—

wara li kkunsidra d-deċiżjoni tiegħu tat-18 ta' Ġunju 2020 dwar it-twaqqif, ir-responsabbiltajiet, il-kompożizzjoni numerika u t-tul tal-mandat tal-kumitat speċjali għall-ġlieda kontra l-kanċer (1),

—

wara li kkunsidra d-dokument ta' ħidma tal-Kumitat Speċjali tiegħu dwar il-ġlieda kontra l-kanċer tas-27 ta' Ottubru 2020 bit-titolu “Inputs of the Special Committee on Beating Cancer (BECA) to influence the future Europe's Beating Cancer Plan” (Kontributi tal-Kumitat Speċjali għall-Ġlieda kontra l-Kanċer (BECA) biex jiġi influwenzat il-Pjan futur tal-Ewropa biex Jingħeleb il-Kanċer) (2),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta' Frar 2021 dwar il-Pjan tal-Ewropa biex Jingħeleb il-Kanċer (COM(2021)0044),

—

wara li kkunsidra l-Programm Qafas tal-UE għar-Riċerka u l-Innovazzjoni 2021-2027 (Orizzont Ewropa) (3) u l-Missjoni ddedikata ta' Orizzont Ewropa dwar il-Kanċer (4),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta' Diċembru 2019 dwar il-Patt Ekoloġiku Ewropew (COM(2019)0640),

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-15 ta' Ġunju 2021 dwar l-Aċċess għall-mediċini u l-apparat mediku għal UE aktar b'Saħħitha u Reżiljenti (2021/C 269 I/02) (5),

—

wara li kkunsidra l-gwidi żviluppati mill-Azzjonijiet Konġunti dwar il-kanċer (EPAAC, CANCON, iPAAC) u l-Aġenda dwar il-Kanċers Rari 2030 stabbilita fl-ambitu tal-Azzjoni Konġunta dwar il-Kanċers Rari (JARC),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-30 ta' Settembru 2020 dwar ŻER ġdida għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (COM(2020)0628),

—

wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill 2003/878/KE tat-2 ta' Diċembru 2003 dwar l-iskrinjar tal-kanċer (6),

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Aġenzija Internazzjonali għar-Riċerka dwar il-Kanċer (IARC) ta' Mejju 2017 rigward l-implimentazzjoni tar-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar l-iskrinjar tal-kanċer (7),

—

wara li kkunsidra l-linji gwida Ewropej għall-assigurazzjoni tal-kwalità fl-iskrinjar u fid-dijanjożi tal-kanċer tas-sider, ċervikali u kolorettali,

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta' Mejju 2020 bit-titolu “Strateġija ‘Mill-Għalqa sal-Platt’ għal sistema tal-ikel ġusta, tajba għas-saħħa u favur l-ambjent” (COM(2020)0381),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-28 ta' Ġunju 2021 intitolata “Qafas strateġiku tal-UE dwar is-saħħa u s-sikurezza fuq il-post tax-xogħol 2021-2027” (COM(2021)0323),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-25 ta' Novembru 2020 dwar Strateġija Farmaċewtika għall-Ewropa (COM(2020)0761),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-14 ta' Ottubru 2020 bit-titolu “Strateġija dwar is-Sustanzi Kimiċi għas-Sostenibbiltà Lejn Ambjent Ħieles mit-Tossiċità” (COM(2020)0667),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-12 ta' Mejju 2021 intitolata “Perkors għal Pjaneta b'Saħħitha għal Kulħadd – Pjan ta' Azzjoni tal-UE: Lejn Tniġġis Żero għall-Arja, għall-Ilma u għall-Ħamrija” (COM(2021)0400),

—

wara li kkunsidra d-Direttiva 2004/37/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta' April 2004 dwar il-protezzjoni tal-ħaddiema minn riskji relatati mal-espożizzjoni għal karċinoġeni jew mutaġeni fuq il-post tax-xogħol (id-Direttiva dwar il-Karċinoġeni u l-Mutaġeni – CMD) (8), inkluż it-tliet direttivi emendatorji tagħha u l-proposta tal-Kummissjoni għar-raba' direttiva emendatorja (COM(2020)0571),

—

wara li kkunsidra d-Direttiva 98/24/KE tas-7 ta' April 1998 dwar il-ħarsien tas-saħħa u tas-sikurezza tal-ħaddiema kontra r-riskji marbuta ma' aġenti kimiċi fuq il-post tax-xogħol (9),

—

wara li kkunsidra r-rapport ta' konsultazzjoni pubblika fil-qosor tal-Kumitat Speċjali tiegħu għall-Ġlieda kontra l-Kanċer tad-19 ta' April 2021 bit-titolu “The impact of the COVID-19 pandemic on cancer prevention, health services, cancer patients and research: lessons from a public health crisis” (L-impatt tal-pandemija tal-COVID-19 fuq il-prevenzjoni tal-kanċer, is-servizzi tas-saħħa, il-pazjenti bil-kanċer u r-riċerka: il-lezzjonijiet minn kriżi tas-saħħa pubblika),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta' Novembru 2020 bit-titolu “Nibnu Unjoni Ewropea tas-Saħħa: tħejjija u reżiljenza” (COM(2020)0724), u l-proposti relatati tal-Kummissjoni, flimkien mal-ftehimiet proviżorji, għar-regolamenti tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Novembru 2020 dwar theddid transkonfinali serju għas-saħħa (COM(2020)0727), dwar rwol imsaħħaħ għall-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini fit-tħejjija għall-kriżijiet u fil-maniġġar tagħhom għall-prodotti mediċinali u għall-apparati mediċi (COM(2020)0725), u li jemenda r-Regolament (KE) Nru 851/2004 li jistabbilixxi Ċentru Ewropew għall-prevenzjoni u l-kontroll tal-mard (COM(2020)0726),

—

wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/522 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta' Marzu 2021 li jistabbilixxi Programm għall-azzjoni tal-Unjoni fil-qasam tas-saħħa (il-“Programm l-UE għas-Saħħa”) għall-perjodu 2021-2027 (10),

—

wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni għal regolament, flimkien mal-ftehim, dwar Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-valutazzjoni tat-teknoloġija tas-saħħa u li jemenda d-Direttiva 2011/24/UE (COM(2018)0051),

—

wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 536/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-16 ta' April 2014 dwar il-provi kliniċi fuq prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem u li jħassar id-Direttiva 2001/20/KE1 (ir-Regolament dwar il-Provi Kliniċi) (11) u s-Sistema ta' Informazzjoni dwar il-Provi Kliniċi stabbilita f'konformità ma' dan ir-Regolament,

—

wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/694 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta' April 2021 li jistabbilixxi l-Programm Ewropa Diġitali (12),

—

wara li kkunsidra r-Rapport Nru 21/2019 tal-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent (EEA) intitolat “Healthy environment, healthy lives: kif l-ambjent jistabbilixxi s-saħħa u l-benesseri fl-Ewropa’ (13),

—

wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tad-9 ta' Ġunju 2021 intitolata ‘Pjan tal-Ewropa biex Jingħeleb il-Kanċer’ (14),

—

wara li kkunsidra l-konklużjonijiet u r-rakkomandazzjonijiet tal-istudju mħejji għall-Bord għall-Ġejjieni tax-Xjenza u t-Teknoloġija (STOA) f'Lulju 2021 intitolat ‘The health impact of 5G’ (L-impatt għas-saħħa tal-5G) (15),

—

wara li kkunsidra l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli (SDGs) tan-NU, b'mod partikolari l-SDG 3 dwar is-saħħa u l-benesseri tajbin,

—

wara li kkunsidra r-raba' edizzjoni tal-Kodiċi Ewropew Kontra l-Kanċer (16),

—

wara li kkunsidra l-Kodiċi Ewropew tal-Prassi kontra l-Kanċer (17),

—

wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-24 ta' Marzu 2021 intitolata ‘Strateġija tal-UE dwar id-drittijiet tat-tfal’ (COM(2021)0142),

—

wara li kkunsidra d-Dokument ta' Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni tad-19 ta' Lulju 2018 intitolat ‘Combatting HIV/AIDS, viral hepatitis and tuberculosis in the European Union and neighbouring countries – State of play, policy instruments and good practices’ (Il-ġlieda kontra l-HIV/AIDS, l-epatite virali u t-tuberkolożi fl-Unjoni Ewropea u fil-pajjiżi ġirien – Sitwazzjoni attwali, strumenti politiċi u prattiki tajba) (SWD(2018)0387),

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) tal-2020 intitolat ‘Alcohol and cancer in the WHO European Region: An appeal for better prevention’ (L-alkoħol u l-kanċer fir-reġjun Ewropew tad-WHO: appell għal prevenzjoni aħjar) (18),

—

wara li kkunsidra l-attività u l-konklużjonijiet tal-grupp ta' interess tal-partijiet kollha Membri tal-Parlament Ewropew Kontra l-Kanċer,

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Jannar 2020 dwar il-Patt Ekoloġiku Ewropew (19),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-2 ta' Marzu 2017 dwar l-għażliet tal-UE biex ittejjeb l-aċċess għall-mediċini (20),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta' Lulju 2020 dwar l-Istrateġija għas-sostenibbiltà fir-rigward tas-sustanzi kimiċi (21),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-12 ta' Frar 2019 dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar il-Kura tas-Saħħa Transkonfinali (22),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-16 ta' Jannar 2019 dwar il-proċedura tal-Unjoni għall-awtorizzazzjoni tal-pestiċidi (23),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta' Lulju 2020 dwar l-istrateġija tal-UE dwar is-saħħa pubblika wara l-COVID-19 (24),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-17 ta' Settembru 2020 bit-titolu ‘In-nuqqas ta' mediċini – kif nindirizzaw problema emerġenti’ (25),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta' Diċembru 2016 dwar ir-Regolament dwar il-mediċini pedjatriċi (26) u l-valutazzjoni tal-Kummissjoni tal-impatt tal-bidu relatata mar-reviżjoni tal-leġiżlazzjoni tal-UE dwar il-mediċini għat-tfal u għall-mard rari,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 54 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat Speċjali tiegħu għall-Ġlieda kontra l-Kanċer (A9-0001/2022),

A.

billi l-Pjan tal-Ewropa biex Jingħeleb il-Kanċer (‘il-Pjan’) għandu jwieġeb b'mod effettiv għas-sejħa għall-progress mill-familji u mill-professjonisti tas-saħħa tal-1,3 miljun persuna li jmutu bil-kanċer kull sena fl-Ewropa, inklużi 6 000 tifel u tifla u żgħażagħ, il-ħtiġijiet kruċjali tal-pazjenti li bħalissa jeħtieġu dijanjożi rapida flimkien ma' trattamenti u kuri effikaċi, innovattivi, aċċessibbli u bi prezz raġonevoli għall-kanċer u għal kumplikazzjonijiet u komorbiditajiet relatati mal-kanċer, l-aspettattivi leġittimi ta' aktar minn 12-il miljun superstitu tal-kanċer u l-familji tagħhom li qed jiffaċċjaw ir-ritorn diffiċli lura għal ‘ħajja normali’, ir-rieda ċara tal-ġenerazzjonijiet futuri li għandhom jiġu protetti mit-theddid għas-saħħa u mill-fatturi ta' riskju, u t-tħassib tal-gvernijiet li qed jiffaċċjaw piż ekonomiku u soċjali dejjem akbar mill-kanċer u t-trattamenti relatati tiegħu; billi l-azzjonijiet tal-Unjoni fil-ġlieda kontra l-kanċer għandhom jimmiraw biex iżidu r-rata ta' sopravivenza ta' ħames snin tal-pazjenti bil-kanċer;

B.

billi l-Ewropa tirrappreżenta inqas minn 10 % tal-popolazzjoni tad-dinja, iżda tirrappreżenta kwart tal-każijiet kollha tal-kanċer, u billi l-kanċer huwa t-tieni kawża ewlenija tal-mewt fl-Ewropa wara l-mard kardjovaskulari, u l-ewwel kawża ta' mewt minħabba marda fost it-tfal f'età akbar minn sena; billi l-bżonnijiet speċifiċi tat-tfal u tal-adolexxenti bil-kanċer jeħtieġu attenzjoni u appoġġ kontinwi u globali, u l-onkoloġija pedjatrika għandha tkun differenzjata mill-ġestjoni tal-kanċer fl-adulti; billi għalkemm kien hemm tnaqqis żgħir fir-rati ta' mortalità bis-saħħa ta' kampanji ta' skrinjar, titjib fil-metodi dijanjostiċi u innovazzjoni terapewtika, l-għadd ta' każijiet dijanjostikati xorta waħda qed jiżdied, b'mod partikolari minħabba stennija tal-ħajja itwal, li jirriżulta f'popolazzjonijiet li qed jixjieħu; billi kważi tliet kwarti tad-dijanjożijiet kollha tal-kanċer fl-UE jseħħu f'persuni ta' 60 sena jew aktar;

C.

billi l-kanċer juri l-inġustizzja u l-inikwità soċjali fil-kura tas-saħħa, peress li d-differenzi fir-rati ta' sopravivenza tal-kanċer madwar l-Istati Membri tal-UE jaqbżu l-25 %; billi ċ-ċittadini tal-UE qegħdin iħabbtu wiċċhom ma' inikwitajiet f'termini ta' prevenzjoni u mhumiex protetti bl-istess mod mill-fatturi ta' riskju, mhumiex edukati bl-istess mod f'termini ta' mġiba tajba għas-saħħa u mhumiex mgħammra bl-istess mod kontra l-miżinformazzjoni; billi ċ-ċittadini tal-UE mhumiex ugwali f'termini ta' aċċess f'waqtu għal trattament u kura affordabbli u ta' kwalità minn Stat Membru għal ieħor u minn reġjun għal ieħor fi kwalunkwe pajjiż partikolari; billi l-aċċess għal timijiet mediċi totalment multidixxiplinari u multiprofessjonali jvarja b'mod wiesa' fl-Ewropa; billi wara l-irkupru jew meta jkunu f'remissjoni, iċ-ċittadini tal-UE mhumiex ugwali fil-kapaċità tagħhom li jirritornaw għax-xogħol, li jkunu finanzjarjament indipendenti u li jerġgħu lura għal ħajja familjari, soċjali u emozzjonali armonjuża; billi l-klassi u l-ġeneru huma miżuri u fatturi determinanti importanti tal-inugwaljanzi u tal-inikwitajiet fl-istadji kollha tal-marda;

D.

billi ġew stabbiliti politiki nazzjonali jew reġjonali speċifiċi dwar il-kanċer fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, li l-missjonijiet, il-kapaċitajiet u l-baġits tagħhom huma eteroġenji; billi ċerti reġjuni saru ċentri fil-ġlieda kontra l-kanċer, b'għarfien espert li għandu jinqasam mal-Unjoni kollha;

E.

billi l-għan tal-Pjan ma għandux ikun biss li tiġi miġġielda kwistjoni kruċjali tas-saħħa pubblika u li l-pazjenti jgħixu ħajja itwal u aħjar, iżda għandu jkun ukoll li jingħata bidu għal tnaqqis fl-inugwaljanzi u fid-disparitajiet tas-saħħa u li jitnaqqas il-piż soċjali u ekonomiku tal-marda; billi l-Kummissjoni għandha tippromwovi approċċ ibbażat fuq id-drittijiet tal-pazjenti u taċ-ċittadini billi tintegra kunsiderazzjonijiet ta' ġustizzja, sostenibbiltà, ekwità, solidarjetà, innovazzjoni u kollaborazzjoni fil-qalba tal-Pjan, inkluża l-‘Inizjattiva ta' Għajnuna għat-Tfal bil-Kanċer’;

F.

billi l-pandemija tal-COVID-19 ikkawżat, u għadha qiegħda tikkawża, tfixkil serju għall-programmi tal-iskrinjar, it-trattament, ir-riċerka, u s-sopravivenza u s-servizzi ta' segwitu tal-kanċer, bl-impatt sussegwent fuq il-pazjenti bil-kanċer, il-familji tagħom u l-professjonisti tal-kura tas-saħħa; billi l-pandemija ħolqot bżonn urġenti li jinbnew mill-ġdid is-servizzi relatati mal-kanċer fil-pajjiżi kollha tal-Ewropa u li jiġu indirizzati l-akkumuli ferm preokkupanti fl-azzjonijiet ta' prevenzjoni, kif ukoll fid-detezzjoni bikrija u fid-dijanjożi; billi, skont stimi, 100 miljun test ta' skrinjar ma sarux fl-Ewropa matul il-pandemija u miljun każ ta' kanċer mhumiex dijanjostikati; billi pazjent wieħed bil-kanċer minn ħamsa ma ngħatax fil-ħin it-trattament kirurġiku jew kemjoterapiku li kellu bżonn (27); billi l-professjonisti tal-kura tas-saħħa refgħu l-piż ta' pandemija u kellhom jaħdmu kif jistgħu f'ambjent stressanti immens;

G.

billi l-litteriżmu fis-saħħa jinkludi l-akkwist tal-għarfien u l-ħiliet, l-għarfien tad-drittijiet u l-fiduċja biex tittieħed azzjoni biex tittejjeb is-saħħa personali u komunitarja; billi l-azzjonijiet għall-promozzjoni tal-litteriżmu fis-saħħa fl-ambitu tal-Pjan għandhom jiffukaw fuq l-għoti tas-setgħa lill-pazjenti u liċ-ċittadini permezz ta' għodod ta' komunikazzjoni mill-aktar avvanzati u wkoll billi jintalbu l-kompetenzi tal-organizzazzjonijiet tal-pazjenti u ta' NGOs oħra, kif ukoll issir kollaborazzjoni magħhom, li ilhom snin sħaħ jaħdmu fit-tixrid tal-litteriżmu fis-saħħa; billi t-tisħiħ tal-pożizzjoni tal-pazjent tirrikjedi li l-pazjenti jiġu megħjuna jifhmu d-drittijiet tagħhom; billi l-isforzi kollha biex jiżdied il-litteriżmu fis-saħħa, inkluż il-litteriżmu diġitali, għandhom iqisu l-persuni li qegħdin jesperjenzaw esklużjoni u l-ħtiġijiet tal-persuni b'diżabilità fit-tagħlim; billi għandhom jitqiesu l-inugwaljanzi fl-għarfien dwar it-teknoloġiji tal-IT, flimkien mal-aċċess u l-użu għalihom, kif ukoll fid-differenzi reġjonali, nazzjonali, soċjali u ekonomiċi; billi l-informazzjoni meħtieġa għandha tkun disponibbli f'lingwi mhux tal-UE li huma komuni sabiex jintlaħqu migranti, wasliet ġodda u gruppi vulnerabbli u komunitajiet minoritarji oħra; billi fl-isforzi biex jitjieb il-litteriżmu fis-saħħa l-enfasi għandha titqiegħed ukoll fuq li tingħata assistenza liċ-ċittadini biex jidentifikaw il-miżinformazzjoni, jinnutaw l-impatti dannużi li din jista' jkollha fl-oqsma kollha relatati mal-kanċer, fosthom il-prevenzjoni, it-tilqim u t-trattament;

H.

billi madwar 40 % tal-każijiet ta' kanċer fl-UE huma evitabbli; billi l-prevenzjoni hija aktar effikaċi minn kull kura kif ukoll l-aktar strateġija fit-tul ta' kontroll tal-kanċer effikaċi f'termini ta' kostijiet; billi l-Pjan għandu jindirizza l-fatturi ta' riskju u d-determinanti soċjali tal-kanċer fundamentali kollha; billi l-livell tal-UE huwa kruċjali fil-prevenzjoni tal-kanċer billi hija għandha kompetenzi sinifikanti li jħallu impatt fuq il-maġġoranza tal-fatturi ta' riskju għall-kanċer;

I.

billi, skont ir-Rapport Nru 21/2019 tal-EEA, il-kanċer huwa l-ewwel marda mhux komunikabbli attribwibbli għall-ambjent li tħalli aktar minn 250 000 każ ta' mewt minħabba kanċer attribwiti lill-ambjent fl-2016 fi 32 pajjiż Ewropew b'introjtu għoli; billi l-EEA identifikat it-tniġġis tal-arja tal-ambjent, is-sustanzi kimiċi, il-kombustjoni tal-fjuwil mhux fil-beraħ u r-radjazzjoni bħala fatturi ta' riskju ambjentali għall-kanċer;

J.

billi t-tniġġis tal-arja huwa l-fattur ewlieni tal-mortalità, u s-sustanzi niġġiesa minn firxa wiesgħa ta' sorsi, fosthom l-enerġija, it-trasport, l-agrikoltura u l-industrija, jikkontribwixxu għal 400 000 każ fis-sena ta' mewt qabel iż-żmien, anki minħabba kanċer fil-pulmun, mard kardijaku u puplesiji;

K.

billi l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar kooperazzjoni iktar b'saħħitha fir-rigward tal-mard li jista' jiġi evitat bil-vaċċini (COM(2018)0245) tirrakkomanda li tiġi żviluppata gwida tal-UE għall-istabbiliment ta' sistemi komprensivi ta' informazzjoni elettroniċi dwar l-immunizzazzjoni fil-livell nazzjonali għal monitoraġġ effettiv tal-programmi ta' immunizzazzjoni; billi dan għandu jsir f'konformità sħiħa mar-regoli dwar il-protezzjoni tad-data; billi l-virus tal-papilloma uman (HPV) huwa infezzjoni trażmessa sesswalment assoċjata ma' kważi 5 % tal-kanċers kollha fin-nisa u l-irġiel madwar id-dinja, prinċipalment il-kanċers ċervikali u orofarinġali, iżda wkoll il-kanċers tal-anus, tal-pene, tal-vaġina u tal-vulva; billi kemm l-ilħuq tal-miri ta' kopertura tat-tilqim kontra l-HPV għall-bniet kif ukoll l-istabbiliment ta' skrinjar organizzat ta' kwalità għolja għall-kanċer ċervikali huma meħtieġa sabiex jintlaħqu l-għanijiet tad-WHO għall-2030 rigward l-eliminazzjoni tal-kanċer ċervikali bħala problema tas-saħħa pubblika; billi r-rati tat-tilqim kontra l-HPV huma baxxi b'mod inkwetanti madwar l-Istati Membri; billi, sfortunatament, hemm diskrepanzi kbar fil-kopertura tat-tilqim bejn l-Istati Membri, li jvarjaw minn inqas minn 30 % għal aktar minn 70 % (bil-livell meħtieġ ta' immunità tal-popolazzjoni jkun ta' 70 %); billi ifakkar li Helicobacter pylori huwa l-kawża infettiva prinċipali tal-kanċer madwar id-dinja, b'mod partikolari għal ‘non-cardia gastric adenocarcinoma’;

L.

billi ċerti kanċers endokrini (bħall-kanċer tat-tirojde, tas-sider u dak testikolari) qegħdin jiżdiedu; billi t-trattamenti endokrini għall-kanċers ormonodipendenti jista' jkollhom effetti sekondarji endokrini; billi t-trattamenti tal-kanċer jista' jkollhom effetti fit-tul bħal komorbiditajiet endokrini fis-superstiti tal-kanċer; billi l-obeżità hija fattur ta' riskju magħruf għal bosta kanċers, fosthom dawk endokrini; billi huwa magħruf li l-esponiment għas-sustanzi kimiċi li jfixklu s-sistema endokrinali (EDCs) għandu effett fuq l-iżvilupp tal-obeżità u tal-kanċer; billi l-EDCs lill-Istati Membri jqumulhom bejn EUR 157 u EUR 270 biljun fis-sena (sa 2 % tal-PDG tal-UE) (28) f'termini ta' spejjeż tal-assistenza tas-saħħa u ta' potenzjal ta' qligħ mitluf, minħabba l-aktar disturbi u kanċers metaboliċi u tal-iżvilupp newroloġiku;

M.

billi l-esponiment għal sustanzi perikolużi fuq il-post tax-xogħol huwa responsabbli għal madwar 120 000 każ ta' kanċer relatat max-xogħol kull sena, li jwassal għal madwar 80 000 fatalità fis-sena, li jirrappreżentaw 8 % tal-imwiet kollha mill-kanċer (12 % tal-imwiet mill-kanċer fost l-irġiel u 7 % tal-imwiet mill-kanċer fost in-nisa); billi, madankollu, jaf ikun diffiċli li jiġu stabbiliti relazzjonijiet kawżali minħabba perjodi twal ta' latenza; billi l-Aġenzija IARC tad-WHO identifikat 50 karċinoġenu ta' prijorità u wriet li l-ħaddiema huma esposti ħafna għalihom fl-Ewropa; billi l-maġġoranza l-kbira tal-kanċers ikkawżati minn karċinoġeni okkupazzjonali fuq il-post tax-xogħol jidhru li jistgħu jiġu evitati jekk il-karċinoġeni jiġu rregolati kif xieraq iżda, skont id-Direttiva 2004/37/KE, s'issa jeżistu valuri vinkolanti ta' limitu ta' esponiment okkupazzjonali (OEL) għal 27 minnhom biss; billi azzjoni ulterjuri hija meħtieġa biex jiġu prevenuti, identifikati u rikonoxxuti aħjar il-kanċers okkupazzjonali relatati ma' xogħol bix-shift ta' billejl kif ukoll ir-radjazzjoni UV (għal ħaddiema li jaħdmu fuq barra);

N.

billi suq tax-xogħol f'evoluzzjoni bi żviluppi demografiċi, teknoloġiji ġodda u tipi ġodda ta' impjiegi għandu impatti potenzjali fuq is-saħħa u s-sikurezza okkupazzjonali; billi aktar ħaddiema qegħdin jgħaddu għal xogħol fuq pjattaforma diġitali, xogħol mhux tradizzjonali jew impjiegi atipiċi; billi fatturi bħar-radjazzjoni, l-istress, l-organizzazzjoni tax-xogħol u l-kundizzjonijiet tax-xogħol kollha ġew marbuta mal-kanċer relatat max-xogħol (29); billi attwalment hemm nuqqas ta' data affidabbli u komparabbli fil-livell tal-UE dwar l-esponiment fuq il-post tax-xogħol għall-fatturi ta' riskju tal-kanċer (30);

O.

billi bil-maqlub tal-inċidenti fuq il-post tax-xogħol, fejn il-korrimenti jistgħu jiġu valutati aktar faċilment u l-indennizzi jingħataw aktar faċilment, jistgħu jgħaddu s-snin jew id-deċennji qabel ma l-kanċers relatati max-xogħol jiġu dijanjostikati u l-kawża identifikata b'mod korrett; billi r-rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-mard okkupazzjonali (31) tirrakkomanda li l-Istati Membri jintroduċu, mill-aktar fis possibbli, fid-dispożizzjonijiet leġiżlattivi, regolamentari jew amministrattivi li jikkonċernaw il-mard relatat max-xogħol li jista' jagħti lok għal indennizz, il-lista Ewropea stabbilita fl-Anness I tar-rakkomandazzjoni hawn fuq imsemmija; billi d-disparitajiet eżistenti bejn l-Istati Membri fir-rigward tar-rata ta' rikonoxximent tal-mard okkupazzjonali jfissru li bosta ħaddiema qatt ma jkollhom il-mard okkupazzjonali tagħhom rikonoxxut;

P.

billi r-radon huwa gass radjuattiv li ma għandux kulur jew riħa, u hekk kif ir-radon jiddiżintegra fl-arja, huwa jirrilaxxa radjazzjoni li tista' tagħmel ħsara lid-DNA taċ-ċelloli ġol-ġisem; billi l-livelli tar-radon ivarjaw b'mod wiesgħa f'reġjuni differenti jew anke f'żoni residenzjali u jistgħu jkunu preżenti kemm fl-arja ta' ġewwa kif ukoll f'dik ta' barra;

Q.

billi fl-2011, l-IARC ikklassifikat il-kampi elettromanjetiċi tal-frekwenza tar-radju bħala possibbilment karċinoġeniċi għall-bniedem, abbażi ta' riskju miżjud ta' glijoma, assoċjata mal-użu tal-mobile; billi hemm studji, ippubblikati fl-2015 u l-2018, li juru żieda sinifikanti (aktar mid-doppju) fit-tumuri glioblastoma fuq perjodu ta' 20 sena (1995-2015) fil-gruppi kollha tal-età, u oħrajn li juru r-riskju miżjud ta' glioblastoma assoċjata mal-użu tal-mobile jew mat-telefons mingħajr fili f'persuni bl-età minn 18 sa 80 sena; billi huma meħtieġa aktar studji biex jiġu stabbiliti dawn ir-riskji assoċjati;

R.

billi 24 % tad-dijanjożijiet kollha ġodda ta' kanċer, fosthom dawk f'età pedjatrika, fl-Ewropa fis-sena huwa forom rari ta' kanċer u fihom innifishom jirrappreżentaw sfida għas-saħħa pubblika; billi l-pazjenti b'kanċers rari jħabbtu wiċċhom ma' sfidi marbuta ma' dijanjożi tardiva jew mhux korretta, nuqqas ta' aċċess għat-terapiji u għall-kompetenzi tekniċi xierqa, nuqqas ta' komprensjoni tax-xjenza sottostanti, nuqqas ta' fattibbiltà kummeċjali fl-iżvilupp ta' terapiji ġodda, ftit banek tat-tessuti disponibbli, diffikultajiet fit-twettiq ta' studji kliniċi li jaħdmu tajjeb, kif ukoll sentimenti ta' iżolament;

S.

billi l-Pjan għandu jiġi implimentat f'assoċjazzjoni mill-qrib mar-rakkomandazzjonijiet u l-azzjonijiet tal-IARC, tal-SDGs tan-NU għas-saħħa globali, inkluż l-objettiv li tinkiseb kopertura universali tas-saħħa, tar-rakkomandazzjonijiet u l-linji gwida tad-WHO, tal-ftehimiet internazzjonali dwar is-saħħa, inkluża l-Konvenzjoni Qafas tad-WHO dwar il-Kontroll tat-Tabakk u l-Inizjattiva Globali tad-WHO għall-Kanċer fit-Tfal, tal-Azzjonijiet Konġunti tal-UE dwar il-Kanċer u tar-rakkomandazzjonijiet u l-linji gwida minn esperti u assoċjazzjonijiet tal-pazjenti; billi l-Pjan għandu jirrikonoxxi bħala prijorità s-solidarjetà u s-sħubija tal-UE ma' pajjiżi bi dħul baxx u medju, inklużi dawk fir-reġjun aktar mifrux tal-Ewropa fi ħdan id-WHO;

T.

billi l-Att li jikkonċerna l-kundizzjonijiet tal-adeżjoni tal-Awstrija, il-Finlandja u l-Iżvezja jagħti eżenzjoni lill-Iżvezja mill-projbizzjoni fl-UE kollha tal-bejgħ ta' ċerti tipi ta' tabakk għal użu orali;

U.

billi d-dieta Mediterranja hija magħrufa bħala dieta tajba għas-saħħa u bbilanċjata li għandha rwol protettiv fil-prevenzjoni primarja u sekondarja tal-mard deġenerattiv kroniku ewlieni;

V.

billi filwaqt li l-Pjan Ewropew biex Jingħeleb il-Kanċer jagħti attenzjoni notevoli lil firxa ta' ħtiġijiet ta' politika fir-rigward tal-iskrinjar tal-kanċer, qed tiġi offruta inqas inizjattiva għad-detezzjoni bikrija ta' kanċers li mhumiex koperti mill-programmi ta' skrinjar; billi għaldaqstant hija meħtieġa azzjoni mmirata biex jitrawwem għarfien aħjar tas-sinjali ta' twissija dwar il-kanċer fost iċ-ċittadini u l-professjonisti tal-kura tas-saħħa;

W.

billi ż-żieda fil-prezzijiet tal-mediċini tal-kanċer qabżet iż-żieda tal-infiq totali għall-kanċer, u ġew identifikati bħala fattur determinanti importanti taż-żieda fin-nefqa għat-trattament tal-kanċer mediċini ġodda kontra l-kanċer li jidħlu fis-suq bi prezz għoli; billi r-Rapport Tekniku tad-WTO tal-2018 dwar il-prezzijiet tal-mediċini kontra l-kanċer u l-impatti tagħhom (32) irrikonoxxa li l-prezzijiet tal-mediċini kontra l-kanċer kienu ogħla minn dawk għal indikazzjonijiet oħra u l-kostijiet tagħhom kienu qed jitilgħu aktar malajr, fatt li jirriżulta f'nuqqas ta' aċċess għat-trattament għal ħafna pazjenti fid-dinja u jostakola l-kapaċità tal-gvernijiet li jfornu aċċess għall-but ta' kulħadd;

X.

billi l-indirizzar tal-kanċer permezz ta' strateġija komprensiva, bħall-Pjan biex Jingħeleb il-Kanċer li ġie ppreżentat mill-Kummissjoni, jista' jintuża bħala mudell għal mard ieħor li ma jitteħidx, u billi l-pazjenti b'mard kroniku ieħor għandhom għalhekk jibbenefikaw ukoll mill-kisbiet u mill-prinċipji tal-Pjan, u pjanijiet simili għandhom jiġu żviluppati għal patoloġiji oħra b'rati ta' mortalità għoljin;

Y.

billi l-koordinament bejn il-pajjiżi Ewropej, politika komuni mmexxija fil-livell Ewropew u kondiviżjoni transfruntiera tal-għarfien huma assolutament essenzjali għall-progress fil-qasam tal-kanċer; billi r-responsabbiltà primarja għall-protezzjoni tas-saħħa u s-sistemi tal-kura tas-saħħa hija tal-Istati Membri;

Z.

billi huwa meħtieġ approċċ komprensiv, multidixxiplinari u kkoordinat biex jiġu indirizzati d-determinanti tas-saħħa relatati mal-imġiba, bijoloġiċi, ambjentali, relatati max-xogħol, soċjoekonomiċi u kummerċjali fil-livell reġjonali, nazzjonali u Ewropew sabiex jiġu appoġġjati azzjonijiet li jolqtu l-aspetti kollha tal-kanċer (il-prevenzjoni, id-detezzjoni, it-trattament, il-kura palljativa, il-kura ta' segwitu għas-superstiti u r-riintegrazzjoni) permezz tal-mobilizzazzjoni effettiva ta' għodod ewlenin bħal riżorsi u finanzjament, leġiżlazzjoni, riċerka u kondiviżjoni tal-għarfien li lkoll ikunu adegwati; billi l-approċċi ċċentrati fuq il-pazjent fil-konfront tat-trattament urew li jtejbu l-kwalità tal-ħajja u s-sopravivenza kumplessiva tal-pazjenti; billi t-teknoloġiji l-ġodda u l-intelliġenza artifiċjali għandhom potenzjal kbir għal titjib fil-qasam tar-riċerka dwar il-kanċer, tal-proċessi tat-trattament u tal-kura;

AA.

billi r-riċerka u l-innovazzjoni huma l-unika tama tagħna li xi darba l-kanċer jingħeleb definittivament; billi hemm bżonn finanzjamenti sostnuti u effikaċi biex jappoġġjaw il-proġetti ambizzjużi kif ukoll il-kundizzjonijiet ta' xogħol tajbin u stabbli għar-riċerkaturi li jaħdmu fil-qasam tal-kanċer; billi l-kumpaniji farmaċewtiċi, fosthom l-SMEs, huma partijiet ikkonċernati fundamentali għall-innovazzjoni fil-qasam tal-kanċer;

AB.

billi l-approċċi ‘Saħħa fil-Politiki kollha’ u ‘Saħħa Waħda’ għandhom jiġu promossi aktar, u l-isforzi għall-ġlieda kontra l-kanċer għandhom jiġu integrati fil-politiki kollha tal-UE;

AC.

billi l-UE u l-Istati Membri tagħha għandhom jimmobilizzaw il-forzi tagħhom u jipprovdu inċentivi adegwati u baġits sostenibbli sabiex jintlaħaq l-objettiv ambizzjuż li jingħelbu l-piż tal-kanċer u l-fatalità tal-kanċer fl-Ewropa;

AD.

billi l-Pjan jista' għaldaqstant jirrappreżenta pass importanti lejn Unjoni Ewropea tas-Saħħa reali u turija pubblika liċ-ċittadini tas-suċċess li tista' tilħaq il-kooperazzjoni tal-UE fil-qasam tas-saħħa;

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

51.

52.

53.

54.

55.

56.

57.

58.

59.

60.

61.

62.

63.

64.

65.

66.

67.

68.

69.

70.

71.

72.

73.

74.

75.

76.

77.

78.

79.

80.

81.

82.

83.

84.

85.

86.

87.

88.

89.

90.

91.

92.

93.

94.

95.

96.

97.

98.

99.

100.

101.

102.

103.

104.

105.

106.

107.

108.

109.

110.

111.

112.

113.

114.

115.

116.

117.

118.

119.

120.

121.

122.

123.

124.

125.

126.

127.

128.

129.

130.

131.

132.

133.

134.

135.

136.

137.

138.

139.

140.

141.

142.

143.

144.

145.

146.

147.

148.

149.

150.

151.

152.

153.

154.

155.

156.

157.

158.

159.

160.

161.

162.

163.

164.

165.

166.

167.

168.

169.

170.

171.

172.

173.

174.

175.

176.

177.

178.

179.

180.

181.

182.

183.

184.

185.

186.

187.

188.

189.

190.

191.

192.

193.

194.

195.

196.

197.