14.3.2017

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 67/3

---

FTEHIM TA' KOOPERAZZJONI

dwar Sħubija u Żvilupp bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha, minn naħa waħda, u r-Repubblika Iżlamika tal-Afganistan, min-naħa l-oħra

IR-RENJU TAL-BELĠJU,

IR-REPUBBLIKA TAL-BULGARIJA,

IR-REPUBBLIKA ĊEKA,

IR-RENJU TAD-DANIMARKA,

IR-REPUBBLIKA FEDERALI TAL-ĠERMANJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-ESTONJA,

L-IRLANDA,

IR-REPUBBLIKA ELLENIKA,

IR-RENJU TA' SPANJA,

IR-REPUBBLIKA FRANĊIŻA,

IR-REPUBBLIKA TAL-KROAZJA,

IR-REPUBBLIKA TALJANA,

IR-REPUBBLIKA TA' ĊIPRU,

IR-REPUBBLIKA TAL-LATVJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-LITWANJA,

IL-GRAN DUKAT TAL-LUSSEMBURGU,

L-UNGERIJA,

IR-REPUBBLIKA TA' MALTA,

IR-RENJU TAN-NETHERLANDS,

IR-REPUBBLIKA TAL-AWSTRIJA,

IR-REPUBBLIKA TAL-POLONJA,

IR-REPUBBLIKA PORTUGIŻA,

IR-RUMANIJA,

IR-REPUBBLIKA TAS-SLOVENJA,

IR-REPUBBLIKA SLOVAKKA,

IR-REPUBBLIKA TAL-FINLANDJA,

IR-RENJU TAL-IŻVEZJA,

IR-RENJU UNIT TAL-GRAN BRITTANJA U L-IRLANDA TA' FUQ,

Il-Partijiet Kontraenti għat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, minn hawn 'il quddiem imsejħa “l-Istati Membri”, u

L-UNJONI EWROPEA, minn hawn 'il quddiem imsejħa “l-Unjoni” jew “l-UE”,

min-naħa waħda, u

IR-REPUBBLIKA IŻLAMIKA TAL-AFGANISTAN, minn hawn 'il quddiem imsejħa “l-Afganistan”,

min-naħa l-oħra,

minn hawn 'il quddiem imsejħin flimkien “il-Partijiet”,

FILWAQT LI JAFFERMAW mill-ġdid l-impenn tagħhom għas-sovranità tal-Afganistan, l-indipendenza u l-integrità territorjali;

FILWAQT LI JAFFERMAW ir-rabta tagħhom lejn il-prinċipji ġenerali tal-liġi internazzjonali, l-iskopijiet u l-prinċipji tal-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti, konvenzjonijiet internazzjonali u r-riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU r-rabtiet storiċi, politiċi u ekonomiċi li jgħaqqdu l-Partijiet;

FILWAQT LI JIKKONFERMAW ix-xewqa li jsaħħu l-kooperazzjoni tagħhom fuq il-bażi ta' valuri kondiviżi u għall-benefiċċju reċiproku tagħhom;

FILWAQ LI JQISU l-għanijiet komuni tal-politika, il-valuri u l-impenji tal-Partijiet, inkluż ir-rispett għall-prinċipji demokratiċi, l-istat tad-dritt, id-drittijiet tal-bniedem u l-governanza tajba;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li dawn il-prinċipji huma parti integrali ta' żvilupp fit-tul;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li l-poplu Afgan, permezz ta' istituzzjonijiet demokratiċi leġittimi tagħhom u skont il-Kostituzzjoni tal-Afganistan, huwa s-sid leġittimu u sewwieq għall-istabbilizzazzjoni, l-iżvilupp u l-proċessi ta' demokratizzazzjoni fl-Afganistan;

BILLI l-Unjoni hija impenjata li tappoġġa l-isforzi tal-Afganistan biex jimmassimizza l-iżvilupp tiegħu matul id-deċennju ta' trasformazzjoni li ġej;

FILWAQT LI JENFASIZZAW l-impenji reċiproċi li saru fil-Konferenzi Internazzjonali dwar l-Afganistan f'Bonn f'Diċembru 2011, f'Tokyo f'Lulju 2012 u f'Londra f'Diċembru 2014;

FILWAQT LI JAFFERMAW mill-ġdid l-impenn tal-Afganistan sabiex ikompli jtejjeb il-governanza u l-impenn tal-Unjoni għal impenn fit-tul mal-Afganistan;

BILLI l-Partijiet jagħtu importanza partikolari lin-natura komprensiva tar-relazzjoni li għandhom bl-intenzjoni li jrawmu permezz ta' dan il-Ftehim;

FILWAQT LI JAFFERMAW mill-ġdid ix-xewqa tagħhom li jippromwovu l-progress ekonomiku u soċjali għall-popli tagħhom u r-rieda tagħhom li jikkonsolidaw, japprofondixxu u jiddiversifikaw ir-relazzjonijiet tagħhom f'oqsma ta' interess reċiproku;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li, f'konformità mal-kostituzzjoni tal-Afganistan, l-għoti tas-setgħa lin-nisa u l-parteċipazzjoni sħiħa tagħhom fuq il-bażi ta' ugwaljanza fl-isferi kollha tas-soċjetà, inkluża parteċipazzjoni fit-teħid ta' deċiżjonijiet fil-proċess politiku fil-livelli kollha, huma fundamentali għall-kisba tal-ugwaljanza u l-paċi;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU l-importanza tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp ma' pajjiżi li qed jiżviluppaw, speċjalment pajjiżi b'ammont baxx ta' dħul, li jkunu għaddew minn kunflitt u mingħajr kosta, għat-tkabbir ekonomiku sostnut u l-iżvilupp sostenibbli tagħhom għat-twettiq fil-ħin u bis-sħiħ tal-għanijiet tal-iżvilupp maqbula internazzjonalment, inklużi l-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju tan-NU u kwalunkwe żvilupp sussegwenti ta' riferiment adottati mill-Afganistan, u għal integrazzjoni mtejba tal-Afganistan fir-reġjun;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li jeħtieġ li jittieħdu miżuri effettivi biex jippromwovu l-integrità u r-responsabbiltà, jiżguraw l-użu korrett tal-fondi pubbliċi u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li l-kooperazzjoni msaħħa bejn il-Partijiet għandha tappoġġa l-abilità tal-Afganistan biex itejjeb il-kwalità tal-amministrazzjoni u l-governanza tiegħu, kif ukoll it-trasparenza u l-effettività tal-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi;

FILWAQT LI JAFFERMAW mill-ġdid l-importanza ta' koordinazzjoni f'fora reġjonali u multilaterali, b'mod partikolari fir-rigward tal-approċċi tal-Partijiet għall-isfidi globali u l-kooperazzjoni ekonomika reġjonali;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li t-terroriżmu huwa theddida lill-poplu u sigurtà komuni tagħhom u jesprimu l-impenn sħiħ tagħhom biex jiġġieldu kull forma ta' terroriżmu, jistabbilixxu kooperazzjoni internazzjonali effettiva u strumenti biex jinqerdu f'konformità mad-dritt internazzjonali, inklużi d-drittijiet tal-bniedem u l-liġi umanitarja;

FILWAQT LI JAFFERMAW mill-ġdid l-impenn komuni tagħhom li jiġġieldu kontra l-kriminalità organizzata, inkluż it-traffikar tal-bnedmin, il-faċilitazzjoni tal-immigrazzjoni illegali u t-traffikar tad-drogi, inkluż permezz ta' mekkaniżmi reġjonali u internazzjonali;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU t-theddida għas-saħħa u s-sigurtà tan-narkotiċi illeċiti u l-bżonn ta' kooperazzjoni reġjonali u internazzjonali biex jiġġieldu l-kultivazzjoni, il-produzzjoni, il-faċilitazzjoni, it-traffikar u l-konsum ta', u d-domanda għal, narkotiċi u d-devjazzjoni ta' prekursuri tad-droga, u filwaqt li jagħrfu l-importanza ta' qligħ tal-għajxien alternattiv għal dawk li jkabbru l-peprin, f'dan il-kuntest;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU l-ħtieġa li jiġu rispettati d-diżarm internazzjonali u l-impenji tan-nonproliferazzjoni;

FILWAQT LI JIKKUNSIDRAW li l-Qorti Kriminali Internazzjonali tikkostitwixxi żvilupp importanti għall-paċi u l-ġustizzja internazzjonali, li timmirra għall-prosekuzzjoni effettiva tal-aktar reati serji ta' tħassib għall-komunità internazzjonali,

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li l-kummerċ u l-investiment barrani dirett se jkollhom rwol sinifikanti fl-iżvilupp tal-Afganistan u li l-Partijiet jagħtu importanza partikolari lill-prinċipji u r-regoli dwar il-kummerċ internazzjonali li jinsabu b'mod partikolari fil-Ftehim li jistabbilixxi l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO);

FILWAQT LI JESPRIMU l-impenn sħiħ tagħhom biex jippromwovu l-iżvilupp sostenibbli fid-dimensjonijiet kollha tiegħu, inklużi aspetti bħall-protezzjoni ambjentali, il-kooperazzjoni effettiva biex jiġġieldu t-tibdil fil-klima u l-promozzjoni effettiva u l-implimentazzjoni ta' standards tax-xogħol rikonoxxuti internazzjonalment;

FILWAQT LI JENFASIZZAW l-importanza tal-kooperazzjoni fuq l-immigrazzjoni;

FILWAQT LI JIRRIKONOXXU li s-sitwazzjoni u d-drittijiet fundamentali tar-refuġjati u persuni spostati internament, inkluż ir-ritorn lejn djarhom b'mod sikur, ordnat u volontarju, jeħtieġu attenzjoni partikolari;

FILWAQT LI JINNOTAW li, fil-każ li l-Partijiet jiddeċiedu, fil-qafas ta' dan il-Ftehim, li jidħlu fi ftehimiet speċifiċi fl-ispazju ta' libertà, sigurtà u ġustizzja li kellhom jiġu konklużi mill-Unjoni skont it-Titolu V tat-Tielet Parti tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, il-provvedimenti ta' tali ftehimiet futuri ma jorbtux lir-Renju Unit u/jew l-Irlanda sakemm l-Unjoni flimkien mar-Renju Unit u/jew l-Irlanda għal dak li jirrigwarda r-relazzjonijiet bilaterali preċedenti tagħhom, ma tinnotifikax lill-Afganistan li r-Renju Unit u/jew l-Irlanda ntrabat/intrabtet b'dawn il-ftehimiet bħala parti mill-Unjoni f'konformità mal-Protokoll (Nru 21) dwar il-pożizzjoni tar-Renju Unit u l-Irlanda fir-rigward tal-Ispazju ta' Libertà, Sigurtà u Ġustizzja, anness mat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea. Bl-istess mod, kwalunkwe miżura interna sussegwenti tal-UE li jkollha tiġi adottata skont l-imsemmi Titolu V biex jiġi implimentat dan il-Ftehim ma tkunx torbot lir-Renju Unit u/jew lill-Irlanda sakemm dawn ma jkunux innotifikaw ix-xewqa tagħhom li jieħdu sehem jew li jaċċettaw tali miżuri b'konformità mal-Protokoll Nru 21. Filwaqt li jinnutaw ukoll li tali ftehimiet futuri jew tali miżuri interni sussegwenti tal-UE jkunu jaqgħu taħt il-Protokoll (Nru 22) dwar il-pożizzjoni tad-Danimarka, anness mat-Trattati msemmija,

FTIEHMU KIF ĠEJ:

TITOLU I

NATURA U KAMP TA' APPLIKAZZJONI

Artikolu 1

Kamp ta' applikazzjoni u għanijiet

1.   B'dan qed tiġi stabbilita Sħubija bejn il-Partijiet fil-limiti tal-kompetenzi rispettivi tagħhom, skont ir-regolamenti, il-proċeduri u r-riżorsi rispettivi tagħhom, u b'rispett sħiħ tar-regoli u l-istandards internazzjonali.

2.   L-għan ta' din is-Sħubija huwa li jissaħħu d-djalogu u l-kooperazzjoni bil-ħsieb li:

(a)	jiġu appoġġati l-paċi u s-sigurtà fl-Afganistan u fir-reġjun;

(b)	jiġu promossi l-iżvilupp sostenibbli, l-ambjent politiku stabbli u demokratiku, u l-integrazzjoni tal-Afganistan fl-ekonomija dinjija;

(c)	jiġi stabbilit djalogu regolari dwar kwistjonijiet politiċi, inkluż il-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-involviment tas-soċjetà ċivili;

(d)	tiġi promossal-kooperazzjoni għall-iżvilupp fil-kuntest tal-impenn komuni tal-Partijiet lejn il-qerda tal-faqar u l-effikaċja tal-għajnuna;

(e)

jiġu żviluppati l-kummerċ u l-investiment bejn il-Partijiet, għall-vantaġġ reċiproku tagħhom u bil-għan li jikkooperaw f'kull qasam ekonomiku, kummerċjali u ta' investiment relatat ta' interess komuni, sabiex jiffaċilitaw il-kummerċ sostenibbli u l-flussi tal-investiment u biex jipprevjenu u jneħħu l-ostakli għall-kummerċ u l-investiment, b'mod konsistenti u komplimentari għal inizjattivi reġjonali li għaddejjin u dawk futuri;

(f)	tittejjeb il-koordinazzjoni bejn il-Partijiet dwar l-isfidi globali, b'mod partikolari billi jippromwovu soluzzjonijiet multilaterali; u

(g)

jittrawwmu d-djalogu u l-kooperazzjoni f'firxa ta' setturi speċifiċi ta' interess reċiproku, inkluż il-modernizzazzjoni tal-amministrazzjoni pubblika u l-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi, il-ġustizzja u l-affarijiet interni, l-ambjent u t-tibdil fil-klima, ir-riżorsi naturali u l-materja prima, ir-riforma tas-settur tas-sigurtà, l-edukazzjoni u t-taħriġ, l-enerġija, it-trasport, l-agrikoltura u l-iżvilupp rurali, is-servizzi finanzjarji, it-tassazzjoni, id-dwana, l-impjiegi u l-iżvilupp soċjali, is-saħħa u s-sikurezza, l-istatistika, il-kooperazzjoni reġjonali, il-kultura, it-teknoloġija tal-informazzjoni u s-settur awdjoviżiv/tal-midja.

3.   F'dan il-kuntest, il-bini tal-kapaċità għandu jingħata attenzjoni partikolari sabiex jiġi appoġġat l-iżvilupp tal-istituzzjonijiet Afgani u jiġi żgurat li l-Afganistan jista' jibbenefika b'mod sħiħ mill-opportunitajiet offruti mill-kooperazzjoni msaħħa taħt dan il-Ftehim.

4.   Il-Partijiet għandhom jinkoraġġixxu l-kuntatti bejn il-membri parlamentari, il-membri tas-soċjetà ċivili u l-professjonisti bil-ħsieb li jkattru l-għanijiet ta' dan il-Ftehim, b'mod partikolari fir-rigward ta' appoġġ lil istituzzjonijiet parlamentari u demokratiċi.

5.   Il-Partijiet għandhom ifittxu li jippromwovu l-komprensjoni, fost oħrajn, permezz ta' kooperazzjoni fost entitajiet bħal gruppi ta' riflessjoni, qasam akkademiku, negozji u l-midja fil-forma ta' seminars, konferenzi, interazzjoni bejn żgħażagħ u attivitajiet oħra.

Artikolu 2

Prinċipji ġenerali

1.   Il-Partijiet jikkonfermaw il-valuri kondiviżi tagħhom kif imfissra fil-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti.

2.   Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-poplu Afgan, permezz ta' istituzzjonijiet demokratiċi leġittimi u skont il-Kostituzzjoni tal-Afganistan, huwa s-sid leġittimu u sewwieq għall-istabbilizzazzjoni, l-iżvilupp u l-proċessi ta' demokratizzazzjoni fl-Afganistan;

3.   Ir-rispett tall-prinċipji demokratiċi u d-drittijiet tal-bniedem, kif stabbilit fid-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u strumenti internazzjonali rilevanti oħrajn dwar id-drittijiet tal-bniedem, u tal-prinċipju tal-istat tad-dritt jirrifletti politiki interni u internazzjonali tal-Partijiet u jikkostitwixxi element essenzjali ta' dan il-Ftehim.

4.   Il-Partijiet jikkonfermaw l-impenn tagħhom li jikkooperaw aktar lejn il-ksib komplut tal-għanijiet ta' żvilupp maqbula internazzjonalment, inkluż l-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju, kif adottati mill-Afganistan u kwalunkwe puni ta' riferiment ta' żvilupp sussegwenti. B'hekk, huma jirrikonoxxu r-responsabbiltà tal-Afganistan biex iħejji u jimplimenta l-pjanijiet tiegħu għal żvilupp ekonomiku u soċjali u għal politiki ta' żvilupp rilevanti, inklużi Programmi ta' Prijorità Nazzjonali. Huma jaffermaw mill-ġdid ir-rabta tagħhom lejn livell għoli ta' protezzjoni ambjentali, soċjetà inklużiva u ugwaljanza bejn is-sessi f'dan il-kuntest.

5.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid ir-rabta tagħhom mal-prinċipji ta' governanza tajba, inkluż l-indipendenza tal-parlamenti u tal-ġudikatura u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni f'kull livell.

6.   Il-Partijiet jaqblu li l-kooperazzjoni taħt dan il-Ftehim se tkun skont il-leġislazzjoni, ir-regoli u r-regolamenti rispettivi tagħhom.

TITOLU II

KOOPERAZZJONI POLITIKA

Artikolu 3

Djalogu politiku

Għandu jiġi stabbilit djalogu politiku regolari bejn il-Partijiet, li jista', kif xieraq, isir fil-livell ministerjali. Dan għandu jsaħħaħ ir-relazzjonijiet ta' bejniethom, jikkontribwixxi għall-iżvilupp tas-sħubija u jżid il-komprensjoni u s-solidarjetà reċiproka. Il-Partijiet għandhom isaħħu d-djalogu politiku tagħhom b'appoġġ għall-interessi komuni tagħhom, inkluż il-pożizzjonijiet rispettivi tagħhom f'fora reġjonali u internazzjonali.

A.   IL-KOOPERAZZJONI FL-OQSMA TAD-DRITTIJIET TAL-BNIEDEM, L-UGWALJANZA BEJN IS-SESSI U S-SOĊJETÀ ĊIVILI

Artikolu 4

Drittijiet tal-bniedem

1.   Minbarra l-Artikolu 1(2)(c) u l-Artikolu 2(3), il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-promozzjoni u l-protezzjoni effettiva tad-drittijiet tal-bniedem, inkluż, kif xieraq, fir-rigward tar-ratifikazzjoni u l-implimentazzjoni ta' strumenti internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem. Huma għandhom jirrevedu l-implimentazzjoni ta' dan l-Artikolu matul il-kors tad-djalogu politiku tagħhom.

2.   Il-kooperazzjoni msemmija fil-paragrafu 1 tista' tinkludi, fost oħrajn:

(a)	l-appoġġ għall-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta' pjanijiet ta' azzjoni nazzjonali fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem;

(b)	il-promozzjoni tad-drittijiet umani u tal-edukazzjoni;

(c)	it-tisħiħ ta' istituzzjonijiet nazzjonali u sottonazzjonali relatati mad-drittijiet tal-bniedem fl-Afganistan;

(d)	it-twaqqif ta' djalogu bis-sens u mifrux fuq bażi wiesgħa dwar id-drittijiet tal-bniedem; u

(e)	it-tisħiħ tal-kooperazzjoni fir-rigward tal-istituzzjonijiet relatati mad-drittijiet tal-bniedem tan-Nazzjonijiet Uniti.

Artikolu 5

Ugwaljanza bejn is-sessi

1.   Il-Partijiet għandhom jikkooperaw biex isaħħu l-politiki u l-programmi relatati mal-ugwaljanza bejn is-sessi, u t-tisħiħ ta' kapaċitajiet istituzzjonali u amministrattivi u biex jappoġġaw l-implimentazzjoni ta' strateġiji dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi, inkluż id-drittijiet u l-għoti tas-setgħa lin-nisa, sabiex jiżguraw il-parteċipazzjoni ekwa tal-irġiel u n-nisa fis-setturi kollha tal-ħajja ekonomika, kulturali, politika u soċjali. B'mod partikolari, il-kooperazzjoni għandha tiffoka fuq it-titjib tal-aċċess tan-nisa għar-riżorsi li huma jeħtieġu għall-eżerċizzju sħiħ tad-drittijiet fundamentali tagħhom, b'mod partikolari l-edukazzjoni.

2.   Il-Partijiet għandhom jippromwovu l-ħolqien ta' qafas adegwat biex:

(a)	jiżguraw li kwistjonijiet relatati mas-sessi jiġu inkorporati kif xieraq fl-istrateġiji, fil-politiki u fil-programmi kollha ta' iżvilupp, b'mod partikolari dawk dwar il-parteċipazzjoni politika, is-saħħa u l-litteriżmu; u

(b)	jaqsmu l-esperjenzi u l-aħjar prattiki għall-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn is-sessi u jippromwovu l-adozzjoni ta' miżuri pożittivi favur in-nisa.

Artikolu 6

Soċjetà ċivili

1.   Il-Partijiet jirrikonoxxu r-rwol u l-kontribuzzjoni potenzjali ta' soċjetà ċivili organizzata, speċjalment tal-akkademiċi, fil-proċess ta' djalogu u ta' kooperazzjoni taħt dan il-Ftehim u jaqblu li jippromwovu djalogu effettiv mas-soċjetà ċivili organizzata u l-parteċipazzjoni effettiva tagħha.

2.   Il-Partijiet għandhom jaħdmu flimkien sabiex irawmu r-rwol tas-soċjetà ċivili, sabiex tkun tista':

(a)	tiġi kkonsultata fil-proċess tat-tfassil tal-politika domestika, skont il-prinċipji demokratiċi u d-dispożizzjonijiet kostituzzjonali;

(b)	tkun informata dwar u tipparteċipa f'konsultazzjonijiet dwar strateġiji tal-iżvilupp u l-kooperazzjoni u linji politiċi settorjali, partikolarment f'oqsma li jikkonċernawha, inklużi l-istadji kollha tal-proċess tal-iżvilupp;

(c)	tirċievi riżorsi finanzjarji, safejn ir-regoli interni ta' kull Parti jippermettu, konsistenti mal-prinċipji tat-trasparenza u r-responsabbiltà, u tisħiħ tal-kapaċitajiet f'oqsma kritiċi; u

(d)	tipparteċipa fl-implimentazzjoni ta' programmi ta' kooperazzjoni fl-oqsma li jikkonċernawha.

B.   TISĦIĦ TAL-PAĊI

Artikolu 7

Politiki li jsaħħu l-paċi, prevenzjoni u soluzzjoni ta' konflitti

1.   Il-Partijiet jenfasizzaw l-impenn tagħhom lejn l-isforzi għall-paċi u r-rikonċiljazzjoni, immexxija mill-Afganistan. Huma jenfasizzaw l-importanza ta' proċess ta' paċi inklużiv ibbażat fuq il-kunsens fost l-Afgani kollha, kif espress fil-Jirga tal-Paċi ta' Lulju 2010 u fil-Loya Jirga tradizzjonali ta' Novembru 2011. Huma jirrikonoxxu li prerekwiżit għal proċess ta' paċi b'suċċess hija s-sjieda tiegħu mill-poplu Afgan u mill-istituzzjonijiet tal-pajjiż, b'appoġġ qawwi mill-komunità internazzjonali.

2.   Il-Partijiet għandhom jippromwovu d-djalogu fost il-pajjiżi fir-reġjun u lil hinn minnu, sabiex ikun jista' jkollhom rwol sħiħ fl-appoġġ u l-iffaċilitar tal-proċess ta' paċi.

3.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid ir-rwol importanti tan-nisa fir-riżoluzzjoni tal-konflitti u fit-tisħiħ tal-paċi. Huma jenfasizzaw l-importanza ta' parteċipazzjoni u involviment totali tan-nisa fl-isforzi kollha għaż-żamma u l-promozzjoni tal-paċi u s-sigurtà, u l-ħtieġa li jiżdied ir-rwol tagħhom fit-teħid ta' deċiżjonijiet fir-rigward tar-riżoluzzjoni tal-konflitti, f'konformità mar-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU 1325(2000).

4.   Attivitajiet konġunti f'dan il-qasam għandhom jinkludu l-promozzjoni tat-tisħiħ tal-paċi fuq żmien twil fl-Afganistan u appoġġ għal rwol attiv għas-soċjetà ċivili f'konformità mal-prinċipji tal-Ftehim Ġdid għall-Impenn fi Stati Fraġli.

C.   APPOĠĠ GĦAS-SIGURTÀ INTERNAZZJONALI

Artikolu 8

Kooperazzjoni fir-rigward tal-Istatut ta' Ruma

Il-Partijiet iqisu li l-funzjonament effettiv tal-Qorti Kriminali Internazzjonali (QKI) jikkostitwixxi żvilupp importanti għall-paċi u għall-ġustizzja internazzjonali. Huma jaffermaw mill-ġdid li l-aktar reati serji ta' tħassib għall-komunità internazzjonali kollha kemm hi għandhom jiġu indirizzati l-ewwel billi jittieħdu miżuri fil-livell domestiku f'kooperazzjoni mal-QKI. Huma jaqblu li jikkooperaw sabiex jippromwovu l-adeżjoni universali mal-Istatut ta' Ruma billi:

(a)	jieħdu passi, kif adatt, biex jirratifikaw l-istrumenti relatati mal-Istatut ta' Ruma, bħalma huma, b'mod partikolari, il-Ftehim dwar il-Privileġġi u l-Immunitajiet tal-QKI;

(b)	jaqsmu l-esperjenza rigward l-aġġustamenti legali meħtieġa sabiex jippermettu r-ratifika u l-implimentazzjoni tal-Istatut ta' Ruma; u

(c)	jieħdu miżuri biex jippreservaw l-integrità tal-Istatut ta' Ruma.

Artikolu 9

Ġlieda kontra l-proliferazzjoni ta' armi ta' qerda massiva u r-riskju kimiku, bijoloġiku, radjoloġiku u nukleari

1.   Il-Partijiet jikkunsidraw li l-proliferazzjoni ta' armi ta' qerda massiva (AQM) u l-mezzi tal-kunsinna tagħhom, kemm għand atturi statali kif ukoll dawk mhux statali, tirrappreżenta waħda mill-aktar theddidiet serji għall-istabbiltà u s-sigurtà internazzjonali.

2.   Il-Partijiet għalhekk jaqblu li jikkooperaw f'fora internazzjonali sabiex jiġġieldu l-proliferazzjoni tal-AQM u l-mezzi ta' kunsinna tagħhom permezz ta' konformità sħiħa ma' u bl-implimentazzjoni nazzjonali tal-obbligi eżistenti tagħhom taħt trattati u konvenzjonijiet multilaterali li jikkonċernaw id-diżarmament u nonproliferazzjoni, kif ukoll taħt ftehimiet oħra nnegozjati fuq livell multilaterali u obbligi internazzjonali. Il-Partijiet jaqblu li din id-dispożizzjoni tikkostitwixxi element essenzjali ta' dan il-Ftehim.

3.   Il-Partijiet jaqblu wkoll li jikkooperaw fi, u li jieħdu passi lejn, it-tisħiħ tal-implimentazzjoni ta' strumenti internazzjonali dwar id-diżarm u n-nonproliferazzjoni ta' AQM, u l-mezzi ta' kunsinna tagħhom li huma applikabbli tal-Partijiet, fost oħrajn, bil-qsim ta' informazzjoni, kompetenzi speċifiċi u esperjenzi.

4.   Il-Partijiet jaqblu wkoll li jikkooperaw u li jikkontribwixxu fil-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-AQM u l-mezzi tal-kunsinna tagħhom, billi jieħdu azzjoni sabiex jiffirmaw, jirratifikaw, jew jaderixxu, kif xieraq, u jimplimentaw b'mod sħiħ, l-istrumenti internazzjonali l-oħra kollha li huma rilevanti.

5.   Il-Partijiet jaqblu wkoll li jikkooperaw sabiex jistabbilixxu kontrolli nazzjonali effettivi fuq l-esportazzjonijiet, li jevitaw il-proliferazzjoni, u li jikkontrollaw l-esportazzjoni kif ukoll it-tranżitu ta' oġġetti relatati mal-AQM, inkluż permezz ta' kontrolli fuq l-użu finali tal-AQM b'teknoloġiji b'użu doppju u b'sanzjonijiet effettivi meta l-kontrolli tal-esportazzjoni jiġu miksura.

6.   Il-Partijiet jirrikonoxxu li r-riskji kimiċi, bijoloġiċi, radjoloġiċi u nukleari (CBRN) jista' ikollhom effetti negattivi għoljin fuq is-soċjetajiet. Huma jirrikonoxxu wkoll li r-riskji jistgħu jirriżultaw minn attivitajiet kriminali (proliferazzjoni, traffikar) inċidenti (industrija, trasport, laboratorji) jew perikli naturali (pandemiji). Konsegwentement, huma jimpenjaw ruħhom li jikkooperaw sabiex isaħħu l-kapaċità istituzzjonali biex itaffu r-riskji tas-CBRN. Dan jista' jinkludi proġetti dwar infurzar legali, regolatorju, xjentifiku u l-istat ta' tħejjija, u l-kooperazzjoni fuq livell reġjonali.

7.   L-Unjoni għandha, kif opportun, tipprovdi appoġġ għal dawn l-isforzi, li jiffukaw fuq it-tisħiħ tal-kapaċità u l-assistenza teknika.

Artikolu 10

Armi ħfief u ta' kalibru żgħir u armi konvenzjonali oħra

1.   Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-manifattura, it-trasferiment u ċ-ċirkolazzjoni illeċiti ta' armi ħfief u ta' kalibru żgħir (SALW), inkluż il-munizzjoni tagħhom, u l-akkumulazzjoni eċċessiva tagħhom, il-ġestjoni ħażina, il-ħażniet mhux assigurati sewwa u l-firxa mhux ikkontrollata tagħhom, ikomplu joħolqu theddida serja għall-paċi u s-sigurtà internazzjonali.

2.   Il-Partijiet jaqblu li jsegwu u jimplimentaw bis-sħiħ l-obbligi rispettivi tagħhom f'dak li jikkonċerna l-ġlieda kontra n-negozju illeċitu ta' SALW, inkluż il-munizzjon tagħhom, skont ftehimiet internazzjonali eżistenti u riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU, kif ukoll l-impenji tagħhom fil-qafas ta' strumenti internazzjonali oħra li huma applikabbli għal dan il-qasam, bħall-Programm ta' Azzjoni tan-NU biex Jipprevjeni, Jikkombatti u Jeqred l-Kummerċ Illegali tas-SALW fl-Aspetti Kollha Tiegħu.

3.   Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza ta' sistemi ta' kontroll domestiku għat-trasferiment ta' armi konvenzjonali f'konformità mal-istandards internazzjonali eżistenti. Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza li japplikaw dawn il-kontrolli b'mod responsabbli, bħala kontribut għall-paċi, is-sigurtà u l-istabbilita internazzjonali u reġjonali, għat-tnaqqis tat-tbatija tal-bnedmin u bħala prevenzjoni tad-devjazzjoni ta' armi konvenzjonali.

4.   Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jikkooperaw u jiżguraw il-koordinazzjoni, il-kumplimentarjetà u s-sinerġija fl-isforzi tagħhom biex jirregolaw jew itejbu r-regolamentazzjoni tal-kummerċ internazzjonali f'armi konvenzjonali u biex jiġi prevenut, miġġieled u meqrud il-kummerċ illeċitu f'armi. Huma jaqblu li jistabbilixxu djalogu politiku regolari li se jakkumpanja u jikkonsolida dan l-impenn.

Artikolu 11

Il-ġlieda kontra t-terroriżmu

1.   Il-Partijiet huma determinati li jiġġieldu t-terroriżmu fil-forom kollha tiegħu, inkluż f'kuntest reġjonali, b'rispett sħiħ għall-istat tad-dritt u l-liġi internazzjonali, u biex jaħdmu flimkien biex jiġi evitat it-tixrid ta' ideoloġiji estremisti u, b'mod partikolari, ir-radikalizzazzjoni taż-żgħażagħ. Huma jimpenjaw ruħhom biex jaħdmu mal-imsieħba internazzjonali tagħhom dwar l-implimentazzjoni komprensiva tal-Istrateġija Globali tan-NU Kontra t-Terroriżmu.

2.   Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw dwar kwistjonijiet rilevanti għall-ġlieda kontra l-attivitajiet terroristiċi u biex jaqsmu informazzjoni dwar il-kwistjonijiet rilevanti kollha, kif xieraq u skont il-liġi domestika u dik internazzjonali. Il-ġlieda kontra t-terroriżmu għandha tirrappreżenta element importanti fil-kooperazzjoni tagħhoma. Huma jaqblu li jippromwovu l-implimentazzjoni ta' strumenti u konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti f'dan il-qasam. F'dan il-kuntest, it-tisħiħ tal-kapaċitajiet se jkopri l-oqsma rilevanti tal-ġustizzja kriminali.

TITOLU III

KOOPERAZZJONI GĦALL-IŻVILUPP

Artikolu 12

Kooperazzjoni għall-iżvilupp

1.   L-għanijiet ċentrali tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp huma l-kisba tal-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju (u kull żvilupp sussegwenti ta' riferiment), il-qerda tal-faqar, l-iżvilupp sostenibbli u l-integrazzjoni fl-ekonomija dinjija, b'attenzjoni partikolari lill-elementi l-aktar vulnerabbli fis-soċjetà. Il-Partijiet jirrikonoxxu li l-kooperazzjoni tagħhom hija essenzjali għall-indirizzar tal-isfidi tal-iżvilupp tal-Afganistan u li l-bini tal-istituzzjoni għandu jkun parti fundamentali ta' dan.

2.   Din il-kooperazzjoni għandha tikkunsidra l-iżvilupp tal-istrateġiji u l-programmi soċjo-ekonomiċi tal-Afganistan, b'mod partikolari l-Istrateġija Nazzjonali ta' Żvilupp u miżuri oħra maqbula f'konferenzi internazzjonali dwar l-iżvilupp tal-Afganistan, id-dikjarazzjoni ta' Londra 2010, il-Proċess ta' Kabul, il-konklużjonijiet tal-Konferenza ta' Bonn ta' Diċembru 2011, id-dikjarazzjoni tal-Konferenza ta' Tokjo dwar Sħubija għal Awtodipendenza fl-Afganistan u fil-Qafas ta' Tokjo dwar ir-Responsabbiltà Reċiproka ta' Lulju 2012, filwaqt li titqies bis-sħiħ l-istrateġija ekonomika u ta' żvilupp, tal-Gvern Afgan “Realizzazjoni tal-Awtodipendenza: Impenji għal Riformi u Sħubija Imġedda”, kif ippreżentata waqt il-konferenza ta' Londra tal-2014.

3.   Il-Partijiet għandhom jużaw il-kooperazzjoni tagħhom għall-iżvilupp, fost oħrajn, sabiex issaħħu l-istituzzjonijiet Afgani ta' governanza u biex jiġu stabbiliti l-kundizzjonijiet għal żvilupp sostenibbli u tkabbir ekonomiku għal żmien twil, b'konformità ma' Programmi ta' Prijorità Nazzjonali u mal-istrateġija ekonomika u ta' żvilupp tal-Afganistan, “Realizzazjoni tal-Awtodipendenza: Impenji għal Riformi u Sħubija Mġedda”. Dawn se jkunu il-vetturi prinċipali għall-implimentazzjoni ta' din l-istrateġija u tal-impenji li għamel l-Afganistan f'Bonn, Tokyo u Londra. L-Unjoni, fil-kooperazzjoni tagħha mal-Afganistan, għandha tqis bis-sħiħ il-Qafas ta' Tokjo dwar ir-Responsabbiltà Reċiproka (jew kull suċċessur tiegħu miftiehem b'mod reċiproku) u, fl-ipprogrammar tal-assistenza tagħha, għandha tqis l-impenji, inklużi l-impenji finanzjarji, u l-arranġamenti dettaljati stabbiliti f'dak il-Qafas.

4.   Il-Partijiet jikkonfermaw l-għan tal-kisba tal-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju, kif adottati mill-Afganistan, u kull żvilupp sussegwenti ta' riferiment, u jsaħħu l-impenn tagħhom lejn id-Dikjarazzjoni ta' Pariġi dwar l-Effikaċja tal-Għajnuna, l-Aġenda ta' Accra għall-Azzjoni u d-Dokument tal-Eżitu ta' Busan, b'mod partikolari b'referenza għal Ftehim Ġdid għall-impenn fi Stati Fraġli.

5.   Il-Partijiet jaqblu li jippromwovu attivitajiet ta' kooperazzjoni skont ir-regolamenti, il-proċeduri u r-riżorsi rispettivi tagħhom u b'rispett sħiħ tar-regoli u n-normi internazzjonali. Huma jaqblu li l-kooperazzjoni tagħhom għall-iżvilupp se tkun konsistenti mar-rekwiżiti tal-impenn komuni tagħhom lejn l-effikaċja tal-għajnuna, implimentata b'mod li tirrispetta s-sjieda Afgana, allinjati ma' prijoritajiet nazzjonali tal-Afganistan, u li jwasslu għal eżiti ta' żvilupp sostenibbli u tanġibbli għall-poplu tal-Afganistan u għal sostenibbiltà ekonomika fit-tul tal-pajjiż, kif miftiehem fil-kuntest ta' konferenzi internazzjonali dwar l-Afganistan. Huma jaqblu li jimmassimizzaw l-potenzjal ta' bini tal-paċi tal-għajnuna għall-iżvilupp kemm jista' jkun fil-qafas tal-Patt il-Ġdid għall-Involviment fi Stati Fraġli.

6.   Il-Partijiet għalhekk jaqblu li jimmonitorjaw l-impatt tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp tagħhom fuq bażi regolari, permezz tal-Kumitat Konġunt stabbilit skont l-Artikolu 49, u sabiex jevalwaw il-kontribuzzjoni tiegħu lejn il-kisba tal-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju, kif adottati mill-Afganistan, u kull żvilupp sussegwenti ta' riferiment.

7.   It-temi segwenti se jkunu integrati sistematikament fl-oqsma kollha tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp: id-drittijiet tal-bniedem, il-kwistjonijiet ta' ġeneru, id-demokrazija, il-governanza tajba, is-sostennibbiltà ambjentali, it-tibdil fil-klima, is-saħħa, l-iżvilupp istituzzjonali u t-tisħiħ tal-kapaċitajiet, miżuri kontra l-korruzzjoni, il-ġlieda kontra n-narkotiċi u l-effikaċja tal-għajnuna.

8.   Fir-rigward ta' komponenti tal-infrastruttura, il-Partijiet għandhom jesploraw l-użu ta' mekkaniżmi bħal taħlit ta' għotjiet u self minn istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali, u mezzi oħra ta' kondiviżjoni tar-riskju, bil-għan li jistimulaw aktar riżorsi u għaldaqstant jiżdied l-impatt tal-assistenza tal-Unjoni.

9.   Il-Partijiet jaqblu li l-kooperazzjoni ekonomika tagħhom għandha tiġi implimentata b'mod li tipproteġi l-interessi tal-membri tas-soċjetà l-aktar vulnerabbli, inklużi n-nisa u t-tfal, b'enfasi fuq is-saħħa, l-edukazzjoni, l-agrikoltura u l-iżvilupp rurali.

10.   Il-Partijiet jaqblu li l-kummerċ għandu jippromwovi żvilupp sostenibbli fid-dimensjonijiet kollha tiegħu u li l-impatti ekonomiċi, soċjali u ambjentali tiegħu jridu jiġu evalwati. Huma jaqblu li jinkoraġġixxu lill-kumpaniji tagħhom biex jadottaw l-ogħla standards ta' kondotta responsabbli tan-negozju, b'konformità ma' prinċipji u standards maqbula internazzjonalment, bħal dawk li jinsabu fil-Linji Gwida tal-OECD għal Intrapriżi Multinazzjonali jew fil-Patt Globali tan-NU.

11.   Il-Partijiet għandhom ifittxu li jippromwovu l-implimentazzjoni effettiva tal-istandards ewlenin dwar ix-xogħol tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) u għandhom isaħħu l-kooperazzjoni dwar kwistjonijiet soċjali u ta' impjiegi, inklużi l-prinċipji ta' xogħol deċenti.

12.   Il-Partijiet ulterjorment għandhom l-għan li jippromwovu politiki maħsuba biex jiggarantixxu l-aċċessibbiltà u l-forniment tal-ikel għall-popolazzjoni u l-għalf għall-bhejjem, b'mod sostenibbli li ma jagħmilx ħsara lill-ambjent.

13.   Il-Partijiet jimpenjaw ruħhom li jaqsmu opinjonijiet u jikkooperaw fil-fora u l-organizzazzjonijiet reġjonali u internazzjonali rilevanti kollha, inklużi n-Nazzjonijiet Uniti u l-aġenziji u l-organizzazzjonijiet tagħha, bil-ħsieb li jtejbu id-diviżjoni tax-xogħol fil-kooperazzjoni tal-iżvilupp u l-effikaċja tal-għajnuna fil-post.

14.   Il-Partijiet jaqblu wkoll li jippromwovu l-kooperazzjoni fl-oqsma msemmija f'dan l-Artikolu bejn gruppi ta' riflessjoni, persuni akkademiċi, organizzazzjonijiet mhux governattivi, in-negozji, l-operaturi kulturali u l-midja permezz tal-organizzazzjoni ta' seminars, konferenzi, u attivitajiet oħra relatati, kif opportun.

TITOLU IV

KOOPERAZZJONI FUQ KWISTJONIJIET TA' KUMMERĊ U INVESTIMENT

Artikolu 13

Kooperazzjoni kummerċjali

1.   Il-Partijiet għandhom jidħlu fi djalogu dwar kummerċ bilaterali u multilaterali kif ukoll dwar kwistjonijiet relatati mal-kummerċ bil-ħsieb li jsaħħu r-relazzjonijiet tal-kummerċ bilaterali u li jtejbu s-sistema tal-kummerċ multilaterali, inkluż is-sostenn għas-sħubija tal-Afganistan mad-WTO.

2.   Il-Partijiet jintrabtu li jippromwovu l-iżvilupp u d-diversifikazzjoni tal-iskambji kummerċjali tagħhom sal-aktar livell għoli possibbli u għall-benefiċċju reċiproku tagħhom. Huma jintrabtu li jistabbilixxu kundizzjonijiet ta' aċċess għas-suq imtejba u prevedibbli billi jaħdmu għall-eliminazzjoni ta' ostakli għall-kummerċ, b'mod partikolari permezz tat-tneħħija fil-ħin ta' ostakli nontariffarji u restrizzjonijiet għall-kummerċ li mhumiex konsistenti mar-regolamenti tad-WTO, u billi jieħdu miżuri biex itejbu t-trasparenza, filwaqt li jikkunsidraw ix-xogħol li twettaq minn organizzazzjonijiet internazzjonali f'dan il-qasam li fihom il-Partijiet huma membri.

3.   Waqt li jagħrfu li l-kummerċ huwa indispensabbli għall-iżvilupp, u li arranġamenti ta' kummerċ preferenzjali kienu ta' ġid għall-pajjiżi li qed jiżviluppaw, il-Partijiet għandhom jaħdmu biex isaħħu l-konsultazzjonijiet u l-kooperazzjoni fuq l-implimentazzjoni effettiva tagħhom.

4.   Il-Partijiet għandhom iżommu lil xulxin informati dwar l-iżvilupp tal-kummerċ u dwar il-politiki relatati mal-kummerċ bħalma huma dawk fuq l-agrikoltura, is-sikurezza tal-ikel, il-protezzjoni tal-konsumatur u l-ambjent. Huma se jesploraw opportunitajiet biex isaħħu r-relazzjonijiet tal-kummerċ u l-investiment tagħhom, inkluż, fejn xieraq, in-negozjar ta' ftehimiet oħrajn ta' interess reċiproku.

5.   Il-Partijiet għandhom jużaw bis-sħiħ l-Għajnuna għall-Kummerċ u programmi oħra rilevanti, inkluża assistenza teknika għat-tisħiħ tal-kapaċitajiet, għall-għanijiet ta' titjib fir-relazzjonijiet kummerċjali u ta' investiment bilaterali tagħhom.

6.   Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza li jippromwovu l-iżvilupp ekonomiku reġjonali, b'konformità mat-Titolu VII.

7.   Il-Partijiet għandhom jikkonsultaw fil-pront, f'konformità mal-Artikolu 54 dwar kull diverġenza ta' opinjonijiet rigward l-applikazzjoni ta' dan it-Titolu.

Artikolu 14

Trattament tan-nazzjon l-aktar iffavorit

1.   Il-Partijiet għandhom jagħtu lil xulxin trattament tan-nazzjon l-aktar iffavorit fil-kummerċ tagħhom, skont il-Ftehim Ġenerali tal-1994 fuq it-Tariffi u l-Kummerċ.

2.   It-trattament tan-nazzjon l-aktar iffavorit previst fil-paragrafu 1 ma għandux japplika għall-preferenzi mogħtija minn kull Parti skont kwalunkwe arranġament li jistabbilixxi unjoni doganali, żona ta' kummerċ ħieles jew żona ekwivalenti ta' trattament preferenzjali.

Artikolu 15

Kwistjonijiet sanitarji u fitosanitarji

1.   Il-Partijiet għandhom jikkooperaw fis-sikurezza tal-ikel u fil-kwistjonijiet sanitarji u fitosanitarji sabiex jipproteġu l-ħajja jew is-saħħa tal-bniedem, l-annimali u l-pjanti fit-territorju tagħhom.

2.   Il-Partijiet għandhom jiddiskutu u jaqsmu informazzjoni dwar il-miżuri rispettivi tagħhom kif definit fil-Ftehim tad-WTO dwar Kwistjonijiet Sanitarji u Fitosanitarji, fil-Konvenzjoni Internazzjonali dwar il-Protezzjoni tal-Pjanti, u mill-Organizzazzjoni Dinjija għas-Saħħa tal-Annimali u fil-Kummissjoni Codex Alimentarius.

3.   Il-Partijiet jaqblu li jimpenjaw ruħhom għall-kooperazzjoni fit-tisħiħ tal-kapaċitajiet dwar kwistjonijiet sanitarji u fitosanitarji. Din il-kooperazzjoni għandha tkun adattata għall-ħtiġijiet ta' kull Parti u titwettaq bil-għan li tassisti lil kull Parti biex tikkonforma mar-rekwiżiti legali tal-Parti l-oħra.

4.   Il-Partijiet għandhom jistabbilixxu djalogu f'waqtu dwar il-kwistjonijiet sanitarji u fitosanitarji fuq talba ta' xi waħda mill-Partijiet.

5.   Il-Partijiet għandhom jaħtru punti ta' kuntatt għall-komunikazzjoni dwar kwistjonijiet rilevanti għal dan l-Artikolu.

Artikolu 16

Barrieri tekniċi għall-kummerċ

Il-Partijiet għandhom jippromwovu l-użu ta' standards internazzjonali u Ewropej mill-Afganistan bħala bażi għar-regolamenti tekniċi u proċeduri ta' valutazzjoni tal-konformità. Dawn għandhom jikkooperaw u jaqsmu informazzjoni dwar l-istandards, ir-regolamenti tekniċi u l-proċeduri ta' valutazzjoni tal-konformità bil-għan li jiġi żgurat li dawn huma ppreparati, adottati u applikati b'mod trasparenti u effettiv u ma joħolqux ostakli bla bżonn għall-kummerċ bilaterali tagħhom.

Artikolu 17

Dwana

1.   Il-Partijiet għandhom jistinkaw biex isaħħu l-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet doganali biex jiżguraw ambjent tal-kummerċ trasparenti u jiffaċilitaw il-kummerċ, isaħħu s-sigurtà tal-katina tal-provvista, jippromwovu s-sikurezza tal-konsumaturi, iwaqqfu l-fluss ta' prodotti li jiksru d-drittijiet ta' proprjetà intellettwali u jiġġieldu l-kuntrabandu u l-frodi.

2.   Għal dak il-għan, il-Partijiet għandhom, b'mod partikolari, jaqsmu kompetenzi speċifiċi u jeżaminaw possibiltajiet sabiex jissimplifikaw il-proċeduri, iżidu t-trasparenza u jiżviluppaw il-kooperazzjoni. Huma għandhom ifittxu wkoll konverġenza tal-opinjonijiet u azzjoni konġunta f'oqsma internazzjonali rilevanti.

3.   Meta jkun il-każ, il-Partijiet għandhom jikkonkludu protokolli dwar il-kooperazzjoni doganali u l-assistenza amministrattiva reċiproka, fil-qafas istituzzjonali stabbilit f'dan il-Ftehim, mingħajr preġudizzju għal forom oħra ta' kooperazzjoni.

4.   Il-Partijiet għandhom jikkooperaw bil-għan li jimmodernizzaw l-amministrazzjoni doganali tal-Afganistan f'konformità mal-konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti, sabiex tittejjeb l-effiċjenza organizzattiva tiegħu u l-effikaċja tal-istituzzjonijiet tiegħu fil-prestazzjoni tas-servizz, filwaqt li jiżguraw amministrazzjoni trasparenti tar-riżorsi pubbliċi u l-kontabilità. It-tisħiħ tal-kapaċitajiet għandu jirrappreżenta element importanti f'din il-kooperazzjoni.

Artikolu 18

Investiment

1.   Il-Partijiet għandhom jinkoraġġixxu l-investiment dirett barrani permezz tal-iżvilupp ta' ambjent ta' investiment attraenti u stabbli. Għal dak il-għan, huma jistgħu, meta jkun meħtieġ, jibdew djalogu konsistenti għat-titjib tal-fehim u tal-kooperazzjoni fuq kwistjonijiet marbuta mal-investiment, jesploraw mekkaniżmi amministrattivi sabiex jiffaċilitaw il-flussi tal-investiment u jippromwovu regoli stabbli, trasparenti u li jservu ta' appoġġ għall-investituri.

2.   Bil-ħsieb li jissaħħaħ l-investiment barrani dirett fl-Afganistan mill-Unjoni, il-Partijiet jenfasizzaw ir-rwol ta' involviment tas-settur privat u, f'dan il-kuntest, jagħrfu l-ħtieġa għal miżuri għas-settur pubbliku u inċentivi bħall-aċċess għall-kreditu u garanziji ta' investiment.

Artikolu 19

Servizzi

Il-Partijiet għandhom jistabbilixxu djalogu kostruttiv immirat, b'mod partikolari, lejn:

(a)	l-iskambju ta' informazzjoni dwar l-ambjenti regolatorji rispettivi tagħhom;

(b)	il-promozzjoni tal-aċċess għas-swieq ta' xulxin;

(c)	il-promozzjoni tal-aċċess għas-sorsi ta' kapital u ta' teknoloġija; u

(d)	il-promozzjoni tal-kummerċ fis-servizzi bejniethom u fi swieq ta' pajjiżi terzi.

Artikolu 20

Moviment ta' kapital

Il-Partijiet għandhom jagħmlu ħilithom sabiex jiffaċilitaw il-moviment ta' kapital sabiex jippromwovu l-għanijiet ta' dan il-Ftehim.

Artikolu 21

Akkwist pubbliku mill-gvern

Il-Partijiet se jikkooperaw bil-għan li jwaqqfu sistema moderna u effettiva ta' akkwist pubbliku mill-gvern fl-Afganistan, f'konformità ma' prinċipji maqbula internazzjonalment dwar it-trasparenza u l-proċeduri tal-akkwist u fuq il-promozzjoni ta' valur ġust u l-aħjar valur għall-flus fl-akkwisti pubbliċi.

Artikolu 22

Trasparenza

Il-Partijiet jirrikonoxxu l-importanza tat-trasparenza u ta' proċess ġust fl-amministrazzjoni ta' liġijiet u regolamenti relatati mal-kummerċ. Għal dak il-għan huma għandhom japplikaw l-Artikolu X tal-Ftehim Ġenerali tal-1994 dwar it-Tariffi u l-Kummerċ u l-Artikolu III tal-Ftehim Ġenerali dwar il-Kummerċ fis-Servizzi.

Artikolu 23

Drittijiet ta' proprjetà intellettwali

1.   Il-Partijiet jaqblu li jħarsu u jirrispettaw id-drittijiet ta' proprjetà intellettwali, inklużi l-indikazzjonijiet ġeografiċi, f'konformità mad-dispożizzjonijiet tal-ftehimiet internazzjonali li tagħhom huma partijiet.

2.   Il-Partijiet għandhom jikkooperaw dwar il-prevenzjoni ta' kwalunkwe tip ta' abbuż tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, inklużi l-indikazzjonijiet ġeografiċi, u dwar il-ġlieda kontra l-iffalsifikar u l-piraterija. Huma jaqblu li jiffaċilitaw dan permezz ta' kooperazzjoni doganali u forom oħrajn xierqa ta' kooperazzjoni amministrattiva, inkluż billi jistabbilixxu u jsaħħu organizzazzjonijiet għall-kontroll u l-protezzjoni ta' tali drittijiet u jsaħħu l-kooperazzjoni fuq mezzi xierqa għall-iffaċilitar tal-protezzjoni u r-reġistrazzjoni tal-indikazzjonijiet ġeografiċi ta' xulxin fit-territorji rispettivi tagħhom, filwaqt li jqisu r-regoli, il-prattiki u l-iżviluppi internazzjonali f'dan il-qasam u l-kapaċitajiet rispettivi tagħhom.

TITOLU V

KOOPERAZZJONI FL-OQSMA TAL-ĠUSTIZZJA U L-AFFARIJIET INTERNI

Artikolu 24

Stat tad-dritt, kooperazzjoni legali u ħidma tal-pulizija

1.   Fil-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tal-ġustizzja u tal-affarijiet interni, il-Partijiet għandhom jagħtu importanza partikolari għall-konsolidazzjoni tal-istat tad-dritt, it-tisħiħ tal-istituzzjonijiet fil-livelli kollha fl-oqsma tal-infurzar tal-liġi u l-amministrazzjoni tal-ġustizzja, inkluż is-sistema penitenzjarja.

2.   Fil-kooperazzjoni tagħhom, il-Partijiet għandhom jiskambjaw informazzjoni dwar sistemi legali u leġislazzjoni. Huma għandhom jagħtu attenzjoni partikolari lid-drittijiet tan-nisa u gruppi vulnerabbli oħra u l-protezzjoni u l-implimentazzjoni ta' dawk id-drittijiet.

3.   Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw sabiex jippromwovu riformi ulterjuri tal-forza tal-pulizija Afgana. L-Afganistan se jieħu passi biex jintroduċi l-aħjar prattiki tal-pulizija ċivili. L-Unjoni se tkompli tagħti l-appoġġ tagħha għall-iżvilupp tas-settur tal-ġustizzja u l-pulizija nazzjonali Afgana, inkluż il-finanzjament tal-forza tal-pulizija fil-qafas tal-Programm Indikattiv Pluriennali 2014-2020, u f'konformità mad-definizzjonijiet tal-Kumitat għall-Għajnuna fl-Iżvilupp tal-OECD (DAC) dwar attivitajiet eliġibbli.

4.   Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw bil-għan li jimmodernizzaw l-amministrazzjoni pubblika tal-Afganistan billi:

(a)	isaħħu l-ġudikatura u s-settur tal-ġustizzja, inkluż is-sistema penitenzjarja, b'enfasi partikolari fuq it-tisħiħ tal-indipendenza tal-ġudikatura;

(b)	itejbu l-effettività tal-pulizija ċivili fl-Afganistan;

(c)	itejbu l-qafas legali u istituzzjonali f'dan is-settur; u

(d)	isaħħu l-kapaċitajiet għat-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politika fis-setturi tal-ġustizzja u s-sigurtà tal-Afganistan.

Artikolu 25

Kooperazzjoni kontra l-kriminalità organizzata u l-korruzzjoni

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata, ekonomika u finanzjarja, inkluża l-korruzzjoni. B'mod partikolari, il-kooperazzjoni għandha tkun immirata lejn l-implimentazzjoni u l-promozzjoni tal-istandards u l-istrumenti internazzjonali rilevanti, bħall-Konvenzjoni tan-NU dwar il-Kriminalità Organizzata Transnazzjonali u l-Protokolli tagħha, u l-Konvenzjoni tan-NU kontra l-Korruzzjoni. Il-Partijiet għandhom jagħtu attenzjoni partikolari lejn ir-rabtiet bejn il-kriminalità organizzata u t-traffikar ta' drogi, prekursuri, materjali perikolużi u armi, it-traffikar tal-bnedmin u l-kuntrabandu tal-migranti. Huma għandhom jikkondividu l-informazzjoni dwar il-kwistjonijiet kollha rilevanti biex jiġġieldu l-attivitajiet kriminali.

Artikolu 26

Ġlieda kontra d-drogi illeċiti

1.   Il-Partijiet għandhom jikkooperaw sabiex jiżguraw strateġija bbilanċjata u integrata fir-rigward ta' kwistjonijiet relatati mad-droga.

2.   Il-politiki u l-azzjonijiet dwar id-drogi għandu jkollhom l-għan li jsaħħu l-istrutturi għall-ġlieda kontra d-drogi illeċiti, inaqqsu l-forniment, it-traffikar u d-domanda ta' drogi illeċiti, u l-immaniġġar tal-konsegwenzi fuq is-saħħa u dawk soċjali tal-abbuż mid-drogi. Il-Partijiet għandhom jikkooperaw sabiex jimpedixxu l-manifattura illeċita ta' drogi narkotiċi u d-devjazzjoni tal-prekursuri kimiċi.

3.   F'konformità ma' dan l-approċċ konġunt, il-Partijiet għandhom jiżguraw li l-ġlieda kontra d-drogi illeċiti tiġi integrata fl-oqsma kollha rilevanti ta' kooperazzjoni, inkluż l-infurzar tal-liġi, il-promozzjoni ta' għajxien leċitu, it-tnaqqis fid-domanda għad-droga u tnaqqis tar-riskji u tal-ħsara.

4.   Il-kooperazzjoni bejn il-Partijiet għandha tinkludi assistenza teknika u amministrattiva lill-Afganistan fl-oqsma msemmijin fil-paragrafu 3, inklużi:

(a)	l-abbozzar leġislattiv u l-iżvilupp tal-politika;

(b)	l-istabbiliment ta' istituzzjonijiet u ċentri ta' informazzjoni nazzjonali;

(c)	l-appoġġ għal azzjoni mis-soċjetà ċivili dwar kwistjonijiet tad-drogi u l-isforzi għat-tnaqqis tad-domanda u l-ħsara tad-drogi, inklużi t-trattament u r-riabilitazzjoni mill-abbuż tad-droga;

(d)	it-taħriġ tal-persunal;

(e)	ir-riċerka relatata mad-drogi; u

(f)	il-prevenzjoni tat-traffikar u tad-devjazzjoni ta' prekursuri tad-droga li jintużaw għall-manifattura illeċiti ta' drogi narkotiċi illeċiti u sustanzi psikotropiċi.

Il-Partijiet jistgħu jaqblu li jinkludu oqsma oħrajn.

5.   Fil-qafas tal-leġislazzjoni rispettiva tagħhom, il-Partijiet għandhom jikkooperaw biex iżżarmaw in-netwerks kriminali transnazzjonali involuti fil-produzzjoni u t-traffikar ta' drogi illeċiti, fost oħrajn permezz tal-iskambju ta' informazzjoni u intelligence, taħriġ, u skambju tal-aħjar prattiki, inkluż tekniċi investigattivi speċjali. Għandu jsir sforz partikolari biex tiġi miġġielda l-penetrazzjoni mill-kriminali fl-ekonomija leċita.

6.   Il-kooperazzjoni fil-livell reġjonali biex jiġi miġġieled it-traffikar ta' droga għandha tikkomplementa dan l-approċċ, inkluż permezz ta' kuntatti diplomatiċi u f'fora reġjonali li fihom il-Partijiet jipparteċipaw, bħal dawk imsemmija fl-Artikolu 48.

7.   Il-Partijiet għandhom jaqblu dwar il-mezzi ta' kooperazzjoni sabiex jinkisbu dawn l-għanijiet. L-azzjoni għandha tkun ibbażata fuq prinċipji miftiehma b'mod komuni skont il-konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti, id-Dikjarazzjoni Politika u d-Dikjarazzjoni dwar il-Prinċipji ta' Gwida rigward it-Tnaqqis fid-Domanda għad-Drogi, kif adottata mill-Assemblea Ġenerali tan-NU fl-20 sessjoni speċjali dwar il-problema dinjija tad-drogi f'Ġunju 1998, id-Dikjarazzjoni Politika u l-Pjan ta' Azzjoni dwar il-Kooperazzjoni Internazzjonali lejn Strateġija Bilanċjata fil-Ġlieda kontra l-Problema Dinjija tad-Drogi kif adottati waqt it-52 sessjoni tas-Segment ta' Livell Għoli tal-Kummissjoni tan-NU dwar id-Drogi Narkotiċi f'Marzu 2009, u d-Dikjarazzjoni tat-Tielet Konferenza Ministerjali tal-Imsieħba tal-Patt ta' Pariġi dwar il-Ġlieda kontra t-Traffiku Illeċitu tal-Oppjati li Joriġina mill-Afganistan.

Artikolu 27

Kooperazzjoni fil-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu

1.   Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw sabiex jipprevjenu l-użu tas-sistemi finanzjarji tagħhom u n-negozji u l-professjonijiet mhux finanzjarji magħżula għal skopijiet ta' ħasil tar-rikavat minn attività kriminali u l-iffinanzjar tat-terroriżmu.

2.   Il-Partijiet jaqblu li jippromwovu għajnuna teknika u amministrattiva bil-għan li jiġu żviluppati u implimentati r-regolamenti u l-iffunzjonar effettiv ta' mekkaniżmi fil-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu. B'mod partikolari, il-kooperazzjoni għandha tippermetti l-qsim ta' informazzjoni rilevanti fi ħdan il-qafas tal-leġislazzjonijiet rispettivi u l-adozzjoni ta' standards xierqa sabiex jiġu miġġielda l-ħasil ta' flus u l-finanzjament tat-terroriżmu liema standards ikunu ekwivalenti għal dawk adottati mill-Unjoni u mill-entitajiet internazzjonali li jaħdmu f'dan il-qasam, bħalma hi t-Task Force ta' Azzjoni Finanzjarja (FATF).

Artikolu 28

Kooperazzjoni dwar il-migrazzjoni

1.   Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw bil-għan li jevitaw li l-flussi migratorji irregolari mit-territorju tagħhom lejn it-territorju tal-parti l-oħra.

2.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-importanza ta' ġestjoni konġunta tal-flussi migratorji bejn l-Afganistan u l-Unjoni u jimpenjaw ruħhom li jinvolvu ruħhom fi djalogu komprensiv u kooperazzjoni dwar kwistjonijiet relatati mal-migrazzjoni, f'konformità ma' approċċ Globali tal-Unjoni għall-Migrazzjoni u l-Mobbilità u l-konvenzjonijiet internazzjonali rilevanti. Dan id-djalogu u l-kooperazzjoni għandhom ikopru kwistjonijiet li jaffettwaw l-ażil, ir-relazzjonijiet bejn il-migrazzjoni u l-iżvilupp, l-immigrazzjoni regolari u irregolari, ir-ritorn, ir-riammissjoni, il-viżi, il-ġestjoni tal-fruntieri, is-sigurtà tad-dokumenti, il-ġlieda kontra t-traffikar tal-bnedmin u l-kuntrabandu tal-migranti.

3.   Kooperazzjoni fl-oqsma msemmija taħt dan l-Artikolu jistgħu jinkludu wkoll miżuri ta' tisħiħ tal-kapaċitajiet.

4.   Il-Partijiet jaqblu li jikkonkludu, fuq talba ta' kull Parti, ftehim li jkun jirregola l-obbligi speċifiċi dwar riammissjoni, inklużi provedimenti rigward ċittadini ta' pajjiżi oħra u persuni mingħajr stat.

Artikolu 29

Protezzjoni konsulari

L-Afganistan jaqbel li l-awtoritajiet konsulari u diplomatiċi ta' kwalunkwe Stat Membru tal-Unjoni Ewropea rappreżentat għandu jipprovdi protezzjoni lil kwalunkwe ċittadin ta' Stat Membru tal-Unjoni Ewropea li m'għandux rappreżentanza effettiva permanenti fl-Afganistan f'pożizzjoni li tagħti protezzjoni konsulari f'każ partikolari, bl-istess kundizzjonijiet bħaċ-ċittadini ta' dak l-Istat Membru tal-Unjoni Ewropea.

Artikolu 30

Protezzjoni ta' data personali

1.   Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw, sabiex jgħollu l-livell tal-protezzjoni ta' data personali għall-ogħla standards internazzjonali, bħal dawk li jinsabu, fost oħrajn, fil-Linji Gwida għar-Regolamentazzjoni ta' Fajls Kompjuterizzati b'Data Personali adottati mir-Riżoluzzjoni tal-Assemblea Ġenerali tan-NU 45/95 tal-14 ta' Diċembru 1990.

2.   Il-kooperazzjoni dwar il-protezzjoni tad-data personali tista' tinkludi, fost oħrajn, l-assistenza teknika fil-qsim ta' informazzjoni u għarfien espert.

TITOLU VI

KOOPERAZZJONI SETTORJAL

Artikolu 31

Modernizzazzjoni tal-amministrazzjoni pubblika

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw bil-ħsieb li jinbena servizz ċivili professjonali, indipendenti u effettiv fl-Afganistan fil-livell nazzjonali u fuq dak sottonazzjonali. Il-kooperazzjoni f'dan il-qasam għandha tiffoka fuq it-taħriġ u t-tisħiħ tal-kapaċitajiet, bil-ħsieb li:

(a)	titjieb l-effiċjenza organizzazzjonali;

(b)	tiżdied l-effikaċja tal-istituzzjonijiet fit-twassil tas-servizz;

(c)	tiġi żgurata l-amministrazzjoni trasparenti tar-riżorsi pubbliċi u l-kontabilità;

(d)	jitjieb il-qafas legali u istituzzjonali; u

(e)	jitjiebu t-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politika.

Artikolu 32

Ġestjoni tal-finanzi pubbliċi

Minbarra l-Artikolu 31, il-Partijiet għandhom isaħħu l-kooperazzjoni tagħhom dwar kwistjonijiet li jirrigwardaw il-ġestjoni tal-finanzi pubbliċi fl-Afganistan. Il-kooperazzjoni għandha tiffoka fuq:

(a)	il-ġestjoni tal-baġit fuq livell nazzjonali u sottonazzjonali;

(b)	flussi finanzjarji trasparenti bejn l-awtoritajiet tal-baġit u bejn dawk l-awtoritajiet u benefiċjarji u destinatarji;

(c)	viġilanza, inkluż mill-Parlament u korpi indipendenti tal-awditjar; u

(d)	mekkaniżmi biex jindirizzaw b'mod effettiv u fil-pront kull irregolarità fl-użu tal-fondi pubbliċi.

L-Unjoni għandha tipprovdi appoġġ f'dawk l-oqsma kif xieraq, billi tiffoka fuq l-iżvilupp tal-kapaċità u l-assistenza teknika.

Artikolu 33

Governanza tajba fil-qasam tat-taxxa

Bil-ħsieb li jsaħħu u jiżviluppaw l-attivitajiet ekonomiċi filwaqt li jikkunsidraw il-ħtieġa li jiġi żviluppat qafas regolatorju adatt, il-Partijiet jirrikonoxxu u jimpenjaw ruħhom li jimplimentaw il-prinċipji ta' governanza tajba fil-qasam tat-taxxa. Huma għandhom jagħmlu kull sforz possibbli biex jikkooperaw għal dan l-għan, b'mod partikolari sabiex jiġi iffaċilitat il-ġbir ta' dħul fiskali fl-Afganistan u biex tgħin lill-Afganistan biex jiżviluppa miżuri għall-implimentazzjoni effettiva ta' dawn il-prinċipji.

Artikolu 34

Servizzi finanzjarji

1.   Il-Partijiet jaqblu wkoll li jsaħħu l-kooperazzjoni bil-ħsieb li jtejbu s-sistemi tal-kontabbiltà, dawk superviżorji u regolatorji tal-banek, l-assigurazzjoni u oqsma oħrajn fis-settur finanzjarju.

2.   Il-Partijiet għandhom jikkooperaw biex jiżviluppaw l-oqfsa regolatorji u legali tal-Afganistan, l-infrastruttura u r-riżorsi umani kif ukoll jintroduċu governanza korporattiva u standards internazzjonali dwar il-kontabilità fis-suq kapitali tal-Afganistan.

Artikolu 35

Statistika

1.   Il-Partijiet jaqblu li jibnu u jiżviluppaw aktar il-kapaċità statistika billi jippromwovu l-armonizzazzjoni tal-metodu statistiku u l-użu tal-aħjar prattiki b'referenza għal esperjenza tal-Unjoni, inkluż il-ġbir u t-tixrid tal-informazzjoni statistika. Dan se jippermettilhom jużaw, fuq bażi aċċettabbli u b'mod reċiproku, statistika dwar kull qasam kopert minn dan il-Ftehim li jwassal għall-ġbir, l-ipproċessar, l-analiżi u d-disseminazzjoni tad-data statistika.

2.   Il-kooperazzjoni fil-qasam tal-istatistika għandha tiffoka fuq l-iskambju tal-għarfien, it-trawwim ta' prattiki tajba u r-rispett għal Prinċipji Fundamentali tal-Istatistika Uffiċjali tan-NU u l-Kodiċi ta' Prattika tal-Istatistika Ewropea, bil-ħsieb li jtejbu l-kwalità tal-istatistika.

Artikolu 36

Ġestjoni tar-riskju ta' diżastru

1.   Il-Partijiet jaqblu li jżidu l-kooperazzjoni fil-ġestjoni tar-riskju ta' diżastru. L-enfasi għandha titqiegħed fuq l-azzjonijiet ta' prevenzjoni u l-approċċi proattivi biex jiġu ttrattati l-perikli u r-riskju u t-tnaqqis tar-riskju ta', jew il-vulnerabilità għad-diżastri naturali.

2.   Il-Kooperazzjoni f'dan il-qasam tista' tiffoka fuq:

(a)	it-tnaqqis tar-riskju ta' diżastri, speċjalment ir-reżiljenza, il-prevenzjoni u l-mitigazzjoni;

(b)	il-ġestjoni tal-għarfien, l-innovazzjoni, ir-riċerka u l-edukazzjoni għall-bini ta' kultura ta' sigurtà u ta' reżiljenza fil-livelli kollha;

(c)	il-valutazzjoni, il-monitoraġġ u r-rispons tar-riskju ta' diżastru; u

(d)	l-appoġġ għall-iżvilupp ta' kapaċità tal-ġestjoni tar-riskju.

Artikolu 37

Riżorsi naturali

1.   Il-Partijiet jaqblu li jtejbu l-kooperazzjoni u t-tisħiħ tal-kapaċitajiet rigward l-esplojtazzjoni, l-iżvilupp, l-ipproċessar u l-kummerċjalizzazzjoni ta' riżorsi naturali.

2.   Din il-kooperazzjoni għandha tindirizza l-iżvilupp sostenibbli ta' riżorsi naturali billi ssaħħaħ il-qafas regolatorju, il-protezzjoni ambjentali u r-regolamenti tas-sikurezza. Bil-ħsieb li jitrawmu kooperazzjoni u ftehim reċiproku akbar, kull Parti tista' titlob laqgħat ad hoc fuq kwistjonijiet marbuta mar-riżorsi naturali.

3.   F'konformità mat-Titolu IV, il-Partijiet għandhom jikkooperaw bil-għan li joħolqu ambjent trasparenti favorevoli għall-investiment barrani dirett, b'mod partikolari fis-settur tal-minjieri.

4.   Il-Partijiet, filwaqt li jikkunsidraw il-politiki u l-għanijiet ekonomiċi rispettivi u bil-ħsieb li jrawmu l-kummerċ, jaqblu li jippromwovu kooperazzjoni fit-tneħħija tal-ostakli għall-kummerċ tar-riżorsi naturali.

5.   Fuq talba ta' xi waħda mill-Partijiet, kull kwistjoni li tirrigwarda l-kummerċ fir-riżorsi naturali tista' tiġi mqajma u indirizzata f'laqgħat tal-Kumitat Konġunt, kif previst fl-Artikolu 49.

Artikolu 38

Edukazzjoni, riċerka, żgħażagħ u taħriġ vokazzjonali

1.   Il-Partijiet jaqblu li jippromwovu kooperazzjoni fl-edukazzjoni, ir-riċerka, iż-żgħażagħ u t-taħriġ vokazzjonali. Huma jaqblu li jżidu l-għarfien dwar l-opportunitajiet edukattivi fl-Unjoni u fl-Afganistan.

2.   Il-Partijiet, barra minn hekk, għandhom jinkoraġġixxu azzjoni biex:

(a)	jinħolqu rabtiet bejn l-istituzzjonijiet ta' edukazzjoni għolja rispettivi, aġenziji speċjalizzati u organizzazzjonijiet taż-żgħażagħ;

(b)	jiġi promossi l-iskambju ta' informazzjoni u l-kompetenzi, il-mobilità tal-istudenti, iż-żgħażagħ u persuni li jaħdmu magħhom, riċerkaturi, akkademiċi u esperti oħra; u

(c)	jiġu appoġġati t-tisħiħ tal-kapaċitajiet u l-iżvilupp ta' kwalità fit-tagħlim, filwaqt li jittieħed vantaġġ ta' esperjenzi rilevanti oħra li jkunu kisbu f'dan il-qasam.

3.   Il-Partijiet jaqblu li jippromwovu l-implimentazzjoni ta' programmi għall-edukazzjoni għolja u għaż-żgħażagħ, bħal pereżempju l-programm Erasmus+ tal-Unjoni, u għall-mobbilità u t-taħriġ tar-riċerkaturi, bħall-programm Marie Skłodowska-Curie, u biex jinkoraġġixxu l-istituzzjonijiet edukattivi tagħhom biex jikkooperaw fi programmi konġunti bil-ħsieb li jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni u l-mobbilità akkademika u jrawmu kooperazzjoni bejn l-organizzazzjonijiet taż-żgħażagħ, inkluż billi jsaħħu l-mobbilità taż-żgħażagħ u persuni li jaħdmu magħhom fil-kuntest ta' edukazzjoni u tagħlim mhux formali.

4.   Il-kooperazzjoni fir-riċerka għandha tkun imħeġġa, inkluż permezz ta' Orizzont 2020 — il-Programm Qafas tal-Unjoni għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (2014-2020).

Artikolu 39

Enerġija

1.   Il-Partijiet għandhom jaħdmu sabiex isaħħu l-kooperazzjoni fis-settur tal-enerġija, bil-ħsieb li titjieb il-ġenerazzjoni, il-provvista u l-użu tal-enerġija fl-Afganistan, inkluż iżda mhux limitat għal:

(a)	il-promozzjoni tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli u l-effiċjenza enerġetika;

(b)	il-kooperazzjoni teknoloġika mtejba; u

(c)	it-taħriġ vokazzjonali;

2.   Il-Partijiet jirrikonoxxu li qafas trasparenti, nondiskriminatorju, mhux ta' tfixkil u bbażat fuq ir-regoli, hu l-aħjar mod biex jinħoloq ambjent favorevoli għall-investiment barrani dirett fis-settur tal-enerġija.

Artikolu 40

Trasport

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw b'mod attiv f'oqsma ta' interess reċiproku dwar il-mezzi kollha ta' trasport, b'mod partikolari l-avjazzjoni, u konnessjonijiet intermodali, bil-għan, fost oħrajn, li:

(a)	jiġi ffaċilitat il-moviment ta' merkanzija u passiġġieri;

(b)	jiġu żgurati s-sikurezza, is-sigurtà u l-ħarsien tal-ambjent;

(c)	jiġi mħarreġ il-persunal; u

(d)	jiżdiedu l-opportunitajiet ta' investiment, bil-ħsieb li jippromwovu l-iżvilupp ekonomiku permezz ta' titjib tal-konnessjonijiet tat-trasport fir-reġjun.

Artikolu 41

Impjiegi u żvilupp soċjali

1.   Fil-kuntest tal-Artikolu 12, il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw fil-qasam tal-impjiegi u l-iżvilupp soċjali, inkluż l-iżvilupp tas-suq tax-xogħol u l-impjieg taż-żgħażagħ, is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol, l-ugwaljanza bejn is-sessi u x-xogħol deċenti.

2.   Il-forom ta' kooperazzjoni jistgħu jinkludu, fost oħrajn, programmi u proġetti speċifiċi, kif maqbula b'mod reċiproku, u djalogu, kooperazzjoni u inizjattivi dwar suġġetti ta' interess komuni fuq livell bilaterali jew multilaterali, bħal fil-kuntest tal-ILO.

Artikolu 42

Agrikoltura, żvilupp rurali, bhejjem u irrigazzjoni

Il-Partijiet jaqblu li jikkooperaw bil-ħsieb li jiżviluppaw il-kapaċitajiet tal-Afganistan fl-oqsma tal-agrikoltura, it-trobbija tal-annimali u l-għajxien rurali. Din il-kooperazzjoni għandha tinkludi:

(a)	politika agrikola u żieda fil-produttività bil-għan li tiġi żgurata s-sigurtà tal-ikel;

(b)	f'konformità mat-Titolu IV, il-possibiltajiet ta' faċilitazzjoni ta' negozju agrikolu u kummerċ f'prodotti agrikoli, inklużi l-kummerċ fil-pjanti, l-annimali, il-bhejjem u l-prodotti tagħhom, fid-dawl ta' żvilupp ulterjuri ta' industriji b'fokus primarju fuq is-settur rurali;

(c)	it-trattament xieraq tal-annimali u tal-bhejjem;

(d)	l-iżvilupp rurali;

(e)	skambju ta' esperjenza u netwerks ta' kooperazzjoni bejn l-aġenti lokali jew l-operaturi ekonomiċi f'oqsma partikolari bħar-riċerka u t-trasferiment tat-teknoloġija;

(f)	l-iżvilupp tal-politika dwar is-saħħa u l-kwalità tal-pjanti, l-annimali u l-bhejjem;

(g)	proposti u inizjattivi ta' kooperazzjoni sottomessi lill-organizzazzjonijiet agrikoli internazzjonali;

(h)	l-iżvilupp ta' agrikultura sostenibbli u li ma tagħmilx ħsara lill-ambjent, inkluża l-produzzjoni tal-għelejjel, il-bijokarburanti u t-trasferiment tal-bijoteknoloġiji;

(i)	il-protezzjoni tal-varjetà tal-pjanti, it-teknoloġija taż-żrieragħ, il-bijoteknoloġija agrikola;

(j)	l-iżvilupp ta' bażijiet ta' data u netwerk ta' informazzjoni fuq l-agrikoltura u l-bhejjem; u

(k)	taħriġ fuq l-agrikoltura u l-qasam veterinarju.

Artikolu 43

Ambjent u tibdil fil-klima

1.   Il-Partijiet għandhom jikkooperaw bil-għan li jassistu lill-Afganistan biex jintroduċi livell għoli ta' ħarsien ambjentali u jippromwovi l-konservazzjoni u l-ġestjoni tar-riżorsi naturali u d-diversità bijoloġika, inklużi l-foresti, fl-interess ta' żvilupp sostenibbli u l-adattament u l-mitigazzjoni għat-tibdil fil-klima.

2.   Il-Partijiet għandhom l-għan li jippromwovu r-ratifikazzjoni, l-implimentazzjoni u l-konformità mal-ftehimiet ambjentali multilaterali fuq l-ambjent u t-tibdil fil-klima.

3.   Il-Partijiet għandhom l-għan li jsaħħu l-kooperazzjoni fuq l-adattament għat-tibdil u l-mitigazzjoni fil-klima, b'enfasi partikolari fuq ir-riżorsi tal-ilma.

Artikolu 44

Saħħa pubblika

Il-Partijiet jaqblu li l-kooperazzjoni tagħhom se tindirizza r-riforma tas-settur tas-saħħa u l-prevenzjoni u l-kontroll ta' mard maġġuri, inklużi l-promozzjoni u l-implimentazzjoni tal-ftehimiet internazzjonali dwar is-saħħa. Din għandha tinkludi wkoll sforzi biex tkabbar l-aċċess għall-kura tas-saħħa bażika fl-Afganistan, itejjeb il-kwalità ta' servizzi tas-saħħa għall-gruppi vulnerabbli, b'mod partikolari n-nisa u t-tfal, iżid l-aċċess għal ilma nadif u sanità, u tippromwovi l-iġjene.

Artikolu 45

Kultura

1.   Il-Partijiet jaqblu li jippromwovu l-kooperazzjoni fuq affarijiet kulturali sabiex iżidu l-fehim reċiproku u l-għarfien dwar il-kulturi rispettivi tagħhom. Għal dan l-għan, huma għandhom jappoġġaw u jippromwovu azzjoni rilevanti mis-soċjetà ċivili. Huma għandhom jirrispettaw id-diversità kulturali.

2.   Il-Partijiet għandhom jaħdmu biex jieħdu miżuri xierqa sabiex jippromwovu skambji kulturali u jwettqu inizjattivi konġunti f'diversi oqsma kulturali, inkluża l-kooperazzjoni fuq il-konservazzjoni tal-patrimonju.

3.   Il-Partijiet jaqblu li jikkonsultaw u jikkooperaw f'fora internazzjonali rilevanti, bħall-Unesco, sabiex isegwu l-għanijiet komuni bħal promozzjoni tad-diversità kulturali kif ukoll il-protezzjoni tal-wirt kulturali. Fir-rigward tad-diversità kulturali, il-Partijiet jaqblu wkoll li jippromwovu l-implimentazzjoni tal-Konvenzjoni tal-Unesco tal-2005 dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità tal-Espressjonijiet Kulturali.

Artikolu 46

Is-soċjetà tal-informazzjoni

Filwaqt li jirrikonoxxu li t-teknoloġiji tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni (ICT) huma element ewlieni tal-ħajja moderna u huma ta' importanza vitali għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali, il-Partijiet għandhom jaqsmu opinjonijiet dwar il-politiki rispettivi tagħhom f'dan il-qasam, bil-għan li jippromwovu l-iżvilupp ekonomiku, inkluża l-konnettività għall-edukazzjoni u r-riċerka. Huma għandhom, kif opportun, jikkunsidraw kif l-aħjar li jikkooperaw f'dan il-qasam, b'mod partikolari fir-rigward tal-kummerċ fil-prodotti tal-ICT, tal-aspetti regolatorji dwar il-komunikazzjoni elettronika u l-kwistjonijiet tas-soċjetà tal-informazzjoni.

Artikolu 47

Politika awdjoviżiva u tal-midja

Il-Partijiet jinkoraġġixxu, jappoġġaw u jiffaċilitaw l-iskambji, il-kooperazzjoni u d-djalogu bejn l-istituzzjonijiet u l-aġenti rilevanti tagħhom fl-oqsma tal-politika awdjoviżiva u tal-midja. Huma jaqblu li jistabbilixxu djalogu regolari f'dawn l-oqsma.

TITOLU VII

KOOPERAZZJONI REĠJONALI

Artikolu 48

Kooperazzjoni reġjonali

1.   Il-Partijiet jirrikonoxxu li inizjattivi ta' kooperazzjoni reġjonali huma meħtieġa biex jerġa jinkiseb l-istatus tal-Afganistan ta' art pont bejn l-Asja Ċentrali, in-Nofsinhar tal-Asja u tal-Lvant Nofsani u biex jkunu stimulati t-tkabbir ekonomiku u l-istabbiltà politika fir-reġjun. F'dan ir-rigward, huma jaqblu li jikkooperaw fil-promozzjoni tal-kooperazzjoni reġjonali permezz ta' miżuri li jappoġġaw l-isforzi tat-tisħiħ tal-kapaċitajiet tal-Gvern Afgan, b'mod partikolari l-Ministeru tal-Affarijiet Barranin. Kapaċità mtejba tippermetti lill-Gvern biex ikollu rwol akbar fid-diversi proċessi, organizzazzjonijiet u fora reġjonali. Din il-kooperazzjoni tista' tinkludi t-tisħiħ tal-kapacitajiet u l-miżura għall-bini ta' kunfidenza bħal skemi ta' taħriġ, workshops u seminars, skambji ta' esperti, studji, u azzjonijiet oħrajn miftiehma mill-Partijiet.

2.   Il-Partijiet ifaħħru u jtennu l-appoġġ tagħhom għall-Proċess ta' Istanbul bħala inizjattiva importanti biex tkun promossal-kooperazzjoni politika bejn l-Afganistan u l-ġirien tiegħu, inkluż permezz ta' miżuri għall-bini ta' kunfidenza, kif miftiehem fil-Konferenza Ministerjali l-Qalba tal-Asja f'Kabul fl-14 ta' Ġunju 2012. L-Unjoni għandha tappoġġa l-isforzi tal-Afganistan biex tiġi żgurata implimentazzjoni effettiva ta' miżuri ta' bini ta' kunfidenza u impenji reġjonali oħra.

3.   Il-Partijiet jaqblu wkoll li jippromwovu l-kooperazzjoni reġjonali permezz tal-kuntatti diplomatiċi tagħhom u f'fora reġjonali li fihom jipparteċipaw.

TITOLU VIII

QAFAS ISTITUZZJONALI

Artikolu 49

Kumitat Konġunt

1.   Kumitat Konġunt huwa hawnhekk stabbilit, magħmul minn rappreżentanti tal-Partijiet fuq l-ogħla livell possibbli, li l-kompiti tiegħu għandhom ikunu li:

(a)	jiżgura l-funzjonament u l-implimentazzjoni tajba ta' dan il-Ftehim;

(b)	jistabbilixxi prijoritajiet fir-rigward tal-għanijiet ta' dan il-Ftehim;

(c)	jissorvelja l-iżvilupp tar-relazzjoni komprensiva bejn il-Partijiet u jagħmel rakkomandazzjonijiet għall-promozzjoni tal-għanijiet ta' dan il-Ftehim;

(d)	jitlob, kif xieraq, informazzjoni minn kumitati jew korpi oħra stabbiliti taħt ftehimiet oħrajn bejn il-Partijiet u jikkunsidra kull rapport ippreżentat minnhom;

(e)	jaqsam opinjonijiet u jagħmel suġġerimenti dwar kull kwistjoni ta' interess komuni, inklużi azzjonijiet futuri u r-riżorsi disponibbli sabiex jitwettqu;

(f)	isolvi differenzi li joħorġu mill-applikazzjoni jew l-interpretazzjoni ta' dan il-Ftehim; u

(g)	jeżamina l-informazzjoni kollha ppreżentata minn kull Parti fir-rigward tas-sodisfazzjon tal-obbligi u jagħmel konsultazzjonijiet biex jaqblu dwar soluzzjonijiet għal kull diverġenza, f'konformità mal-Artikolu 54.

2.   Il-Kumitat Konġunt għandu normalment jiltaqa' f'Kabul u fi Brussell b'mod alternat f'data stabbilita bi ftehim reċiproku. Laqgħat straordinarji tal-Kumitat Konġunt jistgħu jsiru bi ftehim bejn il-Partijiet. Il-Kumitat Konġunt għandu jitmexxa b'mod alternattiv minn kull waħda mill-Partijiet. L-aġenda għal-laqgħat għandha tiġi stabbilita bi ftehim bejn il-Partijiet.

3.   Il-Kumitat Konġunt jista' jiddeċiedi li jistabbilixxi kumitati speċjali jew gruppi ta' ħidma biex jassistuh fit-twettiq tal-kompiti tiegħu. Huwa għandu jiddetermina l-kompożizzjoni u d-dmirijiet ta' tali kumitat jew grupp u kif dan għandu jiffunzjona.

4.   Il-Kumitat Konġunt għandu jiżgura l-funzjonament xieraq ta' kull ftehim settorjali jew protokoll li l-Partijiet jikkonkludu fil-kuntest ta' dan il-Ftehim.

5.   Il-Kumitat Konġunt għandu jadotta r-regoli ta' proċedura tiegħu stess.

TITOLU IX

DISPOŻIZZJONIJIET FINALI

Artikolu 50

Riżorsi għall-kooperazzjoni

Sakemm ir-regolamenti rispettivi tagħhom, il-proċeduri u r-riżorsi jkunu jippermettu, l-Unjoni għandha tipprovdi l-Afganistan b'assistenza teknika u finanzjarja sabiex jimplimenta l-kooperazzjoni stabbilita f'dan il-Ftehim u l-Afganistan għandu jagħmel disponibbli r-riżorsi meħtieġa, inklużi mezzi finanzjarji, biex jiżgura li jintlaħqu l-għanijiet miftiehma.

Artikolu 51

Kooperazzjoni kontra l-frodi

1.   Il-Partijiet għandhom jimplimentaw assistenza finanzjarja f'konformità mal-prinċipji ta' ġestjoni finanzjarja soda u jikkooperaw fil-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tagħhom. Huma għandhom jieħdu miżuri effettivi sabiex jipprevjenu u jiġġieldu l-frodi, il-korruzzjoni u kull attività illegali oħra għad-dannu tal-interessi finanzjarji tagħhom.

2.   Kull ftehim jew strument ta' finanzjament ulterjuri li għandu jiġi konkluż bejn il-Partijiet matul l-implimentazzjoni ta' dan il-Ftehim għandu jinkludi klawżoli speċifiċi ta' kooperazzjoni finanzjarja li jkopru kontrolli fuq il-post, spezzjonijiet, kontrolli, u miżuri ta' kontra l-frodi, inklużi, fost oħrajn, dawk li jsiru mill-Qorti Ewropea tal-Awdituri u mill-Uffiċċju Ewropew ta' Kontra l-Frodi.

3.   Għall-finijiet tal-implimentazzjoni xierqa ta' dan l-Artikolu, l-awtoritajiet kompetenti tal-Partijiet għandhom jiskambjaw informazzjoni u, fuq talba ta' waħda mill-Partijiet, iwettqu konsultazzjonijiet skont il-leġislazzjoni rilevanti.

4.   L-awtoritajiet Afgani għandhom jivverifikaw b'mod regolari li l-operazzjonijiet iffinanzjati b'fondi tal-Unjoni jkunu ġew implimentati kif jixraq. Huma għandhom jieħdu miżuri xierqa biex jipprevjenu l-frodi, il-korruzzjoni u kull attivitajiet illegali oħra li taffettwa fondi bħal dawn. Huma għandhom javżaw lill-Kummissjoni Ewropea dwar kull miżura ta' dan it-tip.

5.   L-awtoritajiet Afgani għandhom jgħaddu lill-Kummissjoni Ewropea mingħajr telf ta' żmien kull informazzjoni li tirrigwarda każijiet suspettati, jew każijiet attwali ta' frodi, korruzzjoni jew kull attività illegali oħra f'rabta mal-implimentazzjoni ta' fondi tal-Unjoni. F'każ ta' suspett ta' frodi u korruzzjoni, l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi għandu jkun ukoll infurmat. L-awtoritajiet Afgani għandhom jinfurmaw ukoll lill-Kummissjoni Ewropea b'kull miżura meħuda f'rabta mal-fatti ikkomunikati skont dan il-paragrafu.

6.   L-awtoritajiet Afgani għandhom jiżguraw l-investigazzjoni u prosekuzzjoni ta' każijiet suspettati, u każijiet attwali ta' frodi, korruzzjoni u kull attività illegali oħra għad-dannu tal-fondi tal-Unjoni. Fejn ikun xieraq, l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi jista' jassisti lill-awtoritajiet kompetenti Afgani f'dan il-kompitu.

7.   Skont il-leġislazzjoni tal-Unjoni, u esklussivament sabiex jiġu protetti l-interessi finanzjarji tal-Unjoni, l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi għandu jiġi awtorizzat, fuq talba, biex iwettaq kontrolli fuq il-post u spezzjonijiet fl-Afganistan. Dawn għandhom ikunu imħejjija u mwettqa f'kooperazzjoni mill-qrib mal-awtoritajiet Afgani kompetenti. L-awtoritajiet Afgani għandhom jipprovdu lill-Uffiċċju Ewropew ta' Kontra l-Frodi kull għajnuna li jkun jeħtieġ biex ikun jista' jaqdi dmirijietu.

8.   L-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi u l-awtoritajiet kompetenti Afgani jistgħu jaqblu dwar kooperazzjoni ulterjuri fil-qasam ta' kontra l-frodi, inkluża l-konklużjoni ta' arranġamenti operattivi.

Artikolu 52

Żvilupp futur tal-Ftehim

Kull Parti tista' tressaq suġġerimenti sabiex tkabbar l-ambitu tal-kooperazzjoni skont dan il-Ftehim, b'kunsiderazzjoni tal-esperjenza miksuba fl-implimentazzjoni tiegħu.

Artikolu 53

Ftehimiet Oħra

1.   Mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet rilevanti tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, la dan il-Ftehim u lanqas l-azzjoni li tittieħed abbażi tiegħu ma għandhom jaffettwaw il-poteri tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea sabiex iwettqu attivitajiet ta' kooperazzjoni bilaterali jew sabiex jikkonkludu, fejn xieraq, ftehimiet bilaterali u ta' kooperazzjoni mal-Afganistan. Dan il-Ftehim ma għandux jaffettwa l-applikazzjoni jew l-implimentazzjoni tal-obbligi li jkunu ttieħdu minn kull Parti fil-kuntest tar-relazzjoni tagħha ma' partijiet terzi.

2.   Il-Partijiet jistgħu jikkumplimentaw dan il-Ftehim billi jikkonkludu ftehimiet speċifiċi f'kull qasam ta' kooperazzjoni li jaqa' fil-kamp ta' applikazzjoni tiegħu. Dawn il-ftehimiet speċifiċi għandhom ikunu parti integrali tar-relazzjonijiet bilaterali ġenerali kif irregolati b'dan il-Ftehim u għandhom jifformaw parti minn qafas istituzzjonali komuni.

Artikolu 54

Twettiq tal-obbligi

1.   Kull Parti tista' tirreferi lill-Kumitat Konġunt b'kull diverġenza fl-applikazzjoni jew fl-interpretazzjoni ta' dan il-Ftehim.

2.   Jekk xi Parti tqis li l-Parti l-oħra naqset milli tissodisfa xi wieħed mill-obbligi tagħha skont dan il-Ftehim, hija tista' tieħu miżuri xierqa fir-rigward ta' dan il-Ftehim jew ta' kull ftehim speċifiku msemmi fl-Artikolu 53(2).

3.   Qabel ma tagħmel hekk, ħlief f'każijiet ta' urġenza partikolari, din għandha tippreżenta lill-Kumitat Konġunt bl-informazzjoni rilevanti kollha meħtieġa sabiex tiġi eżaminata s-sitwazzjoni fid-dettall, bil-għan li tinstab soluzzjoni aċċettabbli għall-Partijiet.

4.   Fl-għażla tal-miżuri xierqa, tingħata prijorità lil dawk li jfixklu l-inqas il-funzjonament ta' dan il-Ftehim jew kull ftehim speċifiku msemmi fl-Artikolu 53(2). Dawk il-miżuri għandhom jiġu nnotifikati immedjatament lill-Parti l-oħra u għandhom ikunu suġġetti għal konsultazzjonijiet fil-Kumitat Konġunt jekk il-Parti l-oħra titlob hekk.

5.   Il-Partijiet jaqblu, għall-għanijiet tal-interpretazzjoni korretta u tal-applikazzjoni prattika ta' dan il-Ftehim, li t-terminu “każijiet ta' urġenza partikolari” fil-paragrafu 3 ifisser każ ta' ksur materjali ta' dan il-Ftehim minn waħda mill-Partijiet. Ksur materjali tal-Ftehim jikkonsisti minn:

(a)	ċaħda ta' dan il-Ftehim mhux sanzjonata mir-regoli ġenerali tad-dritt internazzjonali; jew

(b)	ksur ta' xi element essenzjali ta' dan il-Ftehim, kif imsemmi fl-Artikolu 2(3) u 9(2).

Artikolu 55

Faċilitajiet

Sabiex tiġi faċilitata l-kooperazzjoni fil-qafas ta' dan il-Ftehim, il-Partijiet jaqblu li jipprovdu lill-uffiċjali u lill-esperti li jkunu involuti fl-implimentazzjoni tal-kooperazzjoni bil-faċilitajiet li jeħtieġu biex iwettqu l-funzjonijiet tagħhom, skont ir-regoli u r-regolamenti interni rispettivi tal-Partijiet.

Artikolu 56

Interessi tas-sigurtà u żvelar ta' informazzjoni

1.   Id-dispożizzjonijiet ta' dan il-Ftehim għandhom ikunu mingħajr preġudizzju għal-liġijiet u r-regolamenti rispettivi tal-Partijiet dwar l-aċċess pubbliku għal dokumenti uffiċjali.

2.   L-ebda dispożizzjoni f'dan il-Ftehim ma għandha tiġi interpretata li titlob lil xi Parti li tipprovdi informazzjoni, li l-iżvelar tagħha hija tqis li jmur kontra l-interessi tas-sigurtà essenzjali tagħha.

3.   Il-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom li jipproteġu kull informazzjoni klassifikata riċevuta matul il-kooperazzjoni tagħhom.

Artikolu 57

Definizzjoni tal-Partijiet

Għall-għanijiet ta' dan il-Ftehim, it-terminu “il-Partijiet” tfisser l-Unjoni jew l-Istati Membri tagħha, jew l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha, skont il-kompetenzi rispettivi tagħhom, minn naħa, u l-Afganistan, min-naħa l-oħra.

Artikolu 58

Applikazzjoni territorjali

Dan il-Ftehim għandu japplika għat-territorju li fih jiġi applikat it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, skont il-kundizzjonijiet stipulati f'dawk it-Trattati, u għat-territorju tal-Afganistan.

Artikolu 59

Dħul fis-seħħ, applikazzjoni provviżorja, durata u denunzja

1.   Dan il-Ftehim għandu jidħol fis-seħħ fl-ewwel jum tat-tieni xahar ta' wara d-data illi fiha l-Partijiet jinnotifikaw lil xulxin dwar it-tlestija tal-proċeduri legali meħtieġa għal dan l-għan.

2.   Minkejja l-paragrafu 1, l-Unjoni u l-Afganistan jaqblu li japplikaw b'mod provviżorju parti minn dan il-Ftehim, kif speċifikat mill-Unjoni, kif stabbilit fil-paragrafu 3, u skont il-proċeduri interni u l-leġislazzjonijiet rispettivi tagħhom kif applikabbli.

3.   L-applikazzjoni provviżorja għandha tkun effettiva mill-ewwel jum tat-tieni xahar wara d-data li fiha jasal dan li ġej:

(a)	in-notifika tal-Unjoni dwar it-tlestija tal-proċeduri neċessarji għal dak l-iskop, li tindika l-partijiet tal-Ftehim li għandhom jiġu applikati b'mod provviżorju; u

(b)	id-depożitu min-naħa tal-Afganistan tal-istrument ta' ratifika skont il-proċeduri u l-leġislazzjoni applikabbli tiegħu.

4.   Dan il-Ftehim huwa validu għal perijodu inizjali ta' għaxar snin. Dan għandu jiġi awtomatikament estiż għal perijodi konsekuttivi ġodda ta' ħames snin ħlief jekk, sitt xhur qabel l-iskadenza tal-validità tiegħu, Parti tinnotifika bil-miktub l-intenzjoni tagħha li ma testendiħx.

5.   Kull emenda għal dan il-Ftehim għandha issir bi ftehim bejn il-Partijiet u tidħol fis-seħħ biss wara li jkunu nnotifikaw lil xulxin bit-tlestija tal-proċeduri legali meħtieġa għal dan l-għan.

6.   Kull Parti tista' ttemm dan il-Ftehim billi tagħti lill-Parti l-oħra notifika bil-miktub ta' denunzja. It-terminazzjoni għandha tidħol fis-seħħ sitt xhur wara li l-Parti l-oħra tkun irċeviet in-notifika.

7.   Notifiki konformi ma' dan l-Artikolu għandhom isiru lis-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea jew lill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin tal-Afganistan, skont kif ikun il-każ.

Artikolu 60

Testi awtentiċi

Dan il-Ftehim huwa mfassal duplikatament bil-Bulgaru, biċ-Ċek, bid-Daniż, bl-Estonjan, bil-Finlandiż, bil-Franċiż, bil-Ġermaniż, bil-Grieg, bl-Ingliż, bil-Kroat, bil-Latvjan, bil-Litwan, bil-Malti, bl-Olandiż, bil-Pollakk, bil-Portugiż, bir-Rumen, bis-Slovakk, bis-Sloven, bl-Ispanjol, bl-Isvediż, bit-Taljan, bl-Ungeriż, bil-Pashto u bid-Dari, b'kull test ugwalment awtentiku.

---