18.3.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 63/1

(1)

Fl-10 ta' Marzu 2009 l-Kunsill eżamina l-programm ta' konverġenza aġġornat tad-Danimarka, li jkopri l-perijodu mill-2008 sal-2011.

(2)

Fl-2008, id-deterjorament fl-ekonomija tad-Danimarka, wara perijodu twil ta' ġid ekonomiku, kien rapidu u evidenti, u dan ġie prinċipalment mill-bruda tas-suq tad-djar u t-taqlib finanzjarju li kull ma jmur dejjem qed jikber. Iktar 'il quddiem, domanda iktar dgħajfa, kemm mil-lat domestiku kif ukoll mil-lat internazzjonali, ser tħaffef din it-triq għan-niżla. Bil-kundizzjonijiet esterni li dejjem sejrin għall-agħar, l-iżgurar ta' stabbiltà finanzjarja u korrezzjoni b'metodu fis-suq tad-djar ser jippreżenta sfida partikolari. Fuq medda ta' żmien qasir jew medju, id-deterjorament ekonomiku u l-iżviluppi antiċipati fil-prezzjiet tal-assi u tal-enerġija ser ikollhom implikazzjonijiet diffiċli b'mod sinifikanti għall-finanzi pubbliċi.

B'mod speċifiku, huwa mistenni li jkun hemm pressjoni negattiva fuq id-dħul mit-taxxa tal-qligħ mill-fondi tal-pensjoni, mit-taxxi korporattivi u mill-estrazzjoni taż-żejt u l-gass mill-Baħar tat-Tramuntana li kull ma tmur hija stmata li dejjem qiegħda tonqos. B'garanzija ta' punt ta' tluq fiskalment stabbli, il-baġit adottat għall-2009 jinkludi tkabbir fiskali diskrezzjonarju ta' madwar punt ta' perċentwali tal-PDG, inkluż it-tnaqqis tat-taxxa fuq l-introjtu li jammonta għal 0,5 % tal-PDG. Il-pressjoni fuq il-krone Daniż u t-tnaqqis fuq ir-rata tal-kambju sfurzaw lill-bank ċentrali Daniż biex iżid ir-rati tal-interessi f'Ottubru tal-2008. Flimkien mat-tnaqqis tar-rati tal-interessi mill-BĊE, dan wassal għal twessigħ tal-firxa tar-rati ta' interessi uffiċjali fil-konfront tal-euro. Sussegwentement, fi tmiem l-2008 u l-bidu tal-2009, il-bank ċentrali Daniż naqqas ir-rata politika tal-interessi, wara t-tnaqqis tar-rati tal-interessi tal-BĊE u implimenta tnaqqis addizzjonali, li wassal għal tidjiq gradwali tal-firxa. Madakollu, il-firxa baqgħet għolja b'punt perċentwali kontra 0,35 punt perċentwali qabel il-kriżi.

(3)

Ibbażat fuq ix-xenarju ta' sfond makroekonomiku, it-tkabbir PDG reali huwa pproġettat li jinżel minn 0,2 % fl-2008 għal -0,2 % fl-2009, u wara jirkupra għal 0,7 % fl-2010, b'medja ta' 1,7 % matul il-bqija tal-perjodu tal-programm. L-irkupru fl-2011-2012 jirrifletti suppożizzjonijiet tekniċi ta' lakuni fil-produzzjoni u l-qgħad li jingħalqu fl-2012 skont kif ikkalkulat mill-awtoritajiet Daniżi permezz tal-metodoloġiji nazzjonali. Is-suppożizzjoni bażika hija li l-utilizzazzjoni tal-kapaċità tiżdied gradwalment għal livell normali, sostnuta b'irkupru li jkun beda barra mill-pajjiż kif ukoll rati baxxi ta' interessi. Ivvalutat skont l-informazzjoni (2) disponibbli bħalissa, dan ix-xenarju jidher li huwa bbażat fuq suppożizzjonijiet ta' tkabbir favorevoli. Fl-2009, it-tnaqqis fid-domanda domestika jidher sottovalutat fid-dawl tal-iżviluppi l-iktar reċenti. Mill-2011 'il quddiem, it-tkabbir jidher li ser ikun qed jiżdied ferm fid-dawl tat-tkabbir ta' produttività storiku u t-tkabbir potenzjali stmat. Fl-2009 huwa previst li l-inflazzjoni ser tonqos sostanzjalment għal 1,3 % u żżomm bejn wieħed u ieħor f'livell ta' ftit inqas minn 2 % għall-bqija tal-perijodu tal-programm. Il-kawża tal-varjazzjonijiet mhijiex ċara iżda l-iżvilupp ipproġettat fid-deflator tal-PDG jidher realistiku.

(4)

Għall-2008, il-bilanċ favorevoli ġenerali tal-gvern huwa stmat li jkun 3,1 % tal-PDG fit-tbassir proviżorju ta' Jannar 2009 tas-servizzi tal-Kummissjoni, imqabbel ma' mira ta' 3,0 % tal-PDG stabbilita fl-aġġornament preċedenti tal-programm ta' konverġenza. Minħabba r-reazzjoni kajmana tas-suq tax-xogħol għad-deterjorament ekonomiku, it-tkabbir tal-impieg u tas-salarji baqa' b'saħħtu għal biċċa 'l kbira tas-sena, b'riżultat ta' dħul ikbar ta' taxxa fuq l-introjtu u inqas infiq soċjali milli previst. Sadanittant, il-kriżi finanzjarja wasslet għal dħul ħafna iktar baxx mit-taxxa tal-qligħ tal-pensjoni u t-taxxa korporattiva. Barra minn hekk, l-infiq qabeż il-projezzjoni minħabba l-infiq ogħla tal-konsum intermedju u trasferiment kapitali ta' darba għall-familji bħala parti mir-riforma tat-taxxa tal-qligħ mill-fondi tal-pensjoni tal-2007.

(5)

Għall-2009, il-programm jipprevedi baġit ġenerali tal-gvern ibbilanċjat, kontra previżjoni ta' żbilanċ ta' 0,3 % tal-PDG fit-tbassir proviżorju tas-servizzi tal-Kummissjoni, li jimplika bidla negattiva ta' tliet punti perċentwali tal-PDG. L-istabilizzaturi awtomatiċi jammontaw għal madwar punt perċentwali tad-deterjorament globali. Barra mill-espansjoni fiskali diskrezzjonarja ta' madwar punt perċentwali tal-PDG, inkluż xi tnaqqis fit-taxxa fuq l-introjtu ta' 0,5 punt perċentwali tal-PDG, it-tnaqqis fil-prezzijiet tal-enerġija u tal-assi huwa mistenni li jnaqqas dħul partikolarment volatili b'madwar 1,5 punti perċentwali tal-PDG meta mqabbel mal-livelli tendenzjali. Filwaqt li tipproġetta bilanċ pożittiv strutturali, il-bidla fil-bilanċ strutturali, ibbażat fuq il-bilanċ adattat ċiklikament u kkalkulat mill-ġdid mis-servizzi tal-Kummissjoni permezz ta' metodoloġija miftiehma b'mod komuni u fuq id-definizzjoni tas-servizz tal-Kummissjoni ta' miżuri ta' darba jew miżuri oħra temporanji, stmata għal madwar 2,5 punti perċentwali tal-PDG, tikkonferma qagħda ta' tkabbir fiskali notevoli (3), għalkemm milqut sostanzjalment minn tnaqqis fid-dħul instabbli.

(6)

Huwa previst li jkun hemm iktar deterjorazzjoni fil-bilanċ ewlieni fl-2010, min-naħa minħabba l-istabilizzaturi awtomatiċi, iżda l-iktar minħabba trasferiment ieħor ta' darba ppjanat fil-kapitali bħala parti mir-riforma tat-taxxa fuq il-qligħ tal-pensjoni tal-2007. Il-programm jimmira li jkompli jikseb l-għan tiegħu fuq medda ta' żmien medju (MŻM) tal-bilanċ pożittiv strutturali, jiġifieri jiġi adattat ċiklikament nett minn miżuri ta' darba jew miżuri oħra temporanji, fil-medda ta' 0,75-1,75 % tal-PDG sal-2010. Wara l-2010, id-Danimarka qed tirrevedi l-MŻM tagħha 'l isfel għal bilanċ strutturali bħala minimu, li kien ippjanat li jkompli jinkiseb sal-2015. L-MŻM jirrispetta l-limitu minimu ta' żbilanċ ta' madwar 0,5 % tal-PDG u jirrifletti l-proporzjon tad-dejn u t-tkabbir potenzjali medju fil-medda t-twila. Konsegwentement, l-għan il-ġdid huwa stmat li jkun xieraq u konformi mal-Patt ta' Stabbiltà u Tkabbir. Il-programm jipprevedi li l-bilanċ ġenerali tal-gvern ser jirritorna għal bilanċ pożittiv żgħir fl-2011. Dan huwa l-biċċa l-kbira msejjes fuq is-suppożizzjonijiet tekniċi ta' produzzjoni u lakuni ta' qgħad li jagħlqu fl-2012, u dan jirriżulta f'żieda ta' dħul ddeterminat ċiklikament. Il-miri huma bbażati fuq xenarju li jeħtieġ miżuri ta' riforma strutturali mhux speċifikati biex itejbu l-bilanċ ġenerali tal-gvern b'mod permanenti b'0,7 % tal-PDG lejn l-2015 biex jiżguraw sostenibbiltà fiskali skont il-metodoloġija nazzjonali. Matul il-perijodu tal-programm, il-bilanċ pożittiv strutturali kkalkulat skont il-metodoloġija miftiehma b'mod komuni huwa previst li jonqos bi 3,5 punti perċentwali tal-PDG, iżda jibqa' f'qagħda pożittiva. Barra l-miżuri ta' stabbiltà finanzjarja li ttieħdu fil-ħarifa tal-2008 u li ġew iddefiniti fl-aġġornament, il-Pakkett ta' Kreditu tat-18 ta' Jannar 2009 jimplika injezzjonijiet ta' kapitali ibridi temporanji sa DKK 100 biljun (5,5 % tal-PDG) sa minn nofs l-2009, li għandu jkollhom impatt immedjat fuq l-iżviluppi tad-dejn tal-aġġornament u impatt potenzjali fuq il-bilanċ ġenerali tal-gvern fuq il-perijodu tal-programm.

(7)

Ir-riżultati baġitarji huma soġġetti għal riskji negattivi. Ir-riskji negattivi minħabba s-suppożizzjonijiet favorevoli ta' tkabbir u l-inċertezza dwar miżuri li jwettqu r-riformi strutturali meħtieġa mhumiex żbilanċjati, minkejja rekord ta' baġit pożittiv, minn riskji pożittivi marbuta ma dħul potenzjalment ogħla fil-każ ta' prezzijiet ogħla tal-enerġija u rati ta' interessi iktar baxxi. Barra minn hekk, il-miżuri mnedija biex jindirizzaw l-istabbiltà finanzjarja jimplikaw żieda sinifikanti fl-espożizzjoni għar-riskju.

(8)

L-impatt baġitarju għall-perijodu fit-tul tal-popolazzjoni li qed tixjieħ huwa inqas mill-medja tal-UE. Madankollu, l-pożizzjoni baġitarja fl-2008 kif stmata fil-programm, b'bilanċ pożittiv strutturali kbir, tikkontribwixxi għat-tnaqqis ta' dejn gross. Iż-żamma ta' bilanċi favorevoli primarji għoljin fil-perijodu medju jikkontribwixxi għal-limitazzjoni tar-riskji għas-sostenibbiltà tal-finanzi pubbliċi, li attwalment jinsabu f'livell baxx.

(9)

Kif inhu rifless fir-rekord baġitarju, id-Danimarka bbenefikat minn qafas fiskali relattivament b'saħħtu, magħruf għall-kopertura wiesgħa tiegħu u t-trasparenza u l-viżibbiltà tar-regoli fiskali tiegħu. Madankollu, in-nefqa tal-konsum ġenerali tal-gvern normalment kellha tendenza li taqbeż il-miri. Inizjattivi riċenti li jinvolvu sanzjonijiet ekonomiċi setgħu jtejbu inċentivi għal gvernijiet lokali biex iżommu mal-miri miftiehma. Barra min hekk, ittieħdu xi azzjonijiet biex isaħħu l-attenzjoni fuq il-kost-effettività tal-infiq pubbliku. Minkejja dan, ser jinħtieġu iktar miżuri biex jitrażżan it-tkabbir tal-infiq f'konformità mal-miri tal-Gvern.

(10)

Bil-ħsieb li jsostnu l-istabbilità finanzjarja, l-awtoritajiet Daniżi adottaw firxa ta' miżuri li jinkludu l-emendar tal-qafas regolatorju tas-settur tal-pensjonijiet u tal-assigurazzjoni tal-ħajja, l-Att tal-Istabbilità Finanzjarja ta' Ottubru 2008 u l-Pakkett ta' Kreditu msemmi hawn fuq. L-Att tal-Istabbilità Finanzjarja effettivament jipprovdi garanzija bla limitu mirfud mill-gvern għal kredituri bla sigurtà sat-30 ta' Settembru 2010, fejn il-banek li qed jieħdu sehem jkopru talbiet sa DKK 35 biljun (2 % tal-PDG), u l-istat ikopri dawk it-talbiet kollha minn dan l-ammont 'il fuq. Mill-1 ta' Ottubru 2010 huwa previst limitu ta' assigurazzjoni ta' depożiti ta' DKK 750 000. Il-Pakkett ta' Kreditu jindirizza l-pressjoni li qed tiżdied fuq is-solvenza tal-banek u l-istituzzjonijiet għall-ipoteki biex jagħtu sehemhom sabiex il-politika tat-tislif terġa' tiġi għan-normal.

(11)

F'konformità mal-Pjan Ewropew għar-Rilanċ Ekonomiku miftiehem f'Diċembru mill-Kunsill Ewropew, id-Danimarka pproċediet biex timplimenta tkabbir fiskali diskrezzjonarju ta' madwar punt perċentwali tal-PDG bl-adozzjoni tal-baġit tal-2009, inklużi l-miżuri permanenti li jżidu l-inċentivi tax-xogħol (tnaqqis fit-taxxa fuq l-introjtu) u jtejbu l-potenzjal tat-tkabbir (investiment fir-Riċerka u l-Iżvilupp). Parti mill-espenzjoni hija dovuta għal żidiet kbar tal-pagi fis-settur pubbliku. Pjan dwar infrastruttura tat-trasport favur l-ambjent miftiehem fid-29 ta' Jannar 2009 huwa previst li jipprovdi stimolu ieħor fiskali ta' DKK 5 biljun (0,25 % tal-PDG) mifrux fuq l-2009 u l-2010. Il-miżuri huma relatati mal-aġenda tar-riforma strutturali ta' Lisbona għall-perijodu medju kif riveduta mill-Kummissjoni fit-28 ta' Jannar 2009.

(12)

Abbażi tal-informazzjoni fl-aġġornament tal-programm, il-bilanċ strutturali huwa previst li ser jiddeterjora bi 2,5 punti perċentwali fl-2009 u punt ieħor perċentwali fuq il-perijodu tal-programm li jkun baqa'. Min-naħa, id-deterjorament jirrifletti inqas dħul minn sorsi partikolarment volatili u transitorji. Fid-dawl ta' punt ta' tluq fiskalment stabbli u l-istabilizzaturi awtomatiċi b'saħħithom involuti, il-qagħda fiskali espansjonarja ppjanata tidher li hija rispons adegwat għad-deterjorament ekonomiku. Matul il-perijodu tal-programm, il-previżjonijiet baġitarji jindikaw li l-pożizzjoni fiskali tad-Danimarka hija f'konformità sħiħa mal-kriterji tal-Patt ta' Stabbiltà u Tkabbir.

(13)

L-aġġornament tal-programm jipprovdi d-data kollha meħtieġa u ħafna mid-data (4) mhux obbligatorja.

(i)

timplimenta l-pjanijiet fiskali għall-2009, inklużi l-miżuri ta' stimolu; f'konformità mal-Pjan Ewropew għar-Rilanċ Ekonomiku u fil-qafas tal-Patt ta' Stabbiltà u Tkabbir;

(ii)

tidentifika l-miżuri ta' riforma strutturali meħtieġa; b'mod partikolari timmira li ssaħħaħ il-provvista ta' ħaddiema, biex jintlaħqu l-miri baġitarji fis-snin aħħarin.