1.

Fl-1994, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA (‘l-Awtorità’) adottat linji gwida dwar l-għajnuna mill-istat għall-ħarsien tal-ambjent. Fl-2001, l-Awtorità adottat linji gwida ġodda (ĠU L 21, 24.1.2002 p. 32, is-Suppliment Nru 6 taż-ŻEE) li inizjalment baqgħu fis-seħħ sal-aħħar tal-2007 imma mbagħad kienu ġew estiżi sakemm iddaħħlu linji gwida ġodda.

2.

L-għanijiet tal-politika ambjentali għandhom jitqiesu meta tiġi vvalutata l-kompatibbiltà tal-għajnuna mill-Istat fis-settur ambjentali, b’mod partikolari bil-għan li jitkabbar il-progress fil-qasam tal-iżvilupp sostenibbli, ara l-Artikoli 73-75 u d-disa’ premessa tal-Preambolu għall-Ftehim ŻEE. Għaldaqstant, il-politika tal-kompetizzjoni u l-politika ambjentali mhumiex reċiprokament antagonistiċi, imma jeħtieġ li r-rekwiżiti tal-ħarsien tal-ambjent jiġu integrati fid-definizzjoni u l-implimentazzjoni tal-politika tal-kompetizzjoni, partikolarment biex jiżdied il-progress fil-qasam tal-iżvilupp sostenibbli.

3.

Il-Kummissjoni Ewropea adottat linji gwida ġodda tal-Komunità Ewropea għall-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien tal-ambjent. Il-linji gwida Komunitarji jikkostitwixxu strumenti għall-implimentazzjoni ta’ (i) il-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew tal-2007 li eżiġew li jittieħdu azzjonijiet biex tiġi żviluppata Politika tal-Enerġija integrata u sostenibbli għall-Ewropa; u (ii) il-‘Pjan ta’ Azzjoni għall-Enerġija’ li jifforma parti mill-Politika tal-Enerġija għall-Ewropa.

Il-Kunsill Ewropew iddikjara, fost affarijiet oħra li: ‘Minħabba li l-produzzjoni tal-enerġija u l-użu tagħha huma s-sorsi ewlenin tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra, jeħtieġ li, biex jinkiseb dan il-għan, jiġi adottat approċċ integrat lejn il-politika tal-klima u l-enerġija. Din l-integrazzjoni għandha sseħħ permezz ta’ sostenn reċiproku. Għal dan l-iskop, il-Politika tal-Enerġija għall-Ewropa (EPE) għandha timmira biex jinkisbu dawn it-tliet għanijiet, filwaqt li jiġu rrispettati l-għażla ta’ kombinazzjoni tal-enerġija li jagħmlu l-Istati Membri u s-sovranità li dawn igawdu fejn għandhom x’jaqsmu s-sorsi primarji tal-enerġija u bbażat fuq spirtu ta’ solidarjetà fost l-Istati Membri:

Il-Kunsill Ewropew appoġġja wkoll Pjan ta’ Azzjoni komprensiv għall-Enerġija għall-perjodu 2007-2009 u stieden lill-Kummissjoni biex tissottometti proposta, fost ħwejjeġ oħra, għal reviżjoni tal-linji gwida Komunitarji dwar l-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien tal-ambjent.

4.

L-Istati EFTA introduċew ħafna miżuri biex isaħħu l-ħarsien tal-ambjent. Qegħdin jingħaqdu fl-iskema ta’ skambju tal-kwoti tal-emissjonijiet tal-Komunità u, inter alia, wiegħdu b’rieda qawwija u fuq bażi indipendenti li sal-2012 jiksbu ċertu tnaqqis fl-emissjonijiet tal-gassijiet serra skont il-Protokoll ta’ Kjoto. Barra minn hekk, għaddejjin negozjati taħt il-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Bidla fil-Klima bil-għan li jiġu ffissati miri ulterjuri taħt il-Protokoll ta’ Kjoto.

5.

Kultant, il-miżuri tal-għajnuna mill-Istat jistgħu jkunu strumenti effettivi għall-ilħuq ta’ għanijiet ta’ interess komuni, u mertu ta’ hekk, titwettaq korrezzjoni tan-nuqqasijiet tas-suq, filwaqt li jittejjeb il-funzjonament tas-swieq u titkabbar il-kompetittività. Il-‘Pjan ta’ Azzjoni fis-Settur tal-Għajnuna mill-Istat: Inqas għajnuna mill-Istat b’miri aħjar: itinerarju għar-riforma tal-għajnuna mill-Istat 2005-2009’ (2) jispjega kif l-għajnuna mill-Istat tista’ twassal għall-mira lejn il-ħarsien tal-ambjent li tista’ tipprovdi opportunitajiet għall-innovazzjoni, toħloq swieq ġodda u tkabbar il-kompetittività permezz ta’ effiċjenza tar-riżorsi u opportunitajiet ġodda għall-investiment. Billi l-linji gwida Komunitarji għall-għajnuna għall-ħarsien tal-ambjent huma msejsa fuq il-‘Pjan ta’ Azzjoni għall-Għajnuna mill-Istat’ dawn il-kunsiderazzjonijiet għandhom jitqiesu wkoll meta l-Awtorità twettaq valutazzjoni tal-kompatibbiltà tal-għajnuna mill-Istat mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE.

L-isfond tal-politika għal-linji gwida attwali jinkludi wkoll id-Deċiżjoni Nru 1600/2002/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Lulju 2002 li tistabbilixxi s-Sitt Programm ta’ Azzjoni Komunitarju għall-Ambjent (3) (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ is-‘Sitt Programm ta’ Azzjoni għall-Ambjent’), inkorporat fil-Ftehim taż-ŻEE permezz tal-Artikolu 3, il-punt 7(d) tal-Protokoll 31, u jidentifika oqsma ta’ prijorità għal azzjonijiet favur il-ħarsien tal-ambjent (4).

6.

L-għan primarju tal-kontroll fuq l-għajnuna mill-Istat fil-qasam tal-ħarsien tal-ambjent huwa li jiġi żgurat li l-miżuri tal-għajnuna mill-Istat jirriżultaw f’livell ta’ ħarsien ambjentali ogħla minn dak li jintlaħaq mingħajr l-għajnuna u li jiġi żgurat ukoll li l-effetti pożittivi tal-għajnuna jikkontrobilanċjaw l-effetti negattivi tagħha f’termini ta’ tfixkil tal-kompetizzjoni, bil-konsiderazzjoni tal-prinċipju ‘min iniġġes iħallas’ (minn hawn ’il quddiem ‘PPP’) stabbilit bl-Artikolu 73 tal-Ftehim ŻEE.

7.

L-attivitajiet ekonomiċi jistgħu jagħmlu ħsara lill-ambjent mhux l-anqas minħabba t-tniġġis. F’ċerti każi, meta ma jsirx intervent governattiv, l-impriżi jistgħu jsibu mezz biex jevitaw li jbatu l-ispiża kollha huma għall-ħsara ambjentali maħluqa mill-attivitajiet tagħhom. B’riżultat ta’ dan, is-suq ma jirnexxilux jalloka r-riżorsi b’mod effiċjenti minħabba li l-effetti esterni (negattivi) tal-produzzjoni ma jitqisux mill-produttur, imma, minflok, tbatihom is-soċjetà in ġenerali.

8.

Skont il-PPP, dawn l-esternalitajiet negattivi jistgħu jiġu ġestiti billi jiġi żgurat li min iniġġes iħallas għat-tinġis li jkun għamel, u dan jimplika internalizzazzjoni sħiħa tal-ispiża ambjentali minn min iniġġes. L-għan huwa li jiġi żgurat li l-ispejjeż privati (li tagħmel tajjeb għalihom l-impriża kkonċernata) jirriflettu l-ispejjeż soċjali veri tal-attività ekonomika. Għaldaqstant, l-implimentazzjoni sħiħa tal-PPP tista’ twassal għal korrezzjoni tan-nuqqas tas-suq. Il-PPP jista’ jiġi implimentat jew bl-iffissar ta’ standards ambjentali obbligatorji jew permezz ta’ strumenti bbażati fuq is-suq. (5) Uħud mill-istrumenti bbażati fuq is-suq jistgħu jinvolvu l-għoti ta’ għajnuna mill-Istat lill-impriżi kollha jew lil uħud minnhom li huma soġġetti għal dawn l-istrumenti.

9.

Għalkemm attwalment jeżistu limiti għall-applikazzjoni tal-PPP, dan il-falliment fir-regolamentazzjoni m’għandux iżomm lill-Istati EFTA milli jimponu rekwiżiti għall-ħarsien tal-ambjent li jmorru lil hinn mir-rekwiżiti Komunitarji (6) u milli jnaqqsu l-esternalitajiet negattivi sal-livell l-aktar baxx possibbli.

10.

Sabiex jogħla l-livell ta’ ħarsien ambjentali, l-Istati EFTA jistgħu jagħżlu li jużaw għajnuna mill-Istat biex joħolqu inċentivi fuq livell individwali (fuq il-livell tal-impriża) biex jinkiseb livell ta’ ħarsien ambjentali ogħla minn dak li jeżiġu l-istandards Komunitarji jew biex isaħħu l-ħarsien ambjentali fin-nuqqas ta’ standards Komunitarji. Jistgħu wkoll jistabbilixxu standards nazzjonali jew tassazzjoni ambjentali f’livell ogħla minn dak li teżiġi l-leġiżlazzjoni Komunitarja jew jistgħu jużaw it-tassazzjoni ambjentali biex jimplimentaw il-PPP b’mod unilaterali fin-nuqqas ta’ leġiżlazzjoni Komunitarja.

Skont il-linji gwida Komunitarji għall-għajnuna għall-ħarsien ambjentali, għajnuna lil impriżi li jmorru lil hinn mill-istandards Komunitarji tista’ tiġi ddikjarata kompatibbli mas-suq komuni sakemm jiġu ssodisfati ċerti kundizzjonijiet. Bl-istess mod, għajnuna fil-forma ta’ tnaqqis fit-taxxi Komunitarji armonizzati jew eżenzjoni minnhom, tista’ titqies kompatibbli mas-suq komuni sakemm jiġu osservati ċerti kundizzjonijiet. Ċerta leġiżlazzjoni li tistabbilixxi dawn l-istandards Komunitarji tista’ ma tkunx inkorporata fil-Ftehim ŻEE. Barra minn hekk, il-leġiżlazzjoni Komunitarja dwar l-armonizzazzjoni tat-taxxa taqa’, bħala tali, barra mill-portata tal-Ftehim ŻEE. Madankollu, bil-għan li tiġi żgurata applikazzjoni uniformi tad-dispożizzjonijiet tal-għajnuna mill-Istat u ta’ kundizzjonijiet indaqs għall-kompetizzjoni fiż-Żona Ekonomika Ewropea (‘iż-ŻEE’), l-Awtorità għandha tapplika, b’mod ġenerali, l-istess punti ta’ referenza bħal dawk tal-linji gwida Komunitarji fejn tidħol il-valutazzjoni tal-kompatibbiltà tal-għajnuna ambjentali mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE, filwaqt li titqies is-sitwazzjoni leġiżlattiva partikolari tal-Istati EFTA. Dan jimplika li l-linji gwida preżenti jagħmlu referenza għal standards Komunitarji rilevanti u għal miżuri Komunitarji ta’ armonizzazzjoni tat-taxxa meta dawn ġew adottati. L-Awtorità tenfasizza li dawn ir-referenzi għal-leġiżlazzjoni Komunitarja ma jimplikawx li l-Istati EFTA huma obbligati li jikkonformaw mal-leġiżlazzjoni Komunitarja meta din il-leġiżlazzjoni ma tkunx ġiet implimentata fil-Ftehim ŻEE. (7) Ir-referenzi jservu biss bħala bażi għall-valutazzjojni tal-kompatibbiltà tal-miżuri tal-għajnuna mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE skont l-Artikolu 61(3) tal-Ftehim.

11.

L-Awtorità jidhrilha li jeħtieġ li ssir reviżjoni tal-Linji Gwida għall-Għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali sabiex jintlaħqu għanijiet simili għal dawk stabbiliti fil-Pjan ta’ Azzjoni għall-Għajnuna mill-Istat, partikolarment biex jiġu żgurati għajnuna b’mira aktar preċiża, analiżi ekonomika aħjar u proċeduri aktar effettivi. Barra dan, l-Awtorità hija tal-fehma li jeħtieġ li jiġu kkunsidrati żviluppi fil-politika ambjentali u t-teknoloġiji ambjentali u li għandhom jiġu aġġustati r-regoli fid-dawl tal-esperjenza miksuba.

12.

L-Awtorità ser tapplika dawn il-Linji Gwida għall-ivvalutar tal-għajnuna ambjentali u b’hekk tkabbar iċ-ċertezza legali u ssaħħaħ it-trasparenza tat-teħid tad-deċiżjonijiet tagħha. Primarjament, l-għajnuna għall-ħarsien ambjentali se tiġi ġġustifikata fuq il-bażi tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE. Dawn il-Linji Gwida jissostitwixxu l-Linji Gwida għall-Għajnuna mill-Istat għal għajnuna għall-ħarsien ambjentali li kienu daħlu fis-seħħ fl-2001. (8)

13.

Il-linji gwida jingħataw għal żewġ tipi ta’ valutazzjonijiet: valutazzjoni standard għal miżuri li jinvolvu għajnuna taħt ċertu limitu jew għajnuna mogħtija lil impjanti b’kapaċità ta’ produzzjoni taħt ċertu limitu (il-Kapitolu 3) u valutazzjoni ddettaljata ta’ miżuri li jinvolvu għajnuna ‘l fuq minn dak il-limitu jew għajnuna mogħtija lil impjanti b’kapaċità ta’ produzzjoni ‘l fuq minn dak il-limitu u kif ukoll għal għajnuna mogħtija lil impjanti ġodda li jipproduċu enerġija li tiġġedded fejn l-ammont tal-għajnuna huwa bbażat fuq kalkolu tal-ispejjeż esterni evitati (il-Kapitolu 5).

14.

Dawn il-Linji Gwida għandhom jiġu applikati għall-miżuri kollha nnotifikati lill-Awtorità (jew għaliex il-miżura mhijiex koperta minn regolament ta’ eżenzjoni skont il-kategorija (‘BER’) jew BER jimponi obbligu biex l-għajnuna tiġi nnotifikata individwalment, jew għaliex l-Istat EFTA kkonċernat jiddeċiedi li jinnotifika miżura li fil-prinċipju tista’ tiġi eżentata taħt BER), u kif ukoll għall-valutazzjoni tal-għajnuna kollha mhux innotifikata wara l-adozzjoni ta’ dawn il-Linji Gwida.

15.

Fil-Pjan ta’ Azzjoni għall-Għajnuna mill-Istat, il-Kummissjoni ħabbret li, ‘fejn rilevanti, se ssaħħaħ l-istrateġija ekonomika tagħha għall-analiżi tal-għajnuna mill-Istat.’

16.

Fl-ivvalutar dwar jekk miżura ta’ għajnuna tistax titqies kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE, l-Awtorità tibbilanċja l-impatt pożittiv tal-miżura tal-għajnuna għall-ilħuq ta’ għan ta’ interess komuni kontra l-effetti sekondarji negattivi potenzjali tagħha, bħalma huma t-tfixkil fil-kummerċ u l-kompetizzjoni. Il-Pjan ta’ Azzjoni għall-Għajnuna mill-Istat, li jibni fuq prattika eżistenti, ifformalizza dan l-eżerċizzju ta’ bbilanċjar f’dak li ġie msejjaħ ‘test tal-ibbilanċjar’. (9) Dan jaħdem fi tliet stadji; l-ewwel żewġ passi jindirizzaw l-effetti pożittivi tal-għajnuna mill-Istat u t-tielet jindirizza l-effetti negattivi u l-ibbilanċjar li jirriżulta tal-effetti pożittivi u negattivi. It-test tal-ibbilanċjar huwa strutturat kif ġej:

17.

Dan it-test tal-ibbilanċjar huwa applikabbli għat-tfassil ta’ regoli dwar l-għajnuna mill-Istat kif ukoll għall-valutazzjoni tal-każijiet.

18.

Id-disa’ premessa tal-Preambolu għall-Ftehim ŻEE tispeċifika d-determinazzjoni tal-Istati EFTA biex jippreservaw, jipproteġu u jtejbu l-kwalità tal-ambjent u tistipula li l-iżvilupp sostenibbli huwa wieħed mill-għanijiet tagħhom. Il-promozzjoni tal-ħarsien ambjentali hija għalhekk għan importanti ta’ interess komuni. Barra minn hekk, l-Artikolu 73(2) tal-Ftehim ŻEE jsemmi l-ħtieġa tal-integrazzjoni tal-ħarsien ambjentali mal-elementi politiċi l-oħra tal-Istati EFTA u jiddikjara li l-politika ambjentali għandha tissejjes fuq il-prinċipji ta’ prevenzjoni, bir-rettifikazzjoni tat-tniġġis (10) f’ras il-għajn, u li ‘min iniġġes irid iħallas’.

19.

Dawn il-linji gwida jistipulaw il-kundizzjonijiet għall-awtorizzazzjoni tal-għoti ta’ għajnuna mill-Istat sabiex ikunu indirizzati n-nuqqasijiet tas-suq li jwasslu għal livell subottimu tal-ħarsien ambjentali.

20.

L-aktar nuqqas komuni tas-suq fil-qasam tal-ħarsien ambjentali huwa marbut ma’ esternalitajiet negattivi. L-impriżi li jaġixxu fl-interess tagħhom stess ma għandhomx inċentiv biex jikkunsidraw l-esternalitajiet negattivi li jirriżultaw mill-produzzjoni la meta jiddeċiedu fuq teknoloġija ta’ produzzjoni partikolari, u lanqas meta jiddeċiedu dwar il-livell ta’ produzzjoni. Fi kliem ieħor, l-ispejjeż tal-produzzjoni li tbati l-impriża huma inqas mill-ispejjeż li tbati s-soċjetà. Għaldaqstant, l-impriżi ma għandhomx inċentiva biex inaqqsu l-livell tat-tniġġis tagħhom jew biex jieħdu miżuri individwali biex iħarsu l-ambjent.

21.

Il-gvernijiet li jiffaċċjaw dan in-nuqqas tas-suq għandhom tendenza li jużaw ir-regolamentazzjoni sabiex jiżguraw li tittieħed responsabbiltà għall-esternalitajiet negattivi li huma riżultat tal-produzzjoni. Bl-introduzzjoni ta’ standards, tassazzjoni, strumenti ekonomiċi u regolamentazzjoni oħra, l-impriżi li jipproduċu t-tniġġis ikollhom, skont il-PPP, iħallsu għad-dannu tat-tniġġis li tkun ħallset għalih is-soċjetà. L-internalizzazzjoni ta’ dawn l-esternalitajiet negattivi konsegwentament iżżid l-ispejjeż privati li jitħallsu minn dawn l-impriżi, u għalhekk taffettwa d-dħul tagħhom b’mod negattiv. Barra minn hekk, ladarba l-ħolqien tat-tniġġis mhux mifrux b’mod uniformi fost l-industriji u l-impriżi, l-ispejjeż ta’ kwalunkwe regolament li jħares l-ambjent għandhom tendenza li jkunu ddifferenzjati, mhux biss bejn l-impriżi, iżda wkoll bejn l-Istati taż-ŻEE. Barra minn hekk, l-Istati EFTA jista’ jkun li għandhom apprezzament differenti tal-ħtieġa għall-introduzzjoni ta’ miri ambjentali għoljin.

22.

Fin-nuqqas ta’ standards Komunitarji u ta’ strumenti bbażati fuq is-suq li jirriflettu b’mod intier il-livell tal-PPP (falliment tar-regolamentazzjoni), l-Istati EFTA għalhekk jistgħu jiddeċiedu li jsegwu, b’mod unilaterali, livell ogħla ta’ ħarsien tal-ambjent. Dan jista’ mbagħad joħloq spejjeż addizzjonali għall-impriżi attivi fit-territorju tagħhom. Għal din ir-raġuni, flimkien mar-regolamentazzjoni, l-Istati EFTA jistgħu jużaw għajnuna mill-Istat bħala inċentiva pożittiva biex jintlaħqu livelli ogħla ta’ ħarsien ambjentali. Dan jistgħu jwettquh b’żewġ modi:

23.

Jeżisti rwol għal intervent governattiv sabiex jiġi żgurat ħarsien ambjentali aktar adegwat. Ir-regolamentazzjoni u l-istrumenti bbażati fuq is-suq huma l-aktar strumenti importanti biex jintlaħqu l-għanijiet ambjentali. Strumenti moderati, bħall-ekotikkettjar volontarju, u t-tixrid ta’ teknoloġiji li jħarsu l-ambjent jista’ jkollhom rwol importanti. Madankollu, anke jekk is-sejba tat-taħlita ideali ta’ strumenti ta’ politika tista’ tkun ikkumplikata, il-preżenza ta’ nuqqasijiet tas-suq jew għanijiet politiċi ma jiġġustifikawx l-użu tal-għajnuna mill-Istat b’mod awtomatiku.

24.

Skont il-PPP, min iniġġes għandu jħallas l-ispejjeż kollha tat-tniġġis li jikkawża, inklużi l-ispejjeż indiretti li tbati s-soċjetà. Għal dan l-għan, ir-regolamentazzjoni ambjentali tista’ tkun strument utli sabiex jiżdied il-piż fuq min iniġġes. Il-ħarsien tal-PPP jiżgura, fit-teorija, li n-nuqqas tas-suq marbut ma’ esternalitajiet negattivi jiġi aġġustat. Konsegwentement, kieku l-PPP kellu jkun implimentat bis-sħiħ, ma jkunx meħtieġ intervent governattiv ulterjuri sabiex jiżgura riżultat effiċjenti fis-suq. Il-PPP jibqa’ r-regola ewlenija u l-għajnuna mill-Istat hija fil-fatt it-tieni l-aħjar għażla. L-użu tal-għajnuna mill-Istat fil-kuntest tal-PPP jtaffi l-piż tal-ħlas tal-ispejjeż tat-tniġġis minn fuq dahar min iniġġes. Għaldaqstant, l-għajnuna mill-Istat tista’ ma tkunx strument xieraq f’każijiet bħal dawn.

25.

Madankollu, partikolarment minħabba n-nuqqas ta’ implimentazzjoni sħiħa tal-PPP, il-livell eżistenti ta’ ħarsien ambjentali huwa spiss meqjus bħala wieħed mhux sodisfaċenti għar-raġunijiet li ġejjin:

26.

Fil-kuntest ta’ livell mhux sodisfaċenti ta’ ħarsien ambjentali, għalkemm ma ssolvix il-problemi kollha hawn fuq imsemmija, l-għajnuna mill-Istat tista’ tipprovdi inċentivi pożittivi lill-impriżi sabiex iwettqu attivitajiet jew jagħmlu investimenti li m’humiex obbligatori u li inkella ma jsirux minn kumpaniji li jfittxu li jagħmlu profitt. Barra minn hekk, l-għajnuna mill-Istat tista’ tkun strument xieraq biex, filwaqt li tħaffef il-piż minn fuq spallejn l-impriżi l-iktar milqutin mir-regolament, tippermetti lill-Istati Membri jadottaw regolamentazzjoni ambjentali nazzjonali aktar rigoruża minn dik Komunitarja b’garanzija li r-regolament ikun attwat.

27.

L-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali għandha twassal lill-benefiċjarju tal-għajnuna biex jibdel imġibtu sabiex il-livell ta’ ħarsien ambjentali jkun ogħla milli kien ikun kieku l-għajnuna ma ngħatatx. Madakollu, investimenti li jgħollu l-livell ta’ ħarsien ambjentali jistgħu fl-istess ħin iżidu d-dħul (12) u/jew inaqqsu l-ispejjeż (13) u għalhekk jistgħu, minnhom infushom, ikunu ekonomikament attraenti. Għalhekk, jeħtieġ li jkun ivverifikat li l-investiment ikkonċernat ma kienx isir mingħajr għajnuna mill-Istat.

28.

L-għan huwa li jiġi żgurat li l-impriżi ma kinux jinvolvu rwieħhom, mingħajr l-għajnuna, fl-istess attività minħabba l-benefiċċji intrinsiċi tagħha. L-effett tal-inċentivazzjoni huwa identifikat permezz ta’ analiżi kontrofattwali, bit-tqabbil tal-livelli tal-attività intiża bl-għajnuna u mingħajr l-għajnuna. L-identifikazzjoni korretta tax-xenarju kontrofattwali hija kruċjali sabiex ikun stabbilit jekk l-għajnuna mill-Istat għandhiex effett ta’ inċentivazzjoni jew le. Hija essenzjali wkoll għall-kalkolu tal-investiment jew l-ispejjeż tal-produzzjoni addizzjonali mġarrba biex jintlaħaq il-livell ta’ ħarsien ambjentali ogħla.

29.

Jista’ jkun meħtieġ investiment biex jintlaħqu l-istandards obbligatorji Komunitarji. Ladarba fi kwalunkwe każ il-kumpanija jkollha tkun konformi ma’ dawn l-istandards, l-għajnuna mill-Istat sabiex jintlaħqu l-istandards obbligatorji Komunitarji li diġà huma fis-seħħ ma tistax tkun iġġustifikata.

30.

L-għajnuna titqies bħala proporzjonali biss jekk l-istess riżultat ma jkunx jista’ jinkiseb b’inqas għajnuna. Barra minn hekk, il-proporzjonalità tista’ tkun marbuta wkoll mal-grad ta’ selettività ta’ miżura partikolari.

31.

B’mod partikolari, l-ammont ta’ għajnuna jrid ikun limitat għall-minimu meħtieġ sabiex jinkiseb il-ħarsien ambjentali mfittex. Għalhekk, l-ispejjeż eliġibbli għall-għajnuna għall-investiment huma bbażati fuq l-idea ta’ spiża addizzjonali (netta) meħtieġa sabiex jintlaħqu l-għanijiet ambjentali. Dan il-kunċett jimplika li, sabiex jiġi stabbilit l-ammont ta’ għajnuna li tista’ tingħata, il-benefiċċji ekonomiċi kollha li l-investiment jagħti lill-kumpaniji għandhom, bħala prinċipju, jitnaqqsu mill-ispejjeż addizzjonali ta’ investiment.

32.

Madankollu, huwa diffiċli li jiġu kkalkulati l-benefiċċji ekonomiċi kollha li kumpanija tieħu minn investiment addizzjonali. Pereżempju, skont il-metodolġija għall-kalkolu tal-ispejjeż eliġibbli stipulati fil-punti 80 sa 84, il-benefiċċji operattivi m’humiex ikkunsidrati ‘l fuq minn ċertu perjodu inizjali wara l-investiment. Bl-istess mod, ċerti tipi ta’ benefiċċji li mhux dejjem jitkejlu faċilment - bħall-‘immaġni favur l-ambjent’ imsaħħa minn investiment ambjentali - anqas mhuma kkunsidrati f’dan il-kunstest. Konsegwentement, sabiex l-għajnuna tkun proporzjonata, l-Awtorità hi tal-fehma li l-ammont ta’ għajnuna għandu normalment ikun inqas mill-ispejjeż eliġibbli tal-investiment, ara l-Anness. Huwa biss fil-każi fejn l-għajnuna għall-investiment tingħata fi proċess ta’ sejħa għall-offerti ġenwinament kompetittiv fuq il-bażi ta’ kriterji ċari, trasparenti u non-diskriminatorji - sabiex ikun żgurat effettivament li l-għajnuna tkun limitata għall-ammont minimu meħtieġ biex jinkiseb il-benefiċċju ambjentali - li l-għajnuna tista’ tilħaq 100 % tal-ispiża eliġibbli tal-investiment. Dan minħabba li f’dawn iċ-ċirkostanzi wieħed jista’ jassumi li l-offerti rispettivi jirriflettu l-benefiċċji possibbli kollha li jistgħu joħorġu mill-investiment addizzjonali.

33.

Barra minn hekk, għal ċerti miżuri, mhuwiex possibbli li jiġi kkalkulat l-ammont ta’ għajnuna fuq il-bażi tal-ispejjeż addizzjonali; dan huwa l-każ ta’ għajnuna fil-forma ta’ eżenzjonijiet jew tnaqqis fiskali ambjentali, u għajnuna fil-forma ta’ skemi ta’ permessi negozjabbli. F’dawn il-każi, il-proporzjonalità għandha tiġi żgurata permezz ta’ kundizzjonijiet u kriterji għall-għoti tal-eżenzjonijiet u t-tnaqqis li jiggarantixxu li l-benefiċjarju ma jirċevix vantaġġi eċċessivi, u li s-selettività tal-miżura tkun limitata għal minimu strett.

34.

L-ispiża tal-kisba ta’ ħarsien ambjentali ta’ spiss tkun ogħla għal impriżi żgħar u ta’ daqs medju f’termini relattivi f’paragun mad-daqs tal-attività tagħhom. Barra minn hekk, l-abbiltà tal-impriżi żgħar u ta’ daqs medju biex iġorru l-piż ta’ dawn l-ispejjeż hija ħafna drabi ristretta minn imperfezzjonijiet tas-suq kapitali. Għal din ir-raġuni, u minħabba r-riskju mnaqqas ta’ tfixkil serju tal-kompetizzjoni meta l-benefiċjarji jkunu impriżi żgħar u ta’ daqs medju, jista’ jkun iġġustifikat bonus għal impriżi bħal dawn fil-każ ta’ xi tipi ta’ għajnuna.

35.

Barra minn hekk, l-Istati EFTA huma mħeġġa biex jiżguraw l-effikaċja tan-nefqa fl-ilħuq tal-benefiċċji ambjentali, pereżempju billi jagħżlu miżuri li għalihom l-ispejjeż esterni evitati jkunu sinifikattivi fir-rigward tal-ammont ta’ għajnuna. Madankollu, ladarba ma hemm l-ebda rabta diretta bejn l-ispejjeż esterni evitati u n-nefqa sostnuta mill-impriża, l-ispejjeż esterni evitati għandhom jintużaw bħala bażi biex ikunu stabbiliti ammonti ta’ għajnuna mill-Istat f’każijiet eċċezzjonali biss. Normalment, biex ikun żgurat inċentiv xieraq għall-impriża biex din tibdel l-imġiba tagħha, l-ammont ta’ għajnuna għandu għalhekk ikun marbut direttament man-nefqa sostnuta mill-impriża.

36.

Jekk l-għajnuna mill-Istat għal skopijiet ambjentali tkun immirata tajjeb sabiex tibbilanċja biss l-ispejjeż addizzjonali attwali marbuta ma’ livell ogħla ta’ ħarsien ambjentali, ir-riskju li l-għajnuna tfixkel il-kompetizzjoni b’mod eċċessiv ikun normalment pjuttost limitat. Konsegwentement, huwa essenzjali li l-miżuri ta’ għajnuna ambjentali mill-istat ikunu mmirati sewwa. F’każijiet fejn l-għajnuna mhijiex meħtieġa jew proporzjonata biex tikseb l-għan maħsub tagħha, hija tfixkel il-kompetizzjoni. Dan, b’mod partikolari, jista’ jkun il-każ jekk l-għajnuna twassal għal:

37.

F’ċerti każi, l-għan tal-miżura huwa li jsir intervent fil-funzjonament tas-suq bil-għan li l-miżura tiffavorixxi, għall-benefiċċju globali tal-ambjent, ċerti produzzjonijiet li jirrispettaw lill-ambjent a skapitu ta’ oħrajn li jniġġsu iktar. Bħala riżultat ta’ miżuri bħal dawn, il-produtturi tal-prodotti kkonċernati li jirrispettaw lill-ambjent aktar minn oħrajn ikunu jistgħu jtejbu l-pożizzjonijiet tagħhom fis-suq meta mqabbla ma’ kompetituri li joffru prodotti li jirrispettaw lill-ambjent inqas minnhom. F’każijiet bħal dawn, l-Awtorità tikkunsidra l-effett ambjentali globali tal-miżura meta tħares lejn l-impatt negattiv tagħha fuq il-pożizzjoni fis-suq, u għalhekk tal-profitti, ta’ kumpaniji li ma jirċevux għajnuna. Anqas ma jkun l-effett ambjentali mistenni tal-miżura kkonċernata, aktar ikun importanti l-ivverifikar tal-effett tagħha fuq ishma fis-suq u profitti tal-prodotti li jikkompetu.

38.

Bla ħsara għall-Artikoli 4 sa 7 tal-Parti II tal-Protokoll 3 għall-Ftehim bejn l-Istati EFTA dwar il-Ħolqien ta’ Awtorità ta’ Sorveljanza u Qorti tal-Ġustizzja (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ ‘il-Ftehim ta’ Sorveljanza u tal-Qorti’), is-suppożizzjonijiet legali applikati mill-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA jiddifferixxu skont it-tip ta’ miżura ta’ għajnuna mill-Istat ikkomunikata.

39.

Fil-Kapitolu 3 ta’ dawn il-Linji Gwida, l-Awtorità identifikat sensiela ta’ miżuri li fir-rigward tagħhom jidhrilha a priori li għajnuna mill-Istat tindirizza nuqqas tas-suq li jkun qed ifixkel il-ħarsien ambjentali jew ittejjeb il-livell ta’ ħarsien ambjentali. L-Awtorità tistabbilixxi wkoll sensiela ta’ kundizzjonijiet u parametri, li huma maħsuba biex jiżguraw li l-għajnuna mill-Istat attwalement ikollha effett ta’ inċentivazzjoni, hija proporzjonata u jkollha impatt negattiv limitat fuq il-kompetizzjoni u l-kummerċ. Il-Kapitolu 3 għalhekk jinkludi parametri fir-rigward tal-attività megħjuna, l-intensitajiet tal-għajnuna u l-kundizzjonijiet marbuta mal-kompatibbiltà.

40.

Madankollu, għal ammonti ta’ għajnuna ‘l fuq minn ċerti limiti kif ukoll għal ċerti sitwazzjonijiet speċifiċi, huwa meħtieġ skrutinju addizzjonali, minħabba riskji akbar ta’ tfixkil tal-kompetizzjoni u l-kummerċ. L-iskrutinju addizzjonali ġeneralment ikun jikkonsisti f’analiżi fattwali ulterjuri u aktar dettaljata tal-miżura skont il-Kapitolu Error! Reference source not found. Dawn il-miżuri jkunu ddikjarati kompatibbli jekk it-test tal-ibbilanċjar skont il-Kapitolu Error! Reference source not found. jirriżulta f’valutazzjoni globali pożittiva. Fil-kuntest ta’ din l-analiżi l-ebda kriterju ta’ kompatibbiltà ma għandu jkun preżunt bħala ssodisfat fil-bidu nett. L-eżenzjonijiet mit-taxxa u t-tnaqqis fit-taxxi ambjentali jkunu suġġetti biss għall-valutazzjoni stabbilita fil-Kapitolu 4 (14).

41.

Bħala riżultat ta’ din il-valutazzjoni ddettaljata, l-Awtorità tista’ tapprova l-għajnuna, tiddikjaraha inkompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE jew tieħu deċiżjoni ta’ kompatibbiltà suġġett għal kundizzjonijiet.

42.

L-Awtorità identifikat sensiela ta’ miżuri li għalihom l-għajnuna mill-Istat tista’, taħt kundizzjonijiet speċifiċi, tkun kompatibbli mal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE.

43.

Din ix-xorta ta’ għajnuna tipprovdi inċentivi individwali lill-kumpaniji sabiex jiksbu ħarsien ambjentali ogħla. Normalment, impriża ma jkollhiex inċentiv sabiex tmur lil hinn minn standards obbligatorji jekk l-ispiża biex tagħmel dan taqbeż il-benefiċċju għall-impriża. F’każijiet bħal dawn tista’ tingħata għajnuna mill-Istat biex jingħata inċentiv lill-impriżi biex itejbu l-ħarsien ambjentali. Skont l-għan Komunitarju biex l-ekoinnovazzjoni tiġi sostnuta, jista’ jiġi aċċettat trattament aktar favorevoli għal proġetti ta’ ekoinnovazzjoni li jindirizzaw il-falliment doppju tas-suq marbut ma’ riskji ogħla ta’ innovazzjoni, flimkien mal-aspett ambjentali tal-proġett. Għalhekk, l-għajnuna għall-ekoinnovazzjoni għandha l-għan li tħaffef it-tixrid fis-suq ta’ ekoinnovazzjonijiet.

44.

It-trasport huwa responsabbli għal parti kbira mill-emissjonijiet globali tal-gassijiet serra (bejn wieħed u ieħor 30 %) kif ukoll għat-tniġġis lokali bit-trab, partiċellari, NOx u SOx. Għaldaqstant, huwa importanti li tiġi pprovduta inċentiva biex jinstabu modi nodfa ta’ trasport, kemm sabiex tiġi miġġielda l-bidla fil-klima kif ukoll sabiex jitnaqqas it-tniġġis lokali, b’mod partikolari fl-ibliet. F’dan il-kuntest, huwa partikolarment importanti li jiġi stimulat l-akkwist ta’ mezzi ta’ trasport nodfa (inklużi bastimenti ‘nodfa’).

45.

Dawn il-Linji Gwida ma jawtorizzawx għajnuna biex tassisti lill-impriżi jikkonformaw ma’ standards Komunitarji diġà fis-seħħ, għaliex għajnuna bħal din ma twassalx għal livell ogħla ta’ ħarsien ambjentali. Madankollu, l-għajnuna mill-Istat tista’ tiżgura l-implimentazzjoni b’ritmu mgħaġġel ħafna ta’ standards Komunitarji adottati riċentement li għadhom mhumiex fis-seħħ u b’hekk dawn jikkontribwixxu għat-tnaqqis tat-tniġġis b’pass aktar mgħaġġel milli kien ikun il-każ kieku l-għajnuna kellha ma tingħatax. F’sitwazzjonijiet bħal dawn, l-għajnuna mill-Istat tista’ għalhekk toħloq inċentivi individwali għall-impriżi biex jikkontrobilanċjaw l-effetti tal-esternalitajiet negattivi marbuta mat-tniġġis.

46.

L-għajnuna lill-kumpaniji għal studji dwar investimenti mmirati biex jinkiseb livell ta’ ħarsien ambjentali li jmur lil hinn mill-istandards Komunitarji jew biex jogħla l-livell tal-ħarsien ambjentali fin-nuqqas ta’ standards Komunitarji, kif ukoll studji dwar l-iffrankar tal-enerġija u l-produzzjoni ta’ enerġija li tiġġedded, tindirizza n-nuqqas tas-suq marbut ma’ informazzjoni asimetrika. Spiss l-impriżi jissottovalutaw il-possibbiltajiet u l-benefiċċji marbuta mal-iffrankar tal-enerġija u l-enerġija li tiġġedded u dan iwassal għal sottoinvestiment.

47.

Din ix-xorta ta’ għajnuna tindirizza n-nuqqas tas-suq marbut ma’ esternalitajiet negattivi billi toħloq inċentivi individwali sabiex jintlaħqu miri ambjentali għall-iffrankar tal-enerġija u għat-tnaqqis ta’ emissjonijiet tal-gass serra. L-għajnuna mill-Istat tista’ tkun xierqa meta l-investimenti li jirriżultaw mill-iffrankar tal-enerġija ma jkunux obbligatorji skont l-istandards Komunitarji applikabbli, u meta ma jkunux vijabbli, jiġifieri meta l-ispiża tal-iffrankar tal-enerġija tkun ogħla mill-benefiċċju ekonomiku privat relatat. Fil-każ tal-SMEs, jista’ jkun meħtieġ appoġġ aktar favorevoli sabiex jitqies il-fatt li l-SMEs spiss jagħmlu stima baxxa tal-benefiċċji marbuta mal-iffrankar tal-enerġija fuq meded twal ta’ żmien, u dan iwassal għal investiment baxx f’miżuri ta’ ffrankar tal-enerġija

48.

Din ix-xorta ta’ għajnuna tindirizza n-nuqqas tas-suq marbut ma’ esternalitajiet negattivi billi toħloq inċentivi individwali sabiex tkabbar is-sehem ta’ riżorsi ta’ enerġija li jiġġeddu fil-produzzjoni totali ta’ enerġija. Aktar użu ta’ sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu huwa mistenni li jkollu rwol importanti fl-ilħuq tal-miri għat-tnaqqis fl-emissjonijiet tal-gassijiet serra. L-għajnuna mill-Istat tista’ tkun iġġustifikata jekk l-ispiża tal-produzzjoni ta’ enerġija li tiġġedded tkun ogħla mill-ispiża ta’ produzzjoni bbażata fuq sorsi li ma jirrispettawx daqstant lill-ambjent u jekk ma jkun hemm l-ebda standard Komunitarju obbligatorju dwar is-sehem ta’ enerġija minn sorsi li jiġġeddu għall-impriżi individwali. L-ispiża għalja tal-produzzjoni ta’ ċerti tipi ta’ enerġija li tiġġedded ma tippermettix lill-impriżi li jżommu prezzijiet kompetittivi fis-suq u b’hekk jinħoloq ostaklu għall-aċċess fis-suq tal-enerġija li tiġġedded. Madankollu, minħabba żviluppi teknoloġiċi fil-qasam tal-enerġija li tiġġedded u l-internalizzazzjoni tal-esternalitajiet ambjentali li qed tikber bil-mod il-mod (li tirriżulta, pereżempju, mid-Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 2008/1/KE tal-15 ta’ Jannar 2008 dwar il-prevenzjoni u l-kontroll integrati tat-tniġġis (15), il-leġiżlazzjoni dwar il-kwalità tal-arja u l-iskema tal-iskambju tal-emissjonijiet), id-differenza fil-prezz uriet tendenza ta’ tnaqqis fl-aħħar snin, biex b’hekk naqset il-ħtieġa tal-għajnuna.

49.

Barra minn hekk, il-promozzjoni tal-bijokarburanti (16) għandha tkun ta’ benefiċċju kemm għas-sigurtà tal-provvista kif ukoll għall-politika dwar it-tibdil tal-klima b’mod sostenibbli. Għalhekk, l-għajnuna mill-Istat tista’ tkun strument xieraq biss għal dawk l-użi ta’ sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu meta l-benefiċċju ambjentali u s-sostenibbiltà jkunu evidenti. B’mod iktar partikolari, il-bijokarburanti li ma jissodisfawx il-kriterji ta’ sostenibbiltà stipulati fl-Artikolu 15 tal-proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-promozzjoni tal-użu ta’ enerġija minn sorsi li jiġġeddu (17) ma għandhomx jitqiesu eliġibbli għall-għajnuna mill-Istat. Meta jkunu qed ifasslu s-sistemi ta’ appoġġ tagħhom, l-Istati EFTA jistgħu jħeġġu l-użu ta’ bijokarburanti li jagħtu vantaġġi addizzjonali - inkluż il-vantaġġi ta’ diversifikazzjoni offruti minn bijokarburanti prodotti mill-iskart, ir-residwi, il-materjal ta’ oriġini ċellulosika u linjo-ċellulosika - billi jikkunsidraw kif xieraq l-ispejjeż differenti tal-produzzjoni tal-enerġija minn bijokarburanti tradizzjonali fuq naħa waħda u ta’ dawk il-bijokarburanti li jagħtu vantaġġi addizzjonali fuq in-naħa l-oħra.

50.

F’dak li jirrigwarda l-installazzjonijiet għall-produzzjoni tal-enerġija mill-ilma ta’ min jinnota li l-impatt ambjentali tagħhom jista’ jkun doppju. F’termini ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra ta’ livell baxx, dawn l-installazzjonijiet jipprovdu ħafna potenzjal. Għalhekk, jista’ jkollhom rwol importanti fit-taħlita globali ta’ enerġija. Min-naħa l-oħra, installazzjonijiet ta’ dan it-tip għandhom ukoll impatt negattiv, pereżempju fuq is-sistemi tal-ilma u l-bijodiversità. (18).

51.

Dawn it-tipi ta’ għajnuna jindirizzaw in-nuqqas tas-suq marbut ma’ esternalitajiet negattivi billi joħolqu inċentivi individwali sabiex jintlaħqu miri ambjentali fil-qasam tal-iffrankar tal-enerġija. Il-koġenerazzjoni tas-sħana u l-elettriku (‘CHP’) huwa l-mod l-iktar effiċjenti ta’ produzzjoni ta’ elettriku u sħana fl-istess ħin. Bil-produzzjoni tal-elettriku u s-sħana flimkien, tinħela inqas enerġija fil-produzzjoni. L-importanza tas-CHP fl-istrateġija tal-enerġija tal-UE ġiet enfasizzata bl-adozzjoni tad-Direttiva 2004/8/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Frar 2004 dwar il-promozzjoni ta’ kogenerazzjoni bbażata fuq id-domanda għal sħana utli fis-suq intern tal-enerġija, li temenda d-Direttiva 92/42/KEE (19). Tista’ wkoll issir referenza għall-kapitolu dwar il-koġenerazzjoni fil-Pjan ta’ Azzjoni tal-Kummissjoni għall-Effiċjenza tal-Enerġija: Nutilizzaw il-Potenzjal (20). Dan id-dokument jindika wkoll il-potenzjal tas-sħana mill-iskart, pereżempju minn industrija jew utilitajiet, għal applikazzjonijiet utli, pereżempju fit-tisħin distrettwali (minn hawn ’il quddiem ‘DH’). Barra minn hekk, id-DH jista’ jkollu effiċjenza ta’ enerġija ogħla mit-tisħin individwali u jista’ jipprovdi titjib sinifikanti fil-kwalità tal-arja urbana. Għalhekk, jekk kemm-il darba jintwera li d-DH iniġġes inqas u huwa aktar effiċjenti fil-proċess ta’ ġenerazzjoni u fid-distribuzzjoni tas-sħana iżda jiswa aktar mit-tisħin individwali, l-għajnuna mill-Istat tista’ tingħata bil-ħsieb li tagħti inċentivi sabiex jinkisbu miri ambjentali. Madankollu, bħal fil-każ tal-enerġiji li jiġġeddu, l-internalizzazzjoni progressiva tal-esternalitajiet ambjentali fl-ispejjeż ta’ teknoloġiji oħra jistgħu jkunu mistennija li jnaqqsu l-ħtieġa tal-għajnuna billi jwasslu għal konverġenza gradwali ta’ dawn l-ispejjeż ma’ dawk tas-CHP u d-DH.

52.

Din ix-xorta ta’ għajnuna tfittex li tagħti inċentivi individwali sabiex jintlaħqu miri ambjentali marbuta mal-ġestjoni tal-iskart (21). Is-Sitt Programm ta’ Azzjoni Komunitarju għall-Ambjent (22) jidentifika l-prevenzjoni u l-ġestjoni tal-iskart bħala waħda mill-erba’ prijoritajiet ewlenin. L-għan ewlieni tagħha huwa li tifred il-ħolqien tal-iskart mill-attività ekonomika, biex b’hekk it-tkabbir fl-UE ma jwassalx għal aktar u aktar skart. F’dan il-kuntest, l-għajnuna mill-Istat tista’ tingħata lill-produttur tal-iskart (taħt it-Taqsima 3.1.1) kif ukoll lill-impriżi li jiġġestixxu jew jirriċiklaw l-iskart iġġenerat minn impriżi oħra (taħt it-Taqsima 3.1.9). Madankollu, l-effetti pożittivi fuq l-ambjent għandhom jiġu assigurati, il-PPP ma għandux jinqabeż u ma għandux ikun hemm distorsjoni għall-operazzjoni normali tas-swieq ta’ materjali sekondarji.

53.

Din ix-xorta ta’ għajnuna hija maħsuba biex toħloq inċentiv individwali sabiex jagħmel tajjeb għall-effetti ta’ esternalitajiet negattivi, fejn ma jkunx possibbli li min iniġġes jiġi identifikat u mġiegħel iħallas biex isewwi l-ħsara ambjentali li jkun ikkawża. F’każijiet bħal dawn, l-għajnuna mill-Istat tista’ tkun iġġustifikata jekk l-ispiża tar-riabilitazzjoni tkun ogħla miż-żieda li tirriżulta fil-valur tas-sit.

54.

Dan it-tip ta’ investiment għandu l-għan li joħloq inċentivi individwali sabiex jitnaqqsu esternalitajiet negattivi permezz tar-rilokazzjoni ta’ impriżi li joħolqu tniġġis kbir lejn żoni fejn tali tniġġis jagħmel inqas ħsara, fi kliem ieħor, inqas spejjeż esterni. F’konformità mal-prinċipju ta’ prekawzjoni, dawn il-Linji Gwida jintroduċu l-possibbiltà tal-għoti ta’ għajnuna għar-rilokazzjoni ta’ stabbilimenti ta’ riskju kbir skont id-Direttiva tal-Kunsill 96/82/KE tad-9 ta’ Diċembru 1996 dwar il-kontroll ta’ perikli ta’ inċidenti kbar fl-użu ta’ sustanzi perikolużi (23) (minn hawn ’il quddiem id-‘Direttiva Seveso II’) (24). Inċidenti fl-imgħoddi wrew li l-lokazzjoni ta’ stabbiliment kopert mid-Direttiva Seveso II hija ta’ importanza kruċjali kemm f’dak li jirrigwarda l-prevenzjoni kif ukoll fir-rigward tal-konsegwenzi ta’ inċidenti fuq il-persuni u l-ambjent. L-għajnuna mill-Istat tista’ għalhekk tkun iġġustifikata jekk ir-rilokazzjoni ssir għal raġunijiet ambjentali. Biex jiġi żgurat li l-għajnuna li tingħata għal rikolazzjoni ma tintużax għal skopijiet oħra, hija meħtieġa deċiżjoni amministrativa jew legali ta’ awtorità pubblika kompetenti jew ftehim bejn l-awtorità pubblika kompetenti u l-impriżi għar-rilokazzjoni tal-kumpanija. L-ispejjeż eliġibbli għandhom jirriflettu kwalunkwe żvantaġġ li tista’ ssofri l-kumpanija minħabba riallokazzjoni.

55.

L-iskemi ta’ permessi negozjabbli jistgħu jinvolvu għajnuna mill-Istat permezz ta’ diversi modi, pereżempju, meta l-Istati EFTA jagħtu permessi u benefiċċji b’valur li jkun inqas minn dak tas-suq u dan ikun imputabbli lill-Istati EFTA. Din ix-xorta ta’ għajnuna tista’ tintuża biex tikkumpensa indirettament għall-esternalitajiet negattivi billi jitħalla d-dħul ta’ strumenti bbażati fuq is-suq li jkollhom għanijiet ambjentali. Jekk l-ammont globali ta’ permessi mogħtija mill-Istat Membru jkun inqas mill-ħtiġijiet globali mistennija tal-impriżi, l-effett globali fuq il-livell ta’ ħarsien tal-ambjent ikun pożittiv. Fuq il-livell individwali ta’ kull impriża, jekk il-konċessjonijiet mogħtija ma jkoprux it-totalità tal-ħtiġijiet mistennija tal-impriża, din għandha jew tnaqqas it-tniġġis tagħha (u b’hekk tikkontribwixxi għat-titjib tal-livell ta’ ħarsien ambjentali) jew tixtri konċessjonijiet supplimentari fis-suq u b’hekk tħallas korrispettiv għat-tniġġis tagħha. Sabiex ikun limitat it-tfixkil tal-kompetizzjoni, ma tista’ tkun iġġustifikata l-ebda allokazzjoni żejda ta’ konċessjonijiet u għandu jkun hemm dispożizzjonijiet sabiex jiġu evitati ostakli mhux dovuti għad-dħul.

56.

Il-kriterji stipulati fil-punt 54 huma l-bażi għall-evalwazzjoni mill-Kummissjoni ta’ sitwazzjonijiet li jirriżultaw fil-perjodu ta’ skambju li jintemm fil-31 ta’ Diċembru 2012. F’dak li jirrigwarda sitwazzjonijiet li jirriżultaw mill-perjodu ta’ skambju wara din id-data, il-Kummissjoni għandha tevalwa l-miżuri skont jekk ikunux kemm meħtieġa kif ukoll proporzjonali.

57.

It-tnaqqis fi u eżenzjonijiet minn taxxi ambjentali li jikkonċernaw ċerti setturi jew kategoriji ta’ impriżi jistgħu jagħmlu fattibbli l-adozzjoni ta’ taxxi ogħla għal impriżi oħra biex b’hekk ir-riżultat ikun titjib globali fl-internalizzazzjoni tal-ispejjeż u jinħolqu iktar inċentivi għal titjib fil-ħarsien ambjentali. Għalhekk, din ix-xorta ta’ għajnuna tista’ tkun meħtieġa biex tindirizza indirettament esternalitajiet negattivi billi tiġi ffaċilitata l-introduzzjoni jew iż-żamma ta’ tassazzjoni ambjentali nazzjonali relattivament għolja. Sabiex l-għajnuna tkun kompatibbli, irid jiġi ppruvat li l-eżenzjonijiet jew it-tnaqqis huma meħtieġa għall-kategoriji kollha ssuġġeriti ta’ benefiċjarji u li huma proporzjonali fid-daqs. Wieħed jassumi li dan huwa l-każ jekk il-benefiċjarji jħallsu mill-inqas il-minimu tal-livell ta’ taxxa Komunitarja stipulat mid-Direttiva applikabbli, jekk ikun hemm (25). Inkella, il-ħtieġa tiddependi fuq il-firxa tal-impatt tat-taxxa nazzjonali fuq l-ispejjeż ta’ produzzjoni kif ukoll fuq il-possibbiltà li t-taxxa titħallas mill-konsumaturi u tnaqqas il-marġni tal-profitti. Il-proporzjonalità tiddependi minn kemm il-benefiċjarji jistgħu jnaqqsu iktar il-konsum jew l-emissjonijiet, iħallsu parti mit-taxxa nazzjonali jew jidħlu fi ftehim ambjentali għat-tnaqqis tat-tniġġis (26).

58.

Dawn il-Linji Gwida japplikaw għall-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali u għandhom jiġu applikati skont linji oħra ta’ politika taż-ŻEE dwar l-għajnuna mill-Istat u dispożizzjonijiet oħra tal-Ftehim ŻEE u l-leġiżlazzjoni adottata skont il-Ftehim ŻEE (27).

59.

Dawn il-Linji Gwida japplikaw għal għajnuna (28) għas-sostenn tal-ħarsien ambjentali fis-setturi kollha rregolati mill-Ftehim ŻEE. Japplikaw ukoll għal dawk is-setturi li huma soġġetti għal regoli speċifiċi taż-ŻEE dwar l-għajnuna mill-Istat (ipproċessar ta’ azzar, bini ta’ bastimenti, vetturi bil-mutur, fibri sintetiċi, trasport u faħam) sakemm tali regoli speċifiċi ma jipprovdux mod ieħor.

60.

Id-disinn u l-manifattura ta’ prodotti li jħarsu l-ambjent, magni jew mezzi ta’ trasport bil-għan li jitħaddmu b’inqas riżorsi naturali u l-azzjoni meħuda fl-impjanti jew unitajiet oħra ta’ produzzjoni bl-għan li tittejjeb is-sigurezza u l-iġjene m’humiex koperti minn dawn il-Linji Gwida.

61.

Il-kummerċ fi prodotti agrikoli, prodotti ta’ ħut u prodotti oħra tal-baħar jaqa’, fil-parti l-kbira tiegħu, barra l-ambitu tal-Ftehim ŻEE (29). Billi l-Awtorità ma għandhiex il-kompetenza li teżamina l-miżuri tal-għajnuna għall-ħarsien ambjentali li fuq dan il-bażi jaqgħu barra l-ambitu tal-Ftehim ŻEE, dawn il-miżuri mhumiex koperti minn dawn il-Linji Gwida.

62.

Il-finanzjament ta’ miżuri ta’ ħarsien ambjentali li jirrigwardaw l-infrastruttura tat-trasport bl-ajru, bl-art, bil-ferrovija, bil-kanali tal-ilma interni u t-trasport marrittimu, inkluż kwalunkwe proġett ta’ interess komuni kif iddefinit fid-Deċiżjoni Nru 1692/96/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ Lulju 1996 dwar il-linji gwida Komunitarji għall-iżvilupp ta’ netwerk ta’ trasport trans-Ewropew (30), m’huwiex kopert minn dawn il-linji gwida.

63.

L-għajnuna mill-Istat għar-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni fil-qasam ambjentali hi soġġetta għar-regoli stabbiliti fil-Linji Gwida għall-Għajnuna mill-Istat tal-Awtorità għall-għajnuna għar-riċerka u l-iżvilupp u l-innovazzjoni (31). Madankollu, l-istadju tat-tifrix fis-suq tal-ekoinnovazzjoni (l-akkwist ta’ assi tal-ekoinnovazzjoni) huwa kopert minn dawn il-Linji Gwida.

64.

Il-karatteristiċi tal-għajnuna għall-attivitajiet ta’ taħriġ ambjentali ma jiġġustifikawx regoli separati minn dawk dwar attivitajiet ta’ taħriġ b’mod ġenerali, u għalhekk l-Awtorità għandha teżamina tali għajnuna skont ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 68/2001 tat-12 ta’ Jannar 2001 dwar l-applikazzjoni tal-Artikoli 87 u 88 tat-Trattat tal-KE dwar l-għajnuna għat-taħriġ (32).

65.

Is-servizzi ta’ konsultazzjoni għandhom rwol importanti fl-għajnuna lill-impriżi żgħar u ta’ daqs medju sabiex jagħmlu progress fil-ħarsien ambjentali. B’mod partikolari, jistgħu jintużaw sabiex isiru ekovalutazzjonijiet jew biex issir evalwazzjoni tal-benefiċċji ekonomiċi għall-impriża minn investiment li jħares l-ambjent u b’hekk jingħata inċentiv lill-SMEs li jassumu dan it-tip ta’ investiment li jsostni l-ħarsien ambjentali. Għajnuna lill-impriżi żgħar u ta’ daqs medju għal servizzi ta’ pariri/konsultazzjoni fil-qasam ambjentali tista’ tingħata taħt ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 70/2001 tat-12 ta’ Jannar 2001 dwar l-applikazzjoni tal-Artikoli 87 u 88 tat-Trattat tal-KE għall-għajnuna mill-Istat lill-impriżi żgħar u ta’ daqs medju (33).

66.

Dawn il-Linji Gwida ma japplikawx għal spejjeż mhux rekuperabbli (stranded costs) kif iddefinit fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-metodoloġija għall-analiżi tal-għajnuna mill-Istat marbuta ma’ spejjeż mhux rekuperabbli (34).

67.

Barra minn hekk, safejn id-dispożizzjonijiet relatati mal-iffrankar tal-enerġija stipulati fit-Taqsima 3.1.5 m’humiex applikabbli, dawn il-Linji Gwida ma japplikawx għall-għajnuna mill-Istat għal investiment fl-infrastruttura marbuta mat-tisħin distrettwali li għandu jkun evalwat skont l-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE.

68.

F’xi Stati EFTA, il-kumpaniji jistgħu jkunu soġġetti għal taxxi ambjentali u, fl-istess ħin, jipparteċipaw fi skemi ta’ permessi ta’ skambju. L-Awtorità għad ma għandhiex esperjenza biżżejjed fl-evalwazzjoni tal-kumpatibbiltà tat-tnaqqis ta’ taxxi ambjentali f’sitwazzjonijiet bħal dawn. B’konsegwenza, għadu kmieni biex il-Kummissjoni tipprovdi gwida ġenerali dwar dan. Minflok, l-evalwazzjoni f’dawn il-każi, sakemm dawn jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat fit-tifsira tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim ŻEE, issir fuq il-bażi tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE.

69.

Fl-aħħar nett, uħud mill-mezzi li jsostnu l-impjanti ta’ enerġija mill-karburanti fossili jew installazzjonijiet industrijali oħra attrezzati għall-iżolament tas-CO2, faċilitajiet ta’ trasport u ħżin, jew elementi individwali ta’ din il-katina għall-qbid u l-ħażna tal-karbonju, previsti mill-Istati Membri, jistgħu jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat iżda, meta jitqies in-nuqqas ta’ esperjenza, huwa kmieni wisq biex jiġu stipulati linji gwida għall-awtorizzazzjoni ta’ tali għajnuna. Trid titqies l-importanza strateġika ta’ din it-teknoloġija għaż-ŻEE f’termini ta’ sigurtà tal-enerġija u t-tnaqqis fl-emissjonijiet tal-gassijiet serra. Għandu wkoll jissemmal-għan Komunitarju għal medda twila ta’ żmien biex il-bdil fil-klima jkun limitat għal 2 °C ogħla mil-livelli pre-industrijali u jissemma’ wkoll l-appoġġ iddikjarat tal-Kummissjoni għall-kostruzzjoni ta’ impjanti ta’ dimostrazzjoni fuq skala industrijali sal-2015 (35), sakemm dawn ikunu siguri għall-ambjent u jkunu jikkontribwixxu għall-ħarsien tal-ambjent. Fuq din il-bażi, l-Awtorità għandu jkollha attitudni ġeneralment pożittiva lejn l-għajnuna mill-Istat għal dan it-tip ta’ proġetti. Il-proġetti jistgħu jiġu evalwati skont l-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE, jew ikunu eliġibbli bħala proġetti importanti ta’ interess komuni Ewropew taħt il-kondizzjonijiet stipulati fl-Artikolu 61(3)(b) tal-Ftehim u punt 147 ta’ dawn il-Linji Gwida.

70.

Għall-fini ta’ dawn il-Linji Gwida għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

71.

L-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien tal-ambjent hija kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE fl-ambitu tat-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE jekk, fuq il-bażi tat-test tal-ibbilanċjar, twassal għal żieda fl-attivitajiet favur il-ħarsien ambjentali mingħajr ma taffettwa negattivament il-kundizzjonijiet kummerċjali sa limitu kuntrarju għall-interess komuni. F’dan il-kuntest, it-tul ta’ żmien li għandhom jieħdu l-iskemi tal-għajnuna għandu jkun suġġett għal skadenzi raġonevoli, bla ħsara għall-possibbiltà li Stat tal-EFTA jinnotifika mill-ġdid miżura wara li tkun għaddiet l-iskadenza ffissata b’deċiżjoni tal-Awtorità. L-Istati tal-EFTA jistgħu jsostnu notifikazzjonijiet ta’ miżuri ta’ għajnuna permezz ta’ evalwazzjonijiet rigorużi ta’ miżuri ta’ għajnuna simili tal-imgħoddi li jipprovdu xhieda tal-effett ta’ inċentivazzjoni tal-għajnuna.

72.

Jista’ jinstab li l-miżuri deskritti fil-punti 73 sa 146 jkunu kompatibbli skont l-Artikolu 61(3)(c).

73.

Għajnuna għall-investimenti li permezz tagħha l-impriżi jkunu jistgħu jmorru lil hinn mill-istandards Komunitarji għall-ħarsien tal-ambjent jew li jgħollu l-livell tal-ħarsien ambjentali fin-nuqqas ta’ standards Komunitarji għandha titqies kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE skont it-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE sakemm il-kundizzjonijiet stabbiliti fil-punti 74 sa 84 u t-Taqsima 3.2 jiġu ssodisfati.

74.

L-investiment megħjun irid jissodisfa waħda miż-żewġ kundizzjonijiet li ġejjin:

75.

L-għajnuna ma tistax tingħata meta t-titjib iwassal lill-impriżi għal konformità ma’ standards Komunitarji li jkunu diġà adottati imma ma jkunux għadhom daħlu fis-seħħ (46).

76.

L-intensità tal-għajnuna ma tridx taqbeż il-50 % tal-ispejjeż tal-investiment eliġibbli kif iddefiniti fil-punti 80 sa 84.

77.

Meta l-għajnuna għall-investiment tingħata fi proċess ta’ sejħa għall-offerti li jkun ġenwinament kompetittiv fuq il-bażi ta’ kriterji ċari, trasparenti u non-diskriminatorji, li effettivament ikun ifisser garanzija li l-għajnuna tkun limitata għall-minimu meħtieġ biex jinkiseb il-benefiċċju ambjentali, l-intensità tal-għajnuna tista’ tammonta għal 100 % tal-ispejjeż tal-investiment eliġibbli kif iddefiniti fil-punti 80 sa 84. Dan il-proċess ta’ sejħa għall-offerti jrid ikun non-diskriminatorju u jipprovdi għall-parteċipazzjoni ta’ għadd suffiċjenti ta’ impriżi. Barra dan, il-baġit marbut mal-proċess ta’ sejħa għall-offerti jrid jikkostitwixxi limitazzjoni vinkolanti fis-sens li mhux il-parteċipanti kollha jistgħu jirċievu l-għajnuna. Fl-aħħar nett, l-għajnuna trid tingħata fuq il-bażi tal-offerta inizjali sottomessa mill-offerent, biex b’hekk ikunu esklużi negozjati sussegwenti.

78.

Meta l-investiment jirrigwarda l-ksib ta’ assi ekoinnovattiv jew it-tnedija ta’ proġett ekoinnovattiv, l-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali, sakemm il-kundizzjonijiet li ġejjin jiġu ssodisfati:

79.

Meta l-għajnuna għall-investiment lill-impriżi li jmorru lil hinn mill-istandards Komunitarji jew li jgħollu l-livell tal-ħarsien ambjentali fin-nuqqas ta’ standards Komunitarji tingħata lill-SMEs, l-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali għall-impriżi ta’ daqs medju u b’għoxrin punt perċentwali għall-impriżi ż-żgħar, kif stabbilit fit-Tabella.

80.

L-ispejjeż eliġibbli jridu jiġu limitati għall-ispejjeż supplimentari tal-investiment meħtieġa biex jinkiseb livell ogħla ta’ ħarsien ambjentali minn dak li jeżiġu l-istandards Komunitarji u għandhom jiġu kkalkulati f’żewġ stadji. L-ewwel, l-ispejjeż tal-investiment marbuta direttament mal-ħarsien ambjentali għandhom jiġu stabbiliti permezz ta’ referenza għas-sitwazzjoni kontrafattwali, meta dan ikun xieraq. It-tieni, il-profitti operattivi għandhom jitnaqqsu u l-ispejjeż operattivi għandhom jiġu miżjuda.

81.

Identifikazzjoni tal-parti tal-investiment marbut direttament mal-ħarsien ambjentali:

82.

Identifikazzjoni tal-ispejjeż/il-benefiċċji operattivi: sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor f’dan il-kapitolu, l-ispejjeż eliġibbli jridu jiġu kkalkulati netti minn kwalunkwe profitt operattiv u spejjeż operattivi marbuta mal-investiment supplimentari għall-ħarsien ambjentali u li jkunu ġew iġġenerati matul l-ewwel ħames snin tal-ħajja tal-investiment ikkonċernat. Dan ifisser li dawn il-profitti operattivi jrid jitnaqqsu u dawn l-ispejjeż operattivi jridu jintgħaddu mal-ispejjeż tal-investiment supplimentari.

83.

L-investiment eliġibbli jista’ jieħu l-forma ta’ investiment f’assi tanġibbli u/jew f’assi intanġibbli.

84.

Fil-każ ta’ investimenti li l-mira tagħhom hija li jinkiseb livell ta’ ħarsien ambjentali ogħla mill-istandards Komunitarji, is-sitwazzjoni kontrofattwali għandha tintgħażel kif ġej:

85.

Ir-regoli ġenerali stabbiliti fil-punti 73 sa 84 japplikaw għal għajnuna lil impriżi li l-intenzjoni tagħhom hija li jitejbu l-istandards Komunitarji jew li jgħollu l-livell tal-ħarsien ambjentali fin-nuqqas ta’ standards Komunitarji fis-settur tat-trasport. B’deroga mill-punt 75, l-għajnuna għall-akkwist ta’ vetturi ġodda għat-trasport bit-triq, bil-ferrovija, bil-baħar u minn mogħdijiet navigabbli interni li jikkonformaw mal-istandards Komunitarji adottati hija awtorizzata, sakemm l-akkwist tal-vetturi jsir qabel ma jidħlu fis-seħħ l-istandards Komunitarji l-ġodda u sakemm dawn, ladarba obbligatorji, ma japplikawx b’mod retroattiv għal vetturi diġà mixtrija.

86.

Fil-każi ta’ operazzjonijiet ta’ attrezzar ta’ vetturi diġà fiċ-ċirkulazzjoni bil-għan li jitħares l-ambjent fis-settur tat-trasport, l-ispejjeż eliġibbli jkunu l-ispejjeż netti addizzjonali totali skont il-metodu tal-ikkalkular tal-ispejjeż eliġibbli stabbilit fil-punti 80 sa 84 jekk il-mezzi ta’ trasport eżistenti jiġu aġġornati għall-istandards ambjentali li ma kinux għadhom fis-seħħ fid-data meta dawn il-mezzi kienu saru operattivi jew jekk dawn il-mezzi ma jkunux soġġetti għal kwalunkwe standard ambjentali.

87.

L-għajnuna biex tintlaħaq konformità mal-istandards Komunitarji ġodda li jgħollu l-livell tal-ħarsien ambjentali li għadhom mhumiex fis-seħħ, għandha titqies kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE fl-ambitu tat-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE sakemm l-istandards Komunitarji jkunu ġew adottati, u sakemm l-investiment ikun ġie implimentat u ffinalizzat mill-inqas sena qabel id-dħul fis-seħħ tal-istandard.

88.

L-intensitajiet massimi ta’ għajnuna għandhom ikunu 25 % għall-impriżi ż-żgħar, 20 % għall-impriżi ta’ daqs medju u 15 % għall-impriżi l-kbar jekk l-implimentazzjoni u l-finalizzazzjoni jitwettqu iktar minn tliet snin qabel id-data obbligatorja tat-traspożizzjoni jew id-data tad-dħul fis-seħħ. L-intensità tal-għajnuna għandha tkun 20 % għall-impriżi ż-żgħar, 15 % għall-impriżi ta’ daqs medju u 10 % għall-impriżi l-kbar jekk l-implimentazzjoni u l-finalizzazzjoni jitwettqu bejn sena u tliet snin qabel id-data obbligatorja tat-traspożizzjoni jew id-data tad-dħul fis-seħħ.

89.

L-ispejjeż eliġibbli għandhom ikunu limitati għall-ispejjeż addizzjonali tal-investiment meħtieġa biex jinkiseb il-livell ta’ ħarsien ambjentali li jeżiġi l-istandard Komunitarju meta mqabbel mal-livell eżistenti ta’ ħarsien ambjentali meħtieġ qabel id-dħul fis-seħħ ta’ dan l-istandard.

90.

L-ispejjeż eliġibbli jridu jiġu kkalkulati bħala nett ta’ kwalunkwe benefiċċju u spiża operattiva marbuta mal-investiment addizzjonali u li tirriżulta matul l-ewwel ħames snin ħajja ta’ dan l-investiment, kif stipulat fil-punti 81, 82 u 83.

91.

Għajnuna lil kumpaniji għal studji b’rabta diretta ma’ investimenti għall-fini ta’ lħuq ta’ standards skont il-kundizzjonijiet stabbiliti fit-Taqsima 3.1.1, u ta’ ksib ta’ ffrankar tal-enerġija skont il-kundizzjonijiet stabbiliti fit-Taqsima 3.1.5 ta’ produzzjoni ta’ enerġija li tiġġedded skont il-kundizzjonijiet stabbiliti fit-Taqsima 3.1.6, għandha tiġi kkunsidrata kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE fl-ambitu tat-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim taż-ŻEE jekk il-kundizzjonijiet stabbiliti f’dan il-Kapitolu jkunu ssodisfati. Dan għandu japplika wkoll f’każi fejn, wara r-riżultati ta’ studju preparatorju, l-investiment li jkun qed jiġi eżaminat ma jitwettaqx.

92.

L-intensità tal-għajnuna ma tridx taqbeż il-50 % tal-ispejjeż tal-istudju.

93.

Meta l-istudju jsir f’isem SME, l-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali għall-impriżi ta’ daqs medju u b’għoxrin punt perċentwali għall-impriżi ż-żgħar, kif inhu stipulat fit-Tabella.

94.

Għajnuna għall-investiment u/jew għajnuna operattiva li jippermettu lill-impriżi jiksbu ffrankar tal-enerġija għandhom jiġu kkunsidrati kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE fl-ambitu tat-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim taż-ŻEE, sakemm jiġu ssodisfati dawn il-kundizzjonijiet:

95.

L-intensità tal-għajnuna ma tridx taqbeż is-60 % tal-ispejjeż tal-investiment eliġibbli.

96.

Fejn l-għajnuna għall-investiment għall-iffrankar tal-enerġija tingħata lill-SMEs, l-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali għall-impriżi ta’ daqs medju u b’għoxrin punt perċentwali għall-impriżi ż-żgħar, kif jidher fit-Tabella.

97.

Fejn l-għajnuna għall-investiment tingħata fi proċess ta’ sejħa għall-offerti ġenwinament kompetittiv fuq il-bażi ta’ kriterji ċari, trasparenti u non-diskriminatorji sabiex ikun żgurat effettivament li l-għajnuna hija limitata għall-ammont minimu meħtieġ biex jinkiseb l-iffrankar massimu ta’ enerġija, l-intensità tal-għajnuna tista’ tilħaq sa 100 % tal-ispiża eliġibbli għall-investiment kif iddefinit fil-punt 98. Dan il-proċess ta’ sejħa għall-offerti jrid ikun non-diskriminatorju u jrid jipprovdi għall-parteċipazzjoni ta’ għadd suffiċjenti ta’ impriżi. Barra minn hekk, il-baġit marbut mal-proċess tas-sejħa għall-offerti jrid ikun restrizzjoni li torbot fis-sens li mhux il-parteċipanti kollha jistgħu jirċievu għajnuna. Fl-aħħar nett, l-għajnuna trid tingħata fuq il-bażi tal-offerta inizjali sottomessa mill-offerent, u b’hekk ikunu esklużi negozjati sussegwenti.

98.

L-ispejjeż eliġibbli għandhom jiġu limitati għall-ispejjeż addizzjonali tal-investiment meħtieġa biex jinkiseb iffrankar tal-enerġija f’livell ogħla mil-livell li jeżiġu l-istandards Komunitarji.

Il-kalkolu tal-ispejjeż addizzjonali għandu josserva r-regoli li ġejjin:

99.

L-għajnuna operattiva għall-iffrankar tal-enerġija għandha tingħata biss jekk dawn il-kundizzjonijiet li ġejjin jiġu ssodisfati:

100.

Fil-każ ta’ għajnuna li tonqos gradwalment, l-intensità tal-għajnuna ma għandhiex taqbeż il-100 % tal-ispejjeż addizzjonali fl-ewwel sena iżda trid tkun naqset b’mod lineari sa żero sal-aħħar tal-ħames sena. Fil-każ ta’ għajnuna li ma tonqosx gradwalment, l-intensità tal-għajnuna ma tridx taqbeż il-50 % tal-ispejjeż addizzjonali.

101.

L-investiment għall-ambjent u l-għajnuna operattiva għall-promozzjoni ta’ enerġija minn sorsi li jiġġeddu għandhom jitqiesu bħala kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE fl-ambitu tat-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim taż-ŻEE, jekk il-kundizzjonijiet fil-punti 102 sa 111 jiġu ssodisfati. L-għajnuna mill-Istat tista’ tkun iġġustifikata jekk ma jkunx hemm standards Komunitarji obbligatorji li jippreskrivu l-kwota ta’ enerġija minn sorsi li jiġġeddu għal impriżi individwali. L-għajnuna għall-investiment u/jew l-għajnuna operattiva għall-produzzjoni tal-bijokarburanti huma awtorizzati biss fil-każ ta’ bijokarburanti sostenibbli.

102.

L-intensità tal-għajnuna ma tridx taqbeż is-60 % tal-ispejjeż eliġibbli tal-investiment.

103.

Meta l-għajnuna għall-investiment għas-sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu tingħata lill-SMEs, l-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali għall-impriżi ta’ daqs medju u b’għoxrin punt perċentwali għall-impriżi ż-żgħar, kif jidher fit-Tabella.

104.

Meta l-għajnuna għall-investiment tingħata fi proċess ta’ sejħa għall-offerti ġenwinament kompetittiv fuq il-bażi ta’ kriterji ċari, trasparenti u non-diskriminatorji sabiex ikun żgurat effettivament li l-għajnuna hija limitata għall-ammont minimu meħtieġ għall-provvista ta’ enerġija li tiġġedded, l-intensità tal-għajnuna tista’ tilħaq sa 100 % tal-ispiża eliġibbli għall-investiment kif iddefinit fil-punti 105 sa 106. Dan il-proċess ta’ sejħa għall-offerti jrid ikun non-diskriminatorju u jrid jipprovdi għall-parteċipazzjoni ta’ għadd suffiċjenti ta’ impriżi. Barra minn hekk, il-baġit marbut mal-proċess ta’ sejħa għall-offerti jrid ikun restrizzjoni li torbot fis-sens li mhux il-parteċipanti kollha jistgħu jirċievu għajnuna. Fl-aħħar nett, l-għajnuna trid tingħata fuq il-bażi tal-offerta inizjali sottomessa mill-offerent, u b’hekk ikunu esklużi negozjati sussegwenti.

105.

Għall-enerġija li tiġġedded, l-ispejjeż ta’ investiment eliġibbli jridu jkunu limitati għall-ispejjeż addizzjonali tal-investiment imħallsa mill-benefiċjarju meta mqabbla ma’ impjant tal-enerġija konvenzjonali jew ma’ sistema ta’ tisħin konvenzjonali bl-istess kapaċità f’termini ta’ produzzjoni effettiva tal-enerġija.

106.

L-ispejjeż eliġibbli jridu jiġu kkalkulati nett ta’ kwalunkwe profitt u spiża operattiva marbutin mal-investiment addizzjonali għal sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu u li jirriżultaw matul l-ewwel ħames snin ħajja ta’ dan l-investiment, kif stipulat fil-punti 81, 82 u 83.

107.

L-għajnuna operattiva għall-produzzjoni ta’ enerġija li tiġġedded tista’ tkun iġġustifikata biex tkopri d-differenza bejn l-ispiża tal-produzzjoni ta’ enerġija minn sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu u l-prezz tas-suq tal-forma tal-enerġija kkonċernata. Dan japplika għall-produzzjoni ta’ enerġija li tiġġedded għall-iskopijiet tal-bejgħ sussegwenti tagħha fis-suq u kif ukoll għall-iskopijiet ta’ konsum proprju tal-impriża.

108.

L-Istati EFTA jistgħu jagħtu għajnuna għal sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu kif ġej:

109.

Għażla 1

110.

Għażla 2

111.

Għażla 3

Barra minn hekk, l-Istati EFTA jistgħu jagħtu l-għajnuna operattiva skont id-dispożizzjonijiet stabbiliti fil-punt 100.

112.

L-investiment ambjentali u l-għajnuna operattiva għall-koġenerazzjoni għandhom jitqiesu bħala kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE fl-ambitu tat-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE, sakemm l-unità tal-koġenerazzjoni tissodisfa d-definizzjoni ta’ koġenerazzjoni b’effiċjenza għolja stabbilita fil-punt 70(11), u sakemm, fejn għandha x’taqsam l-għajnuna għall-investiment:

113.

Għal għajnuna operattiva, koġenerazzjoni eżistenti trid tissodisfa kemm id-definizzjoni ta’ koġenerazzjoni b’effiċjenza għolja kif stipulat fil-punt 70(11) kif ukoll ir-rekwiżit li jrid ikun hemm iffrankar globali ta’ enerġija f’paragun mal-produzzjoni separata kif iddefinit mid-Direttiva 2004/8/KE (51) u d-Deċiżjoni 2007/74/KE.

114.

L-intensità tal-għajnuna ma tridx taqbeż is-60 % tal-ispejjeż eliġibbli tal-investiment.

115.

Meta l-għajnuna għall-investiment għall-koġenerazzjoni tingħata lill-SMEs, l-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali għal impriżi ta’ daqs medju u b’għoxrin punt perċentwali għall-impriżi ż-żgħar, kif jidher fit-tabella.

116.

Meta l-għajnuna għall-investiment tingħata fi proċess ta’ sejħa għall-offerti ġenwinament kompetittiv fuq il-bażi ta’ kriterji ċari, trasparenti u non-diskriminatorji sabiex ikun żgurat effettivament li l-għajnuna hija limitata għall-ammont minimu meħtieġ biex jinkiseb iffrankar massimu ta’ enerġija, l-għajnuna tista’ tilħaq 100 % tal-ispiża eliġibbli għall-investiment kif iddefinit fil-punti 117 u 118. Proċess ta’ sejħa għall-offerti ta’ dan it-tip irid ikun non-diskriminatorju u jrid jipprovdi għall-parteċipazzjoni ta’ għadd suffiċjenti ta’ kumpaniji. Barra minn hekk, il-baġit marbut mal-proċess ta’ sejħa għall-offerti għandu jkun restrizzjoni li torbot fis-sens li mhux il-parteċipanti kollha jistgħu jirċievu għajnuna. Fl-aħħar nett, l-għajnuna għandha tingħata fuq il-bażi tal-offerta inizjali sottomessa mill-offerent, u b’hekk ikunu esklużi negozjati sussegwenti.

117.

L-ispejjeż eliġibbli jridu jkunu limitati għall-ispejjeż tal-investiment addizzjonali meħtieġa għall-istabbiliment ta’ impjant ta’ koġenerazzjoni b’effiċjenza għolja meta mqabbla mal-investiment ta’ referenza.

118.

L-ispejjeż eliġibbli jridu jiġu kkalkulati bħala nett ta’ kwalunkwe profitt u spiża operattiva marbutin mal-investiment addizzjonali u li jirriżultaw matul l-ewwel ħames snin ħajja ta’ dan l-investiment, kif stipulat fil-punti 81 sa 83.

119.

Għajnuna operattiva għall-koġenerazzjoni b’effiċjenza għolja tista’ tingħata skont ir-regoli tal-għajnuna operattiva għal enerġija li tiġġedded stabbiliti fit-Taqsima 3.1.6.2:

120.

L-għajnuna għall-investiment ambjentali f’installazzjonijiet tat-tisħin distrettwali (52) li jkunu effiċjenti fl-użu tal-enerġija għandha tkun kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE skont it-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim taż-ŻEE, sakemm din twassal għal iffrankar tal-enerġija primarja u sakemm l-installazzjoni tat-tisħin distrettwali benefiċjarja tkun tissodisfa d-definizzjoni ta’ tisħin distrettwali effiċjenti fl-użu tal-enerġija kif stipulat fil-punt 70(13) u li:

121.

L-intensità tal-għajnuna għal installazzjonijiet tat-tisħin distrettwali ma tridx taqbeż il-50 % tal-ispejjeż eliġibbli tal-investiment. Jekk l-għajnuna tkun maħsuba unikament għall-parti produttiva tal-installazzjoni tat-tisħin distrettwali, l-installazzjonijiet tat-tisħin distrettwali effiċjenti fl-użu tal-enerġija li jużaw sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu jew koġenerazzjoni għandhom ikunu koperti mir-regoli stabbiliti fit-Taqsimiet 3.1.6 u 3.1.7 rispettivament.

122.

Meta l-għajnuna għall-investiment għat-tisħin distrettwali li jkun effiċjenti fl-użu tal-enerġija tingħata lill-SMEs, l-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali għal impriżi ta’ daqs medju u b’għoxrin punt perċentwali għal impriżi żgħar, kif stipulat f’din it-Tabella.

123.

Meta l-għajnuna għall-investiment tingħata fi proċess ta’ sejħa għall-offerti ġenwinament kompetittiv fuq il-bażi ta’ kriterji ċari, trasparenti u non-diskriminatorji sabiex ikun żgurat effettivament li l-għajnuna hija limitata għall-ammont minimu meħtieġ biex jinkiseb iffrankar massimu ta’ enerġija, l-għajnuna tista’ tilħaq 100 % tal-ispiża eliġibbli tal-investiment kif iddefinit fil-punti 124 u 125. Proċess ta’ sejħa għall-offerti ta’ dan it-tip irid ikun non-diskriminatorju u jrid jipprovdi għall-parteċipazzjoni ta’ għadd suffiċjenti ta’ kumpaniji. Barra minn hekk, il-baġit marbut mal-proċess ta’ sejħa għall-offerti għandu jkun restrizzjoni li torbot fis-sens li mhux il-parteċipanti kollha jistgħu jirċievu għajnuna. Fl-aħħar nett, l-għajnuna għandha tingħata fuq il-bażi tal-offerta inizjali sottomessa mill-offerent, u b’hekk ikunu esklużi negozjati sussegwenti.

124.

L-ispejjeż eliġibbli għandhom ikunu limitati għall-ispejjeż addizzjonali tal-investiment meħtieġa sabiex isir investiment li jwassal għal tisħin distrettwali li jkun effiċjenti fl-użu tal-enerġija f’paragun mal-investiment ta’ riferiment.

125.

L-ispejjeż eliġibbli għandhom ikunu kkalkulati bħala nett ta’ kwalunkwe profitt u spiża operattiva marbutin mal-investiment addizzjonali u li jirriżultaw matul l-ewwel ħames snin ħajja ta’ dan l-investiment, kif stipulat fil-punti 81 sa 83.

126.

L-għajnuna għall-investiment ambjentali għall-ġestjoni tal-iskart ta’ impriżi oħra, inklużi attivitajiet ta’ riutilizzazzjoni, riċiklaġġ u rkupru, għandha tkun meqjusa bħala kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE skont it-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim taż-ŻEE, sakemm din il-ġestjoni tkun skont il-klassifikazzjoni ġerarkika tal-prinċipji tal-ġestjoni tal-iskart (53) u tkun konformi mal-kundizzjonijiet stipulati fil-punt 127.

127.

L-għajnuna għall-investiment għall-ġestjoni tal-iskart għandha tingħata biss jekk kull waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin tkun issodisfata:

128.

L-intensità tal-għajnuna ma tridx taqbeż il-50 % tal-ispejjeż eliġibbli tal-investiment.

129.

Meta l-għajnuna għall-investiment għall-ġestjoni tal-iskart tingħata lill-SMEs, l-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali għal impriżi ta’ daqs medju u b’għoxrin punt perċentwali għal impriżi żgħar, kif muri fit-Tabella.

130.

L-ispejjeż eliġibbli għandhom ikunu limitati għall-ispejjeż addizzjonali tal-investiment meħtieġa sabiex isir investiment li jwassal għall-ġestjoni tal-iskart u li huma mħallsa mill-benefiċjarju meta mqabbla mal-investiment ta’ riferiment, jiġifieri, il-produzzjoni konvenzjonali li ma tinvolvix il-ġestjoni tal-iskart bl-istess kapaċità. L-ispiża ta’ tali investiment ta’ riferiment għandha titnaqqas mill-ispiża eliġibbli

131.

L-ispejjeż eliġibbli għandhom jiġu kkalkulati bħala nett ta’ kwalunkwe profitt u spiża operattiva marbuta mal-investiment addizzjonali għall-ġestjoni tal-iskart u li jirriżultaw matul l-ewwel ħames snin ħajja ta’ dan l-investiment (55), kif stipulat fil-punti 81 sa 83.

132.

Għajnuna għall-investiment lil impriżi li jsewwu l-ħsara ambjentali billi jirriabilitaw siti kontaminati għandha tkun kompatibbli mas-suq komuni skont it-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE (56) sakemm din twassal għal titjib fil-ħarsien ambjentali. Il-ħsara ambjentali kkonċernata tkopri ħsara fil-kwalità tal-ħamrija jew tal-ilma tal-wiċċ jew ta’ taħt il-wiċċ tal-art.

Meta min iniġġes ikun identifikabbli b’mod ċar, din il-persuna għandha tiffinanzja r-riabilitazzjoni skont il-prinċipju ta’ ‘min iniġġes iħallas’, u l-ebda għajnuna mill-Istat ma tista’ tingħata. F’dan il-kuntest, it-terminu ‘min iniġġes’, jirreferi għall-persuna responsabbli taħt il-liġi applikabbli f’kull Stat EFTA, mingħajr ħsara għall-adozzjoni ta’ regoli Komunitarji f’dan il-qasam.

Meta l-persuna responsabbli għat-tniġġis ma tiġix identifikata jew ma tkunx tista’ tagħmel tajjeb għall-ispiża, il-persuna responsabbli għax-xogħol tista’ tirċievi l-għajnuna.

133.

L-għajnuna għar-riabilitazzjoni ta’ siti kontaminati tista’ tammonta sa 100 % tal-ispejjeż eliġibbli.

Taħt l-ebda ċirkostanza l-ammont totali ta’ għajnuna ma għandu jaqbeż l-ispiża attwali minfuqa mill-impriża.

134.

L-ispejjeż eliġibbli huma ekwivalenti għall-ispiża tax-xogħol ta’ riabilitazzjoni li minnha trid titnaqqas iż-żieda fil-valur tal-art. L-ispejjeż kollha li tagħmel impriża biex tirrimedja s-sit tagħha, kemm jekk din l-ispiża tista’ tidher bħala assi fiss fil-karta tal-bilanċ tagħha kif ukoll jekk le, jikkwalifikaw bħala investiment eliġibbli fil-każ ta’ rimedjazzjoni ta’ siti mniġġsa.

135.

L-għajnuna għall-investiment għar-rilokazzjoni tal-impriżi lejn siti ġodda għal raġunijiet ta’ ħarsien ambjentali għandha titqies bħala kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE fl-ambitu tat-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE sakemm il-kundizzjonijiet li ġejjin jiġu ssodisfati:

136.

Il-benefiċjarju jista’ jkun:

137.

L-intensità tal-għajnuna ma tridx taqbeż il-50 % tal-ispejjeż eliġibbli. L-intensità tal-għajnuna tista’ tiżdied b’għaxar punti perċentwali għal impriżi ta’ daqs medju u b’għoxrin punt perċentwali għal impriżi żgħar, kif muri fit-Tabella.

138.

Sabiex jiġi ffissat l-ammont ta’ spejjeż eliġibbli fil-każ ta’ għajnuna għar-riallokazzjoni, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA għandha tikkunsidra, b’mod partikolari:

139.

Skemi ta’ permessi negozjabbli jistgħu jinvolvu għajnuna mill-Istat f’diversi modi, pereżempju, meta permessi u benefiċċji jingħataw għal prezz li jkun inqas mill-valur tas-suq tagħhom u dan ikun imputabbli lill-Istati EFTA.

140.

Għajnuna mill-Istat marbuta ma’ permessi negozjabbli tista’ tiġi ddikjarata kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE fl-ambitu tat-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE, sakemm il-kundizzjonijiet fil-punti (a) sa (d) ta’ dan il-punt u l-punt 141 ikunu ssodisfati. B’deroga, il-punt 141 ma japplikax għall-perjodu ta’ negozju li jintemm fil-31 ta’ Diċembru 2012 għall-iskemi ta’ permessi negozjabbli skont id-Direttiva 2003/87/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Ottubru 2003 li tistabbilixxi skema għall-iskambju ta’ kwoti ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra fil-Komunità u li temenda d-Direttiva 96/61/KE (59), (‘l-Iskema Ewropea għall-Iskambju tal-Kwoti ta’ Emissjoni’):

141.

L-Awtorità għandha tevalwa l-ħtieġa u l-proporzjonalità ta’ għajnuna mill-Istat marbuta ma’ skema ta’ permessi negozjabbli skont il-kriterji li ġejjin:

142.

L-għajnuna mill-Istat irid ikollha effett ta’ inċentiv. Għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali trid tirriżulta f’tibdil ta’ mġiba min-naħa tal-benefiċjarju sabiex il-livell ta’ ħarsien ambjentali jogħla.

143.

L-Awtorità tqis li l-għajnuna ma tippreżentax effett ta’ inċentiv għall-benefiċjarju f’dawk il-każi kollha li fihom il-proġett ikun diġà beda qabel ma l-benefiċjarju jkun applika għall-għajnuna mingħand l-awtoritajiet nazzjonali.

144.

Jekk il-proġett megħjun ikun għadu ma bediex qabel ma tkun saret l-applikazzjoni għall-għajnuna, l-effett ta’ inċentiv jitqies bħala milħuq awtomatikament għall-kategoriji kollha ta’ għajnuna mogħtija lil SME, ħlief f’każi fejn l-għajnuna trid tiġi evalwata skont il-valutazzjoni ddettaljata fil-Kapitolu 5.

145.

Għall-proġetti l-oħra kollha megħjuna, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA għandha titlob li l-effett ta’ inċentiv jintwera mill-Istat EFTA li jagħmel in-notifika.

146.

Sabiex jintwera l-effett ta’ inċentiv, l-Istat EFTA kkonċernat irid jagħti prova li mingħajr l-għajnuna, jiġifieri fis-sitwazzjoni kontrofattwali, ma kinitx tintgħażel l-alternattiva li l-aktar li tirrispetta lill-ambjent. Għal dan il-għan, l-Istat EFTA kkonċernat irid jipprovdi informazzjoni li turi:

147.

L-għajnuna għall-promozzjoni tal-eżekuzzjoni ta’ proġetti importanti ta’ interess komuni Ewropew li huma prijorità ambjentali tista’ titqies kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim taż-ŻEE skont l-Artikolu 61(3)(b) tal-Ftehim ŻEE sakemm il-kundizzjonijiet li ġejjin jiġu ssodisfati:

148.

Sabiex il-Kummissjoni tkun tista’ tevalwa tali proġetti, l-interess komuni Ewropew għandu jintwera f’termini prattiċi: pereżempju, għandu jintwera li l-proġett jippermetti li jsir progress sinifikanti lejn l-ilħuq ta’ għanijiet ambjentali speċifiċi taż-ŻEE jew tal-Komunità.

149.

L-Awtorità għandha tikkunsidra proġetti nnotifikati b’mod aktar favorevoli jekk dawn ikunu jinkludu kontribuzzjoni sinifikanti għall-proġett min-naħa proprja tal-benefiċjarju. Bl-istess mod, għandha tikkunsidra b’mod aktar favorevoli l-proġetti nnotifikati li jinvolvu lil impriżi minn għadd konsiderevoli ta’ Stati EFTA.

150.

Meta l-għajnuna titqies bħala kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE skont l-Artikolu 61(3)(b) tal-Ftehim ŻEE, l-Awtorità tista’ tawtorizza perċentwal ta’ għajnuna ogħla minn dak li inkella jkun stabbilit minn dawn il-Linji Gwida.

151.

L-għajnuna fil-forma ta’ tnaqqis jew ta’ eżenzjonijiet fiskali ambjentali għandha tiġi kkunsidrata kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE skont it-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE sakemm din l-għajnuna ġġib titjib, almenu b’mod indirett, fil-livell tal-ħarsien ambjentali u sakemm it-tnaqqis jew l-eżenzjonijiet fiskali ma jimminawx l-għan ġenerali segwit.

152.

Sabiex jiġu approvati skont l-Artikolu 61 tal-Ftehim ŻEE, tnaqqis jew eżenzjonijiet fiskali fejn għandhom x’jaqsmu taxxi li jikkorrispondu għal taxxi li ġew armonizzati fil-Komunità, b’mod partikolari dawk armonizzati permezz tad-Direttiva 2003/96/KE, iridu jkunu kompatibbli mal-leġiżlazzjoni Komunitarja rilevanti u jkunu konformi mal-limiti u l-kundizzjonijiet stabbiliti fiha (60).

153.

Għajnuna fil-forma ta’ tnaqqis jew eżenzjonijiet fiskali fejn għandhom x’jaqsmu taxxi li jikkorrispondu għal taxxi ambjentali li ġew armonizzati fil-Komunità għandha titqies bħala kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE skont it-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE għal perjodu ta’ 10 snin, sakemm il-benefiċjarji jħallsu mill-inqas il-livell ta’ taxxa li jikkorrispondi għal-livell minimu ta’ taxxa Komunitarja ffissat mid-Direttiva applikabbli rilevanti (61).

154.

Għajnuna fil-forma ta’ tnaqqis fit-taxxi ambjentali jew eżenzjonijiet minn dawn it-taxxi ħlief għal dawk imsemmija fil-punt 153 (62) hija meqjusa bħala kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE skont it-tifsira tal-Artikolu 61(3)(c) tal-Ftehim ŻEE għal perjodu ta’ 10 snin, sakemm il-kundizzjonijiet iffissati fil-punti 155 sa 159 ikunu ssodisfati.

155.

Fl-analiżi ta’ skemi ta’ taxxa li jinkludu elementi ta’ għajnuna mill-Istat fl-għamla ta’ tnaqqis fi jew eżenzjonijiet minn din ix-xorta ta’ taxxa, il-Kummissjoni għandha tanalizza b’mod partikolari l-ħtieġa u l-proporzjonalità tal-għajnuna u l-effetti tagħha fil-livell tas-setturi ekonomiċi involuti.

156.

Għal dan il-għan, l-Awtorità għandha tibbaża fuq l-informazzjoni pprovduta mill-Istati EFTA. L-informazzjoni għandha tinkludi, minn naħa, is-settur(i) rispettiv(i) jew il-kategoriji ta’ benefiċjarji koperti mill-eżenzjonijiet/tnaqqis u, min-naħa l-oħra, is-sitwazzjoni tal-benefiċjarji ewlenin f’kull settur ikkonċernat u kif it-tassazzjoni tista’ tikkontribwixxi għall-ħarsien ambjentali. Is-setturi eżentati jridu jkunu deskritti b’mod ċar u għandha tingħata lista tal-ikbar benefiċjarji f’kull settur (b’kunsiderazzjoni b’mod speċjali tal-profitt, l-ishma fis-suq u d-daqs tal-bażi tat-taxxa). Għal kull settur, għandha tiġi pprovduta informazzjoni dwar it-teknika l-aktar vantaġġjuża fi ħdan iż-ŻEE f’dak li jirrigwarda t-tnaqqis tal-ħsara ambjentali li t-taxxa timmira għalih.

157.

Barra minn hekk, għajnuna fil-forma ta’ tnaqqis fit-taxxi ambjentali jew ta’ eżenzjoni minn dawn it-taxxi, għandha tkun meħtieġa u proporzjonali.

158.

L-Awtorità għandha tikkunsidra l-għajnuna bħala meħtieġa jekk jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet kumulattivi li ġejjin:

159.

L-Awtorità għandha tikkunsidra l-għajnuna bħala proporzjonali jekk tkun issodisfata waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin:

160.

Sabiex jippermettu lill-Kummissjoni twettaq evalwazzjoni aktar dettaljata ta’ kwalunkwe ammont sostanzjali ta’ għajnuna mogħtija taħt skemi awtorizzati u tiddeċiedi jekk tali għajnuna hijiex kompatibbli mal-funzjonament tal-Ftehim ŻEE, l-Istati EFTA jridu jinnotifikawha bil-quddiem bi kwalunkwe każ individwali ta’ għajnuna ta’ investiment jew operattiva mogħtija taħt skema awtorizzata jew individwalment meta l-għajnuna tissodisfa l-kundizzjonijiet li ġejjin (67):

(a)   għal miżuri koperti minn BER (l-applikazzjoni ta’ regolament ta’ eżenzjoni skont il-kategorija): il-każijiet kollha nnotifikati lill-Awtorità b’osservanza ta’ obbligu ta’ notifika individwali tal-għajnuna kif preskritt fil-BER;

(b)   għal miżuri individwali koperti minn dawn il-Linji Gwida (68) : il-każi kollha li ġejjin:

(i)   għajnuna għall-investiment: meta l-ammont ta’ għajnuna jaqbeż is-EUR 7,5 miljun għal impriża waħda (anke jekk parti minn skema approvata ta’ għajnuna);

(ii)   għajnuna operattiva għall-iffrankar tal-enerġija: meta l-ammont ta’ għajnuna jaqbeż il-EUR 5 miljun għal kull impriża għal ħames snin;

(iii)   għajnuna operattiva għall-produzzjoni ta’ enerġija elettrika li tiġġedded u/jew għall-produzzjoni kkombinata ta’ sħana li tiġġedded: meta l-għajnuna tingħata għal installazzjonijiet ta’ elettriku li jiġġedded f’siti fejn il-kapaċità riżultanti tal-ġenerazzjoni ta’ enerġija elettrika li tiġġedded taqbeż il-125 MW;

(iv)   għajnuna operattiva għall-produzzjoni tal-bijokarburanti: meta l-għajnuna tingħata lil installazzjoni għall-produzzjoni ta’ bijokarburanti f’siti fejn il-produzzjoni riżultanti taqbeż il-150 000 t kull sena;

(v)   għajnuna operattiva għall-koġenerazzjoni: meta l-għajnuna tingħata lil installazzjoni ta’ koġenerazzjoni b’kapaċità riżultanti tal-elettriku tal-koġenerazzjoni li taqbeż il-200 MW. L-għajnuna għall-produzzjoni ta’ sħana mill-koġenerazzjoni għandha tiġi evalwata fil-kuntest ta’ notifika bbażata fuq il-kapaċità tal-enerġija elettrika.

161.

L-Istati EFTA jistgħu jagħtu għajnuna operattiva lil impjanti ġodda li jipproduċu enerġija li tiġġedded fuq il-bażi ta’ kalkolu tal-ispejjeż esterni evitati. Fejn jintuża dan il-metodu biex jiġi ddeterminat l-ammont ta’ għajnuna, il-miżura trid tiġi nnotifikata u tkun soġġetta għal evalwazzjoni ddettaljata, indipendentement mil-livelli fil-punt 160(b)(iii). L-ispejjeż esterni evitati jirrappreżentaw kwantifikazzjoni monetarja tal-ħsara soċjoambjentali addizzjonali li s-soċjetà jkollha ġġarrab kieku l-istess kwantità ta’ enerġija kellha tiġi prodotta minn impjant ta’ produzzjoni li jaħdem b’forom konvenzjonali tal-enerġija. Dawn l-ispejjeż għandhom jiġu kkalkulati fuq il-bażi tad-differenza bejn, minn naħa, l-ispejjeż esterni ġġenerati u mhux imħallsa mill-produtturi tal-enerġija li tiġġedded u, min-naħa l-oħra, l-ispejjeż esterni ġġenerati u mhux imħallsa mill-produtturi ta’ enerġija li ma tiġġeddidx. Sabiex iwettaq dawn il-kalkoli, l-Istat EFTA jkollu juża metodu ta’ kalkolu li huwa rikonoxxut fuq livell internazzjonali u li jkun ġie vvalidat mill-Awtorità. Ikollu jforni, fost affarijiet oħra, analiżi komparattiva motivata u kkwantifikata tal-ispejjeż, flimkien ma’ evalwazzjoni tal-ispejjeż esterni ta’ produtturi tal-enerġija konkorrenti, sabiex juri li l-għajnuna tikkompensa ġenwinament għall-ispejjeż esterni evitati.

162.

Fi kwalunkwe każ, l-ammont ta’ għajnuna mogħti lill-produtturi li jaqbeż l-ammont ta’ għajnuna li jirriżulta mill-għażla 1 stabbilita fil-punt 109 għal għajnuna operattiva għal sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu, irid jiġi investit mill-ġdid mid-ditti f’sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu skont it-Taqsima 3.1.6.1.

163.

Sakemm l-Istati EFTA jiżguraw kooperazzjoni sħiħa u jipprovdu informazzjoni xierqa u f’waqtha, il-Kummissjoni timpenja ruħha li tagħmel l-almu tagħha kollu biex twettaq l-investigazzjoni b’mod opportun. L-Istati EFTA huma mistiedna jipprovdu l-elementi kollha li huma jqisu bħala utli għall-evalwazzjoni tal-każ. L-Istati EFTA jistgħu, b’mod partikolari, joqogħdu fuq evalwazzjonijiet ta’ skemi jew miżuri ta’ għajnuna mill-Istat tal-imgħoddi, valutazzjonijiet tal-impatt imwettqa mill-awtorità li tagħti l-għajnuna u studji oħra marbuta mal-ħarsien ambjentali.

164.

L-evalwazzjoni ddettaljata hija evalwazzjoni proporzjonali, skont il-potenzjal ta’ distorsjoni tal-każ. Għaldaqstant, il-fatt ta’ twettiq ta’ evalwazzjoni ddettaljata ma jfissirx neċessarjament li għandu jkun hemm il-ħtieġa li tinfetaħ proċedura ta’ investigazzjoni formali, għalkemm dan jista’ jkun il-każ għal ċerti miżuri.

165.

L-evalwazzjoni ddettaljata għandha titwettaq fuq il-bażi tal-elementi pożittivi u negattivi speċifikati fit-Taqsimiet 5.2.1 u 5.2.2 li għandhom jiġu applikati b’mod addizzjonali għall-kriterji stipulati fil-Kapitolu 3. Fi kwalunkwe każ, l-intensitajiet tal-għajnuna stipulati ma jridux jinqabżu. Barra minn hekk, l-evalwazzjoni ddettaljata għandha titwettaq fuq il-bażi tal-elementi speċifiċi pożittivi u negattivi, meta jkunu relevanti għat-tip jew il-forma ta’ għajnuna.

166.

Il-fatt li l-għajnuna twassal lill-impriżi sabiex ifittxu ħarsien ambjentali li inkella ma kinux se jfittxu, jikkostitwixxi l-element pożittiv ewlieni li għandu jitqies meta tiġi evalwata l-kompatibbiltà tal-għajnuna.

167.

B’mod ġenerali, l-Awtorità m’hijiex se titfa’ dubji fuq jekk jeżistux esternalitajiet negattivi marbuta ma’ ċerti tipi ta’ mġiba jew dwar l-użu ta’ ċerti prodotti li jagħmlu ħsara lill-ambjent. Madankollu, l-Awtorità għandha tivverifika jekk għajnuna mill-Istat tkunx immirata lejn dan il-falliment fis-suq minħabba l-impatt sostanzjali fuq il-ħarsien ambjentali li jista’ jkollha. F’dan il-kuntest, l-Awtorità tagħti attenzjoni partikolari lill-kontribuzzjoni mistennija tal-miżura ta’ ħarsien ambjentali (f’termini kwantifikabbli) u l-livell ta’ ħarsien ambjentali mmirat, meta mqabbla mal-istandards Komunitarji eżistenti u/jew l-istandards fi Stati EFTA oħra.

168.

L-Awtorità għandha teżamina wkoll il-kunsiderazzjonijiet li jistgħu jiġġustifikaw għajnuna għall-adattament għall-istandards nazzjonali li jkunu ogħla mill-istandards Komunitarji. L-Awtorità għandha tqis b’mod partikolari n-natura, it-tip u l-post tal-kompetituri ewlenin tal-benefiċjarju tal-għajnuna, l-ispiża tal-implimentazzjoni tal-istandards nazzjonali (jew skemi ta’ permessi negozjabbli) għall-benefiċjarju tal-għajnuna li kieku ma tingħata l-ebda għajnuna, u l-ispejjeż komparattivi tal-implimentazzjoni ta’ dawn l-istandards għall-kompetituri ewlenin tal-benefiċjarju tal-għajnuna.

169.

Sejjer jingħata kas jekk l-għajnuna mill-Istat hijiex strument xieraq sabiex jintlaħaq l-għan ta’ ħarsien ambjentali jew le, meta jiġi kkunsidrat li strumenti oħra li joħolqu inqas distorsjoni jistgħu jiksbu l-istess riżultati u li l-għajnuna mill-Istat tista’ tikkostitwixxi ksur tal-PPP.

170.

Fl-analiżi tagħha tal-kompatibbiltà, l-Awtorità għandha tqis b’mod partikolari kwalunkwe valutazzjoni tal-impatt tal-miżura proposta li l-Istat EFTA seta’ għamel, inklużi kunsiderazzjonijiet ta’ użu ta’ għażliet politiċi ħlief għal għajnuna mill-Istat, u tqis ukoll provi li l-PPP jkun se jiġi rrispettat.

171.

L-għajnuna mill-Istat irid dejjem ikollha effett ta’ inċentiv, meta tingħata għal raġunijiet ambjentali, jiġifieri jrid ikollha r-riżultat li l-benefiċjarju jibdel l-imġiba tiegħu sabiex jiżdied il-livell tal-ħarsien ambjentali. L-għajnuna ma tistax titqies meħtieġa biss minħabba li jiżdied il-livell tal-ħarsien ambjentali. Normalment, il-vantaġġi ta’ investimenti jew metodi ta’ produzzjoni ġodda mhumiex limitati għall-effetti ambjentali tagħhom.

172.

Flimkien mal-kalkolu tal-ispejjeż addizzjonali deskritt fil-Kapitolu 3, fl-analiżi tagħha, l-Awtorità għandha tqis l-elementi li ġejjin:

(a)   sitwazzjoni kontrafattwali: għandha tingħata prova dwar l-azzjoni(jiet) speċifika jew speċifiċi li ma kinux jitwettqu mill-impriża kieku ma ngħatatx l-għajnuna, pereżempju, investiment ġdid, proċess ta’ produzzjoni iktar ekoloġiku u/jew prodott ġdid li jkollu aktar rispett lejn l-ambjent;

(b)   effett ambjentali mistenni marbut mal-bidla fl-imġiba: mill-inqas wieħed minn dawn l-elementi jrid ikun preżenti:

(i)   żieda fil-livell ta’ ħarsien ambjentali: tnaqqis ta’ tip speċifiku ta’ tniġġis li ma kienx isir kieku l-għajnuna ma ngħatatx;

(ii)   żieda fil-ħeffa tal-implimentazzjoni ta’ standards futuri: tnaqqis fit-tniġġis imwettaq fil-ħin antiċipat grazzi għall-għajnuna;

(c)   vantaġġi għall-produzzjoni: jekk l-investiment iġib vantaġġi oħra marbuta mal-investiment f’termini ta’ żieda fil-kapaċità, il-produttività, it-tnaqqis fl-ispejjeż u żieda fil-livell ta’ kwalità, l-effett ta’ inċentiv ikun normalment aktar baxx. B’mod partikolari, dan ikun il-każ jekk matul il-ħajja tal-investiment il-benefiċċji jkunu sostanzjali, possibbilment sal-punt li l-ispejjeż ambjentali addizzjonali jkunu jistgħu jiġu rkuprati saħansitra mingħajr għajnuna;

(d)   kundizzjonijiet tas-suq: f’ċerti swieq, b’mod partikolari minħabba l-immaġni tal-prodott u t-tikkettjar tal-metodi ta’ produzzjoni, jista’ jkun hemm pressjoni kompetittiva biex jinżamm livell għoli ta’ ħarsien tal-ambjent. Jekk tkun teżisti xhieda li l-livell ta’ ħarsien ambjentali li jirriżulta mill-għajnuna huwa ogħla mill-imġiba normali fis-suq, huwa iktar probabbli li l-għajnuna jkollha effett ta’ inċentiv;

(e)   standards obbligatorji possibbli għall-ġejjieni: jekk ikun hemm negozjati fil-livell Komunitarju li jdaħħlu standards obbligatorji ġodda jew ogħla li l-miżura kkonċernata tfittex li tilħaq, l-effett tal-inċentiv tal-għajnuna jkun normalment aktar baxx;

(f)   livell ta’ riskju: jekk ikun hemm riskju partikolari li l-investiment ikun inqas produttiv milli mistenni, l-effett tal-inċentiv ta’ għajnuna jkun normalment ogħla;

(g)   livell ta’ profittabbiltà: jekk il-livell ta’ profittabilità tal-azzjoni mfittxa jkun negattiv matul il-medda ta’ żmien li fih l-investiment ikun deprezzat fl-intier tiegħu jew l-għajnuna operattiva tkun maħsuba li tidħol fis-seħħ, meta jitqiesu l-vantaġġi u r-riskji kollha identifikati f’dan il-paragrafu, l-għajnuna għandha normalment ikollha effett ta’ inċentiv.

173.

Meta l-impriża tkun qiegħda tadatta għal standard nazzjonali ogħla mill-istandards tal-Komunità jew tkun adottatu fin-nuqqas ta’ standards tal-Komunità, l-Awtorità għandha tivverifika jekk il-benefiċjarju tal-għajnuna jkunx intlaqat sostanzjalment f’termini ta’ żieda fil-prezzijiet u jekk ikunx f’qagħda li jerfal-ispejjeż assoċjati mal-implimentazzjoni immedjata ta’ standards nazzjonali.

174.

L-Istat EFTA għandu jressaq provi li l-għajnuna hija meħtieġa, li l-ammont qed jinżamm għal-livell minimu u li l-proċess ta’ għażla huwa proporzjonali. Fl-analiżi tagħha, l-Awtorità għandha tikkonsidra l-elementi li ġejjin:

(a)   kalkolu preċiż tal-ispejjeż eliġibbli: prova li l-ispejjeż eliġibbli huma verament limitati għall-ispejjeż addizzjonali neċessarji biex jinkiseb il-livell ta’ ħarsien ambjentali;

(b)   proċess tal-għażla: il-proċess tal-għażla għandu jsir b’mod mhux diskriminatorju, b’mod trasparenti u miftuħ, mingħajr ma jeskludi bla ħtieġa lil kumpaniji li jistgħu jikkompetu bi proġetti sabiex jindirizzaw l-istess għan ambjentali. Il-proċess tal-għażla għandu jwassal għall-għażla ta’ benefiċjarji li jistgħu jindirizzaw l-għan ambjentali bl-użu tal-inqas ammont ta’ għajnuna jew bl-aktar mod effiċjenti ta’ nfiq;

(c)   għajnuna miżmuma sal-livell minimu: prova li l-ammont tal-għajnuna ma jaqbiżx it-telf mistenni fil-profittabilità inkluż redditu normali maż-żmien li fih l-investiment jiġi deprezzat.

175.

Fl-evalwazzjoni tagħha tal-effetti negattivi tal-miżura ta’ għajnuna, l-Awtorità għandha tiffoka l-analiżi tagħha tat-tfixkil tal-kompetizzjoni fuq l-impatt prevedibbli li għandha l-għajnuna ambjentali fuq il-kompetizzjoni bejn l-impriżi fis-swieq ta’ prodotti li jkunu affettwati (69).

176.

Jekk l-għajnuna tkun proporzjonali, jiġifieri jekk fil-kalkolu tal-investiment addizzjonali jew l-ispejjeż operattivi jkunu tqiesu l-vantaġġi kollha għall-impriża, l-impatt negattiv tal-għajnuna jkun x’aktarx limitat. Madankollu, kif imsemmi fit-Taqsima 1.3.6 anke meta l-għajnuna tkun neċessarja u proporzjonali biex l-impriża speċifika tkun tista’ żżid il-ħarsien ambjentali, l-għajnuna tista’ tirriżulta f’tibdil fl-imġiba tal-benefiċjarju b’riżultat ta’ tfixkil għall-kompetizzjoni. Impriża li tfittex li tagħmel profitt, normalment iżżid il-livell ta’ ħarsien ambjentali lil hinn mill-ħtiġijiet obbligatorji biss jekk jitqies li dan se jirriżulta, tal-inqas b’mod marġinali, f’xi xorta ta’ vantaġġ għall-impriża.

177.

Bħala punt inizjali, l-Awtorità għandha tevalwa l-probabbiltà li l-benefiċjarju jkun jista’ jżid jew iżomm il-bejgħ bħala riżultat tal-għajnuna. B’mod partikolari, l-Awtorità għandha tikkunsidra l-elementi li ġejjin:

(a)   tnaqqis fi jew kumpens għall-ispejjeż ta’ unità ta’ produzzjoni: jekk it-tagħmir il-ġdid (70) iwassal għal tnaqqis fl-ispejjeż għal kull unità prodotta meta mqabbla mas-sitwazzjoni mingħajr l-għajnuna jew jekk l-għajnuna tikkumpensa parti mill-ispejjeż operattivi, huwa probabbli li l-benefiċjarju jżid il-bejgħ;

(b)   proċess ta’ produzzjoni iktar favur l-ambjent: jekk il-benefiċjarju jikseb proċess ta’ produzzjoni iktar ekoloġiku u jekk, permezz ta’ tikkettjar jew dehra jkun possibbli li jiġi ddifferenzjat il-prodott għall-konsumaturi fuq il-bażi tal-livell ta’ ħarsien ambjentali, huwa probabbli li l-benefiċjarju jista’ jżid il-bejgħ. Iktar ma tkun kbira l-preferenza tal-konsumatur għal karatteristiċi ta’ prodotti ambjentali, aktar ikun kbir it-tfixkil tal-kompetizzjoni;

(c)   prodott ġdid: jekk il-benefiċjarju jikseb prodott ġdid jew ta’ kwalità ogħla huwa probabbli li jżid il-bejgħ tiegħu u possibbilment jiggwadanja vantaġġ bħala ‘prekursur’. Iktar ma tkun kbira l-preferenza tal-konsumatur għall-karatteristiċi ambjentali tal-prodott, iktar ikun kbir it-tfixkil tal-kompetizzjoni.

178.

L-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali tista’ tintuża b’mod strateġiku biex tippromwovi teknoloġiji innovattivi favur l-ambjent bil-għan li tagħti lill-produtturi domestiċi vantaġġ bħala ‘prekursuri’. B’konsegwenza, l-għajnuna tista’ tfixkel l-inċentivi dinamiċi u taqta’ barra l-investimenti fit-teknoloġija speċifika fi Stati EFTA oħra u twassal għall-konċentrazzjoni ta’ din it-teknoloġija fi Stat EFTA wieħed. Iktar ma l-effett ikun għoli iktar il-kompetituri jnaqqsu l-isforz innovattiv tagħhom f’paragun mal-kontrofattwali ta’ mingħajr għajnuna.

179.

Fl-analiżi tagħha, l-Awtorità għandha tikkunsidra l-elementi li ġejjin:

(a)   ammont ta’ għajnuna: iktar ma jkun għoli l-ammont tal-għajnuna, iktar tkun kbira l-probabbiltà li parti minnha tista’ tintuża biex ikun hemm tfixkil tal-kompetizzjoni. B’mod partikolari, dan ikun il-każ jekk l-ammont ta’ għajnuna jkun għoli f’paragun mad-daqs tal-attività ġenerali tal-benefiċjarju;

(b)   frekwenza tal-għajnuna: jekk impriża tirċievi għajnuna b’mod ripetittiv, il-probabbiltà ta’ distorsjoni tal-inċentivi dinamiċi tkun akbar;

(c)   tul taż-żmien tal-għajnuna: jekk l-għajnuna operattiva tingħata għal perjodu twil ta’ żmien, il-probabbiltà li tkun imfixkla l-kompetizzjoni tkun akbar;

(d)   tnaqqis gradwali tal-għajnuna: jekk l-għajnuna operattiva titnaqqas maż-żmien, l-impriża jkollha inċentiv sabiex ittejjeb l-effiċjenza tagħha u għalhekk id-distorsjoni tal-inċentivi dinamiċi tonqos biż-żmien;

(e)   prontezza għall-konformità mal-istandards tal-ġejjieni: jekk l-għajnuna tippermetti lill-impriża kkonċernata tissodisfa l-istandards Komunitarji ġodda mistennija li jkunu adottati fil-futur prevedibbli, l-investiment megħjun għandu jnaqqas l-ispejjeż tal-investimenti li l-impriża kien ikollha tagħmel fi kwalunkwe każ;

(f)   livell tal-istandards regolatorji f’rabta mal-għanijiet ambjentali: aktar ma l-livell tal-ħtiġijiet obbligatorji jkun baxx, aktar ikun għoli r-riskju li l-għajnuna biex wieħed imur lil hinn mill-ħtiġijiet obbligatorji ma tkunx meħtieġa, u jinqatgħu barra l-investimenti jew inkella l-għajnuna tintuża b’mod li tinħoloq distorsjoni tal-inċentivi dinamiċi;

(g)   riskju ta’ sussidji trażversali: fejn l-impriża tkun qiegħda tipproduċi firxa wiesgħa ta’ prodotti jew tipproduċi l-istess prodott billi tuża proċess konvenzjonali u proċess li jħares l-ambjent, ir-riskju ta’ sussidju trażversali jkun ogħla;

(h)   newtralità teknoloġika: fejn miżura tiffoka fuq teknoloġija waħda biss, ir-riskju ta’ distorsjoni tal-inċentivi dinamiċi jkun ogħla;

(i)   innovazzjoni kompetittiva: meta l-kompetituri barranin jiżviluppaw teknoloġiji kompetittivi (kompetizzjoni ta’ innovazzjoni), ikbar tkun il-probabbiltà ta’ distorsjoni tal-inċentivi dinamiċi.

180.

L-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali tista’ tkun iġġustifikata bħala mekkaniżmu tranżitorju fit-triq lejn allokazzjoni sħiħa ta’ esternalitajiet negattivi ambjentali. Din l-għajnuna ma għandhiex tintuża biex tipprovdi sostenn mhux meħtieġ lil impriżi li ma jkunux f’qagħda li jadattaw għal standards u teknoloġiji li jħarsu aktar lill-ambjent minħabba l-livelli baxxi ta’ effiċjenza tagħhom. Fl-analiżi tagħha, l-Awtorità għandha tikkunsidra l-elementi li ġejjin:

(a)   tip ta’ benefiċjarji: meta l-benefiċjarju jkollu livell ta’ produttività relattivament baxx u jkun f’qagħda finanzjarja ħażina, ikun aktar probabbli li l-għajnuna tikkontribwixxi għaż-żamma tal-impriża fis-suq b’mod artifiċjali;

(b)   kapaċità żejda fis-settur indirizzat mill-għajnuna: f’setturi fejn ikun hemm kapaċità żejda, ikun ogħla r-riskju li l-għajnuna għall-investiment issostni l-kapaċità żejda filwaqt li tippreżerva strutturi ineffiċjenti tas-suq;

(c)   imġiba normali fis-settur indirizzat mill-għajnuna: jekk impriżi oħra fis-settur ikunu laħqu l-istess livell ta’ ħarsien ambjentali mingħajr għajnuna, ikun aktar probabbli li l-għajnuna sservi sabiex iżżomm strutturi ta’ kumpaniji ineffiċjenti fis-suq. Għalhekk, iktar ma tkun dgħajfa x-xhieda li l-PPP huwa rispettat mill-benefiċjarju u ikbar ma jkun il-perċentwal ta’ spejjeż ambjentali esterni internalizzati mill-kompetituri tal-benefiċjarji, iktar ikun sinifikanti t-tfixkil tal-kompetizzjoni;

(d)   importanza relattiva tal-għajnuna: akbar ma jkunu t-tnaqqis jew il-kumpens fejn għandhom x’jaqsmu l-ispejjeż ta’ produzzjoni varjabbli akbar ikun it-tfixkil tal-kompetizzjoni;

(e)   proċess tal-għażla: jekk il-proċess tal-għażla jsir b’mod non-diskriminatorju, trasparenti u miftuħ inqas ikun probabbli li l-għajnuna tikkontribwixxi għaż-żamma artifiċjali tal-impriza fis-suq. Iktar ma tkun mifruxa (f’termini ta’ kopertura rilevanti tas-suq) u kompetittiva (f’termini ta’ irkant jew sejħa għall-offerti) l-allokazzjoni ta’ sussidju, inqas ikun it-tfixkil tal-kompetizzjoni;

(f)   selettività: jekk il-miżura li taħtha tingħata l-għajnuna tkopri għadd ta’ benefiċjarji potenzjali relattivament għoli, jekk tkopri l-impriżi kollha fis-suq relevanti u jekk ma teskludix kumpaniji li jistgħu jindirizzaw l-istess għan ambjentali anqas ikun probabbli li l-għajnuna żżomm kumpaniji ineffiċjenti fis-suq.

181.

Għajnuna għal ħarsien ambjentali li tingħata lil benefiċjarju tista’ tintuża biex biha l-benefiċjarju jissaħħaħ jew iżomm is-saħħa tiegħu fis-suq tal-prodott konċernat. L-Awtorità tevalwa s-saħħa fis-suq tal-benefiċjarju konċernat qabel ma tingħata l-għajnuna, u l-bidla tas-saħħa fis-suq li tista’ tkun mistennija bħala riżultat tal-għajnuna. Għajnuna għal ħarsien ambjentali mogħtija lil benefiċjarju b’saħħa sostanzjali fis-suq tista’ tintuża minn dan il-benefiċjarju sabiex isaħħaħ jew iżomm is-saħħa tiegħu fis-suq, billi jiddiferenzja iżjed il-prodotti tiegħu jew jelimina lir-rivali tiegħu. Ftit huwa possibbli li l-Awtorità tidentifika kwistjonijiet ta’ kompetizzjoni marbuta mas-saħħa fis-suq fejn kull benefiċjarju tal-għajnuna għandu sehem fis-suq ta’ inqas minn 25 % u fi swieq li jkollhom konċentrazzjoni tas-suq bl-Indiċi Herfindahl-Hirschman ta’ anqas minn 2 000.

182.

Fl-analiżi tagħha, l-Awtorità għandha tikkunsidra dawn l-elementi li ġejjin:

(a)   saħħa tas-suq tal-benefiċjarju tal-għajnuna u struttura tas-suq: fejn il-benefiċjarju jkun diġa jiddomina s-suq affettwat, (71) il-miżura tal-għajnuna tista’ ssaħħaħ din id-dominanza billi ddgħajjef iżjed ir-restrizzjoni kompetittiva li jistgħu jużaw il-kompetituri fuq l-impriża benefiċjarja;

(b)   dħul ġdid: fejn l-għajnuna tkun tirrigwarda swieq ta’ prodotti jew teknoloġiji li jikkompetu ma’ prodotti fejn il-benefiċjarju tal-għajnuna jkun operatur eżistenti b’saħħa fis-suq, l-għajnuna tista’ tintuża strateġikament biex twaqqaf dħul ġdid. Għalhekk, jekk l-għajnuna ma tkunx disponibbli għal applikanti ġodda, ir-riskju ta’ tfixkil tal-kompetizzjoni jkun ogħla;

(c)   differenzjazzjoni tal-prodott u diskriminazzjoni fil-prezz: l-għajnuna jista’ jkollha l-effett negattiv li tiffaċilita d-differenzazzjoni tal-prodott u d-diskriminazzjoni fil-prezz mill-benefiċjarju tal-għajnuna, għad-dannu tal-konsumaturi;

(d)   poter tax-xerrej: fejn hemm xerrejja b’saħħithom fis-suq, huwa inqas probabbli li benefiċjarju ta’ għajnuna bis-saħħa fis-suq jista’ jżid il-prezzijiet f’dak li jirrigwarda x-xerrejja b’saħħithom. Għalhekk, iktar ma tkun qawwija s-saħħa tax-xerrej inqas ikun probabbli li din l-għajnuna tagħmel ħsara lill-konsumaturi.

183.

L-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali jista’ jkollha r-riżultat li xi territorji jibbenefikaw minn kundizzjonijiet tal-produzzjoni aktar favorevoli, partikolarment minħabba spejjeż ta’ produzzjoni komparattivament aktar baxxi b’riżultat tal-għajnuna, jew minħabba standards ogħla ta’ produzzjoni miksuba permezz tal-għajnuna. Dan jista’ jkollu r-riżultat li kumpaniji jmorru joperaw fit-territorji megħjuna, jew li jkun hemm spostament tal-kummerċ lejn iż-żona megħjuna.

184.

B’konsegwenza, l-għajnuna tikkawża ċ-ċaqliq tal-profitti lejn l-Istat EFTA fis-suq tal-prodott ikkonċernat mill-għajnuna kif ukoll lejn swieq tal-fatturi ta’ produzzjoni (input markets).

185.

Fl-analiżi tagħha, l-Awtorità għandha tikkunsidra jekk teżistix xhieda li l-benefiċjarju kienx qies lokalitajiet oħra għall-investiment tiegħu, f’liema każ ikun aktar probabbli li l-għajnuna tfixkel il-kompetizzjoni b’mod sinifikanti.

186.

Fil-kuntest ta’ dawn l-elementi pożittivi u negattivi, il-Kummissjoni għandha twieżen l-effetti tal-miżura u tiddetermina jekk id-distorsjonijiet li jirriżultaw ifixklux il-kundizzjonijiet tal-kummerċ sa grad li jkun kuntrarju għall-interess komuni. Idealment, l-effetti pożittivi u l-effetti negattivi għandhom jitfissru bl-użu tal-istess dejta ta’ referenza (pereżempju, l-ispiża esterna evitata kontra t-telf tal-profitti tal-kompetitur espressi f’unità monetarja).

187.

Ġeneralment, aktar ma jkun għoli l-benefiċċju ambjentali u aktar ma jkun stabbilit b’mod ċar li l-ammont tal-għajnuna huwa limitat għall-ammont minimu meħtieġ, aktar ikun probabbli li jingħata apprezzament pożittiv. Min-naħa l-oħra, aktar ma tkun kbira l-indikazzjoni li t-tfixkil tal-kompetizzjoni mill-għajnuna se jkun sinifikanti, anqas huwa probabbli apprezzament pożittiv. Jekk l-effetti pożittivi mistennija jkunu mifruxa u d-distorsjonijiet x’aktarx ikunu aktar sinifikanti, l-apprezzament ikun jiddependi fuq il-firxa li fuqha l-effetti pożittivi jkunu kkunsidrati li jegħlbu l-effetti negattivi.

188.

L-Awtorità ma tista’ tqajjem ebda oġġezzjoni għall-miżura ta’ għajnuna nnotifikata mingħajr ma tibda proċedura formali ta’ investigazzjoni jew, wara proċedura ta’ investigazzjoni formali stabbilita fl-Artikolu 6 tal-Parti I tal-Protokoll 3 għall-Ftehim ta’ Sorveljanza u tal-Qorti, l-Awtorità tista’ tiddeċiedi li tagħlaq il-proċedura b’deċiżjoni skont l-Artikolu 7 ta’ dak il-Protokoll. Fil-każ li tieħu deċiżjoni soġġetta għal kundizzjoni skont it-tifsira tal-Artikolu 7(4) tal-Protokoll imsemmi, hija tista’, pereżempju, tikkunsidra li tapplika l-kundizzjonijiet li ġejjin, li għandhom inaqqsu d-distorsjonijiet jew l-effetti fuq il-kummerċ li jirriżultaw u li b’hekk tinkiseb il-proporzjonalità:

189.

L-ammonti massimi ta’ għajnuna stabbiliti b’dawn il-Linji Gwida għandhom japplikaw indipendentement minn jekk is-sostenn għall-proġett megħjun huwiex iffinanzjat kompletament minn riżorsi tal-Istat jew huwiex parzjalment iffinanzjat mill-Komunità.

190.

L-għajnuna awtorizzata skont dawn il-Linji Gwida ma tistax tiġi kkombinata ma’ għajnuniet oħra mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 61(1) tal-Ftehim ŻEE jew ma’ forom oħra ta’ finanzjament Komunitarju jekk dawn l-għajnuniet flimkien jipproduċu intensità ta’ għajnuna ogħla minn dik stabbilita f’dawn il-Linji Gwida. Madankollu, fejn in-nefqa eliġibbli għal għajnuna għall-ħarsien ambjentali tkun eliġibbli fl-intier jew f’parti minnha għal għajnuna għal għanijiet oħra, il-porzjon komuni jkun soġġett għall-massimu tal-għajnuna l-aktar favorevoli taħt ir-regoli applikabbli.

191.

L-għajnuna għall-ħarsien ambjentali ma tistax tiġi kkombinata ma’ għajnuna de minimis fir-rigward tal-istess spejjeż eliġibbli jekk dawn l-għajnuniet ikkombinati jirriżultaw f’intensità ta’ għajnuna ogħla minn dik stabbilita f’dawk il-Linji Gwida.

192.

Il-Protokoll 3 għall-Ftehim tas-Sorveljanza u tal-Qorti u d-Deċiżjoni tal-Awtorità Nru 195/04/COL tal-14 ta’ Lulju 2004 dwar id-dispożizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 27 tal-Parti II tal-Protokoll 3 għall-Ftehim tas-Sorveljanza u tal-Qorti jeżiġi li l-Istati EFTA jissottomettu rapporti annwali lill-Awtorità.

193.

Lil hinn mir-rekwiżiti stipulati f’dawk id-dispożizzjonijiet, ir-rapporti annwali għall-miżuri ta’ għajnuna ambjentali għandu jkollhom, għal kull skema approvata, it-tagħrif li ġej, fir-rigward ta’ impriżi kbar:

194.

Fil-każ ta’ eżenzjonijiet jew tnaqqis fiskali, l-Istat EFTA jrid jipprovdi biss it-test(i) leġiżlattiv(i) u/jew regolatorju/regolatorji li jistabbilixxi jew jistabbilixxu l-għajnuna u dettalji dwar il-kategoriji tal-impriżi li jibbenefikaw mit-tnaqqis jew l-eżenzjonijiet fiskali u s-setturi tal-ekonomija li huma l-aktar affettwati minn dawn l-eżenzjonijiet/tnaqqis fiskali.

195.

Ir-rapporti annwali jiġu ppubblikati fis-sit tal-Awtorità fuq l-Internet.

196.

L-Awtorità tqis li huma meħtieġa miżuri ulterjuri sabiex itejbu t-trasparenza tal-għajnuna mill-Istat fiż-ŻEE. B’mod partikolari, huwa meħtieġ li jkun żgurat li l-Istati EFTA, l-operaturi ekonomiċi, il-partijiet interessati u l-Awtorità stess ikollhom aċċess faċli għat-test sħiħ tal-iskemi kolla ta’ għajnuna ambjentali applikabbli

197.

Dan jista’ jinkiseb faċilment permezz tat-twaqqif ta’ siti tal-Internet konnessi. Għal din ir-raġuni, meta teżamina l-iskemi tal-għajnuna ambjentali, l-Awtorità għandha titlob b’mod sistematiku lill-Istat EFTA kkonċernat biex jippubblika fuq l-Internet it-test sħiħ tal-iskemi finali kollha tal-għajnuna u biex jikkomunika l-indirizz tal-Internet tal-pubblikazzjoni lill-Awtorità. L-iskema ma għandhiex tkun applikata qabel ma l-informazzjoni tiġi ppubblikata fuq l-Internet.

198.

L-Istati EFTA għandhom jiżguraw li jinżammu reġistri ddettaljati dwar l-għoti ta’ għajnuna għall-miżuri ambjentali kollha. Tali reġistri, li għandu jkollhom l-informazzjoni kollha meħtieġa biex ikun stabbilit li l-ispejjeż eliġibbli u l-intensità massima ta’ għajnuna permissibbli jkunu ġew osservati, għandhom jinżammu għal għaxar snin mid-data li fiha tkun ingħatat l-għajnuna u għandhom jiġu pprovduti lill-Awtorità meta titlobhom.

199.

L-Awtorità għandha titlob lill-Istati EFTA biex jipprovdu din l-informazzjoni biex twettaq evalwazzjoni ta’ dawn il-Linji Gwida erba’ snin wara li jiġu ppubblikati (72).

200.

B’dan, l-Awtorità qiegħda tipproponi lill-Istati EFTA, fuq il-bażi tal-Artikolu 1(1) tal-Parti I tal-Protokoll 3 għall-Ftehim ta’ Sorveljanza u tal-Qorti, il-miżuri xierqa li ġejjin dwar l-iskemi rispettivi ta’ għajnuna ambjentali eżistenti tagħhom:

il-każijiet kollha nnotifikati lill-Awtorità b’osservanza ta’ obbligu ta’ notifika individwali tal-għajnuna kif preskritt fil-BER;

201.

L-Istati EFTA huma mistiedna jagħtu l-approvazzjoni espliċita u bla kundizzjoni tagħhom għal dawn il-miżuri xierqa proposti fi żmien xahar mill-irċevuta tal-miżuri. F’każ li ma tingħatax tweġiba, l-Awtorità għandha tassumi li l-Istat EFTA kkonċernat ma jkunx qabel mal-miżuri proposti.

202.

Dawn il-Linji Gwida għandhom japplikaw mill-jum tal-adozzjoni tagħhom u għandhom jissostitwixxu l-Linji Gwida għall-Għajnuna mill-Istat għall-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali tat-23 ta’ Mejju 2001 (73).

203.

Dawn il-Linji Gwida għandhom jibqgħu japplikaw sal-31 ta’ Diċembru 2014. Wara konsultazzjoni mal-Istati EFTA, l-Awtorità tista’ temendahom qabel dik id-data fuq il-bażi ta’ politika ta’ kompetizzjoni jew ambjentali importanti jew sabiex jitqiesu elementi politiċi oħra jew impenji internazzjonali. Dawn l-emendi jistgħu, b’mod partikolari, jkunu meħtieġa fid-dawl ta’ ftehimiet internazzjonali ġejjiena fis-settur tal-bidla fil-klima u tal-leġiżlazzjoni Ewropea ġejjiena dwar il-bidla fil-klima. L-Awtorità għandha tikkunsidra l-evalwazzjoni prevista (fi żmien erba’ snin) tal-Linji Gwida mill-Kummissjoni ibbażata fuq informazzjoni fattwali u r-riżultati ta’ konsultazzjonijiet wiesgħa msejsa speċjalment fuq dejta pprovduta mill-Istati taż-ŻEE.

204.

L-Awtorità għandha tapplika dawn il-Linji Gwida għall-proġetti kollha ta’ għajnuna nnotifikati li fir-rigward tagħhom hija tkun mitluba tieħu deċiżjoni wara li l-Linji Gwida jkunu ġew adottati, anke meta l-proġetti jkunu ġew innotifikati qabel il-pubblikazzjoni tagħhom. Dan jgħodd ukoll għal għajnuna individwali mogħtija taħt l-iskemi ta’ għajnuna approvati u nnotifikati lill-Awtorità skont l-obbligu biex għajnuna individwali ta’ dan it-tip tiġi nnotifikata.

205.

Skont il-Linji Gwida għall-Għajnuna mill-Istat għar-regoli applikabbli għall-ivvalutar ta’ għajnuna mill-Istat illegali, l-Awtorità għandha tapplika, fil-każ ta’ għajnuna mhux innotifikata: