This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 32011D0179
2011/179/EU: Commission Decision of 14 December 2010 concerning State aid C 39/96 (ex NN 127/92) implemented by France in favour of Coopérative d’exportation du livre français (CELF) (notified under document C(2010) 8938) Text with EEA relevance
2011/179/UE: Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal- 14 ta' Diċembru 2010 dwar l-Għajnuna mill-Istat C 39/96 (ex NN 127/92) mogħtija minn Franza lill-Coopérative d’exportation du livre français (CELF) (notifikata bid-dokument numru C(2010) 8938) Test b’relevanza għaż-ŻEE
2011/179/UE: Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal- 14 ta' Diċembru 2010 dwar l-Għajnuna mill-Istat C 39/96 (ex NN 127/92) mogħtija minn Franza lill-Coopérative d’exportation du livre français (CELF) (notifikata bid-dokument numru C(2010) 8938) Test b’relevanza għaż-ŻEE
ĠU L 78, 24.3.2011, p. 37–54
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
In force
24.3.2011 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
L 78/37 |
DEĊIŻJONI TAL-KUMMISSJONI
tal-14 ta' Diċembru 2010
dwar l-Għajnuna mill-Istat C 39/96 (ex NN 127/92) mogħtija minn Franza lill-Coopérative d’exportation du livre français (CELF)
(notifikata bid-dokument numru C(2010) 8938)
(It-test bil-lingwa Franċiża biss huwa awtentiku)
(Test b’relevanza għaż-ŻEE)
(2011/179/UE)
Il-KUMMISSJONI EWROPEA,
Wara li kkunsidrat it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 108(2) (1),
Wara li stiednet lill-partijiet interessati biex jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom skont l-artikolu msemmi (2), u wara li kkunsidrat dawn l-osservazzjonijiet,
Billi:
1. PROĊEDURA
(1) |
Permezz ta' sentenza tal-15 ta' April 2008 (3) (iktar ’il quddiem is-“sentenza tal-Qorti Ġenerali”), il-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea annullat id-deċiżjoni tal-Kummissjoni 2005/262/KE tal-20 ta' April 2004 dwar l-għajnuna mogħtija minn Franza lill-Coopérative d’exportation du livre français (CELF) (4) (5). |
(2) |
Wara s-sentenza tal-Qorti Ġenerali, il-Kummissjoni għandha tadotta deċiżjoni ġdida. |
(3) |
L-istess sentenza hija l-eżitu ta' proċedura li l-fażijiet prinċipali tagħha qegħdin jiġu mfakkra hawn taħt: |
A. L-Ewwel fażi
(4) |
Permezz ta' ittra tal-20 ta' Marzu 1992, is-Société internationale de diffusion et d’édition (“SIDE”) ġibdet l-attenzjoni tal-Kummissjoni rigward ċerta għajnuna għall-promozzjoni, għat-trasport u għall-kummerċjalizzazzjoni mogħtija mill-awtoritajiet Franċiżi lill-CELF, għajnuna li ma kinitx ġiet innotifikata minn qabel lid-dipartimenti tal-Kummissjoni. |
(5) |
Permezz tal-ittra tat-2 ta' April 1992, il-Kummissjoni, wara li fakkret lill-awtoritajiet Franċiżi li kull proġett intiż li jistabbilixxi jew ibiddel xi għajnuna kellu jiġi nnotifikat minn qabel lid-dipartimenti tagħha, talbet lill-istess awtoritajiet biex jinformawha fuq in-natura u s-suġġett tal-miżuri ta' għajnuna msemmija mis-SIDE. |
(6) |
L-awtoritajiet Franċiżi, permezz tal-ittra tad-29 ta' Ġunju 1992, taw konferma lill-Kummissjoni dwar l-eżistenza ta' sussidji lill-CELF. Huma ppreċiżaw li dawn il-miżuri kienu intiżi biex isiru magħrufa l-letteratura u l-lingwa Franċiża fil-pajjiżi li ma jitkellmux bil-Franċiż u li l-CELF, barra minn hekk, ġiet fdata biex tamministra tliet skemi ta' għajnuna ta' darba intiżi ukoll biex jiffaċilitaw l-aċċess tal-qarrejja li huma mbiegħda mill-kotba Franċiżi. |
(7) |
Permezz ta' ittra tas-7 ta' Awwissu 1992, il-Kummissjoni kkonfermat lis-SIDE li kienu jeżistu ċerti għajnuniet mogħtija lill-CELF u ppreċiżat l-għan tagħhom u informatha li l-miżuri inkwistjoni ma kinux ġew innotifikati. Hija ppreċiżat, madankollu, li l-għajnuniet ikkontestati ma kinux jidhru li huma tali li jaffettwaw il-kummerċ bejn l-Istati Membri. F’dawn iċ-ċirkustanzi, is-SIDE kienet mitluba tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha. |
(8) |
Permezz tal-ittra tas-7 ta' Settembru 1992, is-SIDE informat lill-Kummissjoni li hija kienet fi ħsiebha tirrapporta n-natura diskriminatorja tal-miżuri u l-effetti li kienu jirriżultaw minnhom fuq il-kummerċ intrakomunitarju, mingħajr ma kkontestat, madankollu, l-għan kulturali li kellu l-Ministeru tal-Kultura li ħadem bix-xewqa li jara l-lingwa u l-letteratura Franċiża tinxtered. |
(9) |
Permezz ta' deċiżjoni tat-18 ta' Mejju 1993 (6), il-Kummissjoni kkunsidrat li, fid-dawl tas-sitwazzjoni partikolari tal-kompetizzjoni fis-settur tal-kotba u tal-għan kulturali tal-iskemi ta' għajnuna inkwistjoni, kellha tapplika għalihom id-deroga prevista fl-ex Artikolu 92(3)(c) tat-Trattat. |
(10) |
Is-SIDE, permezz ta' rikors tat-2 ta' Awwissu 1993, ippreżentat rikors għall-annullament tad-deċiżjoni msemmija. Permezz ta' sentenza tat-18 ta' Settembru 1995 (7), il-Qorti Ġenerali laqgħet parzjalment ir-rikors ta' SIDE fejn annullat id-deċiżjoni tal-Kummissjoni tat-18 ta' Mejju 1993 safejn biss din kienet tikkonċerna l-għajnuna mogħtija lill-CELF fir-rigward tal-ordnijiet żgħar. |
(11) |
Il-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-Kummissjoni kellha dritt tadotta deċiżjoni favur it-tliet skemi ta' għajnuna segwenti, li huma amministrati mill-CELF għan-nom tal-Istat:
|
(12) |
Il-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-Kummissjoni kienet kisbet biżżejjed informazzjoni fuq dawn l-aħħar tliet skemi biex tiġġustifika l-konstatazzjoni li waslet għaliha fis-sens li l-impatt ta' dawn l-iskemi fuq il-kompetizzjoni kien negliġibbli. Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali indikat li “F’dak li jirrigwarda l-għan kulturali tal-għajnuniet ikkontestati, huwa paċifiku bejn il-partijiet li l-għan imfittex mill-Gvern Franċiż huwa li tinxtered il-lingwa u l-letteratura Franċiża”. Il-Qorti Ġenerali kkunsidrat li kellu jiġi konkluż li l-evalwazzjoni tal-għan kulturali tal-għajnuniet ikkontestati ma kinitx tqajjem diffikultajiet partikolari għall-Kummissjoni u li ma kienx meħtieġ li tinkiseb iktar informazzjoni biex jiġi rikonoxxut li dan l-għan kellu natura kulturali. |
(13) |
Min-naħa l-oħra, il-Qorti Ġenerali kkunsidrat, għal dak li jikkonċerna l-kumpens mogħti esklużivament lill-CELF għall-ordnijiet żgħar, li l-Kummissjoni kellha tagħmel analiżi dettaljata tal-kundizzjonijiet tal-kompetizzjoni fis-settur ikkonċernat qabel ma tiddeċiedi fuq il-kompatibbiltà tal-miżuri mas-suq intern. |
(14) |
Għaldaqstant, il-Qorti Ġenerali kkonkludiet (punt 76 tas-sentenza) li l-Kummissjoni kellha tibda l-proċedura prevista fl-ex Artikolu 93(2) KE [li llum sar l-Artikolu 108(2) TFUE] u li, għaldaqstant, kellha tiġi annullata d-deċiżjoni tal-Kummissjoni tat-18 ta' Mejju 1993, safejn din kienet tikkonċerna s-sussidju mogħti esklużivament lill-CELF biex jiġu kkumpensati l-ispejjeż relatati mal-ipproċessar tal-ordnijiet żgħar ta' kotba bil-lingwa Franċiża magħmula minn libreriji stabbiliti barra mill-pajjiż. |
B. It-tieni fażi
(15) |
Skont is-sentenza tal-Qorti Ġenerali tat-18 ta' Settembru 1995, il-Kummissjoni ddeċidiet permezz ta' deċiżjoni tat-30 ta' Lulju 1996 li tibda l-proċedura ta' investigazzjoni formali. Il-partijiet interessati, li ġew mitluba jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom lill-Kummissjoni, għaddewlha l-kummenti tagħhom b’mod partikolari matul ix-xhur ta' Diċembru 1996 u Jannar 1997. |
(16) |
Fi tmiem l-istruttorja tagħha, fl-10 ta' Ġunju 1998, il-Kummissjoni adottat id-Deċiżjoni 1999/133/KE (9). Hija kkonfermat l-għan kulturali tal-għajnuniet dwar l-ordnijiet żgħar u kkonstatat li, skont l-ex Artikolu 87(3)(d) tat-Trattat, l-imsemmija għajnuniet ma kinux ta' natura li jolqtu l-kundizzjonijiet tal-kummerċ u tal-kompetizzjoni fl-Unjoni sa grad li jkun kuntrarju għall-interess komuni fis-suq tal-esportazzjoni tal-kotba bil-lingwa Franċiża. |
(17) |
Permezz tas-sentenza tat-28 ta' Frar 2002 (10), il-Qorti Ġenerali annullat l-aħħar sentenza tal-Artikolu 1 tad-deċiżjoni msemmija. Fil-fatt, il-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-Kummissjoni kellha tagħmel il-verifiki meħtieġa biex tikseb l-informazzjoni rilevanti bil-għan li tiddistingwi bejn is-suq tal-aġenziji u dak tal-esportazzjoni tal-ktieb bil-lingwa Franċiża inġenerali. |
(18) |
Il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li peress li l-Kummissjoni naqset milli tagħmel dik il-verifika, hija wettqet żball manifest ta' evalwazzjoni meta qieset is-suq tal-esportazzjoni tal-ktieb bil-lingwa Franċiża inġenerali bħala li huwa s-suq rilevanti, filwaqt li kien ġie ppruvat li l-għajnuna kkontestata kienet intiża biss għall-aġenti fuq l-esportazzjoni. |
(19) |
Min-naħa l-oħra, fis-sentenza tagħha tat-22 ta' Ġunju 2000 (11), il-Qorti tal-Ġustizzja ċaħdet, mingħajr ma daħlet fil-mertu tal-kawża, ir-rikors tal-awtoritajiet Franċiżi kontra d-deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-10 ta' Ġunju 1998 u kkonfermat li, anki fil-każ fejn l-għajnuna tkun tista’ titqies bħala li hija kompatibbli mas-suq komuni, dan il-fatt ma jaffettwax l-obbligu tan-notifika u li l-obbligu tan-notifika minn qabel kien jimplika l-obbligu tas-sospensjoni tal-għajnuna. |
C. It-tielet fażi
(20) |
Wara l-annullament parzjali tad-deċiżjoni tal-10 ta' Ġunju 1998, il-Kummissjoni talbet lill-awtoritajiet Franċiżi u lis-SIDE, permezz tal-ittri tal-14 ta' Ġunju 2002, biex jibgħatulha l-osservazzjonijiet tagħhom fuq il-motivi tal-annullament tad-deċiżjoni u b’mod partikolari fuq l-elementi li jirrigwardaw is-suq inkwistjoni. |
(21) |
L-awtoritajiet Franċiżi kienu mitluba jikkummentaw b’mod iktar partikolari fuq il-karatteristiċi speċifiċi tal-provvisti tal-CELF meta mqabbla ma' dawk tal-atturi l-oħra fis-suq, fosthom is-SIDE. Is-SIDE kienet mitluba tikkummenta b’mod iktar speċifiku fuq il-kunċett tal-ordnijiet żgħar u biex tindika x’kienet il-karatteristika partikolari tal-provvista tagħha meta mqabbla ma' dik tal-CELF u tal-atturi l-oħra fis-suq. |
(22) |
Is-SIDE bagħtet it-tweġiba tagħha lill-Kummissjoni permezz ta' ittra tat-12 ta' Awwissu 2002. L-awtoritajiet Franċiżi bagħtu t-tweġiba tagħhom permezz tal-ittra tas-17 ta' Settembru 2002. |
(23) |
Wara li saqsiet lis-SIDE, permezz tal-ittra tad-19 ta' Settembru 2002, biex tindikalha jekk it-tweġiba tagħha kienx fiha informazzjoni kunfidenzjali, u ħadet tweġiba fin-negattiv fit-30 ta' Settembru 2002, il-Kummissjoni, permezz tal-ittra tas-17 ta' Ottubru 2002, bagħtet lill-awtoritajiet Franċiżi t-tweġiba tas-SIDE flimkien mal-annessi tagħha biex huma jagħmlu l-kummenti tagħhom. F’din l-okkażjoni, hija għamlitilhom ukoll numru ta' mistoqsijiet addizzjonali ġodda. |
(24) |
Permezz tal-ittra tat-30 ta' Ottubru 2002, il-Kummissjoni għamlet ukoll numru ta' mistoqsijiet addizzjonali lis-SIDE li għalihom din wieġbet permezz tal-ittri tal-31 ta' Ottubru 2002 u tad-9 ta' Diċembru 2002. Is-SIDE għarrfet lill-Kummissjoni, permezz tal-ittra tat-23 ta' Diċembru 2002, wara t-talba tal-Kummissjoni tas-16 ta' Diċembru 2002, li t-tweġibiet tagħha ma kien fihom ebda informazzjoni kunfidenzjali u li l-istess tweġibiet setgħu jintbagħtu lill-awtoritajiet Franċiżi biex huma jagħmlu l-kummenti tagħhom. |
(25) |
Peress li l-awtoritajiet Franċiżi ma wieġbux fit-termini stabbiliti, il-Kummissjoni kienet kostretta tibagħtilhom avviż ta' tifkira permezz tal-ittra tas-27 ta' Novembru 2002. Permezz ta' ittra tad-19 ta' Diċembru 2002, l-awtoritajiet Franċiżi talbu lill-Kummissjoni sabiex tagħtihom estensjoni oħra tat-terminu. |
(26) |
Fid-9 ta' Jannar 2003, il-Kummissjoni bagħtet lill-awtoritajiet Franċiżi għall-kummenti tagħhom, it-tweġiba tas-SIDE tat-23 ta' Diċembru 2002. Permezz tal-ittra tas-17 ta' Jannar 2003, l-awtoritajiet Franċiżi wieġbu għall-mistoqsijiet tal-Kummissjoni tas-17 ta' Ottubru 2002. |
(27) |
Permezz tal-ittra tal-4 ta' Frar 2003, l-awtoritajiet Franċiżi talbu estensjoni oħra tat-terminu tal-Kummissjoni f’dak li jikkonċerna t-talba għall-kummenti għat-tieni tweġiba tas-SIDE tat-23 ta' Diċembru 2002. Permezz tal-ittra tal-11 ta' Frar 2003, il-Kummissjoni laqgħet parzjalment it-talbiet għall-estensjonijiet. Permezz tal-ittra tal-11 ta' Marzu 2003, l-awtoritajiet Franċiżi bagħtu t-tweġiba tagħhom lill-Kummissjoni. |
(28) |
Barra minn hekk, is-SIDE, fuq talba tagħha stess, ġiet milqugħa mid-dipartimenti tal-Kummissjoni u setgħet tesponi l-idea tagħha dwar il-kwistjoni sa mill-bidu tagħha, u dan waqt laqgħa li nżammet fl-4 ta' Marzu 2003. |
(29) |
Fi tmiem din il-proċedura, il-Kummissjoni Ewropea adottat id-Deċiżjoni 2005/262/KE fejn iddeċidiet li l-għajnuna kkontestata kienet kompatibbli u dan abbażi tal-ex Artikolu 87(3)(d) tat-Trattat, wara li kkonstatat b’mod partikolari li l-għajnuniet ma kinux tali li jikkumpensaw għall-ispejjeż involuti minħabba l-ipproċessar ta' ordnijiet żgħar. |
D. Ir-raba’ fażi
(30) |
Permezz tas-sentenza tagħha tal-15 ta' April 2008, il-Qorti Ġenerali annullat id-deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta' April 2004. |
(31) |
Hija ddeċidiet li l-Kummissjoni kienet wettqet, f’dak li jikkonċerna l-parti tal-għajnuna mogħtija lill-CELF qabel l-1 ta' Novembru 1993 li hija d-data tad-dħul fis-seħħ tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, żball ta' dritt meta kkunsidrat li l-għajnuna kkontestata kienet kompatibbli mas-suq komuni skont l-ex Artikolu 87(3)(d), u dan peress li kellhom jiġu applikati d-dispożizzjonijiet sostantivi li kienu fis-seħħ qabel l-1 ta' Novembru 1993. Il-Qorti Ġenerali ħadet inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, il-fatt li t-Trattat UE ma kienx fih dispożizzjonijiet tranżitorji li jirrigwardaw l-applikazzjoni tal-ex Artikolu 87(3)(d) u li l-prinċipju taċ-ċertezza legali jipprekludi, ħlief għal xi eċċezzjonijiet, li att Komunitarju jibda japplika b’effett minn data preċedenti għal dik tal-pubblikazzjoni tiegħu. |
(32) |
Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li l-Kummissjoni kienet wettqet żball manifest ta' evalwazzjoni meta eżaminat il-kompatibbiltà tal-għajnuna kkontestata u dan billi hija stmat iktar milli mistħoqq l-ispejjeż marbuta mal-ipproċessar tal-ordnijet żgħar li kienu effettivament sostnuti mill-CELF. Fil-fatt, fid-deċiżjoni tagħha tal-20 ta' April 2004, il-Kummissjoni ma ħaditx inkunsiderazzjoni l-ispejjeż effettivi tal-ipproċessar tal-ordnijiet żgħar, iżda għamlet stima ta' dawn l-ispejjeż abbażi tal-ispejjeż totali sostnuti mill-CELF (allokat parti mill-ispejjeż totali, għall-ipproċessar tal-ordnijiet żgħar, u dan skont metodu ta' tqassim differenti għal kull kategorija ta' spejjeż). Għal ċerti kategoriji ta' spejjeż ġew applikati fatturi multiplikaturi u dan minħabba l-attivitajiet l-oħra tal-CELF. F’dan il-każ, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li dawn id-diffikultajiet setgħu jiġu solvuti permezz tat-teletrażmissjoni li kienet tikkonċerna żewġ terzi mill-ordnijiet żgħar. Għaldaqstant, il-Qorti Ġenerali kkunsidrat li l-Kummissjoni kienet wettqet żball ta' evalwazzjoni meta applikat koeffiċjenti multiplikaturi għal ċerti spejjeż (u, fi kwalunkwe każ, għall-ordnijiet teletrażmessi) u kkonkludiet li fin-nuqqas tal-imsemmija koeffiċjenti, l-ispejjeż marbuta mal-ipproċessar tal-ordnijet żgħar kellhom jiġu mnaqqsa u r-riżultat tal-operat tal-attività marbuta mal-ordnijiet żgħar kellu jkun pożittiv (FRF 600 000, jiġifieri EUR 91 469). Skont il-Qorti Ġenerali, il-Kummissjoni għaldaqstant ma urietx li l-għajnuna ma kinitx ta' natura tali li tikkumpensa żżejjed. |
E. Il-ħames fażi
(33) |
Wara s-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008, il-proċedura ta' eżami mibdija permezz tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni tat-30 ta' Lulju 1996 tibqa’ għaldaqstant miftuħa u l-Kummissjoni għandha tadotta deċiżjoni ġdida. |
(34) |
Fid-dawl tal-motivi tas-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008 u fid-dawl tal-fatt li d-deċiżjoni tal-bidu tal-proċedura kienet iġġorr id-data tat-30 ta' Lulju 1996, il-Kummissjoni xtaqet titlob mill-ġdid lill-awtoritajiet Franċiżi u lill-partijiet interessati sabiex jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom. |
(35) |
Għaldaqstant, fit-8 ta' April 2009, il-Kummissjoni adottat deċiżjoni biex testendi l-proċedura (12) [deċiżjoni C(2009)2481, id-“deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura”]. Din id-deċiżjoni għall-estensjoni, filwaqt li pprovdiet terminu ġdid għall-preżentazzjoni tal-osservazzjonijiet, ikkompletat id-deċiżjoni tal-bidu tal-proċedura tat-30 ta' Lulju 1996. Fiha hemm indikat li ż-żewġ deċiżjonijiet għandhom jitqiesu bħala indiviżibbli u jagħtu lok għal proċedura ta' investigazzjoni formali waħda u li, peress li d-deskrizzjoni tal-fatti u tad-dritt jew tal-evalwazzjoni preliminari tal-Kummissjoni fid-deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura jitbiegħdu mid-deċiżjoni tal-bidu tal-proċedura tat-30 ta' Lulju 1996, għandha tittieħed inkunsiderazzjoni biss id-deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura. |
(36) |
Il-Kummissjoni stiednet lill-partijiet interessati sabiex jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom fuq il-miżura inkwistjoni. |
(37) |
Il-Kummissjoni rċeviet osservazzjonijiet mingħand l-awtoritajiet Franċiżi fid-9 ta' Ġunju 2009, kif ukoll osservazzjonijiet mingħand is-SIDE fit-23 ta' Lulju 2009. Hija bagħtet l-osservazzjonijiet tas-SIDE lill-awtoritajiet Franċiżi fl-24 ta' Awwissu 2009 fejn tagħthom il-possibbiltà li jikkummentaw fuqhom, u rċeviet il-kummenti tagħhom fl-24 ta' Settembru 2009. |
(38) |
Madankollu, l-awtoritajiet Franċiżi ma pprovdewx id-dettalji li kienu ntalbu mill-Kummissjoni fid-deċiżjoni tagħha għall-estensjoni tal-proċedura, u llimitaw ruħhom biss biex jirreferu, f’dak li jikkonċerna l-proporzjonalità tal-għajnuna, għall-informazzjoni li kienet diġà ġiet ipprovduta fis-17 ta' Settembru 2002, fis-17 ta' Jannar 2003 u fil-11 ta' Marzu 2003, li l-Kummissjoni ma setgħatx tuża bħala tali u dan minħabba s-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008. |
(39) |
Permezz tal-ittra tat-8 ta' Ottubru 2009, id-dipartimenti tal-Kummissjoni fakkru għaldaqstant lill-awtoritajiet Franċiżi bit-talba tagħhom biex tintbagħat l-informazzjoni fuq il-punti preċiżi msemmija, filwaqt li indikaw li jekk din l-informazzjoni ma taslilhomx fi żmien għaxart ijiem tax-xogħol, il-Kummissjoni jkollha tieħu deċiżjoni finali abbażi tal-informazzjoni fil-pussess tagħha, skont l-Artikolu 13(1) tar-Regolament tal-Proċedura, wara li tkun bagħtet l-inġunzjoni għall-informazzjoni skont l-Artikolu 10(3) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999 tat-22 ta' Marzu 1999 li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tal-Artikolu 93 tat-Trattat tal-KE (13). |
(40) |
Permezz ta' ittra tal-21 ta' Ottubru 2009, l-awtoritajiet Franċiżi informaw lill-Kummissjoni li l-CELF ġiet ordnata li tiġi likwidata ġudizzjarjament permezz ta' deċiżjoni tat-Tribunal de commerce de Paris (Qorti tal-Kummerċ ta' Pariġi) tad-9 ta' Settembru 2009 u kienet waqfet taħdem. Barra minn hekk, għal dak li jikkonċerna l-informazzjoni mitluba fl-ittra tal-Kummissjoni tat-8 ta' Ottubru 2009, l-awtoritajiet Franċiżi indikaw li ma għandhomx informazzjoni oħra x’jipprovdu u rreferu ruħhom għall-osservazzjonijiet tagħhom ippreżentati fid-9 ta' Ġunju 2009. |
(41) |
Permezz ta' deċiżjoni tal-20 ta' Novembru 2009 [deċiżjoni C(2009)9256, iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni ta' inġunzjoni”], il-Kummissjoni ddeċidiet għaldaqstant li tordna lil Franza tippreżenta l-informazzjoni mitluba peress li minkejja t-talbiet ripetuti tagħha, din l-informazzjoni ma kinitx ġiet ipprovduta. |
(42) |
Permezz ta' ittra tat-2 ta' Diċembru 2009, l-awtoritajiet Franċiżi indikaw li huma ma kellhomx informazzjoni oħra x’jipprovdu lill-Kummissjoni u li huma kienu qegħdin jirreferu ruħhom għall-osservazzjonijiet mibgħuta fid-9 ta' Ġunju 2009. |
(43) |
Għandu jiġi nnutat li fit-2 ta' Diċembru 2009, l-awtoritajiet Franċiżi bagħtu ukoll ittra dwar l-iskema ta' għajnuna msemmija “Programme de Livres Universitaires et Scientifiques” magħrufa bħala l-“Programme Plus”. Din l-iskema ta' għajnuna mhijiex is-suġġett ta' din id-deċiżjoni. |
(44) |
Permezz ta' ittra tat-22 ta' Diċembru 2009, il-Kummissjoni talbet xi informazzjoni mingħand l-awtoritajiet Franċiżi fuq is-sitwazzjoni tal-CELF u l-proċedura tal-likwidazzjoni li kienet tolqot lill-CELF. L-awtoritajiet Franċiżi wieġbu fis-27 ta' Jannar 2010. Fid-9 ta' Marzu 2010 u fis-26 ta' Novembru 2010 saru wkoll xi preċiżazzjonijiet. |
F. Proċedura quddiem il-qrati nazzjonali u d-domandi preliminari
(45) |
Għandu jiġi nnutat ukoll li hemm proċeduri pendenti fi Franza quddiem il-qrati nazzjonali u li dawn wasslu għal rinviji għal deċiżjoni preliminari mill-Qorti tal-Ġustizzja skont l-Artikolu 267 TFUE (ex Artikolu 234 KE). Il-fażijiet prinċipali ta' dawn il-proċeduri ser jiġu indikati fil-qosor hawn taħt. |
(46) |
Is-SIDE pproċediet quddiem il-qrati Franċiżi bis-saħħa tal-effett dirett tal-ex Artikolu 88(3) KE. Permezz tas-sentenza tal-5 ta' Ottubru 2004, li kkonfermat sentenza tat-Tribunal administratif de Paris (il-Qorti Amministrattiva ta' Pariġi) tas-26 ta' April 2001, il-Cour administrative d’appel de Paris (il-Qorti ta' Appell Amministrattiv ta' Pariġi) ordnat lill-Istat Franċiż sabiex jirkupra l-għajnuna mogħtija lill-CELF. |
(47) |
Il-Conseil d’Etat (il-Kunsill tal-Istat), fil-kompetenza ta' kassazzjoni tiegħu, ikkonferma, permezz ta' sentenza tad-29 ta' Marzu 2006, ċerti aspetti mid-deċiżjoni tal-Cour administrative d’appel, b’mod partikolari l-fatt li l-għajnuna inkwistjoni ma kinitx ta' natura sempliċiment li tikkumpensa għall-obbligi ta' servizz pubbliku (14), ma setgħatx tiġi kklassifikata mill-qorti nazzjonali bħala għajnuna eżistenti, u li l-CELF ma setgħatx tinvoka l-aspettattivi leġittimi. |
(48) |
Madankollu, fis-sentenza tiegħu tad-29 ta' Marzu 2006, il-Conseil d’Etat iddeċieda wkoll li jissospendi d-deċiżjoni fuq l-appelli sakemm il-Qorti tal-Ġustizzja tkun tat deċiżjoni fuq id-domandi preliminari li huwa għamlilha f’dak li jikkonċerna l-obbligi tal-qorti nazzjonali fir-rigward ta' għajuna mill-Istat li ma tkunx ġiet notifikata iżda li sussegwentement tiġi ddikjarata li hija kompatibbli mas-suq komuni permezz ta' deċiżjoni tal-Kummissjoni. |
(49) |
Fis-sentenza tagħha tat-12 ta' Frar 2008 (15), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet: “L-aħħar sentenza tal-Artikolu 88(3) KE għandha tiġi interpretata fis-sens li l-qorti nazzjonali m’għandhiex l-obbligu li tordna l-irkupru ta' għajnuna implementata bi ksur ta' din id-dispożizzjoni, meta l-Kummissjoni adottat deċiżjoni finali li tikkonstata l-kompatibbiltà tal-imsemmija għajnuna mas-suq komuni fis-sens tal-Artiklu 87 KE. B’applikazzjoni tad-dritt Komunitarju, hija għandha l-obbligu li tordna lill-benefiċjarju tal-għajnuna sabiex iħallas l-interessi għall-perijodu ta' illegalità. Fil-kuntest tad-dritt nazzjonali hija tista’, jekk ikun il-każ, tordna, barra minn hekk, l-irkupru tal-għajnuna illegali, bla ħsara għad-dritt tal-Istat Membru li jerġa’ jimplementa l-għajnuna, sussegwentement. Hija tista’ wkoll tiġi mwassla sabiex tilqa’ talbiet għal kumpens minħabba n-natura illegali tal-għajnuna. F’sitwazzjoni proċedurali bħal dik in kwistjoni fil-kawża prinċipali, l-obbligu li jirriżulta mill-aħħar sentenza tal-Artikolu 88(3) KE, ta' rimedju għall-effetti ta' illegalità ta' għajnuna jestendi wkoll, għall-finijiet tal-kalkolu tas-somom li għandhom jitħallsu mill-benefiċjarju, u bl-eċċezzjoni ta' ċirkustanzi eċċezzjonali, għall-perijodu ta' żmien li jgħaddi bejn deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej li tikkonstata l-kompatibbiltà ta' din l-għajnuna mas-suq komuni u l-annullament tal-imsemmija deċiżjoni mill-qorti Komunitarja”. |
(50) |
Wara li ħa inkunsiderazzjoni s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta' Frar 2008 kif ukoll is-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008 iċċitata iktar ’il fuq, il-Conseil d’Etat, fis-sentenza tiegħu tad-19 ta' Diċembru 2008, annulla l-Artikoli 2, 3 u 4 tas-sentenza ċċitata iktar ’il fuq tal-5 ta' Ottubru 2004 tal-Cour administrative d’appel de Paris u ddeċieda skont kif ġej. |
(51) |
Qabel xejn, huwa ordna lill-Ministru tal-Kultura u tal-Komunikazzjoni sabiex jirkurpra l-imgħaxijiet li jolqtu l-għajnuna mogħtija mill-Istat lill-CELF mill-1980 u dan sad-data tas-sentenza tal-Conseil d’Etat, kif ukoll ikkalkolati skont ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 794/2004 (16). Huwa ordna lill-Ministru ukoll sabiex jieħu ħsieb jirkupra ukoll l-imgħaxijiet li jsiru dovuti bejn id-data tas-sentenza tal-Conseil d’Etat u d-data meta, jew tiġi kkonstatata b’mod definittiv il-kompatibbiltà tal-għajnuna mas-suq komuni, jew meta titħallas lura l-għajnuna b’mod definittiv. |
(52) |
Barra minn hekk, il-Conseil d’Etat iddeċieda li jissospendi l-proċeduri quddiemu sakemm il-Qorti tal-Ġustizzja tkun iddeċidiet fuq id-domandi preliminari segwenti:
|
(53) |
Fil-11 ta' Marzu 2010 (17), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet fuq l-imsemmija domandi preliminari u ddikjarat li:
|
2. DESKRIZZJONI TAL-MIŻURA INKWISTJONI
(54) |
L-awtoritajiet Franċiżi għarrfu lill-Kummissjoni li l-Ministeru tal-Kultura ddeċieda fl-1980, skont it-tendenzi tal-politika ġenerali tal-Gvern Franċiż dwar il-promozzjoni tal-kotba u tal-letteratura bil-lingwa Franċiża, li jagħti xi għajnuniet lill-aġenti fuq l-esportazzjoni li jaċċettaw kull tip ta' ordni, indipendentement mill-ammont jew il-vijabbiltà tagħhom. Dawn il-miżuri kienu ġew implementati bil-għan li jtaffu n-nuqqas tas-suq u biex jippromwovu l-permanenza ta' attività marbuta mal-ordnijiet żgħar li mhumiex vijabbli fi ħdan is-suq tal-aġenziji fuq l-esportazzjoni. |
(55) |
Skont l-awtoritajiet Franċiżi, il-libreriji żgħar, stabbiliti f’żoni li essenzjalment ma jitkellmux il-Franċiż, li spiss ikunu diffiċli jintlaħqu u/jew ikunu ’il bogħod, kienu jiltaqgħu ma' diffikultajiet serji biex jirċievu l-provvisti, u dan peress li t-talbiet tagħhom ma jistgħux ikunu sodisfatti permezz tal-linji ta' distribuzzjoni tradizzjonali, meta l-kwantitajiet ta' kotba ordnati jkunu insuffiċjenti jew meta l-prezz tal-kotba ordnati ma jkunx għoli biżżejjed biex il-provvista tkun vijabbli. |
(56) |
Skont l-awtoritajiet Franċiżi, l-għajnuniet inkwistjoni kellhom, għaldaqstant, l-għan li jippermettu lill-aġenti fuq l-esportazzjoni li jservu l-ordnijiet kollha li joriġinaw mil-libreriji stabbiliti barra mill-pajjiż f’żoni li essenzjalment ma jitkellmux il-Franċiż, ikun x’ikun l-ammont, il-vijabbiltà u d-destinazzjoni tagħhom. L-għan kien li fil-kuntest tal-politika Franċiża ta' sostenn għad-diversità kulturali, tkun tista’ tiġi żgurata distribuzzjoni tajba tal-kotba bil-lingwa Franċiża, u li jiġi hekk iffavorit it-tixrid tal-letteratura bil-lingwa Franċiża fid-dinja kollha. |
(57) |
Il-mekkaniżmu ta' għajnuna mogħtija mill-awtoritajiet Franċiżi, imsemmi “Programme petites commandes” (“Programm ordnijiet żgħar”), kien jikkonsisti f’sussidju li huwa intiż li jikkumpensal-ispejjeż relatati mal-ipproċessar tal-ordnijiet żgħar, li kienu ġew definiti mill-awtoritajiet Franċiżi bħala li huma dawk ta' ammont inqas minn, jew daqs il-FRF 500, jiġifieri madwar EUR 76. |
(58) |
Skont l-awtoritajiet Franċiżi, l-impriża benefiċjarja tas-sussidji kellha tintrabat li tibgħat lid-Dipartiment tal-kotba u tal-qari tal-Ministeru tal-Kultura, l-informazzjoni kollha li tikkonċerna l-attività ġenerali tal-impriża (id-dħul mill-bejgħ globali, il-kontijiet finanzjarji, l-estimi, il-kopji tar-riżoluzzjonijiet li japprovaw din l-informazzjoni, u jekk ikun il-każ, ir-rapport tal-awditur u l-iskeda rekapitulatttiva tal-pagi), kif ukoll id-dokumenti kollha dwar l-attività li tkun ser tiġi ssussidjata, b’mod partikolari r-rendikont dwar l-użu tas-sussidji, li jiġġustifika l-eżekuzzjoni tas-servizzi li jwasslu għas-sussidju mogħti fis-sena preċedenti. |
(59) |
Fil-prattika, impriża waħda biss, il-CELF, ibbenefikat mill-Programm “petites commandes”. Skont l-awtoritajiet Franċiżi, l-impriża kellha tiġġustifika kull sena l-ispejjeż relatati mas-servizz dwar l-ordnijiet żgħar insostenn tat-talba tagħha għas-sussidju tas-sena sussegwenti. B’mod konkret, kwart mis-sussidju mogħti matul is-sena preċedenti kien tħallas fil-bidu tas-sena, bil-bilanċ jingħata fil-ħarifa sussegwenti, wara li l-awtoritajiet pubbliċi eżaminaw l-estimi tal-impriża benefiċjarja u ċ-ċaqliq reġistrat matul l-ewwel parti tas-sena. Kien maqbul li jekk l-ammont tal-għajnuna ma jintużax kollu kemm hu, il-bilanċ li jifdal jiġi mnaqqas mis-sussidji previsti għas-sena sussegwenti. Barra minn hekk, il-Ministeru tal-Kultura attenda bħala osservatur mistieden għal-laqgħat tal-bord tad-diretturi u għal-laqgħat ġenerali tal-CELF. |
(60) |
Għandu jiġi ppreċiżat li wara li b’effett mill-1997 l-għajnuna inkwistjoni baqgħet titnaqqas b’mod kostanti, din l-istess għajnuna twaqqfet fl-2002. Għaldaqstant, kull sena mill-1980 sal-aħħar tas-sena 2001, il-CELF irċeviet għajnuna li skont l-awtoritajiet Franċiżi kienet intiża li tnaqqas l-ispiża tal-ipproċessar tal-ordnijiet żgħar li joriġinaw minn barra mill-pajjiż u li jirrigwardaw il-kotba mitkuba bil-lingwa Franċiża. Bħala total, mill-1980 sa tmiem l-2001, il-CELF irċeviet madwar EUR 4.8 miljun bħala għajnuna. Tabella Ammonti tal-għajnuniet mogħtija lill-CELF mill-1980 minħabba l-ipproċessar ta' “ordnijiet żgħar” Informazzjoni pprovduta mill-awtoritajiet Franċiżi (iċ-ċifri ġew imqarrba f’EUR)
|
3. KUMMENTI TA’ FRANZA U OSSERVAZZJONIJIET TAS-SIDE WARA L-ESTENSJONI TAL-PROĊEDURA
(61) |
Fir-risposta tagħhom tad-9 ta' Ġunju 2009 għad-deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura, l-awtoritajiet Franċiżi għamlu, b’mod partikolari, l-osservazzjonijiet li ġejjin. |
(62) |
Huma indikaw qabel xejn li kienu jaqblu mal-analiżi tal-Kummissjoni fejn qalet li l-għajnuna mogħtija lill-CELF kienet tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat u li d-derogi previsti fl-Artikolu 107(2) u (3)(a) u (b) TFUE ma kinux japplikaw. |
(63) |
Fil-kuntest tal-evalwazzjoni tal-għajnuniet fid-dawl tal-Artikolu 107(3)(c) u (d) TFUE, l-awtoritajiet Franċiżi ma pprovdewx informazzjoni ġdida f’dak li jikkonċerna l-proporzjonalità tal-għajnuniet. |
(64) |
L-awtoritajiet Franċiżi indikaw, barra minn hekk, li huma kien jidhrilhom li l-missjoni mogħtija lill-CELF kienet tikkostitwixxi servizz ta' importanza ġenerali fis-sens tal-Artikolu 106(2) TFUE. |
(65) |
Fl-aħħar nett u fuq kollox, l-awtoritajiet Franċiżi invokaw l-eżistenza ta' ċirkustanzi eċċezzjonali li għandhom iwasslu lill-Kummissjoni biex ma tirkuprax l-għajnuna. |
(66) |
Kif diġà ntqal qabel, l-awtoritajiet Franċiżi għaldaqstant ma pprovdewx l-informazzjoni dettaljata li ntalbet mill-Kummissjoni fid-deċiżjoni tagħha għall-estensjoni tal-proċedura, u llimitaw ruħhom biss biex jirreferu, f’dak li jikkonċerna l-proporzjonalità tal-għajnuna, għall-informazzjoni pprovduta fl-2002 u fl-2003 li l-Kummissjoni ma setgħatx tuża bħala tali minħabba s-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008. Wara ittra ta' tifkira tat-8 ta' Ottubru 2009, il-Kummissjoni ddeċidiet għalhekk, fl-20 ta' Novembru 2009, li tordna lill-awtoritajiet Franċiżi sabiex jippreżentaw l-informazzjoni mitluba skont l-Artikolu 10(3) tar-Regolament (KE) Nru 659/1999. Permezz ta' ittra tat-2 ta' Diċembru 2009, l-awtoritajiet Franċiżi wieġbu li huma ma kellhomx informazzjoni oħra x’jagħtu lill-Kummissjoni. |
(67) |
Fl-osservazzjonijiet tagħha tat-23 ta' Lulju 2009, is-SIDE għamlet, b’mod partikolari, l-osservazzjonijiet li ġejjin. |
(68) |
Is-SIDE fakkret li l-CELF biss ibbenefikat mill-għajnuna minkejja li fil-fehma tagħha, l-attività tal-ĊELF mhijiex speċifika biss għal-CELF peress li l-fatt li jiġu onorati l-ordnijiet ta' kull daqs, anki jekk minimi, li jidħlu mil-libreriji ġeografikament imbiegħda, biex imbagħad jingħaqdu flimkien ħalli lill-edituri jingħatawlhom ordnijiet ikbar, huwa preċiżament, fil-fehma tas-SIDE, id-definizzjoni stess tal-attività ta' aġenzija fuq l-esportazzjoni. Is-SIDE indikat ukoll li mhuwiex minħabba xi allegat nuqqas ta' trasparenza li hija ġiet miċħuda l-għajnuna imma minħabba li hija impriża privata u mhux kooperattiva ta' edituri. |
(69) |
Barra minn hekk, is-SIDE kkontestat fid-dettall il-fatt li l-għajnuniet kienu meħtieġa. F’dan il-kuntest, hija sostniet b’mod partikolari li l-kunċett ta' “ordnijiet żgħar” kien arbitrarju u ċaħdet iċ-ċifri ppreżentati mill-awtoritajiet Franċiżi. |
(70) |
Barra minn hekk, is-SIDE sostniet li l-għajnuna ma setgħatx tiġi ġġustifikata abbażi tal-Artikolu 106(2) TFUE u kienet ibbażata, b’mod partikolari, fuq is-sentenzi tal-qrati nazzjonali dwar l-attività tal-CELF. |
(71) |
Fl-aħħar nett, is-SIDE indikat li hija deherilha li, f’dan il-każ, ma kien hemm ebda ċirkustanza eċċezzjonali li tippermetti li jiġi limitat l-obbligu tal-irkupru. |
4. EVALWAZZJONI TAL-GĦAJNUNA
(72) |
Għandu jiġi stabbilit jekk il-miżura inkwistjoni tikkostitwixxix għajnuna mill-Istat u jekk din tistax, jekk ikun il-każ, titqies bħala li hija kompatibbli mas-suq intern. Fil-kuntest tal-evalwazzjoni tagħha, il-Kummissjoni għandha, b’mod partikolari, tieħu inkunsiderazzjoni s-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008. |
A. Evalwazzjoni tal-miżura fid-dawl tal-Artikolu 107(1) TFUE
(73) |
L-Artikolu 107(2) TFUE jipprovdi li “Ħlief għad-derogi previsti fit-Trattati, kull għajnuna, ta' kwalunkwe forma, mogħtija minn Stat Membru jew permezz ta' riżorsi tal-Istat, li twassal għal distorsjoni jew theddida ta' distorsjoni għall-kompetizzjoni billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti produtturi għandha, safejn tolqot il-kummerċ bejn l-Istati Membri, tkun inkompatibbli mas-suq intern.” |
(74) |
Preliminarjament, kif diġà ntqal fid-deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura, il-Kummissjoni tfakkar li l-konklużjoni tal-Kummissjoni fejn ikkonkludiet li l-miżura inkwistjoni tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat fis-sens tat-Trattat qatt ma ġiet ikkontestata la fid-diversi fażijiet tal-proċedura quddiem il-Kummissjoni, la quddiem il-qrati tal-Unjoni Ewropea (18), u lanqas quddiem il-qrati nazzjonali (19). Għaldaqstant, fir-risposta tagħhom tad-9 ta' Ġunju 2009 għad-deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura, l-awtoritajiet Franċiżi indikaw li huma kienu jaqblu mal-analiżi tal-Kummissjoni fejn din ikkonkludiet li l-għajnuna mogħtija lill-CELF kienet tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat. |
(75) |
Il-Kummissjoni tikkunsidra li l-miżura inkwistjoni tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat fis-sens tal-Artikolu 107(1) TFUE [ex Artikolu 87(1) KE] għar-raġunijiet segwenti. |
(76) |
Qabel xejn, il-miżura tagħti vantaġġ lill-CELF peress li tippermettilha tnaqqas l-ispejjeż tal-ordnijiet żgħar tagħha. Il-miżura hija selettiva peress li, fil-prattika, CELF biss ibbenefikat minnha. |
(77) |
Barra minn hekk, il-miżura hija ffinanzjata permezz tar-riżorsi finanzjarji tal-Istat Franċiż, jiġifieri permezz ta' riżorsi tal-Istat. L-implementazzjoni tagħha ġiet deċiża mill-Ministeru tal-Kultura u għaldaqstant, il-miżura hija imputabbli lill-awtoritajiet Franċiżi. |
(78) |
Iktar minn hekk, il-miżura hija suxxettibbli li taffettwa l-kummerċ bejn l-Istati Membri u li twassal għal distorsjoni tal-kompetizzjoni. L-għajnuna hija fil-fatt attribwita lil aġenti Franċiżi (prattikament, lill-CELF) li jesportaw kotba bil-lingwa Franċiża prinċipalment lejn pajjiżi li ma jitkellmux bil-Franċiż. Għaldaqstant, l-imsemmija aġenti Franċiżi jikkompetu, tal-inqas potenzjalment, ma' aġenti fuq l-esportazzjoni oħra ta' kotba bil-lingwa Franċiża li jkunu stabbiliti f’pajjiżi oħra tal-Unjoni Ewropea li jitkellmu bil-Franċiż (il-Belġju u l-Lussemburgu). Il-fatt li l-impatt fuq il-kummerċ u d-distorsjoni tal-kompetizzjoni maħluqa bill-miżura jidhru li huma żgħar ma jbiddel xejn minn din il-konklużjoni. Fil-fatt, skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-Kummissjoni mhijiex obbligata ġġib prova tal-impatt reali tal-għajnuna fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri u tad-distorsjoni effettiva tal-kompetizzjoni; huwa biżżejjed li l-għajnuna tkun suxxettibbli li taffettwa l-kummerċ u suxxettibbli li twassal għad-distorsjoni tal-kompetizzjoni. |
(79) |
Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-kundizzjonijiet li fihom tapplika l-ġurisprudenza Altmark ma humiex sodisfatti. Fis-sentenza tagħha tal-24 ta' Lulju 2003 (20), il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat taħt liema kundizzjonijiet is-sussidju lil impriża responsabbli mill-amministrazzjoni ta' servizz ta' importanza ekonomika ġenerali ma jkunx jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat: “l-ewwel nett, l-impriża benefiċjarja kienet effettivament inkarigata sabiex twettaq obbligi ta' servizz pubbliku, u tali obbligi għandhom ikunu ddefiniti b’mod ċar; it-tieni nett, il-parametri li fuqhom huwa kkalkolat il-kumpens għandhom ikunu stabbiliti minn qabel b’mod oġġettiv u trasparenti; t-tielet nett, il-kumpens ma jistax ikun iktar minn dak li hu neċessarju sabiex ikunu koperti l-ispejjeż, kollha jew parti minnhom, li jirriżultaw mit-twettiq ta' obbligi ta' servizz pubbliku, filwaqt li jiġi kkunsidrat id-dħul rilevanti kollu kif ukoll il-profitt raġjonevoli għat-twettiq ta' tali obbligi; ir-raba’ nett, meta l-impriza li għandha twettaq l-obbligi ta' servizz pubbliku, ma ntgħażlitx permezz ta' proċedura ta' appalt pubbliku, il-livell tal-kumpens neċesarju għandu jkun stabbilit abbażi ta' analiżi tal-ispejjeż li impriża medja, immexxija tajjeb u adegwatament mogħnija b’mezzi ta' trasport sabiex tkun tista’ tissodisfa l-bżonnijiet neċessarji ta' servizz pubbliku, kienet tagħmel sabiex twettaq tali obbligi, filwaqt li jiġi kkunsidrat id-dħul rilevanti kollu kif ukoll il-profitt raġjonevoli għat-twettiq ta' dawn l-obbligi”. |
(80) |
F’dan il-każ, u mingħajr il-bżonn li tiġi elaborata kull waħda mill-kundizzjonijiet peress li dawn huma kumulattivi, il-Kummissjoni tikkonstata li l-għażla tall-CELF ma saritx f’kuntest ta' proċedura ta' appalt pubbliku u li l-livell ta' kumpens ma ġiex stabbilit abbażi ta' analiżi tal-ispejjeż li jkollha impriża medja, immexxija tajjeb u adegwatament mogħnija b’mezzi ta' produzzjoni. |
(81) |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-għajnuna mogħtija lill-CELF tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat fis-sens tal-Artikolu 107(1) TFUE peress li l-elementi li jikkostitwixxu l-kunċett ta' għajnuna mill-Istat huma sodisfatti. |
(82) |
F’dan il-każ, il-miżura inkwistjoni ma ġietx innotifikata lill-Kummissjoni mill-awtoritajiet Franċiżi. Għaldaqstant l-għajnuna ġiet mogħtija bi ksur tal-Artikolu 108(3) TFUE li jipprevedi li l-Kummissjoni għandha tiġi informata, fil-ħin sabiex tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha, dwar kull proġett sabiex tiġi mogħtija jew sabiex tiġi modifikata għajnuna. Għaldaqstant, l-għajnuna ngħatat b’mod illegali. |
(83) |
Peress li l-miżura inkwistjoni tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat, għandha tiġi evalwata l-kompatibbiltà tagħha mas-suq intern. |
B. Evalwazzjoni tal-miżura fid-dawl tal-Artikolu 107(2) u (3) TFUE
(84) |
Il-Kummissjoni tikkunsidra li d-derogi mill-Artikolu 107(2) TFUE ma japplikawx f’dan il-każ, peress li l-miżuri inkwistjoni ma kinux intiżi manifestament biex jilħqu l-għanijiet hemm definiti. |
(85) |
L-għajnuna lanqas ma tissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti mid-deroga prevista fl-Artikolu 107(3)(a) TFUE inkwantu hija ma kinitx intiża li tippromwovi l-iżvilupp ta' reġjuni li jistgħu jibbenefikaw mid-dispożizzjoni msemmija. Lanqas id-deroga prevista fl-Artikolu 107(3)(b), dwar għajnuna maħsuba sabiex tippromwovi l-eżekuzzjoni ta' proġett fuq skala kbira ta' interess komuni Ewropew, ma tista’ tapplika f’dan il-każ, u dan peress li l-miżura inkwistjoni ma kinitx intiża li tippromwovi dak it-tip ta' proġett. Peress li l-għajnuna lanqas ma kienet intiża biex tirrimedja taħwid serju fl-ekonomija Franċiża, lanqas id-deroga li tinsab fit-tieni parti tal-Artikolu 107(3)(b) ma tapplika għal dan il-każ partikolari. |
(86) |
Għaldaqstant, il-Kummissjoni għandha tivverifika l-applikabbiltà tal-Artikolu 107(3)(c) u (d) TFUE [ex Artikolu 87(3)(c) u (d) KE]. |
(87) |
Kont meħud tas-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008, għandha ssir distinzjoni bejn l-għajnuniet li ngħataw wara d-dħul fis-seħħ tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (fl-1 ta' Novembru 1993), minn dawk li ngħataw qabel dak id-dħul fis-seħħ u li għalihom għandhom japplikaw id-dispożizzjonijiet sostantivi li kienu fis-seħħ matul il-perijodu inkwistjoni. |
(88) |
F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni tinnota l-fatt li kwart mis-sussidju mogħti matul is-sena preċedenti ġie mħallas lill-CELF fil-bidu tas-sena, bil-bilanċ jingħata fil-ħarifa sussegwenti, wara li l-awtoritajiet pubbliċi eżaminaw l-estimi tal-impriża benefiċjarja u ċ-ċaqliq reġistrat matul l-ewwel parti tas-sena. Għalkemm l-ammont tal-għajnuna ma ntużax kollu kemm hu, il-bilanċi ġew imnaqqsa mis-sussidji previsti għas-sena sussegwenti. Is-sussidju mħallas għas-sena 1993 ġie, għaldaqstant, imħallas parti fil-bidu tas-sena 1993 u l-bilanċ ngħata fil-ħarifa tas-sena 1993. Id-deċiżjoni biex tingħata l-għajnuna għas-sena 1993 ittieħdet mill-awtoritajiet Franċiżi fi tmiem is-sena 1992 jew fil-bidu tas-sena 1993, u fi kwalunkwe każ qabel id-dħul fis-seħħ tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Il-Kummissjoni ssostni għaldaqstant li l-għajnuna mogħtija għas-sena 1993 għandha tiġi evalwata fid-dawl tad-dispożizzjonijiet legali li kienu japplikaw qabel id-dħul fis-seħħ tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. |
(a) Evalwazzjoni tal-għajnuniet fid-dawl tal-Artikolu 107(3)(d) TFUE
(89) |
L-Artikolu 107(3)(d) TFUE [ex Artikolu 87(3)(d) KE] jippreċiża li “It-tipi ta' għajnuna li ġejjin jistgħu jkunu kunsidrati bħala kompatibbli mas-suq intern […] għajnuna sabiex tiġi promossal-kultura u l-preservazzjoni tal-patrimonju meta din l-għajnuna ma tolqotx il-kondizzjonijiet tal-kummerċ u tal-kompetizzjoni fl-Unjoni sa grad li jkun kuntrarju għall-interess komuni”. |
(90) |
Għaldaqstant, għandu jiġi vverifikat jekk l-għajnuniet mogħtija lill-CELF bejn l-1994 u tmiem l-2001 kellhomx fil-fatt għan kulturali u jekk dawn jolqtux il-kundizzjonijiet tal-kummerċ u tal-kompetizzjoni fl-Unjoni Ewropea sa grad li huwa kuntrarju għall-interess komuni. |
(i) Għan kulturali
(91) |
Preliminarjament, il-Kummissjoni tfakkar li l-għan kulturali tal-għajnuniet mogħtija lill-CELF ġie rikonoxxut mill-Qorti Ġenerali fis-sentenza ċċitata iktar ’il fuq tat-18 ta' Settembru 1995. Għaldaqstant, fil-punt 62 tas-sentenza tagħha, il-Qorti Ġenerali kkunsidrat li “Għal dak li jirrigwarda l-għan kulturali tal-għajnuniet ikkontestati, huwa paċifiku bejn il-partijiet li l-għan imfittex mill-Gvern Franċiż huwa li tinxtered il-lingwa u l-letteratura Franċiża. F’dan ir-rigward, il-Qorti tikkonstata ukoll li l-informazzjoni li kellha l-Kummissjoni meta hija adottat id-deċiżjoni, inkluża l-informazzjoni li tinsab fl-ittra tal-bord tad-diretturi tar-rikorrenti tas-7 ta' Settembru 1992, kienet tali li tikkorrobora l-evalwazzjoni li hija għamlet fuq il-portata u r-realtà u l-leġittimità ta' dan l-għan. F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi konkluż li l-evalwazzjoni tal-għan kulturali tal-għajnuniet ikkontestati ma kinitx tqajjem diffikultajiet partikolari għall-Kummissjoni u li ma kienx meħtieġ li din tikseb iktar informazzjoni biex tirrikonoxxi li dan l-għan kellu natura kulturali” [traduzzjoni mhux uffiċjali]. |
(92) |
Fil-fatt, l-awtoritajiet Franċiżi indikaw li l-għajnuniet inkwistjoni kellhom għan kulturali li kien li jiffavorixxu fil-pajjiżi li ma jitkellmux bil-Franċiż, it-tixrid tal-kitbiet bil-lingwa Franċiża. Għaldaqstant din kienet politika volontarista intiża li tippreżerva u tinkoraġġixxi d-diversità kulturali fuq livell internazzjonali. |
(93) |
F’dan il-każ, il-preżervazzjoni u l-promozzjoni tad-diversità kulturali jinsabu fost il-prinċipji fundaturi tal-mudell Ewropew. Dawn jinsabu mniżżla fl-Artikolu 167(1) TFUE [ex Artikolu 151(1) KE]: “L-Unjoni għandha tikkontribwixxi għall-fjoritura tal-kulturi tal-Istati Membri, filwaqt li tirrispetta d-diversità nazzjonali u reġjonali tagħhom u fl-istess waqt tirriżalta il-wirt kulturali komuni”, u ukoll fl-Artikolu 167(4) li jipprovdi li “L-Unjoni għandha tagħti kas tal-aspetti kulturali fl-azzjonijiet tagħha taħt dispożizzjonijiet oħra tat-Trattati, partikolarment sabiex tirrispetta u tippromwovi id-diversità tal-kulturi tagħha”. |
(94) |
Il-Kummissjoni tikkunsidra, għaldaqstant, li l-għajnuniet li ngħataw lill-CELF mill-awtoritajiet Franċiżi bil-għan li jiġi żgurat it-tixrid tal-kitbiet bil-lingwa Franċiża kellhom fil-fatt għan kulturali. |
(ii) Il-kriterju tal-bdil fil-kundizzjonijiet tal-kummerċ u tal-kompetizzjoni fl-Unjoni sa grad li jkun kuntrarju għall-interess komuni
(95) |
Il-Kummissjoni għandha tivverifika jekk il-miżuri inkwistjoni kinux neċessarji u proporzjonati meta mqabbla mal-għan ta' politika kulturali mfittex mill-awtoritajiet Franċiżi. |
(96) |
Preliminarjament, għandu jiġi mfakkar li skont is-sentenza ċċitata iktar ’il fuq tal-Qorti Ġenerali tat-28 ta' Frar 2002, huwa fir-rigward tas-suq tal-aġenziji fuq l-esportazzjoni tal-kotba bil-lingwa Franċiża li l-miżuri inkwistjoni għandhom jiġu evalwati. |
(97) |
Fl-ewwel lok, għandha tiġi evalwata n-neċessità tal-għajnuna. |
(98) |
Skont l-awtoritajiet Franċiżi, il-miżuri kienu ġew stabbiliti fl-1980 mill-Ministeru tal-Kultura f’mument fejn ċerti atturi fis-settur (il-Groupe Hachette u l-Messageries du livre) kienu xtaqu jabbandunaw is-suq tal-aġenziji fuq l-esportazzjoni. Skont l-awtoritajiet Franċiżi, il-mekkaniżmu kkontestat ġie stabbilit b’mod li jinkoraġġixxi lill-operaturi jidħlu fis-suq biex ikunu jistgħu jiġu onorati l-ordnijiet kollha għall-kotba bil-lingwa Franċiża li joriġinaw mil-libreriji li jinsabu fiż-żoni li ma jitkellmux bil-Franċiż. Dan kien jiggarantixxi li l-kotba bil-lingwa Franċiża jkunu jistgħu jaslu fil-libreriji kollha, inklużi l-libreriji żgħar nett fil-pajjiżi mbiegħda, anki f’każ fejn huma ma kellhomx bżonn ħlief xi ftit kotba, li spiss ikunu ukoll ippubblikati minn edituri differenti. |
(99) |
Min-naħa tagħha, is-SIDE indikat, b’mod partikolari fil-kuntest tal-osservazzjonijiet li hija bagħtet wara d-deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura, li l-għajnuna inkwistjoni ma kinitx meħtieġa. Għaldaqstant, għalkemm huwa minnu li ċerti atturi, fl-1980, kienu abbandunaw l-attività tal-aġenziji fuq l-esportazzjoni, is-SIDE tfakkar li kien preċiżament f’dak iż-żmien li hija stess kienet ġiet maħluqa biex tintervjeni fis-suq. Barra minn hekk, is-SIDE tikkontesta l-fatt li l-CELF kellha attività speċifika għall-ipproċessar ta' ordnijiet żgħar. Is-SIDE tikkontesta, b’mod partikolari, iċ-ċifri pprovduti mill-awtoritajiet Franċiżi u tikkunsidra li l-informazzjoni dwar il-CELF u s-SIDE fir-rigward tal-proporzjon, meħud kont tad-dħul mill-bejgħ rispettiv ta' kull waħda mill-impriżi, tan-numru ta' fatturi u tan-numru ta' linji ta' ordnijiet, fil-fatt, huma pjuttost simili. B’mod iktar ġenerali, is-SIDE tikkontesta l-kunċett ta' “ordnijiet żgħar” kif definit mill-awtoritajiet Franċiżi. Skont is-SIDE, dan il-kunċett huwa arbitrarju peress li l-ispejjeż għall-ipproċessar ta' ordni mhijiex relatata mal-ammont tagħha, imma man-numru ta' linji. |
(100) |
Il-Kummissjoni ssostni li mhuwiex meħtieġ li tiġi magħluqa definittivament il-kwistjoni dwar in-neċessità tal-għajnuna u dan peress li l-kundizzjonijiet tan-neċessità u tal-proporzjonalità huma kumulattivi u fil-premessa 121 ser jiġi konkluż li ma ġiex ippruvat li l-kundizzjoni tal-proporzjonalità hija sodisfatta. |
(101) |
Fit-tieni lok, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-impatt fuq il-kummerċ ġewwa l-Unjoni Ewropea u d-distorsjoni tal-kompetizzjoni li twassal għaliha l-miżura huma żgħar wisq, u dan fid-dawl, b’mod partikolari, tal-ammonti tal-miżura inkwistjoni, tas-sostitwibbiltà baxxa wisq bejn il-kotba bil-lingwa Franċiża u dawk b’lingwi oħra, kif ukoll tad-differenza sostanzjali li teżisti bejn il-volum ta' kotba bil-lingwa Franċiża esportati minn Franza lejn pajjiżi li ma jitkellmux bil-Franċiż, minn naħa waħda, u dawk esportati mill-Belġju u mil-Lussemburgu, min-naħa l-oħra. |
(102) |
B’mod iktar preċiż, f’dak li jikkonċerna s-suq tal-aġenziji fuq l-esportazzjoni ta' kotba bil-lingwa Franċiża, il-Kummissjoni tinnota li l-CELF u s-SIDE, fil-kuntest tal-attività tagħhom bħala aġenti fuq l-esportazzjoni, iqassmu kotba f’pajjiżi u territorji li ma jitkellmux bil-Franċiż. Fil-fatt, fil-pajjiżi li jitkellmu bil-Franċiż, is-suq lokali huwa kopert mill-edituri l-kbar permezz tas-sussidjarji jew ir-rappreżentanti tagħhom. Għaldaqstant, l-aġenziji fuq l-esportazzjoni m’għandhomx ħlief rwol marġinali ħafna fis-swieq li jitkellmu bil-Franċiż li jikkostitwixxu, għaldaqstant, is-swieq prinċipali għall-kotba bil-lingwa Franċiża. |
(103) |
Fis-suq nazzjonali tal-aġenziji fuq l-esportazzjoni ta' kotba bil-lingwa Franċiża, jeżistu aġenziji ġenerali bħalma huma s-SIDE u l-CELF, u kif ukoll aġenziji speċjalizzati, għalkemm f’ammont iżgħar, li jbiegħu ukoll, b’mod marġinali, direttament lill-utenti finali u li jikkompetu b’mod marġinali maż-żewġ aġenziji ġenerali, kif ukoll ċertu numru ta' libreriji li jaqdu, anki b’mod okkażjonali, ordnijiet lil-libreriji barranin u libreriji online li l-attività tagħhom kienet madankollu relattivament imnaqqsa fiż-żmien tal-miżuri inkwistjoni. |
(104) |
Fis-suq inkwistjoni, hija l-kumpanija li lmentat li allura kienet l-operatur prinċipali affettwat bil-miżuri kkontestati. Minn naħa waħda, l-awtoritajiet Franċiżi jaffermaw li l-programm li jirrigwarda l-ordnijiet żgħar kien, fil-prinċipju, aċċessibbli għal kull impriża li tagħmel talba għalih, u dan peress li hija tkun aċċettat il-kundizzjonijiet dwar l-għoti tal-għajnuna. Huma jgħidu li ċ-ċaħda li ġiet ikkonfrontata biha s-SIDE min-naħa tal-Ministeru tal-Kultura fl-1991 kienet iġġustifikata minħabba ċ-ċaħda tas-SIDE li toqgħod għall-obbligu ta' trasparenza meħtieġ biex hija tibbenefika mill-għajnuniet imsemmija. Min-naħa l-oħra, is-SIDE indikat li ċ-ċaħda tal-awtoritajiet Franċiżi kienet marbuta mal-fatt li hija kienet impriża privata u mhux kooperattiva ta' edituri. Barra minn hekk, fl-1996, wara l-annullament tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni tat-18 ta' Mejju 1993, il-Ministeru tal-Kultura, li xtaq itemm il-proċedura, fakkar lis-SIDE li l-iskema ta' għajnuna għall-ordnijiet żgħar ma kinitx, minnha nfisha, riżervata għall-CELF. Permezz ta' ittra tat-3 ta' Settembru 1996, hija ġiet offruta laqgħa sabiex jiġi eżaminat jekk hija kinitx f’pożizzjoni li toffri, taħt l-istess kundizzjonijiet ta' trasparenza, l-istess servizzi bħal dawk offruti mill-CELF. Waqt laqgħa li nżammet fis-26 ta' Settembru 1996, id-diriġenti tas-SIDE għarrfu lill-Ministreru tal-Kultura li huma kienu qegħdin jirrifjutaw milli jibbenefikaw minn programm li l-kompatibbiltà tiegħu mad-dritt Komunitarju setgħat tiġi kkontestata mill-Kummissjoni. |
(105) |
Fi kwalunkwe każ, l-elementi msemmija iktar ’il fuq fil-premessa 101 et seq jidhru li jindikaw li l-bdil tal-kundizzjonijiet tal-kummerċ u tal-kompetizzjoni fl-Unjoni Ewropea minħabba l-miżuri inkwistjoni kien relattivament limitat. |
(106) |
Madankollu, sabiex jiġi stabbilit jekk il-miżura kinitx fil-fatt proporzjonata, il-Kummissjoni għandha tqabbel ukoll, fit-tielet lok, l-ammont ta' għajnuniet meħuda, mal-ispejjeż sostnuti mill-CELF biex tilħaq l-għan imfittex mill-awtoritajiet Franċiżi. |
(107) |
F’dan ir-rigward, għandhom jiġu mfakkra d-diversi fażijiet tal-proċess ta' pproċessar ta' ordnijiet, li fuqhom hemm qbil bejn il-partijiet:
|
(108) |
Skont l-awtoritajiet Franċiżi, il-CELF kienet tbati ċerti spejjeż marbutin mal-ipproċessar ta' “ordnijiet żgħar”. L-awtoritajiet Franċiżi jsostnu fil-fatt li fis-suq tal-aġenziji fuq l-esportazzjoni, ċerti ordnijiet jiġġeneraw spejjeż tali li jrendu l-provvista mhux vijabbli. L-awtoritajiet Franċiżi qalu li huma kienu stabbilixxew il-limitu ta' FRF 500 (EUR 76,22) biex jiddefinixxu l-“ordni żgħira” u li dan il-limitu kien ġie stabbilit b’mod empiriku. L-awtoritajiet Franċiżi ppreċiżaw li ċerti ordnijiet iżgħar minn FRF 500 setgħu jkunu vijabbli, mentri oħrajn, ogħla minn dan l-ammont, setgħu ma jkunux. L-għan kien li jinsab metodu ekonomikament aċċettibbli biex il-CELF tieħu ħsieb l-ordnijiet żgħar anki jekk mhux vijabbli biżżejjed. |
(109) |
Kif indikat il-Kummissjoni fid-deċiżjoni tagħha għall-estensjoni tal-proċedura, huma l-awtoritajiet Franċiżi, fil-kuntest tal-analiżi tal-kompatibbilità, li jistabbilixxu l-ammont u r-realtà tal-ispejjeż sostnuti mill-CELF. |
(110) |
F’dan ir-rigward, fid-deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura, il-Kummissjoni kienet talbet lill-awtoritajiet Franċiżi biex jipprovdulha ċerta informazzjoni sabiex tipprova tislet il-konsegwenzi mis-sentenza tal-Qorti Ġenerali u biex tipprova tiddeċiedi fuq il-proporzjonalità tal-għajnuna. Il-Kummissjoni kienet talbet, b’mod partikolari, biex tingħata l-informazzjoni segwenti:
|
(111) |
B’mod partikolari, kif hija kienet diġà indikat fid-deċiżjoni tagħha għall-estensjoni tal-proċedura, fin-nuqqas ta' spjegazzjoni addizzjonali u aġġornament tal-informazzjoni min-naħa tal-awtoritajiet Franċiżi, il-Kummissjoni mhijiex f’pożizzjoni li tuża r-rendikont dwar l-użu tal-programm tal-ipproċessar ta' ordnijiet żgħar li l-awtoritajiet Franċiżi kienu pprovdew f’dak li jikkonċerna s-snin 1994 sa 2001 fl-ittra tagħhom tas-17 ta' Jannar 2003, u lanqas l-ispjegazzjonijiet dwar it-tmexxija tal-analiżi tal-kompatibbiltà analitika pprovduta fl-ittra tal-5 ta' Marzu 1998. |
(112) |
Madankollu, l-awtoritajiet Franċiżi ma pprovdewx id-dettalji li kienu mitluba mill-Kummissjoni fid-deċiżjoni tagħha għall-estensjoni tal-proċedura, u llimitaw ruħhom biex jirreferu, f’dak li jikkonċerna l-proporzjonalità tal-għajnuna, għall-elementi diġà pprovduti fis-17 ta' Settembru 2002, fis-17 ta' Jannar 2003 u fil-11 ta' Marzu 2003, li l-Kummissjoni ma setgħatx tuża bħala tali u dan minħabba s-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008. |
(113) |
Permezz tal-ittra tat-8 ta' Ottubru 2009, id-dipartimenti tal-Kummissjoni fakkru għaldaqstant lill-awtoritajiet Franċiżi bit-talba tagħhom għall-informazzjoni fuq il-punti preċiżi msemmija, filwaqt li indikaw li jekk dik l-informazzjoni ma taslilhomx fi żmien għaxart ijiem tax-xogħol, il-Kummissjoni jkollha tieħu deċiżjoni finali abbażi tal-informazzjoni fil-pussess tagħha, skont l-Artikolu 13(1) tar-Regolament tal-Proċedura, wara li tkun bagħtet, jekk ikun il-każ, l-inġunzjoni għall-informazzjoni skont l-Artikolu 10(3) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 659/1999. |
(114) |
Permezz tal-ittra tal-21 ta' Ottubru 2009, l-awtoritajiet Franċiżi indikaw li ma għandhomx informazzjoni oħra x’jipprovdu u rreferu ruħhom għall-osservazzjonijiet tagħhom mibgħuta fid-9 ta' Ġunju 2009. |
(115) |
Permezz tad-deċiżjoni tal-20 ta' Novembru 2009 (id-“deċiżjoni ta' inġunzjoni”), il-Kummissjoni ddeċidiet għaldaqstant li tordna lil Franza tippreżenta l-informazzjoni mitluba peress li minkejja t-talbiet ripetuti tagħha, din l-informazzjoni ma kinitx ġiet ipprovduta. |
(116) |
Permezz ta' ittra tat-2 ta' Diċembru 2009, l-awtoritajiet Franċiżi indikaw li huma ma kellhomx informazzjoni oħra x’jipprovdu lill-Kummissjoni u li huma kienu qegħdin jirrimettu ruħhom għall-osservazzjonijiet mibgħuta fid-9 ta' Ġunju 2009. |
(117) |
F’dan il-każ, l-Artikolu 13 tar-Regolament tal-Proċedura jipprovdi li “L-eżami ta' għajnuna illegali possibbli għandu jirriżulta f’deċiżjoni […]. Jekk Stat Membru jonqos milli jikkonforma ma' inġunzjoni ta' informazzjoni, dik id-deċiżjoni għandha tittieħed abbażi tal-informazzjoni disponibbli”. |
(118) |
Kif ġie indikat qabel, l-awtoritajiet Franċiżi ma pprovdewx lill-Kummissjoni bl-informazzjoni li hija kienet talbithom diversi drabi, u fl-aħħar lok, fid-deċiżjoni ta' inġunzjoni tagħha tal-20 ta' Novembru 2009. |
(119) |
Skont l-Artikolu 13 tar-Regolament tal-Proċedura, il-Kummissjoni tieħu għaldaqstant id-deċiżjoni tagħha abbażi tal-informazzjoni disponibbli, filwaqt li tfakkar, fi kwalunkwe każ, li huwa l-obbligu tal-awtoritajiet Franċiżi li juru li l-għajnuna inkwistjoni hija kompatibbli mas-suq intern, u għaldaqstant li l-għajnuna hija proporzjonata. |
(120) |
Fid-dawl tas-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008 u tal-informazzjoni li kienet disponibbli għall-Kummissjoni, ma jidhirx li huwa possibbli, b’mod partikolari, li wieħed jibbaża fuq l-estimi tal-ispejjeż tal-ipproċessar ta' ordnijiet żgħar għas-sena 1994. Lanqas ma jidher li huwa possibbli, b’mod partikolari, li jintużaw kriterji għat-tqassim tal-ispejjeż mhux ġustifikati u li wieħed jibbaża ruħu fuq informazzjoni li għaliha ġew applikati koeffiċjenti multiplikaturi mhux ġustifikati, b’mod partikolari għall-ordnijiet teletrażmessi. Fid-dawl tal-kalkolu tal-ispejjeż marbutin mal-ipproċessar tal-ordnijiet żgħar li jinsabu fis-sentenza tal-Qorti Ġenerali, u peress li l-awtoritajiet Franċiżi naqsu milli jipprovdu lill-Kummissjoni bl-informazzjoni li tippermetti tweġiba għad-dubji li din kienet qajmet, fid-deċiżjoni għall-estensjoni tal-proċedura, fuq il-proporzjonalità tal-għajnuna, in-natura mhux vijabbli tal-attività tal-ipproċessar ta' ordnijiet żgħar ma ġietx ippruvata. |
(121) |
Il-Kummissjoni tikkunsidra, konsegwentement, li ma ntweriex li l-għajnuniet mogħtija matul is-snin 1994 sal-2001 josservaw il-kriterju tal-proporzjonalità. |
(122) |
Għaldaqstant, dawn l-għajnuniet mhumiex kompatibbli skont l-Artikolu 107(3)(d) TFUE. |
(b) Evalwazzjoni tal-għajnuniet fid-dawl tal-Artikolu 107(3)(c) TFUE
(123) |
L-Artikolu 107(3)(c) TFUE [ex Artikolu 87(3)(c) KE] jippreċiża li “It-tipi ta' għajnuna li ġejjin jistgħu jkunu kunsidrati bħala kompatibbli mas-suq intern: […] għajnuna maħsuba sabiex tiffaċilita l-iżvilupp ta' ċerti attivitajiet jew ta' ċerti reġjuni ekonomiċi, basta dik l-għajnuna ma tfixkilx il-kondizzjonijiet tal-kummerċ sa grad li jkun kuntrarju għall-interess komuni”. |
(124) |
Skont is-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008, id-deroga prevista fl-Artikolu 107(3)(d) TFUE [ex Artikolu 87(3)(d) KE] ma tistax tiġi applikata għall-għajnuniet li ngħataw lill-CELF matul is-snin 1980 sal-1993. Għaldaqstant għandu jiġi stabbilit jekk tistax tapplika għalihom id-deroga prevista fl-Artikolu 107(3)(c) TFUE [ex Artikolu 87(3)(c) KE]. |
(125) |
L-istess għandu jsir għall-għajnuniet mogħtija bejn l-1994 u t-tmiem tal-2001, li fir-rigward tagħhom il-Kummissjoni kkonkludiet, iktar ’il fuq fil-premessa 122, li d-deroga prevista fl-Artikolu 107(3)(d) TFUE [ex Artikolu 87(3)(d) KE] ma kinitx tapplika għalihom. |
(126) |
Sabiex jiġi stabbilit jekk l-Artikolu 107(3)(c) TFUE jistax iservi ta' bażi għall-kompatibbiltà, il-Kummissjoni għandha tivverifika jekk l-għajnuniet inkwistjoni għandhomx għan ta' interess komuni u jekk huma jolqtux il-kummerċ sa grad li huwa kuntrarju għall-interess komuni. |
(127) |
Il-Kummissjoni tikkunsidra li l-għajnuniet għandhom fil-fatt interess komuni u dan kif diġà ssemma qabel. F’dan ir-rigward, għandu jiġi mfakkar li l-introduzzjoni fit-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea tad-deroga prevista fl-ex Artikolu 87(3)(d) KE [li llum sar l-Artikolu 107(3)(d) TFUE] wasslet biex tiġi kkonfermata l-politika segwita mill-Kummissjoni abbażi tal-ex Artikolu 92(3)(c) qabel id-dħul fis-seħħ tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Fil-fatt, abbażi ta' dan l-Artikolu, il-Kummissjoni, fil-passat, kienet awtorizzat għajnuniet li kellhom għanijiet kulturali. Din il-prattika ġiet ikkonfermata mill-qrati tal-Unjoni Ewropea, pereżempju, fis-sentenza ċċitata iktar ’il fuq, tal-Qorti Ġenerali tat-18 ta' Settembru 1996, fejn il-Qorti Ġenerali kkunsidrat fil-fatt li l-Kummissjoni kellha dritt tadotta, abbażi tal-ex Artikolu 92(3)(c) KE, deċiżjoni favorevoli fir-rigward ta' tliet skemi ta' għajnuna mmexxija mill-CELF (l-għajnuniet għall-frejt bl-ajru, il-programm “Page à Page”, u l-“Programme Plus”). |
(128) |
Min-naħa l-oħra, il-Kummissjoni tikkunsidra li ma ġiex ippruvat li l-għajnuniet kienu proporzjonati għall-għan imfittex. |
(129) |
Fid-deċiżjoni tagħha għall-estensjoni tal-proċedura, kif ukoll wara d-deċiżjoni ta' inġunzjoni tagħha, il-Kummissjoni kienet talbet lill-awtoritajiet Franċiżi biex jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom fuq il-proporzjonalità tal-għajnuniet fid-dawl tal-Artikolu 107(3)(c) TFUE. |
(130) |
Kif diġà ntqal qabel, l-awtoritajiet Franċiżi ma pprovdewx lill-Kummissjoni bl-informazzjoni li tippermetti li tiġi ppruvata l-proporzjonalità tal-għajnuniet mogħtija b’effett mill-1980 u li l-istess Kummissjoni kienet talbithom b’mod partikolari, fl-aħħar lok, fid-deċiżjoni ta' inġunzjoni tagħha tal-20 ta' Novembru 2009. |
(131) |
Skont l-Artikolu 13 tar-Regolament ta' Proċedura, il-Kummissjoni tieħu għaldaqstant id-deċiżjoni tagħha abbażi tal-informazzjoni disponibbli, filwaqt li tfakkar, fi kwalunkwe każ, li huwa l-obbligu tal-awtoritajiet Franċiżi li juru li l-għajnuna inkwistjoni hija kompatibbli mas-suq intern, u għaldaqstant li l-għajnuna hija proporzjonata. |
(132) |
Ir-raġunament espost qabel dwar il-proporzjonalità tal-għajnuna fil-kuntest tal-Artikolu 107(3)(d) TFUE japplika mutatis mutandis hawnhekk. |
(133) |
Il-Kummissjoni tikkunsidra, konsegwentement, li ma ġiex ippruvat li l-għajnuniet mogħtija josservaw il-kriterju tal-proporzjonalità. |
(134) |
Bħala konklużjoni jingħad li l-Kummissjoni tikkunsidra li l-miżura inkwistjoni mhijiex kompatibbli mas-suq intern taħt l-Artikolu 107(3)(c) TFUE. |
C. Evalwazzjoni tal-miżura fid-dawl tal-Artikolu 106(2) TFUE
(135) |
L-awtoritajiet Franċiżi sostnew diversi drabi li l-CELF kellha missjoni ta' servizz pubbliku u li l-miżuri kkontestati kellhom jiġu evalwati fid-dawl tad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 106(2) TFUE [ex Artikolu 86(2) KE]. |
(136) |
Dak l-artikolu jipprovdi li “Kull impriża responsabbli sabiex topera servizzi ta' importanza ekonomika ġenerali jew li jkollha l-karattru ta' monopolju fiskali għandha tkun suġġetta għar-regoli tat-Trattati, b’mod partikolari dawk li jirriferu għall-kompetizzjoni, safejn l-applikazzjoni ta' dawn ir-regoli ma jostakolawx it-twettiq de jure jew de facto tal-funzjonijiet speċifiċi mogħtija lil dik l-impriża. L-iżvilupp tal-kummerċ ma għandux jiżviluppa b' mod kuntrarju għall-interessi tal-Unjoni”. |
(137) |
Qabel xejn, f’dan il-każ għandha tiġi verifikata l-eżistenza ta' servizz ta' importanza ekonomika ġenerali. Jirriżulta mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li ħlief għas-setturi fejn din il-materja hija diġà s-suġġett ta' regolament tal-Unjoni Ewropea, l-Istati Membri għandhom marġni ta' diskrezzjoni wiesa’ fir-rigward tan-natura tas-servizzi li jistgħu jkunu kklassifikati bħala ta' importanza ekonomika ġenerali. Għaldaqstant, xogħol il-Kummissjoni huwa li tiżgura li dan il-marġni ta' diskrezzjoni jintuża mingħajr żbalji manifesti f’dak li jikkonċerna d-definizzjoni tas-servizzi ta' importanza ekonomika ġenerali. |
(138) |
F’dan il-każ, l-awtoritajiet Franċiżi indikaw diversi drabi li l-CELF kellha l-missjoni speċifika ta' servizz pubbliku ta' natura kulturali li jikkonsisti fil-fatt li tonora kull ordni għal kotba bil-lingwa Franċiża li toriġina minn libreriji stabbiliti barra mill-pajjiż, indipendentement mill-volum u n-natura tal-ordni. Il-Kummissjoni tikkunsidra li din il-missjoni tista’, fil-fatt, tikkostitwixxi servizz ta' importanza ekonomika ġenerali. |
(139) |
Fit-tieni lok, għandu jiġi verifikat jekk il-CELF kinitx fil-fatt responsabbli minn dan is-servizz ta' importanza ekonomika ġenerali. Fil-fatt, skont il-ġurisprudenza tal-Unjoni Ewropea, l-impriżi inkwistjoni jridu jkunu ġew inkarigati mill-Istat tal-amministrazzjoni tas-servizz inkwistjoni permezz ta' att uffiċjali wieħed jew iktar, li l-forma tiegħu jista’ jiġi stabbilit minn kull Stat Membru. |
(140) |
F’dan il-każ, l-awtoritajiet Franċiżi pproduċew diversi konvenzjonijiet konklużi bejn il-CELF u l-Ministeru tal-Kultura li juru, fil-fehma tagħhom, li l-CELF fil-fatt kienet responsabbli mill-amministrazzjoni tas-servizz ta' importanza ekonomika ġenerali inkwistjoni. Skont l-awtoritajiet Franċiżi, id-Dipartiment tal-kotba u tal-qari kkonkluda konvenzjonijiet annwali mal-CELF, sas-sena 2001. |
(141) |
Madankollu, minkejja t-talbiet tal-Kummissjoni, inkluża d-deċiżjoni ta' inġunzjoni tagħha, l-awtoritajiet Franċiżi ma pproduċewx kopja tal-konvenzjonijiet ta' servizz pubbliku għall kull waħda mis-snin inkwistjoni. |
(142) |
Barra minn hekk, fil-konvenzjonijiet li huma fil-pussess tal-Kummissjoni, in-natura preċiża tal-obbligi ta' servizz pubbliku mhijiex definita (għaldaqstant, l-ammont li minnu l-ordnijiet jibdew jitqiesu bħala li huma “ordnijiet żgħar” mhuwiex indikat fil-konvenzjoni). Minn dan jirriżulta li, anki għal dawn is-snin, ma jeżistix att li jindika bi preċiżjoni suffiċjenti l-obbligi ta' servizz pubbliku li għandha l-CELF. |
(143) |
Konsegwentement, il-Kummissjoni tikkunsidra li ma ġiex ippruvat li l-CELF kienet fil-fatt ġiet inkarigata permezz ta' att uffiċjali, għal kull waħda mis-snin inkwistjoni, mill-amministrazzjoni tas-servizz pubbliku inkwistjoni. |
(144) |
Fl-aħħar nett, u mingħajr il-bżonn li tintlaħaq konklużjoni dwar il-kundizzjoni tan-neċessità minħabba l-fatt li l-kundizzjonijiet huma kumulattivi, il-Kummissjoni tikkunsidra li lanqas il-kundizzjoni tal-proporzjonalità ma hija sodisfatta. |
(145) |
Fil-fatt, fil-konvenzjonijiet li huma fil-pussess tal-Kummissjoni ma hemm ebda spjegazzjoni fuq il-mod li bih ġie kkalkolat l-ammont tal-għajnuna. Barra minn hekk, l-obbligu impost fuq il-CELF biex tipprovdi r-rendikonti dwar l-użu tas-sussidju mhuwiex akkumpanjat b’definizzjoni preċiża tal-kriterji tal-kalkolu u tal-kontroll tal-ispiża tas-servizz pubbliku li tippermetti li jiġi verifikat li ma hemmx kumpens żejjed. Barra minn hekk, għalkemm il-konvenzjonijiet kienu fil-fatt jipprevedu li f’każ li xi parti mis-sussidju ma tkunx ġiet użata hija tinġarr għas-sena ta' wara, huma ma fihom ebda preċiżazzjoni dwar il-funzjonament ta' dan il-mekkaniżmu, li wara kollox ma jidhirx li ġie applikat. Fl-aħħar nett, b’mod iktar ġenerali u kif ġie indikat fil-kuntest tal-analiżi tal-kriterju tal-proporzjonalità fid-dawl tal-Artikolu 107(3) TFUE, l-awtoritajiet Franċiżi ma pprovdewx informazzjoni li tagħti prova tal-proporzjonalità tal-għajnuniet fid-dawl tad-diversi punti tas-sentenza tal-Qorti Ġenerali. |
(146) |
Għaldaqstant, l-awtoritajiet Franċiżi ma pprovdewx lill-Kummissjoni bl-informazzjoni li tippermetti li tiġi ppruvata l-proporzjonalità tal-għajnuniet fil-kuntest tal-Artikolu 106(2) TFUE u li hija kienet talbithom b’mod partikolari, fl-aħħar lok, fid-deċiżjoni ta' inġunzjoni tagħha tal-20 ta' Novembru 2009. |
(147) |
Skont l-Artikolu 13 tar-Regolament ta' Proċedura, il-Kummissjoni tadotta għaldaqstant id-deċiżjoni tagħha abbażi tal-informazzjoni disponibbli, filwaqt li tfakkar, fi kwalunkwe każ, li huwa l-obbligu tal-awtoritajiet Franċiżi li juru li l-għajnuna inkwistjoni hija kompatibbli mas-suq intern, u għaldaqstant li l-għajnuna hija proporzjonata. |
(148) |
Għall-istess raġunijiet bħal dawk imsemmija fil-kuntest tal-analiżi tal-proporzjonalità tal-għajnuna taħt l-Artikolu 107(3)(d) TFUE, il-Kummissjoni tikkunsidra, konsegwentement, li ma ġiex ippruvat li l-għajnuniet mogħtija jissodisfaw il-kriterju tal-proporzjonalità. |
(149) |
Għaldaqstant, il-Kummissjoni tikkunsidra li l-kundizzjonijiet ta' applikazzjoni tal-Artikolu 106(2) TFUE mhumiex sodisfatti. |
(150) |
Bħala konklużjoni, il-Kummissjoni tikkunsidra għaldaqstant li l-mekkaniżmu ta' għajnuna, imsemmi Programme “petites commandes” (Programm “ordnijiet żgħar”), implementat fi Franza favur il-CELF bejn l-1980 u tmiem l-2001 jikkostitwixxi għajnuna inkompatibbli mas-suq intern. |
5. TERMINU TA’ PRESKRIZZJONI, ĊIRKUSTANZA EĊĊEZZJONALI, ASPETTATTIVI LEĠITTIMI, PRINĊIPJU TAĊ-ĊERTEZZA LEGALI, PRINĊIPJU TAL-PROPORZJONALITÀ
(151) |
F’każ ta' għajnuna mill-Istat li hija illegali u inkompatibbli, il-Kummissjoni għandha, fil-prinċipju, tordna lill-Istat Membru kkonċernat biex jieħu l-miżuri kollha meħtieġa biex jirkupra l-għajnuna mingħand il-benefiċjarju. Fil-fatt, l-Artikolu 14 tar-Regolament (KE) Nru 659/1999 jipprovdi li “[f]ejn jittieħdu deċiżjonijiet negattivi f’każijiet ta' għajnuna llegali, il-Kummissjoni għandha tiddeċiedi li l-Istat Membru kkonċernat għandu jieħu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jirkupra l-għajnuna mill-benefiċjarju”. |
(152) |
Madankollu, il-Kummissjoni għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-elementi li ġejjin: |
(153) |
Qabel xejn, l-Artikolu 15 tar-Regolament (KE) Nru 659/1999 jipprovdi li l-poteri tal-Kummissjoni sabiex jirkupraw l-għajnuna huma suġġetti għal terminu ta' preskrizzjoni ta' għaxar snin. It-terminu ta' preskrizzjoni jibda dakinhar li fih l-għajnuna illegali tingħata lill-benefiċarju u kull azzjoni meħudha mill-Kummissjoni jew minn Stat Membru, li jaġixxi fuq talba tal-Kummissjoni, fir-rigward tal-għajnuna llegali għandha tinterrompi l-perijodu ta' preskrizzjoni. |
(154) |
Kif diġà esponiet fid-deċiżjoni tagħha għall-estensjoni tal-proċedura, mingħajr ma rċeviet xi kummenti partikolari fuq dan il-punt min-naħa tal-partijiet ikkonċernati, il-Kummissjoni tikkunsidra li r-regola tal-preskrizzjoni msemmija fil-premessa preċedenti tapplika għal dan il-każ. Fis-sentenza tagħha tal-5 ta' Ottubru 2006 fil-kawża Transalpine (21), il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat fil-fatt li, safejn ir-Regolament (KE) Nru 659/1999 fih regoli ta' natura proċedurali, dawn japplikaw għall-proċeduri amministrattivi kollha fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat li kienu pendenti quddiem il-Kummissjoni fil-mument meta r-Regolament (KE) Nru 659/1999 daħal fis-seħħ, jiġifieri fis-16 ta' April 1999. F’dan il-każ, din il-kawża tidħol fil-kuntest tal-proċedura ta' investigazzjoni formali mibdija b’effett mit-30 ta' Ġunju 1996. |
(155) |
F’dan il-każ partikolari, peress li l-għajnuniet ingħataw kull sena b’effett mill-1980 u peress li l-Kummissjoni għamlet talba għall-informazzjoni lill-awtoritajiet Franċiżi f’April 1992, jidher li l-għajnuniet mogħtija lill-CELF fl-1980 u l-1981 ma jistgħux jiġu rkuprati u dan minħabba l-iskadenza tat-terminu tal-preskrizzjoni. |
(156) |
Fit-tieni lok, il-Kummissjoni ma teżiġix l-irkupru tal-għajnuna jekk, b’dan il-mod, hija tmur kontra xi prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni Ewropea. Fil-fatt, skont il-ġurisprudenza tal-Unjoni Ewropea, il-Kummissjoni hija obbligata li tieħu inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi eċċezzjonali li jiġġustifikaw li hija ma tordnax li l-għajnuniet mogħtija illegalment jiġu rkuprati meta dak l-irkupru jmur kontra xi prinċipju ġenerali tad-dritt tal-Unjoni Ewropea. |
(157) |
Huwa f’dan il-kuntest li, fid-deċiżjoni tagħha għall-estensjoni tal-proċedura, il-Kummissjoni kienet talbet lill-awtoritajiet Franċiżi, lill-benefiċjarju tal-għajnuna u lil kull parti interessata oħra biex jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom fuq l-applikazzjoni, f’dan il-każ, tal-prinċipju tal-aspettattivi leġittimi, tal-prinċipju taċ-ċertezza legali, jew ta' kull prinċipju ieħor li seta’ jwassal lill-Kummissjoni biex ma teżiġix li l-għajnuna tiġi rkuprata. |
(158) |
Il-Kummissjoni tinnota li l-awtoritajiet Franċiżi, fl-osservazzjonijiet tagħhom, ikkunsidraw li kienu jeżistu ċirkustanzi eċċezzjonali li jippermettu li jiġi limitat l-obbligu tar-restituzzjoni tal-għajnuniet. Min-naħa l-oħra, is-SIDE sostniet li mhuwiex minnu li tali ċirkustanzi kienu jeżistu. |
(159) |
F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni tfakkar li fil-kuntest tad-domandi preliminari magħmula lill-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża CELF iċċitata iktar ’il fuq, il-qorti tar-rinviju kienet staqsiet, essenzjalment, dwar jekk l-adozzjoni min-naħa tal-Kummissjoni ta' tliet deċiżjonijiet suċċessivi li jiddikjaraw għajnuna bħala li hija kompatibbli mas-suq intern, li sussegwentement ġew annullati mill-qorti Komunitarja, kinitx, fiha nfisha, suxxettibbli li tikkostitwixxi ċirkustanza eċċezzjonali ta' natura li tiġġustifika li jiġi limitat l-obbligu tal-benefiċjarju biex iħallas lura dik l-għajnuna. |
(160) |
Fis-sentenza tagħha ċċitata iktar ’il fuq, tal-11 ta' Marzu 2010, il-Qorti tal-Ġustizzja rreferiet qabel xejn għas-sentenza tagħha tat-12 ta' Frar 2008, fejn hija kienet indikat fil-punti 65 et seq li wara l-annullament ta' deċiżjoni pożittiva tal-Kummissjoni, il-possibbiltà, għall-benefiċjarju ta' għajnuna implementata b’mod illegali, li jinvoka ċirkustanzi eċċezzjonali li setgħu jkunu bażi leġittima għall-aspettattivi tiegħu li din l-għajnuna kienet legali, u li jikkontesta, għaldaqstant, il-ħlas lura tagħha, ma setgħatx tkun eskluża (22). |
(161) |
Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja indikat hemmhekk ukoll illi l-benefiċjarju tal-għajnuna ma jistax jibni aspettattivi leġittimi minn deċiżjoni pożittiva tal-Kummissjoni, minn naħa, meta din id-deċiżjoni tkun ġiet ikkontestata fit-termini għall-preżentata ta' rikors u tkun sussegwentement ġiet annullata mill-qorti tal-Unjoni Ewropea u lanqas, min-naħa l-oħra, sakemm ma jiskadi t-terminu għall-preżentata ta' rikors jew, fil-każ li jiġi ppreżentat rikors, sakemm il-qorti tal-Unjoni Ewropea ma tkun tat deċiżjoni finali f’dan ir-rigward (23). |
(162) |
F’dan il-każ, fis-sentenza tagħha tal-11 ta' Marzu 2010, il-Qorti tal-Ġustizzja qalet li l-annullament tat-tielet deċiżjoni pożittiva tal-Kummissjoni permezz tas-sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008, fih innifsu, mhuwiex ta' natura li joħloq aspettattivi leġittimi u li jikkostitwixxi ċirkustanza eċċezzjonali (24). |
(163) |
Il-Qorti tal-Ġustizzja żiedet tgħid li s-suċċessjoni mhux ordinarja ta' tliet annullamenti tirrifletti, a priori, id-diffikultà tal-każ u mhux talli ma toħloqx aspettattivi leġittimi iżda hija pjuttost ta' natura li trawwem dubji għall-benefiċjarju fir-rigward tal-kompatibbiltà tal-għajnuna inkwistjoni. Hija tirrikonoxxi li s-suċċessjoni ta' tliet annullamenti tammonta għal sitwazzjoni rara ħafna, iżda ssostni li tali ċirkustanzi jagħmlu parti mill-funzjonament normali tas-sistema ġudizzjarja, sistema li toffri lill-individwi li jħossu li ġarrbu l-konsegwenzi tal-illegalità ta' għajnuna l-possibbiltà li jippreżentaw rikors għall-annullament tad-deċiżjonijiet suċċessivi li fil-fehma tagħhom ikkawżaw din is-sitwazzjoni. |
(164) |
Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat f’dan il-każ li l-eżistenza ta' ċirkustanza eċċezzjonali lanqas ma tista’ tiġi kkonstatata fid-dawl tal-prinċipju ta' ċertezza legali (25). Fil-fatt, sakemm il-Kummissjoni ma tkunx ħadet deċiżjoni li tapprova l-għajnuna u sakemm it-termini għall-preżentata ta' rikors kontra tali deċiżjoni jkunu għadhom ma skadewx, il-benefiċjarju ma jkollu ebda ċertezza fir-rigward tal-legalità tal-għajnuna, b’tali mod li la jista’ jiġi invokat il-prinċipju ta' protezzjoni tal-aspettattivi leġittimi u lanqas dak taċ-ċertezza legali. |
(165) |
Barra minn hekk, kif indikat il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tagħha tal-11 ta' Marzu 2010 (26), f’dan il-każ partikolari, l-eżistenza ta' ċirkustanza eċċezzjonali ma tistax tiġi kkonstatata fid-dawl tal-prinċipju ta' proporzjonalità. Fil-fatt, il-kanċellament ta' għajnuna illegali permezz ta' rkupru hija l-konsegwenza loġika tal-konstatazzjoni tal-illegalità tagħha, b’tali mod li l-irkupru ta' din l-għajnuna, bil-għan li tiġi stabbilita mill-ġdid is-sitwazzjoni preċedenti, ma jistax jiġi kkunsidrat, bħala prinċipju, li huwa miżura sproporzjonata meta mqabbla mal-għanijiet tad-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar l-għajnuna mill-Istat. |
(166) |
Konsegwentement, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonkludiet li l-adozzjoni mill-Kummissjoni ta' tliet deċiżjonijiet suċċessivi li jiddikjaraw għajnuna kompatibbli mas-suq komuni, deċiżjonijiet li sussegwentement ġew annullati mill-qorti Komunitarja, ma tistax, fiha nfisha, tikkostitwixxi ċirkustanza eċċezzjonali ta' natura li tiġġustifika limitazzjoni tal-obbligu tal-benefiċjarju li jħallas lura din l-għajnuna illegali u inkompatibbli. |
(167) |
Fid-dawl ta' dak li ntqal qabel u fin-nuqqas ta' xi elementi oħra li jistgħu jikkostitwixxu ċirkustanza eċċezzjonali, il-Kummissjoni tikkunsidra għaldaqstant li f’dan il-każ ma teżistix ċirkustanza eċċezzjonali li tista’ tillimita l-obbligu tal-CELF li tħallas lura l-għajnuniet inkwistjoni (ħlief għall-ammonti mħallsa fl-1980 u 1981, kif ġie spjegat qabel). |
6. IRKUPRU
(168) |
Skont l-Artikolu 14 tar-Regolament (KE) Nru 659/99, l-awtoritajiet Franċiżi għandhom jirkupraw mingħand il-CELF l-ammonti ta' għajnuniet li ngħatawlha taħt il-programm “petites commandes” (“ordnijiet żgħar”) matul is-snin 1982 sal-2001. |
(169) |
Skont ma' dak li jirriżulta mit-tabella Nru 1 (27), l-ammont totali tal-għajnuna biex tiġi rkuprata mingħand il-CELF li hija rċeviet matul is-snin 1982 sal-2001 jitla’ għaldaqstant għal EUR 4 631 401 li magħhom għandhom jiżdiedu l-imgħaxijiet. |
(170) |
Skont l-Artikolu 14(2) tar-Regolament (KE) Nru 659/99, l-għajnuna li trid tiġi rkuprata għandha fil-fatt tinkludi l-imgħaxijiet komposti li għandhom jgħoddu mid-data li fiha l-għajnuna illegali tpoġġiet għad-dispożizzjoni tal-benefiċjarju sad-data tal-irkupru effettiv. |
(171) |
Madankollu, jirriżulta mis-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta' Ottubru 2000, mogħtija fil-kawża Magefesa (28), li meta impriża tkun falluta u l-leġiżlazzjoni nazzjonali tipprovdi hekk, l-imgħaxijiet li jkunu pagabbli wara d-dikjarazzjoni ta' falliment tal-impriża, fuq l-ammont ta' għajnuniet li jkunu ttieħdu b’mod illegali qabel dik id-dikjarazzjoni, ma jkunux dovuti. |
(172) |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi nnutat li, fin-nota tagħhom mibgħuta fis-27 ta' Jannar 2010, l-awtoritajiet Franċiżi informaw lill-Kummissjoni bis-sitwazzjoni li fiha kienet tinsab il-CELF. |
(173) |
Kont meħud tas-sitwazzjoni finanzjarja tal-CELF, il-CELF tpoġġiet taħt proċedura ta' salvagwardja fil-25 ta' Frar 2009. Ġie maħtur ukoll amministratur ġudizzjarju. |
(174) |
Fil-kuntest tat-tilwima fuq l-għajnuniet mill-Istat, l-Istat Franċiż semma d-djun segwenti: EUR 11 885 785,02 (bħala ħlas ta' imgħaxijiet skont is-sentenza ċċitata iktar ’il fuq tal-Conseil d’État tad-19 ta' Diċembru 2008), u EUR 4 814 339,9 (bħala r-rimbors eventwali tal-kapital tal-għajnuna meħuda matul is-snin 1980-2001). |
(175) |
L-awtoritajiet Franċiżi indikaw li mill-istat tad-djun jirriżulta li fuq passiv totali ddikjarat ta' EUR 21 254 232,29, id-djun ikkontestati jitilgħu għal EUR 17 045 039,50. |
(176) |
Wara li kkonstata li l-ħlas ta' dawn kien manifestament impossibbli, l-amministratur ġudizzjarju talab li l-proċedura ta' salvagwardja tinbidel f’waħda ta' likwidazzjoni ġudizzjarja b’mod partikolari minħabba d-djun iddikjarati mill-Istat. |
(177) |
Permezz tas-sentenza tad-9 ta' Settembru 2009 li kkonstatat l-eżistenza ta' passiv li jipprekludi l-idea ta' pjan ta' kontinwazzjoni, it-Tribunal de Commerce de Paris (il-Qorti tal-Kummerċ ta' Pariġi) iddikjarat li l-CELF għandha tiġi likwidata ġudizzjarjament u ħatret likwidatur. Il-Qorti tal-Kummerċ imsemmija stabbilixxiet terminu ta' sentejn li mal-għeluq tiegħu għandha tiġi eżaminata l-likwidazzjoni ġudizzjarja. L-awtoritajiet Franċiżi indikaw li l-kwistjonijiet pendenti u/jew li għad iridu jqumu jistgħu madankollu jiġġustifikaw li d-data tal-għeluq tal-likwidazzjoni ġudizzjarja tiġi estiża. |
(178) |
L-awtoritajiet Franċiżi indikaw li l-persunal kollu tal-CELF ġie mkeċċi u li l-korp tal-likwidazzjoni ġie xolt fil-31 ta' Diċembru 2009. L-uniċi operazzjonijiet pendenti huma dawk biex jiġu rkuprati d-djun rimanenti dovuti mill-klijenti. |
(179) |
Fl’ittra elettronika tad-9 ta' Marzu 2010, l-awtoritajiet Franċiżi indikaw li l-proċedura ta' likwidazzjoni implementata għall-CELF kienet fil-fatt osservat ir-regoli normali tal-proċedura ta' likwidazzjoni tal-impriżi. |
(180) |
Skont l-informazzjoni mibgħuta lill-Kummissjoni mill-awtoritajiet Franċiżi, illum il-ġurnata l-CELF ma għadha twettaq ebda attività ekonomika. |
(181) |
Konsegwentement, kont meħud tal-proċedura ta' likwidazzjoni pendenti fir-rigward tal-CELF, l-awtoritajiet Franċiżi għandhom jiżguraw, b’mod partikolari, fil-kuntest tal-obbligu tagħhom biex jirkupraw l-għajnuna inkompatibbli, l-osservanza tal-ġurisprudenza li tapplika fil-każijiet ta' likwidazzjoni tal-impriża benefiċjarja (29). Dan jippreżumi, b’mod partikolari, li l-attiv tal-CELF jinbiegħ bil-prezz tas-suq, li l-Istat jirreġistra d-djun tiegħu li jirrigwardaw l-irkupru tal-għajnuniet illegali inkompatibbli mal-passiv tal-impriża li tkun qegħda tiġi likwidata, u jinsisti b’mod sħiħ fuq id-drittijiet tiegħu bħala kreditur fil-fażijiet kollha tal-proċedura sa tmiem il-likwidazzjoni. |
(182) |
Għal dak li jikkonċerna l-kalkolu tal-imgħaxijiet, għandu jiġi nnutat li fid-dritt Franċiż, l-Artikolu L 622-28 tal-Kodiċi tal-Kummerċ jipprovdi li “id-deċiżjoni biex tinbeda [il-proċedura ta' salvagwardja] twaqqaf id-dekorriment tal-imgħaxijiet legali u konvenzjonali, kif ukoll l-imgħaxijiet moratorji u s-surcharges kollha”. |
(183) |
Konsegwentement, f’din il-kawża, l-ammonti mħallsa lill-CELF għandhom jgħaddu l-imgħax fuqhom b’effett mid-data li fiha l-istess ammonti kienu għad-dispożizzjoni tagħha sal-25 ta' Frar 2009, li hija d-data tad-deċiżjoni tat-Tribunal de Commerce de Paris (il-Qorti tal-Kummerċ ta' Pariġi) biex tinbeda l-proċedura ta' salvagwardja li sussegwentement ġiet ikkonvertita f’likwidazzjoni ġudizzjarja permezz ta' deċiżjoni tad-9 ta' Settembru 2009. |
7. KONKLUŻJONI
(184) |
Il-Kummissjoni tikkonstata li Franza tat għajnuna b’mod illegali lill-CELF bi ksur tal-Artikolu 108(3) TFUE. |
(185) |
Din l-għajnuna hija inkompatibbli mas-suq intern u għandha tiġi rkuprata mill-awtoritajiet Franċiżi, ħlief għal dak li jikkonċerna l-ammonti mħallsa fl-1980 u l-1981 li huma preskritti. |
(186) |
L-awtoritajiet Franċiżi għandhom għaldaqstant jirkupraw mingħand il-CELF l-ammont ta' EUR 4 631 401 li magħhom għandhom jiżdiedu l-imgħaxijiet għal kull waħda mill-għajnuniet imħallsa fis-sena b’effett mill-1982. L-ammonti li għandhom jiġu rkuprati jagħtu lok għal imgħaxijiet b’effett mid-data li fiha huma tpoġġew għad-dispożizzjoni tal-benefiċjarju sal-25 ta' Frar 2009, li hija d-data tad-deċiżjoni tat-Tribunal de Commerce de Paris (il-Qorti tal-Kummerċ ta' Pariġi) biex tinbeda l-proċedura ta' salvagwardja. |
ADOTTAT DIN ID-DEĊIŻJONI:
Artikolu 1
L-għajnuna mill-Istat mogħtija minn Franza b’mod illegali, bi ksur tal-Artikolu 108(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, lill-Coopérative d’exportation du livre français (CELF), hija inkompatibbli mas-suq intern.
Artikolu 2
1. Franza hija obbligata li tirkupra l-ammont ta' EUR 4 631 401 li jikkorrispondi għall-ammonti, li CELF irċeviet matul is-snin 1982 sal-2001, bħala l-għajnuna msemmija fl-Artikolu 1.
2. L-ammonti li għandhom jiġu rkuprati jagħtu lok għal imgħaxijiet b’effett mid-data li fiha huma tpoġġew għad-dispożizzjoni tal-benefiċjarju sal-25 ta' Frar 2009, li hija d-data tad-deċiżjoni tat-Tribunal de Commerce de Paris (il-Qorti tal-Kummerċ ta' Pariġi) biex tinbeda l-proċedura ta' salvagwardja.
3. L-imgħaxijiet għandhom jiġu kkalkolati fuq bażi komposta skont il-Kapitolu V tar-Regolament (KE) Nru 794/2004.
Artikolu 3
1. L-irkupru tal-għajnuna msemmi fl-Artikolu 2 għandu jkun immedjat u effettiv.
2. Franza għandha tiżgura li din id-deċiżjoni tiġi implementata fl-erba’ xhur ta' wara d-data tan-notifika tagħha.
Artikolu 4
1. Fix-xahrejn ta' wara n-notifika ta' din id-deċiżjoni, Franza għandha tibgħat l-informazzjoni segwenti:
(a) |
l-ammont totali (prinċipal u imgħaxijiet) li għandu jiġi rkuprat mingħand il-benefiċjarju; |
(b) |
deskrizzjoni dettaljata tal-miżuri li jkunu ttieħdu diġà u dawk li huma previsti biex hija tikkonforma ma' din id-deċiżjoni. |
(c) |
id-dokumenti li juru li l-benefiċjarju ntalab iħallas lura l-għajnuna. |
2. Franza għandha żżomm lill-Kummissjoni informata minn qabel bil-miżuri nazzjonali li jittieħdu biex tiġi implementata din id-deċiżjoni sal-ikrupru sħiħ tal-għajnuna msemmi fl-Artikolu 2. Hija għandha tibgħat, immedjatament, fuq sempliċi talba tal-Kummissjoni, l-informazzjoni kollha fuq il-miżuri li jkunu ttieħdu diġà u dawk li jkunu previsti biex hija tikkonforma ma' din id-deċiżjoni. Hija għandha tipprovdi l-informazzjoni dettaljata li tikkonċerna l-ammont tal-għajnuna u l-imgħaxijiet li jkunu ġew irkuprati diġà mingħand il-benefiċjarju.
Artikolu 5
Din id-deċiżjoni hija indirizzata lil Franza.
Magħmul fi Brussell, l-14 ta’ Diċembru 2010.
Għall-Kummissjoni
Joaquín ALMUNIA
Viċi-President
(1) B’effett mill-1 ta' Diċembru 2009, l-Artikoli 86, 87 u 88 tat-Trattat KE saru rispettivament l-Artikoli 106, 107 u 108 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (“TFUE”). F’dawn it-tliet każijiet, id-dispożizzjonijiet huma sostanzjalment identiċi. Għall-finijiet ta' din id-deċiżjoni, ir-riferimenti li saru għall-Artikoli 106, 107 u 108 tat-TFUE għandhom jittieħdu, jekk ikun hemm bżonn, bħala li saru għall-Artikoli 86, 87 u 88 tat-Trattat KE rispettivament.
(2) ĠU C 366 tal-5.12.1996, p. 7; ĠU C 142 tat-23.6.2009, p. 6.
(3) Sentenza tal-Qorti Ġenerali tal-15 ta' April 2008, Société internationale de diffusion et d’édition (SIDE) vs Il-Kummissjoni (T-348/04, Ġabra p. II-625).
(4) ĠU L 85 tat-2.4.2005, p. 27.
(5) Il-Coopérative d’exportation du livre français topera taħt l-isem kummerċjali “Centre d’exportation du livre français” (CELF).
(6) Deċiżjoni NN 127/92 “Għajnuniet lill-esportaturi ta' kotba Franċiżi” (ĠU C 174 tal-25.6.1993, p. 6).
(7) Sentenza tal-Qorti Ġenerali tat-18 ta' Settembru 1995, Société internationale de diffusion et d’édition (SIDE) vs Il-Kummissjoni (T-49/93, Ġabra p. II–2501).
(8) Li sussegwentement sar il-programm “A l’Est de l’Europe”.
(9) ĠU L 44, 18.2.1999, p. 37.
(10) Sentenza tal-Qorti Ġenerali tat-28 ta' Frar 2002, Société internationale de diffusion et d’édition (SIDE) vs Il-Kummissjoni (T-155/98, Ġabra p. II–1179).
(11) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, Franza vs Il-Kummissjoni, Għajnuna għall-Coopérative d’exportation du livre français, (C-332/98, Ġabra p. I–4833).
(12) ĠU C 142, 23.6.2009, p. 6.
(13) ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 8, Vol 1, p. 339 sa 347.
(14) Skont il-Conseil d’Etat, il-Cour administrative d’appel (il-Qorti ta' Appell Amministrattiv ta' Pariġi) setgħet legalment tibbaża fuq il-fatt li ma kienx ippruvat li l-ammont tal-għajnuniet ma kienx jeċċedi l-ispejjeż li jirriżultaw mill-obbligi ta' servizz pubbliku imposti fuq il-CELF, u fuq il-fatt li ma ngħatatx definizzjoni minn qabel u trasparenti tal-bażijiet ta' kumpens.
(15) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta' Frar 2008, Centre d’exportation du livre français (CELF), Ministre de la Culture et de la Communication vs Société internationale de diffusion et d’édition (SIDE) (C-199/06, Ġabra I-00469).
(16) ĠU L 140, 30.4.2004, p. 1.
(17) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta' Marzu 2010, CELF u Ministre de la Culture vs SIDE (C-1/09).
(18) Fis-sentenza tagħha tal-15 ta' April 2008, il-Qorti Ġenerali ma annullatx l-ewwel u t-tieni sentenzi tal-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta' April 2004 fejn jingħad “L-għajnuna mogħtija lill- Coopérative d’exportation du livre français (CELF) għall-ipproċessar tal-ordnijiet żgħar ta' kotba bil-Franċiż, li ġiet implementata minn Franza bejn l-1980 u l-2001, tikkostitwixxi għajnuna li taqa’ taħt l-Artikolu 87(1) tat-Trattat KE. Fid-dawl tal-fatt li Franza ma nnotifikatx din l-għajnuna lill-Kummissjoni qabel ma implementatha, din l-għajnuna ngħatat b’mod illegali”.
(19) Pereżempju, fis-sentenza tiegħu tad-19 ta' Diċembru 2008, il-Conseil d’Etat qal li “il-motivi li jirrigwardaw il-klassifikazzjoni tal-ammonti mħallsa lill-CELF bħala għajnuna mill-Istat u l-obbligu li din tiġi notifikata bħala tali ma jistgħux jiġu skartati”. Fil-fatt, fis-sentenza preliminari tiegħu tad-29 ta' Marzu 2006, il-Conseil d’Etat kien diġà kkunsidra li “il-cour administrative d’appel la żnaturat xi provi fil-proċess u lanqas ikklassifikat il-fatti miġjuba quddiemha b’mod mhux preċiż meta hija ddeċidiet li l-għajnuniet inkwistjoni ma kinux ta' natura sempliċiment li jikkumpensaw għall-obbligi ta' servizz pubbliku u kienu jikkostitwixxu għajnuniet mill-Istat suġġetti għall-obbligu ta' notifika lill-Kummissjoni minn qabel”.
(20) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-24 ta' Lulju 2003, Altmark Trans et Regierungspräsidium Magdeburg vs Nahverkehrsgesellschaft Altmark (C-280/00, Ġabra p. I-7747).
(21) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta' Ottubru 2006, Transalpine Ölleitung in Österreich (C-368/04, Ġabra I-09957, punt 34).
(22) Punti 42 et seq.
(23) Punti 66 sa 68.
(24) Punti 50 et seq.
(25) Punt 53.
(26) Punt 54.
(27) Ara t-tabella Nru 1 murija fil-premessa 60 ta' din id-deċiżjoni.
(28) Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-12 ta' Ottubru 2000, Il-Kummissjoni vs Spanja, “Magefesa”, (C-480/98, Ġabra I-08717).
(29) Ara l-punti 63 et seq tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni - Lejn implimentazzjoni effettiva tad-Deċiżjonijiet tal-Kummissjoni li jordnaw lill-Istati Membri biex tiġi rkuprata Għajnuna mill-Istat inkompatibbli li ngħatat kontra l-liġi (ĠU C 272, 15.11.2007, p. 4).