federali u l-livell federali jiddeċiedi liema informazzjoni jipprovdi online.
– Għoti ta’ għajnuna legali –
"Għandha tingħata għajnuna legali lil dawk li ma jkollhomx mezzi biżżejjed, fil-kawżi fejn din l-għajnuna hija meħtieġa sabiex jiġi żgurat aċċess effettiv għall-ġustizzja" (Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE, l-Artikolu 47(3)). Grafika 19 tistabbilixxi l-allokazzjoni tal-baġit tal-Istati Membri għal kull persuna f'għajnuna legali. L-Istati Membri kollha rrapportaw l-allokazzjoni ta’ baġit.
Grafika 19: Il-baġit pubbliku annwali allokat għal għajnuna legali* (EUR għal kull abitant) (sors: studju tas-CEPEJ)
* F’ċerti Stati Membri, il-professjonisti legali jistgħu jkopru wkoll parti mill-għajnuna legali; li mhijiex riflessa fil-figuri ta’ hawn fuq.
Grafika 20: Livell limitu tal-introjtu għal għajnuna legali f’kawża speċifika tal-konsumatur* (differenzi f'% bejn il-livell limitu tal-Eurostat għall-faqar u l-livell limitu ta' introjtu) (sors: Kummissjoni Ewropea mal-Kunsill tal-Għaqdiet Ewropej tal-Avukati (CCBE 38 )
It-tqabbil tal-baġits iddedikati għal għajnuna legali ma jqisx il-kundizzjonijiet makroekonomiċi differenti li jeżistu madwar l-Unjoni. Sabiex ikun hemm tqabbil aħjar, ġie esplorat xenarju dejjaq speċifiku ta’ tilwim tal-konsumaturi mis-CCBE sabiex tippreżenta l-eliġibilità tal-individwi għal għajnuna legali fil-kuntest tal-introjtu u kundizzjonijiet ta’ għajxien ta’ kull Stat Membru. Id-data f'Grafika 20 tirrigwarda dan ix-xenarju speċifiku. Minħabba l-kumplessità tas-sistemi ta’ għajnuna legali fl-Istati Membri, kull tqabbil għandu jsir bir-reqqa u ma għandux ikun ġeneralizzat. 39
Ħafna mill-Istati Membri jagħtu għajnuna legali abbażi tal-introjtu tal-applikant. 40 Grafika 20 hawn isfel tqabbel f'% il-livell limitu tal-introjtu għall-għoti tal-għajnuna legali 41 bil-livell limitu tar-riskju tal-faqar tal-Eurostat (limitu tal-Eurostat). 42 Pereżempju, jekk l-eliġibbiltà għall-għajnuna legali tidher li hi ta' 20%, dan ifisser illi applikant b'introjtu 20% ogħla mil-livell limitu tal-Eurostat jista' jirċievi l-għajnuna legali. Bil-maqlub, jekk l-eliġibbiltà għall-għajnuna legali tidher f’-20%, dan ifisser li l-livell limitu tal-introjtu huwa 20% anqas mil-livell limitu tal-Eurostat. Din hija ħarsa ġenerali komparattiva tal-livelli limitu tal-introjtu użat mill-Istati Membri biex jagħtu l-għajnuna legali f'dan ix-xenarju speċifiku.
Xi Stati Membri jħaddmu sistema ta’ għajnuna legali li tipprovdi għal kopertura ta’ 100% tal-ispejjeż marbuta mal-litigazzjoni (għajnuna legali sħiħa), ikkumplimentata minn sistema li tkopri partijiet tal-ispejjeż (għajnuna legali parzjali). Xi Stati Membri jħaddmu jew sistema ta’ għajnuna legali sħiħa biss jew parzjali biss.
* Ħafna mill-Istati Membri jużaw introjtu disponibbli għall-istabbiliment tal-livell limitu għall-eleġibiltà tal-għajnuna legali, ħlief għal DK, FR, NL, PT li jużaw introjtu gross. BG: L-għajnuna legali li tkopri 100% tal-ispejjeż hija pprovduta lil persuni li huma eliġibbli li jirċievu l-benefiċċji ta’ kull xahar tal-għajnuna soċjali; DE: L-ammont tal-livell limitu tal-introjtu huwa bbażat fuq il-Prozesskostenhilfebekanntmachung 2015 u fuq l-ispejjeż medji annwali tad-djar fid-DE fl-2013 (SILC); IE: Minbarra l-introjtu, l-applikant għandu jkun kapaċi juri li l-pagament ta’ kontribuzzjoni finanzjarja se jikkawżalu tbatija żejda. LV: Firxa ta’ introjtu ta' bejn EUR 128.06 u EUR 320 li tiddependi fuq il-post ta’ residenza tal-applikant. Ir-rata hija bbażata fuq il-medja aritmetika. FI: L-ammont tal-livell limitu tad-dħul huwa bbażat fuq il-livell limitu tal-mezzi disponibbli ta’ individwu mingħajr dipendenti u fuq l-ispejjeż medji annwali tad-djar fil-FI fl-2013 (SILC). UK (SC): Il-valur tal-kawża (EUR 3 000) jiġi indirizzat taħt il-proċeduri għal talbiet żgħar li għalihom mhemmx għajnuna legali sħiħa disponibbli.
– Preżentazzjoni ta’ talba online –
Il-preżentazzjoni elettronika ta’ talbiet u komunikazzjoni elettronika bejn il-qrati u l-avukati hija element importanti ieħor li tiffaċilita l-aċċess għall-ġustizzja u tnaqqas id-dewmien u l-ispejjeż. Is-sistemi tal-ICT fil-qrati għandhom ukoll rwol dejjem aktar importanti fil-kooperazzjoni transfruntiera bejn l-awtoritajiet ġudizzjarji u b’hekk jiffaċilitaw l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni tal-UE.
Grafika 21: Preżentazzjoni elettronika ta’ talbiet* (0 = disponibbli f’0% tal-qrati, 4 = disponibbli f’100% tal-qrati 43 ) (sors: studju tas-CEPEJ)
* PL: Il-possibilità li tippreżenta kawża l-qorti permezz ta’ mezzi elettroniċi teżisti biss għal ċitazzjoni ta’ kawżi ta’ pagamenti. RO: Kawża tista' tiġi ppreżentata lill-qrati permezz ta' email. Sussegwentement, il-preżentazzjoni tiġi stampata u miżjuda mal-fajl tal-kawża.
Grafika 22: Il-parametri referenzjarji tal-proċeduri online għat-talbiet iż-żgħar (sors: It-13-ir Rapport dwar il-Valutazzjoni Komparattiva għall-Gvern elettroniku, studju li qiegħed jitħejja għall-Kummissjoni Ewropea, id-Direttorat Ġenerali għan-Netwerks tal-Komunikazzjonijiet, il-Kontenut u t-Teknoloġija) 44
Il-modi faċli kif tippreżenta talbiet żgħar, kemm fuq livell nazzjonali kif ukoll fuq livell Ewropew, huma kruċjali għat-titjib tal-aċċess taċ-ċittadini għall-ġustizzja u sabiex ikunu jistgħu jagħmlu użu aħjar mid-drittijiet tal-konsumatur tagħhom. L-importanza ta’ proċeduri għal talbiet żgħar online transfruntiera qiegħda tiżdied ukoll b’risposta għal kummerċ elettroniku transkonfinali. Għaldaqstant wieħed mill-għanijiet tal-politika tal-Kummissjoni Ewropea huwa li jiġu ssimplifikati u jitħaffu t-talbiet għal proċeduri żgħar billi tittejjeb il-komunikazzjoni bejn l-awtoritajiet ġudizzjarji u billi jsir użu intelliġenti mill-ICT. L-għan aħħari huwa li jitnaqqas il-piż amministrattiv għall-gruppi tal-utenti kollha: qrati, atturi ġudizzjarji u utenti finali. Għat-13-il Rapport dwar il-Valutazzjoni Komparattiva għall-Gvern elettroniku kkummissjonat mill-Kummissjoni Ewropea, il-valutazzjoni tal-proċedura għal talbiet żgħar twettqet minn grupp ta’ riċerkaturi (hekk imsejħa “xerrejja anonomi” (mystery shoppers)) 45 L-għan kien sabiex jiġi żvelat jekk id-dispożizzjonijiet tas-servizz pubbliku online humiex organizzati madwar il-ħtiġijiet tal-utenti. 46
*L-Istati Membri jirċievu biss 100 punt għal kull kategorija jekk is-servizzi kien kompletament disponobbli online permezz ta' portal ċentrali. Huma rċevew 50 punt jekk l-informazzjoni dwar is-servizz biss kienet disponibbli online.
Meta mqabbla mal-figuri għas-sena ta’ qabel, iċ-ċart turi titjib fid-disponibbilta tas-seba’ kategoriji kollha. Dsatax-il Stat Membru urew titjib meta mqabbel mas-sena li għaddiet, filwaqt li l-ebda wieħed minnhom ma kellu inqas punti.
– Komunikazzjoni bejn il-qrati u l-avukati –
Grafika 23: Komunikazzjoni elettronika (0 = disponibbli f’0% tal-qrati, 4 = disponibbli f’100% tal-qrati 47 ) (sors: studju tas-CEPEJ)
– Komunikazzjoni mal-midja–
Billi tirċievi u tirrapporta informazzjoni li tinftiehem u fil-ħin, il-midja sservi bħala mezz li jikkontribwixxi għall-aċċessibilità tas-sistemi ġudizzjarji u xogħol ġudizzjarju.
Grafika 24: Relazzjonijiet bejn il-qrati u l-istampa/l-midja* (sors: il-Kummissjoni Ewropea 48 )
* Għal kull istanza (prima, it-tieni u t-tielet), jistgħu jingħataw żewġ punti jekk huma koperti l-kawżi ċivili/kummerċjali u l-kawżi amministrattivi. Jekk kategorija waħda biss hija koperta (eż. jew ċivili/kummerċjali jew amministrattiva), jingħata punt wieħed biss. DE: Kull stat federali għandu l-linji gwida tiegħu għall-imħallfin dwar il-komunikazzjoni mal-istampa u l-midja. SE: L-imħallfin jiġu mħeġġa b’mod attiv sabiex jikkomunikaw is-sentenzi tagħhom lill-midja. Barra minn hekk, inħoloq grupp tal-midja li jikkonsisti minn imħallfin mit-tliet istanzi kollha.
– Aċċess għas-sentenzi –
Id-dispożizzjoni ta’ sentenzi online tikkontribwixxi għall-avvanz tat-trasparenza u tal-fehim tas-sistema ġudizzjarja u tgħin liċ-ċittadini u n-negozji sabiex jieħdu deċiżjonijiet infurmati meta jaċċessaw il-ġustizzja. Din tikkontribwixxi wkoll għaż-żieda tal-konsistenza fil-ġurisprudenza.
Grafika 25: Aċċess għal sentenzi ppubblikati online* (kawżi ċivili u kummerċjali u amministrattivi, l-istanzi kollha) (sors: Il-Kummissjoni Ewropea 49 )
* Għal kawżi ċivili/kummerċjali u kawżi amministrattivi rispettivament ingħata punt wieħed għal kull istanza fejn is-sentenzi għall-qrati kollha huma disponibbli online għall-pubbliku ġenerali (0.5 punti fejn is-sentenzi huma disponibbli biss għal xi qrati). Meta Stat Membru għandu żewġ istanzi biss, ingħataw punti għal tliet istanzi billi ġiet riflessa l-ogħla istanza rispettiva tal-istanza non-eżistenti. Pereżempju, jekk Stat Membru għandu biss il-prim’istanza u l-ogħla istanza – bl-ogħla istanza tirċievi żewġ punti, it-tieni istanza (non-eżistenti) ingħatat żewġ punti wkoll. Għal dawk l-Istati Membri li ma jiddistingwixxux bejn kawżi amministrattvi u ċivili/kummerċjali, ingħataw l-istess punti għaż-żewġ oqsma tal-liġi. Għal xi Stati Membri, mhux is-sentenzi kollha huma disponibbli online. CZ: Xi sentenzi tal-liġi amministrattiva tal-prim’istanza huma disponibbli fuq is-sit elettroniku tal-Qorti Amministrattiva Suprema. DE: Kull stat federali u l-livell federali jiddeċiedi fuq id-disponibbiltà online tas-sentenzi tal-qrati rispettivi tagħhom. IT: Is-sentenzi tal-prim u t-tieni istanza f’kawżi ċivili/kummerċjali huma disponibbli online lill-partijiet ikkonċernati biss. SE: Il-pubbliku huwa intitolat li jaqra s-sentenzi jew id-deċiżjonijiet kollha diment li dawn ma jkunux ikklassifikati. RO: Id-disponibbiltà online tas-sentenzi lill-pubbliku ġenerali daħlet fis-seħħ f’Diċembru 2015.
Grafika 26: Arranġamenti għall-pubblikazzjoni online tas-sentenzi fl-istanzi kollha* – kawżi ċivili/kummerċjali u amministrattivi (sors: Il-Kummissjoni Ewropea 50 )
*Għal kull istanza (l-ewwel, it-tieni u t-tielet) jistgħu jingħataw żewġ punti jekk huma koperti l-kawżi ċivili/kummerċjali u amministrattivi. Jekk waħda mill-kategoriji biss hija koperta (pereżempju ċivili/kummerċjali jew amministrattiva) jingħata punt wieħed biss għal kull istanza. F’xi Stati Membri (IE, MT, EE) l-imħallfin jiddeċiedu dwar l-anonimizzazzjoni tas-sentenzi. IE: Il-liġi tal-familja, tħaris tat-tfal u ċerti proċeduri oħrajn fejn l-istatut jeħtieġ illi s-sentenzi jkunu anonimizzati. MT: Il-kawżi kollha tal-familja huma anonimizzati. DE: Il-pubblikazzjoni online ta’ għażla ta’ sentenzi f’ħafna mill-Istati federali, l-immarkar ta’ sentenzi skont il-kliem ewlenin f’xi stati federali, sistema ECLI fil-Qorti Kostituzzjonali Federali, il-Qorti Amministrattiva Federali u l-Qorti tax-Xogħol Federali. IT: Is-sentenzi tal-prim u t-tieni istanza f’kawżi ċivili/kummerċjali huma aċċessibbli online lill-partijiet ikkonċernati biss. RO: Id-disponibbiltà online tas-sentenzi lill-pubbliku ġenerali daħlet fis-seħħ f’Diċembru 2015 u deċiżjonijiet li jmorru lura għall-2007 qegħdin jittellgħu bil-mod.
– Aċċess għal metodi alternattivi għas-soluzzjoni tat-tilwim –
L-aċċess għall-ġustizzja mhuwiex limitat għall-qrati iżda japplika wkoll għal postijiet oħra barra l-qrati wkoll. L-Istati Membri kollha li pprovdew data daħħlu fis-seħħ metodi alternattivi għas-soluzzjoni tat-tilwim. Il-promozzjoni u l-inċentivar tal-użu volontarju tagħhom sabiex jinfurmaw u jżidu l-għarfien jikkontribwixxu għat-titjib tal-aċċess għal ġustizzja. Grafika 27 tkopri kull metodu għas-soluzzjoni tat-tilwim ħlief għal-litigazzjoni fil-qrati. Il-medjazzjoni, il-konċiljazzjoni u l-arbitraġġ huma l-aktar forom komuni ta’ metodi alternattivi għas-soluzzjoni tat-tilwim.
Grafika 27: Promozzjoni ta’ u inċentivi għall-użu ta’ metodi alternattivi għas-soluzzjoni tat-tilwim* (sors: Il-Kummissjoni Ewropea 51 )
*Indikaturi aggregati bbażati fuq l-indikaturi li ġejjin: 1) sit elettroniku li jipprovdi l-informazzjoni dwar l-ADR; 2) Kampanji pubbliċitarji fil-midja; 3) Fuljetti lill-pubbliku ġenerali; 4) Il-Qorti tipprovdi sessjonijiet ta’ informazzjoni speċifika dwar l-ADR fuq talba; 5) Koordinatur tal-ADR/medjazzjoni fil-qrati; 6) Pubblikazzjoni tal-evalwazzjonijiet dwar l-użu tal-ADR; 7) Pubblikazzjoni tal-istatistiċi dwar l-użu tal-ADR; 8) L-għajnuna legali tkopri spejjeż (parzjali jew sħaħ) imġarrba mill-ADR; 9) Rifużjoni sħiħa jew parzjali tal-ispejjeż tal-qorti; inkluż taxxa tal-boll; jekk l-ADR hija ta’ suċċess; 10) Avukat mhux meħtieġ għall-proċedura tal-ADR; 11) L-imħallef jista’ jaġixxi bħala medjatur; 12) Oħrajn. Għall kull wieħed minn dawn it-12-il indikatur, ingħata punt wieħed. Għall kull qasam tal-liġi, jista’ jingħata massimu ta’ 12-il punt. F’xi Stati Membri (ES, FR, LT) proċeduri ta’ konċiljazzjoni qabel il-proċeduri ġudizzjarji huma obbligatorji f’tilwim relatat max-xogħol. Barraminhekk fl-ES, il-medjazzjoni ġudizzjarja hija obbligatorja ladarba l-proċeduri ġudizzjarji jkunu bdew. IE: Il-promozzjoni u l-inċentivi jikkonċernaw biss il-proċeduri tal-familja. IT: L-imħallfin jistgħu jaġixxu bħala konċiljatur fi proċedura u, jekk ikun hekk, il-konċiljazzjoni tista’ tiġi infurzata. LV: F’tilwim relatat max-xogħol mhumiex imposti drittijiet tal-qorti.
3.2.2 Riżorsi
Riżorsi adegwati huma neċessarji għall-funzjonament tajjeb tas-sistema ġudizzjarja u sabiex ikun hemm kundizzjonijiet xierqa fil-qrati u persunal ikkwalifikat tajjeb. Mingħajr numru suffiċjenti ta’ persunal bil-kwalifiki u ħiliet meħtieġa u b'aċċess għal taħriġ kontinwu, il-kwalità tal-proċeduri u d-deċiżjonijiet ikunu fir-riskju.
– Riżorsi finanzjarji –
Il-figuri hawn taħt juru l-baġit li attwalment intnefaq fuq il-qrati, l-ewwel skont l-abitant (Grafika 28) u t-tieni bħala sehem mill-prodott domestiku gross (Grafika 29). 52
Grafika 28: In-nefqa totali ġenerali tal-gvern fuq il-qrati*
(f’EUR għal kull abitant) (sors : Eurostat)
* Id-data għal ES, LT, LU, NL u SK hija provviżorja.
Grafika 29: In-nefqa ġenerali tal-gvern fuq il-qrati* (bħala perċentwal tal-prodott domestiku gross) (sors: Eurostat)
* Id-data għal ES, LT, LU, NL u SK hija provviżorja.
– Riżorsi umani –
Ir-riżorsi umani huma element importanti għas-sistema ġudizzjarja. Il-bilanċ bejn is-sessi tal-imħallfin iżid għarfien, ħiliet u esperjenza kumplimentari u jirrifletti r-realtà tas-soċjetà.
Grafika 30: Numru ta’ mħallfin * (għal kull 100 000 abitant) (sors: studju tas-CEPEJ)
* Din il-kategorija tikkonsisti minn imħallfin li jaħdmu full-time, taħt il-metodoloġija tas-CEPEJ. Din ma tinkludix ir-Rechtspfleger/skrivani tal-qrati li jeżistu f’xi Stati Membri. EL: In-numru totali ta’ mħallfin professjonali jinkludi kategoriji differenti matul is-snin murija hawn fuq, u dan parzjalment jispjega l-varjazzjoni tagħhom.
Grafika 31: Proporzjon ta’ mħallfin professjonali nisa fil-prim u t-tieni istanza u Qrati Supremi (sors: Il-Kummissjoni Ewropea (Il-Qrati Supremi 53 ) u studju tas-CEPEJ (prim u t-tieni istanza))
Seba’ Stati Membri jirrapportaw rata bbilanċjata bejn is-sessi 54 tal-imħallfin għaż-żewġ istanzi u 14 irrapportaw rata ta’ mħallfin nisa ‘il fuq mill-bilanċ bejn is-sessi għal mill-inqas waħda miż-żewġ istanzi. Madankollu, fil-livell tal-Qorti Suprema, 19-il Stat Membru rrapportaw rati ta’ mħallfin professjonali nisa taħt – f’xi kawżi ħafna taħt – 40%.
Grafika 32: Varjazzjoni fil-proporzjon ta’ mħallfin professjonali nisa kemm fil-prim kif ukoll fit-tieni istanza mill-2010 sal-2014 kif ukoll fil-Qrati Supremi mill-2010 sal-2015* (differenza f'punti perċentwali) (sors: Il-Kummissjoni Ewropea (Il-Qrati Supremi 55 ) u studju tas-CEPEJ (prim u t-tieni istanza))
* LU: il-proporzjon ta’ mħallfin professjonali nisa fil-Qorti Suprema naqas minn 100% fl-2010 għal 50% fl-2015.
Grafika 33: Numru ta’ avukati* (għal kull 100 000 abitant) (sors: studju tas-CEPEJ)
*Avukat huwa persuna kkwalifikata u awtorizzata skont il-liġi nazzjonali biex tinvoka u taġixxi f’isem il-klijenti tagħha, biex tinvolvi ruħha fil-prattika tal-liġi, biex tidher quddiem il-qrati jew tagħti pariri u tirrappreżenta lill-klijenti tagħha fi kwistjonijiet legali (Rakkomandazzjoni Rec(2000)21 tal-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill tal-Ewropa dwar il-libertà tal-eżerċitar tal-professjoni ta’ avukat).
– It-taħriġ –
Il-promozzjoni tat-taħriġ, bħala parti mill-politiki tar-riżorsi umani, hija għodda neċessarja sabiex issostni u ttejjeb il-kwalità tas-sistemi ġudizzjarji. It-taħriġ ġudizzjarju, inkluż ħiliet ġudizzjarji huwa importanti wkoll fil-kontribuzzjoni għall-kwalità tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji u s-servizz tal-ġustizzja li jitwassal liċ-ċittadini. Id-data stabbilita hawn taħt tkopri t-taħriġ ġudizzjarju f’firxa wiesgħa ta’ oqsma, inkluż dwar il-komunikazzjoni mal-partijiet u l-istampa.
Grafika 34: Taħriġ obbligatorju għall-imħallfin* (sors: studju tas-CEPEJ 56 )
*L-Istati Membri li ġejjin ma joffrux taħriġ f’ċerti kategoriji: MT (taħriġ inizjali); DK (funzjonijiet speċjalizzati); EL, IE, MT, ES (funzjonijiet ta’ ġestjoni); BG, EE, MT (użu ta’ faċilitajiet tal-kompjuter). Fil-każijiet l-oħrajn kollha, it-taħriġ jista’ jiġi pprovdut iżda huwa fakultattiv.
Grafika 35: L-imħallfin li pparteċipaw f'attivitajiet kontinwi ta' taħriġ fil-liġi tal-UE jew fil-liġi ta' Stat Membru ieħor* (bħala perċentwal tan-numru totali ta’ mħallfin) (sors: Kummissjoni Ewropea, taħriġ ġudizzjarju Ewropew 2015 57 )
* Fi ftit kawżi rrapportati mill-Istati Membri, il-proporzjon ta' parteċipanti għal membri eżistenti ta' professjoni legali jaqbeż il-100 %, li jfisser li l-parteċipanti ħadu sehem f'aktar minn attività waħda ta' taħriġ fuq id-dritt tal-UE.
Grafika 36: Perċentwal ta' attivitajiet ta' taħriġ ġudizzjarju kontinwi dwar tipi varji ta' ħiliet ġudizzjarji* (sors: Kummissjoni Ewropea 58 )
* It-tabella turi d-distribuzzjoni ta' attivitajiet ta' taħriġ ġudizzjarju kontinwi (jiġifieri, dawk li jseħħu wara l-perjodu ta' taħriġ inizjali sabiex wieħed isir imħallef) f'kull wieħed mill-erba' oqsma identifikati bħala perċentwal tat-total. Attivitajiet ta' taħriġ legali ma jitqiesux. Awtoritajiet ta' taħriġ ġudizzjarju fid-DK, LU, UK(NI) ma pprovdewx attivitajiet ta' taħriġ speċifiku dwar il-ħiliet magħżula.
Grafika 37: Disponibbiltà ta' taħriġ għall-imħallfin dwar komunikazzjoni mal-partijiet u l-istampa (sors: Kummissjoni Ewropea 59 )
3.2.3 Għodod ta' valutazzjoni
It-titjib tal-kwalità tas-sistemi ġudizzjarji jeħtieġ għodod sabiex jiġi vvalutat il-funzjonament tagħhom. Il-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-attivitajiet tal-qorti jgħinu biex itejbu l-prestazzjoni tal-qorti billi jidentifikaw in-nuqqasijiet u l-bżonnijiet, u billi jagħmlu s-sistema ġudizzjarja aktar risponsiva għal sfidi attwali u futuri. Għodod tal-ICT xierqa jistgħu jipprovdu ġestjoni tal-kawża fil-ħin reali, statistika tal-qorti standardizzata, ġestjoni ta' kawżi pendenti u sistemi ta' twissija bikrija awtomatiċi. L-istħarriġ huwa wkoll indispensabbli sabiex jiġu vvalutat kif jaħdmu s-sistemi ġudizzjarji mill-perspettiva ta' professjonisti legali u utenti tal-qorti. Lil hinn mis-sempliċi fatt ta' implimentazzjoni tal-istħarriġ, it-Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-2016 ħarset aktar bir-reqqa lejn is-suġġetti u s-segwiti ta' stħarriġ li saru fost l-utenti tal-qorti jew professjonisti legali.
Grafika 38: Disponibbiltà ta' monitoraġġ u evalwazzjoni tal-attivitajiet tal-qorti* (sors: studju tas-CEPEJ 60 )
* Is-sistema ta' monitoraġġ għandha l-għan li tivvaluta l-attività ta' kuljum tal-qrati grazzi, b'mod partikolari, għall-ġbir tad-data u l-analiżi tal-istatistika. Is-sistema ta' evalwazzjoni tirreferi għall-prestazzjoni tas-sistemi tal-qrati, billi jintużaw indikaturi u miri. Fl-2014, l-Istati Membri kollha rrapportaw li kellhom sistema li tippermettilhom jissorveljaw in-numru ta' kawżi li deħlin u n-numru ta' deċiżjonijiet mogħtija, li għamlu dawn il-kategoriji irrilevanti. B'mod simili, ħidma fil-fond li tfasslet fl-2015 issostitwixxiet is-sempliċi referenza għall-istandards ta' kwalità bħala kategorija ta' evalwazzjoni. Dan għamilha possibbli biex il-kategoriji li jifdal jiġu amalgamati f'grafika waħda għall-monitoraġġ u l-evalwazzjoni. Data fuq "elementi oħrajn" tinkludi eżempju kawżi appellati (EE, ES, LV), smigħ (SE), jew in-numru ta' kawżi solvuti fi ħdan ċerti perjodi ta' żmien (DK).
Grafika 39: L-ICT użat għall-ġestjoni tal-kawża u għall-istatistika tal-attività tal-qorti*
(indikatur peżat: min=0, mass=4
61
) (sors: studju tas-CEPEJ)
* IE: Il-preżentazzjoni tal-kawża b'mod elettroniku huwa obbligatorju għall-kawżi dwar insolvenza personali aktar milli falliment u fakultattiv għal kwalunkwe pretensjoni żgħira.
Grafika 40: Suġġetti ta' stħarriġ li saru fost l-utenti tal-qorti jew il-professjonisti legali* (sors: Kummissjoni Ewropea 62 )
* Uħud mill-Istati Membri li ma wettqux l-istħarriġ fl-2014 għamluh fl-2015 (IT) jew ippjanawh għall-2016 (IE).
Grafika 41: Is-segwitu ta' stħarriġ li sar fost l-utenti tal-qorti jew il-professjonisti legali (sors: Kummissjoni Ewropea 63 )
Data tikkonċerna l-2014. Rata tat-tagħmir minn 100% (apparat użat għal kollox) għal 0% (apparat non-eżistenti) tindika l-preżenza funzjonali fil-qrati tal-apparat kopert mill-graff, skont l-iskala li ġejja: (100% = 4 punti jekk applikabbli għall-kwistjonijiet kollha / 1.33 punti għal kull kwistjoni speċifika; 50-99% = 3 punti jekk applikabbli għall-kwistjonijiet kollha / 1 punt għal kull kwistjoni speċifika; 10-49%= 2 punti jekk applikabbli għall-kwistjonijiet kollha / 0.66 punt għal kull kwistjoni speċifika; 1-9% = 1 punt jekk applikabbli għall-kwistjonijiet kollha / 0.33 punti għal kull kwistjoni speċifika. Il-kwistjoni tirrigwarda t-tip ta’ litigazzjoni ġestita (ċivili/kummerċjali, kriminali, amministrattiva jew oħra).
Ix-xerrejja anonomi huma mħarrġa u mgħarrfa sabiex josservaw, jesperjenzaw u jkejlu proċess (servizz pubbliku) billi jaġixxu bħala utent prospettiv.
Għal dan il-għan, kull riċerkatur aġixxa bħala ċittadin regolari u “il-vjaġġ” tiegħu/tagħha kien għal żmien limitat, jiġifieri kull xerrej anonimu kellu jum sabiex jivvaluta avveniment wieħed tal-ħajja. Dan jimplika li meta karatteristika partikolari ma setgħetx tinstab f’dan iż-żmien, ingħatat risposta fin-negattiv.
Data tikkonċerna l-2014. Rata tat-tagħmir minn 100% (apparat użat għal kollox) għal 0% (apparat non-eżistenti) tindika l-preżenza funzjonali fil-qrati tal-apparat kopert mill-grafika, skont l-iskala li ġejja: (100% = 4 punti jekk applikabbli għall-kwistjonijiet kollha / 1.33 punti għal kull kwistjoni speċifika; 50-99% = 3 punti jekk applikabbli għall-kwistjonijiet kollha / 1 punt għal kull kwistjoni speċifika; 10-49%= 2 punti jekk applikabbli għall-kwistjonijiet kollha / 0.66 punt għal kull kwistjoni speċifika; 1-9% = 1 punt jekk applikabbli għall-kwistjonijiet kollha / 0.33 punti għal kull kwistjoni speċifika. Il-kwistjoni tirrigwarda t-tip ta’ litigazzjoni ġestita (ċivili/kummerċjali, kriminali, amministrattiva jew oħra).
IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 11.4.2016
COM(2016) 199 final
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE għall-2016
3.2.4 Standards tal-kwalità
L-istandards jistgħu jgħollu l-kwalità tas-sistemi tal-ġustizzja 1 . Fl-2015, il-Kummissjoni bdiet taħdem mal-grupp ta' persuni ta' kuntatt speċifikament dwar l-istandards li jirrigwardaw il-funzjonament tas-sistemi tal-ġustizzja. L-istandards ta' kwalità jinvolvu firxa wiesgħa ta' suġġetti dwar kif is-sistemi tal-ġustizzja huma stabbiliti u jaħdmu. Bosta atturi jistgħu jwettqu rwol fil-ħolqien ta' dawn l-istandards 2 . Il-Figura 42 tippreżenta stampa ġenerali tal-istandards eżistenti. Hija turi li standards li jkopru ħafna aspetti tas-sistemi tal-ġustizzja tagħhom huma ddefiniti f'numru kbir ta' Stati Membri. It-tagħrif miġbur juri wkoll li l-istandards huma fil-biċċa l-kbira ddefiniti mil-liġi. Madankollu, kwistjonijiet relatati direttament mal-funzjonament operattiv tal-qrati huma stabbiliti l-aktar fil-livell tal-qorti, inkluż permezz ta' prattiki stabbiliti sew tal-qorti. Dan jirrigwarda b'mod partikolari l-ġestjoni ta' xogħol b'lura, il-monitoraġġ ta' kawżi, il-piż tax-xogħol tal-qrati, is-servizzi pprovduti lill-utenti tal-qorti, il-faċilitajiet tal-qorti u informazzjoni lill-partijiet.
Figura 42: Standards iddefiniti dwar aspetti relatati mas-sistema tal-ġustizzja* (sors: Il-Kummissjoni Ewropea 3 )
* Innota li t-tweġibiet vojta fi standards marbuta ma' kawżi amministrattivi jistgħu jkunu dovuti għan-nuqqas ta' kategorija speċifika "kawżi amministrattivi" (eż. IE). Il-PL u r-UK ma pprovdewx informazzjoni dwar l-istandards. Fl-oqsma mmarkati, l-istandards huma fil-biċċa l-kbira stabbiliti mill-qrati, inkluż permezz ta' prattiki stabbiliti sew tal-qorti. Għall-oqsma l-oħra kollha, l-istandards huma prinċipalment iddefiniti mil-liġi.
Il-Figura 43 ta' hawn taħt tanalizza sitt aspetti speċifiċi: il-ħin tal-ipproċessar (limiti taż-żmien 4 u skali ta' żmien 5 ), il-ġestjoni ta' xogħol b'lura, il-monitoraġġ attiv ta' kawżi, l-informazzjoni lill-partijiet, is-sentenzi u l-allokazzjoni ta' riżorsi umani. Din turi li, għalkemm fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, l-oqsma koperti minn standards jidhru li huma l-istess, il-kontenut tagħhom jista' jvarja b'mod sinifikanti.
Pereżempju, f'numru limitat ta' Stati Membri, standards dwar l-immaniġġar tax-xogħol b'lura jipprovdu għal tul ta' żmien massimu għall-kawżi pendenti jew għal miżuri li jirranġaw is-sitwazzjoni tax-xogħol b'lura 6 . Standards dwar informazzjoni lill-partijiet ivarjaw mill-għoti ta' informazzjoni lill-partijiet dwar il-kawża tagħhom fl-uffiċċji tal-qorti sal-għoti lill-partijiet ta' aċċess onlajn għall-informazzjoni jew li jiġu pprovduti biha awtomatikament 7 . Is-sistemi tal-monitoraġġ tal-kawżi u ta' twissija bikrija rari huma awtomatizzati, għalkemm fil-parti l-kbira tal-Istati Membri huwa teknikament possibbli li jkun hemm informazzjoni fil-ħin reali permezz ta' sistemi ta' mmaniġġar ta' kawżi. Mudelli elettroniċi standardizzati li huma disponibbli għall-imħallfin f'għadd ta' Stati Membri jistgħu jvarjaw minn mudelli formali sempliċi sa materjal aktar żviluppat immirat li jiffaċilita l-abbozzar tad-deċiżjonijiet.
Fl-aħħar nett, jidher li xi standards ġew definiti u implimentati fuq livell nazzjonali, filwaqt li oħrajn japplikaw biss f'ċerti qrati jew territorji jew għal ċerti tipi ta' kawżi jew oqsma tal-ġustizzja 8 .
Figura 43: Standards speċifiċi f'aspetti magħżula relatati mas-sistema tal-ġustizzja* (sors: Il-Kummissjoni Ewropea 9 )
* CY, IE ma rrappurtaw l-ebda standards fl-oqsma magħżula. Il-PL u r-UK ma pprovdewx informazzjoni dwar l-istandards. DE: Strutturi deċentralizzati jfissru li l-istandards jistgħu jvarjaw minn stat federali għal ieħor u minn qorti għal oħra. Il-kolonna aktar ċara tikkorrispondi man-numru totali ta' Stati Membri li ddefinixxew standards oħra fl-oqsma magħżula. Standards dwar iż-żmien tal-ipproċessar tal-kawżi jinkludu kawżi ċivili, kummerċjali u amministrattivi.
|
3.2.5 Konklużjonijiet dwar il-kwalità tas-sistemi tal-ġustizzja Aċċess faċli, riżorsi adegwati, għodod ta' valutazzjoni effettivi u standards xierqa huma fatturi ewlenin li jikkontribwixxu għall-kwalità tas-sistemi tal-ġustizzja. It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2016 tikkonferma li s-sitwazzjoni tvarja b'mod sinifikanti madwar l-UE, iżda wkoll li ħafna Stati Membri qed jagħmlu sforzi partikolari f'dawn l-oqsma. Aċċessibbiltà It-Tabella ta' Valutazzjoni teżamina l-aċċessibbiltà tas-sistemi tal-ġustizzja matul il-katina kollha tal-ġustizzja u turi dan li ġej: Informazzjoni onlajn dwar is-sistema tal-ġustizzja hija disponibbli fl-Istati Membri kollha. Madankollu, informazzjoni dwar kif tibda proċediment ġudizzjarju u dwar il-kompożizzjoni tal-ispejjeż tal-proċedimenti għadha mhix disponibbli f'xi Stati Membri (il-Figura 18). Ċerti Stati Membri żviluppaw soluzzjonijiet avvanzati aċċessibbli għall-utenti f'dan ir-rigward, pereżempju billi jipprovdu għodda interattiva onlajn li tippermetti lill-applikanti tal-għajnuna legali biex jikkalkulaw il-possibiltà li jkunu eliġibbli għal għajnuna legali. L-għajnuna legali hija essenzjali biex jiġi ggarantit aċċess ugwali għall-ġustizzja. Meta mqabbel mal-2010, jidher li kien hemm aktar Stati Membri li żiedu l-baġit għall-għajnuna legali milli kien hemm li naqqsuh (il-Figura 19). Meta titqabbel l-eliġibbiltà finanzjarja għal għajnuna legali fix-xenarju speċifiku ta' tilwima tal-konsumatur, fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri l-limitu tad-dħul biex wieħed jikseb għajnuna legali li tkopri mill-inqas parti mill-ispejjeż rispettivi huwa ogħla mil-livell minimu rispettiv tal-Eurostat għall-faqar (il-Figura 20). Xi Stati Membri għandhom sistema fis-seħħ li tirrikjedi rieżami annwali u possibbilment l-adattament tal-limitu għall-għajnuna legali. Is-sottomissjoni elettronika ta' pretensjonijiet mhijiex fis-seħħ fl-Istati Membri kollha (il-Figura 21). Madankollu, il-kwalità ta' proċedimenti għal pretensjonijiet żgħar onlajn, pereżempju biex tinkiseb informazzjoni dwar it-trattament tal-kawżi jew il-possibbiltà li jiġu appellati d-deċiżjonijiet tal-qorti, għamlet progress mill-2013 (il-Figura 22). Dan huwa sinjal li l-Istati Membri għamlu sforzi biex jissodisfaw il-ħtiġijiet taċ-ċittadini u n-negozji li jużaw is-sistema tal-ġustizzja. Komunikazzjoni elettronika bejn il-qrati u l-partijiet xorta għadha mhix possibbli fi wħud mill-Istati Membri (il-Figura 23). In-nuqqas ta' għodod tal-ICT jagħmel il-proċedimenti ġudizzjarji aktar diffiċli u għalja, kemm għall-qrati kif ukoll għall-partijiet; pereżempju, fi Stat Membru wieħed, riforma li tippermetti lill-qrati sabiex jippreżentaw id-dokumenti b'mod elettroniku lill-partijiet u lill-avukati ffrankat aktar minn EUR 4,2 miljun fl-2015 (aktar minn 2% tal-baġit tal-qrati). Id-disponibbiltà onlajn tas-sentenzi tal-qrati għal kawżi ċivili, kummerċjali u amminsitrattivi tista' tittejjeb (il-Figure 25). Wara l-pubblikazzjoni ta' ċifri dwar din il-kwistjoni fit-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2015, ċerti Stati Membri bdew jimplimentaw miżuri biex iżidu d-disponibbiltà onlajn ta' sentenzi inkluż fl-ewwel istanza. L-użu volontarju ta' metodi ta' soluzzjoni alternattiva tat-tilwim (pereżempju, medjazzjoni, konċiljazzjoni) huwa promoss u inċentivat fl-Istati Membri kollha. Dan huwa aktar ta' spiss il-każ għal tilwim ċivili u kummerċjali milli għat-tilwim fil-qasam tax-xogħol u tal-konsumaturi (il-Figura 27). Dan l-iżvilupp pożittiv juri li hemm mezzi biex jitħeġġeġ l-użu volontarju ta' metodi ta' soluzzjoni alternattiva tat-tilwim mingħajr ma jiġi affettwat id-dritt fundamentali għal rimedju quddiem tribunal. L-użu tal-ADR biex jissolva tilwim bejn il-konsumaturi u n-negozjanti huwa mistenni li jiżdied fil-futur bl-implimentazzjoni fl-2016 tad-Direttiva tal-ADR tal-Konsumaturi u r-Regolament dwar ir-Riżoluzzjoni tat-Tilwim Onlajn (Online Dispute Resolution - ODR) 10 . Riżorsi Ġustizzja ta' kwalità għolja tirrikjedi livell adegwat ta' riżorsi finanzjarji u umani, taħriġ xieraq u bilanċ bejn is-sessi fost l-imħallfin. It-Tabella ta' Valutazzjoni turi dan li ġej: F'termini ta' riżorsi finanzjarji, id-dejta turi li n-nefqa fuq is-sistema tal-ġustizzja f'ħafna mill-Istati Membri tibqa' pjuttost stabbli (il-Figura 28). Għad-determinazzjoni tar-riżorsi finanzjarji għall-ġudikatura, ftit Stati Membri biss iqisu d-dejta attwali dwar l-għadd ta' kawżi li qed jidħlu jew dawk riżolti biex jevalwaw l-ispejjeż involuti (il-Figura 51). Il-livell ta' bilanċ bejn is-sessi fost l-imħallfin fil-qrati tal-ewwel u/jew it-tieni istanza huwa ġeneralment tajjeb. Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, kull sess jirrappreżenta bejn 40 u 60%. Fil-Qrati Supremi, anki jekk il-biċċa l-kbira tal-Istati Membri mixjin lejn il-bilanċ bejn is-sessi, il-progress għadu miexi bil-mod f'xi wħud (il-Figura 32). Fir-rigward tat-taħriġ tal-imħallfin, filwaqt li l-Istati Membri jirrikonoxxu l-importanza ta' taħriġ inizjali kontinwu u obbligatorju (il-Figura 34), huma meħtieġa sforzi biex tittejjeb il-firxa tat-taħriġ offrut, b'mod partikolari fil-ħiliet ġudizzjarji. Taħriġ kontinwu dwar il-ħiliet ġudizzjarji (is-sengħa tal-imħallef), il-ħiliet tal-IT, il-ġestjoni tal-qorti u l-etika ġudizzjarja ma jeżistix fl-Istati Membri kollha u, fejn jeżisti, l-attivitajiet ta' taħriġ spiss ma jkoprux dawn il-ħiliet kollha (il-Figura 36). Barra minn hekk, ċerti Stati Membri ma jipprovdux taħriġ dwar il-komunikazzjoni mal-partijiet u mal-istampa (il-Figura 37), aspett kruċjali għall-utenti finali u biex titrawwem fiduċja fis-sistema tal-ġustizzja. Għodod ta' valutazzjoni L-għodod tal-monitoraġġ u l-evalwazzjoni għall-valutazzjoni tal-funzjonament tas-sistemi tal-ġustizzja huma disponibbli fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri (il-Figura 38). Madankollu, il-proċessi ta' monitoraġġ relatati max-xogħol b'lura jew ma' sistemi ta' twissija bikrija rari huma awtomatizzati (il-Figura 43). Barra minn hekk, mhux is-sistemi tal-ġbir tad-dejta kollha jipprovdu biżżejjed informazzjoni dwar il-funzjonament tas-sistema, b'mod partikolari għat-tieni istanza u għal dawk superjuri u f'kategoriji speċifiċi ta' kawżi, bħall-insolvenza. F'ċerti Stati Membri, ġenerazzjonijiet ġodda ta' għodod tal-ICT huma flessibbli biżżejjed biex jissodisfaw ħtiġijiet ġodda jew biex jiġbru dejta dwar l-impatt ta' riformi partikolari; pereżempju meta rriforma l-leġiżlazzjoni tal-ADR tiegħu, Stat Membru stabbilixxa ġbir ta' dejta trimestrali regolari speċifiku biex jivvaluta l-impatt tagħha. Is-sistemi ta' ġestjoni tal-kawżi tal-ICT għadhom iridu jiġu mtejba f'ħafna Stati Membri biex jiġi żgurat li jistgħu jservu diversi skopijiet u li jiġu implimentati b'mod konsistenti fis-sistema tal-ġustizzja kollha kemm hi (il-Figura 39). F'ċerti Stati Membri, għadu mhux possibbli li jiġi żgurat il-ġbir nazzjonali ta' dejta fl-oqsma kollha tal-ġustizzja. F'xi Stati Membri, l-għodod tal-ICT ma jipprovdux għall-monitoraġġ f'ħin reali tal-progress tal-kawżi, jew għall-ġestjoni ta' xogħol b'lura, inkluża l-identifikazzjoni ta' kawżi partikolarment antiki. Min-naħa l-oħra, ċerti Stati Membri għandhom sistemi ta' twissija bikrija biex jiskopru problemi jew jikkonformaw ma' standards ta' proċessar tal-kawżi, li jiffaċilita s-sejba ta' soluzzjonijiet tempestivi. L-użu regolari ta' stħarriġ huwa importanti biex jinkiseb fehim aħjar tal-opinjonijiet li l-utenti u l-professjonisti jkollhom fuq is-sistema tal-ġustizzja. Madankollu, l-użu ta' stħarriġ għadu 'l bogħod milli jkun prattika komuni fl-Istati Membri kollha (il-Figura 40). Barra minn hekk, meta jintuża l-istħarriġ, ftit Stati Membri biss għandhom segwitu sistematiku, pereżempju sabiex jiddeterminaw il-bżonnijiet ta' taħriġ tal-imħallfin u l-persunal tal-qorti jew biex itejbu l-funzjonament ta' ċerti qrati (il-Figura 41). Fi Stat Membru wieħed, pereżempju, l-istħarriġ jintuża biex jiġi evalwat il-programm ta' ħidma ta' kull erba' snin tal-ġudikatura, u jservi ta' input għall-programm għall-erba' snin ta' wara. L-Istandards L-użu ta' standards huwa importanti biex tiżdied il-kwalità tas-sistemi tal-ġustizzja. It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2016 tippreżenta fl-ewwel immappjar ħarsa ġenerali lejn l-istandards fl-Istati Membri li jirregolaw il-funzjonament ta' sistemi tal-ġustizzja li turi dan li ġej. Il-maġġoranza tal-Istati Membri għandhom standards li jkopru aspetti simili tas-sistemi tal-ġustizzja tagħhom. Pereżempju, il-biċċa l-kbira tal-Istati Membri għandhom standards dwar il-mod kif għandhom jitmexxew il-proċeduri ġudizzjarji, dwar kif għandhom ikunu infurmati l-partijiet jew dwar kif għandhom jitfasslu s-sentenzi (il-Figura 42). Madankollu, għadhom jeżistu differenzi sinifikanti fir-rigward tal-kontenut ta' dawn l-istandards u l-livell ta' kwalità li huma jistabbilixxu (il-Figura 43). Minbarra dan, l-implimentazzjoni tal-istandards hija diversa; xi wħud ġew definiti fuq bażi nazzjonali filwaqt li oħrajn japplikaw biss għal ċerti qrati jew territorji jew għal ċerti tipi ta' kawżi jew oqsma tal-ġustizzja. Fir-rigward tal-istandards dwar il-ġestjoni ta' kawżi u xogħol b'lura, inqas minn nofs l-Istati Membri għandhom standards dwar miżuri biex jitnaqqas ix-xogħol b'lura eżistenti u hemm saħansitra numru iżgħar li jiddefinixxu t-tul ta' żmien massimu li jistgħu jdumu l-kawżi pendenti. Numru żgħir ta' Stati Membri għandhom standards dwar l-iskali taż-żmien għall-proċeduri u sistemi ta' twissija bikrija, bħal avviżi awtomatiċi għal kawżi li huma qodma, urġenti jew inkella jeħtieġu attenzjoni partikolari. Standards dwar kif il-partijiet jiġu mgħarrfa dwar il-kawżi tagħhom jeżistu fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri. Madanakollu, f'xi wħud minnhom biss il-partijiet huma informati awtomatikament jew jista' jkollhom aċċess onlajn għal din l-informazzjoni. Pereżempju, f'xi Stati Membri, il-partijiet jirċievu notifiki awtomatiċi permezz tas-sistema e-file, jew jiġu mfakkra permezz ta' SMS dwar id-data tas-seduti tal-qorti. Standards dwar l-elaborazzjoni ta' sentenzi jeżistu f'xi Stati Membri, b'mod partikolari dawk li jikkonsistu f'rekwiżiti speċifiċi dwar l-istruttura. Mudelli elettroniċi standardizzati għad-dispożizzjoni tal-imħallef jeżistu wkoll f'ħafna Stati Membri. Dawn ivarjaw minn mudelli sempliċi għal materjal aktar avvanzat li għandu l-għan li jiffaċilita l-abbozzar tad-deċiżjonijiet. F'numru iżgħar ta' Stati Membri r-rekwiżiti ġenerali dwar iċ-ċarezza u l-konċiżjoni huma pprovduti mil-liġijiet proċedurali u xi wħud saħansitra żviluppaw politika speċifika ta' lingwaġġ ċar għall-komunikazzjoni bil-miktub u orali tal-qorti. L-istandards dwar l-allokazzjoni tar-riżorsi umani huma – fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri – marbuta mal-ammont ta' xogħol. Madankollu, filwaqt li f'xi pajjiżi l-aġġustamenti mhumiex frekwenti, oħrajn għandhom sistema ta' allokazzjoni aktar flessibbli li tippermettilhom li jadattaw kull sena għall-bidliet jew iqisu l-ħtiġijiet mistennija. |
3.3 Indipendenza
L-indipendenza ġudizzjarja hija rekwiżit li joħroġ mid-dritt għal rimedju effettiv stabbilit fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE (Artikolu 47) 11 . Hija importanti wkoll għal ambjent ta' investiment attraenti, billi tassigura l-ġustizzja, il-prevedibbiltà u ċ-ċertezza tas-sistema ġuridika li fiha joperaw in-negozji.
Barra mill-informazzjoni dwar il-perċezzjoni fuq l-indipendenza ġudizzjarja, it-Tabella ta' Valutazzjoni turi kif is-sistemi tal-ġustizzja huma organizzati biex jipproteġu l-indipendenza ġudizzjarja f'ċerti tipi ta' sitwazzjonijiet fejn l-indipendenza tista' tkun f'riskju. Wara li kkoperat man-netwerks ġudizzjarji Ewropej, b'mod partikolari n-Netwerk Ewropew tal-Kunsilli għall-Ġudikatura (European Network of Councils for the Judiciary - ENCJ), it-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2016 turi ċifri aġġornati dwar l-indipendenza strutturali. 12
Għall-ewwel darba, it-Tabella ta' Valutazzjoni tippreżenta r-riżultati ta' stħarriġ tal-Ewrobarometru dwar il-perċezzjoni tal-indipendenza ġudizzjarja mill-perspettiva taċ-ċittadini u n-negozji.
3.3.1 Perċezzjoni dwar l-indipendenza ġudizzjarja
Figura 44: Perċezzjoni tal-indipendenza tal-qrati u l-imħallfin fost il-pubbliku ġenerali (sors: Ewrobarometru 13 )
Figura 45: Ir-raġunijiet ewlenin fost il-pubbliku ġenerali għan-nuqqas ta' indipendenza li jipperċepixxu (is-sehem ta' dawk kollha li wieġbu — valur ogħla jfisser aktar influwenza) (sors: Ewrobarometru 14 )
Din il-figura turi r-raġunijiet ewlenin għan-nuqqas perċepit ta' indipendenza tal-qrati u tal-imħallfin. Dawk li wieġbu fost il-pubbliku ġenerali, li kklassifikaw l-indipendenza tas-sistema tal-ġustizzja bħala li hija "pjuttost ħażina" jew "ħażina ħafna", setgħu jagħżlu minn fost tliet raġunijiet biex jispjegaw il-klassifikazzjoni tagħhom. L-Istati Membri huma fl-istess ordni bħal fil-Figura 44.
Fost ir-rispondeni li kklassifikaw l-indipendenza tas-sistema tal-ġustizzja bħala "tajba ħafna" jew "pjuttost tajba", kważi tliet kwarti (ekwivalenti għal 39% ta' dawk kollha li wieġbu) semmew il-garanziji pprovduti mill-istatus u l-pożizzjoni tal-imħallfin bħala raġuni għall-klassifikazzjoni tagħhom 15 .
Figura 46: Il-perċezzjoni tal-indipendenza tal-qrati u l-imħallfin fost il-kumpaniji (sors: Ewrobarometru 16 )
Figura 47: Ir-raġunijiet ewlenin fost il-kumpaniji għan-nuqqas ta' indipendenza li jipperċepixxu (ir-rata ta' dawk kollha li wieġbu — valur ogħla jfisser aktar influwenza) (sors: Ewrobarometru 17 )
Din il-figura turi r-raġunijiet ewlenin għan-nuqqas perċepit ta' indipendenza tal-qrati u tal-imħallfin. Dawk li wieġbu fost il-kumpaniji, li kklassifikaw l-indipendenza tas-sistema tal-ġustizzja bħala li hija "pjuttost ħażina" jew "ħażina ħafna", setgħu jagħżlu minn fost tliet raġunijiet biex jispjegaw il-klassifikazzjoni tagħhom. L-Istati Membri huma fl-istess ordni bħal fil-Figura 46.
Fost il-kumpaniji li kklassifikaw l-indipendenza tas-sistema tal-ġustizzja bħala "tajba ħafna" jew "pjuttost tajba", tliet kwarti (ekwivalenti għal 36% tal-kumpaniji kollha li wieġbu) semmew il-garanziji pprovduti mill-istatus u l-pożizzjoni tal-imħallfin bħala raġuni għall-klassifikazzjoni tagħhom 18 .
Figura 48: WEF: il-perċezzjoni tan-negozji dwar l-indipendenza ġudizzjarja* (perċezzjoni — valur ogħla jfisser perċezzjoni aħjar) (sors: Forum Ekonomiku Dinji - WEF 19 )
* In-numru fil-parentesi huwa l-klassifika l-iktar riċenti fost 140 pajjiż fid-dinja li pparteċipaw.
3.3.2 Indipendenza strutturali
Biex tiġi żgurata l-indipendenza strutturali huma meħtieġa salvagwardji ġuridiċi. Il-maġġoranza tal-Istati Membri għandhom Kunsill għall-Ġudikatura li għandu l-kompitu li jħares l-indipendenza ġudizzjarja. Il-Figura 49 u l-Figura 50 jippreżentaw paragun usa' u aġġornat dwar il-kompożizzjoni (skont il-proċess ta' nomina) u s-setgħat prinċipali tal-Kunsilli eżistenti fl-UE. Din il-ħarsa ġenerali komparattiva tista' tkun utli għall-Istati Membri li jadottaw riformi biex jiżguraw li l-Kunsilli għall-Ġudikatura jaħdmu b'mod effettiv bħala istituzzjonijiet nazzjonali indipendenti b'responsabbiltà finali għal appoġġ lill-ġudikatura fil-kompitu tagħha tal-forniment tal-ġustizzja b'mod indipendenti, filwaqt li jqisu t-tradizzjonijiet u l-ispeċifiċitajiet tas-sistemi nazzjonali tal-ġustizzja.
It-Tabella ta' Valutazzjoni teżamina wkoll kif is-sistemi tal-ġustizzja huma organizzati biex jipproteġu l-indipendenza ġudizzjarja f'ċerti tipi ta' sitwazzjonijiet fejn l-indipendenza tista' tkun f'riskju. L-erba' indikaturi juru salvagwardji f'dawn is-sitwazzjonijiet: is-salvagwardji rigward it-trasferiment ta' mħallfin mingħajr il-kunsens tagħhom (il-Figura 52), it-tkeċċija ta' mħallfin (il-Figura 53), l-allokazzjoni ta' kawżi li jkunu deħlin f'qorti (il-Figura 54), u l-irtirar u l-iskwalifika ta' mħallfin (il-Figura 55). Ir-Rakkomandazzjoni tal-2010 tal-Kunsill tal-Ewropa dwar l-imħallfin: l-indipendenza, l-effiċjenza u r-responsabiltajiet ("ir-Rakkomandazzjoni") tippreżenta standards imfassla biex jippreservaw l-indipendenza tal-ġudikatura f'sitwazzjonijiet bħal dawn. 20 Iċ-ċifri ġew aġġornati f'kawżi fejn il-qafas jew il-prattika ġuridiċi fl-Istati Membri nbidlu mill-pubblikazzjoni tat-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2015. Huma jagħtu ħarsa ġenerali lejn is-salvagwardji ġuridiċi f'ċerti tipi ta' sitwazzjonijiet. Madankollu, ma jipprovdux analiżi u ma jippreżentawx dejta kwantitattiva dwar l-effikaċja tas-salvagwardji u li jkun hemm aktar salvagwardji mhuwiex biżżejjed, fih innifsu, sabiex jiżgura l-effikaċja ta' sistema tal-ġustizzja 21 . Għandu jiġi nnutat ukoll li l-implimentazzjoni ta' politiki u prattiki li jippromwovu l-integrità u jipprevjenu l-korruzzjoni fil-ġudikatura hija essenzjali wkoll sabiex tiġi garantita l-indipendenza ġudizzjarja.
Figura 49: Kompożizzjoni tal-Kunsilli għall-Ġudikatura skont il-proċess ta' nomina* 22
Il-grafika turi l-kompożizzjoni tal-Kunsilli għall-Ġudikatura, 23 il-membri tal-ENCJ, skont il-proċess ta' nomina, skont jekk il-membri humiex imħallfin/prosekuturi eletti jew magħżula/proposti mill-pari tagħhom, membri nnominati mill-fergħa eżekuttiva jew leġiżlattiva, jew membri nnominati minn korpi u awtoritajiet oħra. Mhux inqas minn nofs il-membri tal-Kunsilli għandhom ikunu mħallfin magħżula mill-pari tagħhom mil-livelli kollha tal-ġudikatura u b'rispett tal-pluraliżmu fil-ġudikatura. 24
*BE: il-membri ġudizzjarji huma l-imħallfin jew il-prosekuturi; BG: il-kategorija tal-"prosekuturi" tinkludi maġistrat investigattiv elett wieħed; DK: il-membri kollha huma maħtura formalment mill-Ministru tal-Ġustizzja; il-kategorija "Maħtur/appuntat minn korpi/awtoritajiet oħra" tinkludi żewġ rappreżentanti tal-qorti (nnominati mill-junjin għall-persunal amministrattiv u mill-junjin tal-pulizija); ES: il-membri tal-Kunsill li ġejjin mill-ġudikatura huma maħtura mill-Parlament - il-Kunsill jikkomunika lill-Parlament il-lista ta' kandidati li rċevew l-appoġġ ta' assoċjazzjoni tal-imħallfin jew ta' ħamsa u għoxrin imħallef; FR: il-Kunsill għandu żewġ formazzjonijiet — waħda b'ġuriżdizzjoni fuq imħallfin li jippresjiedu, u l-oħra b'ġuriżdizzjoni fuq il-prosekuturi; Il-Kunsill jinkludi membru wieħed tal-Conseil d'Etat (il-Kunsill tal-Istat) elett mill-assemblea ġenerali tal-Conseil d'Etat; IT-CSM: Consiglio superiore della Magistratura (li jkopri l-qrati ċivili u kriminali); il-kategorija tal-"imħallfin" tinkludi żewġ maġistrati (imħallfin u/jew prosekuturi) eletti mill-Qorti Suprema; IT-CPGA: Consiglio di presidenza della giustizia amministrativa (li jkopri l-qrati amministrattivi); MT: il-Kap tal-Oppożizzjoni jappunta membru lajk; NL: il-membri huma maħtura formalment b'Ordni Rjali fuq proposta tal-Ministru tas-Sigurtà u tal-Ġustizzja; RO: il-maġistrati eletti huma validati mis-Senat; SI: il-membri huma eletti mill-Assemblea Nazzjonali fuq proposta tal-President tar-Repubblika.
Figura 50: Is-setgħat tal-Kunsilli għall-Ġudikatura* 25
Din il-figura turi xi wħud mis-setgħat ewlenin tal-Kunsilli, il-membri tal-ENCJ, bħas-setgħat li jirrigwardaw ifl-ħatra tal-imħallfin u s-setgħat li jaffettwaw il-karrieri tagħhom. Din ġiet estiża biex tinkludi s-setgħa li jevalwaw l-imħallfin u ċerti setgħat maniġerjali, bħas-setgħa li jiddeċiedu dwar in-numru ta' persunal tal-qorti, jallokaw il-baġit għal qrati partikolari u jiddeterminaw l-użu tal-ICT fil-qrati.
* Il-figura tippreżenta biss ċerti setgħat u mhijiex eżawrjenti. Il-Kunsilli għall-Ġudikatura għandhom setgħat oħra mhux imsemmija hawnhekk. IT: il-kolonna turi s-setgħat għaż-żewġ kunsilli — is-CSM: il-kunsill għal qrati ċivili u kriminali u s-CPGA: il-kunsill għall-qrati amministrattivi; is-CPGA biss għandu setgħat fuq l-ICT fil-qrati u huwa korp konsultattiv; LV: korpi ġudizzjarji oħra li jmexxu lilhom infushom jeżerċitaw ċerti setgħat, eż. fuq dixxiplina u etika; F'xi pajjiżi, l-eżekuttiv huwa marbut, bil-liġi jew fil-prattika, li jsegwi l-proposta tal-Kunsill għall-Ġudikatura għall-ħatra jew it-tkeċċija ta' mħallef (pereżempju ES).
Figura 51: Kriterji għad-determinazzjoni ta' riżorsi finanzjarji għall-ġudikatura* 26
Il-figura turi liema fergħa tal-gvern (ġudizzjarja, leġiżlattiva jew eżekuttiva) tiddefinixxi l-kriterji għad-determinazzjoni ta' riżorsi finanzjarji għall-ġudikatura. Hija tippreżenta wkoll il-kriterji li ġejjin għal kull pajjiż: l-allokazzjonijiet huma bbażati jew fuq l-ispejjeż storiċi/realizzati - li huwa l-aktar kriterju komuni - jew, inqas frekwentement, fuq l-għadd ta' kawżi li jkunu deħlin/kawżi riżolti, l-ispejjeż antiċipati jew ħtiġijiet/talbiet tal-qrati.
* EL u CY: informazzjoni mit-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2015; DK: huwa meqjus in-numru ta' kawżi deħlin u kawżi riżolti fil-qrati tal-ewwel istanza; DE: biss għall-baġit tal-Qorti Suprema — fir-rigward tal-qrati tal-ewwel istanza u tat-tieni istanza; is-sistemi ġudizzjarji jvarjaw bejn l-istati federali; DK: in-numru ta' kawżi deħlin u kawżi riżolti għall-qrati tal-ewwel u tat-tieni istanza; FR: in-numru ta' kawżi deħlin u kawżi riżolti għall-qrati tal-istanzi kollha; IT: il-Ministeru tal-Ġustizzja jiddefinixxi kriterji għall-qrati ċivili u kriminali, filwaqt li l-Kunsill għall-Ġudikatura (CPGA) jiddefinixxi kriterji għall-qrati amministrattivi; HU: il-leġiżlazzjoni tgħid li s-salarji tal-imħallfin għandhom ikunu stabbiliti fl-att dwar il-baġit ċentrali b'tali mod li l-ammont ma jkunx aktar baxx milli kien fis-sena ta' qabel; NL: in-numru ta' kawżi riżolti bbażat fuq l-evalwazzjoni tal-ispejjeż għall-qrati huwa kkunsidrat.
Figura 52: Is-salvagwardji dwar it-trasferiment ta' mħallfin mingħajr il-kunsens tagħhom* 27 (is-sigurtà tal-kariga tal-imħallfin)
Il-figura turi jekk it-trasferiment ta' mħallfin mingħajr il-kunsens tagħhom huwiex permess u, jekk dan ikun il-każ, liema awtoritajiet jieħdu d-deċiżjoni, ir-raġunijiet għal dawn it-trasferimenti u jekk huwiex possibbli li jsir appell kontra deċiżjoni bħal din. Dawn in-numri jindikaw kemm imħallfin ġew trasferiti mingħajr il-kunsens tagħhom fl-2014 għal raġunijiet organizzattivi, dixxiplinarji jew oħrajn, u kemm appellaw (jekk ma huwa mogħti l-ebda numru, ma hemm l-ebda dejta disponibbli). 28
*BE: trasferiment għal raġunijiet organizzattivi biss fl-istess qorti; CZ: imħallef jista jiġi trasferit biss lejn qorti tal-istess istanza, jew qorti f'istanza waħda ogħla jew aktar baxxa (kollha fl-istess distrett ġudizzjarju); DE: trasferiment għal żmien massimu ta' tliet xhur, u biss f'każijiet ta' rappreżentazzjoni; FR: Il-Ministru tal-Ġustizzja jista' jittrasferixxi mħallef għal raġunijiet organizzattivi fil-każ rari bħalma huma l-għeluq ta' qorti jew għal raġunijiet ġuridiċi bħal ħatriet għal terminu fiss (għal president tal-qorti jew għal funzjonijiet speċjalizzati); IT: sitt Imħallfin ġew trasferiti mis-CSM (il-kunsill tal-qrati ċivili u kriminali), li tlieta minnhom appellaw kontra t-trasferiment; iż-żewġ imħallfin trasferiti mis-CPGA (il-kunsill tal-qrati amministrattivi) appellaw it-trasferiment; is-CPGA jista' jittrasferixxi biss għal raġunijiet dixxiplinarji; LT: trasferiment temporanju fil-każ ta' ħtieġa urġenti li jiġi żgurat il-funzjonament xieraq tal-qorti; RO: biss trasferimenti temporanji ta' mhux aktar minn sena, għal sanzjonijiet dixxiplinarji; FI: trasferiment fil-każ ta' riorganizzazzjoni ta' funzjonijiet tal-amministrazzjoni pubblika.
Figura 53: It-tkeċċija ta' mħallfin fil-qrati tal-ewwel istanza u tat-tieni istanza* 29
Din il-figura turi l-awtoritajiet li għandhom is-setgħa li jipproponu u jieħdu deċiżjoni dwar it-tkeċċija ta' mħallfin fil-qrati tal-ewwel istanza u tat-tieni istanza. 30 Il-parti ta' fuq ta' kull kolonna tindika liema awtorità tieħu d-deċiżjoni finali 31 u l-parti ta' isfel turi – fejn relevanti – liema awtorità tipproponi t-tkeċċija jew min għandu jiġi kkonsultat qabel ma tittieħed deċiżjoni. Iċ-ċifri juru kemm imħallfin (mill-istanzi kollha tal-qrati) tkeċċew fl-2014 minn korp speċifiku u kemm minnhom appellaw kontra t-tkeċċija (jekk ma huwa mogħti l-ebda numru, ma hemm l-ebda dejta disponibbli).
* IT: Is-CSM (il-kunsill tal-qrati ċivili u kriminali) keċċa tliet imħallfin, li appellaw; Is-CPGA (il-kunsill tal-qrati amministrattivi) ma keċċiex imħallfin; PT: l-ebda mħallfin ma tkeċċew, imma t-tlieta li kienu mġiegħla jirtiraw, appellaw kontra dan; SE: appell ikkonċerna deċiżjoni ta' qorti distrettwali sabiex tirrieżamina deċiżjoni mill-Bord nazzjonali tal-ksur dixxiplinari mill-2011; UK (EN+WL): l-ebda mħallef full-time ma tkeċċa, iżda tkeċċew biss imħallfin part-time (li jitħallsu onorarja), jiġifieri mħallef wieħed ta' tribunal, ħames imħallfin tal-qorti u għaxar membri ta' tribunal (membri lajċi); f'xi pajjiżi, l-eżekuttiv huwa marbut, bil-liġi jew fil-prattika, li jsegwi l-proposta tal-Kunsill għall-Ġudikatura li mħallef jitkeċċa (pereżempju ES, LT).
Figura 54: L-allokazzjoni tal-kawżi f'qorti 32
Il-figura turi l-livelli li fihom il-kriterji għall-allokazzjoni tal-kawżi fi ħdan qorti huma ddefiniti, kif jiġu allokati l-kawżi, u liema awtorità tissorvelja l-allokazzjoni. 33 Il-mod kif sistemi bħall-allokazzjoni każwali tal-kawżi huma implimentati fil-prattika huwa essenzjali wkoll 34 .
Figura 55: L-irtirar u l-iskwalifika ta' mħallef 35
Il-figura turi jekk l-imħallfin jistgħux jiġu suġġetti għal sanzjonijiet jekk jonqsu li jirrispettaw l-obbligu tal-irtirar milli jaġġudikaw kawża li fiha l-imparzjalità tagħhom tkun fid-dubju, kompromessa, jew fejn ikun hemm perċezzjoni raġonevoli ta' preġudizzju. Il-figura turi wkoll liema awtorità 36 hija responsabbli biex tieħu deċiżjoni fuq talba għal skwalifika minn parti li jkun biħsiebha tikkontesta mħallef. 37
3.3.3 Ħidma tan-netwerks ġudizzjarji dwar l-indipendenza ġudizzjarja
It-Tabella ta' Valutazzjoni tippreżenta ħarsa ġenerali komparattiva lejn ċerti salvagwardji ġuridiċi li għandhom l-għan li jipproteġu l-indipendenza ġudizzjarja iżda ma tipprovdix evalwazzjoni tal-effikaċja tagħhom. Fit-Tabelli ta' Valutazzjoni preċedenti, il-Kummissjoni inkoraġġiet lin-netwerks ġudizzjarji biex japprofondixxu l-valutazzjoni tagħhom tal-effikaċja ta' dawn is-salvagwardji ġuridiċi u indikat li kienet se tirrifletti dwar kif ir-riżultati jistgħu jiġu ppreżentati f'Tabelli ta' Valutazzjoni futuri.
Bħala l-ewwel pass f'din id-direzzjoni, fl-2015 l-ENCJ wettqet studju 38 dwar l-indipendenza u r-responsabbiltà tal-ġudikatura li eżamina s-salvagwardji ġuridiċi kif formalment stipulati fil-liġi. L-istudju eżamina s-sitwazzjoni f'dawk l-Istati Membri li l-Kunsilli għall-Ġudikatura tagħhom kienu membri tal-ENCJ. Barra minn stħarriġ dwar il-perċezzjoni tal-indipendenza tal-imħallfin, l-istudju fih għadd ta' indikaturi li jirrigwardaw l-indipendenza ġudizzjarja, bħall-awtonomija organizzattiva, il-finanzjament tal-ġudikatura, il-ġestjoni tal-qrati, id-deċiżjonijiet tar-riżorsi umani dwar l-imħallfin, in-nontrasferibbiltà, il-proċedura ta' lment, ir-rappurtar perjodiku, ir-relazzjonijiet mal-istampa, l-etika ġudizzjarja, l-irtirar jew l-iskwalifika. Xi wħud minn dawn l-indikaturi jikkonċernaw sitwazzjonijiet li huma ppreżentati fil-figuri ta' hawn fuq, pereżempju dawk dwar in-nontrasferibbiltà tal-imħallfin u l-irtirar jew l-iskwalifika ta' mħallfin.
Figura 56: Eżempji ta' salvagwardji eżaminati mill-ENCJ 39
Il-figura ta' hawn taħt tikkonċerna l-irtirar u l-iskwalifika tal-imħallfin u n-nontrasferibbiltà tal-imħallfin. Hija tipprovdi ħarsa lejn l-arranġamenti formali kif stabbiliti bil-liġi sabiex jindirizzaw dawn is-sitwazzjonijiet u ma tkejjilx l-effikaċja tagħhom fil-prattika jew tevalwa l-użu tagħhom. B'mod aktar speċifiku, din iċ-ċifra turi l-arranġamenti għall-irtirar volontarju, il-ksur ta' obbligu ta' rtirar, it-talba għal skwalifika, l-awtorità li tiddeċiedi u jekk huwiex possibbli li jsir appell kontra deċiżjoni fuq talba għal skwalifika. Il-figura turi wkoll l-arranġament dwar il-possibbiltà li mħallef jiġi trasferit (b'mod temporanju jew permanenti; għal raġunijiet oħra għajr dawk dixxiplinarji) għal uffiċċju ġudizzjarju ieħor (għal dmirijiet ġudizzjarji oħra, qorti oħra jew post ieħor) mingħajr il-kunsens tiegħu jew tagħha.
Figura 57: L-istħarriġ tal-ENCJ dwar il-perċezzjoni tal-indipendenza (perċezzjoni — valur ogħla jfisser perċezzjoni aħjar) 40
|
3.3.4 Taqsira dwar l-indipendenza ġudizzjarja L-indipendenza ġudizzjarja hija element fundamentali ta' sistema tal-ġustizzja effettiva. Hija essenzjali biex insostnu l-istat tad-dritt, l-ekwità ta' proċeduri ġudizzjarji u l-fiduċja taċ-ċittadini u n-negozji fis-sistema ġuridika. It-Tabella ta' Valutazzjoni tippreżenta xejriet dwar il-perċezzjoni tal-indipendenza ġudizzjarja, kif ukoll informazzjoni dwar is-salvagwardji ġuridiċi għall-indipendenza u dwar il-Kunsilli għall-Ġudikatura (il-korpi bil-kompitu li jipproteġu l-indipendenza ġudizzjarja). B'żieda mal-istħarriġ tal-kumpaniji tal-Forum Ekonomiku Dinji (World Economic Forum - WEF), it-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2016 twessa' l-eżami tal-perċezzjoni ta' indipendenza bi stħarriġiet ġodda tal-Ewrobarometru tal-pubbliku ġenerali u tal-kumpaniji: Paragun bejn l-istħarriġ kollu ġeneralment juri riżultati simili, b'mod partikolari fost l-Istati Membri bl-anqas u bl-ogħla perċezzjoni ta' indipendenza ġudizzjarja. L-istħarriġ tal-WEF, ippreżentat għar-raba' darba, juri li l-perċezzjoni tan-negozji dwar l-indipendenza tjiebet jew baqgħet stabbli fil-maġġoranza tal-Istati Membri, meta mqabbla mas-sena ta' qabel, b'titjib notevoli fi ftit Stati Membri b'livell baxx ta' perċezzjoni ta' indipendenza (il-Figura 48). Fost ir-raġunijiet għall-perċezzjoni ta' nuqqas ta' indipendenza tal-qrati u l-imħallfin, l-interferenza jew il-pressjoni min-naħa tal-gvern u l-politiċi, u minn interessi ekonomiċi u interessi speċifiċi oħra huma partikolarment notevoli għal diversi Stati Membri fejn il-perċezzjoni tal-indipendenza hija baxxa ħafna (il-Figuri 45 u 47). It-Tabella ta' Valutazzjoni tkompli tiddeskrivi s-salvagwardji ġuridiċi għall-indipendenza ġudizjarja, fejn turi kif is-sistemi tal-ġustizzja huma organizzati biex jipproteġu l-indipendenza ġudizzjarja f'ċerti tipi ta' sitwazzjonijiet fejn l-indipendenza tista' tkun f'riskju: Rigward it-trasferiment ta' mħallfin mingħajr il-kunsens tagħhom u t-tkeċċija ta' mħallfin fil-qrati tal-ewwel istanza u tat-tieni istanza, it-Tabella ta' Valutazzjoni turi li kważi fl-Istati Membri kollha, imħallfin trasferiti jew imkeċċija jistgħu jappellaw jew jitolbu rieżami ġudizzjarju tad-deċiżjoni. Iċ-ċifri jindikaw li numru żgħir ta' mħallfin tkeċċew jew ġew trasferiti mingħajr il-kunsens tagħhom u li l-biċċa l-kbira tat-trasferimenti kienu għal raġunijiet ta' dixxiplina (il-Figuri 52 u 53). Fil-maġġoranza l-kbira tal-Istati Membri il-kawżi li jkunu deħlin jiġu allokati lill-imħallfin b'mod aleatorju jew skont ordni predefinita, u b'hekk titnaqqas id-diskrezzjoni, dment li s-sistemi jkunu implimentati sewwa u li l-allokazzjoni tkun soġġetta għal monitoraġġ (il-Figura 54). Għajr fi ftit Stati Membri, imħallfin li ma jirtirawx milli jaġġudikaw kawża li fiha l-imparzjalità tagħhom tkun fid-dubju jistgħu jkunu soġġetti għal sanzjonijiet dixxiplinari (il-Figura 55). It-Tabella ta' Valutazzjoni tippreżenta l-ħidma tan-Netwerk Ewropew tal-Kunsilli għall-Ġudikatura (ENCJ) dwar l-indipendenza ġudizzjarja, li huwa l-ewwel pass lejn evalwazzjoni tal-effikaċja tas-salvagwardji fil-prattika (il-Figura 56). Fid-dawl ta' stampa ġenerali aġġornata dwar il-kompożizzjoni u s-setgħat tal-Kunsilli għall-Ġudikatura, it-Tabella ta' Valutazzjoni turi li fil-biċċa l-kbira tal-Kunsilli, l-imħallfin (u l-prosekuturi) jiġu eletti mill-kollegi tagħhom (il-Figura 49). Hija turi wkoll li minbarra s-setgħat li jaħtru u jkeċċu mħallfin u li jieħdu deċiżjonijiet li jaffettwaw il-karrieri tagħhom, huma biss ftit dawk il-kunsilli li għandhom setgħat maniġerjali biex jiddeterminaw l-għadd ta' persunal ta' qrati partikolari, il-baġits tal-qrati u l-użu tal-ICT fil-qrati (il-Figura 50). Huwa biss f'minoranza ta' Stati Membri li l-ġudikatura hija involuta fid-definizzjoni tal-kriterji għad-determinazzjoni tar-riżorsi finanzjarji tagħha. Fi grupp akbar ta' Stati Membri dawn il-kriterji huma ddefiniti biss mill-fergħa eżekuttiva u/jew dik leġiżlattiva (il-Figura 51). |
4.KONKLUŻJONIJIET
It-Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE fir-raba' edizzjoni tagħha tagħti stampa konsolidata ta' kif is-sistemi tal-ġustizzja nazzjonali għamlu progress rigward l-effiċjenza, il-kwalità u l-indipendenza tagħhom. Anki jekk is-sitwazzjoni tvarja b'mod sinifikanti, skont l-Istat Membru u l-indikatur rispettiv, it-Tabella ta' Valutazzjoni tal-2016 turi xi sinjali pożittivi li l-isforzi biex jittejbu s-sistemi tal-ġustizzja jidher li qed jagħtu l-frott. It-Tabella ta' Valutazzjoni se tkompli ssegwi dawn l-iżviluppi u tapprofondixxi l-ħarsa ġenerali komparattiva tagħha. Ir-rwol fundamentali tas-sistemi tal-ġustizzja għas-sostenn tal-istat tad-dritt jirrikjedi li dawn l-isforzi jiġu segwiti b'impenn u determinazzjoni
Pereżempju, il-partijiet jistgħu jiksbu informazzjoni dwar il-kawżi tagħhom permezz ta' ċentri ta' informazzjoni fil-qrati, jew jiġu awtomatikament infurmati dwar l-iżviluppi rilevanti permezz tal-posta elettronika jew tal-SMS jew permezz ta' proċess awtomatizzat għall-utenti tas-sistema tal-iffajljar elettroniku. Fil-DE l-qrati jżommu lill-partijiet rilevanti infurmati, inkluż mingħajr talba.