25.8.2011   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 248/149

1.1

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li l-Kummissjoni, fid-djalogu tagħha mal-partijiet interessati, fetħet diskussjoni dwar analiżi mill-ġdid u kjarifika tar-regoli ta’ finanzjament tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali.

1.2

Il-KESE jappoġġja bis-sħiħ approċċ ġdid, iżjed diversifikat u proporzjonat għat-tipi differenti ta’ sevizzi pubbliċi u jaqbel li s-servizzi pubbliċi fuq skala żgħira u ċerti servizzi soċjali jiġu eżentati mill-bżonn ta’ notifikazzjoni.

1.3

F’dan il-kuntest, il-KESE jitlob lill-Kummissjoni tiċċara, għal kull wieħed mill-metodi għall-finanzjament tal-kumpens marbut mal-obbligi tas-servizz pubbliku, jekk jirrispettawx il-kriterji Altmark u għalhekk ma jkunux soġġetti għar-regoli dwar “l-għajnuna mill-Istat”.

1.4

Bil-għan li ma jkunx hemm għalfejn niddependu aktar minn approċċ differenti għal kull każ speċifiku – leġislattiv jew litiġjuż – l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tiċċara d-distinzjoni bejn is-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali (SIEĠ) u s-servizzi nonekonomiċi ta’ interess ġenerali (SNEIĠ) hija tajba, għalkemm wieħed irid jifhem li l-KESE għadu konvint li, fid-dawl tad-diffikultajiet li jiġi definit il-kunċett ta’ SIEĠ/SNEIĠ, l-enfasi għandha ssir mhux fuq in-natura ekonomika jew nonekonomika, iżda fuq il-kompitu speċifiku tas-servizzi inkwistjoni u fuq l-obbligi tas-servizz pubbliku.

1.5

Għalhekk, il-KESE huwa tal-fehma li, f’dan il-kuntest, ir-regoli ta’ implimentazzjoni tal-kumpensi marbuta mal-obbligi tas-servizz pubbliku fir-rigward tal-għajnuna mill-Istat jistgħu jkunu iżjed demokratiċi għall-eluf ta’ awtoritajiet pubbliċi li jridu jimplimentawhom jekk ikunu suġġetti għall-applikazzjoni tal-proċedura leġislattiva ordinarja, b’konformità mal-Artikolu 14 tat-TFUE, bil-kundizzjoni li jkunu konformi mat-Trattat.

1.6

Filwaqt li ta’ min ifaħħar it-talba lill-Istati Membri biex jagħtu iżjed importanza lill-konsiderazzjonijiet marbuta mal-effiċjenza, din m’għandhiex però tiffoka fuq kriterji ekonomiċi biss, iżda għandha tqis ukoll l-aspetti soċjali, territorjali u ambjentali, kif ukoll kriterji bħall-kwalità, ir-riżultati u s-sostenibbiltà.

1.7

Madankollu, il-KESE jibża’ li l-introduzzjoni ta’ kunċett tal-effiċjenza tista’ twassal biex il-kriterji tal-valutazzjoni tad-deċiżjoni u l-qafas ma jiġux allinjati mar-raba’ kriterju tas-sentenza mogħtija fil-kawża ta’ Altmark. Barra minn hekk, hemm il-periklu li dan jiġi applikat għal kull kumpens, inklużi l-kumpensi mħallsa għas-servizzi pubbliċi eżentati min-notifikazzjoni.

1.8

Rigward l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tiċċara l-limiti imposti fuq l-Istati Membri meta jiġu biex jiddefinixxu attività bħala SIEĠ, il-KESE ilu snin jitlob għal kjarifika tal-kundizzjonijiet ta’ implimentazzjoni tal-Artikolu 106(2) li huwa s-suġġett ta’ interpretazzjonijiet differenti.

2.1

Fl-Istati Membri differenti nsibu sensiela sħiħa ta’ għajnuniet finanzjarji pubbliċi, ilkoll ta’ natura differenti, nibdew mill-għajnuna mill-Istat lill-impjieg, it-taħriġ, l-investiment, ir-riċerka, il-ħarsien tal-ambjent, l-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju, is-salvataġġ u r-ristrutturar ta’ intrapriżi li qed jiffaċċjaw diffikultajiet, il-familji, il-persuni f’sitwazzjonijiet diffiċli, eċċ., u nispiċċaw bis-servizzi ta’ interess ġenerali (SIĠ).

2.2

Fil-kuntest tar-regoli tal-kompetizzjoni u tas-suq intern, it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE jikkunsidra li l-għajnuna mill-Istat hija benefiċċju, ta’ liema natura tkun, mogħti fuq bażi selettiva mill-awtoritajiet nazzjonali lil intrapriża waħda jew iżjed.

2.3

Għalhekk, it-tip ta’ għajnuna li tista’ tissejjaħ għajnuna mill-Istat trid tissodisfa l-kriterji kollha li ġejjin:

2.4

Fil-prinċipju, l-għajnuniet mill-Istat imsemmija hawn fuq huma pprojbiti mit-Trattat (l-Artikoli 107 u 108 tat-TFUE); madankollu, uħud minnhom huma awtorizzati jekk ikunu għal raġunijiet ta’ interess komuni (servizzi ta’ interess ġenerali, koeżjoni soċjali u reġjonali, impjieg, riċerka u żvilupp, żvilupp sostenibbli, promozzjoni tad-diversità kulturali, eċċ.) u biex jissewwew ċerti nuqqasijiet tas-suq, bil-kundizzjoni li ma joħolqux distorsjoni fil-kompetizzjoni tant li tmur kontra l-interess tal-UE.

2.5

Il-possibbiltà li l-Istati Membri jallokaw għajnuniet mill-Istat kienet marbuta ma’ sensiela ta’ atti leġislattivi u minn ġurisprudenza rikka u evoluttiva tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea li stabbilixxew regoli vinkolanti għall-Istati Membri li jixtiequ jintroduċu dispożizzjonijiet ta’ din ix-xorta.

2.6

Għalhekk, bħala regola ġenerali, ħlief għal ċerti eċċezzjonijiet (għajnuna de minimis, għajnuna taħt livell determinat, għajnuna għal ċerti setturi speċifiċi), l-Istati Membri għandhom isegwu proċedura biex jinnotifikaw lill-Kummissjoni dwar l-għajnuna li beħsiebhom jagħtu. L-għajnuna tista’ tiġi applikata biss wara li tingħata awtorizzazzjoni uffiċjali mill-Kummissjoni.

2.7

Il-Kummissjoni biss għandha s-setgħa tiġġudika jekk l-għajnuna mill-Istat hijiex kompatibbli mat-Trattat (għalkemm jista’ jsir rikors quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea), u għalhekk għandha setgħat sostanzjali biex tinvestiga, tiddeċiedi u timponi sanzjonijiet f’dan il-qasam.

2.8

Is-SNIEĠ mhumiex affettwati mil-leġislazzjoni dwar l-għajnuna mill-Istat.

2.9

Rigward is-SIEĠ, il-mistoqsija mqajma mill-awtoritajiet nazzjonali hija dwar kif ikunu jafu jekk kumpens marbut mal-obbligu tas-servizz pubbliku huwiex għajnuna mill-Istat kompatibbli mat-Trattat fil-qafas tar-regoli tal-kompetizzjoni u s-suq intern.

2.10

B’konformità mas-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Kawża C-280/00 Altmark Trans GmbH), ma hemm l-ebda għajnuna mill-Istat għal SIEĠ ladarba jiġu ssodisfati dawn il-kundizzjonijiet :

2.11

Wara s-sentenza mogħtija fil-kawża Altmark, il-Kummissjoni kkunsidrat il-fatt li kien hemm biss ftit każi ta’ kumpens li ssodisfaw dawn l-erba’ kundizzjonijiet, u li kull tip ta’ kumpens ieħor għalhekk, seta’ jitqies bħala “għajnuna mill-Istat”. Għalhekk, adottat il-pakkett Monti-Kroes li jispeċifika:

2.12

Dan il-qafas, li għandu l-għan li jistabbilixxi r-regoli u l-prinċipji li jiddeterminaw il-kundizzjonijiet li taħthom il-kumpens għal servizz pubbliku huwa kompatibbli mas-“suq komuni”, fuq il-bażi tal-Artikolu 106(2) tat-TFUE, ser jiskadi f’Novembru 2011.

2.13

Barra minn hekk, peress li kemm il-qafas kif ukoll id-deċiżjoni msemmija hawn fuq jipprevedu valutazzjoni tar-regoli li jistipulaw, il-Kummissjoni bdiet teżamina mill-ġdid il-pakkett Monti-Kroes. B’mod aktar speċifiku, fl-2008/2009 hija talbet lill-Istati Membri jressqu rapport dwar l-applikazzjoni tal-pakkett attwali u, fl-2010 nediet konsultazzjoni pubblika dwar il-kwistjoni.

2.14

Fuq il-bażi ta’ dawn iż-żewġ azzjonijiet, il-Kummissjoni ħejjiet xi linji gwida ġenerali li jidhru f’din il-Komunikazzjoni. L-għan huwa li sa Lulju li ġej titnieda diskussjoni preliminari mal-istituzzjonijiet Ewropej u l-partijiet interessati l-oħra qabel ma tħejji abbozzi ta’ dokumenti ġodda.

3.1

Fid-dawl tal-għan li jitfasslu “strumenti aktar ċari, aktar sempliċi, [u] aktar proporzjonati”, il-Komunikazzjoni tfittex li:

4.1

Il-KESE jappoġġja lill-Istati Membri u partijiet oħra kkonċernati direttament li, jew fir-rapport dwar l-applikazzjoni tal-pakkett attwali Monti-Kroes, jew matul il-konsultazzjoni pubblika dwar il-kwistjoni, talbu li jerġgħu jiġu eżaminati r-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, bil-għan li jitneħħew l-inċertezzi legali u jinstab bilanċ iżjed armonjuż bejn l-interessi ekonomiċi, soċjali u ambjentali. Huwa partikolarment importanti li l-eżenzjonijiet li jeżistu diġà f’ċerti oqsma (b’mod partikolari dawk marbuta mar-reklutaġġ ta’ gruppi vulnerabbli bħall-persuni b’diżabbiltà) jinżammu.

4.2

Il-KESE jappoġġja bis-sħiħ approċċ iżjed diversifikat u proporzjonat għat-tipi differenti ta’ servizzi pubbliċi, u li għandu l-għan li jiċċara r-regoli tal-finanzjament. Barra minn hekk, huwa jaqbel li s-servizzi pubbliċi fuq skala żgħira u ċerti servizzi soċjali li, madankollu, għad irid jiġu definiti, jiġu eżentati min-notifikazzjoni.

4.3

Il-KESE jistaqsi, f’dan il-kuntest, x’wassal lill-Kummissjoni li tillimita l-eżenzjoni min-notifikazzjoni għas-servizzi fuq skala żgħira għal dawk ta’ natura lokali, minkejja li l-kundizzjoni li l-kummerċ bejn l-Istati Membri ma għandux jiġi affettwat għandha tkun biżżejjed fil-livell lokali u reġjonali u anke dak nazzjonali.

4.4

Skont il-Komunikazzjoni, l-analiżi mill-ġdid tal-pakkett tagħmel parti mill-għanijiet usa’ tal-Kummissjoni fil-qasam tas-servizzi pubbliċi, u b’mod partikolari tal-Komunikazzjoni tagħha “Lejn Att dwar is-Suq Uniku”, u tal-Istrateġija UE 2020.

4.5

F’dan il-kuntest, il-KESE jfakkar li fl-opinjoni tiegħu “Lejn Att dwar is-Suq Uniku” (INT/548 tal-15.3.2011) qal li: “L-għan tal-Komunikazzjoni u miżuri oħra dwar is-servizzi pubbliċi għandu jkun li jappoġġjaw lill-Istati Membri fl-iżvilupp u t-titjib tas-servizzi pubbliċi tagħhom b’konformità mal-protokoll dwar is-SIĠ”.

4.6

F’dan il-kuntest, il-KESE jitlob lill-Kummissjoni tiċċara, għal kull wieħed mill-metodi għall-finanzjament tal-kumpens marbut mal-obbligi tas-servizz pubbliku, jekk jirrispettawx il-kriterji Altmark u għalhekk mhumiex soġġetti għar-regoli dwar “l-għajnuna mill-Istat”. Attwalment, hemm ċertu nuqqas ta’ għarfien dwar il-proċeduri ta’ notifikazzjoni u d-diversi eżenzjonijiet. Dan iwassal għal tnaqqis fis-suq, peress li l-organizzazzjonijiet li jiddependu mill-kumpensi sabiex jipprovdu servizz effettiv ma jkunux jistgħu jikkompetu, u dan għandu impatt dirett fuq il-ħajja taċ-ċittadini tal-UE li jisfaw imċaħħda minn servizzi ta’ kwalità u aċċessibbli.

4.7

Fil-fehma tal-KESE, il-fatt li tissemma distinzjoni bejn is-servizzi ekonomiċi u nonekonomiċi fil-protokoll dwar is-SIĠ – mingħajr, madankollu, ma tissolva l-problema ta’ kif niddistingwu bejn dawn iż-żewġ kategoriji – huwa xhieda tal-bżonn ta’ kjarifika tal-kunċetti u s-sistemi inkwistjoni, inkluż ir-rwol tal-organizzazzjonijiet mingħajr skop ta’ qligħ u l-kunċett ta’ “profitt raġonevoli”, bil-għan li ma nibqgħux niddependu minn approċċ esklużiv skont il-każ ikkonċernat, kemm jekk hu leġislattiv jew litiġjuż. Minħabba l-għanijiet doppji tal-politika soċjali u tal-politika tal-kompetizzjoni, hemm bżonn ta’ kunċett aktar ċar ta’ “profitt raġonevoli”. Għaldaqstant, ikun aktar ta’ għajnuna jekk il-livell Ewropew ikun jista’ jipprovdi linji ta’ gwida regolatorji u interpretazzjoni tal-konsiderazzjonijiet f’dan il-qasam.

4.8

Għalhekk, nappoġjaw l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tiċċara d-distinzjoni bejn is-SIEĠ u s-SNEIĠ. Kif il-KESE diġà qal fl-opinjoni tiegħu “Il-futur tas-servizzi ta’ interess ġenerali” (CESE 976/2006 – mhux disponibbli bil-Malti), id-distinzjoni bejn servizzi ekonomiċi u nonekonomiċi għadha vaga u inċerta.

4.9

Għalhekk, il-KESE għadu konvint li, fid-dawl, minn naħa, tad-diffikulatjiet li jiġi definit il-kunċett ta’ SNEIĠ/SIEĠ b’mod eżawrjenti, u min-naħa l-oħra, tar-riskju involut f’approċċ restrittiv, l-enfasi ma għandhiex issir fuq in-natura ekonomika jew nonekonomika tagħhom, iżda fuq il-kompitu speċifiku tas-servizzi kkonċernati u fuq l-esiġenzi (obbligi tas-servizz pubbliku) li jiġu imposti fuqhom minn awtorità pubblika biex jissodisfaw il-kompitu tagħhom u jridu jiġu stabbiliti b’mod ċar.

4.10

Permezz tal-protokoll tas-SIĠ, it-Trattat ta’ Lisbona introduċa gwida għall-użu tar-regoli dwar is-SIĠ, kemm dawk ekonomiċi kif ukoll dawk nonekonomiċi, u, permezz tal-Artikolu 14, introduċa wkoll bażi legali ġdida għas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, li fada lill-Kunsill u l-Parlament Ewropew bl-inkarigu li jistabbilixxu, permezz ta’ regolamenti b’konformità mal-proċedura leġislattiva ordinarja, il-prinċipji u l-kundizzjonijiet, b’mod partikolari dawk ekonomiċi u finanzjarji, li jippermettulhom jaqdu l-kompiti tagħhom.

4.11

Għalhekk, il-KESE huwa tal-fehma li, f’dan il-kuntest, ir-regoli ta’ implimentazzjoni tal-kumpensi marbuta mal-obbligi tas-servizz pubbliku fir-rigward tal-għajnuna mill-Istat jistgħu jkunu iżjed demokratiċi għall-eluf ta’ awtoritajiet pubbliċi li jridu jimplimentawhom jekk ikunu suġġetti għall-applikazzjoni tal-proċedura leġislattiva ordinarja, b’konformità mal-Artikolu 14 tat-TFUE, bil-kundizzjoni li jkunu konformi mat-Trattat.

4.12

Il-KESE jaqbel mal-intenzjoni tal-Kummissjoni li titlob lill-Istati Membri jagħtu iżjed importanza lill-konsiderazzjonijiet marbuta mal-effiċjenza. Il-Kummissjoni m’għandhiex però tiffoka fuq kriterji ekonomiċi biss, iżda għandha tqis ukoll l-aspetti soċjali, territorjali u ambjentali, fid-dawl tal-kompiti partikolari ta’ kull SIEĠ definiti mill-awtoritajiet pubbliċi. Il-Kummissjoni m’għandhiex tillimita l-kriterji tal-“effiċjenza” għal konsiderazzjonijiet fuq perjodu qasir ta’ żmien biss iżda għandha tqis ukoll il-kwalità, ir-riżultati u s-sostenibbiltà tas-servizzi, speċjalment meta tipprovdi servizzi soċjali u tal-kura tas-saħħa. Barra minn hekk, għandhom jitqiesu ukoll l-ispeċifiċitajiet tal-intrapriżi tal-ekonomija soċjali (kooperattivi, mutwalitajiet, assoċjazzjonijiet u fondazzjonijiet).

4.13

Parti mdaqqsa mis-servizzi ta’ interess ġenerali, bħas-servizzi soċjali jew dawk tas-saħħa, huma kkaratterizzati minn relazzjoni asimmetrika bejn il-provvedituri u l-benefiċjarji, li hija differenti minn relazzjoni kummerċjali tat-tip fornitur-konsumatur. Is-servizzi ta’ interess ġenerali ta’ spiss jipprovdu soluzzjonijiet adattati għal każijiet speċifiċi, li jqisu l-ispeċifiċitajiet tas-sitwazzjoni u l-bżonnijiet tal-utenti. Dawn jistgħu jiffunzjonaw biss b’konformità mal-prinċipju tas-solidarjetà u huwa dipendenti bil-bosta minn fondi pubbliċi. Il-KESE jixtieq jitlob lill-Kummissjoni tniedi konsultazzjoni biex tirrevedi liema servizzi pubbliċi fil-qasam tas-servizzi soċjali ta’ interess ġenerali (SSIĠ) jistgħu jikkwalifikaw għal eżenzjoni totali peress li ma jolqtux b’mod sinifikanti l-kompetizzjoni jew joffru opportunitajiet transkonfinali.

4.14

Permezz ta’ dan il-kriterju tal-effiċjenza, il-kriterji tal-valutazzjoni tad-deċiżjoni u l-qafas jiġu allinjati mar-raba’ kriterju tas-sentenza mogħtija fil-kawża ta’ Altmark. Madankollu, hemm il-periklu li dan jiġi applikat għal kull kumpens, inklużi l-kumpensi mħallsa għas-servizzi pubbliċi fuq skala żgħira pprovduti fil-livell lokali u b’impatt limitat fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri, u għal ċerti servizzi soċjali ta’ interess ġenerali, li però l-Kummissjoni beħsiebha teżentahom min-notifikazzjoni u tikkunsidrahom bħala kompatibbli mas-suq intern. Dan ifisser li dawn is-servizzi għadhom suġġetti għal kontroll ex post, jew għal inċertezza legali ġdida.

4.15

Inċertezza ta’ din ix-xorta teżisti wkoll fir-rigward tal-kompetenza li l-Kummissjoni tattribwixxi lilha nnifisha biex tivvaluta l-effiċjenza, mentri l-qorti, fil-kawża M6/TF1 (T-568/08 u T573/089), ma tippermettilhiex din il-kompetenza.

4.16

Rigward l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tiċċara l-limiti imposti fuq l-Istati Membri meta jiġu biex jiddefinixxu attività bħala SIEĠ, il-KESE ilu snin jitlob għal kjarifika tal-kundizzjonijiet ta’ implimentazzjoni tal-Artikolu 106(2), li huwa s-suġġett ta’ interpretazzjonijiet differenti peress li, minn naħa, huwa ppreżentat bħala deroga jew eċċezzjoni mir-regoli ġenerali tat-Trattat (ara l-Komunikazzjoni tal-20 ta’ Novembru 2007), mentri min-naħa l-oħra, fil-White Paper tal-2004 ntqal li “l-eżekuzzjoni effettiva ta’ kompitu ta’ interess ġenerali tiġi qabel, f’każ ta’ tensjoni, l-applikazzjoni tar-regoli tat-Trattat”.