Kawża T‑90/11

Ordre national des pharmaciens (ONP) et

vs

Il-Kummissjoni Ewropea

“Kompetizzjoni — Akkordji — Suq Franċiż tal-analiżi ta’ bijoloġija medika — Deċiżjoni li tikkonstata ksur tal-Artikolu 101 TFUE — Assoċjazzjoni ta’ impriżi — Ordni professjonali — Suġġett tal-ispezzjoni u tal-investigazzjoni — Kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-Artikolu 101 TFUE — Ksur minħabba l-għan — Prezz minimu u ostakoli għall-iżvilupp ta’ gruppi ta’ laboratorji — Ksur uniku u kontinwat — Prova — Żbalji ta’ evalwazzjoni ta’ fatt u żbalji ta’ liġi — Ammont tal-multa — Punt 37 tal-Linji gwida għall-kalkolu tal-ammont tal-multi tal-2006 — Ġurisdizzjoni sħiħa”

Sommarju — Sentenza tal-Qorti Ġenerali (Id-Disa’ Awla) tal-10 ta’ Diċembru 2014

1. Kompetizzjoni – Regoli tal-Unjoni – Impriża – Kunċett – Eżerċizzju ta’ attività ekonomika – Attività marbuta mal-eżerċizzju tal-prerogattivi ta’ awtorità pubblika – Esklużjoni – Limiti – Użu ħażin ta’ poter

   (Artikolu 101(1) TFUE)

2. Akkordji – Deċiżjonijiet ta’ assoċjazzjonijiet ta’ impriżi – Kunċett ta’ assoċjazzjoni ta’ impriżi – Ordni professjonali – Kriterji ta’ evalwazzjoni – L-Ordni Nazzjonali tal-Ispiżjara – Inklużjoni – Effett ħażin fuq il-kompetizzjoni – Ġustifikazzjoni bbażata fuq l-interess ġenerali – Assenza fil-każ li l-ordni professjonali tmur lil hinn mill-kuntest stabbilit mil-leġiżlatur – Applikazzjoni tar-regoli ta’ kompetizzjoni

   (Artikolu 101(1) TFUE)

3. Kompetizzjoni – Regoli tal-Unjoni – Setgħa tal-Istati Membri li joħolqu restrizzjonijiet għal-libertà ta’ stabbiliment għal raġunijiet ta’ protezzjoni tas-saħħa pubblika – Assenza ta’ effett fuq l-inammissibbiltà li l-operaturi privati jevitaw ir-regoli ta’ kompetizzjoni

   (Artikoli 49 TFUE u 101(1) TFUE)

4. Kompetizzjoni – Proċedura amministrattiva – Deċiżjoni tal-Kummissjoni li tikkonstata ksur – Prova tal-ksur li għandha tiġi prodotta mill-Kummissjoni – Portata tal-oneru probatorju – Evalwazzjoni tal-provi fl-intier tagħhom – Stħarriġ ġudizzjarju – Portata

   (Artikolu 101(1) TFUE; Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikoli 2 u 31)

5. Akkordji – Deċiżjonijiet ta’ assoċjazzjonijiet ta’ impriżi – L-Ordni Nazzjonali tal-Ispiżjara – Obbligu li jaġixxi fil-kuntest stabbilit permezz ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali konformi mad-dritt tal-Unjoni

   (Artikolu 101(1) TFUE)

6. Akkordji – Deċiżjonijiet ta’ assoċjazzjonijiet ta’ impriżi – L-Ordni Nazzjonali tal-Ispiżjara – Deċiżjonijiet adottati lil hinn mill-awtorità legali – Inammissibbiltà

   (Artikolu 101(1) TFUE)

7. Kompetizzjoni – Proċedura amministrattiva – Setgħa ta’ spezzjoni tal-Kummissjoni – Deċiżjoni li tordna spezzjoni – Obbligu ta’ motivazzjoni – Portata – Obbligu li jiġu indikati s-suġġett u l-għan tal-ispezzjoni mingħajr ma tipproċedi bi klassifikazzjoni legali tal-ksur inkwistjoni

   (Artikoli 101(1) TFUE u 296 TFUE ; Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikolu 20(4))

8. Rikors għal annullament – Ammissibbiltà – Persuni fiżiċi jew ġuridiċi – Impriża destinatarja ta’ dikjarazzjoni tal-oġġezzjonijiet li ma kkontestatx il-punti ta’ fatt jew ta’ liġi tagħha matul il-proċedura amministrattiva – Limitazzjoni tal-eżerċizzju tad-dritt għal azzjoni legali – Assenza

   (Artikoli 101 TFUE, 102 TFUE u r-raba’ paragrafu tal-Artikolu 263 TFUE; Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, Artikoli 47 u 52(1))

9. Kompetizzjoni – Proċedura amministrattiva – Setgħat ta’ verifika tal-Kummissjoni – Użu minn informazzjoni miġbura waqt verifika – Limiti – Ftuħ ta’ investigazzjoni fuq aġir li jmur kontra r-regoli ta’ kompetizzjoni f’settur ieħor żvelati b’mod inċidentali waqt verifika – Ammissibbiltà

   (Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikolu 20(4))

10. Akkordji – Prattika miftiehma – Kunċett – Għan jew riżultat antikompetittiv – Kriterji ta’ evalwazzjoni – Applikazzjoni tal-istess kriterji għal ftehim, deċiżjoni jew prattika miftiehma

    (Artikolu 101(1) TFUE)

11. Akkordji – Effett ħażin fuq il-kompetizzjoni – Kriterji ta’ evalwazzjoni – Għan antikompetittiv – Konstatazzjoni suffiċjenti – Distinzjoni bejn ksur minħabba l-għan u ksur minħabba r-riżultat

    (Artikolu 101(1) TFUE)

12. Akkordji – Effett ħażin fuq il-kompetizzjoni – Ftehim intiż li jirrestrinġi l-kompetizzjoni – Tfittxija simultanja ta’ għanijiet leġittimi – Assenza ta’ effett – Qbiż minn ordni professjonali tal-limiti tal-missjoni legali tagħha – Ksur tar-regoli ta’ kompetizzjoni

    (Artikolu 101(1) TFUE)

13. Proċedura ġudizzjarja – Tressiq ta’ motivi ġodda fil-mori tal-kawża – Kundizzjonijiet – Estensjoni ta’ motiv eżistenti – Assenza ta’ żvilupp – Inammissibbiltà

    (Regoli tal-Proċedura tal-Qorti Ġenerali, Artikoli 44(1)(ċ) u 48(2))

14. Kompetizzjoni – Multi – Ammont – Determinazzjoni – Setgħa diskrezzjonali tal-Kummissjoni – Stħarriġ ġudizzjarju – Ġurisdizzjoni sħiħa tal-qorti tal-Unjoni – Portata

    (Artikoli 101 TFUE u 261 TFUE; Regolament tal‑Kunsill Nru 1/2003, Artikoli 23(2) u 31)

15. Kompetizzjoni – Multi – Deċiżjoni li timponi multi – Obbligu ta’ motivazzjoni – Portata – Indikazzjoni tal-elementi ta’ evalwazzjoni li wasslu lill-Kummissjoni tqis il-gravità u t-tul tal-ksur – Indikazzjoni suffiċjenti

    (Artikoli 101 TFUE, 261 TFUE u 296 TFUE; Regolament tal‑Kunsill Nru 1/2003, Artikoli 23(2) u 31)

16. Kompetizzjoni – Multi – Ammont – Determinazzjoni – Kriterji – Setgħa diskrezzjonali tal-Kummissjoni – Obbligu għall-Kummissjoni li timxi mal-prassi deċiżjonali preċedenti tagħha – Assenza

    (Artikoli 101 TFUE u 261 TFUE; Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikolu 23(2))

17. Kompetizzjoni – Multi – Ammont – Determinazzjoni – Kriterji – Natura dissważiva tal-multa – Effett dissważiv fir-rigward kemm tal-impriża li twettaq il-ksur kif ukoll ta’ terzi

    (Artikolu 101(1) TFUE; Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikolu 23(2))

18. Kompetizzjoni – Multi – Ammont – Determinazzjoni – Kriterji – Gravità tal-ksur – Kriterji ta’ evalwazzjoni

    (Artikolu 101(1) TFUE; Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikolu 23(2))

19. Kompetizzjoni – Multi – Ammont – Determinazzjoni – Kriterji – Gravità tal-ksur – Obbligu li jittieħed inkunsiderazzjoni l-impatt konkret fuq is-suq – Assenza – Rwol primordjali tal-kriterju marbut man-natura tal-ksur

    (Artikolu 101(1) TFUE ; Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikolu 23(2))

20. Kompetizzjoni – Multi – Ammont – Determinazzjoni – Kriterji – Ċirkustanzi attenwanti – Azzjonijiet tal-awtoritajiet pubbliċi li influwenzaw l-aġir akkużat

    (Artikolu 101(1) TFUE; Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikolu 23(2))

21. Kompetizzjoni – Multi – Ammont – Determinazzjoni – Kriterji – Obbligu li tittieħed inkunsiderazzjoni s-sitwazzjoni finanzjarja tal-impriża kkonċernata – Assenza – Kapaċità kontributtiva reali tal-impriża f’kuntest soċjali partikolari – Teħid inkunsiderazzjoni

    (Artikolu 101(1) TFUE; Regolament tal-Kunsill Nru 1/2003, Artikolu 23(2))

1.  Fil-qasam tad-dritt tal-kompetizzjoni, attività li, min-natura tagħha, bir-regoli li għalihom hija suġġetta u bl-għan tagħha, ma tagħmilx parti mill-isfera tal-iskambji ekonomiċi jew li hija marbuta mal-eżerċizzju tal-prerogattivi ta’ awtorità pubblika, ma hijiex suġġetta għall-applikazzjoni tar-regoli ta’ kompetizzjoni stipulati fit-Trattat. Madankollu, f’dak li jirrigwarda s-setgħa dixxiplinari tal-ordni professjonali, l-eżistenza ta’ tali prerogattiva ma tistax toffri protezzjoni assoluta kontra kull allegazzjoni ta’ aġir restrittiv ta’ kompetizzjoni, peress li l eżerċizzju manifestament mhux xieraq ta’ tali setgħa jikkonsisti, fi kwalunkwe każ, f’użu ħażin ta’ dan il-poter.

   (ara l-punti 36, 197, 207)

2.  Kull deċiżjoni ta’ assoċjazzjoni ta’ impriżi li tirrestrinġi l-libertà ta’ azzjoni tal-partijiet jew ta’ waħda minnhom ma taqax neċessarjament taħt il-projbizzjoni stabbilita fl-Artikolu 101(1) TFUE. Fil-fatt, għall-finijiet tal-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni għal każ partikolari, għandu qabel kollox jittieħed inkunsiderazzjoni l-kuntest globali li fih deċiżjoni tal-assoċjazzjoni ta’ impriżi inkwistjoni ġiet adottata jew toħloq l-effetti tagħha, u b’mod iktar partikolari l għanijiet tagħha, li jikkonsistu, f’dan il-każ, fil-ksib tal-garanziji neċessarji għall-konsumaturi finali tas-servizzi inkwistjoni. Fil-fatt, raġunijiet ta’ interess ġenerali, b’mod partikolari l-interess tal-eżerċizzju korrett ta’ professjoni, jistgħu jiġġustifikaw in-nuqqas ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE għal ċerti restrizzjonijiet tal-kompetizzjoni meta dawn ikunu neċessarji. F’dan ir-rigward, l-Ordni hija ordni professjonali li tiġbor lill-ispiżjara, li tal-inqas parti minnhom jeżerċitaw attività ekonomika u jistgħu jiġu kklassifikati bħala impriżi, l-azzjoni tagħha għandha tkun fil-kuntest legali maħluq mil-leġiżlatur u mill-awtoritajiet amministrattivi, peress li l-Ordni stess ma għandhiex setgħa leġiżlattiva.

   Għalhekk, meta din l-ordni taġixxi abbażi ta’ interpretazzjoni kuntrarja għas-sens litterali tat-testi, jew saħansitra tadotta l-interpretazzjoni l-iktar restrittiva tagħhom fil-kuntest ta’ ċerta strateġija, l-aġir tagħha ma jistax jaqa’ barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE abbażi tal-argument li huwa inerenti sabiex jintlaħaq għan leġittimu. Fil-fatt, ma huwiex korp li jirrappreżenta persuni privati li għandu jestendi l-kamp ta’ protezzjoni tal-liġi għall-finijiet ta’ protezzjoni tal-interessi ta’ grupp meta l-leġiżlatur ikun stabbilixxa l-limiti tal-protezzjoni offruta u jkun ħalla l-possibbiltà ta’ ċerta kompetizzjoni.

   (ara l-punti 37, 38, 40, 41, 347)

3.  Ir-rikonoxximent tas-setgħa tal-Istati Membri li joħolqu restrizzjonijiet għal-libertà ta’ stabbiliment għan-nom tal-protezzjoni tas-saħħa pubblika ma jawtorizzax lil atturi privati jew il-korpi li jirrapreżentawhom li jevitaw ir-regoli tat-Trattat fil-qasam tad-dritt tal-kompetizzjoni billi jimponu restrizzjonijiet tal-kompetizzjoni li l-Istat stess ma jistipulax.

   (ara l-punt 49)

4.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

   (ara l-punti 53-57, 61)

5.  Fir-rigward tal-applikazzjoni tar-regoli ta’ kompetizzjoni, meta leġiżlatur nazzjonali jkun qies li l-indipendenza ta’ professjoni tista’ tkun iggarantita biżżejjed bl-applikazzjoni flimkien ta’ żewġ ostakoli: jiġifieri, minn naħa, il-limitazzjoni tal-ishma fil-kapital tas-SEL ta’ persuni li ma humiex fil-professjoni għal massimu ta’ 25 % u, min-naħa l-oħra, iż-żamma tal-maġġoranza tad-drittijiet tal-vot minn persuni li jeżerċitaw il-professjoni tagħhom fi ħdan is-SEL, ordni tal-ispiżjara għandha taġixxi fil-kuntest ta’ dawn il-limitazzjonijiet, peress li l-prinċipju ta’ indipendenza professjonali ma jistax ikun il-pretest sabiex jiġi ristrett l-aċċess għall-kapital tas-SEL fi strutturi konformi mal-liġi. Għaldaqstant l-interventi ta’ tali Ordni, li kienet għażlet sistematikament li timponi l-interpretazzjoni l-iktar sfavorevoli għall-ftuħ tas-suq għall-gruppi ta’ laboratorji, huma ta’ natura eċċessiva.

   Bl-istess mod, f’dak li jirrigwarda l-użu tal-metodu ta’ separazzjoni, li jikkonsisti fis-separazzjoni tad-dritt ta’ proprjetà tal-ishma ta’ SEL bejn l-użufrutt, li jagħti d-dritt ta’ vot fuq l-allokazzjoni tal-benefiċċji u li jagħti d-dritt għad-dividendi, u n-nuda proprjetà, tali ordni tieħu pożizzjoni ta’ prinċipju li ma hijiex konformi mal-kuntest legali applikabbli u li wasslitha sabiex tikkontesta strutturi li kienu konformi mal-liġi billi talbet li ma jkun hemm l-ebda riferiment fl-istatuti għal kwalunkwe separazzjoni indipendentement mis-sehem tal-kapital miżmum.

   (ara l-punti 89, 91, 100, 110, 125, 126)

6.  Fir-rigward tal-applikazzjoni tar-regoli ta’ kompetizzjoni, quddiem kuntest nazzjonali legali li ma huwiex ikkontestat li jista’ jagħti lok għal interpretazzjoni, ordni tal-ispiżjara ma tosservax il-limiti tas-setgħat legali tagħha meta tassumi ċertu setgħa leġiżlattiva u meta żżid il-piż tal-obbligi tal-kumpanniji li jeżerċitaw professjoni libera li jixtiequ jużaw il-possibbiltajiet legali ta’ ftuħ tal-kapital, b’mod partikolari, meta titlob, b’mod repetittiv u abbażi ta’ interpretazzjoni tal-liġi li hija tagħha, li l-movimenti ta’ azzjonijiet fil-kapital ta’ tali kumpanniji li jaġixxu fi ħdan grupp għandhom ikunu kkomunikati lilha, u li, f’każ ta’ rifjut, tilmenta u tibda b’mod sistematiku proċeduri dixxiplinari kontra l-kumpanniji kkonċernati, u meta jirriżulta, minn provi dokumentali, strateġija li tipprova tostakola l-formazzjoni ta’ gruppi ta’ laboratorji fis-suq.

   (ara l-punti 170, 180, 186, 192)

7.  Fir-rigward tal-applikazzjoni tar-regoli ta’ kompetizzjoni, obbligu ta’ motivazzjoni ta’ deċiżjoni ta’ spezzjoni tal-Kummissjoni jirriżulta mill-Artikolu 20(4) tar-Regolament Nru 1/2003, fis-sens li d-deċiżjoni ta’ spezzjoni għandha tindika s-suġġett u l‑għan tal-ispezzjoni sabiex jiġu protetti d-drittijiet tad-difiża tal-impriżi kkonċernati f’dan l-istadju tal-investigazzjoni. F’dan ir-rigward, jekk il-Kummissjoni għandha tindika bl-iktar mod preċiż possibbli l-preżunzjonijiet li hija tkun beħsiebha tivverifika, hija ma hijiex obbligata li tipproċedi b’klassifikazzjoni legali eżatta tal-ksur inkwistjoni. Hija mitluba tagħti biss deskrizzjoni tal-karatteristiċi essenzjali tal-ksur issuspettat, għaliex hija tkun għad ma jkollhiex informazzjoni preċiża sabiex tagħti parir legali speċifiku, iżda għandha l-ewwel nett tivverifika l-fondatezza tas-suspetti tagħha kif ukoll il-portata tal-fatti li seħħew.

   (ara l-punti 219-221, 231)

8.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

   (ara l-punt 223)

9.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

   (ara l-punt 235)

10.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punt 305)

11.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punti 307-310)

12.  Fil-kuntest ekonomiku u ġuridiku kkaratterizzat minn suq ta’ servizzi ta’ analiżi ta’ bijoloġija medika rregolat u protett li jħalli biss possibbiltà mnaqqsa ta’ kompetizzjoni fuq il-prezzijiet permezz ta’ tnaqqis għall-analiżi magħmula fil-kuntest tal-mediċina fil-qasam tax-xogħol, bejn laboratorji u ma’ stabbilimenti ta’ kura jew organi ta’ sigurtà soċjali, id-deċiżjonijiet u l-prattiki ta’ ordni ta’ spiżjara intiżi sabiex jiffissaw prezzijiet tas-suq għandhom għan antikompetittiv li jmur kontra l-Artikolu 101(1) TFUE mingħajr ma huwa neċessarju li jiġu pprovati l-effetti konkreti tagħhom fuq is-suq. F’dawn iċ-ċirkustanzi, ma jistax jiġi sostnut li l-għan tal-ordni fir-rigward ta’ tnaqqis huwa li tipproteġi s-saħħa pubblika billi tiżgura l-osservanza tal-prinċipju ta’ indipendenza professjonali tal-ispiżjar-bijologu, għaliex l-azzjoni tal-Ordni fir-rigward ta’ tnaqqis tistrieħ fuq interpretazzjoni estensiva tal-kuntest legali. Fi kwalunkwe każ, il-fatt li l-ordni setgħet issegwi għan leġittimu ma jeskludix li l-azzjoni tagħha fir-rigward ta’ tnaqqis tista’ titqies li għandha għan li jirrestrinġi l-kompetizzjoni.

    (ara l-punti 322, 327, 346, 347)

13.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punti 334-342)

14.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punti 351-353)

15.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punt 356)

16.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punti 359, 360)

17.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punt 362)

18.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punti 359, 361, 365, 369)

19.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punti 370, 371)

20.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punti 375-382)

21.  Ara t-test tad-deċiżjoni.

    (ara l-punti 384-388)