Kawżi T‑274/08 u T‑275/08

Ir-Repubblika Taljana

vs

Il-Kummissjoni Ewropea

“FAEG — Clearance tal-kontijiet tal-aġenziji tal-ħlas tal-Istati Membri li jikkonċernaw l-infiq iffinanzjat mill-FAEG — Ammonti li għandhom jiġu rkuprati mingħand ir-Repubblika Taljana fin-nuqqas ta’ rkupru fit-termini previsti — Kunċett ta’ konsegwenzi finanzjarji — Teħid inkunsiderazzjoni tal-interessi — Artikolu 32(5) tar-Regolament (KE) Nru 1290/2005”

Sommarju tas-sentenza

Agrikoltura — Politika agrikola komuni — Finanzjament mill-FAEG — Proċedura ta’ clearance tal-kontijiet

(Regolament tal-Kunsill Nru 1290/2005, Artikolu 32(5))

L‑Artikolu 32(5) tar‑Regolament Nru 1290/2005, dwar il‑finanzjament tal‑politika agrikola komuni, isemmi s‑sitwazzjonijiet speċifiċi li fihom l‑Istat Membru ma rkuprax is‑somom dovuti minħabba irregolaritajiet jew negliġenzi, kemm fi żmien erba’ snin wara d‑data tal‑ewwel konstatazzjoni amministrattiva jew ġudizzjarja, inkella fi żmien tmien snin jekk l‑irkupru jkun suġġett ta’ kawża quddiem il‑qrati nazzjonali. F’tali sitwazzjonijiet, huwa għalhekk speċifikat li sa 50 % tal‑konsegwenzi finanzjarji tan‑nuqqas ta’ rkupru huma sostnuti mill‑Istat Membru kkonċernat u sa 50 % mill‑baġit Komunitarju.

Għall‑interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni tad-dritt Komunitarju għandhom jiġu kkunsidrati mhux biss il‑kliem tagħha, iżda wkoll il‑kuntest tagħha u l‑għanijiet li l‑leġiżlazzjoni li minnha hija tagħmel parti trid tilħaq. Fl‑ewwel lok, l-espressjoni “konsegwenzi finanzjarji” għandha portata wiesgħa inkwantu tinkludi l‑aspetti kollha ta’ natura finanzjarja relatati man‑nuqqas ta’ rkupru tas‑somom imħallsa b’mod irregolari. Fosthom jinsabu neċessarjament l‑interessi li kellhom jiġu mħallsa skont l‑Artikolu 32(1) tal‑imsemmi regolament.

Fit‑tieni lok, din l‑interpretazzjoni letterali hija kkorroborata mill‑Artikolu 34(1)(a) tar‑Regolament Nru 1290/2005, li jipprovdi li huma meqjusa bħala dħul assenjat, fis‑sens tal‑Artikolu 18 tar‑Regolament Nru 1605/2002, rigward ir‑Regolament Finanzjarju applikabbli għall‑baġit ġenerali tal‑Komunitajiet Ewropej, is‑somom li, skont l‑Artikoli 31, 32 u 33 ta’ dan ir‑regolament, għandhom jitħallsu lill‑baġit Komunitarju, inkluż l‑interessi fuqhom. Din l‑interpretazzjoni hija konformi wkoll mal‑istruttura ġenerali tal‑proċedura ta’ clearance tal‑kontijiet. Fil‑fatt, l‑Artikolu 32(5) tar‑Regolament Nru 1290/2005 għandu jinqara fid‑dawl tal‑Artikolu 32(1) tal‑imsemmi regolament, li jikkostitwixxi l‑qafas ġenerali fir‑rigward ta’ rimbors lill‑Komunità tal‑ammonti dovuti minħabba irregolaritajiet jew negliġenzi fl‑użu tal‑fond. Sa fejn il‑ħames suparagrafu ta’ dan l‑artikolu ma jemenda bl‑ebda mod il‑prinċipju tal‑kalkolu tal‑interessi, iżda jillimita ruħu li jaqsam ir‑responsabbiltà finanzjarja bejn l‑Istat Membru u l‑baġit Komunitarju fil‑każ ta’ nuqqas ta’ rkupru tal‑ammonti dovuti f’termini raġonevoli, jirriżulta b’mod ċar li l‑konsegwenzi finanzjarji msemmija fl‑Artikolu 32(5) ta’ dan ir‑regolament jinkludu, b’mod partikolari, is‑somom prinċipali kif ukoll l‑interessi fuqhom.

Fit‑tielet lok, mill‑preambolu tar‑Regolament Nru 1290/2005, u b’mod partikolari mill‑premessa 25 u mill‑premessa 26 tiegħu jirriżulta li s‑sistema ta’ koresponsabbiltà finanzjarja, stabbilita mill‑Artikolu 32(5) tal‑imsemmi regolament, hija intiża biex tipproteġi l‑interessi finanzjarji tal‑baġit Komunitarju billi tattribwixxi lill‑Istat Membru kkonċernat parti mis‑somom dovuti minħabba irregolaritajiet u li ma kinux ġew irkuprati f’terminu raġonevoli. L‑obbligu li jiġu rkuprati l‑interessi akkumulati mill‑ewwel konstazzjoni tal‑irregolarità u l‑irkupru effettiv tas‑somom inkwistjoni huwa ta’ natura kompensatorja sa fejn l‑interessi jirrelataw għall‑ħsara temporanja sostnuta mill‑baġit Komunitarju minħabba n‑nuqqas ta’ ġbir ta’ kreditu kkalkolat favuriha.

Fir‑raba’ lok, il‑prinċipju li jipprovdi li l‑interessi huma l‑aċċessorji tal‑ammont prinċipali u jsegwu s‑sistema kontabbli għandu valur ġenerali fil‑kuntest tal‑leġiżlazzjoni dwar il‑baġit Komunitarju kif jirriżulta mill‑Artikolu 86(1) tar‑Regolament Nru 2342/2002, li jippreskrivi regoli ddettaljati għall‑implimentazzjoni tar‑Regolament tal‑Kunsill Nru 1605/2002, li jimplementa l‑Artikolu 71(4) ta’ dan ir‑regolament tal‑aħħar, li jispeċifika li, bla ħsara għal dispożizzjonijiet speċifiċi ġejjin mill‑applikazzjoni tar‑regoli tal‑oqsma, kull ammont li għandu jitħallas jeħel interessi.

(ara l‑punti 36, 37, 39‑41, 44, 45)

SENTENZA TAL-QORTI ĠENERALI (Il-Ħames Awla)

22 ta’ April 2010 (*)

“FAEG – Clearance tal-kontijiet tal-aġenziji tal-ħlas tal-Istati Membri li jikkonċernaw l-infiq iffinanzjat mill-FAEG – Ammonti li għandhom jiġu rkuprati mingħand ir-Repubblika Taljan fin-nuqqas ta’ rkupru fit-termini previsti – Kunċett ta’ konsegwenzi finanzjarji – Teħid inkunsiderazzjoni tal-interessi – Artikolu 32(5) tar-Regolament (KE) Nru 1290/2005”

Fil-Kawżi T‑274/08 u T‑275/08,

Ir-Repubblika Taljana, irrappreżentata minn S. Fiorentino, avvocato dello Stato,

rikorrenti

vs

Il-Kummissjoni Ewropea, irrappreżentata minn F. Jimeno Fernández u P. Rossi, bħala aġenti,

konvenuta

li għandhom bħala suġġett, fil-Kawża T‑274/08, talba għall-annullament parzjali tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2008/396/KE, tat-30 ta’ April 2008, dwar l-approvazzjoni tal-kontijiet [clearance tal-kontijiet] tal-aġenziji tal-ħlas tal-Istati Membri li jikkonċernaw l-infiq iffinanzjat mill-Fond Agrikolu Ewropew ta’ Garanzija (FAEG), għas-sena finanzjarja 2007 (ĠU L 139, p. 33), sa fejn tinkludi interessi fuq is-somom attribwiti lill-baġit tal-Istat Taljan skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament (KE) Nru 1290/2005, tal-21 ta’ Ġunju 2005, dwar il-finanzjament tal-politika agrikola komuni (ĠU L 286M, p. 1), u, fil-Kawża T‑275/08, talba għall-annullament parzjali tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2008/394, tat-30 ta’ April 2008, dwar l-approvazzjoni [clearance] tal-kontijiet ta’ ċerti aġenziji ta’ ħlas fil-Ġermanja, fl-Italja u fis-Slovakkja dwar l-infiq iffinanzjat mis-Sezzjoni tal-Garanzija tal-Fond Agrikolu Ewropew dwar Gwida u Garanzija (FAEGG) għas-sena finanzjarja 2006 (ĠI L 139, p. 22), sa fejn tinkludi interessi fuq is-somom attribwiti lill-baġit tal-Istat Taljan skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament Nru 1290/2005,

IL-QORTI ĠENERALI (Il-Ħames Awla),

komposta minn M. Vilaras, President, M. Prek (Relatur) u V. M. Ciucă, Imħallfin,

Reġistratur: J. Palacio González, Amministratur Prinċipali,

Wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tal-25 ta’ Novembru 2009,

tagħti l-preżenti

Sentenza

 Il-kuntest ġuridiku

 Il-leġiżlazzjoni dwar il-finanzjament tal-politika agrikola komuni

1        Il-leġiżlazzjoni bażika dwar il-finanzjament tal-politika agrikola komuni hija kkostitwita, fir-rigward tal-infiq magħmul mill-1 ta’ Jannar 2007, bir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1290/2005, tal-21 ta’ Ġunju 2005, dwar il-finanzjament tal-politika agrikola komuni (ĠU L 286M, p. 1, iktar ’il quddiem ir-“Regolament bażiku”).

2        Skont l-Artikolu 49 tar-Regolament bażiku:

“Ir-[Regolament bażiku] japplika b’effett mill-1 ta’ Jannar 2007 […]

Madankollu, id-dispożizzjonijiet li ġejjin japplikaw b’effett mis-16 ta’ Ottubru 2006:

–                 […]

–        l-Artikolu 32, għal każijiet innotifikati fil-kuntest tal-Artikolu 3 tar-Regolament (KEE) Nru 595/91 u għal dawk li l-irkupru totali għandu ma seħħx sas-16 ta’ Ottubru 2006,

–        […]” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

3        Il-premessa 25 tar-Regolament bażiku hija fformulata kif ġej:

“Sabiex jiġu protetti l-interessi finanzjarji tal-baġit Komunitarju, l-Istati Membri għandhom jadottaw miżuri sabiex jiżguraw ruħhom li t-tranżazzjonijiet iffinanzjati mill-Fondi effettivament saru u jitwettqu korrettament. L-Istati Membri għandhom ukoll jipprevjenu u jitrattaw effiċjentement kwalunkwe irregolarità mwettqa mill-benefiċjarji.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

4        Il-premessa 26 tar-Regolament bażiku tipprovdi s-segwenti:

“Fil-każ ta’ rkupru ta’ ammonti mħallsa mill-FAEG, is-somom imħallsa lura għandhom jiġu rimborsati fil-Fondi, fil-każ li jirrigwarda infiq li ma jkunx konformi mal-leġiżlazzjoni Komunitarja u għalih ma jkunx hemm ebda dritt. Għandha tiġi stabbilita sistema ta’ responsabbiltà finanzjarja għal meta twettqu irregolaritajiet u meta ma ġiex irkuprat l-ammont totali. Għal dan il-għan, għandha tiġi stabbilita proċedura li tippermetti lill-Kummissjoni li tissalvagwardja l-interessi tal-baġit Komunitarju billi tiddeċiedi li tattribwixxi lill-Istat Membru kkonċernat parti mis-somom li ntilfu minħabba l-irregolaritajiet u li ma ġewx irkuprati f’terminu raġonevoli. F’ċerti każi ta’ negliġenza min-naħa tal-Istat Membru kkonċernat, ikun iġġustifikat li s-somma totali tiġi attribwita lill-Istat Membru kkonċernat. Madankollu, suġġett għall-osservanza tal-obbligi li għandhom l-Istati Membri skont il-proċeduri interni tagħhom, il-piż finanzjarju għandu jitqassam b’mod ekwu bejn il-Komunità u l-Istat Membru.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

5        L-Artikolu 30(1) tar-Regolament bażiku, jipprovdi li, “[q]abel it-30 ta’ April tas-sena li tiġi wara s-sena tal-baġit inkwistjoni, il-Kummissjoni għandha tieħu deċiżjoni dwar il-clearance tal-kontijiet tal-aġenziji tal-ħlas akkreditati […] abbażi tal-informazzjoni trasmessa skont l-Artikolu 8(1)(ċ)(iii)”. [traduzzjoni mhux uffiċjali]

6        Skont l-Artikolu 8(1)(ċ)(iii) tar-Regolament bażiku, l-Istati Membru għandhom jitrasmettu lill-Kummissjoni Ewropea, għall-azzjonijiet relatati mal-operazzjonijiet iffinanzjati mill-Fond Agrikolu Ewropew ta’ Garanzija (FAEG), “il-kontijiet annwali tal-aġenziji tal-ħlas akkreditati b’dikjarazzjoni ta’ assigurazzjoni ffirmati mill-persuna responsabbli għall-aġenziji tal-ħlas akkreditati, flimkien mal-informazzjoni neċessarja għall-clearance tagħhom, kif ukoll ċertifikazzjoni redatta mill-korp ta’ ċertifikazzjoni”. [traduzzjoni mhux uffiċjali]

7        Skont l-Artikolu 32(1) tar-Regolament bażiku, “[is]-somom irkuprati minħabba irregolaritajiet jew negliġenzi u l-interessi fuqhom għandhom jitħallsu lill-aġenziji tal-ħlas u li dawn jinkluduhom bħala dħul assenjat għall-FAEG, skont ix-xahar li fih il-flus ġew effettivament riċevuti”. [traduzzjoni mhux uffiċjali]

8        Skont l-Artikolu 32(3) tar-Regolament bażiku, l-Istati Membri għandhom jippreżentaw lill-Kummissjoni, meta jitrasmettu l-kontijiet annwali previsti fl-Artikolu 8(1)(ċ)(iii), rapport fil-qosor dwar il-proċeduri ta’ rkupru mibdija b’riżultat ta’ irregolaritajiet, li jinkludi analiżi tal-ammonti li għandhom ma ġewx irkuprati, permezz ta’ proċedura amministrattiva u/jew ġudizzjarja u skont is-sena li tikkorrispondi għall-ewwel konstatazzjoni amministrattiva jew ġudizzjarja tal-irregolarità.

9        Skont l-Artikolu 32(4) tar-Regolament bażiku:

“[I]l-Kummissjoni tista’ tiddeċiedi li tattribwixxi s-somom li għandhom jiġu rkuprati lill-Istati Membri fil-każijiet li ġejjin:

a) meta l-Istat Membru ma jkunx bil-għan tal-irkupru beda l-proċeduri amministrattivi jew ġudizzjari kollha stabbiliti fil-leġiżlazzjoni nazzjonali jew Komunitarja fi żmien sena wara l-ewwel konstatazzjoni amministrattiva jew ġudizzjarja;

b) meta l-ewwel konstatazzjoni amministrattiva jew ġudizzjarja ma ġietx stabbilita, jew ġiet stabbilita b’dewmien li jista’ jfixkel l-irkupru, jew meta l-irregolarità ma ġietx inkluża fir-rapport fil-qosor […] fis-sena tal-ewwel konstatazzjoni amministrattiva jew ġudizzjarja.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

10      L-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku jipprovdi li:

“Meta l-irkupru ma seħħx fi żmien erba’ snin wara d-data tal-ewwel konstazzjoni amministrattiva jew ġudizzjarja, jew fi żmien tmien snin jekk l-irkupru jkun is-suġġett ta’ kawża quddiem il-qrati nazzjonali, sa 50 % tal-konsegwenzi finanzjarji tan-nuqqas ta’ rkupru għandhom jiġu sostnuti mill-Istat Membru kkonċernat u sa 50 % mill-baġit Komunitarju.

L-Istat Membru kkonċernat għandu jindika separatament fir-rapport fil-qosor imsemmi fl-ewwel subparagrafu tal-paragrafu 3, l-ammonti li ma ġewx irkuprati fit-termini stabbiliti fl-ewwel subparagrafu ta’ dan il-paragrafu.

It-tqassim tal-piż finanzjarju tan-nuqqas ta’ rkupru, skont l-ewwel subparagrafu, huwa bla ħsara għall-obbligu tal-Istati Membru li jkompli l-proċeduri ta’ rkupru, skont l-Artikolu 9(1) ta’ dan ir-regolament. 50 % tas-somom irkuprati b’dan il-mod huma kkreditati għall-FAEG, wara applikazzjoni tat-tnaqqis stabbilit fil-paragrafu 2 ta’ dan l-artikolu.

Meta fil-kuntest tal-proċedura ta’ rkupru, in-nuqqas ta’ irregolarità huwa kkonstatat minn att amministrattiv jew ġudizzjarju għandu natura definittiva, l-Istat Membru kkonċernat għandu jiddikjara bħala infiq għall-FAEG l-piż finanzjarju sostnut minnu skont l-ewwel subparagrafu.

Madankollu, jekk għal raġunijiet li għalihom ma huwiex responsabbli l-Istat Membru kkonċernat, l-irkupru ma setax iseħħ fit-termini speċifikati fl-ewwel subparagrafu u jekk l-ammont li għandu jiġi rkuprat huwa iktar minn EUR 1 miljun, il-Kummissjoni tista’, fuq it-talba tal-Istat Membru, testendi b’massimu ta’ 50 % it-termini inizjalment stabbiliti.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

11      Skont l-Artikolu 6 tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 885/2006, tal-21 ta’ Ġunju 2006, li jistabbilixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tar-Regolament [bażiku] dwar l-akkreditazzjoni tal-aġenziji tal-ħlas u ta’ korpijiet oħrajn u l-approvazzjoni [clearance] tal-kontijiet tal-FAEG u tal-FAEŻR (ĠU L 322M, p. 162–182), “[i]l-kontijiet annwali msemmija fl-Artikolu 8(1)(ċ)(iii), tar-Regolament [bażiku] għandhom jinkludu […] it-tabella tal-ammonti li għandhom jiġu rkuprati għat-tmiem tal-eżerċizzju, skont il-mudell stabbilit fl-Anness III”.

 Il-leġiżlazzjoni dwar il-baġit ġenerali tal-Komunita Ewropea

12      Skont l-Artikolu 17(4) tar-Regolament tal-Kunsill (KE, EURATOM) Nru 1605/25, tal-25 ta’ Ġunju 2002 rigward ir-Regolament Finanazjarju applikabbli għall-baġit generali tal-Komunitajiet Ewropej (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 1, Vol. 4 p. 74 – 121), iktar ’il quddiem ir-“Regolament finanzjarju”, “[i]l-kondizzjonijiet li fuqhom imgħax [interessi] rigward il-pagament tard ikun dovut lill-Komunitajiet għandhom ikunu stabbiliti fir-regoli ta’ l-implimentazzjoni’.

13      Skont l-Artikolu 86(1) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE, EURATOM) Nru 2342/2002, tat-23 ta’ Diċembru 2002, li jippreskrivi regoli ddettaljati għall-implimentazzjoni tar-[Regolament finanzjarju] (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 1, Vol. 4, p. 145 – 215), “[b]la ħsara għal dispożizzjonijiet speċifiċi ġejjin mill-applikazzjoni tar-regoli ta’ l-oqsma, kull ammont li għandu jitħallas [...] jeħel imgħax [interessi]”.

 Il-fatti li wasslu għall-kawża

14      Bil-għan taċ-ċertifikazzjoni tas-snin finanzjarji 2006 u 2007 ta’ ċerti aġenziji tal-ħlas Taljani, b’mod partikolari l-Agenzia per le erogazioni in agricoltura (AGEA, Aġenżija għall-għoti ta’ għajnuna fis-settur agrikolu), skont l-Artikolu 30 tar-Regolament bażiku, u sabiex tiġi ppreparata l-komunikazzjoni għall-Kummissjoni tal-informazzjoni li huma mitlubin li jagħtu, mis-27 sat 30 ta’ Novembru 2007 ġiet imwaqqfa missjoni ta’ kontroll tal-aġenti tad-Direttorat Ġenerali (DĠ) “Agrikoltura” tal-Kummissjoni. L-għan ta’ din il-missjoni kien li tistabblixxi liema informazzjoni ser tintbagħat lill-Kummissjoni fir-rigward tal-irregolaritajiet li għalihom kienet inbdiet il-proċedura ta’ rkupru.

15      B’ittri tal-1 ta’ Frar 2008, l-AGEA bagħtet lill-Kummissjoni r-rapporti fil-qosor ta’ proċeduri ta’ rkupru mibdija minħabba irregolaritajiet, flimkien ma’ noti ta’ spjega li fihom iddikjarat li “irreżervat id-dritt li tieħu kull inizjattiva sabiex tipproteġi l-interessi finanzjarji tal-Istat Taljan għall-kumpens ta’ somom li jirriżultaw li ma humiex dovuti wara l-applikazzjoni tal-kriterji stabbiliti għall-kalkolu tal-interessi hekk kif mitluba mill-Komunità”.

16      Fit-28 ta’ Marzu (Kawża T‑274/08) u fit-22 ta’ April (Kawża T‑275/08) 2008, il-Kummissjoni bagħtet lir-Repubblika Taljana nota li fiha indikat il-kontijiet tal-aġenziji tal-ħlas li ser ikunu proposti għall-clearance u speċifikat li l-ammonti ffissati skont konsegwenzi finanzjarji jirriżultaw min-nuqqas ta’ rkupru tas-somom dovuti minħabba irregolaritajiet li kienu ġew stabbiliti abbażi ta’ informazzjoni mibgħuta mill-AGEA.

17      Fit-30 ta’ April 2008, il-Kummissjoni adottat, abbażi tal-informazzjoni pprovduta mill-aġenziji tal-ħlas tal-Istati Membri, id-Deċiżjoni 2008/369/KE dwar l-approvazzjoni [clearance] tal-kontijiet tal-aġenziji tal-ħlas tal-Istati Membri li jikkonċernaw l-infiq iffinanzjat mill-FAEG, għas-sena finanzjarja 2007 (ĠU L 139, p. 33) (Kawża T‑274/08), kif ukoll id-Deċiżjoni 2008/394/KE dwar l-approvazzjoni [clearance] tal-kontijiet ta’ ċerti aġenziji ta’ ħlas fil-Ġermanja, fl-Italja u fis-Slovakkja dwar l-infiq iffinanzjat mis-Sezzjoni tal-Garanzija tal-Fond Agrikolu Ewropew dwar Gwida u Garanzija (FAEGG) għas-sena finanzjarja 2006 (ĠU L 139, p. 22) (Kawża T‑275/08).

18      Id-Deċiżjonijiet 2008/396 u 2008/394 jindikaw l-ammonti li għandhom jiġu rkuprati mingħand kull Stat Membru jew li għandhom jitħallsu lilhom, inkluż dawk li jirriżultaw mill-applikazzjoni tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku.

19      Fir-rigward tar-Repubblika Taljana, id-Deċiżjonijiet 2008/396 u 2008/394 jipprovdu, rispettivament, tnaqqis fuq pagament bil-quddiem imħallsa lilha ta’ EUR 114 581 208.51 u ta’ EUR 99 839 568.22 għall-ammonti li għandhom jiġu rkuprati minħabba irregolaritajiet jew negliġenzi. Dawn is-somom jinkludu ammonti li jikkorrispondu għal konsegwenzi finanzjarji attribwiti lir-Repubblika Taljana skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku, meta l-irkupru tal-ammonti dovuti minħabba irregolaritajiet jew ta’ negliġenzi ma seħħx fi żmien erba’ snin, li jiddekorri mid-data tal-ewwel konstazzjoni amministrattiva jew ġudizzjarja, jew fi żmien tmien snin jekk l-irkupru ikun is-suġġett ta’ kawża quddiem il-qrati nazzjonali.

 Il-proċedura u t-talbiet tal-partijiet

20      Permezz ta’ rikorsi ppreżentati fir-Reġistru tal-Qorti Ġenerali fil-11 ta’ Lulju 2008 u rreġistrati bin-numri tal-Kawżi T‑274/08 u T‑275/08, ir-Repubblika Taljana ppreżentat dawn ir-rikorsi.

21      Fuq rapport tal-Imħallef Relatur, il-Qorti Ġenerali (Il-Ħames Awla) iddeċidiet li tiftaħ il-proċedura orali ta’ dawn iż-żewġ kawżi.

22      It-trattazzjoni tal-partijiet u t-tweġibiet tagħhom għall-mistoqsijiet tal-Qorti Ġenerali nstemgħu fis-seduta tal-25 ta’ Novembru 2009.

23      Il-Qorti Ġenerali (Il-Ħames Awla) tqis li hemm lok li għall-finijiet tas-sentenza ż-żewġ kawżi jingħaqdu flimkien wara li l-partijiet instemgħu fuq dan il-punt fis-seduti, skont l-Artikolu 50(1) tar-Regoli tal-Proċedura tagħha.

24      Fil-Kawża T‑274/08, ir-Repubblika Taljan titlob li l-Qorti Ġenerali jogħġobha tannulla d-Deċiżjoni 2008/396, sa fejn tikkalkola interessi fuq is-somom attribwiti lill-baġit tal-Istat Taljan għas-sena finanzjarja 2007, skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku.

25      Fil-Kawża T‑275/08, ir-Repubblika Taljana titlob li l-Qorti Ġenerali jogħġobha tannulla d-Deċiżjoni 2008/394, sa fejn tikkalkola interessi fuq is-somom attribwiti lill-baġit tal-Istat Taljan għas-sena finanzjarja 2006, skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku.

26      Fil-Kawżi T‑274/08 u T‑275/08, il-Kummissjoni titlob li l-Qorti Ġenerali jogħġobha:

–        tiċħad ir-rikors;

–        tikkundanna lir-Repubblika Taljana għall-ispejjeż.

 Id-dritt

27      Insostenn tar-rikorsi tagħha, ir-Repubblika Taljana tqajjem motiv wieħed, ibbażat fuq il-ksur tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku.

 L-argumenti tal-partijiet

28      Ir-Repubblika Taljana ssostni li l-Kummissjoni adottat interpretazzoni żbaljata tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku. Essenzjalment, hija tikkritika lill-Kummissjoni talli talbitha tħallas somom, skont din id-dispożizzjoni, inklużi l-interessi, anki meta ma huwiex possibbli, fid-dritt Taljan, li l-interessi jiġu kkalkolati fin-nuqqas ta’ deċiżjoni ġudizzjarja.

29      Fl-ewwel lok, ir-Repubblika Taljana tqis li l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku għandu jiġi interpretat li jikkonċerna biss is-somom u mhux l-eventwali interessi li dawn is-somom jistgħu jipproduċu. F’dan ir-rigward, hija tenfasizza li din id-dispożizzjoni ma tinkludix il-produzzjoni ta’ interessi peress li l-ewwel subparagrafu ta’ dan l-artikolu jsemmihom espliċitament. Hija tikkonkludi li l-leġiżlatur ried jirregola fl-ewwel subparagrafu u fil-ħames subparagrafu tar-Regolament bażiku żewġ sitwazzjonijiet differenti. L-ewwel subparagrafu ta’ dan l-artikolu jirreferi għas-sitwazzjonijiet li fihom il-proċedura ta’ rkupru waslet fit-tmiem u l-interessi diġà tħallsu lura mill-benefiċjarji. Għaldaqstant ikun inadegwat li l-Istat ikun jista’ “jikkapparhom”. Min-naħa l-oħra, l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku jirrigwarda l-proċeduri pendenti li għalihom l-inklużjoni ta’ interessi u data li minnha jibdew jiddekorru jibqgħu inċerti.

30      Barra minn hekk, ir-Repubblika Taljana ssostni li, sa fejn l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku jippreżenta natura eċċezzjonali u jiġi ppreżentat bħala deroga għall-prinċipju ġenerali stabbiliti fl-ewwel subparagrafu ta’ dan l-artikolu, għandu jiġi interpretat b’mod strett, filwaqt li jittieħed inkunsiderazzjoni l-fatt li l-kelma “interessi” ma hijiex espressament imsemmija.

31      Fit-tieni lok, ir-Repubblika Taljana tqis li din l-interpretazzoni tieħu inkunsiderazzjoni l-impossibbiltà ġuridika għal Stat Membru li jistabbilixxi l-ammont tal-interessi sakemm id-dejn fil-konfront tal-benefiċjajru tal-fond ma jkunx ġie kkonstatat permezz ta’ proċeduri legali inkwantu, skont l-Artikolu 2033 tal-codice civile (Kodiċi Ċivili Taljan), hija l-qorti li għandha tistabbilixxi l-punt ta’ tluq li minnu jibdew jiddekorru l-interessi skont jekk il-benefiċjarju tal-fond għandux bona jew male fide. Barra minn hekk, ir-Repubbika Taljana tqis li l-fatt li l-interessi jittieħdu inkunsiderazzjoni biss meta l-ammonti dovuti huma definittavament attribwibbli jikkorrispondi l-iktar mal-loġika tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku, li l-qari tat-tielet, ir-raba’ u l-ħames subparagrafi tiegħu juru li jirrigwarda clearance fil-forma ta’ somma f’daqqa u provviżorju, li jista’ jagħti lok għal kumpens ulterjuri.

32      Fit-tielet lok, ir-Repubblika Taljana ssostni li hija qatt ma aċċettat, lanqas taċitament, il-kriterji ta’ kalkolu imposti mill-Kummissjoni. Fil-fatt, min-naħa, l-aġenzija tal-ħlas Taljana kienet dejjem iddikjarat li, meta proċeduri ta’ rkupru jiġu kkontestati quddiem il-qrati nazzjonali, l-ammonti dovuti mill-Istat Membru, skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku ma għandhomx jinkludu l-interessi, u, min-naħa, l-oħra, hija kienet espliċitament informat lill-Kummissjoni dwar dan, waqt il-fażi prekontenzjuża, billi rriżervat id-dritt li tressaq proċeduri quddiem il-qrat Komunitarji. Għaldaqstant, huwa irrilevanti l-fatt li, meta bagħtet lill-Kummissjoni d-dokumenti neċessarji bil-għan tal-clearance tal-kontijiet, l-aġenzija tal-ħlas inkludiet l-interessi fl-ammonti dovuti skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku.

33      Il-Kummissjoni tikkontesta l-argumenti tar-Repubblika Taljana u tqis hija ma għamlitx interpretazzjoni żbaljata tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti Ġenerali

34      Preliminarjament, għandu jiġi osservat li, fil-kuntest tal-uniku motiv tagħha, ir-Repubblika Taljana tipprova turi li d-Deċiżjonijiet 2008/396 u 2008/396 għandhom jiġu annullati peress li l-Kummissjoni, billi ħadet inkunsiderazzjoni l-interessi skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku, adottat interpretazzjoni żbaljata ta’ din id-dispożizzjoni. Peress li l-Kummissjoni imponiet, fuq ir-Repubblika Taljana, tnaqqis fuq il-pagamenti bil-quddiem, skont l-Artikolu 32 tar-Regolament bażiku, ta’ EUR 114 581 208.51 (Kawża T‑274/08) u ta’ EUR 99 839 568.22 (Kawża T‑275/08), tnaqqis li kien jinkludi ammonti skont il-ħames subparagrafu ta’ dan l-artikolu, ir-Repubblika Taljana tikkritika lill-Kummissjoni li kkalkolat dawn l-ammonti tal-aħħar billi ħadet inkunsiderazzjoni l-interessi.

35      L-Artikolu 32 tar-Regolament bażiku jirrigwarda l-obbligi tal-Istati Membri fir-rigward tal-irkupru ta’ somom mingħand benefiċjarji li wettqu irregolaritajiet jew urew negliġenza.

36      L-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku jsemmi s-sitwazzjonijiet speċifiċi li fihom l-Istat Membru ma rkuprax is-somom, kemm fi żmien erba’ snin wara d-data tal-ewwel konstatazzjoni amministrattiva jew ġudizzjarja, inkella fi żmien tmien snin jekk l-irkupru jkun suġġett ta’ kawża quddiem il-qrati nazzjonali. F’tali sitwazzjonijiet, huwa għalhekk speċifikat li “sa 50 % tal-konsegwenzi finanzjarji tan-nuqqas ta’ rkupru huma sostnuti mill-Istat Membru kkonċernat u sa 50 % mill-baġit Komunitarju”.

37      Skont ġurisprudenza stabbilita, għall-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni tad-dritt Komunitarju għandhom jiġu kkunsidrati mhux biss il-kliem tagħha, iżda wkoll il-kuntest tagħha u l-għanijiet li l-leġiżlazzjoni li minnha hija tagħmel parti trid tilħaq (ara s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-7 ta’ Ġunju 2005, VEMW et, C‑17/03, Ġabra p. I‑4983, punt 41, u l-ġurisprudenza ċċitata, u s-sentenza tal-Qorti Ġenerali tas-6 ta’ Ottubru 2005, Sumitomo Chemical u Sumika Fine Chemicals vs Il-Kummissjoni, T‑22/02 u T‑23/02, Ġabra p. II‑4065, punt 47).

38      Huwa fid-dawl ta’ dawn il-prinċipji li għandu jiġi eżaminat jekk l-espressjoni “konsegwenzi finanzjarji” li tinsab fl-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku għandhiex tinftiehem li tirreferi biss għas-somom li ma kinux suġġetti għal irkupru jew li tirreferi wkoll għal dawn is-somom kif ukoll l-interessi tagħhom.

39      Fl-ewwel lok, jidher li t-tweġiba għal din il-mistoqsija tista’ tiġi dedotta minn interpretazzjoni letterali tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku, fid-dawl tas-sens ċar tal-espressjoni “konsegwenzi finanzjarji”. F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li din l-espressjoni għandha portata wiesgħa inkwantu tinkludi l-aspetti kollha ta’ natura finanzjarja relatati man-nuqqas ta’ rkupru tas-somom imħallsa b’mod irregolari. Fosthom jinsabu neċessarjament l-interessi li kellhom jiġu mħallsa skont l-Artikolu 32(1) tar-Regolament bażiku.

40      Fit-tieni lok, din l-interpretazzjoni letterali hija kkorroborata mill-Artikolu 34(1)(a) tar-Regolament bażiku, li jipprovdi li “huma meqjusa bħala dħul assenjat, fis-sens tal-Artikolu 18 tar-Regolament [finanzjarju], [...], is-somom li, skont l-Artikoli 31,  32 u 33 ta’ dan ir-regolament għandhom jitħallsu lill-baġit Komunitarju, inkluż l-interessi fuqhom.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

41      L-interpretazzjoni msemmija fil-punt 39 iktar ’il fuq hija konformi wkoll mal-istruttura ġenerali tal-proċedura ta’ clearance tal-kontijiet. Fil-fatt, l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku għandu jinqara fid-dawl tal-Artikolu 32(1) tal-imsemmi regolament, li jikkostitwixxi l-qafas ġenerali fir-rigward ta’ rimbors lill-Komunità tal-ammonti dovuti minħabba irregolaritajiet jew negliġenzi fl-użu tal-fond. Sa fejn il-ħames suparagrafu ta’ dan l-artikolu ma jemenda bl-ebda mod il-prinċipju tal-kalkolu tal-interessi, iżda jillimita ruħu li jaqsam ir-responsabbiltà finanzjarja bejn l-Istat Membru u l-baġit Komunitarju fil-każ ta’ nuqqas ta’ rkupru tal-ammonti dovuti f’termini raġonevoli, jirriżulta b’mod ċar li l-“konsegwenzi finanzjarji” msemmija fl-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku jinkludu, b’mod partikolari, is-somom prinċipali kif ukoll l-interessi fuqhom.

42      Barra minn hekk, fir-rigward tal-argument ibbażat fuq in-nuqqas tal-kelma “interessi” fl-Artikolu 32(5) juri r-rieda tal-leġiżlatur li jkopri sitwazzjoni differenti minn dik imsemmija fl-ewwel subparagrafu tal-istess artikolu, inkwantu li l-imsemmi paragrafu 5 jirreferi għal clearance fil-forma ta’ somma f’daqqa biss u provviżorju, għandu wkoll jiġi miċħud. Ċertament, huwa veru li, skont it-tielet subparagarfu tal-imsemmi paragrafu 5, l-Istat Membru għandu jkompli bil-proċeduri ta’ rkupru. Minn dan jirriżulta neċessarjament li l-ammont tal-konsegwenzi finanzjarji jista’ eventwalment ikun is-suġġett ta’ korrezzjonijiet addizzjonali. Madanakollu, din il-possibbiltà ta’ korrezzjonijiet addizzjonali tirrigwarda l-konsegwenzi finanzjarji kollha kkalkolati skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku, inkluż l-interessi fuq is-somom prinċipali. Għaldaqstant ma teżisti l-ebda kontradizzjoni bejn it-teħid inkunsiderazzjoni msemmija mill-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku u n-natura provviżorja ta’ dan il-clearance.

43      Għalhekk, għandhom jiġu miċħuda l-argumenti differenti tar-Repubblika Taljana bbażati, minn naħa, fuq il-fatt li l-Artikolu 32(1) tar-Regolament bażiku biss jirreferi espliċitament għall-kalkolu tal-interessi u, min-naħa l-oħra, fuq il-fatt li l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku huwa ppreżentat bħala deroga għall-Artikolu 32(1), u għandu għaldaqstant jiġi interpretat strettament fid-dawl tal-fatt li l-kelma “interessi” ma hijiex espressament imsemmija fih.

44      Fit-tielet lok, mill-preambolu tar-Regolament bażiku, u b’mod partikolari mill-premessa 25 u mill-premessa 26 tiegħu jirriżulta li s-sistema ta’ koresponsabbiltà finanzjarja, stabbilita mill-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku, hija intiża biex tipproteġi l-interessi finanzjarji tal-baġit Komunitarju billi tattribwixxi lill-Istat Membru kkonċernat parti mis-somom dovuti minħabba irregolaritajiet u li ma kinux ġew irkuprati f’terminu raġonevoli. Kif tenfasizza ġustament il-Kummissjoni, l-obbligu li jiġu rkuprati l-interessi akkumulati mill-ewwel konstazzjoni tal-irregolarità u l-irkupru effettiv tas-somom inkwistjoni huwa ta’ natura kompensatorja sa fejn l-interessi jirrelataw għall-ħsara temporanja sostnuta mill-baġit Komunitarju minħabba n-nuqqas ta’ ġbir ta’ kreditu kkalkolat favuriha. Għaldaqstant, l-esklużjoni tagħhom mis-somma li għandha titħallas lura, u għaldaqstant it-tnaqqis tal-ammont attribwiet lill-Istat Membru kkonċernat, hija inkompatibbli mal-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-baġit Komunitarju, peress li dan tal-aħħar isostni l-parti l-kbira tal-konsegwenzi finanzjarji fin-nuqqas ta’ rkupru, f’termini raġonevoli, ta’ ammonti dovuti minħabba irregolaritajiet.

45      Fir-raba’ lok, għandu jiġi enfasizzat li l-prinċipju li jipprovdi li l-interessi huma l-aċċessorji tal-ammont prinċipali u jsegwu s-sistema kontabbli għandu valur ġenerali fil-kuntest tal-leġiżlazzjoni dwar il-baġit Komunitarju kif jirriżulta mill-Artikolu 86(1) tar-Regolament Nru 2342/2002, li jimplementa l-Artikolu 71(4) tar-Regolament finanzjarju, li jispeċifika li, “[b]la ħsara għal dispożizzjonijiet speċifiċi ġejjin mill-applikazzjoni tar-regoli ta’ l-oqsma, kull ammont li għandu jitħallas […] jeħel imgħax [interessi]”.

46      Fid-dawl ta’ dak li ntqal preċedentement, għandu għaldaqstant jiġi konkluż li r-Repubblika Taljana żbaljat meta sostniet li l-Kummissjoni adottat interpretazzjoni żbaljata tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku meta inkludiet l-interessi fis-somom dovuti skont din id-dispożizzjoni.

47      Din il-konklużjoni ma tistax tiġi kkontestata permezz tal-argument tar-Repubblika Taljana li jipprovdi li huwa impossibbli għaliha li tapplika l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku minħabba l-Artikolu 2033 tal-codice civile, li jimpedixxi li punt tat-tluq għall-kalkolu tal-interessi jiġi stabbilit bi preċiżjoni sakemm dejn ma jkunx ġie kkonstatat permezz ta’ proċeduri legali.

48      L-ewwel nett, tali riferiment għad-dritt nazzjonali huwa irrilevanti fir-rigward tal-interpretazzjoni tal-unika kwistjoni kkontestata fil-kuntest ta’ dawn ir-rikorsi, jiġifieri l-interpretazzjoni tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku u, iktar speċifikament, il-kwistjoni dwar jekk l-interessi għandhomx jittieħdu inkunsiderazzjoni skont din id-dispożizzjoni.

49      L-ewwel nett, huwa minnu li t-tilwim dwar l-irkupru ta’ ammonti mħallsa indebitament skont id-dritt Komunitarju għandhom, fin-nuqqas ta’ dispożizzjonijiet Komunitarji, jiġu deċiżi mill-qrati nazzjonali, b’applikazzjoni tad-dritt nazzjonali tagħhom, bla ħsara għal-limiti imposti mid-dritt Komunitarju fis-sens li l-modalitajiet stabbiliti mid-dritt nazzjonali ma jistgħux iwasslu sabiex ikun prattikament impossibbli li tiġi implementata l-leġiżlazzjoni Komunitarja u li l-applikazzjoni tal-liġi nazzjonali għandha ssir b’mod nondiskriminatorju meta mqabbla mal-proċeduri intiżi sabiex jiġu deċiżi kawżi nazzjonali tal-istess tip (ara s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-13 ta’ Marzu 2008, Vereniging Nationaal Overlegorgaan Sociale Werkvoorziening et, C‑383/06 sa C‑385/06, Ġabra p. I‑1561, punti 48 sa 50, u tal-ġurisprudenza ċċitata). Għalkemm minn dan jirriżulta neċessarjament li kwalunkwe kwistjoni aċċessorja li titratta l-irkupru mir-Repubblika Taljana tal-ammonti mħallsa indebitament mil-baġit Komunitarju, mhux irregolata bid-dispożizzjonijiet Komunitarji, għandha tiġi rregolata skont ir-regoli tad-dritt nazzjonali rilevanti, tali applikazzjoni ma tistax tiġi tikkontesta l-prinċipju tat-teħid inkunsiderazzjoni tal-interessi skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku.

50      Fl-aħħar u t-tielet nett, il-Kummissjoni ġustament tenfasizza l-fatt li l-aġenzija tal-ħlas inkludiet l-interessi fis-somom li nnotifikatilha sabiex hija tikkalkola l-ammonti msemmija fid-Deċiżjonijiet 2008/396 u 2008/394 juri li mhux impossibbli li jiġu inklużi dawn l-interessi fl-ammonti li l-Istati Membri għandhom jirrimborsaw skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku. Barra minn hekk, għandu jiġi kkonstatat li r-Repubblika Taljana ma nnotifikatx lill-Kummissjoni s-somma tal-ammonti dovuti, skont l-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku, mingħajr l-interessi kkapitalizzati.

51      Minn dak kollu li ntqal preċedentement jirriżulta li l-Kummissjoni ma wettqitx żball ta’ liġi fl-interpretazzjoni tal-Artikolu 32(5) tar-Regolament bażiku, meta kkunsidrat li l-interessi għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni fis-somom dovuti mill-Istat Membru skont din id-dispożizzjoni.

52      Għaldaqstant, ir-rikorsi għandhom jiġi miċħuda fl-intier tagħhom.

 Fuq l-ispejjeż

53      Skont l-Artikolu 87(2) tar-Regoli tal-Proċedura, il-parti li titlef il-kawża għandha tbati l-ispejjeż, jekk dawn ikunu ġew mitluba.

54      Peress illi r-Repubblika Taljana tilfet, hemm lok illi hija tiġi kkundannata tbati l-ispejjeż, skont it-talbiet tal-Kummissjoni.

Għal dawn il-motivi,

IL-QORTI ĠENERALI (Il-Ħames Awla)

taqta’ u tiddeċiedi:

1)      Il-Kawżi T‑274/08 u T-275/08 huma magħquda għall-finijiet tas-sentenza.

2)      Ir-rikorsi huma miċħuda.

3)      Ir-Repubblika Taljana hija kkundannata għall-ispejjeż.

Vilaras

Prek

Ciucă

Mogħtija f’qorti bil-miftuħ fil-Lussemburgu, fit-22 ta’ April 2010.

Firem

---

* Lingwa tal-kawża: it-Taljan.