12.12.2006   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C NaN/1

I-XI

1-9

6-9

7-9

10-14

15-80

16-66

16

17-20

21-28

29-40

41-44

45-53

54-66

67-75

67-70

71-75

76-80

81-113

82-113

82-87

88

89

90-93

94-96

97-102

103-110

111-113

114-118

119-125

ADAPT

Adattament ta' l-għadd ta' nies li jistgħu jaħdmu (Workforce) għall-Bidla Industrijali (Inizjattiva Komunitarja biex tippromwovi l-impjiegi u l-adattament ta' l-għadd ta' nies li jistgħu jaħdmu)

ALMP

Politiki tas-Suq tax-Xogħol Attiv

CSF

Qafas ta' Sostenn Komunitarju

Deadweight

Bidla osservata fost benefiċjarji diretti wara l-intervent pubbliku, jew irrappurtata minnhom stess, b'konsegwenza ta' l-intervent pubbliku, li setgħet tiġri, anke mingħajr l-intervent.

Displacement effect

Effett miksub f'reġjun eliġibbli a spejjeż ta' reġjun ieħor

ERDF

Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali

FIFG

Istrument Finanzjarju għall-Gwida tas-Sajd

FS

Fondi Strutturali

FSE

Fond Soċjali Ewropew

Kumitati ta' Monitoraġġ

Kumitat biex jissorvelja l-implimentazzjon strateġika tal-programm ta' finanzjament

Mudell HERMIN

Mudell makroekonomiku wżat biex jiġi stimulat l-impatt ta' l-interventi tal-Fondi Strutturali

OP

Programm Operattiv

Rapport ta' Bidu

Rapport li jinkludi kwistjonijiet metodoloġiċi bħal l-objettivi ta' l-evalwazzjoni, l-qafas metodoloġiku, il-kwestjonarji u l-organizzazzjonijiet li jridu jiġu kkuntattjati

Rapport ta' Sinteżi

Rapporti finali tad-DĠ REGIO (dwar l-Objettiv 1) u tad-DĠ Impjiegi (dwar l-Objettiv 3) dwar l-evalwazzjoni ex-post ta' l-azzjonijiet iffinanzjati mill-ERDF u l-FSE

RTD

Riċerka u Żvilupp Teknoloġiku

SME

Intrapriżi Żgħar u ta' Daqs Medju

SPD

Dokument ta' programmar waħdieni

Soft outcome

Riżultat li huwa diffiċli biex jiġi mkejjel b'mod kwantitattiv

ToR

Termini ta' Referenza

I.

Il-verifika kkonċernat l-evalwazzjonijiet ex-post tal-Kummissjoni ta' l-interventi ffinanzjati mill-Fondi Strutturali fir-reġjuni ta' l-Objettivi 1 u 3 matul il-perijodu ta' programmar 1994-1999. L-ammont totali ta' dawn l-interventi kien ta' aktar minn 245 biljun euro, li jinkludi investimenti konġunti mis-setturi privati u pubbliċi.

II.

L-evalwazzjoni ex-post tipprova tqabbel ir-riżultati tan-nefqa reali ma' l-objettivi oriġinali. Dan il-mekkaniżmu jippermetti li informazzjoni miksuba matul perijodu ta' programmar tiġi utilizzata biex in-nefqa futura tal-Fondi Strutturali ssir b'mod aktar effettiv. L-evalwazzjonijiet ex-post kienu mwettqa mill-Kummissjoni li nqdiet b'konsulenti esterni kkuntrattati.

III.

L-objettivi tal-verifika lien li jekk, fit-tmiem ta' l-eżerċizzju ta' l-evalwazzjoni ex-post, il-Kummissjoni kinitx kapaċi tistma l-effetti ta' l-interventi relatati ma' l-objettivi u jekk ir-riżultati u r-rakkomandazzjonijiet kinux ta' għajnuna għar-reviżjoni tal-programmi mis-sena 2000 'il quddiem.

IV.

Il-bidu għall-verifika preżenti kien ir-Rapport ta' Sinteżi finali relattiv għal kull fond. Dawn ir-rapporti jiġbru fil-qosor l-evalwazzjoni ġenerali ta' l-impatt tal-fondi, u jiġbdu l-attenzjoni fuq l-elementi li għandhom ikunu ta' relevanza meta jittieħdu deċiżjonijiet dwar il-perijodi ta' programmar sussegwenti. Il-pass li kien imiss fil-proċess ta' verifika kien li ssir evalwazzjoni dwar jekk in-nuqqasijiet identifikati kinux konsegwenza ta' nuqqasijiet fit-ToRs jew problemi matul l-implimentazzjoni tal-proċess ta' evalwazzjoni.

V.

L-evalwazzjoni tan-nefqa tal-fondi strutturali fih inniffsu huwa proċess kumpless. Madanakollu, il-verifika identifikat nuqqasijiet fil-proċess ta' evalwazzjoni li ma jistgħux jiġu attribwiti biss għal tali diffikultajiet inerenti.

VI.

Il-Qorti identifikat in-nuqqasijiet segwenti fl-evalwazzjoni ta' l-interventi ffinanzjati mill-FS fir-reġjuni ta' l-Objettiv 1:

VII.

Il-Qorti sabet li l-evalwazzjoni ta' l-azzjonijiet ta' l-FSE taħt l-Objettivi 1 u 3:

VIII.

Il-Kummissjoni ma tidhirx li antiċipat ċerti diffikultajiet involuti fl-evalwazzjonijiet fit-termini ta' referenza li hija fformulat għall-evalwazzjonijiet. Il-Kummissjoni lanqas indirizzat kompletament in-nuqqasjiet fl-eżerċizzju ta' l-evalwazzjoni ex-post. Is-sejbiet tal-Qorti jindikaw li kien hemm nuqqasijet fis-superviżjoni ta' l-evalwazzjonijiet mill-Kummissjoni.

IX.

Min-naħa l-oħra, l-evalwazzjonijiet ippermettew li tinġabar informazzjoni utli dwar is-sistemi ta' tmexxija ta' l-interventi ffinanzjati mill-ERDF u mill-FSE.

X.

Madanakollu, filwaqt li ngħataw ċerti rakkomandazzjonijiet utli bħala input għall-perijodi ta' programmar futuri, il-Kummissjoni ma setgħatx tibbenifika kompletament mill-esperjenzi tal-programmi 1994-1999.

XI.

Il-Qorti tirrikmanda li:

1.

Sa mill-1996, il-Kummissjoni qegħda tiżvilupa l-evalwazzjoni tal-Fondi Strutturali f'qafas wieħed. It-terminu “evalwazzjoni” huwa definit mill-Kummissjoni bħala ġudizzju dwar interventi skond ir-riżultati, l-impatti u l-bżonnijiet tagħhom li huma jimmiraw li jissodisfaw (1). L-iskop prinċipali ta' l-attività ta' l-evalwazzjoni huwa li tagħti sostenn fit-teħid ta' deċiżjonijiet billi tipprovdi informazzjoni u opinjonijiet dwar ir-relevanza, l-ekonomija, l-effiċjenza, l-effettività, l-utilità u s-sostenibbilità ta' l-impatti ta' l-interventi ta' l-UE. Tali informazzjoni hija kruċjali biex jiġu mtejba interventi eżistenti, jew dawk li għadhom iridu jitfasslu, u għall-iffissar ta' prijoritajiet politiċi u għall-allokazzjoni ta' riżorsi.

2.

L-evalwazzjonijiet huma mwettqa f'livelli u stadji varji fiċ-ċiklu ta' l-ipprogrammar (sitt snin). L-aktar importanti huma:

3.

Il-verifika tal-Qorti kienet tikkonċerna l-evalwazzjonijiet ex-post li l-Kummissjoni wettqet b'konnessjoni ma' interventi ffinanzjati mill-FS fir-reġjuni ta' l-Objettivi 1 u 3 matul l-perijodu ta' programmar 1994-1999. Għall-għan ta' din il-verifika, l-iskop ta' l-evalwazzjoni ex-post huwa dak kif definit fil-kollezzjoni MEANS (2). L-evalwazzjoni ex-post tikkonsisti f'rikapitolazzjoni u f'eżami tal-programm sħiħ, partikolarment ta' l-impatti tiegħu. Il-mira tagħha hija li tagħti kont ta' l-użu tar-riżorsi u tirrapporta dwar l-effettività u l-effiċjenza ta' l-interventi u sa liema punt l-effetti mistennija kienu miksuba. Hija tiffoka fuq fatturi ta' suċċess jew ta' falliment, u fuq is-sostenibbilità tar-riżultati u ta' l-impatti. Hija tipprova tasal għal konklużjonijiet li jistgħu jiġu ġeneralizzati u applikati għal programmi u reġjuni oħra (3). Huwa skond dan l-isfond li l-eżerċizzju ta' l-evalwazzjoni ex-post ġie eżaminat.

4.

Il-kompitu ta' l-evalwazzjoni ex-post, huwa parti minn “proċess” bbażat ukoll fuq ir-riżultati ta' evalwazzjoni ex-ante u eżami ta' nofs it-terminu. Barra dan, l-evalwazzjonijiet isiru f'livelli varji, kemm nazzjonali kif ukoll tematiċi u jwasslu għal rapport ta' sinteżi. Flimkien dawn jikkostitwixxu element importanti fil-ġestjoni tal-Fondi Strutturali, u b'mod partikolari, fl-ipprogrammar u l-eżami ta' l-assistenza tal-Komunità. Ir-responsabbiltà għall-proċess ta' evalwazzjoni taqa' fuq il-Kummissjoni (bi sħubija ma' l-Istati Membri). Huwa f'idejn il-Kummissjoni li tiddeċiedi liema aspetti ta' l-evalwazzjoni jitwettqu mis-servizzi tagħha u liema hija teħtieġ tikkuntrattja lill-entitajiet oħra. F'kull każ, ir-responsabbiltà ġenerali u finali tibqa' dejjem tal-Kummissjoni.

5.

Matul il-perijodu 1994-1999, l-għajnuna pprogrammata taħt it-titolu Fondi Strutturali (4) ammontat għal 136,4 biljun euro għall-“objettivi” u għal 14,5 biljun euro għall-“Inizjattivi tal-Komunità”. L-Anness I jagħti analiżi dettaljata ta' l-ewwel ammont skond l-Istati Membri u skond l-objettiv, u analiżi tat-tieni ammont skond l-inizjattiva tal-Komunità. Dawn il-fondi kienu kkumplimentati b'ammont supplementari ta' mill-inqas 95 biljun euro addizzjonali ta' investimenti konġunti mis-settur privat jew pubbliku (5), li jwassal għal investiment totali ta' aktar minn 245 biljun euro.

6.

L-evalwazzjonijiet ex-post kienu mwettqa f'isem u taħt id-direzzjoni tal-Kummissjoni. Wara proċedura ta' xogħol bl-appalt pubbliku, konsulent prinċipal kien magħżul għal kull grupp ta' objettivi ffissati u inizjattivi tal-Komunità. Fil-maġġoranza tal-każijiet, il-konsulent ingħata sostenn minn tim ta' persuni li jagħmlu l-evalwazzjoni fl-Istati Membri differenti (6) li l-irwol tagħhom kien li jwettqu l-evalwazzjonijiet neċessarji tal-programmi rispettivi fuq il-bażi ta' qafas metodoloġiku komuni. Barra dan, il-proċess ta' evalwazzjoni kien immonitorjat minn grupp ta' tmexxija. L-evalwazzjonijiet irriżultaw f'rapporti nazzjonali ppreparati mill-persuni li għamlu l-evalwazzjonijiet fil-pajjiżi differenti u r-Rapport ta' Sinteżi ppreparat mill-konsulenti kkuntrattati għal kull grupp ta' objettivi ffissati. Dawn ir-rapporti tlestew bejn, il-bidu ta' l-2003 u nofs l-2004.

7.

Id-Direttorati Ġenerali involuti għażlu approċċ varjat li jkopri numru kbir ta' kwistjonijiet. L-objettivi ġenerali ta' l-evalwazzjonijiet kienu li:

8.

Biex jintlaħqu dawn l-objettivi ġenerali, it-termini ta' referenza (ToR's) stabbilew numru ta' mistoqsijiet ewlenin rigward it-temi segwenti: kemm hija xierqa l-istrateġija adottata, l-effiċjenza, l-impatt, it-tmexxija u l-implimentazzjoni tas-sistemi, il-valur addizzjonali Komunitarju u t-tagħlim miksub mill-ipprogrammar kurrenti għall-ipprogrammar futur. Bi ħsieb li jippjanaw ix-xogħol, it-termini ta' referenza stabbilew ukoll numru ta' kompiti speċifiċi u identifikaw ċertu numru ta' tekniki u sorsi ta' informazzjoni.

9.

It-ToR għal kull objettiv, kif miġbura mill-Kummissjoni, b'hekk provdew il-bażi għax-xogħol tal-persuni li għamlu l-evalwazzjonijiet. F'Jannar 2002, dawn kienu kkumplimentati bir-rapport ta' bidu u l-gwida ta' metodoloġija għall-Objettiv 1. Għall-azzjonijiet ta' l-FSE, dawn kienu kkumplimentati mir-rapport ta' progress fil-metodoloġija, f'Diċembru 2002, u l-mistoqsijiet ta' l-evalwazzjoni, inklużi f'kull rapport ta' evalwazzjoni nazzjonali. Għal dan il-għan, il-persuni li għamlu l-evalwazzjonijiet qagħdu fuq reċensjonijiet letterarji, kwestjonarji, intervisti ma' dawk involuti, analiżi ta' studji ta' każijiet u riċerka oħra fuq il-post, skond kif kien neċessarju.

10.

L-objettivi ġenerali tal-verifika kienu li jeżaminaw jekk l-evalwazzjonijiet provdewx lill-Kummissjoni b'informazzjoni adegwata biex tistma l-effetti ta' l-interventi relatati ma' l-objettivi u jekk ir-riżultati u r-rakkomandazzjonijiet kinux ta' għajnuna għar-reviżjoni tal-programmi għal perijodi ta' programmar sussegwenti.

11.

Il-verifika ffukat fuq l-evalwazzjonijiet ex-post relattivi ma' l-interventi ta' l- ERDF taħt l-Objettiv 1 u interventi tal-FSE taħt l-Objettiv 1 u 3, li saru rispettivament mid-Direttorat Ġenerali għall-Politika Reġjonali (DĠ REGIO) u d-Direttorat Ġenerali għall-Impjiegi, Affarijiet Soċjali u Opportunitajiet Indaqs (DĠ Impjiegi). Ir-Rapporti Sinteżi rilevanti u kampjun ta' l-evalwazzjonijiet nazzjonali ġew eżaminati li kienu jikkorrispondu ma' dawn l-objettivi u strumenti magħżula (7)li, flimkien, kienu jirrappreżentaw l-ammont ta' 124 biljun euro li huwa 82 % ta' l-għajnuna totali ppjanata taħt il-FS għall-perijodu ta' programmar 1994-1999 (8).

12.

Għal kull evalwazzjoni, il-verifika ppruvat tirrispondi tliet mistoqsijiet:

13.

B'mod partikolari, l-verifika eżaminat il-kwalità u l-kompletezza tar-rapporti fir-rigward ta' l-elementi segwenti ta' l-evalwazzjoni: jekk il-politiki kinux adattati u l-effettività, l-effiċjenza u l-impatt tal-miżuri, u wkoll dwar kif il-miżuri kellhom impatt fuq is-sistemi ta' tmexxija. Il-verifika stmat ukoll jekk ir-rwol tal-Kummissjoni fil-preparazzjoni, monitoraġġ u superviżjoni ta' l-evalwazzjonijiet kienx xieraq.

14.

L-ewwel parti ta' dan ir-rapport hija ddedikata għall-evalwazzjoni ex-post ta' interventi ta' l-ERDF fir-reġjuni ta' l-Objettiv 1 (paragrafi 15-80) filwaqt li t-tieni parti tkopri l-evalwazzjoni ex-post ta' l-azzjonijiet FSE taħt l-Objettiv 1 u 3 (paragrafi 81-113).

15.

Qabel issir l-istima dettaljata tal-kwalità ta' l-evalwazzjoni, huwa utli li tingħata idea ġenerali qasira tal-konklużjonijiet ta' l-evalwazzjoni tal-Kummissjoni. Dawn huma miġbura fil-qosor hawn taħt (ara l-kaxxa 1).

Kaxxa 1Il-Konklużjonijiet ġenerali ta' l-Evalwazzjoni mid-DĠ REGIO:Ir-Rapport ta' Sinteżi jirrikonoxxi li l-fondi Strutturali kellhom impatt pożittiv fuq il-PGD tar-reġjuni ta' l-Objettiv 1 u li l-prestazzjoni ġenerali tagħhom, relattiva ma' l-UE fit-totalità tagħha, tjiebet. L-evalwazzjoni kkunsidrat li l-impatt kien ta' benefiċċju minħabba li kien jiddependi ħafna kemm fuq il-kapaċitajiet istituzzjonali kif ukoll fuq fatturi bħall-istruttura u dwar kemm hija miftuħa l-ekonomija u li dawn l-aspetti huma b'mod ċar kruċjali partikolarment għall-kapaċità ta' l-ekonomija biex tirrispondi għall-isfidi u l-opportunitajiet tal-proċess ta' l-integrazzjoni ekonomika. Madanakollu, innutat, li minħabba d-disparità tal-pajjiżi u l-kuntesti u minħabba limitazzjonijiet tad-dejta ta' monitoraġġ disponibbli u nuqqas ta' objettivi ċari, ma kienx possibli li r-riżultati jiġu miġbura flimkien biex tingħata stampa affidabbli tal-kisbiet ġenerali ta' l-Objettiv 1.Bħala stima ġenerali dwar jekk l-istrateġiji adottati kinux xierqa, ir-Rapport jikkonkludi li l-approċċ strateġiku għall-Objettiv 1 meħud fl-1994 għandu jkun ikkunsidrat bħal wieħed globalment xieraq f'kull wieħed mill-Istati Membri. Skond l-opinjoni tagħha: Il-kritika l-aktar sinifikanti ta' l-istrateġiji kienet li huma ma jikkostitwixxux aktar mit-total tal-partijiet tagħhom. Filwaqt li kull waħda kienet reazzjoni adegwata għall-bżonnijiet identifikati f'oqsma partikolari, kien hemm inqas indikazzjoni kif dawn l-elementi differenti kkontribwew lejn strateġija ta' żvilupp globali.Fir-rigward ta' l-effettività, ir-rapport indika li l-analiżi kienu l-parti l-kbira bbażati fuq opinjonijiet kwalittativi aktar milli fuq paraguni kwantitattivi ta' riżultati ma' l-objettivi minħabba nuqqasijiet fid-dejta disponibbli. Bħala kumment ġenerali, ir-Rapport jgħid li: Ħafna mill-azzjonijiet li jidhru bħala l-aktar effettivi kienu dawk ta' karattru essenzjalment ġenerali. Il-finanzjament, il-parti l-kbira għen biex jirrinforza disinni eżistenti ta' żvilupp ekonomiku relatati ma' l-attività, aktar milli jipprovdi bażi biex jiġu żviluppati attivitajiet ġodda biex jintlaħqu l-objettivi identifikati jew biex jiġu stimulati aktar approċċi innovattivi.Fir-rigward ta' l-impatt, ir-Rapport iddependa, għal bosta reġjuni, fuq approċċ ta' mudellar makroekonomiku biex jistma l-impatt tal-FS fuq il-koeżjoni ekonomika u soċjali. Huwa rrikonoxxa l-fatt li: Ir-riżultati miksuba inevitabilment ġejjin minn suppożizzjonijiet li saru fil-proċess ta' mudellar. Ir-rapport innota li l-iskala ta' l-impatt tagħhom, f'każijiet differenti, tirrifletti l-importanza u l-allokazzjoni relattiva tar-riżorsi CSF u fuq fatturi bħal fattur ta' għotjiet inizjali, strutturi ekonomiċi, livelli ta' kompetitività u l-grad ta' “ftuħ” ta' l-ekonomija kkonċernata. Dan wasal għall-konklużjonijiet ġenerali dwar l-impatt tal-fondi strutturali relattivi ma' fatturi esterni oħra u indika li, filwaqt li l-ħolqien tax-xogħol kien sostanzjali, deadweight u displacement probabilment kienu wkoll sostanzjali.Ir-Rapport ta' Sinteżi nkluda wkoll serje ta' osservazzjonijiet dwar it-tmexxija u l-implimentazzjoni. Il-konklużjoni ġenerali dwar dawn l-aspetti kienet li: L-arranġamenti tat-tmexxija u ta' l-implimentazzjoni, għalhemm ħafna drabi kkaratterizzati b'nuqqasijiet, kienu b'mod ġenerali tajbin għall-għan, u benefiċċji sinifikanti kienu miksuba permezz ta' l-approċċ ta' sħubija. Strutturi ta' teħid ta' deċiżjoni tipikament fallew li jistabbilixxu direzzjoni strateġika soda. Madanakollu, benefiċċji importanti f'temini ta' “valur miżjud” aktar wiesa' kienu miksuba permezz ta' l-approċċ ta' l-ipprogrammar u l-iżvilupp tal-prattiċi u kapaċità ta' tmexxija tas-settur pubbliku.

16.

Huwa importanti li wieħed jagħraf li l-approċċ globali adottat għal din l-evalwazzjoni ex-post iltaqa' ma' ċerti diffikultatjiet intrinsiċi. L-aktar importanti fosthom kienu: limitazzjonijiet tal-ħin, sensiela limitata ta' objettivi kwantifikati u n-nuqqas ta' indikaturi ta' riżultat/impatt dettaljati. Barra dan, ħafna drabi kien diffiċli biex l-impatt li jista' jiġi attribwit direttament għall-programmi u l-miżuri relatati jiġi iżolat peress li r-reġjuni mmirati frekwentament ibbenifikaw minn azzjonijiet oħra li huma importanti fil-kisba ta' objettivi simili. Kien diffiċli wkoll biex jiġu identifikati u mkejla l-effetti indiretti tan-nefqa tal-Fondi Strutturali. Madanakollu, l-Qorti tikkunsidra li ċerti nuqqasijiet fil-proċess ta' evalwazzjoni ma jistgħux jiġu attribwiti biss lill-diffikultajiet inerenti, imma kienu minħabba nuqqasijiet fil-proċess ta' evalwazzjoni li għandhom bżonn jiġu indirizzati, partikolarment qabel l-evalwazzjoni ex-post tal-perijodu ta' programmar 2000-2006.

17.

Ir-Rapport ta' Sinteżi jibda' b'analiżi qasira ta' l-iżviluppi tal-PGD per capita, rati ta' qgħad u impjiegi fil-reġjuni varji kkonċernati (9). Ir-rapport jikkonkludi li: Livelli miżjuda tal-PGD per capita ġeneralment ma kinux ir-riżultat ta' rati miżjuda ta' impjiegi li rriżultaw minn ħolqien ta' xogħol (10). Tali konklużjoni tkun waħda potenzjalment importanti għal min jifformula l-politika. Din il-konklużjoni tissuġġerixxi li l-għan prinċipali tal-politika ta' koeżjoni li tnaqqas id-differenza fil-PGD ma ġiex megħjun biżżejjed permezz ta' titjib fir-rati ta' parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol (11), konklużjoni ta' relevanza kbira għall-SF.

18.

Mill-informazzjoni ppreżentata fir-Rapport ta' Sinteżi, huwa diffiċli li tiġi ġġudikata l-validità tad-dikjarazzjoni msemmija hawn fuq. Hemm ħafna reġjuni fejn il-PGD per capita żdied, kif żdiedu wkoll ir-rati ta' parteċipazzjoni. Madanakollu, hemm ċerti reġjuni fejn jew il-PGD per capita jew ir-rata ta' parteċipazzjoni naqsu jew żdiedu biss marġinalment. Il-Qorti pruvat tivverifika d-dikjarazzjoni msemmija fil-paragrafu 17 hawn fuq billi applikat tekniki statistiċi għad-dejta ppubblikata fir-Rapport ta' Sinteżi. Id-dettalji tekniċi huma mogħtija fl-Anness II u l-punti essenzjali huma miġbura fil-qasir hawn taħt.

19.

Ir-riżultati miksuba jindikaw li l-bidliet fl-impjiegi kellhom impatt statistikament importanti fuq il-PGD per capita reali. B'mod partikolari, żieda ta' punt perċentwali fir-rata ta' impjiegi kienet assoċjata ma' żieda ta' 0,24 ta' punt perċentwali fil-PGD per capita matul il-perijodu li qed jiġi evalwat. Dan ir-riżultat huwa inkonsistenti mal-konklużjoni tar-Rapport ta' Sinteżi msemmi hawn fuq. Ir-riżultat jissuġġerixxi wkoll li fil-fatt hemm ċertu potenzjal biex tiġi mnaqqsa d-differenza fil-PGD billi jiġu mtejba r-rati ta' parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol — riżultat rilevanti mill-perspettiva tal-politika.

20.

Biex tipprova aktar is-solidità tar-riżultat imsemmi hawn fuq, il-Qorti wettqet analiżi identika ta' 145 reġjun li għalihom dejta kienet disponibbli konsistentament (jiġifieri, mhux biss reġjuni ta' l-Objettiv 1). Ir-riżultati, irrappurtati wkoll fl-Anness II, juru riżultati simili ħafna fl-Unjoni. Dawn ir-riżultati juru li informazzjoni minn dejta bażika ma kinitx analizzata suffiċjentement u jindikaw relazzjoni importanti bejn iż-żidiet fil-PGD u ż-żidiet fir-rata ta' impjiegi li r-Rapport ta' Sinteżi ma għamilx enfasi fuqhom.

21.

It-tieni kapitolu tar-Rapport ta' Sinteżi jeżamina kemm huma xierqa l-istrateġiji adottati fir-rigward tal-bilanċ bejn ir-reġjuni, bejn il-programmi u bejn il-fondi. In-nefqiet ppjanati u attwali tal-programmi differenti tal-fondi strutturali (12) huma analizzati skond l-Istat Membru u skond it-tip ta' fond, imma mhux skond ir-reġjuni rilevanti, b'kuntrast ma' dak li sar fir-Rapport dwar il-PGD per capita u r-rati ta' qgħad u impjiegi fil-varji reġjuni ta' l-Objettiv 1. Dan jillimita l-analiżi li tista' ssir, bħal ma huwa nnutat mir-Rapport stess li jagħti r-riżultati ta' analiżi regressiva li tipprova tirrelata l-fondi ta' l-UE per capita skond l-Istat Membru mal-PGD għal kull abitant (13). Skond dan, ir-riżultati mogħtija fir-Rapport m'humiex statistikament sinifikanti u, konsegwentament huma ta' valur limitat.

22.

Madanakollu, il-Qorti applikat tekniki statistiċi kemmxejn differenti, billi użat l-istess dejta kif hemm fir-Rapport. Id-dettalji tekniċi ta' din l-analiżi huma mogħtija fl-Anness III u l-punti essenzjali huma miġbura fil-qosor hawn taħt.

23.

Ir-riżultati ta' din l-analiżi jikkonfermaw il-konklużjoni intuwittiva li aktar kemm ikunu għoljin il-fondi ta' l-UE provduti per capita, aktar tkun għolja ż-żieda tal-PGD per capita fl-Istati Membri. Dan ir-riżultat juri li b'approċċ aktar wiesa' jistgħu jsiru evalwazzjonijiet rilevanti anke permezz tad-database limitata li ntużat għal dan il-qasam importanti li qed jiġi kkunsidrat.

24.

Parti ċentrali ta' l-evalwazzjoni f'din is-sezzjoni tar-Rapport ta' Sinteżi hija bbażata fuq paragun ta' kategoriji varji ta' nefqa ppjanata fl-1994 u l-istima tan-nefqa attwali fl-1999. Madanakollu, id-dejta ppreżentata nstabet li kellha numru ta' żbalji jew diskrepanzi serji li jillimitaw il-validità tal-konklużjonijiet li jistgħu joħorġu. B'mod partikolari, fil-kaz ta' ħames Stati Membri, il-figura tan-nefqa attwali mogħtija taħt il-kolonna “total” (fit-tabella rilevanti ppubblikata fir-Rapport ta' Sinteżi) hija differenti mill-ammont tal-figuri li jidhru taħt il-kolonni individwali li jindikaw UE, nefqa tas-settur pubbliku u privat rispettivament (kif jidhru fl-istess tabella). Dawn id-diskrepanzi huma miġbura fil-qosor fit-Tabella 1. Il-persentaġġ tad-diskrepanza, li jidher fl-aħħar kolonna ta' din it-tabella, huwa sinifikanti u jimplika kontroll ta' kwalità mhux adegwat fil-formulazzjoni tal-kontenut u r-riżultati tar-Rapport.

25.

Minkejja dawn id-diskrepanzi, il-bidla tad-dejta mogħtija fuq bażi per capita  (14) tipprovdi ċerti osservazzjonijiet utli li f'ċerti kuntesti huma differenti minn dak li huwa konkluż fir-Rapport ta' Sinteżi, It- Tabella 2 tagħti n-nefqa per capita reali mill-għola għall-inqas livell għal kull kategorija.

26.

It-tabella turi li l-medja ta' l-ammont totali ta' fondi reali kienet ta' 2 104 euro għal kull persuna. Il-Fondi Strutturali ta' l-UE kkontribwew madwar nofs dan l-ammont, filwaqt li tlieta minn erba' Stati Membri li jibbenifikaw mill-Fondi ta' koeżjoni rċievew madwar 50 % aktar mill-medja ta' 1 033 euro għal kull persuna. Ta' importanza partikolari hija l-kontribuzzjoni tas-settur privat, speċjalment fir-rigward ta' l-enfasi fuq l-impatt għal perijodu fit-tul fuq il-provvista fir-reġjuni. Jidher li ċerti reġjuni ta' l-Objettiv 1 fl-Istati Membri, bħall-Awstrija, l-Ġermanja u l-Olanda, irnexxielhom b'suċċess li jgħaqqdu l-investiment privat mal-Fondi strutturali, u b'mod sinifikanti fil-kaz ta' l-Awstrija u l-Ġermanja, jaqbżu wkoll, il-kontribuzzjoni medja mill-Fondi Strutturali ta' l-UE.

27.

Madanakollu, il-fatturi li jikkontribwixxu għal parteċipazzjoni għola mis-settur privat jibqgħu mhux eżaminati fir-Rapport. Per eżempju, dan kien riżultat tan-natura tal-proġetti magħżula, tal-kapaċitajiet tar-riżorsi umani disponibbli jew fil-fatt tip ta' assistenza differenti li hija mogħtija lis-settur privat mill-fondi? Fl-opinjoni tal-Qorti, dawn l-aspetti kien jistħoqqilhom jiġu eżaminati aktar.

28.

L-evalwazzjonijiet dwar jekk kinux xierqa l-istrateġiji adottati rarament kienu ibbażati fuq tekniki formalizzati (17) u l-prattiċi segwiti mill-persuni li għamlu l-evalwazzjonijiet fl-Istati Membri kienu kemmxejn differenti u ġeneralment fil-parti l-kbira kienu deskrittivi. Il-kwistjoni dwar sa liema punt l-interventi ffinanzjati mill-FS kienu adegwati sabiex jindirizzaw il-“fallimenti tas-suq” kienet rarament s-suġġett espliċitu ta' l-evalwazzjonijiet ex-post. Bl-istess mod, il-bidliet fl-istrateġija matul il-perijodu ta' programmar ma ġewx eżaminati fil-fond fit-temini ta' kemm dawn kienu xierqa.

29.

Kapitoli speċifiċi fl-evalwazzjonijiet nazzjonali u fil-kapitolu 3 tar-Rapport ta' Sinteżi jitrattaw l-effettività tal-Fondi Strutturali, skond sa liema punt l-effetti mistennija ġew miksuba u l-objettivi ġew milħuqa. Ħames temi huma eżaminati, li huma t-Trasport, l-SMEs, ir-Riċerka u l-Iżvilupp. l-Edukazzjoni u Taħriġ, u l-Żvilupp Rurali. Żewġ temi orizzontali li għandhom x'jaqsmu ma' l-ambjent u opportunitajiet indaqs huma wkoll eżaminati.

30.

L-analiżi hija bbażata fuq kampjun ta' 70 % tal-valur tal-programmi ta' l-Objettiv 1. Madanakollu, ingħatat enfasi kbira fuq l-evalwazzjonijiet kwalitattivi, per eżempju, ġie vvalutat il-valur miżjud tal-Komunità fuq bażi ta' “iva” u “le”. Tali evalwazzjonijiet u opinjonijiet huma ħafna drabi klassifikati b'mod wiesa' u mhux dejjem verifikabbli oġġettivament. Ma kien hemm l-ebda tentattiv biex jiġu ffissati objettivi aktar konkreti billi jiġu identifikati kriterji li setgħu jkunu utli għal dan l-iskop u l-ebda dejta addizzjonali ma ġiet miġbura għal analiżi mikroekonomika. Konsiderazzjonijiet importanti għal evalwazzjoni aktar kompleta ta' l-effettività, bħall-effetti tad-deadweight u tad-displacement, ħafna drabi ma kinux ikkunsidrati, u meta dawn l-aspetti kienu mqajma, dawn ma kinux analizzati f'dettal suffiċjenti.

31.

Għalkemm hemm numru ta' sezzjonijiet li għandhom osservazzjonijiet validi u utli, b'mod ġenerali l-Qorti tgħid li dan il-kapitolu kruċjali (18) fir-Rapport ta' Sinteżi ma jagħtix sostenn biżżejjed minħabba r-raġunijiet segwenti: dejta nieqsa u ħafna drabi konklużjonijiet dgħajfa u stima insuffiċjenti jew nieqsa tar-riżultati ta' studji tematiċi kkummissjonati mid-DĠ REGIO għall-perijodu ta' programmar 1994-1999 tal-Fondi Strutturali.

32.

Per eżempju, fis-sezzjoni ta' l-evalwazzjoni ex-post fuq it-trasport, fit-tabelli li għandhom x'jaqsmu man-numru ta' kilometri reali jew man-numru ta' kilometri immirati ta' toroq imtejba skond il-pajjiż, madwar nofs l-informazzjoni relatata man-numru ffissat hija nieqsa jew inkompleta. Dawn il-fatti jagħmluha aktar diffiċli li jkun hemm konklużjoni solida dwar il-kisbiet tar-rapport meta mqabbla ma' l-objettivi definiti. Minkejja dan, l-Evalwazzjoni Tematika (19) ta' l-Impatt tal-Fondi Strutturali ta' l-Infrastrutturi tat-Trasport għall-istess perijodu ta' programmar, li ħafna drabi hija kkowatata fir-Rapport, tipprovdi stima aktar kompleta u rigoruza tar-riżultati skond l-Istat Membru.

33.

L-istima ta' l-impatt tal-programmi ta' trasport li hija mogħtija fir-Rapport Tematiku ta' l-Evalwazzjonijiet dwar it-Trasport, hija partikolarment rilevanti għall-evalwazzjonijiet ex-post. L-impatt totali ta' l-impjiegi diretti u indiretti huwa stmat għal 2,3 miljun snin ta' persuni (20). Barra dan, il-benefiċċji ekonomiċi tal-programm ta' trasport imsemmija fl-istudju huma ġġudikati bħala sinifikanti. Ir-rata ta' rendikont ekonomiku rrappurtata għal proġetti tat-toroq hija 13 % għall-Irlanda u 23 % għal Spanja (21).

34.

Dawn iż-żewġ konklużjonijiet rilevanti tar-Rapport ta' l-Evalwazzjoni Tematika dwar it-Trasport ma ttieħdux in konsiderazzjoni fir-Rapport ta' Sinteżi. Barra dan, l-istima ta' l-impatt ta' l-impjiegi fl-evalwazzjoni Tematika hija inkonsistenti ma' dik ta' l-evalwazzjoni ex-post. Fuq il-bażi tal-kalkoli li għamlet il-Qorti bbażati fuq l-evalwazzjoni ex-post  (22) (bl-użu tal-mudell HERMIN u l-evalwazzjoni ta' reġjuni oħra), l-impatt totali ta' l-impjiegi tal-fondi strutturali matul il-perijodu 1994 sa l-1999 huwa ta' 1,62 miljun impjieg, li huwa inkonsistenti ma' l-istima ta' 2,3 miljun impjieg fir-Rapport Tematiku, b'mod partikolari peress li t-trasport biss jirrappreżenta madwar 20 % tan-nefqa kollha tal-Fond Strutturali.

35.

B'kuntrast, ir-riżultati ta' l-Evalwazzjoni Tematika ta' l-Impatt tal-Fondi Strutturali fuq l-SMEs huma użati fir-Rapport ta' Sinteżi li jgħid: L-Evalwazzjoni Tematika ta' l-impatt tal-Fondi Strutturali fuq l-SMEs tirrikmanda għal ġejjieni bidla minn għajnuna taħt l-għamla ta' konċessjoni għal miżuri ta' inġinerija finanzjarja bħal fondi ta' kapital ta' bidu u kapital riskju, self, sussidji fuq rati ta' interess, tikkunsidra li dawn il-metodi huma aktar sostenibbli fuq terminu ta' żmien twil (23). Din hija konklużjoni importanti ta' l-Istudju Tematiku u l-evalwazzjoni ex-post tagħmel tajjeb li tiġbed l-attenzjoni għal dan ir-riżultat (24). Madanakollu, ir-rapport ma jiżviluppax din il-kwistjoni aktar minkejja l-implikazzjonijiet importanti li jistgħu jirriżultaw għal programmi futuri.

36.

Ir-Rapport ta' Sinteżi jikkwota l-evalwazzjoni Tematika dwar l-impatt tal-Fondi Strutturali fuq l-SMEs li stmat li fin-nuqqas ta' sostenn Komunitarju, 70 % ta' proġetti ta' investiment ma kinux setgħu jseħħu, jew setgħu jkunu ta' skala iżgħar jew posposti. L-Evalwazzjoni Tematika tistma wkoll li tali assistenza kienet ta' kontribut għall ħolqien ta' aktar minn 300 000 impjiegi addizzjonali, anke wara li jittieħdu in konsiderazzjoni l-effetti tad-deadweight u tas-sostituzzjoni. L-evalwazzjoni ex-post ta' l-Objettiv 1 ma tistax tirrepeti dawn il-figuri minħabba n-nuqqas ta' dejta komparabbli u affidabbli li tippermetti li jiġu stabbiliti dawn l-istimi (25). Meta tiġi kkunsidrata l-importanza tar-riżultati differenti u li ż-żewġ studji kienu ppreparati għall-istess kuntrattur, trattaw l-istess suġġett, trattaw l-istess perijodu ta' żmien u kienu ppubblikati b'interval ta' sentejn jew tliet snin bejniethom, trattament aktar fil-fond tad-differenzi kien ġustifikat.

37.

Wara d-dikjarazzjoni ta' hawn fuq, f'sezzjoni li titratta “Analiżi Ġenerali”, ir-Rapport ta' Sinteżi jagħti stima tan-numru ta' impjiegi maħluqa fl-SMEs b'riżultat ta' l-interventi tal-fondi strutturali. Mill-evidenza disponibbli jidher li l-Objettiv 1 ta sostenn għall-iżvilupp ta' madwar 800 000 impjieg. Dan l-ammont jirreferi għal impjiegi gross u ma jieħux in konsiderazzjoni l-effetti tas-sostituzzjoni, tad-deadweight jew tal-multiplier. Mhux possibli li tiġi determinata l-effettività ġenerali f'termini ta' effetti netti (26). Din il-konklużjoni ma ngħatatx attenzjoni suffiċjenti, speċjalment fid-dawl ta' l-istima provduta fl-Istudju Tematiku dwar l-SMEs. Barra dan, it-tabella ta' l-evalwazzjoni ex-post, li tagħti analiżi ta' l-impjiegi maħluqa fl-Istati Membri, ma tipprovdi l-ebda dettalji dwar Spanja, bil-konsegwenza li l-istima mogħtija hija inkompleta (27). Dan l-aspett kien jistħoqqlu eżami aktar fil-fond fl-evalwazzjoni ex-post.

38.

Taħt “punti oħrajn” li r-Rapport ta' Sinteżi jkopri taħt il-kapitolu Effettività, hemm sommarju utli, għalkemm qasir, ta' diversi kwistjonijiet rilevanti taħt numru ta' titoli. Madanakollu, limitazzjoni ta' bażi hija dejta komparatttiva li mhix affidabbli li wasslet għal stima kwalitattiva milli għal stima dettaljata bbażata fuq proġett (28). Parti mill-istima kwalitattiva kienet tkun aħjar kieku kienet magħmula ma' evalwazzjonijiet Tematiċi oħra li saru, bħall-Evalwazzjoni Tematika fuq l-RTD. It-ToR jippreċiżaw li r-reċensjoni vasta tal-letteratura ser issir sabiex tidentifika kwistjonijiet prinċipali fl-implimentazzjoni tal-Fondi Strutturali (29). Madanakollu, hemm nuqqasijiet fil-mod kif tali implikazzjonijiet huma rrappurtati u kif huma relatati mas-sejbiet sussegwenti. Fil-ftit każijiet fejn hemm tali integrazzjoni ma' l-evalwazzjoni l-benefiċċju dwar il-kwalità tar-Rapport tidher biċ-ċar.

39.

Per eżempju, l-evalwazzjoni ex-post tirrapporta li l-Evalwazzjoni Tematika fuq l-RTD tinnota li l-fokus ta' l-attivitajiet ikun aħjar jekk ikun immirat lejn l-iżvilupp ta' strateġiji ta' innovazzjoni speċifiċi għar-reġjuni biex tiġi sfruttata l-kapaċità eżistenti ta' l-RTD, milli tkun ibbażata fuq “Lakuni Teknoloġiċi” li kienu nnutati. L-evalwazzjoni ex-post tirrapporta li dan kien il-każ f'numru ta' każijiet, b'riżultati ta' aktar suċċess meta kienu ffukati fuq il-punti tajbin tar-reġjun (30). Dan l-eżempju juri biċ-ċar il-fatt li huwa rilevanti li wieħed ikompli jibni fuq dak li rapporti u studji oħrajn urew, kif enfasizzat fil-kriterji żviluppati fil-programm MEANS u l-aġġornament tiegħu, li kien inkluż bħala parti mit-ToR ta' dan l-eżerċizzju ta' l-evalwazzjoni (31).

40.

L-evalwazzjonijiet nazzjonali kienu rararement ibbażati fuq analiżi formalizzata jew kwantittativa ta' l-effetti. Barra dan, dawk il-persuni li għamlu l-evalwazzjonijet fl-Istati Membri rarament użaw ir-riżultati ta' l-analiżi kwantittativa mwettqa minn partijiet terzi.

41.

L-għan tar-Rapport ta' Sinteżi, taħt dan it-titolu, kien l-eżami ta' l-effiċjenza fl-implimentazzjoni ta' proġetti kbar f'ċerti reġjuni ta' l-Objettiv 1. Din l-analiżi kienet ibbażata fuq kampjun ta' madwar 60 proġett kbir, li jirrappreżenta reġjuni u temi differenti (32). Bit-terminu effiċjenza wieħed jifhem, l-effetti miksuba bi spiża raġonevoli. L-objettiv prinċipali huwa li jiġu stabbiliti l-ispejjeż għal kull unità, jiġifieri, l-ispiża għar-riżultat miksub. L-analiżi għandha wkoll tindirizza l-kwalità tat-tmexxija ta' proġetti kbar mill-benefiċjarji finali. Fil-livell ta' l-UE, l-ispejjeż għal kull unità għandhom ikunu analizzati fir-reġjuni kollha ta' l-Objettiv 1. Differenzi sinifikanti fl-ispejjeż għal kull unità fost ir-reġjuni għandhom jiġu spjegati fejn dan huwa possibli u għandhom jiġu stabbiliti varjetà ta' spejjeż xierqa, li jistgħu jintuzaw bħala bażi ta' l-eżerċizzji ta' iffissar tal-livelli fil-futur (33). Dawn l-objettivi huma rilevanti u essenzjali fil-perspettiva ta' tmexxija effiċjenti tal-proġetti fl-UE kollha.

42.

Madanakollu, il-parti l-kbira ta' dawn l-objettivi ma ġewx milħuqa mill-evalwazzjoni ex-post. Ir-Rapport ta' Sinteżi jirrikonoxxi dan u jagħti spjegazzjoni li l-maniġers tal-proġett sabuha kważi impossibli li jiddeterminaw il-partijiet komponenti individwali tal-proġetti u sussegwentament ma setgħux jikkalkolaw l-ispejjeż għal kull unità (34). Dikjarazzjoni daqshekk ġenerali timplika li l-informazzjoni disponibbli fuq proġetti kbar iffinanzjati mill-FS tant mhix affidabbli li tagħmilha impossibbli li dan l-objettiv fit-ToR jintlaħaq. Bħala minimu kellu jkun possibli li jiġu stabbiliti spejjeż komparabbli għar-riżultati tipiċi, per eżempju l-ispejjeż għal kull metru kwadru ta' bini ta' fabbrika, jew l-ispejjeż għal kull kilometru ta' bini ta' triq.

43.

Ċerti riżultati parzjali huma ppreżentati fi tliet tabelli li jittrattaw mal-kostruzzjoni ta' toroq fl-Istati Membri, proġetti ambjentali fi Spanja u spejjez għal kull impjieg maħluq fil-qafas ta' proġetti industrijali (35). Madanakollu, dawn ir-riżultati bil-kemm kienu evalwati jew analizzati, per eżempju dawn ir-riżultati ttieħdu in konsiderazzjoni biex jiġi kkalkolat l-impatt ta' spejjeż ta' xogħol different u fil-karatteristiċi ġeografiċi partikolari, per eżempju fil-kostruzzjoni ta' toroq.

44.

Ir-Rapport ta' Sinteżi wasal għal konklużjonijiet solidi dwar iż-żmien ta' implimentazzjoni tal-proġetti u l-osservanza tal-limiti tal-baġit. L-ewwel nett, li terz biss minn sittin proġett eżaminati kienu ikkompletati fl-iskadenza oriġinarjament ippjanata, b'aktar minn terz tlestew sena tard. It-tieni nett, madwar żewġ terzi tal-proġetti eżaminati qabżu l-baġit inizjalment allokat, b'20 % minnhom ġew jiswew 30 % aktar minn dak li kien ippjanat oriġinarjament. Madanakollu, l-analiżi hija limitata għal ftit osservazzjonijiet ġenerali, li tipprovdi ftit jew ebda evalwazzjoni tal-kwalità tat-tmexxija mill-benefiċjarji finali kif meħtieġ fit-ToRs (36). Barra dan, l-effiċjenza relattiva tas-Sħab Pubbliċi u Privati u tal-proċeduri ta' xogħol bl-appalt utiliżżati ma kienux evalwati.

45.

Ir-Rapport ta' Sinteżi jafferma li l-għan primarju tal-Fondi Strutturali huwa li jinfluwenza l-provvista potenzjali fuq terminu ta' żmien twil ta' l-ekonomija (37). Dawn l-effetti fuq il-provvista joperaw permezz ta' numru ta' mezzi li huma ddisinjati biex: (a) Iżidu l-investiment sabiex itejbu l-infrastrutturi fiżiċi bl-għan li jikkontribbwixxu għall-attività produttiva tas-settur privat; (b) Iżidu l-kapital uman permezz ta' investiment fit-taħriġ bil-għan li jikkontribwixxi għall-attività produttiva fis-settur privat, u (ċ) jidderieġu l-assistenza finanzjarja pubblika lejn is-settur privat bil-għan li jqanqlu l-investiment, għaldaqstant iżidu l-fattur ta' produttività u jnaqqsu l-ispejjeż settorali tal-produzzjoni u tal-kapital (38).

46.

Ir-Rapport ikompli billi jiddiskuti fuq l-importanza ta' dawk li huma msemmija ċirkostanzi esterni pożittivi, jiġifieri, kundizzjonijiet fejn ditti privati jibbenefikaw mill-użu ta' fattturi ta' produzzjoni addizzjonali mingħajr ma jġarrbu l-ebda spejjeż, b'hekk dawn itejbu l-produttività u l-kompetittività fl-ispejjeż ta' l-ekonomija. Dawn il-konsiderazzjonijiet huma rilevanti f'evalwazzjoni ex-post. Madanakollu, il-kofinanzjament tas-settur privat kien eskluż mill-analiżi minħabba inċertezzi dwar mekkaniżmi li jwasslu għalih (39). Dan l-approċċ limitat iwassal għal dikjarazzjoni sostanzjalment baxxa ta' l-impatt ta' ċertu nfiq fil-Fondi Strutturali billi jeskludi wieħed mill-effetti prinċipali ta' terminu ta' żmien twil tal-provvista. Dimostrazzjoni ċara ta' dan huwa l-eżempju miġjub fir-Rapport ta' Sinteżi (40) ta' kumpanija ta' żvilupp li l-infiq kofinanzjat tagħha ħajjar investimenti privati addizzjonali sinifikanti. Minflok jiffoka fuq l-impatt l-aktar evidenti tan-nefqa tal-Fondi Strutturali fuq l-investiment tas-settur privat, l-istudju jikkonċentra fuq li jipprova jevalwa l-imsemmija ċirkostanzi esterni, bl-użu ta' tekniki ta' stima kemmxejn limitati minħabba n-nuqqas ta' studji li jipprovdu miżuri ta' elastiċità li huma rilevanti għar-reġjuni li qed jiġu kkunsidrati.

47.

Mudell makro ekonomiku bbażat fuq il-mudell HERMIN kien applikat għal erba' pajjiżi Membri (il-Greċja, l-Irlanda, il-Portugall u Spanja) (41) kif ukoll għar-reġjuni tal-Lander Ġermaniż il-ġdid u tat-Tramuntata ta' l-Irlanda (42), biex jiġi stmat l-impatt tal-Fondi Struttural fuq il-koeżjoni ekonomika u soċjali. Dan l-approċċ kien intiż biex ikejjel l-impatt tal-programmi ta' l-Objettiv 1 fit-termini ta' l-effetti fuq il-PGD u l-impjiegi.

48.

Xenarju alternattiv ta' evalwazzjoni jista' jkun l-użu ta' dejta mikroekonomika minn proġetti biex jiġi stabbilit l-impatt totali jew aggregat tal-fondi strutturali fuq bażi ta' reġjun jew pajjiż. Madanakollu, minkejja r-rekwiżiti biex tintuża dejta standarizzata fir-reġjuni kollha ta' l-Objettiv 1, hemm diffikultajiet biex tiġi miġbura dejta mikroekonomika. Dan jirriżulta f'tentattivi biex jitkejlu l-impatti minn mudelli makroekonomiċi biss, li jagħti lok għal ħafna restrizzjonijiet u suppożizzjonijiet li, minħabba r-raġunijiet imsemmija hawn taħt, jistgħu jillimitaw l-evalwazzjoni b'mod sinifikanti, b'hekk jillimitaw l-implikazzjonijiet tal-politika li jistgħu jirriżultaw.

49.

Id-diffikultajiet prinċipali identifikati bl-applikazzjoni speċifika tal-mudell makro ekonomiku HERMIN użat fl-evalwazzjoni ex-post eżaminata huma s-segwenti:

50.

Għaldaqstant il-mudell HERMIN, bil-mod kif ġie applikat, jidher li ma kienx adattat għall-kompitu ta' stima ta' l-effetti ta' l-inverventi tal-FS fir-reġjuni ta' l-Objettiv 1.

51.

Il-Qorti analizzat ir-riżultati tas-simulazzjonijiet HERMIN dwar bidliet fir-rata ta' qgħad, ma' sett ta' ipoteżi definiti minn qabel (46). Ir-riżultati ta' din l-analiżi huma murija fl- Anness IV . Ir-riżultati juru varjazzjonijiet sinifikanti dwar il-qgħad minn dawk disponibbli minn sorsi oħrajn.

52.

Fl-aħħarnett, f'ħafna każijiet, il-grad sa fejn l-objettivi intermedjarji ġew milħuqa ma kienx evalwat.

53.

Fir-rigward ta' l-objettiv strateġiku ta' konverġenza, l-unika referenza fir-Rapport ta' Sinteżi huwa li l-konverġenza ġenerali bejn l-Istati Membri qed tagħmel progress imma dan mhux qed iseħħ bl-istess mod bejn ir-reġjuni madwar l-Ewropa. Jekk il-konverġenza hija riżultat tal-Fondi Strutturali huwa punt dibattibli (47).

54.

L-arranġamenti tat-tmexxija u ta' l-implimentazzjoni adottati għall-programmi ta' l-Objettiv 1 għandhom rwol kruċjali fil-kontribuzzjoni għall-effettività, l-effiċjenza u l-impatt tal-Fondi Strutturali. Dan l-aspett kien indirizzat kemm fit-ToR kif ukoll fil-Gwida Metodoloġika, u ġie wkoll ikkunsidrat fl-evalwazzjonijiet nazzjonali (48). Ir-rapporti nazzjonali ta' evalwazzjoni ddeskrivew l-impatt fuq is-sistemi tat-tmexxija, iżda identifikaw ukoll sitwazzjonijiet fejn l-effetti fuq is-sistemi tat-tmexxija setgħu inħassu aktar.

55.

L-importanza ta' dan is-suġġett hija rikonoxxuta wkoll fir-Rapport ta' Sinteżi, u fis-sezzjoni tar-rakkomandazzjonijiet (49), fejn mhux inqas minn 13 minn 19-il rakkomandazzjoni għandhom x'jaqsmu ma' kwistjonijiet ta' tmexxija.

56.

Ir-Rapport ta' Sinteżi jagħti informazzjoni rilevanti dwar it-tmexxija tal-Fondi Struttturali ta' l-UE u jirreferi għal diversi konklużjonijiet ta' l-Evalwazzjoni Tematika tal-Prinċipju ta' Sħubija li twettqet fl-1999. Dan jipprovdi għall-kontinwità fl-evalwazzjoni u jagħti ċerta evidenza favur jew kontra l-osservazzjonijiet li saru fl-istudju preċedenti. Madanakollu, f'numru ta' oqsma, il-konklużjonijiet tar-Rapport ta' Sinteżi huma f'kunflitt ma' l-Evalwazzjoni Tematika.

57.

Ir-Rapport ta' Sinteżi jagħti sommarju tad-daqs medju tas-sħubija tal-Kumitati ta' Monitoraġġ (MCs) skond l-Istati Membri. Il-medja ġenerali kienet ta' 44 membru, iżda kien hemm varjazzjoni wiesgħa minn 15 għal 85. Ir-Rapport ikkonkluda li l-livell għoli ta' sħubija kien ikkunsidrat bħala diffikultà prinċipali għall-effiċjenza tal-Kumitati ta' Monitoraġġ, u dan kien komuni fl-Istati Membri kollha (50). B'kuntrast, l-istudju tematiku kkonkluda li ma kien hemm ebda evidenza li tindika nuqqas fl-effiċjenza minħabba numru kbir ta' membri. Minħabba d-differenzi sinifikanti fil-konklużjonijiet tar-rapporti differenti fuq dan l-aspett, kien ikun xieraq li dan l-aspett jiġi analizzat aktar fil-fond fil-Rapport ta' Sinteżi, u li jiġu fformulati rakkomandazzjonijiet aktar konkreti għall-futur.

58.

Qasam ieħor li kien marbut ma' l-Evalwazzjoni Tematika jikkonċerna l-ġestjoni ta' fondi differenti. Iż-żewġ evalwazzjonijiet ikkonkludew li l-fondi operaw skond prinċipji differenti u kienu soġġetti għal rekwiżiti finanazjarji differenti u kien dan li illimita s-sinerġija bejn il-fondi. Din l-osservazzjoni importanti tirrifletti opinjoni diġà espressa mill-Qorti (51) u tenfasizza n-neċessità ta' impenn għal sinerġija akbar bejn il-fondi.

59.

L-evalwazzjoni ta' l-effiċjenza tas-sistemi tat-tmexxija ġenerali tippreżenta wkoll ċerti nuqqasijiet. Ir-Rapport ta' Sinteżi jgħid li s-sistemi ta' ġestjoni kienu kkunsidrati bħala adegwati mill-evalwazzjonijiet nazzjonali f'inqas min-nofs ta' l-Istati Membri eliġibbli. Dan huwa riżultat importanti u evalwazzjoni dettaljata, kemm tal-każijiet ta' suċċess kif ukoll tan-nuqqasijiet identifikati setgħet tkun mistennija. Għalkemm ċerti kwistjonijiet imqajma ġew żviluppati, hemm nuqqas ġenerali ta' ċarezza dwar dak li nstab realment.

60.

L-Evalwazzjoni Tematika tal-Prinċipju ta' Sħubija b'relazzjoni mal-Fondi Strutturali (1999) sabet li dan il-prinċipju jipprovdi numru ta' vantaġġi pożittivi għall-implimentazzjoni tal-Fondi Strutturali (52). Ir-Rapport ta' Sintezi jgħid li b'mod ġenerali, dawn il-vantaġġi kienu rikonoxxuti wkoll mill-Istati Membri involuti fl-implimentazzjoni tal-programm ta' l-Objettiv 1994-1999, u li x-xogħol ta' sħubija orizzontali kien stmat bħala wieħed mill-aspetti ta' valur addizzjonali ta' l-ipprogrammar Ewropew (53). Dan huwa riżultat rilevanti, u għalkemm ċerti punti importanti ta' diversi każijiet huma ppreżentati, inklużi kummenti qosra fuq esperjenzi negattivi jew diffikultajiet li ltaqgħu magħhom, id-diskussjoni setgħet kienet aktar diretta billi turi titjib li jista' jsir, bbażat fuq l-esperjenzi msemmija, bi ħsieb li tagħmel il-prinċipju ta' sħubija aktar effettiv.

61.

Il-proċess ta' applikazzjoni u ta' selezzjoni tal-proġett huwa identifikat bħala wieħed miż-żewġ proċessi l-aktar imsemmija li jikkawżaw problemi amministrattivi. Numru ta' eżempji huma mogħtija, li jindikaw nuqqas ta' ċarezza fil-proċeduri u bżonn urġenti għall-Kummissjoni biex tistabbilixxi livell ta' l-aħjar prattika. Tabella hija provduta li tagħti d-dewmien tal-proċess ta' selezzjoni tal-proġett skond il-pajjiż, għalkemm l-ebda dejta ma hija mogħtija għal tliet Stati Membri. It-tul tal-proċess għall-bqija ta' l-Istati Membri jvarja minn xaharejn għal disa' xhur b'medja ta' ħames xhur. L-evidenza provduta timplika li għad baqa xogħol xi jsir sabiex jiġi integrat il-proċess ta' applikazzjoni. F'dan il-kuntest, ma saret l-ebda analiżi fil-fond dwar il-meriti u/jew l-effettività rispettivi ta' l-għażla bejn il-proċess kompettiv u l-proċess ta' queuing.

62.

Għandha tingħata konsiderazzjoni wkoll lill-proċessi ta' monitoraġġ u kontroll. Ir-Rapport ta' Sinteżi jsostni li s-sistemi ta' kontroll finanzjarju ħadmu relattivament tajjeb fl-Istati Membri ta' l-Objettiv 1 1994-1999, għalkemm kellhom isiru ċerti aġġustamenti biex jakkomodaw ir-Regolament Finanzjarju l-ġdid fl-1997. Fil-maġġoranza ta' l-Istati Membri, is-sistemi ta' kontroll finanzjarju kienu jidhru tajbin għall-għan tagħhom u kienu jaħdmu relattivament b'mod effiċjenti. B'mod ġenerali, il-kontroll finanzjarju jidher li kien affidabbli u kien josserva r-regola ta' 5 % (54). Dan ir-riżultat ma jaqbilx mal-varji rapporti tal-Qorti (55) li jindikaw li l-programm 1994-1999 tal-Fondi Strutturali kien milqut minn nuqqasijiet sinifikanti fil-kontroll finanzjarju.

63.

L-element l-ieħor tal-proċess ta' monitoraġġ li jagħti lok għal problemi amministrattivi jikkonċerna s-sistemi ta' monitoraġġ u ta' evalwazzjoni mhux finanzjarji. Il-monitoraġġ huwa soġġett għal kritika iebsa. Ir-Rapport ta' Sinteżi jikkonkludi li l-monitoraġġ baqa' nuqqas prinċipali minkejja l-enfasi fuq l-iżvilupp tar-rwol tiegħu sa mill-ewwel perijodu ta' programmar. Id-dejta disponibbli hija fragmentata, inkonsistenti, iffokata żżejjed fuq il-prodotti fiżiċi u l-affidabilità ħafna drabi dubjuża (56). Huwa jgħid ukoll: Fl-Istati Membri kollha, kien hemm nuqqas ta' kwantifikazzjoni ta' l-objettivi definiti fil-bidu tal-programm (57). Mill-għaxar Stati Membri mniżżla, sebgħa huma kklassifikati li għandhom livell fqir ta' kwantifikazzjoni, wieħed bħala varjabbli u tnejn bħala adegwati biss fil-bidu tal-programm. Sommarji qosra huma mogħtija għal kull Stat Membru. Madanakollu, l-ebda informazzjoni oħra m'hija mogħtija.

64.

Kien jindika wkoll li s-sistemi kompjuterizzati stabbiliti għall-monitoraġġ tal-programm 1994-1999 kienu frekwentament ikkritikati minħabba n-nuqqas ta' integrazzjoni tul il-programmi u bejn il-fondi. Dan kellu impatt fuq il-kapaċità ta' l-awtoritajiet ta' tmexxija biex jiksbu idea ġenerali tal-progress fil-programmi, kif ukoll joħloq problema għal evalwazzjonijiet futuri (58). Dawn is-sejbiet għandhom ukoll jixħtu dubju dwar il-validità tal-konklużjoni li saret qabel fir-Rapport li l-ġestjoni finanazjarja tal-programm ħadmet tajjeb jekk l-informazzjoni ta' monitoraġġ, li hija ta' importanza kbira fil-proċess ta' ġestjoni, kienet meqjusa li kienet fragmentata, inkonsistenti u ta' affidabbilità dubjuża (56).

65.

Ir-Rapport ta' Sinteżi jipprovdi wkoll ċerti kummenti qosra dwar l-“evalwazzjonijiet interni (59)”. Dan jgħid li: Dawn l-evalwazzjonijiet interni kienu mwettqa mill-ministeri jew mill-awtoritajiet reġjonali, bl-assistenza minn universitajiet u aġenziji esterni. Il-grad sa fejn saret l-evalwazzjonijiet jista', forsi jkun sorprendenti fid-dawl tan-nuqqasijiet tas-sistemi ta' monitoraġġ. Din forsi tirrifletti r-rekwiżit biex issir l-attività ta' l-evalwazzjoni, għalkemm ir-riżulati ħafna drabi għenu l-ġestjoni tal-programm (60). Bi ħsieb ta' din id-dikjarazzjoni, jidher li kien ikun utli aktar li jkun hemm fokus akbar fuq dawn l-evalwazzjonijiet interni, u l-bini jsir fuq ir-riżultati miksuba mill-ministeri rilevanti jew awtoritajiet reġjonali. B'kuntrast, ir-Rapport ta' Sinteżi jagħti biss ċerti osservazzjonijiet ġenerali b'rilevanza limitata għall-evalwazzjoni ex-post ġenerali.

66.

Fir-rigward tal-perijodu ta' programmar 2000-2006, ir-Rapport ta' Sinteżi jinnota li saru sforzi biex tiġi indirizzata l-problema tal-monitoraġġ mġarrba matul il-perijodu 1994-1999 (61).

67.

Fid-dawl tad-diversi problemi identifikati mill-analiżi tar-Rapport ta' Sinteżi, huwa neċessarju li tingħata attenzjoni partikolari għat-termini ta' referenza oriġinali. Dawn, flimkien mar-rapport ta' bidu u l-Gwida Metodoloġika, kienu milquta minn ċerti nuqqasijiet. B'mod partikolari:

68.

Barra dan, it-tisħiħ tal-koeżjoni ekonomika u soċjali fl-UE u l-konverġenza ta' l-Istati Membri inqas żviluppati ma kinux mogħtija biżżejjed prijorità fit-ToR anke jekk dawn huma fost l-objettivi prinċipali tal-miżuri strutturali. Ir-rapport ta' bidu kien jinkludi ċerti mistoqsijiet dwar il-mudelli ta' żvilupp użati, id-diffikultajiet fuq it-tkabbir li jridu jiġu indirizzati u l-mezzi li permezz tagħhom jista' jkun mistenni impatt fuq l-ekonomija reġjonali (68). Madanakollu, l-evalwazzjoni ex-post kellha idealment tinkludi studji empriċi dwar il-konverġenza bejn ir-reġjuni u t-tnaqqis ta' differenzi riżultat ta' fatturi bħall-investiment fl-infrastruttura, żviluppi fis-sistema ta' l-edukazzjoni u tisħiħ tal-kapaċitajiet fir-rigward tar-Riċerka u l-Iżvilupp.

69.

Barra dan, bħala objettiv ta' evalwazzjoni, kien ikun xieraq li jiġu identifikati u analizzati studji ta' każijiet speċifiċi li jirrappreżentaw punti ta' referenza għall-politiki ta' żvilupp reġjonali, per eżempju, fil-qasam tar-raggruppament u t-tkabbir ta' attivitajiet ċentrali.

70.

Fil-bidu ta' l-eżerċizzju ta' evalwazzjoni, il-kwistjoni ta' kemm hija xierqa l-istrateġija kienet indirizzata permezz ta' lista ta' kwistjonijiet u mistoqsijiet. Madanakollu, il-linji gwida għall-evalwazzjoni provduti mit-ToR (69) u mill-Gwida ta' Metodoloġija ma kinux suffiċjentament preċiżi jew konkreti.

71.

Il-kuntratt (ġenerali) bejn il-Kummissjoni u l-konsulenti magħżula biex iwettqu l-evalwazzjoni kien jistipula li l-assistenza teknika ma' l-evalwazzjoni kellha tkun provduta taħt ir-responsabbilità u s-superviżjoni ta' l-uffiċjali tal-Kummissjoni. Il-kwalità ta' l-evalwazzjoni kellha tkun evalwata mill-Kummissjoni fuq il-bażi tal-kriterji żviluppati skond il-programm MEANS.

72.

Il-grupp ta' tmexxija ippresedut mid-DĠ REGIO li kien jinkludi rappreżentanti ta' Direttorati Ġenerali oħra, kien involut fil-preparazzjoni ta' l-abbozz tat-ToR, fl-approvazzjoni tal-metodoloġija u l-pjan ta' xogħol dettaljat (fir-rapport ta' bidu) u fl-eżaminazzjoni tar-rapporti nazzjonali u r-Rapport ta' Sinteżi. Grupp ta' erba' esperti kien maħtur biex jassisti u l-objettiv prinċipali tagħhom kien li jassiguraw li jitwettqu evalwazzjonijiet ta' kwalità għolja. Madanakollu, l-intervent tagħhom kien tard wisq għalhekk is-sistema ma setgħax tagħti titjib sinifikanti fil-kwalità ta' l-evalwazzjoni.

73.

Il-programm ta' xogħol miftehem kuntrattwalment li kellu jsir ma kienx osservat. Il-preżentazzjoni tar-rapporti differenti kienet imdewma, bir-riżultat li r-Rapport ta' Sinteżi finali u r-rapporti nazzjonali ma kinux ippreżentati lill-Kummissjoni fl-iskadenza ta' żmien ippjanata ta' tnax-il xahar, jiġifieri sat-12 ta' Novembru 2002. Dawn kienu ppreżentati biss f'April 2003 u kienu ppubblikati f'Mejju 2003. Jidher li l-iskeda ta' żmien kienet riġida żżejjed mill-bidu u ma kinitx tinkludi biżżejjed ħin ta' reserva biex jiġu trattati n-numru relattivament kbir ta' tibdil/emendi għar-rapporti mitluba mill-esperti u r-rappreżentanti mill-Grupp ta' Tmexxija. Din għandha konsegewenzi importanti għal evalwazzjonijiet ex-post futuri.

74.

It-ToR (67) talbu l-analiżi ta' żewġ temi speċifiċi mill-Istati Membri u lista ta' dawk it-temi kienet proposta. Madanakollu, l-ebda rapport nazzjonali ta' evalwazzjoni ma kien jinkludi fokus speċifiku fuq dan l-aspett. Għalkemm xi drabi kapitoli individwali jagħtu statistiċi jew analiżi parzjali ta' dawn it-temi, dawn ma kinux soġġetti għal riċerka speċifika, kif kien meħtieġ mit-ToR.

75.

Bħala konklużjoni ġenerali, is-superviżjoni tal-proċess ta' l-evalwazzjoni, mill-Kummissjoni, teħtieġ li titjieb. B'mod partikolari, minħabba li n-nuqqas ta' dejta u indikaturi ta' prestazzjoni affidabbli, u ta' objettivi preċiżi kienu previsti mill-bidu, il-Kummissjoni imissa assigurat li jittieħdu miżuri xierqa biex tkun indirizzata din id-diffikultà kritika. Barra dan, meta wieħed jikkunsidra l-iskema ta' żmien riġida u d-diffikultajiet inerenti, l-evalwazzjoni kellha tkun ikkonċentrata fuq elementi essenzjali aktar milli tipprova tagħmel evalwazzjoni daqshekk ġenerali tal-perijodu ta' programmar.

76.

Minħabba l-problemi identifikati fis-sezzjonijiet preċedenti ta' dan ir-rapport, il-kapaċità tal-proċess ta' l-evalwazzjoni ex-post li jipproduċi rakkommandazzjonijiet tajbin kienet limitata. Filwaqt li l-proċess ipproduċa ftit rakkomandazzjonijiet dwar il-kontenut tal-programm, huwa wassal għal numru ta' suġġerimenti rilevanti u sensibbli dwar il-mod kif għandha tittejjeb il-ġestjoni tal-FS u l-implimentazzjoni tagħhom (70).

77.

Ir-Rapport jirrikmanda li r-rwol tal-Kumitati ta' Monitoraġġ għandu jiġi orjentat lejn wieħed ta' direzzjoni strateġika aktar milli fuq kwistjonijiet ta' ġestjoni finanzjarja (71). Madanakollu, il-kumitati ta' monitoraġġ għandhom ikunu kapaċi li jwettqu ż-żewġ funzjonijiet, kif meħtieġ mir-regolamenti.

78.

L-evalwazzjonijiet wasslu għal rakkomandazzjonijiet għall-perijodu ta' programmar 2000-2006 li prinċipalment jindirizzaw il-kwistjonijiet tas-sistemi ta' tmexxija. Firxa wiesgħa ta' temi hija koperta u dawn ġeneralment huma adattati tajjeb għas-sitwazzjoni speċifika tal-pajjiż ikkonċernat.

79.

Fir-rigward tal-programmi 2000-2006, it-tagħlim prinċipali li għandu jittieħed mill-evalwazzjoni ex-post tal-perijodu preċedenti jikkonċernaw l-implimentazzjoni, b'mod partikolari b'referenza għax-xogħol ta' studju ta' każijiet li twettaq bi ħsieb ta' evalwazzjoni ta' l-effettività u l-effiċjenza ta' l-operat tal-Fondi Strutturali.

80.

Ir-rakkomandazzjonijiet proposti fir-Rapport ta' Sinteżi li jikkonċernaw il-perijodu ta' wara l-2006, huma kemmxejn limitati u ta' natura ġenerali. Madanakollu, xorta huma rilevanti u, għaldaqstant, utli. Per eżempju jingħad li għandu jsir aktar użu minn evalwazzjonijiet indipendenti u li għadhom għaddejjin, li jipprovdu kontribuzzjoni esterna oġġettiva (72). Filwaqt li din hija rakkomandazzjoni tajba, din kienet tkun aktar ta' benefiċċju kieku kienet adottata qabel ma ġie imniedi l-eżerċizzju ta' l-evalwazzjoni ex-post li qed jiġi eżaminat.

81.

Flimkien ma' l-evalwazzjoni tar-reġjuni ta' l-Objettiv 1, taħt id-direzzjoni tad-DĠ REGIO, twettaq eżerċizzju ta' evalwazzjoni ieħor, f'dan il-każ taħt id-direzzjoni tad-DĠ Impjiegi, biex tkopri interventi ta' l-FSE taħt l-Objettivi 1, 3 u 4 u l-Inizjattivi tal-Komunità, Impjiegi u Adattament. It-ToR għall-evalwazzjoni msemmija l-aħħar antiċipaaw l-utilizzazzjoni tar-riżultati miksuba mill-evalwazzjoni tar-reġjuni ta' l-Objettiv 1. Madanakollu, minkejja arranġamenti organizzazzittivi maħsuba biex jiffaċilitaw koordinazzjoni effettiva bejn iż-żewġ evalwazzjonijiet, hemm ftit evidenza li dan kien miksub fil-prattika.

Kaxxa 2Konklużjonijiet ġenerali ta' l-Evalwazzjoni mid-DĠ Imjiegi:L-evalwazzjoni mmirat li tevalwa l-impatt ta' l-operat tal-FSE fl-Istati Membri, fil-livell ta' l-individwi u tas-sistemi. Din fitxet ukoll li tanalizza l-impatt u l-effettività ta' l-azzjoni tal-Komunità fuq problemi strutturali speċifiċi u biex tikkonstata l-valur miżjud tal-Komunità. Fil-metodoloġija adottata biex tindirizza dawn l-objettivi, il-persuni li għamlu l-evalwazzjoni kienu mitluba, fost l-oħrajn, biex jindikaw jekk il-każijiet li kienu mitluba biex jevalwaw jipprovdux sostenn jew kinux jikkontradixxu numru ta' ipoteżi.Ir-rapport identifika numru ta' punti tajbin li jistgħu jiġu mqasra kif ġej: Ħafna mill-finanzjament tal-FSE kien immirat lejn il persuni li kien ilhom għal żmien twil qiegħda li kien meqjus xieraq minħabba li dan il-fenominu kien wieħed persistenti. It-titjib tal-pożizzjoni tas-suq tax-xogħol għall-benefiċjarji kien proporzjonati mar-riżorsi investiti. F'diversi Pajjiżi kien hemm titjib kbir fis-servizzi ta' l-impjieg u fid-dispożizzjonijiet edukattivi u ta' taħriġ. Ir-riżorsi użati ppermettew it-tisħiħ ta' ċerti prijoritajiet politiċi, bħall-opportunitajiet ugwali, l-adattazzjoni ta' dawk li jistgħu jaħdmu u l-mira fuq persuni b'diżabilità. Permezz tal-FSE, l-imsieħba soċjali u l-awtoritajiet reġjonali kienu nvoluti aktar. Il-fondi kkontribwew għat-titjib tal-kapaċitajiet biex jiġu mmexxija u implimentati interventi fis-suq ta' xogħol fil-livelli kollha;Iżda, ir-rapport identifika wkoll numru ta' nuqqasijiet: L-allokazzjoni kienet l-parti kbira mħeġġa mid-disponibbilità tar-riżorsi aktar milli mill-politika u saret in parallela u separata mid-dibattiti tal-politiki rilevanti. L-interventi kienu l-parti l-kbira kkonċentrati fuq it-taħriġ u prinċipalment allokati lil dawk li jipprovdu s-servizzi, li meta meħud waħdu, mhux il-mezz l-aktar effettiv biex tingħata għajnuna lil dawk bla impjieg għal żmien twil u, konsegwentement, huwa probabbli li kien hemm livell għoli ta' deadweight assoċjat ma' l-intervent. Fl-aħħarnett, l-arranġamenti amministrattivi kienu meqjusa bħala kumplessi filwaqt li l-arranġamenti ta' l-evalwazzjoni kienu dgħajfa u mhux strutturati.

82.

Ħafna drabi l-influwenza ta' l-interventi tal-FSE tieħu l-forma ta' kontribuzzjoni jew ta' effett potenzjali li huwa intanġibbli u, għaldaqstant, mhux faċli li jiġi kwantifikat (73). Minkejja din il-problema intrinsika, l-objettiv primarju ta' eżerċizzju ta' evalwazzjoni għandu jibqa' dak li jevalwa l-impatt u, flimkien ma' dan, il-kwistjoni ta' l-effettività u l-effiċjenza wkoll. Dan huwa dak li l-eżerċizzju ta' evalwazzjoni ex-post kien meħtieġ li jagħmel.

83.

Billi jfittex li janalizza l-impatt ta' l-interventi tal-FSE, ir-Rapport ta' Sinteżi jipprovdi stimi tan-numru ta' benefiċjarji tal-FSE għal kull pajjiż u għal kull objettiv (74). Biex tikkumplimenta r-rapporti ta' evalwazzjoni nazzjonali, l-evalwazzjoni ex-post pruvat ukoll tagħti evidenza għal numru ta' ipoteżi stabbiliti minn qabel (75). Dawn il-konsiderazzjonijiet huma diskussi fil-paragrafi li ġejjin.

84.

Wieħed mir-rekwiżiti l-aktar bażiċi ta' l-evalwazzjoni ex-post ta' l-operat tal-FSE huwa dwar in-numru ta' benefiċjarji tal-programm matul il-perijodu 1994-1999. Ir-rapport fih tabella li tistma n-numru ta' benefiċjarji bħala 52 miljun. Madanakollu, in-noti addizzjonali relatati ma' din it-tabella joħolqu dubji serji fuq il-figuri ppreżentati (76). L-inċertezza dwar il-preċiżjoni tad-dejta tnaqqas il-mertu ta' ċerti osservazzjonijiet utli u rilevanti li jirriżultaw f'partijiet oħra ta' l-evalwazzjoni.

85.

Ir-Rapport ta' Sinteżi (75) jipprovdi stimi ta' l-impatti ta' l-interventi tal-FSE fuq individwi. Din l-informazzjoni hija potenzjalment importanti f'numri ta' aspetti, inklużi l-kalkolu ta' spejjeż għal kull unità ta' programmi u stimi ta' benefiċjarji li għadhom jaħdmu wara 12-il xahar. Madanakollu, hemm fatturi li jillimitaw serjament l-utilità ta' l-informazzjoni, b'mod speċjali n-nuqqas ta' spjegazzjoni dwar kif id-dejta ġiet miksuba. Ir-rapport jgħid sempliċiment li l-analiżi applikati biex jiġu stabbiliti dawn l-istimi kienu provduti minn każijiet individwali eżaminati u r-reċensjoni tal-letteratura (74). Tali dikjarazzjoni ma tistax tiġi kkunsidrata bħala suffiċjenti u informazzjoni aktar dettaljata dwar kif ġew iddeterminati l-estimi varji hija neċessarja biex wieħed ikun jista' jifhem aħjar l-applikabilità ta' dawn in-numri, bħall-istandards ta' l-ispejjeż għal kull unità u r-rata ta' suċċess tal-programmi.

86.

Aspett ieħor mhux sodisfaċjenti huwa l-analiżi li takkumpanja d-dejta. Hemm nuqqas ta' qbil bejn dak li jintqal fl-evalwazzjoni u d-dejta li tidher fit-tabella mehmuża ma' l-evalwazzjoni. Per eżempju, it-test jgħid li b'mod ġenerali, l-ispejjeż għal kull unità kienu inqas għal persuni u ż-żgħażagħ qgħeda, madwar 6 000 euro għal kull ħaddiem impjegat, u konsiderevolment għola u diversi għall-persuni b'diżabilità u għall-persuni qgħeda għal żmien twil (74). Iżda t-tabella tindika li l-ispejjeż għal kull unità għat-taħriġ ta' persuni qgħeda bħala l-għola (6 000 euro) u l-integrazzjoni tal-persuni b'diżabilità bħala waħda fost dawk l-aktar baxxi (4 000 euro). Barra dan, hija prattika komuni li wieħed jagħti l-firxa tal-varjazzjoni meta jkun hemm dik li hija msejjħa “varjazzjoni wiesgħa” bejn u fil-programmi. L-analiżi f'din is-sezzjoni għandha valur limitat għax isserraħ iżżejjed fuq it-tnaqqis ta' l-evalwazzjoni għal numru wieħed aktar milli tiddefinixxi firxa rilevanti tal-valuri u tipprovdi analiżi aktar komprensiva ta' dawn il-gradi misjuba fid-diversi każijiet eżaminati.

87.

Dan in-nuqqas ta' qbil bejn il-kummentarju u l-figuri mogħtija jidher f'partijiet oħra tal-Kapitolu 3 (ara kaxxa 3 għal xi eżempji).

Kaxxa 3Per eżempju, intqal li n-nefqa ta' l-FSE per capita kienet l-ogħla fl-Irlanda, fil-Portugall u fil-Greċja (kollha pajjiżi ta' l-Objettiv 1) u fi Spanja (1). Madanakollu t-Tabella 3.1 tagħti nefqa ta' l-FSE per capita kull sena għall-Portugall ta' 2 086 euro u għall-Ġermanja ta' 405 euro, waqt li għall-Irlanda hija mogħtija bħala 12-il euro u għall-Greċja bħala 17-il euro. B'mod ċar, il-figuri fit-Tabella ma jaqblux mad-diskussjoni fit-test. Aktar sinifikanti hija d-dikjarazzjoni li n-nefqa ta' l-FSE fuq l-edukazzjoni relattiva man-nefqa nazzjonali fil-pajjiżi kollha kienet inqas min-nefqa għall-ALMP u li l-ogħla fil-Greċja u l-Portugall (2). Madanakollu, f'Tabella 3.1, il-Greċja hija klassifikata li m'għandha l-ebda nefqa ta' l-FSE fil-kolonna rilevanti li turi n-nefqa ta' l-FSE fuq l-edukazzjoni relattiva man-nefqa nazzjonali.Per eżempju fil-paragrafu 3.2.3 (3) intqal li n-nefqa nazzjonali fuq it-taħriġ tas-suq tax-xogħol bħala proporzjon tal-PGD kienet tvarja bejn 0,2 % fil-Lussemburgu għal 0,58 % fl-Iżvezja (4). Iżda fit-tabella 3.3, in-nefqa fuq it-taħriġ fid-Danimarka hija murija bħala 0,94 % tal-PGD, kważi d-doppju ta' dik ta' l-Iżvezja. Bħala eżempju ieħor, wieħed jista' jikkunsidra l-paragrafu 3.2.6 (5), li jitratta dwar in-nefqa għall-integrazzjoni tad-diżabbli. Fit-test, wieħed isib id-dikjarazzjoni li l-FSE kien partikolarment importanti fil-Portugall, fi Spanja, fil-Greċja u fl-Awstrija. Madanakollu fit-Tabella 3.6, Spanja u l-Greċja huma mniżżla li m'għandhom ebda nefqa ta' l-FSE fuq persuni b'diżabilità. Eżempju ieħor jinstab fil-paragrafu 3.2.7 li jitratta dwar in-nefqa fuq l-edukazzjoni. Intqal li l-kontribuzzjoni ta' l-FSE kienet l-aktar sinifikanti fil-Greċja, fl-Irlanda u l-Portugall (6). Imma f'Tabella 3.7 il-Greċja hija mniżżla li m'għandha ebda nefqa ta' l-FSE fuq l-edukazzjoni u t-taħriġ.(Rapport ta' Sinteżi: (1) p. 78; (2) p. 79; (3) p. 81; (4) p. 81; (5) p. 84; (6) p. 85.)

88.

Il-persuni li jagħmlu l-evalwazzjonijiet li ħadu sehem fl-evalwazzjoni ex-post kienu mitluba biex jindikaw jekk il-każijiet evalwati kkonfermawx jew ikkontradixxewx numru ta' ipoteżi li kienu ġew formulati fuq il-bażi ta' reċensjoni inizjali tal-letteratura u fuq is-sejbiet tal-fażi ta' bidu ta' l-evalwazzjoni. L-istudju jafferma evidenza ta' sostenn soda għal erba' ipoteżi (ara t-Tabella 3  (77)). Madanakollu, id-dejta ppreżentata ma ssostnix l-affermazzjoni ta' evidenza ta' sostenn soda. Per eżempju, 7 persuni li g]amlu l-evalwazzjoni biss minn 30 qalu li kien hemm evidenza ta' sostenn soda għall-ewwel ipoteżi. Evalwazzjoni aktar oġġettiva ta' dawn ir-riżultati kienet tkun neċessarja.

89.

It-termini ta' referenza li jikkonċernaw l-impatt ta' l-FSE 1994-1999 kienu jeħtieġu wkoll evalwazzjoni tal-punt sa fejn l-operat ta' l-FSE jagħti sostenn għall-objettiv ta' l-opportunitajiet indaqs (78). Il-Kapitolu 7 tar-Rapport jitratta dan l-aspett. Madanakollu, huwa ddikjarat li sejba importanti hija li d-dejta disaggregrata skond is-sess ma kinitx miġbura sistematikament għal kull wieħed mill-objettivi ta' l-FSE u Inizjattivi tal-Komunità fl-UE kollha (79). Dan illimita sinifikament l-abilità ta' l-evalwazzjoni ex-post biex jiġi evalwat dan is-suġġett. Huwa diffiċli li dan ir-riżultat jiġi aċċettat bħala sejba importanti ta' dan ir-rapport peress li analiżi preliminari setgħet tikxef dan in-nuqqas, li jitlob xogħol fuq il-post u kampjun ta' surveys biex tingħeleb din ir-restrizzjoni, milli jiġi sempliċiment konluż li dejta disaggregata mhix disponibbli.

90.

Rigward l-impatt ta' l-attivitajiet tal-FSE fuq l-individwi, l-interventi “miżuri magħquda” (80) ma kinux eżaminati speċifikament minkejja l-persentaġġ sostanzjali ta' riżorsi ta' l-FSE li ġew allokati (18 %) lilhom. B'konsegwenza, il-konklużjonijiet tar-Rapport ta' Sinteżi huma kemmxejn modesti: Il-parti l-kbira tax-xogħol ta' l-evalwazzjoni jindika effetti pożittivi. Madanakollu, il-metodi ta' l-evalwazzjoni għandhom tendenza li jiffokaw fuq l-identifikazzjoni tal-komponenti tal-programmi li huma l-aktar effettivi milli li jevalwaw il-prestazzjoni tal-miżuri magħquda ma' interventi relatati mal-miżura unika (81).

91.

Fir-rigward ta' l-impatt tal-Politiki tas-Suq tax-Xogħol Attiv — ALMP, b'mod speċjali fir-rigward tal-pajjiżi ta' l-Objettiv 1, ir-Rapport ta' Sinteżi wasal għal ċerti konklużjonijiet mingħajr ma spjega b'mod xieraq kif dawn kienu waslu għalihom.

92.

Fir-rigward tal-kontribuzzjoni finanzjarja relatata tal-FSE ir-Rapport ta' Sinteżi (82) jikkonkludi li l-allokazzjoni magħquda tan-nefqa nazzjonali u tar-riżorsi tal-FSE ma tidhirx li waslet għal konverġenza tal-mudelli tan-nefqa bejn il-pajjiżi, lanqas għal adozzjoni ta' normi li jorbtu l-kundizzjonijiet ekonomiċi speċifiċi u tas-suq tax-xogħol ma' l-allokazzjonijiet tar-riżorsi (83). Jidher li ser ikun diffiċli biex din il-konklużjoni tkun sostnuta meta wieħed jikkunsidra n-numru ta' żbalji fit-tabelli korrispondenti jew/u l-iżbalji fl-analiżi. Bl-istess mod, konklużjoni importanti oħra f'din il-parti tar-Rapport hija li dawn iċ-ċirkostanzi jissuġġerixxu li mhux l-interventi kollha tal-FSE setgħu jkunu addizzjonali. Addizzjonalità, fis-sens li l-interventi kofinanzjati mill-FSE probabilment ma kinux jitwettqu, huma aktar probabbli li seħħew fejn ir-riżorsi tal-FSE kienu ffukati u kkonċentrati fuq tipi partikolari ta' interventi u fejn l-infiq u l-programmi nazzjonali korrispondenti kienu relattivament żgħar u inqas żviluppati meta mqabbla ma' pajjiżi oħra b'kundizzjonijiet simili tas-suq tax-xogħol. Hawn ukoll, huwa diffiċli biex wieħed jara kif ġiet dedotta din il-konklużjoni mill-evidenza preżentata f'dan il-kapitolu, speċjalment minħabba n-nuqqas ta' qbil li hemm bejn l-analiżi u d-dejta ppreżentata fit-Tabelli.

93.

Fir-rigward ta' l-ipoteżi avvanzati fuq l-impatt tal-FSE fuq is-sistemi, hemm problema simili ta' dik deskritta qabel. F'dan il-kaz, evidenza ta' sostenn soda hija affermata għal seba' ipoteżi (84). Madanakollu, analiżi tad-dejta ppreżentata tindika wkoll li l-konklużjoni mhix verament ta' sostenn.

94.

Filwaqt li wieħed jirrikonoxxi d-diffikultajiet li ltaqgħu magħhom il-persuni li għamlu l-evalwazzjonijiet il-kummenti kritiċi li ġejjin dwar l-analiżi mill-Kummissjoni ta' l-evalwazzjoni ex-post li ntemmet bi stima ġenerali sodisfaċenti jridu jsiru.

95.

L-evalwazzjoni tar-Rapport mid-DĠ Impiegi hija bbażata fuq tmien kriterji ta' prestazzjoni u erba' livelli ta' kwalità possibli, li huma: eċċellenti, tajba, aċċettabli u mhux aċċettabli. L-ebda wieħed mill-kriterji applikati ma ġie evalwat bħala eċċellenti jew mhux aċċettabli. Erba' kriterji ġew evalwati bħala tajbin, li huma; li jintlaħqu l-bżonnijiet, skop rilevanti, l-adattament tal-metodoloġija u ċ-ċarezza tar-rapport. L-erba' kriterji l-oħra ngħataw il-livell ta' aċċettabbli. Dawn jirrelataw ma' dejta affidabbli, analiżi tajba, riżultati kredibbli u konklużjonijiet imparzjali.

96.

Huwa sinifikanti li DĠ Impjiegi evalwa l-aħħar erba' kriterji bħala anqas sodisfaċenti minn l-erba' kriterji preċendenti. Madanakollu, meta wieħed jikkunsidra l-problemi li nqalgħu dwar l-affidabilità tad-dejta u l-inkonsistenzi tal-kummentarju relatat, kif enfasizzat f'dan ir-rapport, il-Qorti tikkunsidra li r-rapport ta' evalwazzjoni ma kienx sodisfaċenti, speċjalment f'dak li jikkonċerna l-affidabilità tad-dejta, analiżi tajba, riżultati kredibbli u konklużjonijiet imparzjali.

97.

Huwa possibli wkoll li jsiru ċerti kummenti rilevanti dwar l-objettivi u r-riżultati ta' l-evalwazzjoni b'referenza għar-rapport ta' evalwazzjoni nazzjonali:

98.

Ir-rapporti nazzjonali magħżula bħala kampjun mhux dejjem jippreżentaw analiżi fil-fond ta' l-impatt ta' l-interventi ta' l-FSE fuq il-politiki nazzjonali. Madanakollu, ġeneralment dawn jissuġerixxu li l-FSE kellu impatt fuq l-iżvilupp ta' l-ALMPs u, f'ċerti każijiet, intqal, li kien hemm effett dirett u konkret. Madanakollu, f'każijiet oħrajn, saret evalwazzjoni differenti, bażikament li kien diffiċli li jintwera li l-FSE wassal għal bidliet fl-ALMPs.

99.

Kull rapport ta' l-evalwazzjoni nazzjonali u r-Rapport ta' Sinteżi jiddeskrivu bejn wieħed u ieħor b'mod dettaljat l-impatti fuq is-sistemi fir-rigward tas-servizzi ta' l-impjiegi; it-tagħlim u t-taħriġ inizjali, it-tagħlim u t-taħriġ kontinwu; is-sistemi ta' akkreditazzjoni u mekkaniżmi ta' antiċipazzjoni tal-bżonnijiet. Ħafna drabi l-impatti fuq is-sistemi kienu jikkonċernaw kuntest ta' politika aktar speċifiku. Ġeneralment kien diffiċli biex jiġu identifikati l-impatti netti ta' l-operazzjonijiet tal-FSE (86); f'każijiet eċċezzjonali biss, l-impatt nett kien delimitat (87) b'mod effettiv.

100.

Dwar l-Istrateġija Ewropea għall-Impjiegi, ir-rapporti ta' l-evalwazzjoni enfasizzaw l-influwenza pożittiva tal-FSE f'ċerti Stati Membri bħall-Greċja, Franza, l-Italja, il-Portugall u Spanja. Madanakollu, fil-kaz tal-Ġermanja kien innutat li l-approċċ dixxendenti inerenti ma' l-Istrateġija Ewropea għall-Impjiegi kellu l-potenzjal li jkun f'kunflitt ma' l-approċċ axxendenti tal-FSE (88). Fuq livell aktar ġenerali, ir-Rapport ta' Sinteżi jikkonkludi li l-EES stabbiliet qafas strateġiku aktar solidu biex jiġu pprogrammati fih l-interventi tal-FSE (89).

101.

Fir-rigward tal-Valur Miżjud tal-Komunità, ir-rapporti ta' l-evalwazzjoni nazzjonali provdew ċerti riżultati rilevanti (90), għalkemm ftit mill-mistoqsijiet speċifikati ma ġewx trattati f'ċerti rapporti nazzjonali.

102.

L-implikazzjoni finanzjarja ta' għażla tal-politiki rarament ġiet indirizzata fid-dettall. Ir-Rapport ta' Sinteżi jinkludi kalkolu ta' l-ispejjeż ta' kull unità li jikkonċernaw ċerti miżuri imma dan huwa bbażat fuq dejta mhux sodisfaċenti. Meta kienu indirizzati kwistjonijiet li jikkonċernaw l-ispejjeż, dawn jidhru li jenfasizzaw sejbiet potenzjalment serji li jistħoqqilhom aktar analiżi. Per eżempju, fil-każ ta' Spanja, ġiet iddikkjarta li multiplikazzjoni doppja tar-riżorsi minħabba l-FSE waslet, skond ċerti esperti, għal ammont sostanzjali ta' ħela'fl-infiq. Il-parti l-aktar kbira tal-fondi ġiet użata biex jiġu espanduti l-operazzjonijiet u mhux biex jiġu introdotti miżuri ġodda. Similarment għall-Italja, kien iddikkjarat li kien hemm spejjeż ta' tranżazzjoni sinifikanti assoċjati mal-FSE, li jikkonċernaw aspett ta' implimentazzjoni u l-ispejjeż assoċjati mat-tisħiħ ta' sħubija u prattiċi ġodda tat-tmexxija (91).

103.

Is-suġġetti l-aktar importanti ta' l-evalwazzjoni kienu speċifikati fit-ToR: Il-karatteristiċi prinċipali u r-riżultati miksuba mill-ipprogrammar 1994-1999, l-impatt ta' l-FSE meta mqabbel mal-politiki nazzjonali u l-effettività u l-impatt ta' l-operazzjonijiet tal-FSE fuq l-individwi u s-sistemi.

104.

Rapport ta' metodi kien preparat mill-Kummissjoni u ppubblikat sena wara biex jagħti reċensjoni kritika tal-metodoloġiji adottati għall-evalwazzjonijet ta' riżultati u ta' l-impatti tagħhom fuq l-individwi u s-sistemi. Dan ir-rapport kien intiż biex jipprepara l-bażi għal evalwazzjonijiet futuri, imma hemm dubji dwar jekk dan l-objettiv kienx effettivament miksub. Dan ir-rapport fih ħafna nuqqasijiet. Il-preparazzjoni tiegħu ma kinitx ibbażata fuq inkjesta fil-fond biżżejjed fir-rigward ta' l-approċċi applikati għall-evalwazzjoni ta' l-impatti netti fuq l-individwi. Rigward l-evalwazzjoni ta' l-impatt fuq is-sistemi, ir-rapport jipproponi mudell għall-klassifikazzjoni ta' l-infiq ta' l-FSE u ta' l-impatti tagħhom assoċjati li kienu antiċipati (kapaċità, kompetenza u reazzjoni) (92) għalkemm ċerti kwistjonijiet għadhom iridu jiġu indirizzati (ara paġna 35 tar-rapport).

105.

Fir-Rapport ta' Metodi, fil-kuntest tal-metodi għall-evalwazzjoni politika u strateġika fil-qasam tal-FSE (93), ma kinux preżentati l-ebda rakkomandazzjonijiet konkreti dwar analiżi tal-politika, bir-rapport jagħmel referenza biss għall-MEANS. Similarment, m'hemm l-ebda referenza għall-approċċ li għandu jiġi segwit għall-għażla ta' indikaturi xierqa fil-livelli strateġiċi differenti.

106.

Għandu jiġi nnutat li l-elementi importanti ta' ċerti kompiti ta' l-evalwazzjoni mhumiex dejjem speċifikati b'mod ċar fit-ToR. Per eżempju, id-deskrizzjoni tal-kompiti fir-rigward ta' l-effettività hija kemmxejn astratta, speċjalment f'dak li għandu x'jaqsam mal-kunċetti ta' bażi, l-għażla ta' mekkaniżmi għal kejl ta' l-impatt u t-tekniki ta' l-evalwazzjoni li għandhom jintużaw. B'mod partikolari, l-ebda indikazzjoni konkreta ma ġiet mogħtija fir-rigward tal-metodi ta' ġeneralizzazzjoni, fil-livell ta' l-UE, l-impatt fuq individwi mir-riżultati ta' l-attivitajiet fl-Istati Membri differenti. Il-formulazzjoni tal-kompiti ma tatx konsiderazzjoni xierqa għal nuqqas ta' qbil li jista' jkun possibli bejn l-objettivi kwantitattivi u d-dejta disponibbli. Barra dan, l-ebda azzjoni konkreta ma kienet maħsuba għall-evalwazzjoni ta' l-impatt fuq l-individwi meta l-indikaturi mhumiex konkretament stabbiliti, jew meta evalwazzjonijiet statistiċi speċifiċi ma twettqux reċentement. Id-dokumenti metodoloġiċi l-oħra, ikkumpilati wara t-ToR, lanqas fihom l-ispjegazzjonijiet neċessarji.

107.

Il-bidliet fl-ipprogrammar ma kinux dejjem eżaminati b'mod xieraq. Per eżempju, dan is-suġġett ma kienx indirizzat fl-istudji li jikkonċernaw l-Irlanda tat-Tramuntana, Merseyside u Spanja. Anke fejn bidliet fl-ipprogrammar kienu indikati, it-trattament tagħhom billi wisq mhux ta' livell ottimali. F'ċerti każijiet il-persuna li għamel l-evalwazzjoni ma provdiex evalwazzjoni ċara tal-bidliet rilevanti u jekk dawn kinux xierqa (94).

108.

Il-Kummissjoni ma wettqitx survey qabel l-evalwazzjoni jew eżerċizzju ta' stħarriġ, u dan għamilha aktar diffiċili biex jiġu antiċipati l-problemi li ltaqgħu magħhom il-persuni li għamlu l-evalwazzjonijiet.

109.

Ma hemm l-ebda evidenza ċara li l-Grupp ta' Tmexxija kien konxju biżżejjed tan-nuqqas ta' dejta disponibbli għall-persuni li għamlu l-evalwazzjonijiet fl-Istati Membri, lanqas ta' l-impatt li dan jista' jkollu fuq il-kwalità ta' l-evalwazzjonijiet finali jew il-problemi ta' dewmien. L-ebda azzjoni ta' rimedju ma ttieħdet mill-Grupp ta' Tmexxija biex tindirizza din il-kwistjoni.

110.

Kif kien il-każ għall-evalwazzjoni ta' l-Objettiv 1, is-superviżjoni tal-proċess ta' l-evalwazzjoni mill-Kummissjoni jeħtieġ li jitjieb (ara l-paragrafu 75).

111.

Għal ħafna mill-Istati Membri, ir-rakkomandazzjonijiet li ħarġu mill-evalwazzjoni ex-post 1994-1999 kienu jitrattaw prinċipalment mas-sistemi u proċeduri ta' tmexxija. Dawn jirrelataw ma' varjetà ta' kwistjonijiet u huma ġeneralment adattati tajjeb għal sitwazzjonijiet speċifiċi.

112.

Inqas rakkomandazzjonijiet għall-2000-2006 kienu jikkonċernaw il-kontenut tal-politiki kofinanzjati. Fejn saru tali rakkomandazzjonijiet, dawn jidhru li kienu rilevanti (95).

113.

Ir-Rapport ta' Sinteżi qajjem lista ta' punti tajbin u nuqqasijiet għal kull objettiv (96) u rakkomandazzjonijiet prinċipali għal perijodu 2000-2006 u wara l-2006 (97). Dawn id-dikjarazzjonijiet huma ta' natura kemmxejn ġenerali għalkemm dawn jidhru validi f'ċerti każijiet. Per eżempju, li jenfasizzaw differenzi potenzjali bejn l-UE-15 u l-UE-10 u għar-reazzjoni politika għad-differenzi territorjali.

114.

Il-proċess ta' evalwazzjoni huwa ta' importanza kritika biex jagħti informazzjoni u ġudizzji dwar jekk l-interventi ta' l-UE humiex xierqa, rilevanti, ekonomiċi, effiċjenti, effettivi u dwar l-impatti tagħhom. B'hekk il-proċess ta' evalwazzjoni jkun jista' jagħti sostenn lill-proċess ta' teħid ta' deċiżjonijiet biex jiġu ffissati prijoritajiet politiċi u jiġu allokati r-riżorsi. Sabiex il-proċess ikun ta' suċċess, madanakollu, hemm ċerti pre-rekwiżiti li għandhom jiġu rispettati, li huma, objettivi ċari għall-politiki u l-programmi, indikaturi tal-prestazzjoni li huma stabbiliti fuq bażi regolari u li huma kompleti, affidabbli u relatati ma' l-objettivi ffissati. Ma' dan, huwa neċessarju li jiġi assigurat li r-riżorsi disponibbli biex jitwettaq il-proċess huma adegwati għal dan il-għan, kemm f'temini ta' ħin u ta' kompetenzi tekniċi.

115.

Il-verifika tal-Qorti ta' l-evalwazzjonijiet ex-post ikkonċernati identifikat numru ta' nuqqasijiet sinifikanti fl-approċċ ġenerali adottat u fil-kwalità ta' l-analiżi li li saret:

116.

Rigward it-temi varji ta' l-evalwazzjonijiet, il-konklużjonijiet li ġejjin joħorġu dwar l-evalwazzjoni ta' l-Objettiv 1:

Fir-rigward ta' l-evalwazzjoni ta' l-Objettiv 3, parti minnha kienet ibbażata fuq dejta mhux affidabbli jew inkompleta filwaqt li kien hemm nuqqas ta' qbil sinifikanti bejn id-dejta provduta u l-kummentarju korrispondenti. Barra dan, kien hemm nuqqas ta' sostenn konvinċenti għal ċerti ipoteżi li tressqu, għaldaqstant daħlu dubji dwar il-metodoloġija użata biex waslu għalihom.

117.

Ħafna min-nuqqasijiet ta' l-evalwazzjonijiet jistgħu jiġu attribwiti għaċ-ċirkostanzi li twettqu fihom, speċjalment informazzjoni disponibbli limitata u l-limitazzjonijiet tal-ħin. Kellu jkun possibbli li jiġu antiċipati dawn id-diffikultajiet minn qabel u l-eżerċiżżju ta' evalwazzjoni kellu jew jingħata r-riżorsi neċessarji, jew inkella l-iskala ta' l-eżerċiżżju kellha tkun limitata għal waħda aktar vijabbli. Barra dan, is-superviżjoni tal-proċess ta' l-evalwazzjoni mill-Kummissjoni teħtieġ li tiġi mtejba.

118.

L-evalwazzjonijiet ex-post xorta waħda provdew ċerta informazzjoni utli speċjalment dwar is-sistemi ta' tmexxija li jservu ta' bażi għall-implimentazzjoni tal-FS. Madanakollu, il-Kummissjoni ltaqgħet ma' diffikultajiet serji biex tippreżenta analiżi ta' l-effettività fil-fond kif mixtieqa dwar l-effiċjenza u l-impatt tal-fondi, l-parti l-kbira minħabba limitazzjonjiet fl-approċċ adottat u r-restrizzjonijiet fid-disponibilità tad-dejta. Din il-limitazzjoni msemmija l-aħħar ma kinitx antiċipata adegwatament fil-bidu ta' l-eżerċizzju. Dawn il-problemi komplew ikkumplikaw ruħhom minħabba nuqqasijiet fis-supervizjoni tal-proċess. Konsegwentement, filwaqt li ngħataw xi rakkomandazzjonijiet utli bħala input għall-perijodi ta' programmar futuri. il-Kummissjoni ma setgħetx tibbenefika mill-esperjenzi ta' l-ipprogrammar 1994-1999 b'mod sħiħ.

119.

Hemm bżonn urġenti li ssir mill-ġdid evalwazzjoni ta' l-iskop, il-proċeduri u l-approċċ użat fl-evalwazzjonjiet ex-post, qabel ma joħorġu s-serje li jmiss ta' kuntratti għall-evalwazzjonijiet ex-post fl-aħħar tal-perijodu kurrenti ta' programmar 2000-2006.

120.

Biex jitjieb il-proċess ta' l-evalwazzjoni, jeħtieġ li jiġu introdotti proċeduri ta' kontroll tal-kwalità aħjar u applikati b'mod effettiv mill-Kummissjoni sabiex il-problemi li ltaqgħu magħhom fl-evalwazzjonijiet eżaminati ma jerġgħux jirrepetu ruħhom f'evalwazzjonijiet ex-post futuri. Tali proċeduri għandhom jassiguraw li:

121.

It-tieni punt, attenzjoni partikolari għandha tkun riservata għall-għażla ta' tekniki xierqa biex jiġi evalwat u mkejjel l-impatt ekonomiku. Jekk approċċ ibbażat fuq mudell makroekonomiku jiġi użat biex jiġi analizzat l-impatt tal-fondi strutturali, dan għandu jkun adattat biex jieħu in konsiderazzjoni l-karatteristiċi ta' l-ekonomiji li qed jiġu eżaminati. Din il-konsiderazzjoni hija partikolarment rilevanti fis-sitwazzjoni fejn l-evalwazzjoni li jmiss ser ikollha tiġi estiża biex tkopri l-għaxar Stati Membri l-ġodda. Fid-dawl ta' dan, il-Qorti tikkunsidra li għandu jkun hemm evalwazzjoni mill-ġdid dwar kemm huwa adattat l-approċċ ibbażat fuq mudell makroekonomiku aggregat (per eżempju, fuq il-mudell HERMIN). Il-Kummissjoni għandha tikkunsidra tagħmilx aktar enfasi fuq mudelli li jserrħu fuq l-użu ta' mikro-dejta miġbura mill-proġetti. Huwa probabbli wkoll li evalwazzjoni aktar fil-fond ta' ċerti temi speċifiċi tista' twassal għall-identifikazzjoni ta' l-aħjar prattiċi u li tipprovdi informazzjoni addizzjonali dwar kwistjonijiet partikolari bħal per eżempju l-impatt tar-raggruppament, l-importanza tat-tkabbir ta' l-attivitajiet ċentrali fl-iżvilupp reġjonali meta mqabbla ma' l-objettivi ġeneral tal-konverġenza.

122.

It-tielet punt, huwa neċessarju li tingħata aktar importanza biex jiġu stabbiliti korrelazzjonijiet bejn l-evalwazzjonijiet ex-post u l-istudji Tematiċi, u biex jiġi assigurat li r-riżultati huma konsistenti ma' xulxin. Fejn ir-riżultati jidhru li huma inkompatibbli, allura dan l-aspett għandu jiġi trattat speċifikament. Fl-evalwazzjonijiet eżaminati, meta l-persuni li għamlu l-evalwazzjoni stabbilew korrelazzjonijiet, il-kwalità ta' l-evalwazzjoni tjiebet.

123.

Ir-raba' punt, numru ta' rakkomandazzjonijiet għal evalwazzjonijiet futuri b'mod partikolari għar-Reġjuni ta' l-Objettiv 1 jistgħu jsiru, jiġifieri:

124.

Fl-aħħar nett, huwa importanti li tiġi msaħħa l-kapaċità tal-Kummissjoni li tissorvelja l-proċess ta' l-evalwazzjoni, inkluża l-applikazzjoni ta' mudelli makroekonometriċi kumplessi. F'dan il-kuntest, possibilità li għandha tiġi kkunsidrata hija li d-Direttorati Ġenerali kkonċernati jfittxu li jkollhom kollaborazzjoni aktar mill-qrib ma' istituzzjonijiet ta' riċerka u Universitajiet speċjalizzati f'dan il-qasam ta' l-evalwazzjoni. Superviżjoni xierqa u f'waqtha tal-konsultenti kkuntrattati hija kruċjali sabiex jiġi assigurat li l-objettivi jintlaħqu u li dawn it-tip ta' evalwazzjonijiet ikunu ta' vantaġġ ekonomiku.

125.

B'konklużjoni, l-eżerċizzju ta' l-evalwazzjoni ex-post għandu jmur lill hinn mill-ġabra ta' stimi diversi, imwettqa f'intervalli ta' żmien stabbiliti, imma dawn għandhom jiġu kkunsidrati u ġestiti bħala parti integrali ta' proċess ġenerali. Dan huwa aspett ieħor fejn kollaborazzjoni aktar mill-qrib u għal żmien twil ma' istituzzjonijiet ta' riċerka jew universitajiet tista' tkun ta' benefiċċju sinifikanti biex tipprovdi qafas aktar effettiv li fih jiġu integrati r-rapporti u r-rakkomandazzjonijiet speċifiċi prodotti f'kull stadju tal-proċess ta' l-evalwazzjoni.