52014DC0326

1. L-ISKOP TAR-RAPPORT

L-Artikolu 140(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (minn hawn ’il quddiem it-TFUE) jitlob li l-Kummissjoni u l-Bank Ċentrali Ewropew jirrapportaw lill-Kunsill, mill-inqas darba kull sentejn, jew wara talba ta' xi wieħed mill-Istati Membri b'deroga[1], dwar il-progress miksub mill-Istati Membri fit-twettiq tal-obbligi tagħhom dwar il-kisba ta' unjoni ekonomika u monetarja. L-aħħar Rapporti ta’ Konverġenza tal-Kummissjoni u tal-BĊE, rigward kull Stat Membru b’deroga, ġew adottati f’Mejju 2012[2].

Ir-Rapport dwar il-Konverġenza tal-2014 ikopri it-tmien Stati Membri li ġejjin b'deroga: Il-Bulgarija, ir-Repubblika Ċeka, il-Kroazja, il-Litwanja, l-Ungerija, il-Polonja, ir-Rumanija, u l-Isvezja[3]. Valutazzjoni aktar dettaljata tal-qagħda tal-konverġenza f'dawn l-Istati Membri hija pprovduta f'Anness Tekniku ma' dan ir-Rapport (SWD(2014) 177). Fi żmien ir-Rapport dwar il-Konverġenza fl-2012, l-Istati Membri kienu urew progress irregolari fir-rigward tal-konverġenza, peress li ħafna minnhom kienu għaddejjin minn aġġustamenti sinifikattivi tal-iżbilanċi makroekonomiċi akkumulati qabel, fl-isfond tal-kriżi ekonomika u finanzjarja. L-analiżi preżenti qed issir f'ambjent estern li għadu diffiċli, għalkemm bi rkupru ġeneralment aktar qawwi fi Stati Membri b'deroga u perċezzjoni ta' anqas riskju mis-swieq finanzjarji.

Il-kontenut tar-rapporti mħejjija mill-Kummissjoni u l-BĊE huwa rregolat mill-Artikolu 140(1) tat-TFUE. Dan l-Artikolu jesiġi li r-rapporti jinkludu eżami tal-kompatibbiltà tal-leġiżlazzjoni nazzjonali, inklużi l-istatuti tal-bank ċentrali nazzjonali, mal-Artikoli 130 u 131 tat-TFUE u l-Istatut tas-Sistema Ewropea tal-Banek Ċentrali u tal-Bank Ċentrali Ewropew (minn hawn ’il quddiem l-Istatut tas-SEBĊ/BĊE). Ir-rapporti jridu jeżaminaw ukoll jekk ikunx intlaħaq grad għoli ta' konverġenza sostenibbli fl-Istat Membru kkonċernat, b'referenza għall-issodisfar tal-kriterji tal-konverġenza (l-istabbiltà tal-prezzijiet, il-finanzi pubbliċi, l-istabbiltà tar-rati tal-kambju, ir-rati tal-imgħax għal żmien twil), u billi jitqiesu fatturi oħrajn imsemmija fl-aħħar sottoparagrafu tal-Artikolu 140(1) tat-TFUE. L-erba' kriterji ta' konverġenza huma żviluppati fi Protokoll anness mat-Trattati (il-Protokoll Nru 13 dwar il-kriterji ta' konverġenza).

Il-kriżi ekonomika u finanzjarja, flimkien mal-kriżi riċenti fiż-żona tal-euro tad-dejn sovran, kixfet distakki fis-sistema ta' governanza ekonomika tal-Unjoni Ekonomika u Monetarja (UEM) u deher li l-istrumenti eżistenti tagħha jeħtieġ li jintużaw b'mod aktar komprensiv. Bil-għan li jiġi garantit il-funzjonament sostenibbli tal-UEM, beda jsir tisħiħ ġenerali tal-governanza ekonomika fl-Unjoni minn dak iż-żmien. Il-valutazzjoni ta’ konverġenza għaldaqstant hija allinjata mal-approċċ usa' tas-"Semestru Ewropew" li jikkunsidra b'mod integrat u upstream l-isfidi tal-politika ekonomika li qed taffaċċja l-UEM biex tiżgura sostenibbiltà fiskali, kompetittività, stabbiltà tas-suq finanzjarju u tkabbir ekonomiku. L-innovazzjonijiet ewlenin fil-qasam tar-riforma ta’ governanza, it-tisħiħ tal-valutazzjoni tal-proċess ta' konverġenza ta’ kull Stat Membru u s-sostenibbiltà tagħha, jinkludu, fost oħrajn it-tisħiħ tal-proċedura tad-defiċit eċċessiv kif imsaħħa mir-riforma tal-2011 tal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir, u strumenti ġodda fil-qasam tas-sorveljanza tal-iżbilanċi makroekonomiċi. B’mod partikolari, dan ir-rapport iqis il-valutazzjoni tal-Programmi ta’ Konverġenza tal-2014 u r-riżultati mir-Rapport dwar il-Mekkaniżmu ta’ Twissija tal-Proċedura ta’ Żbilanċ Makroekonomiku[4].

Kriterji ta' konverġenza

L-analiżi tal-kompatibilità tal-leġiżlazzjoni nazzjonali, inklużi l-istatuti tal-bank ċentrali nazzjonali, mal-Artikolu 130 u mal-obbligu tal-konformità skont l-Artikolu 131 tat-TFUE jinkludi valutazzjoni tal-osservanza tal-projbizzjoni tal-finanzjament monetarju (l-Artikolu 123) u l-projbizzjoni tal-aċċess privileġġat (l-Artikolu 124); konsistenza mal-għanijiet (l-Artikolu 127(1)) u l-kompiti (l-Artikolu 127(2)) tas-SEBĊ u aspetti oħra relatati mal-integrazzjoni tal-bank ċentrali nazzjonali fis-SEBĊ fiż-żmien tal-adozzjoni tal-euro.

Il-kriterju dwar l-istabilità tal-prezzijiet huwa definit fl-ewwel inċiż tal-Artikolu 140(1) tat-TFUE: “il-ksib ta’ livell għoli ta’ stabbiltà fil-prezzijiet [...] jirriżulta minn rata ta’ inflazzjoni li l-iżjed tkun tixbaħ lil dik tat-tlett Stati Membri li jkunu qed imorru l-aħjar f'dik li hija l-istabbiltà fil-prezzijiet”.

L-Artikolu 1 tal-Protokoll dwar il-kriterji ta' konverġenza jistipula wkoll li “Il-kriterju dwar l-istabbilità tal-prezzijiet [...] ifisser li l-Istat Membru jkollu grad ta' stabbilità tal-prezzijiet li jkun sostenibbli u rata medja ta' inflazzjoni, osservat fuq perjodu ta' sena qabel l-eżami, li ma teċċedix b’aktar minn 1,5 %, dik tal-aħjar tliet Stati Membri, f'dik li hija stabbiltà fil-prezzijiet. L-inflazzjoni għandha tiġi mkejla permezz ta' indiċi ta' prezzijiet tal-konsumatur fuq bażi komparabbli, meta jiġu kkunsidrati d-differenzi fid-definizzjonijiet nazzjonali”[5]. Ir-rekwiżit ta’ sostenibilità jimplika li l-prestazzjoni tal-inflazzjoni sodisfaċenti għandha tkun attribwita għall-andament tal-kostijiet tad-dħul u fatturi oħra li jinfluwenzaw l-iżvilupp tal-prezzijiet b’mod strutturali, aktar milli l-influwenza ta’ fatturi temporanji. Għalhekk, l-eżami tal-konverġenza jinkludi valutazzjoni tal-fatturi li għandhom impatt fuq il-prospettiva tal-inflazzjoni u hija kkomplementata b'referenza għall-iktar tbassir riċenti tas-servizzi tal-Kummissjoni rigward l-inflazzjoni[6]. Relatat ma’ dan, ir-rapport jevalwa wkoll jekk hux probabbli li l-pajjiż jissodisfa l-valur referenzjarju fix-xhur li ġejjin.

Il-valur referenzjarju tal-inflazzjoni kien ikkalkolat li huwa ta' 1,7 % f'April 2014, bil-Latvja, il-Portugall u l-Irlanda bħala "t-tliet Stati Membri bl-aħjar riżultati"[7].

Huwa meħtieġ li jiġu esklużi mil-lista tal-pajjiżi bl-aħjar riżultati dawk il-pajjiżi li r-rati ta’ inflazzjoni tagħhom ma jistgħux jiġu meqjusa bħala valur referenzjarju sinifikanti għal Stati Membri oħra[8]. Tali pajjiżi fil-passat kienu identifikati fir-Rapporti ta’ Konverġenza tal-2004, l-2010 u l-2013[9]. Fil-mument preżenti, ikun xieraq li jiġu identifikati l-Greċja, il-Bulgarija u Ċipru bħala pajjiżi f'din il-kategorija, peress li r-rata ta' inflazzjoni tagħhom iddevjat b'marġini wiesa' mill-medja taż-żona tal-euro u jekk jiġu inklużi dan jaffettwa b'mod mhux dovut lill-valur referenzjarju u b'hekk il-ġustizzja tal-kriterji[10]. Fil-każ tal-Greċja u ta' Ċipru, l-inflazzjoni negattiva kienet tirrifletti l-aktar l-aġġustament sever li kien meħtieġ u s-sitwazzjoni eċċezzjonali tal-ekonomija. Fil-każ tal-Bulgarija, kienet dovuta għal taħlita aktar qawwija mis-soltu ta' fatturi diżinflazzjonarji, fost oħrajn, ħsad tajjeb, tnaqqis amministrattiv fil-prezz tal-enerġija u prezzijiet orħos tal-importazzjoni. F'dan l-isfond, il-Latvja, il-Portugall u l-Irlanda, l-Istati Membri bit-tieni l-aktar livell baxx ta' rati ta' inflazzjoni, jintużaw għall-kalkolu tal-valur referenzjarju.

Il-kriterju ta' konverġenza li jittratta l-pożizzjoni tal-finanzi pubbliċi huwa definit fit-tieni inċiż tal-Artikolu 140(1) tat-TFUE bħala “s-sostenibbiltà tas-sitwazzjoni finanzjarja tal-Gvern: din tirriżulta minn sitwazzjoni baġitarja li tkun mingħajr defiċit eċċessiv fis-sens tal-Artikolu 126(6)". Barra minn hekk, l-Artikolu 2 tal-Protokoll dwar il-kriterji tal-konverġenza jiddikjara li dan il-kriterju jfisser li “filwaqt tal-eżami l-Istat Membru ma jkunx suġġett meta jiġi eżaminat għal deċiżjoni tal-Kunsill taħt l-Artikolu 126(6) tat-Trattati li jkun hemm defiċit eċċessiv". Bħala parti mit-tisħiħ ġenerali tal-governanza ekonomika fl-UEM, il-leġiżlazzjoni sekondarja relatata mal-finanzi pubbliċi ġiet imsaħħa fl-2011, inklużi r-regolamenti l-ġodda li jemendaw il-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir[11].

It-TFUE jirreferi għall-kriterju tar-rata tal-kambju fit-tielet inċiż tal-Artikolu 140(1) bħala “l-osservanza tal-marġini ta' fluttwazzjoni normali li dwarhom hemm provdut bil-mekkaniżmu tar-rata tal-kambju tas-Sistema Monetarja Ewropea, għal mill-inqas sentejn, mingħajr żvalutazzjoni fil-konfront tal-euro”.

L-Artikolu 3 tal-Protokoll dwar il-kriterji ta' konverġenza jistipula: "Il-kriterju dwar il-parteċipazzjoni f'mekkaniżmu tar-rata tal-kambju tas-Sistema Monetarja Ewropea (...) jfisser li Stat Membru jkun irrispetta il-marġni normali ta' fluttwazzjoni li hemm provdut dwarhom bil-Mekkaniżmu tar-Rata tal-Kambju tas-Sistema Monetarju Ewropea mingħajr tensjonijiet qawwija għal tal-anqas l-aħħar sentejn qabel l-eżami. Partikolarment, l-Istat Membru ma jridx ikun żvaluta r-rata bilaterali ċentrali tal-munita tiegħu kontra l-euro għall-istess perijodu”[12].

Il-perjodu rilevanti ta' sentejn għall-evalwazzjoni tal-istabbiltà tar-rata tal-kambju f'dan ir-rapport huwa bejn is-16 ta' Mejju 2012 u l-15 ta' Mejju 2014. Fil-valutazzjoni tagħha tal-kriterju tal-istabbilità tar-rati tal-kambju, il-Kummissjoni tieħu inkonsiderazzjoni l-iżviluppi fl-indikaturi awżiljari bħall-iżviluppi f’riżervi barranin, ir-rati tal-imgħax għal perjodu ta’ żmien qasir, kif ukoll ir-rwol tal-miżuri tal-politika, inklużi interventi fis-swieq tal-kambju, kif ukoll l-assistenza finanzjarja internazzjonali, fejn ikun rilevanti, biex tinżamm l-istabbiltà tar-rata tal-kambju.

Ir-raba’ inċiż tal-Artikolu 140(1) tat-TFUE jirrikjedi li “id-durabbiltà tal-konverġenza miksuba mill-Istat Membru b' deroga u l-parteċipazzjoni tiegħu fil-mekkaniżmu tar-rata tal-kambju" tkun tidher "fil-livelli tar-rati ta’ mgħax f'perjodi fit-tul”. L-Artikolu 4 tal-Protokoll dwar il-kriterji ta' konverġenza jistipula wkoll li “il-kriterju dwar il-konverġenza ta' rati ta' mgħax (...) ifisser li, Stat Membru, osservat fuq perjodu ta' sena qabel l-eżami, kellu rata ta' mgħax nominali medja għal żmien twil li ma taqbiżx b'aktar minn żewġ punti perċentwali dik, fl-aħħar mill-aħħar, tat-tliet Stati Membri li jmorru l-aħjar fl-istabbiltà tal-prezzijiet. Ir-rati ta' mgħax jitqiesu abbażi ta’ titoli tal-gvern għal żmien twil jew obbligazzjonijiet komparabbli, meta jiġu kkunsidrati d-differenzi fid-definizzjonijiet nazzjonali”.

Il-valur referenzjarju għar-rata tal-imgħax ġie kkalkolat li kien 6,2 % f'April 2014[13].

L-Artikolu 140(1) tat-TFUE jirrikjedi wkoll l-eżaminazzjoni ta’ fatturi oħra rilevanti għall-integrazzjoni u l-konverġenza ekonomika. Dawn il-fatturi addizzjonali jinkludu l-integrazzjoni tas-swieq finanzjarji u tal-prodotti, l-iżvilupp tal-bilanċi tal-pagamenti fil-kont kurrenti u l-iżvilupp tal-kostijiet tal-unità lavorattiva u indiċi oħra ta' prezzijiet. Dawn tal-aħħar huma koperti fil-valutazzjoni tal-istabbiltà tal-prezzijiet. Il-fatturi addizzjonali huma indikaturi importanti li juru li l-integrazzjoni ta' Stat Membru fiż-żona tal-euro, se tipproċedi mingħajr diffikultajiet u twessa' l-opinjonijiet fuq is-sostenibbiltà tal-konverġenza.

2. IL-BULGARIJA

Fid-dawl tal-valutazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà ġuridika u tas-sodisfar tal-kriterji ta’ konverġenza, u b’kunsiderazzjoni ta' fatturi addizzjonali, il-Kummissjoni tqis li l-Bulgarija ma tissodisfax il-kundizzjonijiet għall-adozzjoni tal-euro.

Il-leġiżlazzjoni fil-Bulgarija - b'mod partikolari l-Liġi dwar il-Bank Nazzjonali Bulgaru – mhix kompatibbli b’mod sħiħ mal-obbligu tal-konformità skont l-Artikolu 131 tat-TFUE. L-inkompatibbiltajiet u l-imperfezzjonijiet jeżistu fl-oqsma tal-indipendenza tal-bank ċentrali, il-projbizzjoni tal-finanzjament monetarju u l-integrazzjoni tal-bank ċentrali fis-SEBĊ fi żmien l-adozzjoni tal-euro fir-rigward tal-kompiti stabbiliti fl-Artikolu 127(2) tat-TFUE u l-Artikolu 3 tal-Istatut tas-SEBĊ/BĊE.

Il-Bulgarija tissodisfa l-kriterju dwar l-istabbiltà tal-prezzijiet. Fil-Bulgarija, l-inflazzjoni medja fuq 12-il xahar kienet ogħla mill-valur referenzjarju fiż-żmien tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata ta’ inflazzjoni medja fil-Bulgarija matul it-12-il xahar sa April 2014 kienet ta' -0,8 %, sew taħt il-valur referenzjarju ta' 1,7 %. Huwa pprojettat li fix-xhur li ġejjin se tibqa' taħt il-valur referenzjarju.

L-inflazzjoni tal-HICP annwali naqset mill-quċċata li kienet laħqet f'Settembru 2012, u saret negattiva fit-tieni nofs tal-2013, u l-ewwel xhur tal-2014. It-tnaqqis fl-inflazzjoni kien fuq bażi mifruxa, iżda kien imbuttat l-aktar minn prezzijiet neżlin tal-importazzjoni, tnaqqis fil-prezzijiet tal-enerġija stabbiliti b'mod amministrattiv kif ukoll minn ħsad agrikolu tajjeb. F’April 2014, l-inflazzjoni annwali tal-HICP kienet madwar -1,3 %.

L-inflazzjoni hija mistennija li togħla bil-mod fit-tieni nofs tal-2014, hekk kif jgħibu l-effetti ta' bażi tal-iżviluppi favorevoli fil-prezzijiet tal-enerġija u tal-ikel. Għaldaqstant, it-Tbassir tar-Rebbiegħa tal-2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni jipprojetta inflazzjoni medja annwali ta’ ‑0,8 % fl-2014 u 1,2 % fl-2015. Il-livell relattivament baxx tal-prezzijiet fil-Bulgarija (47% tal-medja taż-żona tal-euro fl-2012) huwa indikazzjoni ta' potenzjal sinifikanti għal aktar konverġenza fil-livell tal-prezzijiet fuq perjodu twil.

Il-Bulgarija tissodisfa l-kriterju dwar il-finanzi pubbliċi. Il-Bulgarija mhix soġġetta għal Deċiżjoni tal-Kunsill dwar l-eżistenza ta' defiċit eċċessiv. Id-defiċit tal-gvern ġenerali niżel minn 2,0 % tal-PDG fl-2011 għal 0,8 % tal-PDG fl-2012 bis-saħħa ta' dħul akbar lejn il-PDG. Il-proporzjon tad-defiċit mal-PDG kien ta' 1,5 % fl-2013, u skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa tas-servizzi tal-Kummissjoni tal-2014, huwa pprojettat li jiżdied għal 1,9 % tal-PDG fl-2014 u li jonqos kemm kemm għal 1,8 % fl-2015, jekk wieħed jassumi li ma jkun hemm l-ebda bidla ta' politika, bis-sostenn tal-irkupru ekonomiku. Il-proporzjon tad-dejn pubbliku gross baqa’ baxx fil-livell ta' 18,9 % tal-PDG fl-2013 u huwa pprojettat li jiżdied għal 23,1 % tal-PDG fl-2014 u li jinżel għal 22,7 % tal-PDG fl-2015.

Il-Bulgarija ma tissodisfax il-kriterju dwar ir-rata tal-kambju. Il-lev Bulgaru mhux qed jipparteċipa fl-ERM II. Il-BNB isegwi l-objettiv primarju tiegħu ta’ stabilità fil-prezzijiet permezz ta’ rata tal-kambju ċentrali fil-kuntest ta’ Arranġament ta' Bord tal-Valuta (Currency Board Arrangement - CBA). Il-Bulgarija introduċiet is-CBA tagħha fl-1 ta' Lulju 1997, bl-irbit tal-lev Bulgaru mal-mark Ġermaniż u aktar tard mal-euro. Indikaturi addizzjonali, bħal żviluppi fir-riżervi ta' munita barranija, u rati tal-imgħax għal żmien qasir jindikaw li l-perċezzjoni tar-riskju tal-investituri fir-rigward tal-Bulgarija baqgħet favorevoli. Ilqugħ imdaqqas ta’ riżerva uffiċjali għadu jservi ta' sostenn għar-reżiljenza tas-CBA. Matul il-perjodu ta’ valutazzjoni ta’ sentejn, il-lev Bulgaru baqa’ stabbli fil-konfront tal-euro, skont it-tħaddim tas-CBA.

Il-Bulgarija tissodisfa l-kriterju dwar il-konverġenza ta' rati tal-imgħax għal żmien twil. Ir-rata medja tal-imgħax għal żmien twil fil-Bulgarija fis-sena sa April 2014 kienet ta' 3,5 %, sew taħt il-valur referenzjarju ta' 6,2 %. Kienet ukoll taħt il-valur referenzjarju fi żmien l-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Din niżlet minn livell ta' aktar minn 5 % kmieni fl-2012 għal madwar 3,5 % f'nofs l-2013. Id-differenza fir-rendimenti tad-dejn sovran, fil-konfront tal-bonds għat-tul ta' referenza taż-żona tal-euro[14] naqset b'mod sinifikanti fit-tieni nofs tal-2012, hekk kif ir-rendiment tal-bonds tal-Bulgarija naqas meta kkalmaw it-tensjonijiet fis-suq finanzjarju fir-reġjun. Id-differenza fir-rendiment kontra l-bonds ta' referenza Ġermaniżi kibret bi ftit għal madwar 200 punti bażi kmieni fl-2014.

Ġew eżaminati wkoll fatturi addizzjonali, inklużi l-iżviluppi fil-bilanċ tal-pagamenti u l-integrazzjoni tas-swieq tax-xogħol, tal-prodotti kif ukoll finanzjarji. Il-bilanċ estern tal-Bulgarija kellu bilanċ pożittiv sinifikanti fl-2013. Il-bilanċ tal-kummerċ mar ftit lura bejn l-2011 u l-2013 iżda dan kien aktar milli kkumpensat b'titjib fil-kont tad-dħul u fit-trasferimenti kurrenti. L-ekonomija tal-Bulgarija hija integrata tajjeb fiż-żona tal-euro permezz tar-rabtiet ta' kummerċ u ta' investiment. Abbażi ta’ indikaturi magħżula relatati mal-ambjent tan-negozju, il-prestazzjoni tal-Bulgarija hija agħar minn dik tal-biċċa l-kbira tal-Istati Membri taż-żona tal-euro. Is-settur finanzjarju tal-Bulgarija huwa integrat tajjeb fis-settur finanzjarju tal-UE, b'mod partikolari permezz ta' livell għoli ta' sjieda barranija tas-sistema bankarja tagħha. Fil-kuntest tal-Proċedura ta' Żbilanċ Makroekonomiku tagħha, il-Bulgarija kienet soġġetta għal analiżi profonda, li minnha rriżulta li l-Bulgarija għadha għaddejja minn żbilanċi makroekonomiċi, li jirrikjedu monitoraġġ u azzjoni ta' politika.

3. IR-REPUBBLIKA ĊEKA

Fid-dawl tal-valutazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà ġuridika u tas-sodisfar tal-kriterji ta’ konverġenza, u b’kunsiderazzjoni ta' fatturi addizzjonali, il-Kummissjoni tqis li r-Repubblika Ċeka ma tissodisfax il-kundizzjonijiet għall-adozzjoni tal-euro.

Il-leġiżlazzjoni fir-Repubblika Ċeka – b’mod partikolari l-Att Nru 6/1993 tal-Kunsill Nazzjonali Ċek dwar il-Bank Nazzjonali Ċek (il-Liġi ČNB) – mhix kompatibbli b’mod sħiħ mal-obbligu ta’ konformità skont l-Artikolu 131 tat-TFUE. L-inkompatibbiltajiet jikkonċernaw l-indipendenza tal-bank ċentrali u l-integrazzjoni tal-bank ċentrali fis-SEBĊ fil-mument tal-adozzjoni tal-euro għar-rigward tal-objettivi taċ-ČNB u l-kompiti tas-SEBĊ stabbiliti fl-Artikolu 127(2) tat-TFUE u l-Artikolu 3 tal-Istatut tas-SEBĊ/BĊE. Barra minn hekk, il-Liġi ČNB fiha wkoll xi imperfezzjonijiet rigward il-projbizzjoni ta' finanzjament monetarju u l-kompiti tas-SEBĊ.

Ir-Repubblika Ċeka tissodisfa l-kriterju dwar l-istabilità tal-prezzijiet. Fir-Repubblika Ċeka, l-inflazzjoni medja fuq 12-il xahar kienet taħt il-valur referenzjarju fil-ħin tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata ta’ inflazzjoni medja fir-Repubblika Ċeka matul it-12-il xahar sa April 2014 kienet ta' 0,9 %, taħt il-valur referenzjarju ta’ 1,7 %. Huwa pprojettat li fix-xhur li ġejjin se tibqa' taħt il-valur referenzjarju.

L-inflazzjoni HICP annwali fir-Repubblika Ċeka qabżet l-inflazzjoni taż-żona tal-euro fl-2012, l-aktar minħabba żieda fir-rata l-aktar baxxa ta' VAT filwaqt li l-prezzijiet ogħla għall-enerġija u għall-ikel fis-swieq globali tal-komoditajiet ukoll għaddew għal fuq il-prezzijiet lill-konsumaturi. L-inflazzjoni niżlet b'mod sinifikanti matul l-2013, hekk kif il-pressjonijiet ġejjin mill-prezzijiet għall-enerġija ftit ftit ittaffew, u ż-żieda fil-prezzijiet tas-servizzi trażżnet. In-nuqqas ta' pressjonijiet mid-domanda, riflessjoni tat-tnaqqis ekonomiku, kien ukoll ta' kontribut għat-tkabbir moderat fil-prezzijiet. L-inflazzjoni annwali HICP kienet qed iddur madwar iż-0,3 % kmieni fl-2014.

L-inflazzjoni hija pprojettata li terġa' tħaffef il-pass fit-tieni nofs tal-2014 minħabba t-telf fil-valur tal-koruna tard fl-2013. Id-domanda domestika aktar qawwija, imbagħad, hija mistennija li tħeġġeġ l-inflazzjoni fl-2015. Fuq din il-bażi, it-Tbassir tar- Rebbiegħa 2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni jipprevedi li inflazzjoni medja annwali tal-HICP tkun ta’ 0,8 % fl-2014 u 1,8 % fl-2015. Il-livell tal-prezzijiet fir-Repubblika Ċeka (madwar 71 % tal-medja taż-żona tal-euro fl-2012) huwa indikazzjoni ta' potenzjal għal konverġenza tal-livell tal-prezz għat-tul.

Jekk il-Kunsill jiddeċiedi li jħassar il-proċedura ta' defiċit eċċessiv, ir-Repubblika Ċeka tissodisfa l-kriterju dwar il-finanzi pubbliċi. Ir-Repubblika Ċeka bħalissa hija s-suġġett ta’ Deċiżjoni tal-Kunsill dwar l-eżistenza ta’ defiċit eċċessiv (Deċiżjoni tal-Kunsill tat-2 ta’ Diċembru 2009)[15]. Il-Kunsill irrakkomanda lir-Repubblika Ċeka sabiex tikkoreġi d-defiċit eċċessiv sal-2013. Id-defiċit tal-gvern ġenerali fir-Repubblika Ċeka naqas għal 1,5% tal-PDG fl-2013. Skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa 2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni, li huwa bbażat fuq suppożizzjoni ta’ ebda bidla fil-politika, il-proporzjon tad-defiċit mal-PDG se jkun ta' 1,9 % fl-2014 u 2,4 % fl-2015, filwaqt li d-dejn tal-gvern ġenerali huwa mistenni li jibqa' bejn wieħed u ieħor stabbli fil-livell ta' 45,8 % tal-PDG fl-2015.

Fid-dawl ta' dawn l-iżviluppi u tat-Tbassir tar-Rebbiegħa 2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni, din tal-aħħar jidhrilha li d-defiċit eċċessiv ġie kkoreġut bi tnaqqis kredibbli u sostenibbli tad-defiċit baġitarju taħt it-3 % tal-PDG. Għalhekk, il-Kummissjoni tirrakkomanda lill-Kunsill biex iħassar id-deċiżjoni dwar l-eżistenza ta' defiċit eċċessiv għar-Repubblika Ċeka.

Ir-Repubblika Ċeka ma tissodisfax il-kriterju dwar ir-rata tal-kambju. Il-korona Ċeka mhux qed tipparteċipa fl-ERM II. Ir-Repubblika Ċeka topera reġim ta' rata tal-kambju varjabbli, bil-possibilità ta' interventi fis-suq tal-muniti barranin mill-bank ċentrali. Minn kmieni fl-2012 sa tard fl-2013, ir-rata tal-kambju tal-koruna Ċeka kontra l-euro baqgħet bejn wieħed u ieħor stabbli, l-aktar bir-rata ta' bejn 24 u 26 CZK/EUR. Fis-7 ta' Novembru 2013, iċ-ČNB ħabbar li kien se jintervjeni fis-suq tal-muniti barranin biex idgħajjef il-koruna, sabiex ir-rata tal-kambju kontra l-euro taqbeż is-27 CZK/EUR. Bħala riżultat ta' dan, il-koruna malajr tilfet fil-valur minn anqas minn 26 CZR/EUR għal aktar minn 27 CZR/EUR u mbagħad kompliet biex laħqet 27,4 CZR/EUR kmieni fl-2014. Matul is-sentejn qabel din il-valutazzjoni, il-korona waqgħet kontra l-euro bi kważi 11 %.

Ir-Repubblika Ċeka tissodisfa l-kriterju dwar il-konverġenza ta' rati tal-imgħax għat-tul. Ir-rata tal-inflazzjoni medja Ċeka fuq 12-il xahar kienet taħt il-valur referenzjarju fil-mument tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata tal-imgħax medja għat-tul fir-Repubblika Ċeka fis-sena sa April 2014 kienet ta' 2,2 %, ferm taħt il-valur referenzjarju ta' 6,2 %. Wara xejra twila 'l isfel, ir-rati tal-imgħax għat-tul fir-Repubblika Ċeka niżlu minn livell ta' aktar minn 5 % f'nofs l-2009 għal taħt livell ta' anqas minn 2 % tard fl-2012. Fl-istess ħin, id-differenza fir-rendiment kontra l-bond ta' referenza għat-tul Ġermaniż niżlet għal taħt il-100 punt ta' bażi. Id-differenza fir-rendiment għat-tul baqgħet bejn wieħed u ieħor stabbli fl-2013, u kienet qed iddur madwar il-50 punt ta' bażi, hekk kif ir-rendiment żdied xi ftit kemm fir-Repubblika Ċeka kif ukoll fil-Ġermanja. Id-differenza fir-rendiment kontra l-bonds ta' referenza Ġermaniżi kibret għal madwar 70 punti ta' bażi kmieni fl-2014.

Ġew eżaminati wkoll fatturi addizzjonali, inklużi l-iżviluppi fil-bilanċ tal-ħlasijiet u l-integrazzjoni tas-swieq tax-xogħol, tal-prodotti kif ukoll finanzjarji. Il-bilanċ estern tar-Repubblika Ċeka tjieb ftit ftit minn defiċit ta' aktar minn 3 % tal-PDG fl-2010 għal bilanċ pożittiv ta' 0,5 % tal-PDG fl-2013, l-aktar bħala riżultat ta' bilanċ favorevoli akbar fil-kummerċ. L-ekonomija Ċeka hija integrata tajjeb ħafna fiż-żona tal-euro permezz tar-rabtiet ta' kummerċ u ta' investiment. Abbażi ta’ indikaturi magħżula relatati mal-ambjent tan-negozju, il-prestazzjoni tar-Repubblika Ċeka hija agħar minn dik tal-biċċa l-kbira tal-Istati Membri taż-żona tal-euro. Is-settur finanzjarju Ċek huwa integrat tajjeb ħafna fis-settur finanzjarju tal-UE, l-aktar permezz ta’ grad għoli ta' sjieda barranija ta' intermedjarji finanzjarji. Fil-kuntest tal-Proċedura ta' Żbilanċ Makroekonomiku, ir-Repubblika Ċeka ma kinitx soġġetta għal rieżami fil-fond.

4. IL-KROAZJA

Fid-dawl tal-valutazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà ġuridika u tas-sodisfar tal-kriterji ta’ konverġenza, u b’kunsiderazzjoni tal-fatturi addizzjonali, il-Kummissjoni tqis li l-Kroazja ma tissodisfax il-kundizzjonijiet għall-adozzjoni tal-euro.

Il-leġiżlazzjoni fil-Kroazja hija għal kollox kumpatibbli mad-dmir ta' konformità skont l-Artikolu 131 tat-TFUE.

Il-Kroazja tissodisfa l-kriterju dwar l-istabbiltà tal-prezzijiet. Ir-rata ta’ inflazzjoni medja fil-Kroazja matul it-12-il xahar sa April 2014 kienet ta' 1,1 %, taħt il-valur referenzjarju ta' 1,7 %. Huwa mistenni li fix-xhur li ġejjin se tibqa' taħt il-valur referenzjarju.

L-inflazzjoni annwali HICP naqset b'mod sinifikanti f'dawn l-aħħar sena u nofs minn livell ta' aktar minn 4% fit-tieni nofs tal-2012 għal madwar żero fir-rebbiegħa tal-2014. It-tnaqqis fl-inflazzjoni rrifletta prezzijiet orħos għall-enerġija u l-ikel fis-swieq globali tal-komoditajiet, l-għibien tal-impatt ta' żidiet li kien hemm qabel fi prezzijiet amministrattivi, u l-effetti diżinflazzjonarji mir-riċessjoni mtawla. F’April 2014, l-inflazzjoni annwali kienet madwar -0,1 %.

Huwa pprojettat li l-inflazzjoni għandha tibqa' mrażżna matul l-2014, fil-kuntest ta' domanda domestika baxxa, żviluppi sfavorevoli fis-suq tax-xogħol u ta' ħtiġijiet għolja ta' diżingranaġġ tas-settur privat u dak pubbliku. It-Tbassir tar-Rebbiegħa 2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni jipprojetta inflazzjoni HICP annwali medja ta' 0,8 % fl-2014 u 1,2 % fl-2015. Il-livell tal-prezzijiet fil-Kroazja (madwar 69 % tal-medja taż-żona tal-euro fl-2012) huwa indikazzjoni ta' potenzjal għal aktar konverġenza fil-livell tal-prezzijiet għat-tul.

Il-Kroazja ma tissodisfax il-kriterju dwar il-finanzi pubbliċi. Il-Kroazja bħalissa hija s-suġġett ta’ Deċiżjoni tal-Kunsill dwar l-eżistenza ta' defiċit eċċessiv (id-Deċiżjoni tal-Kunsill tat-28 ta' Jannar 2014), li l-Kunsill irrakkomanda li għandu jiġi kkoreġut sal-2016. Il-proporzjon tad-defiċit tal-gvern ġenerali mal-PDG laħaq l-4,9% fl-2013, kemm kemm anqas mill-5% fl-2012.  It-Tbassir tar-Rebbiegħa 2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni jipprojetta li d-defiċit jitniżżel għal 3,8 % tal-PDG l-2014 u 3,1 % tal-PDG fl-2015. Il-proporzjon tad-dejn tal-gvern ġenerali mal-PDG huwa pprojettat li jiżdied matul il-perjodu tal-previżjoni, minn 67,1% tal-PDG fl-2013 għal 69,2% fl-2015.

Il-Kroazja ma tissodisfax il-kriterju dwar ir-rata tal-kambju. Il-kuna Kroata mhux qed tipparteċipa fl-ERM II. Il-Kroazja topera reġim ta' rata tal-kambju varjabbli ġestit b'mod strett, bil-possibilità ta' interventi fis-suq tal-muniti barranin mill-bank ċentrali. Matul dawn l-aħħar sentejn, il-kuna baqgħet bejn wieħed u ieħor stabbli kontra l-euro, il-munita li magħha hija marbuta, u tvarja bejn 7,4 u 7,7 HRK/EUR. Id-deprezzament marġinali tal-kuna kontra l-euro fl-aħħar snin kien riflessjoni ta' żviluppi domestiċi ekonomiċi dgħajfa kif ukoll ta' kundizzjonijiet esterni sfavorevoli, filwaqt li l-volatilità fi ħdan is-sena kienet marbuta mal-istaġjonalità tad-dħul mit-turiżmu.

Il-Kroazja tissodisfa l-kriterju dwar il-konverġenza ta' rati tal-imgħax fuq terminu twil. Ir-rata tal-imgħax medja għat-tul fil-Kroazja, kif riflessa mir-rendiment sekondarju tas-suq fuq bond uniku ta' referenza b'maturità reżidwali ta' madwar 6 snin kienet ta' 4,8 % fis-sena sa April 2014, li hija anqas mil-livell referenzjarju ta' 6,2 %. Hija naqset minn livell ta' qrib is-7 % f'nofs l-2012 għal madwar l-4,6 % fil-ħarifa 2013, qabel ma żdiedet ftit kmieni fl-2014. Fin-nuqqas ta' bond sovran denominat fil-kuna ta' maturità itwal, l-iżviluppi fir-rendiment għandhom jiġu interpretati b'kawtela kbira. Id-differenza fir-rendiment kontra l-bond Ġermaniż ta' referenza b'maturità ta' sitt snin kienet ta' madwar 370 punt ta' bażi f'April 2014.

Ġew eżaminati wkoll fatturi addizzjonali, inklużi l-iżviluppi fil-bilanċ tal-pagamenti u l-integrazzjoni tas-swieq tax-xogħol, tal-prodotti kif ukoll finanzjarji. Il-bilanċ estern tal-Krozja kompla jitjieb b'mod konsiderevoli f'dawn l-aħħar snin, u wassal għal bilanċ pożittiv ta' 1,2% tal-PDG fl-2013, l-aktar minħabba kompressjoni fl-importazzjoni. L-ekonomija tal-Krozja hija integrata fiż-żona tal-euro permezz ta' rabtiet ta' kummerċ u ta' investiment, għalkemm ir-rabtiet mal-katini globali tal-provvista baqgħu dgħajfa. Abbażi ta’ indikaturi magħżula relatati mal-ambjent tan-negozju, il-prestazzjoni tal-Kroazja hija agħar minn dik tal-biċċa l-kbira tal-Istati Membri taż-żona tal-euro. Is-settur finanzjarju huwa integrat ħafna fiż-żona tal-euro permezz ta' sjieda barranija ta' banek domestiċi. Il-Kroazja kienet is-suġġett ta' analiżi profonda fil-kuntest tal-Proċedura ta' Żbilanċ Makroekonomiku, li kkonkludiet li l-pajjiż għaddej minn żbilanċi makroekonomiċi eċċessivi, li jirrekjedu monitoraġġ speċifiku u azzjoni ta' politika qawwija. B'mod partikolari, hija meħtieġa azzjoni ta' politika fid-dawl tal-vulnerabilitajiet li jirriżultaw minn responsabilitajiet esterni mdaqqsa, prestazzjoni fl-esportazzjoni li sejra lura, ditti b'ingranaġġ qawwi u dejn tal-gvern ġenerali li qed jiżdied malajr.

5. IL-LITWANJA

Fid-dawl tal-valutazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà legali u tal-issodisfar tal-kriterji ta’ konverġenza, u filwaqt li qieset il-fatturi addizzjonali relevanti, il-Kummissjoni tqis li l-Litwanja tissodisfa l-kundizzjonijiet għall-adozzjoni tal-euro.

Il-leġiżlazzjoni fil-Litwanja hija għal kollox kumpatibbli mad-dmir ta' konformità skont l-Artikolu 131 tat-TFUE.

Il-Litwanja tissodisfa l-kriterju dwar l-istabbiltà tal-prezzijiet. Fil-Litwanja, l-inflazzjoni medja fuq 12-il xahar kienet ogħla mill-valur referenzjarju fiż-żmien tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata ta’ inflazzjoni medja fil-Litwanja matul it-12-il xahar sa April 2014 kienet ta' 0,6 %, sew taħt il-valur referenzjarju ta' 1,7 %. Huwa pprojettat li fix-xhur li ġejjin se tibqa' taħt il-valur referenzjarju.

Wara li laħqet il-quċċata ta' inflazzjoni annwali HICP ta' 10 % fl-2008, ir-riċessjoni ekonomika u aġġustament sinifikanti fil-pagi nominali wasslu biex l-inflazzjoni titrażżan fl-2009 u l-2010. L-inflazzjoni reġgħet bdiet taċċellera għal 4,1% bħala medja fl-2011 minħabba prezzijiet ogħla tal-komoditajiet u l-irkupru ekonomiku. Minn dak iż-żmien lil hawn hija kompliet f'xejra 'l isfel, ikkawżata minn prezzijiet għall-enerġija u għall-ikel li kienu għaddejjin minn inflazzjoni baxxa, u dan kollu kien mgħejjun ukoll mill-fatt li tkompliet il-politika ekonomika ta' trażżin tal-pagi. L-inflazzjoni battiet għal 3,2% fl-2012, u 1,2% fl-2013.

L-inflazzjoni annwali HICP hija mistennija li tkun ta' 1,0% bħala medja fl-2014 skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa tal-2014 tal-Kummissjoni, fatt li jirrifletti l-aktar żviluppi favorevoli fejn jidħlu l-prezzijiet tal-ikel u tal-enerġija. Hija mistennija taqbad pass 'l fuq fl-2015 biex tilħaq il-1,8 %, f'kuntest ta’ domanda domestika li titjieb. Il-livell relattivament baxx tal-prezzijiet fil-Litwanja (madwar 63 % tal-medja taż-żona tal-euro fl-2012) jissuġġerixxi potenzjal għal aktar konverġenza fil-livell tal-prezzijiet f’terminu ta’ żmien twil.

Il-konverġenza sostenibbli timplika li r-rispett għall-valur referenzjarju hija riżultat ta' fatturi fundamentali ewlenin aktar milli fatturi temporanji. L-analiżi ta’ fatturi fundamentali u l-fatt li l-valur referenzjarju ntlaħaq b'marġni wiesgħa, iwieżnu valutazzjoni pożittiva dwar is-sodisfar tal-kriterju tal-istabbiltà tal-prezzijiet.

Il-prospetti fejn tidħol l-inflazzjoni għat-tul se jkunu jiddependu b'mod partikolari fuq kemm il-pagi jikbru bil-pass tal-produttività. Peress li l-Litwanja hija ekonomija li għadha trid tlaħħaq ma' oħrajn aktar avvanzati, il-pagi mistennija li jikbru b'rata aktar mgħaġġla milli fil-biċċa l-kbira tal-membri l-aktar avvanzati taż-żona tal-euro. Madankollu, ir-riskji għall-istabbilità tal-prezzijiet li jiġu minn aġġustamenti fil-prezzijiet marbuta mal-proċess ta' livellar huma limitati minħabba l-flessibilità tas-suq tax-xogħol, li tagħha kien hemm prova dan l-aħħar, u l-mekkaniżmi li jiffisaw il-pagi, li għandhom jiżguraw li l-kostijiet tax-xogħol ikunu dejjem f'linja mal-produttività. Huma mrażżna wkoll mill-progress sinifikanti li għamel il-pajjiż fl-implimentazzjoni tad-direttiva tas-servizzi tal-UE u l-kostijiet baxxi għad-dħul fis-suq, li jżommu fuq livell għoli l-pressjonijiet kompetittivi, kif deher mill-entrati ġodda li kien hemm dan l-aħħar fis-suq tal-bejgħ bl-imnut. Nuqqas ta' ħaddiema b'livell tajjeb ta' kwalifiki, fuq perjodu ta' żmien medju, jista' jwassal biex il-pagi jogħlew meta mqabbla mal-produttività. Se jkun importanti li jiġi indirizzat l-ixkiel kollu biex jiġi limitat kwalunkwe ssikkar fuq is-suq tax-xogħol. Id-diversifikazzjoni tal-provvisti u swieq aktar kompetittivi jkunu wkoll ta' appoġġ għal żviluppi favorevoli fil-prezzijiet fis-settur tal-enerġija.

Il-Litwanja tissodisfa l-kriterju dwar il-finanzi pubbliċi. Il-Litwanja mhix soġġetta għal Deċiżjoni tal-Kunsill dwar l-eżistenza ta' defiċit eċċessiv. Id-defiċit tal-gvern ġenerali niżel minn 5,5 % tal-PDG fl-2011 għal 3,2 % tal-PDG fl-2012 l-aktar minħabba trażżin fin-nefqa. Il-proporzjon tad-defiċit mal-PDG kien ta' 2,1 % fl-2013, u skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa tas-servizzi tal-Kummissjoni tal-2014, huwa pprojettat li jibqa' fil-livell ta' 2.1 % tal-PDG fl-2014 u li jonqos għal 1.6 % fl-2015, jekk wieħed jassumi li ma jkun hemm l-ebda bidla ta' politika. Id-dejn tal-gvern ġenerali huwa mistenni li jiżdied minn 39,4 % tal-PDG fl-2013 għal 41,4 % tal-PDG fl-2015.

Il-Litwanja qed timplimenta diversi miżuri ta' governanza fiskali, li għandhom ikunu ta' sostenn fl-impenn għat-tul ta' finanzi pubbliċi sodi. F’Marzu 2012, il-Litwanja ffirmat it-Trattat dwar l-Istabbiltà, il-Koordinazzjoni u l-Governanza fl-UEM (TSCG), u l-liġi ta' ratifika rispettiva ġiet approvata mill-Parlament f’Settembru 2012. Dan jimplika impenn addizzjonali sabiex il-pajjiż jimxi fuq linji ta' politika fiskali orjentati lejn l-istabilità u li jkunu sostenibbli. Il-gvern, f'nofs April, approva abbozz ta' pakkett leġiżlattiv li jinkludi liġi kostituzzjonali dwar is-sostenibilità tal-finanzi tas-settur tal-gvern ġenerali skont il-Patt Fiskali, u l-Parlament se jivvota dwarha. L-Uffiċċju Nazzjonali tal-Awditjar se jkollu l-inkarigu li jagħmilha ta' Kunsill Fiskali indipendenti. It-traspożizzjoni tat-TSCG fil-liġi nazzjonali se jkun ta' sostenn ulterjuri għal-leġiżlazzjoni eżistenti, b'mod partikolari l-Liġi dwar id-Dixxiplina Fiskali, adottata fl-2007, u applikata sa mill-2013. Hija bbażata fuq dispożizzjonijiet tal-Patt dwar l-Istabilità u t-Tkabbir, torbot limiti massimi fl-infieq mad-dħul, u tistabbilixxi bħala objettiv li jkun hemm baġit bilanċjat fuq perjodu ta' żmien medju, kif ukoll is-sostenibilità għat-tul. Madankollu, m'għandhiex qafas ta' nefqa vinkolanti fuq perjodu medju.

Barra minn dan, l-emendi għal-Liġi dwar il-Baġit Nazzjonali biex tiġi implimentata d-Direttiva tal-Kunsill 2011/85/UE dwar ir-rekwiżiti għal oqfsa baġitarji tal-Istati Membri bil-mira li jkun hemm pożizzjoni ta' bilanċ, jew ta' bilanċ pożittiv fuq iċ-ċiklu daħlet fis-seħħ sħiħ fi żmien il-proċess tal-ippjanar u l-eżekuzzjoni tal-baġit tal-2014. Dawn l-emendi żiedu l-kontabilità tal-gvern għall-implimentazzjoni tal-miri fiskali pluriennali; madankollu, l-effett tal-liġi l-ġdida għad irid jiġi evalwat.

Il-Litwanja tissodisfa l-kriterju tar-rata tal-kambju. Il-Litwanja daħlet fl-ERM II fit-28 ta’ Ġunju 2004 u ilha tipparteċipa fil-mekkaniżmu għal kważi għaxar snin fiż-żmien tal-adozzjoni ta' dan ir-rapport. Mad-dħul tagħha fl-ERM II, l-awtoritajiet b’mod unilaterali impenjaw ruħhom biex iżommu l-bord tal-valuta eżistenti fi ħdan il-mekkaniżmu. Il-bord tal-valuta għadu sostnut tajjeb minn riżervi ta' munita barranija. Id-differenzjali tal-imgħax fuq żmien qasir fil-konfront tal-euro niżlu għal livelli baxxi ħafna. Matul il-perjodu ta’ valutazzjoni ta’ sentejn, il-litas ma ddevjatx mir-rata ċentrali, u ma esperjenzatx tensjonijiet.

Il-Litwanja tissodisfa l-kriterju dwar il-konverġenza ta' rati tal-imgħax għal żmien twil. Ir-rata medja tal-imgħax għal żmien twil fis-sena sa April 2014 kienet ta' 3,6 %, taħt il-valur referenzjarju ta' 6,2 %. Ir-rata medja tal-imgħax għal żmien twil fil-Litwanja kienet taħt il-valur referenzjarju fil-mument tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012 (5,2 %). Kompliet nieżla sa taħt l-4 % fl-2013, fatt li kien riflessjoni ta' sentiment aħjar ta' investiment lejn il-pajjiż, sostnut minn klassifikazzjoni tal-kreditu sovran aħjar, kif ukoll l-inflazzjoni domestika relattivament baxxa. Għalkemm is-suq tal-bonds tal-gvern għat-tul, iddominat mil-litas, huwa relattivament baxx, il-gvern ħareġ titoli ta' dejn b'maturità oriġinali ta' massimu ta' 10 snin fl-2012 u l-2013. 

Ġew eżaminati wkoll fatturi addizzjonali, inklużi l-iżviluppi fil-bilanċ tal-pagamenti u l-integrazzjoni tas-swieq tax-xogħol, tal-prodotti kif ukoll finanzjarji. Wara li kellha bilanċ pożittiv sostanzjali fl-2009, il-bilanċ estern tal-Litwanja (jiġifieri l-kont kurrenti u kapitali kkombinat) mar lura xi ftit fl-2010, u laħaq defiċit ta' 1,2% tal-PDG fl-2011, iżda reġa' kien hemm bilanċi pożittivi fl-2012, u fl-2013. Il-kont tad-dħul mexa lejn bilanċ pożittiv fl-2009, riflessjoni l-aktar ta' dispożizzjonijiet li jiġġeneraw it-telf magħmula minn banek ta' proprjetà barranija, u kellu defiċit mill-2010 'l quddiem, meta l-banek ta' proprjetà barranija reġgħu kisbu l-kapaċità ta’ profitt. It-trasferimenti kurrenti u l-kont kapitali kellhom bilanċi pożittivi sinifikanti b'mod konsistenti, fattur li jirrifletti flussi 'l ġewwa pożittivi netti minn fondi tal-UE u minn flejjes li jibagħtu l-emigranti. Il-flussi 'l ġewwa ta' investiment dirett barrani rkupraw wara li kienu kkollassaw fl-2009, u laħqu l-quċċata fl-2011 fil-livell ta' 3,2% tal-PDG, madankollu huma żelqu lura għal 0,7% fl-2012 u rkupraw biss ftit fl-2013. It-tnaqqis sinifikanti li kien hemm fl-2009-2011 fir-rata tal-kambju reali-effettiva, b'mod partikolari meta tiġi deflatata bil-kosti ta' kull unità lavorattiva (unit labour cost - ULC) taw imbuttatura qawwija lill-kost-kompetittività tal-Litwanja, u l-Litwanja tejbet b'mod sostanzjali l-prestazzjoni tagħha fejn jidħlu l-esportazzjonijiet. Wara xejra moderata 'l fuq, ir-rata tal-kambju reali effettiva (real effective exchange rate - REER), deflatata bil-ULC għoliet b'madwar 6 % u ċ-ċifra delflatata bil-HICP b'madwar 3 % bejn nofs l-2012 u April 2014.

L-ekonomija Litwana hija integrata tajjeb ħafna fiż-żona tal-euro permezz tar-rabtiet ta' kummerċ u ta' investiment. Is-suq tax-xogħol ta prova ta' flessibilità sostanzjali, għalkemm il-qgħad strutturali huwa għoli. Abbażi ta’ indikaturi magħżula relatati mal-ambjent tan-negozju, il-prestazzjoni tal-Litwanja ġeneralment hija konformi mal-medja tal-Istati Membri fiż-żona tal-euro. Is-settur finanzjarju tal-Litwanja huwa integrat sew fis-sistema finanzjarja tal-UE kif ikkonfermat mill-ħafna banek barranin. Is-superviżjoni finanzjarja ssaħħet b'mod sostanzjali f'dawn l-aħħar snin. Il-kooperazzjoni mal-kontrolluri tal-pajjiż ta' oriġini ġiet mtejba aktar.

6. L-UNGERIJA

Fid-dawl tal-valutazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà ġuridika u tas-sodisfar tal-kriterji ta’ konverġenza, u b’kunsiderazzjoni ta' fatturi addizzjonali, il-Kummissjoni tqis li l-Ungerija ma tissodisfax il-kundizzjonijiet għall-adozzjoni tal-euro.

Il-leġiżlazzjoni fl-Ungerija - b'mod partikolari l-Liġi dwar il-Magyar Nemzeti Bank (MNB) – mhix kompatibbli b’mod sħiħ mal-obbligu tal-konformità skont l-Artikolu 131 tat-TFUE. L-inkompatibbiltajiet notevolment jikkonċernaw l-indipendenza tal-MNB, il-projbizzjoni ta’ finanzjament monetarju u l-integrazzjoni tal-bank ċentrali fis-SEBĊ fiż-żmien tal-adozzjoni tal-euro fir-rigward tal-kompiti tas-SEBĊ stabbiliti fl-Artikolu 127(2) tat-TFUE u l-Artikolu 3 tal-Istatut tas-SEBĊ/BĊE. Barra minn hekk, il-Liġi dwar l-MNB fiha wkoll elementi inkompatibbli u imperfezzjonijiet ulterjuri rigward l-integrazzjoni tal-MNB fis-SEBĊ.

L-Ungerija tissodisfa l-kriterju dwar l-istabbiltà tal-prezzijiet. Fl-Ungerija, l-inflazzjoni medja fuq 12-il xahar kienet ogħla mill-valur referenzjarju fiż-żmien tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata ta’ inflazzjoni medja fl-Ungerija matul it-12-il xahar sa April 2014 kienet ta' 1,0 %, taħt il-valur referenzjarju ta' 1,7 %. Huwa pprojettat li fix-xhur li ġejjin se tibqa' taħt il-valur referenzjarju.

L-inflazzjoni annwali laħqet il-quċċata f'Settembru 2012 qabel ma niżlet f'daqqa f'Jannar 2013, hekk kif għeb l-effett taż-żidiet fit-taxxi indiretti li kienu saru qabel, u l-bidu ta' sensiela ta' tnaqqis tal-prezzijiet tal-utilitajiet. Tnaqqis fil-prezzijiet fis-suq tal-enerġija u l-ikel ukoll kien ta' sostenn għad-diżinflazzjoni, bħal ma kienu wkoll id-domanda domestika batuta u aspettattivi tal-aktar inflazzjoni baxxa fl-istorja. Min-naħa l-oħra, kien hemm pressjoni sostanzjali 'l fuq fil-prezzijiet biż-żidiet tad-dazju tas-sisa u xi miżuri oħra tal-gvern. F’April 2014, l-inflazzjoni annwali tal-HICP kienet madwar -0,2 %.

L-inflazzjoni hija pprojettata li tiżdied għal 1,0 % fl-2014 u għal 2,8 % fl-2015, skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa 2014 tas-servizzi tal-Kumissjoni, l-aktar minħabba l-għibien tal-effett tat-tnaqqis fil-prezzijiet tal-utilitajiet, ta' żviluppi anqas favorevoli fil-prezzijiet tal-komoditajiet u l-għeluq ftit ftit tad-differenza fir-rendiment. Il-livell relattivament baxx tal-prezzijiet fl-Ungerija (madwar 59 % tal-medja taż-żona tal-euro fl-2012) huwa indikazzjoni ta' potenzjal għal aktar konverġenza fil-livell tal-prezzijiet f’terminu ta’ żmien twil.

L-Ungerija tissodisfa l-kriterju dwar il-finanzi pubbliċi. L-Ungerija mhix soġġetta għal Deċiżjoni tal-Kunsill dwar l-eżistenza ta' defiċit eċċessiv. Il-bilanċ tal-gvern ġenerali, wara li kien pożittiv fil-livell ta' 4,3% tal-PDG fl-2011, minħabba operazzjoni waħda sinifikanti ta' darba, reġa' mar lura għal defiċit ta' 2,1% tal-PDG fl-2012. Il-proporzjon tad-defiċit mal-PDG laħaq 2,2 % fl-2013, u skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa tas-servizzi tal-Kummissjoni tal-2014, se jkun ta' 2,9 % fl-2014 u 2,8 % fl-2015, jekk wieħed jassumi li ma jkun hemm l-ebda bidla ta' politika. Id-dejn tal-gvern ġenerali huwa mistenni li jiżdied marġinalment minn 79,2 % tal-PDG fl-2013 għal 79,5 % tal-PDG fl-2015.

L-Ungerija ma tissodisfax il-kriterju dwar ir-rata tal-kambju. Il-forint Ungeriż mhux qed jieħu sehem fl-ERM II. L-Ungerija topera reġim ta' rata tal-kambju varjabbli, bil-possibilità ta' interventi fis-suq tal-muniti barranin mill-bank ċentrali. Ir-rata tal-kambju tal-forint kontra l-euro kienet volatili fis-snin riċenti. Il-forint kien bejn wieħed u ieħor stabbli kontra l-euro fit-tieni nofs tal-2012, iżda naqqas fil-valur b'madwar 6 % kmieni fl-2013. Bis-sostenn ta' interess akbar mill-investituri fl-assi finanzjarju tal-UE, u tat-titjib fis-sitwazzjoni makroekonomika, il-forint issaħħaħ f'Mejju u żamm fil-firxa ta' bejn 290-300 HUF/EUR għall-bqija tal-2013, ħlief għal ftit jiem qabel il-laqgħa tal-Fed ta' Settembru u tard f'Diċembru. Il-forint żamm fil-livell ta' aktar minn 300 HUF/EUR fl-ewwel xhur tal-2014, bi pressjonijiet temporanji marbuta l-aktar ma' aspettattivi rigward il-politika monetarja tal-Istati Uniti, il-kontinwazzjoni ta' alleġġeriment monetarju, kif ukoll il-kriżi politika fl-Ukraina.

L-Ungerija tissodisfa l-kriterju dwar il-konverġenza ta' rati tal-imgħax għal żmien twil. Ir-rata medja tal-imgħax għal żmien twil fis-sena sa April 2014 kienet ta' 5,8 %, taħt il-valur referenzjarju ta' 6,2 %. Kienet fuq il-valur referenzjarju fi żmien l-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza tal-Ungerija fl-2012. Ir-rata tal-imgħax medja għal xahar, għat-tul, niżlet mill-quċċata ta' 9,5% kmieni fl-2012 għal qrib il-5 % sa Mejju 2013. Ir-rati tal-imgħax għat-tul għolew matul is-sajf tal-2013, u kmieni fl-2014, iżda varjaw ġeneralment f'firxa qrib il-medja annwali tagħhom. Id-differenza fir-rendiment għat-tul fil-konfront tal-bonds ta' referenza Ġermaniżi kienet ta' madwar 410 punti bażi f'April 2014.

Ġew eżaminati wkoll fatturi addizzjonali, inklużi l-iżviluppi fil-bilanċ tal-pagamenti u l-integrazzjoni tas-swieq tax-xogħol, tal-prodotti kif ukoll finanzjarji. Il-bilanċ pożittiv estern tal-Ungerija żdied ftit ftit sa mill-2009. Sa mill-2011, it-titjib kien riflessjoni l-aktar ta' bilanċi pożittivi fil-kummerċ tal-prodotti u ta' assorbiment aħjar ta' fondi tal-UE. Il-flussi 'l ġewwa netti ta' FDI għadhom relattivament baxxi. L-assistenza għall-bilanċ tal-pagamenti mogħtija lill-Ungerija mill-UE u mill-FMI fil-ħarifa tal-2008 skadiet tard fl-2010. Għalkemm l-Ungerija talbet assistenza prekawzjonarja għall-bilanċ tal-pagamenti f'Novembru 2011, peress li s-sitwazzjoni fis-suq finanzjarju tal-pajjiż tjiebet, it-talba ġiet irtirata f'Jannar 2014. L-ekonomija tal-Ungerija hija integrata tajjeb ħafna maż-żona tal-euro permezz tar-rabtiet ta' kummerċ u ta' investiment. Abbażi ta’ indikaturi magħżula relatati mal-ambjent tan-negozju, il-prestazzjoni tal-Ungerija hija agħar minn dik tal-biċċa l-kbira tal-Istati Membri taż-żona tal-euro. Is-settur finanzjarju tal-Ungerija huwa integrat tajjeb fis-sistema finanzjarja tal-UE. Fil-kuntest tal-Proċedura ta' Żbilanċ Makroekonomiku tagħha, l-Ungerija kienet soġġetta għal rieżami profond, li minnu rriżulta li l-Ungerija għadha għaddejja minn żbilanċi makroekonomiċi, li jirrikjedu monitoraġġ u azzjoni deċiżiva ta' politika.

7. IL-POLONJA

Fid-dawl tal-valutazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà ġuridika u tas-sodisfar tal-kriterji ta’ konverġenza, u b’kunsiderazzjoni ta' fatturi addizzjonali, il-Kummissjoni tqis li l-Polonja ma tissodisfax il-kundizzjonijiet għall-adozzjoni tal-euro.

Il-leġiżlazzjoni fil-Polonja – b’mod partikolari l-Att dwar in-Narodowy Bank Polski (NBP) u l-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Polonja - mhumiex kompatibbli b’mod sħiħ mal-obbligu tad-dazju skont l-Artikolu 131 tat-TFUE. L-inkompatibilitajiet jikkonċernaw l-indipendenza tal-bank ċentrali, il-projbizzjoni ta’ finanzjament monetarju u l-integrazzjoni tal-bank ċentrali fis-SEBĊ fiż-żmien tal-adozzjoni tal-euro. Barra minn hekk, l-Att dwar il-BNP fih ukoll xi nuqqasijiet li jikkonċernaw l-indipendenza tal-bank ċentrali u l-integrazzjoni tal-NBP fis-SEBĊ fiż-żmien tal-adozzjoni tal-euro.

Il-Polonja tissodisfa l-kriterju dwar l-istabbiltà tal-prezzijiet. Fil-Polonja, l-inflazzjoni medja fuq 12-il xahar kienet ogħla mill-valur ta' referenza fiż-żmien tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata ta’ inflazzjoni medja fil-Polonja matul it-12-il xahar sa April 2014 kienet ta' 0,6 %, sew taħt il-valur referenzjarju ta' 1,7 %. Huwa mistenni li fix-xhur li ġejjin se tibqa' taħt il-valur referenzjarju.

L-inflazzjoni annwali HICP naqset b'mod rapidu minn livell ta' aktar minn 4 % fl-ewwel nofs tal-2012 għal taħt il-1% fit-tieni kwart tal-2013, minħabba żviluppi favorevoli fil-prezzijiet tal-komoditajiet kif ukoll tnaqqis f'daqqa fil-prezzijiet tas-servizzi ta' telekommunikazzjonijiet. Baqgħet taħt il-1 % matul it-tieni nofs tal-2013 u kmieni fl-2014, fil-biċċa l-kbira fatt li rrifletta l-pressjonijiet ta' inflazzjoni baxxa fis-swieq globali kif ukoll rata tal-kambju relattivament stabbli.

L-inflazzjoni mistennija li tiżdied biss b'mod gradwali għal 1,1 % fl-2014 u għal 1.,9 % fl-2015, skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa tal-2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni, peress li huwa stmat li d-distakk fil-potenzjal tal-produzzjoni jibqa' negattiv. Il-livell relattivament baxx tal-prezzijiet fil-Polonja (qrib is-56 % tal-medja taż-żona tal-euro fl-2012) jissuġġerixxi potenzjal għal aktar konverġenza fil-livell tal-prezzijiet f’terminu ta’ żmien twil.

Il-Polonja ma tissodisfax il-kriterju dwar il-finanzi pubbliċi. Il-Polonja bħalissa hija soġġetta għal Deċiżjoni tal-Kunsill dwar l-eżistenza ta' defiċit eċċessiv (id-Deċiżjoni tal-Kunsill tas-7 ta' Lulju 2009)[16]. Il-Kunsill irrakkomanda lill-Polonja biex tikkoreġi d-defiċit eċċessiv tagħha sal-2012. Fil-21 ta' Ġunju 2013, il-Kunsill ikkonkluda li l-Polonja kienet ħadet azzjoni effettiva, iżda seħħew xi avvenimenti ekonomiċi avversi li kellhom implikazzjonijiet maġġuri fuq il-finanzi pubbliċi, u ħarġet rakkomandazzjoni riveduta skont l-Artikolu 126(7) TFUE li fiha hija rrakkomandat li l-Polonja ttemm is-sitwazzjoni ta' defiċit eċċessiv sal-2014. Il-Kunsill stabbilixxa l-iskadenza tal-1 ta' Ottubru 2013 biex il-Polonja tieħu azzjoni effettiva. Fl-10 ta’ Diċembru 2013, il-Kunsill stabbilixxa, skont l-Artikolu 126(8) TFUE, li l-Polonja ma kinitx ħadet azzjoni effettiva. Hija adottat rakkomandazzjoni ġdida skont l-Artikolu 126(7) TFUE, skont liema l-Polonja kellha ġġib fi tmiem is-sitwazzjoni ta' defiċit eċċessiv sal-2015 b'mod kredibbli u sostnut.

Skont it-Tbassir tar-rRbbiegħa tal-2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni, huwa pprojettat li l-bilanċ fil-baġit tal-gvern ġenerali jiżdied minn defiċit ta' 4,3 % tal-PDG fl-2013 għal bilanċ pożittiv ta' 5,7 % tal-PDG fl-2014, l-aktar minħabba trasferiment kbir ta' assi, ta' darba, mit-tieni pilastru tal-pensjonijiet. Fl-2015, il-bilanċ tal-baġit tal-gvern ġenerali mistenni li jerġa' jsir negattiv, b'defiċit ta' 2,9 % tal-PDG skont l-ESA95. Il-proporzjon ta' dejn mal-PDG tal-gvern ġenerali mistenni li jiċkien minn 57 % fl-2013 għal 49,2 % fl-2014, l-aktar bħala riżultat tat-trasferiment ta' assi tal-fondi tal-pensjonijiet, qabel ma jogħla għal 50 % fl-2015.

Il-Polonja ma tissodisfax il-kriterju dwar ir-rata tal-kambju. Iż-zloty Pollakk mhux qed jieħu sehem fl-ERM II. Il-Polonja topera reġim ta' rata tal-kambju varjabbli, bil-possibilità ta' interventi fis-suq tal-muniti barranin mill-bank ċentrali. Wara telf qawwi tal-valur fit-tieni nofs tal-2011 - li wasslet għal interventi fis-suq tal-muniti barranin mill-NBP - ir-rata tal-kambju taż-zloty kontra l-euro rkuprat b'mod parzjali kmieni fl-2012. Minn hemm 'l hemm, iż-zloty bejn wieħed u ieħor sab stabilità u ġie skambjat l-aktar bejn il-valuri ta' 4,1-4,3 PLN/EUR sa kmieni fl-2014. Imqabbel ma' April 2012, ir-rata tal-kambju tal-izloty kontra l-euro baqgħet għalhekk bażikament l-istess f'April 2014.

Il-Polonja tissodisfa l-kriterju dwar il-konverġenza tar-rati tal-imgħax għal żmien twil. Ir-rata tal-imgħax medja Pollakka fuq 12-il xahar kienet eżatt fil-valur referenzjarju fil-mument tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata medja tal-imgħax għal żmien twil fis-sena sa April 2014 kienet ta' 4,2 %, sew taħt il-valur referenzjarju ta' 6,2 %. Ir-rati tal-imgħax għat-tul tbaxxew minn aktar minn 6 % kmieni fl-2011 għal taħt l-4 % sa tmiem l-2012, fatt li jirrifletti sentiment aħjar tal-investituri lejn il-pajjiż, kif ukoll tnaqqis sostanzjali fl-inflazzjoni domestika. Ir-rati tal-imgħax għat-tul reġgħu għolew matul it-tieni nofs tal-2013 hekk kif naqas l-aptit għar-riskju fis-swieq finanzjarji globali. Bħala riżultat ta' dan, id-differenza fir-rendiment tar-rata tal-imgħax għat-tul fil-konfront tal-bond ta' referenza Ġermaniż kienet qiegħda ddur madwar 270 punti ta' bażi kmieni fl-2014.

Ġew eżaminati wkoll fatturi addizzjonali, inklużi l-iżviluppi fil-bilanċ tal-pagamenti u l-integrazzjoni tas-swieq tax-xogħol, tal-prodotti kif ukoll finanzjarji. Il-bilanċ estern tal-Polonja tjieb b'mod konsiderevoli f'dawn l-aħħar snin, u wassal għal bilanċ pożittiv ta' 1 % tal-PDG fl-2013, permezz ta' bilanċ imsaħħaħ fil-kummerċ. L-ekonomija Pollakka hija integrata tajjeb ħafna fiż-żona tal-euro permezz tar-rabtiet ta' kummerċ u investiment. Abbażi ta’ indikaturi magħżula relatati mal-ambjent tan-negozju, il-prestazzjoni tal-Polonja hija agħar minn dik tal-biċċa l-kbira tal-Istati Membri taż-żona tal-euro. Is-settur finanzjarju tal-Polonja huwa integrat sew fis-sistema finanzjarja tal-UE kif ikkonfermat mill-għadd sostanzjali ta’ banek barranin. Fil-kuntest tal-Proċedura ta' Żbilanċ Makroekonomiku, il-Polonja ma kinitx soġġetta għal rieżami fil-fond.

8. IR-RUMANIJA

Fid-dawl tal-valutazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà ġuridika u tas-sodisfar tal-kriterji ta’ konverġenza, u b’kunsiderazzjoni ta' fatturi addizzjonali, il-Kummissjoni tqis li r-Rumanija ma tissodisfax il-kundizzjonijiet għall-adozzjoni tal-euro.

Il-leġiżlazzjoni fir-Rumanija - b'mod partikolari l-Liġi Nru 312 dwar l-Istatut tal-Bank tar-Rumanija (il-Liġi tal-BNR) – mhix kompatibbli b’mod sħiħ mal-obbligu tal-konformità skont l-Artikolu 131 tat-TFUE. L-inkompatibilitajiet jikkonċernaw l-indipendenza tal-bank ċentrali, il-projbizzjoni ta’ finanzjament monetarju u l-integrazzjoni tal-bank ċentrali fis-SEBĊ fiż-żmien tal-adozzjoni tal-euro. Barra minn hekk, il-Liġi tal-BNR fiha imprefezzjonijiet marbuta mal-indipendenza tal-bank ċentrali u mal-integrazzjoni tal-bank ċentrali fis-SEBĊ fil-mument tal-adozzjoni tal-euro għar-rigward tal-objettivi tal-BNR u l-kompiti tas-SEBĊ kif stabbiliti fl-Artikolu 127(2) tat-TFUE u l-Artikolu 3 tal-Istatut tas-SEBĊ/BĊE.

Ir-Rumanija ma tissodisfax il-kriterju dwar l-istabbiltà fil-prezzijiet. Fir-Rumanija, l-inflazzjoni medja fuq 12-il xahar kienet ogħla mill-valur referenzjarju fiż-żmien tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata ta’ inflazzjoni medja fir-Rumanija matul it-12-il xahar sa April 2014 kienet ta' 2,1 %, fuq il-valur referenzjarju ta' 1,7 %. Huwa pprojettat li fix-xhur li ġejjin se tibqa' fuq il-valur referenzjarju.

Ir-Rumanija kellha rati ta' inflazzjoni volatili u elevati f'dawn l-aħħar snin. L-inflazzjoni annwali laħqet il-quċċata fil-livell ta' 8,5% f'Mejju 2011, wara żieda fir-rata standard tal-VAT f'nofs l-2010 u wara żieda fil-prezzijiet tal-ikel. Niżlet b'mod sostanzjali matul it-tieni nofs tal-2011 u kmieni fl-2012, sostnuta minn ħsad tajjeb u prezzijiet aktar baxxi tal-komoditajiet tal-enerġija, iżda reġgħet bdiet tiela' fit-tieni nofs tal-2012 u fil-bidu tal-2013 minħabba prezzijiet li żdiedu tal-ikel u tal-enerġija. L-inflazzjoni medja annwali trażżnet sa ftit aktar minn 3 % fl-2012 u l-2013.

L-inflazzjoni mistennija li tkun aktar baxxa fl-2014, sostnuta minn prezzijiet aktar baxxi tal-ikel u mistennija terġa' titla' fl-2015 hekk kif mistennija tirkupra d-domanda domestika. It-Tbassir tar-Rebbiegħa 2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni jipprojetta inflazzjoni HICP annwali medja ta' 2,5 % fl-2014 u 3,3 % fl-2015. Il-livell relattivament baxx tal-prezzijiet fir-Rumanija (madwar 54 % tal-medja taż-żona tal-euro fl-2012) huwa indikazzjoni ta' potenzjal sinifikanti għal aktar konverġenza fil-livell tal-prezzijiet f’terminu ta’ żmien twil.

Ir-Rumanija tissodisfa l-kriterju dwar il-finanzi pubbliċi. Ir-Rumanija mhix soġġetta għal Deċiżjoni tal-Kunsill dwar l-eżistenza ta' defiċit eċċessiv. Id-defiċit tal-gvern ġenerali niżel minn 5,5 % tal-PDG fl-2011 għal 3,0 % tal-PDG fl-2012 l-aktar minħabba trażżin fin-nefqa iżda wkoll bis-saħħa ta' miżuri ta' dħul. Il-proporzjon tad-defiċit mal-PDG kien ta' 2,3 % fl-2013, u skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa tas-servizzi tal-Kummissjoni tal-2014, huwa pprojettat li jkompli nieżel għal 2.2 % tal-PDG fl-2014 u għal 1,9 % fl-2015, jekk wieħed jassumi li ma jkun hemm l-ebda bidla ta' politika. Id-dejn tal-gvern ġenerali huwa mistenni li jiżdied minn 38,4 % tal-PDG fl-2013 għal 40,1 % tal-PDG fl-2015.

Ir-Rumanija ma tissodisfax il-kriterju dwar ir-rata tal-kambju. Il-leu Rumen mhux qed jieħu sehem fl-ERM II. Ir-Rumanija topera reġim ta' rata tal-kambju varjabbli, bil-possibilità ta' interventi fis-suq tal-muniti barranin mill-bank ċentrali. Wara tnaqqis qawwi fil-valur matul il-kriżi finanzjarja globali tard fl-2008 u kmieni fl-2009, il-leu bejn wieħed u ieħor żamm stabbli mill-2009 sa tard fl-2011, sostnut mill-programm ta' assistenza tal-UE u l-FMI. Kien hemm pressjoni 'l isfel fuq ir-rata tal-kambju tal-leu kontra l-euro matul il-perjodi temporanji ta' stmerrija globali għar-riskju, speċjalment f'nofs l-2012. Hija ssodat xi ftit tard fl-2012 u kmieni fl-2013, hekk kif l-interess barrani f'assi denominati fir-RON żdiedu. Ir-rata tal-kambju tal-leu kontra l-euro naqset b'mod temporanju f'nofs l-2013 u kmieni fl-2014, fattur li rrifletta żied fl-istmerrija globali għar-riskju, li wassal biex il-BNR iwettaq operazzjonijiet fis-suq bejn il-banek, kif ukoll fis-suq tal-muniti barranin. Matul is-sentejn qabel din il-valutazzjoni, il-leu naqqas il-valur fil-konfront tal-euro b’1,9 %.

Ir-Rumanija tissodisfa l-kriterju dwar il-konverġenza ta' rati tal-imgħax fuq terminu twil. Ir-rati medji tal-imgħax għal żmien twil fir-Rumanija kienu ogħla mill-valur referenzjarju fil-mument tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata medja tal-imgħax għal tul fir-Rumanija fis-sena sa April 2014 kienet ta' 5,3 %, taħt il-valur referenzjarju ta' 6,2 %. Ir-rati tal-imgħax għal żmien twil fir-Rumanija żammew fil-livell ta' ftit aktar minn 7 % għall-parti l-kbira tal-perjodu 2010-2011, qabel ma reġgħu naqsu fl-2012. Huma niżlu għal madwar 5,5% sa tmiem l-2012 u żammet fil-livell ta' madwar 5,3% matul il-biċċa l-kbira tal-2013, fattur li jirrifletti sentiment itjeb tal-investituri lejn il-pajjiż. Bħala riżultat, id-distakk tar-rendiment tar-rata tal-imgħax għat-tul fil-konfront tal-bond ta' referenza Ġermaniż tbaxxa minn aktar minn 500 punt ta' bazi tard fl-2012 għal madwar 380 punt ta' bazi f'April 2014.

Ġew eżaminati wkoll fatturi addizzjonali, inklużi l-iżviluppi fil-bilanċ tal-pagamenti u l-integrazzjoni tas-swieq tax-xogħol, tal-prodotti kif ukoll finanzjarji. Il-bilanċ estern tar-Rumanija (jiġifieri l-kont kurrenti u kapitali kkombinati) tjieb sew waqt il-kriżi globali. Id-defiċit estern tar-Rumanija ċkien għal 3 % tal-PDG fl-2012 u l-bilanċ estern mar għal bilanċ pożittiv fl-2013. It-tnaqqis fid-distakk estern irrifletta, b'mod partikolari, defiċit iżgħar fil-kummerċ tal-merkanzija. Ir-Rumanija ilha tirċievi għajnuna finanzjarja internazzjonali mill-2009. L-ewwel programm ta' sentejn ta' assistenza finanzjarja konġunt bejn l-UE u l-FMI kien ġie segwit minn żewġ programmi oħra konġunti bejn l-UE u l-FMI, mogħtija fl-2011 u fl-2013. Kuntrarju għall-ewwel programm, iż-żewġ programmi segwenti tqiesu bħala prekawzjonarju, u sa issa għadu ma ntalab l-ebda finanzjarment. Il-pressjonijiet ta’ finanzjament estern komplew jonqsu fl-2012-2013 fost titjib fil-bilanċ esterni u irkupru tar-rieda għat-teħid ta’ riskji globali. L-ekonomija Rumena hija integrata tajjeb fiż-żona tal-euro permezz tar-rabtiet ta' kummerċ u investiment. Abbażi ta’ indikaturi magħżula relatati mal-ambjent tan-negozju, il-prestazzjoni tar-Rumanija hija agħar minn dik tal-biċċa l-kbira tal-Istati Membri taż-żona tal-euro. Is-settur finanzjarju tar-Rumanija huwa integrat sew fis-sistema finanzjarja tal-UE kif ikkonfermat mill-għadd sostanzjali ta’ banek barranin. Fil-kuntest tal-Proċedura ta' Żbilanċ Makroekonomiku, ir-Rumanija ma kinitx soġġetta għal rieżami fil-fond.

9. L-ISVEZJA

Fid-dawl tal-valutazzjoni tagħha tal-kompatibbiltà ġuridika u tas-sodisfar tal-kriterji ta’ konverġenza, u b’kunsiderazzjoni ta' fatturi addizzjonali, il-Kummissjoni tqis li l-Isvezja ma tissodisfax il-kundizzjonijiet għall-adozzjoni tal-euro.

Il-leġiżlazzjoni fl-Isvezja - partikolarment l-Att dwar is-Sveriges Riksbank, l-Istrument tal-Gvern u l-Liġi dwar il-Politika tar-Rata tal-Kambju - mhijiex kompatibbli b’mod sħiħ mal-obbligu tal-konformità skont l-Artikolu 131 tat-TFUE. Inkompatibbiltajiet u imperfezzjonijiet jeżistu fl-oqsma tal-indipendenza tal-bank ċentrali, il-projbizzjoni ta’ finanzjament monetarju u l-integrazzjoni tal-bank ċentrali fis-SEBĊ fiż-żmien tal-adozzjoni tal-euro.

L-Isvezja tissodisfa l-kriterju dwar l-istabbiltà tal-prezzijiet. Fl-Isvezja, l-inflazzjoni medja fuq 12-il xahar kienet taħt il-valur referenzjarju fiż-żmien tal-aħħar valutazzjoni ta’ konverġenza fl-2012. Ir-rata ta’ inflazzjoni medja fl-Isvezja matul it-12-il xahar sa April 2014 kienet ta' 0,3 %, sew taħt il-valur referenzjarju ta' 1,7 %. Huwa pprojettat li fix-xhur li ġejjin se tibqa' sew taħt il-valur referenzjarju.

F'dawn l-aħħar snin, l-inflazzjoni HICP fl-Isvezja niżlet minn medja ta' 1,4% fl-2011 għal 0,9% fl-2012, qabel ma kompliet nieżla għal 0,4% fl-2013. It-tnaqqis matul l-aħħar sentejn kien misjuq mit-tisħiħ tal-krona u d-domanda interna u esterna kajmana, u kellha bażi wiesgħa madwar diversi prodotti u servizzi. F’April 2014, l-inflazzjoni annwali tal-HICP kienet madwar 0,3 %.

Fl-isfond ta' żieda gradwali fit-tkabbir, l-inflazzjoni x'aktarx li tiżdied biss b'mod moderat matul l-2014. M'hi prevista l-ebda pressjoni 'l fuq minn xi element HICP u l-iżviluppi rigward il-pagi huma pprojettati li jibqgħu moderati. It-Tbassir tar-Rebbiegħa tal-2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni jipprojetta inflazzjoni medja annwali ta’ 0,5 % fl-2014 u 1,5 % fl-2015. Il-livell tal-prezzijiet tal-konsumatur fl-Isvezja mqabbel maż-żona tal-euro żdiedu b'mod gradwali mindu l-Isvezja ngħaqdet mal-UE fl-1995, għal 126 % fl-2012.

L-Isvezja tissodisfa l-kriterju dwar il-finanzi pubbliċi. L-Isvezja mhijiex soġġetta għal Deċiżjoni tal-Kunsill dwar l-eżistenza ta' defiċit eċċessiv. Il-bilanċ tal-gvern ġenerali kellu defiċit ta' 0,6 % tal-PDG fl-2012, li kiber għal 1,1 % fl-2013. Dan kien l-aktar riflessjoni ta' tkabbir kajman kif ukoll ta' għadd ta' miżuri meħuda mill-gvern biex isostni l-ekonomija. Skont it-Tbassir tar-Rebbiegħa tal-2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni, id-defiċit tal-gvern huwa pprojettat li jilħaq 1,8 % tal-PDG fl-2014, qabel ma jonqos għal 0,8 % fl-2015 bis-suppożizzjoni ta’ ebda bidla fil-politika. Il-proporzjon tad-dejn pubbliku gross kien ta' 40,6 % tal-PGD fl-2013 u huwa projettat li jkompli jiżdied għal 41,6 % tal-PGD fl-2014, qabel ma jerġa' jitbaxxa għal 40,4% fl-2015.

L-Isvezja ma tissodisfax il-kriterju dwar ir-rata tal-kambju. Il-krona Svediża mhix tieħu sehem fl-ERM II. L-Isvezja topera reġim ta' rata tal-kambju varjabbli, bil-possibilità ta' interventi fis-suq tal-muniti barranin mill-bank ċentrali. Wara t-telf qawwi fil-valur tal-krona kontra l-euro fil-bidu tal-kriżi finanzjarja fl-2008, il-krona għoliet fil-valur b'xi 35 % bejn Marzu 2009 u Awwissu 2012, u laħqet l-ogħla livell fi żmien 12-il sena f'Awwissu 2012. Filwaqt li din iż-żieda fil-valur kienet ukoll korrezzjoni tat-telf fil-valur li l-krona sofriet qabel, il-flussi ta' rifuġju fil-kuntest tal-kriżi tad-dejn sovran fiż-żona tal-euro kienu ta' kontribut sinifikanti għalih. Matul is-sentejn qabel din il-valutazzjoni, il-korona waqgħet kontra l-euro bi kważi 2 %.

L-Isvezja tissodisfa l-kriterju dwar il-konverġenza ta' rati tal-imgħax għal żmien twil. Ir-rata medja tal-imgħax għal żmien twil fl-Isvezja fis-sena sa April 2014 kienet ta' 2,2 %, sew taħt il-valur referenzjarju ta' 6,2 %. Ir-rata medja tal-imgħax fuq 12-il xahar fl-Isvezja ukoll kienet b'mod qawwi taħt il-valur referenzjarju fl-aħħar valutazzjoni ta' konverġenza fl-2012. Wara li niżlet mil-livell ta' aktar minn 4 % fl-2008, laħqet l-anqas livell, ta' madwar 1,6% bejn Ottubru 2012 u Mejju 2013 u kien qed jiżdied minn dak iż-żmien lil hawn. Id-differenza fir-rendiment fil-konfront tal-bonds tal-gvern Ġermaniż għat-tul kibret bejn tmiem l-2012 u l-ħarifa tal-2013, hekk kif ir-rendiment tal-bonds żdiedu minħabba ta' flussi 'l barra parzjali ta' flussi ta' rifuġju miż-żona tal-euro. Id-differenza fir-rendiment fil-konfront tal-bonds ta' referenza Ġermaniżi kienet ta' madwar 60 punt ta' bażi f'April 2014.

Ġew eżaminati wkoll fatturi addizzjonali, inklużi l-iżviluppi fil-bilanċ tal-pagamenti u l-integrazzjoni tas-swieq tax-xogħol, tal-prodotti kif ukoll finanzjarji. Il-bilanċ pożittiv fil-bilanċ estern Svediż ilu fuq xejra għan-niżla sa mill-2007, minn aktar minn 9 % tal-PDG fl-2007 għal 6,6 % fl-2013, li hija spjegata parzjalment minn tnaqqis strutturali fil-bilanċ tal-kummerċ fil-merkanzija tal-Isvezja. L-ekonomija Svediża hija integrata tajjeb ħafna fiż-żona tal-euro permezz tar-rabtiet ta' kummerċ u ta' investiment. Abbażi ta’ indikaturi magħżula relatati mal-ambjent tan-negozju, il-prestazzjoni tal-Isvezja hija aħjar minn dik tal-biċċa l-kbira tal-Istati Membri taż-żona tal-euro. Is-settur finanzjarju tal-Isvezja hija integrata tajjeb fis-settur finanzjarju tal-UE, speċjalment permezz ta' rabtiet fil-grupp finanzjarju Nordiku-Baltiku. Fil-kuntest tal-Proċedura ta' Żbilanċ Makroekonomiku tagħha, l-Isvezja kienet soġġetta għal rieżami profond fl-2014, li minnu rriżulta li l-Isvezja għadha għaddejja minn żbilanċi makroekonomiċi, li jirrikjedu monitoraġġ u azzjoni ta' politika.

[1]     L-Istati Membri li għadhom ma ssodisfawx il-kundizzjonijiet meħtieġa għall-adozzjoni tal-euro huma msemmija bħala "Stati Membri b'deroga". Id-Danimarka u r-Renju Unit innegozjaw arranġamenti għall-esklużjoni fakultattiva qabel l-adozzjoni tat-Trattat ta' Maastricht, u ma jipparteċipawx fit-tielet fażi tal-UEM.

[2]     Fl-2013, il-Kummissjoni u l-BĊE ħejjew Rapporti ta' Konverġenza dwar il-Latvja, fuq talba tal-awtoritajiet nazzjonali. Il-Latvja adottat l-euro fl-1 ta' Jannar 2014.

[3]     Id-Danimarka u r-Renju Unit ma esprimewx intenzjoni li jadottaw l-euro u għalhekk mhumiex koperti fil-valutazzjoni.

[4]     Il-Kummissjoni ppubblikat it-tielet Rapport tagħha dwar il-Mekkaniżmu ta' Twissija (RMT) f'Novembru 2013 u l-konklużjonijiet tal-analiżi dettaljati korrispondenti f'Marzu 2014.

[5]     Għall-finijiet tal-kriterju dwar l-istabbiltà tal-prezzijiet, l-inflazzjoni titkejjel permezz tal-Indiċi Armonizzat tal-Prezzijiet għall-Konsumatur (HICP) definiti fir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2494/95.

[6]     It-tbassir kollu għall-inflazzjoni u varjabbli oħrajn fir-rapport attwali huma mit-Tbassir tar-Rebbiegħa tal-2014 tas-servizzi tal-Kummissjoni. It-tbassir tas-servizzi tal-Kummissjoni huwa bbażat fuq sett ta’ suppożizzjonijiet komuni għal elementi esterni varjabbli u fuq is-suppożizzjoni ta’ ebda bidla fil-politika filwaqt li jiġu kkunsidrati miżuri li jkunu magħrufin f’biżżejjed dettall.

[7]     Id-data tal-għeluq għad-data użata f'dan ir-rapport hija l-15 ta' Mejju 2014.

[8]     L-użu tat-terminu "pajjiż bl-aħjar riżultat fl-istabilità tal-prezzijiet" għandu jinftiehem fis-sens tal-Artikolu 140(1) tat-TFUE u mhux intenzjonat biex jirrappreżenta ġudizzju kwalitattiv ġenerali dwar il-prestazzjoni ekonomika ta' Stat Membru.

[9]     Il-Litwanja, l-Irlanda u l-Greċja, rispettivament.

[10]    F'April 2014, ir-rata tal-inflazzjoni medja fuq 12-il xahar tal-Greċja, il-Bulgarija u ta' Ċipru kienet rispettivament -1,2%, -0,8% u -0,4% u dik taż-żona tal-euro 1,0%.

[11]    Direttiva dwar ir-rekwiżiti minimi għal oqsma baġitarji nazzjonali, żewġ regolamenti ġodda dwar is-sorveljanza makroekonomika u tliet regolamenti li jemendaw il-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir (PST) daħlu fis-seħħ fit-13 ta’ Diċembru 2011 (waħda miż-żewġ regolamenti l-ġodda dwar is-sorveljanza makroekonomika u waħda mit-tliet regolamenti li jemendaw il-PST jinkludu mekkaniżmi ta’ infurzar ġodda għall-Istati Membri fiż-żona tal-euro). Minbarra l-operattività tal-kriterju tad-dejn fil-Proċedura ta’ Żbilanċ Eċċessiv, l-emendi introduċew għadd ta' novitajiet importanti fil-Patt ta' Stabbiltà u Tkabbir, b’mod partikolari parametru referenzjarju tan-nefqa li jikkomplimenta l-valutazzjoni tal-progress lejn l-objettiv baġitarju speċifiku għall-pajjiż għal terminu ta’ żmien medju.

[12]    Fil-valutazzjoni tal-konformità mal-kriterju tar-rata tal-kambju, il-Kummissjoni teżamina jekk ir-rata tal-kambju tkunx baqgħet viċin tar-rata ċentrali tal-ERM II, filwaqt li jiġu kkunsidrati raġunijiet għal apprezzament, skont id-Dikjarazzjoni Komuni dwar il-Pajjiżi tal-Adeżjoni u l-ERM 2 mill-Kunsill Informali ECOFIN, ta' Ateni, il-5 ta’ April 2003.

[13]    Il-valur referenzjarju għal April 2014 huwa kkalkulat bħala medja sempliċi tar-rati medji tal-imgħax għal perjodu twil tal-Latvja (3,3%), il-Portugall (5,8%) u l-Irlanda (3,5%), u żewġ punti perċentwali magħhom.

[14]    Id-differenza fir-rendiment tal-imgħax għat-tul tal-pajjiżi fil-konfront tal-bonds għat-tul ta' referenza taż-żona tal-euro (n.b.: il-bond ta' referenza Ġermaniż jintuża bħala li jirrappreżenta ż-żona tal-euro) tinħadem bl-użu tas-sensiela ta' kull xahar "EMU convergence criterion bond yields" ippubblikata mill-Eurostat. Is-serje hija wkoll ippubblikata mill-BĊE bl-isem "Harmonised long-term interest rate for convergence assessment purposes".

[15]    Id-Deċiżjoni 2010/284/UE (ĠU L 125, 21.5.2010, p. 36-37).

[16]    Id-Deċiżjoni 2009/589/KE (ĠU L 202, 4.8.2009, p 46).