(1)

Bl-għan li jiġi żgurat il-funzjonament tas-suq intern, huwa fl-interess tal-Istati Membri kollha u tal-Unjoni kollha kemm hi li tiġi identifikata b’mod ċar u titħares l-infrastruttura kritika rilevanti li tipprovdi servizzi essenzjali f’dak is-suq, speċjalment f’setturi ewlenin, bħall-enerġija, l-infrastruttura diġitali, it-trasport u l-ispazju, kif ukoll l-infrastruttura kritika b’rilevanza transfruntiera sinifikanti (1), li t-tfixkil tagħha jista’ jkollu impatt sinifikanti fuq Stati Membri oħrajn.

(2)

Din ir-Rakkomandazzjoni, li hija att mhux vinkolanti, turi r-rieda politika tal-Istati Membri li jikkooperaw flimkien u l-impenn tagħhom għall-miżuri rakkomandati, enfasizzat fi pjan ta’ ħames punti maħruġ mill-President tal-Kummissjoni Ewropea, filwaqt li tirrispetta bis-sħiħ il-kompetenzi tal-Istati Membri. Din ir-Rakkomandazzjoni ma taffettwax il-protezzjoni tal-interessi essenzjali tas-sigurtà nazzjonali, is-sigurtà pubblika jew id-difiża tal-Istati Membri u ebda Stat Membru ma għandu jkun mistenni li jikkondividi informazzjoni li hija ta’ ħsara għal dawk l-interessi.

(3)

Filwaqt li primarjament huma l-Istati Membri u l-operaturi tal-infrastruttura kritika tagħhom li huma responsabbli li jiżguraw is-sigurtà u l-provvediment ta’ servizzi essenzjali mill-infrastruttura kritika, hi xierqa koordinazzjoni miżjuda fil-livell tal-Unjoni speċjalment fid-dawl tat-theddid li qed jevolvi li jista’ jkollu impatt fuq diversi Stati Membri simultanjament, bħall-gwerra ta’ aggressjoni tar-Russja kontra l-Ukrajna u l-kampanji ibridi kontra Stati Membri, jew jaffettwa r-reżiljenza u l-funzjonament tajjeb tal-ekonomija, is-suq uniku u s-soċjetà tal-Unjoni kollha kemm hi. Jenħtieġ li tingħata attenzjoni partikolari lill-infrastruttura kritika barra mit-territorju tal-Istati Membri, bħall-infrastruttura kritika taħt il-baħar jew l-infrastruttura tal-enerġija lil hinn mill-kosta.

(4)

Il-Kunsill Ewropew, fil-konklużjonijiet tiegħu tal-20 u l-21 ta’ Ottubru 2022, ikkundanna bil-qawwa l-atti ta’ sabotaġġ kontra l-infrastruttura kritika, bħal dawk kontra l-pipelines Nord Stream, li jindikaw ir-rieda tal-Unjoni li tilqa’ għal kwalunkwe tfixkil intenzjonat tal-infrastruttura kritika jew azzjonijiet ibridi oħra b’rispons magħqud u determinat.

(5)

Fid-dawl tax-xenarju ta’ theddid li qed jevolvi malajr, jenħtieġ li jittieħdu miżuri li jsaħħu r-reżiljenza bħala kwistjoni ta’ prijorità f’setturi ewlenin bħall-enerġija, l-infrastruttura diġitali, it-trasport u l-ispazju, u f’setturi rilevanti oħra identifikati mill-Istati Membri. Jenħtieġ li tali miżuri jikkonċentraw fuq it-tisħiħ tar-reżiljenza tal-infrastruttura kritika filwaqt li jqisu r-riskji rilevanti, speċjalment l-effetti kaskata, it-tfixkil fil-katina tal-provvista, id-dipendenza, l-impatti tat-tibdil fil-klima, il-bejjiegħa u s-sħab mhux affidabbli, u t-theddid u l-kampanji ibridi fosthom il-manipulazzjoni tal-informazzjoni u interferenza minn barranin. Fid-dawl tal-konsegwenzi possibbli, f’dak li għandu x’jaqsam mal-infrastruttura kritika nazzjonali jenħtieġ li tingħata prijorità lill-infrastruttura kritika b’rilevanza transfruntiera sinifikanti. L-Istati Membri huma mħeġġa jipprovdu tali miżuri li jsaħħu r-reżiljenza, fejn xieraq, bħala kwistjoni ta’ urġenza, filwaqt li jżommu l-approċċ stabbilit fil-qafas legali li qed jevolvi.

(6)

Il-protezzjoni tal-infrastruttura kritika Ewropea fis-setturi tal-enerġija u tat-trasport bħalissa hija rregolata mid-Direttiva tal-Kunsill 2008/114/KE (2), u s-sigurtà tan-networks u tas-sistemi tal-informazzjoni madwar l-Unjoni ffukata fuq it-theddid relatat maċ-ċibernetika hija żgurata mid-Direttiva (UE) 2016/1148 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3). Bil-ħsieb li jiġi żgurat livell komuni ogħla ta’ reżiljenza u l-protezzjoni tal-infrastruttura kritika, taċ-ċibersigurtà u tas-suq finanzjarju, il-qafas legali eżistenti qed jiġi emendat u ssupplimentat bl-adozzjoni ta’ regoli ġodda applikabbli għall-entitajiet kritiċi (id-“Direttiva CER”), regoli msaħħa għal livell komuni għoli ta’ ċibersigurtà madwar l-Unjoni (id-“Direttiva NIS2”) u regoli ġodda applikabbli għar-reżiljenza operazzjonali diġitali għas-settur finanzjarju (“DORA”).

(7)

Jenħtieġ li l-Istati Membri, f’konformità mad-dritt tal-Unjoni u nazzjonali, jużaw l-għodod kollha disponibbli biex jimxu ’l quddiem u jgħinu fit-tisħiħ tar-reżiljenza fiżika u ċibernetika. B’rabta ma’ dan, l-infrastruttura kritika jenħtieġ li tinftiehem li tinkludi infrastruttura kritika rilevanti identifikata minn Stat Membru fil-livell nazzjonali jew indikata bħala infrastruttura kritika Ewropea skont id-Direttiva 2008/114/KE kif ukoll entitajiet kritiċi li jridu jiġu identifikati skont id-Direttiva CER jew, fejn rilevanti, entitajiet skont id-Direttiva NIS2. Il-kunċett ta’ reżiljenza jenħtieġ li jinftiehem bħala li jirreferi għall-kapaċità ta’ infrastruttura kritika li tipprevjeni, tipproteġi kontra, tirrispondi għal, tirreżisti, ittaffi, tassorbi, takkomoda jew tirkupra minn avvenimenti li jfixklu b’mod sinifikanti jew li għandhom il-potenzjal li jfixklu b’mod sinifikanti l-forniment ta’ servizzi essenzjali fis-suq intern, jiġifieri servizzi li huma kruċjali għaż-żamma ta’ funzjonijiet soċjetali u ekonomiċi essenzjali, għas-sikurezza u s-sigurtà pubblika, is-saħħa tal-popolazzjoni jew l-ambjent.

(8)

Jenħtieġ li l-esperti nazzjonali jiltaqgħu sabiex jikkoordinaw il-ħidma biex jinkiseb livell komuni ogħla ta’ reżiljenza u protezzjoni għall-infrastruttura kritika li jrid jiġi introdott permezz tar-regoli l-ġodda applikabbli għall-entitajiet kritiċi. Dik il-ħidma koordinata ser tippermetti l-kooperazzjoni bejn l-Istati Membri u l-kondiviżjoni ta’ informazzjoni dwar attivitajiet bħall-elaborazzjoni ta’ metodoloġiji biex jiġu identifikati s-servizzi essenzjali pprovduti minn infrastruttura kritika. Il-Kummissjoni diġà bdiet tlaqqa’ lil dawk l-esperti u tiffaċilita ħidmiethom, u għandha l-ħsieb li tkompli din il-ħidma. Ladarba d-Direttiva CER tkun daħlet fis-seħħ u jkun ġie stabbilit Grupp għar-Reżiljenza ta’ Entitajiet Kritiċi skont dik id-Direttiva, jenħtieġ li din il-ħidma antiċipatorja titkompla minn dak il-grupp f’konformità mal-kompiti tiegħu.

(9)

Filwaqt li jiġi rikonoxxut ix-xenarju tat-theddid mibdul, jenħtieġ li jkompli jiġi żviluppat il-potenzjal tat-twettiq ta’ simulazzjonijiet ta’ kriżi tal-infrastruttura kritika fil-livell nazzjonali peress li simulazzjonijiet bħal dawn jistgħu jkunu utli għat-tisħiħ tar-reżiljenza tal-infrastruttura kritika. Fir-rigward tal-importanza speċifika tas-settur tal-enerġija, u l-konsegwenzi għall-Unjoni kollha li jirriżultaw mit-tfixkil possibbli tiegħu, dak is-settur jista’ jibbenefika l-aktar mit-twettiq ta’ simulazzjonijiet ta’ kriżi fuq il-bażi ta’ prinċipji maqbula b’mod komuni. Simulazzjonijiet bħal dawn jaqgħu fil-kompetenza tal-Istati Membri, li jenħtieġ li jinkoraġġixxu u jappoġġaw lill-operaturi tal-infrastruttura kritika biex iwettqu dawn is-simulazzjonijiet, fejn dawn jiġu vvalutati bħala ta’ benefiċċju u f’konformità mal-oqfsa legali nazzjonali tagħhom.

(10)

Sabiex jiġi żgurat rispons koordinat u effettiv għat-theddid attwali u antiċipat, il-Kummissjoni hija mħeġġa tipprovdi appoġġ addizzjonali lill-Istati Membri, b’mod partikolari billi tipprovdi informazzjoni rilevanti fil-forma ta’ sessjonijiet ta’ tagħrif, u manwali u linji gwida mhux vinkolanti. Jenħtieġ li s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE), b’mod partikolari permezz taċ-Ċentru tal-Intelligence u tas-Sitwazzjonijiet tal-UE u ċ-Ċellola ta’ Fużjoni kontra t-Theddid Ibridu tiegħu, bl-appoġġ tad-Direttorat tal-Intelligence tal-Istat Maġġur tal-Unjoni Ewropea (EUMS) fil-qafas tal-Kapaċità Unika ta’ Analiżi tal-Intelligence (SIAC), jipprovdi valutazzjonijiet tat-theddid. Il-Kummissjoni hija mistiedna wkoll, f’kooperazzjoni mal-Istati Membri, biex tippromwovi l-adozzjoni ta’ proġetti ta’ riċerka u innovazzjoni ffinanzjati mill-Unjoni.

(11)

Hekk kif qed tiżdied l-interdipendenza tal-infrastruttura fiżika u dik diġitali, huwa possibbli għall-attivitajiet ċibernetiċi malizzjużi mmirati lejn oqsma kritiċi li jirriżultaw fi tfixkil jew ħsara għall-infrastruttura fiżika, jew għas-sabotaġġ tal-infrastruttura fiżika biex irendu s-servizzi diġitali inaċċessibbli. L-Istati Membri huma mistiedna jaċċelleraw il-ħidma ta’ tħejjija għat-traspożizzjoni u l-applikazzjoni tal-qafas legali l-ġdid applikabbli għall-entitajiet kritiċi u l-qafas legali msaħħaħ għaċ-ċibersigurtà, filwaqt li jibnu fuq l-esperjenza miksuba fil-Grupp ta’ Kooperazzjoni stabbilit mid-Direttiva (UE) 2016/1148 (“il-Grupp ta’ Kooperazzjoni tal-NIS”), malajr kemm jista’ jkun, filwaqt li jitqiesu l-limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni, u jenħtieġ li tali ħidma ta’ tħejjija tavvanza b’mod parallel u koerenti.

(12)

Minbarra t-titjib tat-tħejjija, huwa importanti wkoll li jissaħħu l-kapaċitajiet ta’ rispons rapidu u effettiv għal tfixkil tas-servizzi essenzjali pprovduti minn infrastruttura kritika. Għaldaqstant, din ir-Rakkomandazzjoni tinkludi miżuri kemm fil-livell tal-Unjoni kif ukoll f’dak nazzjonali, inkluż billi tenfasizza r-rwol ta’ appoġġ u l-valur miżjud li jista’ jinkiseb permezz tal-introduzzjoni ta’ kooperazzjoni msaħħa u tal-iskambju ta’ informazzjoni fil-kuntest tal-Mekkaniżmu tal-UE għall-Protezzjoni Ċivili (UCPM) stabbilit bid-Deċiżjoni Nru 1313/2013/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4) u permezz tal-użu ta’ assi rilevanti tal-Programm Spazjali tal-Unjoni stabbilit skont ir-Regolament (UE) 2021/696 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5).

(13)

Il-Kummissjoni, ir-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà (ir-“Rappreżentant Għoli”) u l-Grupp ta’ Kooperazzjoni tal-NIS f’kooperazzjoni mal-korpi u l-aġenziji ċivili u militari rilevanti u n-networks stabbiliti, inkluż in-network Ewropew ta’ organizzazzjonijiet ta’ kollegament dwar il-kriżi ċibernetika (EU-CyCLONe), għandhom iwettqu evalwazzjoni tar-riskju u jibnu xenarji ta’ riskju. Barra minn hekk, b’segwitu għas-Sejħa Ministerjali Konġunta ta’ Nevers, bħalissa qed issir valutazzjoni tar-riskju mill-Grupp ta’ Kooperazzjoni tal-NIS, bl-għajnuna tal-Kummissjoni u l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għaċ-Ċibersigurtà (ENISA), u f’kooperazzjoni mal-Korp ta’ Regolaturi Ewropej tal-Komunikazzjonijiet Elettroniċi (BEREC). Dawk iż-żewġ eżerċizzji ser ikunu konsistenti u kkoordinati mal-eżerċizzju ta’ bini ta’ xenarji fi ħdan il-UCPM, li jinkludi avvenimenti ta’ ċibersigurtà u l-impatt tagħhom fuq il-ħajja reali, li bħalissa qed jiġi żviluppat mill-Kummissjoni u mill-Istati Membri. Fl-interess tal-effiċjenza, l-effettività u l-konsistenza, u għall-applikazzjoni tajba ta’ din ir-Rakkomandazzjoni, ir-riżultati ta’ dawk l-eżerċizzji suppost li jiġu riflessi fil-livell nazzjonali.

(14)

Sabiex issaħħaħ minnufih it-tħejjija u l-kapaċità ta’ rispons għal inċidenti ċibernetiċi fuq skala kbira, il-Kummissjoni stabbiliet programm fuq medda qasira ta’ żmien biex tappoġġa l-Istati Membri, permezz ta’ finanzjament addizzjonali allokat lill-ENISA. Is-servizzi proposti jinkludu, fost oħrajn, azzjonijiet ta’ tħejjija, bħall-ittestjar tal-penetrazzjoni ta’ entitajiet sabiex jiġu identifikati l-vulnerabbiltajiet. Il-programm jista’ jsaħħaħ ukoll il-possibbiltajiet ta’ assistenza lill-Istati Membri f’każ ta’ inċident ta’ ċibersigurtà fuq skala kbira li jaffettwa l-entitajiet kritiċi. Dan huwa l-ewwel pass f’konformità mal-konklużjonijiet tal-Kunsill tat-23 ta’ Mejju 2022 dwar l-iżvilupp tal-qagħda taċ-ċibersigurtà tal-Unjoni Ewropea (il-“konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-qagħda taċ-ċibersigurtà tal-UE”) li jitolbu lill-Kummissjoni tressaq proposta għal Fond għal Emerġenzi Ċibernetiċi. Jenħtieġ li l-Istati Membri jagħmlu użu sħiħ minn dawk l-opportunitajiet, f’konformità mar-rekwiżiti applikabbli, u huma mħeġġa jkomplu l-ħidma fil-qasam tal-ġestjoni tal-kriżijiet ċibernetiċi tal-Unjoni, b’mod partikolari billi jissorveljaw u jevalwaw b’mod regolari l-progress miksub fl-implimentazzjoni tal-Pjan Direzzjonali għall-Ġestjoni ta’ Kriżijiet Ċibernetiċi żviluppat reċentement fil-Kunsill. Dak il-Pjan Direzzjonali huwa dokument ħaj u għandu jiġi rivedut u aġġornat, meta jkun meħtieġ.

(15)

Il-kejbils ta’ komunikazzjoni globali ta’ taħt il-baħar huma essenzjali għall-konnettività globali u fi ħdan l-UE. Minħabba t-tul sinifikanti ta’ tali kejbils u l-installazzjoni tagħhom f’qiegħ il-baħar, il-monitoraġġ viżwali taħt l-ilma għall-biċċa l-kbira tas-sezzjonijiet tal-kejbils huwa estremament diffiċli. Il-ġuriżdizzjoni kondiviża u kwistjonijiet ġuriżdizzjonali oħra b’rabta ma’ tali kejbils jirrappreżentaw każ speċifiku għall-kooperazzjoni Ewropea u internazzjonali rigward il-protezzjoni u l-irkupru tal-infrastruttura. Għaldaqstant huwa meħtieġ li l-valutazzjonijiet tar-riskju li għaddejjin u dawk ippjanati dwar l-infrastruttura diġitali u dik fiżika li jirfdu s-servizzi diġitali jiġu kkomplementati b’valutazzjonijiet tar-riskju speċifiku u għażliet għal miżuri ta’ mitigazzjoni li jikkonċernaw kejbils ta’ komunikazzjoni taħt il-baħar. L-Istati Membri jistiednu lill-Kummissjoni twettaq studji għal dak l-għan u taqsam is-sejbiet tagħha mal-Istati Membri.

(16)

Is-setturi tal-enerġija u tat-trasport jistgħu jiġu milquta wkoll minn theddid relatat mal-infrastruttura diġitali, pereżempju, b’rabta mat-teknoloġiji tal-enerġija li jinkorporaw komponenti diġitali. Is-sigurtà tal-ktajjen tal-provvista assoċjati hija importanti għall-kontinwità tal-provvista tas-servizzi essenzjali u għall-kontroll strateġiku tal-infrastruttura kritika fis-settur tal-enerġija. Jenħtieġ li dawn iċ-ċirkustanzi jitqiesu meta jittieħdu miżuri biex tissaħħaħ ir-reżiljenza tal-infrastruttura kritika f’konformità ma’ din ir-Rakkomandazzjoni.

(17)

L-importanza dejjem tikber tal-infrastruttura spazjali, l-assi tal-art relatati mal-ispazju, inkluż il-faċilitajiet tal-produzzjoni, u s-servizzi bbażati fl-ispazju għal attivitajiet relatati mas-sigurtà tagħmilha essenzjali li jiġu żgurati r-reżiljenza u l-protezzjoni tal-ispazju tal-Unjoni u tal-assi u s-servizzi tagħha relatati mal-art fl-Unjoni. Għall-istess raġunijiet, huwa essenzjali wkoll, fil-qafas ta’ din ir-Rakkomandazzjoni, li jsir użu aktar strutturat tad-data u s-servizzi bbażati fl-ispazju, li huma pprovduti minn sistemi u programmi spazjali għas-sorveljanza u l-insegwiment u għall-protezzjoni tal-infrastruttura kritika f’setturi oħra. L-Istrateġija Spazjali tal-UE għas-Sigurtà u d-Difiża l-ġdida ser tipproponi azzjonijiet adatti f’dan ir-rigward, li jenħtieġ li jitqiesu fl-implimentazzjoni ta’ din ir-Rakkomandazzjoni.

(18)

Hija meħtieġa wkoll kooperazzjoni fil-livell internazzjonali sabiex jiġu indirizzati b’mod effettiv ir-riskji għall-infrastruttura kritika, fost l-oħrajn, fl-ilmijiet internazzjonali. Għaldaqstant, l-Istati Membri huma mistiedna jikkooperaw mal-Kummissjoni u mar-Rappreżentant Għoli biex jieħdu ċerti passi sabiex tinkiseb tali kooperazzjoni, filwaqt li jqisu li kwalunkwe pass bħal dan għandu jittieħed biss f’konformità mal-kompiti u r-responsabbiltajiet rispettivi tagħhom skont id-dritt tal-Unjoni, b’mod partikolari d-dispożizzjonijiet tat-Trattati dwar ir-relazzjonijiet esterni.

(19)

Kif stabbilit fil-Komunikazzjoni tagħha tal-15 ta’ Frar 2022 intitolata “Kontribut tal-Kummissjoni għad-difiża Ewropea”, b’appoġġ għall-Boxxla Strateġika għas-Sigurtà u d-Difiża - Għal Unjoni Ewropea li tipproteġi liċ-ċittadini, il-valuri u l-interessi tagħha u tikkontribwixxi għall-paċi u s-sigurtà internazzjonali, il-Kummissjoni ser tivvaluta l-Linji ta’ Referenza Settorjali għar-Reżiljenza Ibrida f’kooperazzjoni mar-Rappreżentant Għoli u mal-Istati Membri, billi tidentifika l-lakuni u l-ħtiġijiet kif ukoll il-passi biex dawn jiġu indirizzati sal-2023. Jenħtieġ li dik l-inizjattiva sservi ta’ bażi għall-ħidma skont din ir-Rakkomandazzjoni, billi tgħin biex jissaħħu l-kondiviżjoni tal-informazzjoni u l-koordinazzjoni tal-azzjoni, għal aktar tisħiħ tar-reżiljenza, inkluż dik tal-infrastruttura kritika.

(20)

L-Istrateġija tal-2014 dwar is-Sigurtà Marittima tal-UE u l-Pjan ta’ Azzjoni Rivedut tagħha appellaw għall-protezzjoni akbar tal-infrastruttura marittima kritika, inkluż taħt l-ilma, u b’mod partikolari l-infrastruttura tat-trasport, tal-enerġija u tal-komunikazzjoni marittima, fost oħrajn billi tissaħħaħ is-sensibilizzazzjoni marittima permezz ta’ interoperabbiltà mtejba u skambju ta’ informazzjoni simplifikat (mandatorju u volontarju). Dik l-Istrateġija u dak il-Pjan ta’ Azzjoni bħalissa qed jiġu aġġornati, u ser jinkludu azzjonijiet imsaħħa li għandhom l-għan li jipproteġu l-infrastruttura marittima kritika. Dawk l-azzjonijiet jenħtieġ li jikkomplementaw din ir-Rakkomandazzjoni.

(21)

It-tisħiħ tar-reżiljenza tal-infrastruttura kritika jikkontribwixxi għal sforzi usa’ biex jiġu miġġielda t-theddid u l-kampanji ibridi kontra l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha. Din ir-Rakkomandazzjoni tibni fuq il-Komunikazzjoni Konġunta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill intitolata “Qafas Konġunt biex jiġi miġġieled it-theddid ibridu – reazzjoni tal-Unjoni Ewropea”. L-Azzjoni 1 tal-Qafas Konġunt, jiġifieri l-Istħarriġ dwar ir-Riskju Ibridu, taqdi rwol ewlieni fl-identifikazzjoni tal-vulnerabbiltajiet li potenzjalment jaffettwaw l-istrutturi u n-networks nazzjonali u pan-Ewropej. Barra minn hekk, l-implimentazzjoni tal-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-21 ta’ Ġunju 2022 dwar Qafas għal rispons koordinat tal-UE għal kampanji ibridi ser tipprevedi azzjoni koordinata aktar b’saħħitha permezz tal-applikazzjoni tas-Sett ta’ Għodod tal-UE kontra Theddid Ibridu fl-oqsma kollha affettwati.

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)

(14)

(15)

(16)

(17)

Il-ħidma ta' dawk l-esperti maħtura jenħtieġ li tagħti attenzjoni partikolari lid-dipendenzi transsettorjali u lill-infrastruttura kritika b'rilevanza transfruntiera sinifikanti, u jenħtieġ li titkompla fil-Kunsill u l-Kummissjoni, fejn meħtieġ.

(18)

(19)

(20)

(21)

(22)

(23)

(24)

(25)

(26)

(27)

(28)

(29)

(30)

(31)

(32)

(33)

(34)

(35)

(36)

(37)

(38)