6.6.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 161/35

1.1

Il-kriżi finanzjarja issa laqtet ukoll lill-intrapriżi. L-irkupru minn din il-kriżi huwa fl-interess tal-gruppi kollha li tolqot, l-investituri, min iħaddem, l-impjegati, ir-reġjuni (approċċ li jinvolvi diversi partijiet interessati) u jitlob sforzi komuni u għanijiet kondiviżi (bħal pereżempju l-iżvilupp fit-tul tal-intrapriżi), u djalogu soċjali tajjeb fi klima ta’ fiduċja u attitudni pożittiva. Il-KESE jixtieq jagħti spinta lis-sejba ta’ toroq ġodda fil-qasam, anki b’rabta mal-qafas tal-UE tal-governanza korporattiva.

1.2

Il-KESE jinsab konvint li l-ġestjoni korprattiva “tajba” u f’dan is-sens ukoll “sostenibbli” għandha tinbena fuq strutturi legali tas-suq intern li diġà huma stabbiliti u fuq prattiki tal-involviment tal-impjegati bbażati fuq l-informazzjoni, il-konsultazzjoni u, fejn applikabbli, il-parteċipazzjoni.

1.3

Is-sostenibbiltà għandha tkun ibbażata fuq rabta bejn l-effiċjenza ekonomika u l-għanijiet soċjali u ambjentali. Sabiex dan ikun jista’ jseħħ hemm bżonn li intrapriża titqies bħala istituzzjoni fejn id-diversi partijiet interessati jaħdmu flimkien u fejn il-partijiet involuti kollha jimmiraw flimkien lejn perspettiva fit-tul għall-intrapriża tagħhom, ifittxu l-kompetittività ekonomika u l-bilanċ soċjali, u jibbażaw l-attivitajiet kollha tagħhom fuq dawn l-aspetti. Il-KESE qiegħed għalhekk jintroduċi djalogu dwar il-kunċett tal-“kumpanija sostenibbli” li jintuża fil-qasam tal-ġestjoni korporattiva. Dan jinkludi fost aspetti oħra wkoll li l-“vuċi” tal-impjegati tiġi rispettata fid-deċiżjonijiet li jittieħdu fl-intrapriża.

1.4

Abbażi ta’ dan il-kunċett, l-intrapriżi jistgħu jitmexxew tajjeb, madanakollu l-ġestjoni korporattiva tagħhom trid tkun ibbażata fuq il-prinċipju ta’ “relazzjoni ġusta” bejn l-impjegati, min imexxi u l-proprjetarji, biex b’hekk jiġi garantit li l-partijiet interessati kollha jkollhom il-possibbiltà li jipparteċipaw fit-tfassil tal-bidla b’mod immirat u bil-għan li tinsab soluzzjoni għall-problemi, mingħajr ma jindaħlu fid-dritt tat-tmexxija ta’ min imexxi. Fil-fatt, fil-livell nazzjonali u Ewropew diġà jeżisti għadd ta’ strumenti għall-parteċipazzjoni obbligatorja tar-rappreżentanti tal-impjegati, u dawn għandhom jintużaw b’mod effettiv. B’dan il-mod, ir-ristrutturar tal-intrapriżi jista’ jiġi mmaniġġjat u antiċipat aħjar b’mod partikolari fi żminijiet ta’ kriżi.

1.5

Sabiex dan il-mudell ikun jista’ jitqiegħed fil-prattika u jissaħħaħ, il-KESE jitlob li l-politika Ewropea, fil-qafas tal-kompetenzi tagħha li tfassal is-suq intern, toħloq l-inċentivi rilevanti u ttejjeb il-qafas legali Ewropew li hemm bżonn għal dan mingħajr ma tmiss il-kompetenzi nazzjonali. Il-KESE qiegħed għalhekk iressaq proposti biex id-dritt fundamentali Ewropew tal-parteċipazzjoni tal-impjegati jiġi implimentat fil-liġi nazzjonali u jitfassal aħjar fil-liġi Ewropea.

1.6

Permezz t’hekk il-possibbiltajiet tal-involviment tal-impjegati fl-orjentazzjoni strateġika tal-intrapriżi għandhom isiru element universali tal-liġi tal-kumpaniji, li skont il-pjani tal-Kummissjoni Ewropea ser tkompli tiġi żviluppata fil-futur qarib. Barra minn hekk, id-dispożizzjonijiet dwar l-involviment obbligatorju tal-impjegati għandhom jiġu kkonsolidati u applikati b’mod ġenerali fil-liġi tal-UE abbażi ta’ standards li diġà ġew stabbiliti, u għandhom jiġu armonizzati b’mod partikolari d-definizzjonijiet tal-informazzjoni, il-konsultazzjoni u l-parteċipazzjoni.

1.7

Ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-15 ta’ Jannar 2013 tirrappreżenta fażi proviżorja ġdida f’dan id-dibattitu. Fost affarijiet oħra hija titlob, b’maġġoranza kbira, qafas legali bi standards minimi tar-ristrutturar sabiex jiġu minimizzati l-ispejjeż soċjali u ekonomiċi u tiġi appoġġjata l-antiċipazzjoni. Din għandha tinkludi obbligi tal-ippjanar strateġiku kif ukoll miżuri ta’ prevenzjoni fl-edukazzjoni u t-taħriġ, miżuri orjentati lejn iż-żamma tal-impjiegi u l-forza tax-xogħol f’każ ta’ ristrutturar, u dispożizzjonijiet li jorbtu lill-intrapriżi biex f’każ ta’ ristrutturar jikkooperaw b’mod preventiv mal-awtoritajiet reġjonali (b’mod partikolari l-amministrazzjoni lokali u ċ-ċentri tal-impjieg) u mal-katini tal-provvista lokali.

2.1

Permezz ta’ din l-Opinjoni, il-KESE jixtieq jenfasizza kif l-intrapriżi u l-investituri jistgħu jaħdmu mal-impjegati tagħhom biex isibu approċċi bilanċjati u sostenibbli biex tingħeleb il-kriżi finanzjarja u ekonomika u jiġi indirizzat it-tibdil fil-klima. Barra minn hekk, l-Opinjoni tippreżenta wkoll il-kundizzjonijiet qafas soċjali u legali li jeħtieġu dawn l-atturi u l-punti fejn għandu jsir titjib ukoll fil-qafas legali Ewropew għal dan il-għan, b’rispett għad-diversità tas-sitwazzjonijiet u l-arranġamenti differenti li jeżistu fuq livell nazzjonali.

2.2

Il-governanza korporattiva orjentata lejn l-iżvilupp fit-tul hija bbażata fuq djalogu affidabbli bejn min imexxi u l-impjegati li jkun żgurat f’qafas legali. Il-KESE jemmen għalhekk f’kunsens politiku, ankrat fl-istorja tal-integrazzjoni Ewropea, bejn il-gvernijiet, l-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili: il-parteċipazzjoni obbligatorja tal-impjegati fl-attivitajiet ekonomiċi, hekk kif huwa stabbilit f’bosta direttivi Ewropej, huwa element indispensabbli tat-tmexxija ekonomika soċjalment responsabbli. Eluf ta’ partijiet interessati fl-intrapriżi u n-negozji tal-Ewropa, kif ukoll madwar 17 000 parti interessata f’madwar 1 000 kunsill Ewropew tax-xogħlijiet juru li dan il-prinċipju ta’ governanza korporattiva orjentata lejn il-parteċipazzjoni qed jitpoġġa fil-prattika.

2.3

Diversi sorsi legali Ewropej minn fażijiet storiċi differenti jirriflettu dan il-kunsens politiku: skont il-liġi tal-UE, l-informazzjoni u l-konsultazzjoni tal-impjegati mhumiex obbligatorji biss fuq livell nazzjonali (1) inkluż fil-qasam tal-SMEs, iżda wkoll fuq livell transnazzjonali (2) fejn il-possibbiltà tal-parteċipazzjoni tal-impjegati fuq livell korporattiv hija n-norma fil-kumpaniji Ewropej (SE) u s-soċjetajiet kooperattivi Ewropej (SCE) (3) . Numru ta’ direttivi oħra tal-UE (4) inkluż fil-qasam tal-ħarsien tas-saħħa u s-sigurtà fuq ix-xogħol kif ukoll fil-liġi Ewropea tal-kumpaniji jinkludu dispożizzjonijiet dwar l-informazzjoni u l-konsultazzjoni. Skont l-Artikolu 27 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, id-dritt fundamentali individwali għall-informazzjoni u l-konsultazzjoni huwa komponent vinkolanti tal-liġi Komunitarja. Għalhekk, mingħajr dubju ta’ xejn il-parteċipazzjoni obbligatorja tal-impjegati fl-attivitajiet ekonomiċi tagħmel parti mill-qafas legali tad-demokrazija Ewropea.

2.4

Fl-interess tas-suċċess ekonomiku iżda anki b’mod partikolari fl-interess tal-koeżjoni soċjali Ewropea, huwa importanti li tissaħħaħ din ir-riżorsa stabbilita u effiċjenti tal-ħajja ekonomika ta’ kuljum bħala mezz biex tingħeleb il-kriżi attwali. L-intrapriżi, li ma jeżistux biss għall-investituri tagħhom iżda għandhom jagħtu kontribut ukoll fis-soċjetà, illum huma esposti għal kundizzjonijiet li saru iktar inċerti:

2.5

Dan kollu jenfasizza l-bżonn ta’ azzjoni korrettiva li tmur kontra t-telfa tal-valuri korporattivi minħabba viżjoni fuq perjodu qasir. Hemm bżonn li jiġu identifikati mezzi ta’ kif il-politika Ewropea tkun tista’ tegħleb it-tendenza attwali ta’ trasparenza korporattiva fuq direzzjoni waħda fl-interess tal-azzjonisti permezz ta’ fehim usa’ tal-intrapriża bħala “kumpanija sostenibbli”, li hija fl-interess tal-iżvilupp korporattiv fit-tul (5).

2.6

Il-ġestjoni tal-kriżijiet, l-orjentazzjoni fit-tul, il-governanza korporattiva tajba, il-kapaċità għall-innovazzjoni u l-kooperazzjoni affidabbli bejn min iħaddem u l-impjegati abbażi tad-drittijiet tal-parteċipazzjoni obbligatorja, huma parti mill-istess kuntest għall-ġejjieni tal-Ewropa. Il-KESE jissuġġerixxi li l-kunċett ta’ “kumpanija sostenibbli” jiġi stabbilit u msaħħaħ bħala mudell ġdid fil-politika Ewropea. B’hekk għandhom jinfetħu orizzonti ġodda għal-leġislazzjoni, kif ukoll miżuri operattivi u politiċi sabiex il-prattikanti kummerċjali jingħataw il-motivazzjoni u l-orjentazzjoni biex jimplimentaw governanza korporattiva sostenibbli. Għandu jkun hemm ftehim dwar l-elementi tal-“kumpanija sostenibbli”. L-implimentazzjoni konkreta tagħha għandha tikkorrispondi mas-sitwazzjoni rispettiva fl-intrapriża kkonċernata. Din tvarja fil-prattika minn pajjiż għal ieħor.

3.1

Permezz tal-mudell tal-“kumpanija sostenibbli” (6), ir-rekwiżiti tal-politika Ewropea kapaċi jiġu ttrasferiti f’metodu komprensiv ta’ governanza korporattiva, fejn il-miri ta’ effiċjenza ekonomika jintrabtu mal-għanijiet soċjali u ambjentali biex jinħoloq kunċett koerenti. Il-mudell tal-“kumpanija sostenibbli” huwa bbażat fuq il-kunċett li l-intrapriżi huma “organizzazzjonijiet soċjali” fejn għandha tiġi rispettata l-“vuċi” tal-impjegati. Id-deċiżjonijiet tal-intrapriżi huma, għaldaqstant, prevedibbli għaż-żewġ naħat, u anke għall-klijenti. Hemm inqas ċans li jiġu affettwati minn interventi esterni mmirati biss lejn stennijiet ta’ qligħ fuq perjodu qasir.

3.2

Il-“kumpanija sostenibbli” tista’ tiġi deskritta permezz ta’ dawn l-elementi prinċipali li ġejjin (7):

3.3

Il-“kumpanija sostenibbli” tista’ topera b’suċċess biss jekk issegwi prinċipju governattiv speċifiku, jiġifieri r-“relazzjoni ġusta”: il-partijiet kollha involuti (min imexxi, ir-rappreżentanti tal-impjegati, l-investituri u r-reġjuni kkonċernati) ikollhom il-possibbiltà li jipparteċipaw fit-tfassil tal-bidla b’mod immirat u bil-għan li tinsab soluzzjoni għall-problemi mingħajr ma jindaħlu fid-dritt tat-tmexxija ta’ min imexxi. Ir-ristrutturar jista’ b’dan il-mod jiġi mmaniġġjat u antiċipat aħjar b’mod partikolari fi żminijiet ta’ kriżi.

3.4

F’każ ta’ bejgħ u akkwist tal-intrapriżi, dan il-kunċett ta’ “relazzjoni ġusta” jissejjes fuq ftehimiet vinkolanti bejn il-partijiet ikkonċernati dwar prospetti fit-tul tan-negozju kif ukoll id-dimensjoni soċjali li kemm jista’ jkun tiżgura ż-żamma tas-siti u l-impjiegi. F’każ li l-intrapriżi jew biċċiet mill-intrapriżi jinxtraw u jinbiegħu lil hinn mill-fruntieri nazzjonali u fil-każ ta’ ristrutturar, il-punti li ġejjin għandhom iservu bħala bażi:

3.5

Il-ħolqien tal-“kumpanija sostenibbli” u l-involviment obbligatorju tal-impjegati permezz tal-informazzjoni, il-konsultazzjoni u, fejn applikabbli, il-parteċipazzjoni fil-korpi amministrattivi tal-intrapriża fuq livell nazzjonali u transnazzjonali jmorru id f’id. L-esperjenza f’dan ir-rigward turi wkoll li l-pajjiżi b’ħafna drittijiet ta’ involviment tal-impjegati u relazzjonijiet effettivi bejn l-imsieħba soċjali ħarġu aħjar mill-kriżi reċenti minn pajjiżi oħra. Biex dan il-proċess jintuża għall-iżvilupp korporattiv fuq perjodu twil, hemm bżonn li l-politika Ewropea, fil-qafas tal-kompetenza tagħha li tinfluwenza s-suq intern, toħloq inċentivi xierqa u obbligi legali fil-qafas tal-governanza korporattiva.

4.1.1

Ix-xogħol, l-investimenti u l-intraprenditorija għandhom irendu xieraq fl-Ewropa. Il-“kumpanija sostenibbli” toffri mudell xieraq għal dan. Din issegwi bl-istess mod l-objettivi ekonomiċi, soċjali u ambjentali fuq perjodu twil. Intrapriża bħal din hija mmexxija skont il-prinċipju ta’ “relazzjoni ġusta” fejn il-bidla titqies bħala kompitu korporattiv li jservi ta’ sfida u li jagħti sodisfazzjon u konsegwentement, il-kisbiet soċjali u d-drittijiet tal-impjegati ma jiġux kompromessi.

4.1.2

Il-KESE jqis li l-politika Ewropea għandha tkompli ssaħħaħ is-sisien tal-kooperazzjoni bejn l-iktar gruppi importanti tal-ekonomija, u jilqa’ azzjoni ġdida min-naħa tal-Kummissjoni sabiex tkompli tibni fuq l-istandards li nkisbu sa issa fl-Ewropa fil-qasam tal-parteċipazzjoni tal-impjegati, id-drittijiet tal-impjegati u tar-rappreżentanti tagħhom filwaqt li tadattahom għall-kundizzjonijiet attwali tas-suq intern tal-Ewropa. Dan jinkludi wkoll l-inizjattivi leġislattivi għat-titjib tal-bażi tal-implimentazzjoni tal-mudell il-ġdid.

4.1.3

L-intrapriżi li jipprattikaw il-prinċipju tar-“relazzjoni ġusta” jistgħu partikolarment jantiċipaw u jfasslu tajjeb il-bidla strutturali. Ekonomikament, għalhekk, jagħmel sens li tissaħħaħ il-parteċipazzjoni tal-impjegati fit-tfassil u l-antiċipazzjoni tal-bidla. Il-qafas legali Ewropew għandu għalhekk jitjieb. B’konformità mal-għan ta’ sostenibbiltà tal-Istrateġija Ewropa 2020, dawn il-miżuri għandhom jiżguraw il-kooperazzjoni bejn il-gruppi l-aktar importanti tal-ekonomija fl-interess tad-demokrazija Ewropea u l-kompetittività effettiva tal-ekonomija Ewropea.

4.2.1

Il-liġi Ewropea tal-kumpaniji qed tkompli tiżviluppa sabiex tkompli ttejjeb il-libertà tal-istabbiliment u l-mobilità tal-intrapriżi fis-suq intern. Kulma jmur, ir-regoli għall-governanza korporattiva qed jitfasslu fil-livell Ewropew. Fil-fehma tal-KESE l-politika Ewropea għandha tagħti l-istess status lill-atturi ekonomiċi rilevanti kollha (l-intrapriżi, l-investituri u l-impjegati) għall-attivitajiet tagħhom fuq livell nazzjonali u transnazzjonali (9). Il-“kontrolli” mħabbra mill-Kummissjoni tad-direttivi Ewropej fil-qasam tal-parteċipazzjoni obbligatorja tal-impjegati m’għandhomx ikunu skuża sabiex ma jitwettqux l-inizjattivi politiċi prinċipali. F’dan il-kuntest, il-KESE jaqbel mal-fehma tal-Parlament Ewropew li hemm bżonn sforzi politiċi ġodda bil-għan li jissaħħu l-opportunitajiet tal-impjegati li jinvolvu ruħhomfil-post tax-xogħol u fl-intrapriża fuq livell transnazzjonali.

4.2.2

F’dan il-kuntest, il-KESE jemmen li hemm bżonn li d-dritt fundamentali Ewropew tal-parteċipazzjoni tal-impjegati jiġi implimentat b’mod iktar effettiv fil-liġi nazzjonali u jitfassal aħjar fil-liġi Ewropea, u li b’mod partikolari d-dispożizzjonijiet dwar l-involviment obbligatorju tal-impjegati jiġu kkonsolidati fil-leġislazzjoni Ewropea abbażi ta’ dak kollu li nkiseb diġà (10).

4.2.3

Miżuri bħal dawn jistgħu jtejbu l-qafas legali Ewropew. L-investiment, il-produzzjoni u x-xogħol fl-Ewropa jsiru eħfef. Il-KESE jilqa’ għalhekk ferm dawn ir-rakkomandazzjonijiet u jistenna azzjoni rapida mill-istituzzjonijiet Ewropej biex jiġu implimentati dawn il-proposti.

4.2.4

Il-KESE huwa favur il-konsolidazzjoni tad-dispożizzjonijiet dwar l-involviment tal-impjegati fil-leġislazzjoni kollha tal-UE, b’kunsiderazzjoni tal-kwistjonijiet differenti involuti. Fir-rigward tal-kontenut ta’ dawn id-drittijiet, l-atti legali li ġejjin għandhom jintużaw bħala referenza: id-Direttiva riveduta 2009/38/KE dwar il-Kunsill tax-Xogħlijiet Ewropew (b’mod partikolari fir-rigward tad-definizzjoni tal-informazzjoni u l-konsultazzjoni u t-tibdil strutturali) u d-Direttiva 2002/14/KE dwar il-parteċipazzjoni tal-impjegati fil-kumpanija Ewropea (b’rabta mal-parteċipazzjoni fil-korpi amministrattivi tal-intrapriżi).

4.2.5

Permezz ta’ dawn il-miżuri kollha, il-KESE jħoss li l-liġi Ewropea għandha tiżgura u tikkonsolida d-drittijiet nazzjonali ta’ involviment u d-dispożizzjonijiet Ewropej eżistenti. Dan jikkonċerna partikolarment il-parteċipazzjoni tal-impjegati fil-korpi amministrattivi tal-intrapriżi. Madanakollu, minħabba s-sitwazzjonijiet u l-arranġamenti differenti li jeżistu fuq livell nazzjonali, mhux rakkomandabbli u jista’ jkun kontroproduċenti li jiġi impost mudell Ewropew uniku għall-parteċipazzjoni tal-impjegati.

4.3.1

Fl-isfond tal-pass mgħaġġel tar-ristrutturar (16) u tal-ambjent tal-finanzjament korporattiv li sar aktar aggressiv, il-KESE jemmen li hemm bżonn mezzi innovattivi fil-livell nazzjonali u Ewropew li minn naħa juru li l-Ewropa hija miftuħa u attraenti għall-investituri u min-naħa l-oħra, hekk kif enfasizza l-Kumitat fl-Opinjoni tiegħu dwar il-Green Paper dwar ir-“Ristrutturazzjoni u antiċipazzjoni tal-bidla: X’tgħallimna mill-esperjenza reċenti?”, iħejju lill-kumpaniji u lill-impjegati biex jegħlbu l-isfidi ġodda sabiex b’hekk nimminimizzaw il-konsegwenzi soċjali negattivi tal-bidla u nimmassimizzaw il-possibbiltajiet ta’ ristrutturar b’suċċess (17).

4.3.2

Il-kriżi finanzjarja wriet li hemm bżonn ta’ approċċ ġdid sabiex fin-negozji, l-għan tal-ħolqien sostenibbli tal-valur jingħata preċedenza fuq l-għan tal-profitt f’qasir żmien. Sabiex ikun hemm rispons politiku effettiv għall-isfidi tar-ristrutturar hemm bżonn ta’ approċċ integrat li jinvolvi diversi oqsma ta’ politika (pereżempju l-impjieg, l-edukazzjoni, l-innovazzjoni u l-politika industrijali). Dan għandu jqis l-interessi tal-impjegati fejn dawn jintlaqtu mid-deċiżjonijiet tal-intrapriża. Il-kunċett tal-“kumpanija sostenibbli” huwa bbażat fuq viżjoni fit-tul u jipprovdi l-possibbiltà ta’ risposta prattika għar-rekwiżit li l-politika Ewropea tappoġġja l-intrapriżi fil-ħolqien tat-“tkabbir sostenibbli”.

4.3.3

Fil-fehma tal-KESE, l-antiċipazzjoni tal-bidla tista’ sseħħ biss jekk jinħoloq ambjent ta’ fiduċja reċiproka u jekk l-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili organizzata jkunu involuti kif għandu jkun (18). Dan ifisser ukoll li l-impjegati jistgħu jagħtu sehemhom qabel jittieħdu d-deċiżjonijiet tal-intrapriża billi jeżerċitaw id-drittijiet tagħhom għall-informazzjoni u l-konsultazzjoni u billi jużawhom sabiex jinstabu soluzzjonijiet effettivi għall-problemi fil-kuntest lokali (19). B’rabta ma’ dan, id-Direttiva tal-2009 dwar il-Kunsill tax-Xogħlijiet Ewropew tippermetti wkoll l-involviment fil-ħin fil-kwistjonijiet transkonfinali.

4.3.4

L-approċċ adatt lejn ir-ristrutturar ilu fil-qalba tad-dibattitu fil-livell Ewropew, li fih jipparteċipaw b’mod intensiv, flimkien mal-Kummissjoni, l-imsieħba soċjali Ewropej, il-Parlament Ewropew u l-KESE.

4.3.5

Ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-15 ta’ Jannar 2013 tirrappreżenta fażi proviżorja ġdida f’dan id-dibattitu. Fost affarijiet oħra hija titlob, b’maġġoranza kbira, qafas legali bi standards minimi tar-ristrutturar sabiex jiġu minimizzati l-ispejjeż soċjali u ekonomiċi u tiġi appoġġjata l-antiċipazzjoni (20). Din għandha tinkludi obbligi tal-ippjanar strateġiku kif ukoll miżuri ta’ prevenzjoni fl-edukazzjoni u t-taħriġ, miżuri orjentati lejn iż-żamma tal-impjiegi u l-forza tax-xogħol f’każ ta’ ristrutturar, u dispożizzjonijiet li jorbtu lill-intrapriżi biex f’każ ta’ ristrutturar jikkooperaw b’mod preventiv mal-awtoritajiet reġjonali (b’mod partikolari l-amministrazzjoni lokali u ċ-ċentri tal-impjieg) u mal-katini tal-provvista lokali.