EUR-Lex Aċċess għal-liġi tal-Unjoni Ewropea
Dan id-dokument hu mislut mis-sit web tal-EUR-Lex
Dokument 62014CJ0535
Judgment of the Court (Fifth Chamber) of 18 June 2015.#Vadzim Ipatau v Council of the European Union.#Appeal — Common foreign and security policy — Restrictive measures taken against the Republic of Belarus — Admissibility — Time-limit for bringing proceedings — Legal aid — Suspensory effect — Effective judicial protection — Rights of the defence — Principle of proportionality.#Case C-535/14 P.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) tat-18 ta’ Ġunju 2015.
Vadzim Ipatau vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea.
Appell — Politika barranija u ta’ sigurtà komuni — Miżuri restrittivi diretti kontra r-Repubblika tal-Bjelorussja — Ammissibbiltà — Terminu tar-rikors — Għajnuna legali — Effett sospensiv — Protezzjoni ġudizzjarja effettiva — Drittijiet tad-difiża — Prinċipju ta’ proporzjonalità.
Kawża C-535/14 P.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) tat-18 ta’ Ġunju 2015.
Vadzim Ipatau vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea.
Appell — Politika barranija u ta’ sigurtà komuni — Miżuri restrittivi diretti kontra r-Repubblika tal-Bjelorussja — Ammissibbiltà — Terminu tar-rikors — Għajnuna legali — Effett sospensiv — Protezzjoni ġudizzjarja effettiva — Drittijiet tad-difiża — Prinċipju ta’ proporzjonalità.
Kawża C-535/14 P.
Rapporti tal-qorti - ġenerali
IdentifikaturECLI: ECLI:EU:C:2015:407
SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Il-Ħames Awla)
18 ta’ Ġunju 2015 ( *1 )
“Appell — Politika barranija u ta’ sigurtà komuni — Miżuri restrittivi diretti kontra r-Repubblika tal-Bjelorussja — Ammissibbiltà — Terminu tar-rikors — Għajnuna legali — Effett sospensiv — Protezzjoni ġudizzjarja effettiva — Drittijiet tad-difiża — Prinċipju ta’ proporzjonalità”
Fil-Kawża C‑535/14 P,
li għandha bħala suġġett appell skont l-Artikolu 56 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, ippreżentant fl-24 ta’ Novembru 2014,
Vadzim Ipatau, residenti f’Minsk (il-Bjelorussja), irrappreżentat minn M. Michalauskas, avukat,
appellant,
il-parti l-oħra fil-kawża li hija:
Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, irrappreżentat minn F. Naert u B. Driessen, bħala aġenti,
konvenut fl-ewwel istanza,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Il-Ħames Awla),
komposta minn T. von Danwitz, President tal-Awla, C. Vajda, A. Rosas (Relatur), E. Juhász u D. Šváby, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: P. Mengozzi,
Reġistratur: A. Calot Escobar,
wara li rat il-proċedura bil-miktub,
wara li rat id-deċiżjoni, meħuda wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, li l-kawża tinqata’ mingħajr konklużjonijiet
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
Bl-appell tiegħu, V. Ipatau jitlob l-annullament tas-sentenza tal-Qorti Ġenerali tat-23 ta’ Settembru 2014, Ipatau vs Il‑Kunsill (T‑646/11, EU:T:2014:800, iktar ’il quddiem is-“sentenza appellata”), li permezz tagħha din ċaħdet ir-rikors tiegħu intiż għall-annullament:
sa fejn dawn jikkonċernaw lill-appellant. |
Il-fatti li wasslu għall-kawża
2 |
Il-fatti li wasslu għall-kawża ġew esposti kif ġej mill-Qorti Ġenerali:
|
Il-proċedura quddiem il-Qorti Ġenerali u s-sentenza appellata
3 |
B’att ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti Ġenerali fil-11 ta’ Diċembru 2011, l-appellant ressaq talba għal għajnuna legali skont l-Artikoli 94 u 95 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti Ġenerali sabiex jiġi ppreżentat rikors kontra l-Kunsill, intiż għall-annullament tad-Deċiżjoni 2011/69, tad-Deċiżjoni 2011/666, tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 84/2011 u tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 1000/2011, sa fejn dawn l-atti jikkonċernawh. |
4 |
B’digriet tal-President tas-Sitt Awla tal-Qorti Ġenerali CD vs Il‑Kunsill (T‑646/11 AJ, EU:T:2012:279), il-benefiċċju tal-għajnuna legali ġie ammess lill-appellant. |
5 |
B’rikors ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti Ġenerali fis-27 ta’ Ġunju 2012, l-appellant ippreżenta rikors intiż għall-annullament tad-Deċiżjoni 2011/666, tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 1000/2011 u tal-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011. Sussegwentement, l-appellant estenda t-talbiet tar-rikors tiegħu u talab ukoll l-annullament tad-Deċiżjoni 2012/642 u tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 1017/2012. |
6 |
Il-Qorti Ġenerali l-ewwel nett eżaminat l-osservanza tat-termini tar-rikors fir-rigward tal-atti kollha li qed jintalab l-annullament tagħhom. Wara li kkunsidrat li t-talba għall-annullament tad-Deċiżjoni 2011/666 u tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 1000/2011 ġiet imressqa fit-termini tar-rikors, hija ddeċidiet dwar l-ammissibbiltà tar-rikors peress li din kienet diretta kontra l-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011. Wara li eżaminat it-talba għal għajnuna legali, hija ddeċidiet, fil-punt 58 tas-sentenza appellata, li ma jistax jiġi kkunsidrat li, fit-talba għal għajnuna legali tiegħu, l-appellant semma b’mod ċar l-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011 bħala att li għandu jkun kopert mir-rikors li għandu jiġi ppreżentat. |
7 |
It-terminu previst għall-preżentata ta’ rikors kontra l-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011 għalhekk ma kienx sospiż bl-applikazzjoni tal-Artikolu 96(4) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti Ġenerali, bit-tressiq tat-talba għal għajnuna legali. Konsegwentement, ir-rikors ippreżentat fis-27 ta’ Ġunju 2012, jiġifieri iktar minn seba’ xhur wara d-data ta’ komunikazzjoni ta’ din l-ittra, kien ippreżentat wara l-iskadenza tat-termini previsti fl-Artikolu 263 TFUE u fl-Artikolu 102(1) u (2) tar-Regoli tal-Proċedura fil-fehma tal-Qorti Ġenerali. |
8 |
V. Ipatau kien invoka ħames motivi insostenn tar-rikors tiegħu, ibbażati, fl-ewwel lok, fuq motivazzjoni insuffiċjenti u ksur tad-drittijiet tad-difiża, fit-tieni lok, fuq in-natura kollettiva tar-responsabbiltà u tal-miżura restrittiva, fit-tielet lok, fuq “assenza ta’ element legali”, fir-raba’ lok, fuq żball ta’ evalwazzjoni u, fil-ħames lok, fuq nuqqas ta’ osservanza tal-prinċipji ta’ proporzjonalità. Il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li kull wieħed minn dawn il-motivi ma kienx fondat u, konsegwentement, ċaħdet ir-rikors. |
It-talbiet tal-partijiet
9 |
Bl-appell tiegħu V. Ipatau jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:
|
10 |
Il-Kunsill jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:
|
Fuq l-appell
Fuq l-ewwel aggravju, ibbażat fuq ksur tad-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva
L-argumenti tal-partijiet
11 |
Fl-ewwel aggravju tiegħu, V. Ipatau sostna li l-Qorti Ġenerali, wara li kkonstatat r-rikors inammissibbli minħabba li kien dirett kontra l-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011, kisret id-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva. |
12 |
V. Ipatau kkontesta l-punti 58 sa 60 tas-sentenza appellata. Fl-ewwel lok, huwa jsostni li l-atti għandhom jiġu interpretati bħala li jimponu l-effettività tagħhom u li, konsegwentement, it-talba għal għajnuna legali tal-11 ta’ Diċembru 2011 għandha tiġi interpretata fis-sens li neċessarjament hija tirreferi għall-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011. Fit-tieni lok, huwa jsostni li huwa ma kienx assistit minn avukat fl-ifformular tat-talba għal għajnuna legali. |
13 |
Il-Kunsill jikkunsidra li l-Qorti Ġenerali ma wettqitx żball ta’ liġi meta eskludiet din l-ittra mis-suġġett tat-talba għal għajnuna legali tar-rikorrent. Huwa jsostni li l-fatt li V. Ipatau fformula huwa stess it-talba għal għajnuna legali ma jeffettwax il-kundizzjonijiet għall-ammissibbiltà tar-rikors. Huwa jirreferi għall-ifformular tat-talba għal għajnuna legali u jfakkar li, bħala direttur taċ-Ċentru Nazzjonali tal-Leġiżlazzjoni u tar-Riċerka Legali tar-Repubblika tal-Bjelorussja, l-appellant kellu għarfien tar-regoli ġuridiċi, hekk kif jirriżulta mill-argumenti ġuridiċi fformulati f’din it-talba għaliex huma partikolarment żviluppati. |
Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
14 |
L-ewwel nett, għandu jitfakkar li la d-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva u lanqas id-dritt għal smigħ ma huma effettwati mill-applikazzjoni stretta tal-leġiżlazzjonijiet tal-Unjoni dwar it-termini tal-proċeduri, li, skont ġurisprudenza stabbilita tissodisfa r-rekwiżit taċ-ċertezza legali u tan-neċessità li tiġi evitata kull diskriminazzjoni jew trattament arbitrarju fl-amministrazzjoni tal-ġustizzja (ara d-digriet Page Protective Servizzi vs EEAS, C‑501/13 P, EU:C:2014:2259, punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
15 |
L-Artikolu 96(4) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti Ġenerali jipprevedi li, bħala eċċezzjoni għar-regoli dwar it-termini tal-proċeduri, il-preżentata ta’ talba għal għajnuna legali tissospendi t-terminu previst għall-preżentata tar-rikors sad-data tan-notifika tad-digriet li jiddeċiedi dwar dik it-talba jew, jekk il-persuna kkonċernata ma pproponietx hija nnifisha avukat jew jekk ma hemmx bżonn li tiġi approvata l-għażla tiegħu, tad-digriet li jaħtar l-avukat inkarigat sabiex jirrappreżenta lill-applikant. |
16 |
Matul l-eżami tal-ammissibbiltà tar-rikors għal annullament sa fejn dan huwa dirett kontra l-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011, il-Qorti Ġenerali kienet meħtieġa tinterpreta t-talba għal għajnuna legali ppreżentata minn V. Ipatau fil-11 ta’ Diċembru 2011, sabiex tivverifika jekk din l-ittra kinitx is-suġġett tar-rikors imsemmi. |
17 |
Fil-punt 55 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali ċċitat il-parti tal-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011 li ssemmi l-ittra. Fil-punt 56 ta’ din is-sentenza, hija tirriproduċi wkoll is-suġġett tat-talba għal għajnuna legali, sa fejn din kienet intiża għall-annullament tad-Deċiżjoni 2011/69, tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 84/2011, tad-Deċiżjoni 2011/666 u tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 1000/2011. Fil-punt 57 tal-imsemmija sentenza, il-Qorti Ġenerali pproċediet għall-analiżi tal-aċċenn għall-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011 fil-kuntest tat-talba għal għajnuna legali kif ukoll fil-kuntest ta’ dan ir-rikors. F’dan ir-rigward, hija kkonstatat li l-appellant kien semma din l-ittra biss fl-iżviluppi tal-motivi tiegħu u fl-argumenti prinċipali esposti fil-parti “suġġett tar-rikors” u li dan l-aċċenn isir biss f’nofs il-preżentazzjoni tal-ewwel motiv, b’din l-ittra ma tiġix imsemmija fil-kuntest taż-żewġ motivi l-oħra. Il-Qorti Ġenerali enfasizzat ukoll li filwaqt li t-tliet motivi jikkonċernaw b’mod espliċitu ħafna dawn id-deċiżjonijiet u r-regolamenti ta’ implimentazzjoni, dan ma kienx il-każ għall-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011. |
18 |
Fid-dawl ta’ dawn il-konstatazzjonijiet, huwa mingħajr żball ta’ liġi li l-Qorti Ġenerali kkonkludiet, fil-punt 58 tas-sentenza appellata, li ma jistax jiġi kkunsidrat li, fit-talba għal għajnuna legali tiegħu, l-appellant semma l-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011 bħala att li għandu jkun kopert mir-rikors li għandu jiġi ppreżentat. |
19 |
Fir-rigward tal-argument li t-talba għal għajnuna legali tal-11 ta’ Diċembru 2011 għandha tiġi interpretata fis-sens li neċessarjament hija tirreferi għall-annullament tal-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011, għandu jitfakkar li, b’din l-ittra, il-Kunsill ċaħad it-talba għal eżami mill-ġdid tal-inklużjoni ta’ V. Ipatau fuq il-listi ta’ persuni suġġetti għall-miżuri restrittivi mid-Deċiżjoni 2011/69 u mir-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 84/2011. Din l-ittra kienet tinkludi wkoll id-Deċiżjoni 2011/666 u r-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 1000/2011. |
20 |
Madankollu, it-talba għal għajnuna legali kienet ġiet imressqa mill-appellant għall-preżentata tar-rikors tagħha għall-annullament tad-Deċiżjoni 2011/69, tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 84/2011, tad-Deċiżjoni 2011/666 u tar-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 1000/2011. Minħabba fil-formulazzjoni ċara, preċiża u ġuridikament argumentata ta’ din it-talba għal għajnuna legali, l-ebda prova ma kienet tippermetti lill-Qorti Ġenerali li tikkunsidra li din it-talba kellha neċessarjament tfittex, barra minn hekk, l-annullament tal-ittra tal-14 ta’ Novembru 2011. |
21 |
Fir-rigward tal-argument li jgħid li V. Ipatau ma kienx assistit minn avukat meta fformula t-talba tiegħu għal għajnuna legali, għandu jiġi kkonstatat li t-talba għal għajnuna legali miktuba minn V. Ipatau kienet ċara, preċiża u ġuridikament argumentata, li jafferma l-kompetenzi ġuridiċi tiegħu. |
22 |
Minn dawn il-kunsiderazzjonijiet kollha jirriżulta li l-ewwel aggravju ma huwiex fondat u għandu jiġi miċħud. |
Fuq it-tieni aggravju, ibbażat fuq ksur tad-drittijiet tad-difiża dwar id-Deċiżjoni 2012/642 u r-Regolament ta ’ Implimentazzjoni Nru 1017/2012
L-argumenti tal-partijiet
23 |
Permezz tat-tieni aggravju tiegħu, V. Ipatau jsostni li billi l-Qorti Ġenerali ddeċidiet li l-Kunsill seta’ jadotta d-Deċiżjoni 2012/642 u r-Regolament ta’ Implimentazzjoni Nru 1017/2012 mingħajr ma jisimgħu minn qabel, hija kisret id-drittijiet tad-difiża. Huwa jikkontesta wkoll il-punti 80 u 81 tas-sentenza appellata li hija fformulata kif ġej:
|
24 |
Huwa jargumenta li l-assenza ta’ bidla fil-motivazzjoni tal-atti inkwistjoni ma teżentax lill-Kunsill mill-obbligu tiegħu li jikseb l-opinjoni tal-persuna kkonċernata, sabiex tagħtiha l-possibbiltà taġġorna l-pożizzjoni tagħha u l-informazzjoni li tikkonċernaha. Huwa josserva li d-Deċiżjoni 2012/642, fil-premessa 8 tagħha, tirreferi għall-elezzjonijiet parlamentari tat-23 ta’ Settembru 2012, fejn tiddikjara li dawn “ukoll ma humiex konsistenti mal-istandards internazzjonali” filwaqt li r-raġunijiet li għalihom huwa ġie rreġistrat fuq il-lista ta’ persuni suġġetti għal miżuri restrittivi huma relatati mal-“ksur tal-istandards elettorali fil-kuntest tal-elezzjoni presidenzjali tad-19 ta’ Diċembru 2010”. |
25 |
Il-Kunsill jikkontesta l-fondatezza ta’ dan l-aggravju. |
Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
26 |
Fil-punti 75 u 76 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali, mingħajr ma wettqet żball ta’ liġi, tfakkar il-ġurisprudenza li tgħid, fil-kuntest tal-adozzjoni ta’ deċiżjoni li żżomm isem il-persuna jew l-entità fuq lista ta’ persuni jew entitajiet suġġetti għal miżuri restrittivi, li l-Kunsill għandu jirrispetta d-dritt ta’ dik il-persuna jew ta’ dik l-entità li jinstemgħu minn qabel meta fid-deċiżjoni ta’ żamma tal-inklużjoni ta’ isimha fuq il-lista jkunu qed jiġu kkunsidrati provi ġodda fir-rigward tagħha, jiġifieri provi li ma kinux inklużi fid-deċiżjoni inizjali ta’ inklużjoni ta’ isimha fuq il-lista (ara f’dan is-sens, b’mod partikolari, is-sentenza Franza vs People’s Mojahedin Organization of Iran, C‑27/09 P, EU:C:2011:853, punti 62 u 63). |
27 |
Hekk kif ġie ġustament osservat mill-Qorti Ġenerali fil-punt 80 tas-sentenza appellata, ir-raġunijiet għaż-żamma tal-inklużjoni tal-appellant fil-lista ta’ persuni suġġetti għal miżuri restrittivi inkwistjoni ma nbidlux sostanzjalment matul is-sena 2012. Fil-fatt, jirriżulta mill-atti kollha li l-appellant talab l-annullament tagħhom quddiem il-Qorti Ġenerali, li r-responsabbiltà ta’ V. Ipatau dejjem kienet fil-kwalità tiegħu ta’ Viċi President u ta’ membru tal-KEĊ għall-ksur tal-istandards elettorali fil-kuntest tal-elezzjoni presidenzjali tad-19 ta’ Diċembru 2010. |
28 |
F’kull każ, hekk kif sostna l-Kunsill, ir-rikorrent kien diġà ppreżenta osservazzjonijiet lill-Kunsill u għalhekk kien jaf li kellu dan id-dritt, a fortiori, fl-okkażjoni tal-eżami mill-ġdid perijodiku tal-miżuri restrittivi adottati kontra r-Repubblika tal-Bjelorussja, għal estensjoni possibbli ta’ dawn. |
29 |
Minn dawn il-kunsiderazzjonijiet kollha jirriżulta li t-tieni aggravju ma huwiex fondat u għandu jiġi miċħud. |
Fuq it-tielet aggravju, ibbażat fuq żball ta ’ liġi fir-rigward tal-karattru suffiċjenti tal-motivi previsti fl-atti li l-annullament tagħhom qed tiġi mitluba
L-argumenti tal-partijiet
30 |
Permezz tat-tielet aggravju tiegħu, V. Ipatau jsostni li l-Qorti Ġenerali, meta ddeċidiet li l-Kunsill ma kien wettaq l-ebda żball ta’ evalwazzjoni meta kkunsidra li l-motivi li jiġġustifikaw l-inklużjoni tal-appellant fil-lista ta’ persuni suġġetti għall-miżuri restrittivi kienu fondati, wettqet żball ta’ liġi. Għalhekk huwa jikkontesta wkoll il-punti 143 u 144 tas-sentenza appellata. Il-punti 138 sa 140 u 142 sa 144 tas-sentenza appellata huma fformulati kif ġej:
[…]
|
31 |
L-appellant jirreferi għas-sentenza Il‑Kummissjoni et vs Kadi (C‑584/10 P, C‑593/10 P u C‑595/10 P, EU:C:2013:518, punti 119 kif ukoll 121), li tgħid li l-Kunsill għandu jipproduċi l-prova tal-fondatezza tar-raġunijiet li fuqhom hija bbażata d-deċiżjoni li tinkludi jew li żżomm persuna fuq lista ta’ persuni suġġetti għal sanzjonijiet, u s-sentenza Tay Za vs Il‑Kunsill (C‑376/10 P, EU:C:2012:138, punt 71), li permezz tagħha l-Qorti tal-Ġustizzja kkundannat kwalunkwe preżunzjoni jew inklużjoni ta’ persuna fuq tali lista b’referenza għas-sempliċi rabtiet li dawn kellhom ma’ persuni oħra. Huwa jsostni li l-Qorti Ġenerali wettqet żball ta’ liġi meta ddeċidiet li r-raġunijiet tal-atti kkontestati kienu suffiċjenti sabiex tiġi stabbilita r-responsabbiltà tiegħu għall-ksur tal-istandards elettorali internazzjonali li seħħew matul l-elezzjonijiet presidenzjali tad-19 ta’ Diċembru 2010. F’dan ir-rigward, V. Ipatau jsostni, fl-ewwel lok, li ma kien hemm ebda raġuni sabiex jiddisassoċja ruħu mill-ħidma tal-KEĊ. |
32 |
Fit-tieni lok, huwa jsostni li ma jistax jiġi argumentat li l-KEĊ ikkontribwixxiet għall-falsifikazzjoni tar-riżultati elettorali tad-19 ta’ Diċembru 2010, meta tressaq quddiemha rikors wieħed biss li jikkontesta l-validità tal-elezzjonijiet, u li barra minn hekk hija l-Qorti Suprema li għandha tiddeċiedi fl-aħħar istanza u mhux il-KEĊ. Barra minn hekk, ma jistax jiġi kkontestat lill-KEĊ li tivvalida r-riżultati ta’ elezzjoni fejn 90 % tal-kandidati aċċettaw ir-riżultati. |
33 |
Fit-tielet lok, huwa jikkontesta l-kritika mqajma mill-OSCE fir-rapport tagħha u esposta fil-punt 143 tas-sentenza appellata, peress li l-Qorti Ġenerali ma setgħetx tirrevedi d-deċiżjonijiet tal-KEĊ. |
34 |
Il-Kunsill ifakkar il-ġurisprudenza dwar il-motivazzjoni tal-atti tal-istituzzjonijiet u jsostni li l-Qorti Ġenerali ma wettqitx żball ta’ liġi fil-punti 97 sa 103 tas-sentenza appellata meta eżaminat il-motiv għal annullament ibbażat fuq ksur tal-obbligu ta’ motivazzjoni. |
35 |
Il-Kunsill eżamina wkoll il-kwistjoni tal-fondatezza tal-miżuri adottati li huma diretti kontra V. Ipatau u li jagħtu prova tal-fatti li kienu għall-oriġini ta’ dawn il-miżuri. Huwa jfakkar li kien indika, fin-noti tiegħu ppreżentati fl-ewwel istanza, numru ta’ azzjonijiet tal-KEĊ li kisru l-istandards elettorali internazzjonali u r-rwol tal-appellant f’dan ir-rigward. Huwa barra minn hekk jinnota li jekk kandidat wieħed biss ikkontesta r-riżultati tal-elezzjonijiet, seba’ oħra ġew miżmuma mis-servizzi tas-sigurtà Bjelorussi wara l-elezzjonijiet u għalhekk ma setgħux jikkontestaw dawn ir-riżultati. |
36 |
Il-Kunsill jenfasizza li s-sistema elettorali Bjelorussa tista’ taħdem biss bil-kollaborazzjoni leali ta’ uffiċjali governattivi għolja bħall-appellant. Huwa jikkunsidra li, bħala uffiċjal għoli tar-reġim, l-appellant kien marbut fil-konfront tal-Gvern Bjelorussu, fis-sens applikat mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Tay Za vs Il‑Kunsill (C‑376/10 P, EU:C:2012:138). Minn dan isegwi li l-Kunsill seta’ jillimita ruħu li jesponi fil-motivazzjoni tad-deċiżjonijiet li huwa adotta din ir-rabta bejn l-appellant u l-gvern. |
Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
37 |
Għandu jitfakkar li l-obbligu ta’ motivazzjoni previst fl-Artikolu 296 TFUE jikkostitwixxi formalità sostanzjali li għandha tiġi distinta mill-kwistjoni tal-fondatezza tal-motivazzjoni, li taqa’ taħt il-legalità materjali tal-att kontenzjuż (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Il‑Kummissjoni vs Sytraval u Brink’s France, C‑367/95 P, EU:C:1998:154, punt 67). Fil-fatt, il-motivazzjoni ta’ deċiżjoni tesprimi formalment ir-raġunijiet li fuqhom hija bbażata din id-deċiżjoni. Jekk dawn il-motivi jkunu vvizzjati bi żbalji, dawn jivvizzjaw il-legalità sostantiva tad-deċiżjoni, iżda mhux il-motivazzjoni tagħha, li tista’ tkun suffiċjenti filwaqt li jkunu espressi motivi żbaljati (ara s-sentenza Bertelsmann u Sony Corporation of America vs Impala, C‑413/06 P, EU:C:2008:392, punt 181). L-ilmenti u l-argumenti intiżi sabiex jikkontestaw il-fondatezza ta’ att, għalhekk ma humiex rilevanti fil-kuntest ta’ aggravju bbażat fuq nuqqas ta’ motivazzjoni jew motivazzjoni insuffiċjenti. |
38 |
Minkejja li l-appellant ikkwalifika l-aggravju bħala “ibbażat fuq żball ta’ liġi fir-rigward tas-suffiċjenza tar-raġunijiet ipprovduti fl-atti kkontestati”, għandu jiġi kkonstatat li jikkontesta l-fondatezza tal-punti 143 u 144 tas-sentenza appellata, li permezz tagħha l-Qorti Ġenerali wieġbet għall-motiv ibbażat fuq l-iżball ta’ evalwazzjoni. Minħabba fl-identifikazzjoni preċiża tal-motivi kkontestati, f’konformità mal-Artikolu 178(3) tar-Regoli tal-Proċedura, hemm madankollu lok li teżamina l-aggravju. |
39 |
Fil-kuntest tal-istħarriġ tal-fondatezza tal-inklużjoni ta’ V. Ipatau fil-listi tal-persuni suġġetti għal miżuri restrittivi, għandhom jiġu eżaminati, fl-ewwel lok, il-kriterji ġenerali għall-inklużjoni fil-listi, fit-tieni lok, il-motivazzjoni tal-inklużjoni ta’ V. Ipatau fuq tali lista u, fit-tielet lok, il-prova tal-fondatezza ta’ din l-inklużjoni (sentenzi Anbouba vs Il‑Kunsill, C‑605/13 P, EU:C:2015:247, punt 40, u Anbouba vs Il‑Kunsill, C‑630/13 P, EU:C:2015:248, punt 41). |
40 |
Għandu jitfakkar li l-Kunsill għandu marġni ta’ diskrezzjoni wiesgħa biex jiddefinixxi l-kriterji ġenerali użati biex japplikaw miżuri restrittivi (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi Il‑Kunsill vs Manufacturing Support & Procurement Kala Naft, C‑348/12 P, EU:C:2013:776, punt 120 u l-ġurisprudenza ċċitata, Anbouba vs Il‑Kunsill, C‑605/13 P, EU:C:2015:247, punt 41, kif ukoll Anbouba vs Il‑Kunsill, C‑630/13 P, EU:C:2015:248, punt 42). |
41 |
V. Ipatau ma jallegax żball ta’ liġi f’dan ir-rigward. |
42 |
Fir-rigward tal-prova tal-fondatezza tal-inklużjoni ta’ V. Ipatau fuq il-listi, għandu jitfakkar li l-effettività tal-istħarriġ ġudizzjarju ggarantit mill-Artikolu 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea tirrikjedi li, għall-istħarriġ tal-legalità tal-motivi li fuqhom hija bbażata d-deċiżjoni li isem ta’ persuna jiġi inkluż fil-lista ta’ persuni li huma suġġetti għal miżuri restrittivi, il-qorti tal-Unjoni għandha tiżgura ruħha li din id-deċiżjoni, li għandha portata individwali għal din il-persuna, tkun tistrieħ fuq bażi fattwali u solida biżżejjed. Dan jimplika, f’din il-kawża, verifika tal-fatti allegati fl-espożizzjoni tal-motivi li hemm wara l-atti kontenzjużi, sabiex jiġi vverifikat jekk l-istħarriġ ġudizzjarju ma jkunx limitat għall-evalwazzjoni tas-sunt veru tal-motivi invokati, iżda jirrigwarda l-punt jekk dawn il-motivi, jew għall-inqas wieħed minnhom, jitqiesx li huwa suffiċjenti fih innifsu sabiex isostni din l-istess deċiżjoni, humiex sostnuti (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi Il‑Kummissjoni et vs Kadi, C‑584/10 P, C‑593/10 P u C‑595/10 P, EU:C:2013:518, punt 119; Il‑Kunsill vs Manufacturing Support & Procurement Kala Naft, C‑348/12 P, EU:C:2013:776, punt 73; Anbouba vs Il‑Kunsill, C‑605/13 P, EU:C:2015:247, punt 45, kif ukoll Anbouba vs Il‑Kunsill, C‑630/13 P, EU:C:2015:248, punt 46). |
43 |
Fl-ewwel lok, V. Ipatau kkontesta l-fatt li l-KEĊ setgħet tikkontribwixxi sabiex tiffalsifika r-riżultati tal-elezzjoni tad-19 ta’ Diċembru 2010, peress li ġie ppreżentat biss rikors wieħed quddiemha. Dan l-argument madankollu ma jistax jikkontesta l-konstatazzjonijiet tal-Qorti Ġenerali, fil-punti 142 u 143 tas-sentenza appellata. |
44 |
Fil-fatt, f’dawn il-punti, il-Qorti Ġenerali kkonstatat, minn naħa, li fil-pożizzjoni tagħha tal-ogħla istanza fl-amministrazzjoni inkarigata mill-elezzjonijiet, il-KEĊ għandha kompetenzi oħra minbarra l-indirizzar tal-ilmenti, bħal “rwol […] importanti fit-twaqqif tal-lista tal-kandidati għall-elezzjoni presidenzjali, fis-superviżjoni tal-qrati inferjuri tal-amministrazzjoni inkarigati mill-elezzjonijiet, fil-kontroll tal-iżvolġiment tal-kampanja elettorali, fil-ġestjoni tal-ilmenti u tar-rikorsi mid-deċiżjonijiet meħuda mid-diversi kumitati elettorali inferjuri kif ukoll mill-amministrazzjonijiet lokali”. Min-naħa l-oħra, huwa kkonstata li “s-sorveljanza u l-kontroll tal-elezzjonijiet ma kinux manifestament effettwati b’mod suffiċjenti” u li l-“KEĊ naqset milli tkun indipendenti, imparzjali kif ukoll mill-kolleġġjalità u hija ħabbret ir-riżultati uffiċjali li pproklamaw l-elezzjoni tal-President Lukashenko, mingħajr ma ppubblikat kwalunkwe forma ta’ riżultati ddettaljati”. |
45 |
Fit-tieni lok, V. Ipatau kkontesta li kellu raġuni biex jiddisassoċja ruħu mill-ħidma tal-KEĊ. Issa, peress li V. Ipatau ma identifika l-ebda żball ta’ liġi tal-Qorti Ġenerali f’dak li jirrigwarda r-responsabbiltà tal-KEĊ għall-ksur tal-istandards elettorali internazzjonali fil-kuntest tal-elezzjonijiet presidenzjali tad-19 ta’ Diċembru 2010, ma jistax jiġi kkontestat lill-Qorti Ġenerali li ddeduċiet ir-responsabbiltà personali tal-appellant għal dan il-ksur minħabba fil-funzjoni tiegħu bħala l-Viċi President tal-KEC kif ukoll minħabba l-fatt li huwa ma ddisassoċjax ruħu mill-ħidma ta’ din tal-aħħar. |
46 |
Dawn huma konstatazzjonijiet ta’ fatt, li ma humiex għall-Qorti tal-Ġustizzja li tistħarreġ fil-kuntest ta’ appell, li ppermettew lill-Qorti Ġenerali tikkonkludi, essenzjalment, li l-KEĊ kienet responsabbli għall-ksur tal-istandards elettorali internazzjonali fil-kuntest tal-elezzjonijiet presidenzjali tad-19 ta’ Diċembru 2010 u li huma setgħu wkoll jiġu attribwiti personalment lil V. Ipatau bħala l-Viċi President ta’ din l-istituzzjoni. Kuntrarjament għal dak li jsostni V. Ipatau, il-Qorti Ġenerali ma użatx preżunzjoni kontrih u konsegwentement ma kinitx f’kontradizzjoni mas-sentenza Tay Za vs Il‑Kunsill (C‑376/10 P, EU:C:2012:138) meta inkludiet ismu fuq il-lista ta’ persuni suġġetti għal miżuri restrittivi għas-sempliċi rabtiet li dawn kellhom ma’ persuni oħra. |
47 |
Fit-tielet lok, V. Ipatau jikkontesta lill-Qorti Ġenerali li għamlet tagħha l-kritika indirizzata mill-OSCE lill-KEĊ dwar il-kwalità tad-deċiżjonijiet ta’ din tal-aħħar mingħajr ma eżaminat dawn id-deċiżjonijiet. Madankollu, b’dan l-argument, V. Ipatau jikkontesta fir-realtà l-evalwazzjoni tal-provi magħmula mill-Qorti Ġenerali u l-valur li din tathom. |
48 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li f’ċerti sitwazzjonijiet, il-qorti tal-Unjoni tista’ tikkunsidra r-rapporti ta’ organizzazzjonijiet internazzjonali mhux governattivi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza N. S. et, C‑411/10 u C‑493/10, EU:C:2011:865, punt 90 kif ukoll 91). A fortiori tista’ teżamina rapport minn organizzazzjoni internazzjonali bħall-OSCE. |
49 |
Fil-punt 140 tas-sentenza appellata, il-Qorti Ġenerali stħarrġet l-grad ta’ affidabbiltà tar-rapport tal-OSCE, billi qabblet ir-riżultati ta’ dan ir-rapport ma’ dawk minn istituzzjonijiet bħall-Kunsill tal-Ewropa. |
50 |
Fid-dawl tal-evalwazzjonijiet fattwali kollha tal-Qorti Ġenerali, li ma huwiex għall-Qorti tal-Ġustizzja li tistħarreġ fil-kuntest ta’ appell, huwa mingħajr ma jsir żball ta’ liġi li ġie miċħud bħala infondat, fil-punt 145 tas-sentenza appellata, il-motiv ibbażat fuq żball ta’ evalwazzjoni tal-Kunsill. |
51 |
B’dan il-mod, il-Qorti Ġenerali osservat il-prinċipji, li jirriżultaw mill-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 42 ta’ din is-sentenza, relatati mal-istħarriġ tal-legalità tal-motivi li fuqhom huma bbażati atti bħall-atti kkontestati. |
52 |
Għaldaqstant, hemm lok li t-tielet aggravju jiġi miċħud bħala mhux fondat. |
Fuq ir-raba ’ aggravju, ibbażat fuq ksur tal-prinċipju ta ’ proporzjonalità
L-argumenti tal-partijiet
53 |
Permezz tar-raba’ aggravju tiegħu, V. Ipatau jsostni li l-Qorti Ġenerali, meta vvalidat il-miżuri meħuda kontrih, fis-snin 2011 u 2012, meta r-rapport tal-OSCE ma kien jirrakkomanda l-ebda miżura restrittiva diretta kontra l-membri tal-KEĊ, kiser il-prinċipju ta’ proporzjonalità. Huwa jenfasizza li r-rakkomandazzjonijiet ġenerali tal-OSCE fuq il-KEĊ ma jikkonċernawx biss il-kompożizzjoni ta’ dan il-kumitat u l-kwalità tal-istruzzjonijiet li tindirizza lill-kumitati lokali. Madankollu, is-sanzjoni kollettiva tal-membri tal-KEĊ tidher manifestament sproporzjonata u ineffiċjenti, peress li tipprojbixxi lill-membri tal-KEĊ li jkollhom esperjenzi u jsiru jafu dwar l-aħjar prattiki Ewropej. |
54 |
Barra minn hekk, sabiex jiġi promoss t-titjib tas-sistema elettorali Bjelorussa, li ma għandha l-ebda tradizzjonijiet antiki, jidher li hemm il-ħtieġa li l-atturi fis-sistema elettorali, b’mod partikolari l-membri tal-KEĊ, ikunu iktar konxji mill-istandards elettorali internazzjonali. Għalhekk, jista’ jiġi offrut taħriġ mill-Istati Membri tal-Unjoni u jafu jiġu organizzati żjarat ta’ osservazzjoni matul l-elezzjonijiet fl-istati tal-Unjoni. Issa tali projbizzjoni ta’ vvjaġġar fit-territorju tal-Unjoni jmur b’mod ċar kontra l-għanijiet tar-rapport tal-OSCE. |
55 |
Il-Kunsill l-ewwel nett jenfasizza li r-rapport tal-OSCE ma jikkostitwixxix l-uniku bażi għal miżuri restrittivi kontra l-appellant. Barra minn hekk huwa jsostni li ma hemm l-ebda kontradizzjoni bejn ir-rapport tal-OSCE u l-politika tal-Kunsill u tal-Unjoni. Għall-kuntrarju, dawn il-politiki, inklużi dawk li jwasslu għal miżuri restrittivi, huma maħsuba biex jagħmlu pressjoni fuq ir-reġim Bjelorussu u dawk assoċjati miegħu, biex itemmu l-ksur serju tad-drittijiet tal-bniedem, ir-repressjoni tas-soċjetà ċivili u l-oppożizzjoni demokratika u għar-rispett tad-demokrazija u tal-istat tad-dritt fil-Bjelorussja, inkluż standards elettorali internazzjonali. Barra minn hekk, il-miżuri restrittivi tal-Kunsill ma jipprekludux lill-persuni inkarigati mill-amministrazzjoni tal-elezzjonijiet milli jirċievu taħriġ fil-Bjelorussja fil-qasam tal-istandards elettorali internazzjonali. Barra minn hekk, l-Artikolu 3(6) tad-Deċiżjoni 2012/642 jipprovdi għal derogi possibbli mill-projbizzjoni fuq il-moviment fit-territorju tal-Unjoni. |
Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
56 |
Skont l-Artikolu 169(2) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-aggravji u l-argumenti ġuridiċi invokati fil-kuntest ta’ appell għandhom jidentifikaw bi preċiżjoni l-motivi fid-deċiżjoni tal-Qorti Ġenerali li huma kkontestati (ara d-digriet Thesing u Bloomberg Finance vs BĊE, C‑28/13 P, EU:C:2014:230, punt 25, kif ukoll is-sentenza Klein vs Il‑Kummissjoni, C‑120/14 P, EU:C:2015:252, punt 85). |
57 |
Għalhekk, l-appell ma jissodisfax dan ir-rekwiżit li, mingħajr ma speċifikament jidentifika l-iżball ta’ liġi li bih tkun ivvizzjata s-sentenza appellata, sempliċement jirriproduċi l-motivi u l-argumenti mressqa diġà quddiem il-Qorti Ġenerali. Fil-fatt, tali appell fil-verità jikkostitwixxi talba intiża għal sempliċi eżami mill-ġdid tar-rikors ippreżentat quddiem il-Qorti Ġenerali, li jaqa’ barra mill-ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja (ara s-sentenza Klein vs Il-Kummissjoni, C‑120/14 P, EU:C:2015:252, punt 86). |
58 |
Madankollu, billi sempliċiment jafferma li l-Qorti Ġenerali b’mod żbaljat iddeċidiet li l-miżuri tal-Kunsill inkwistjoni ma kinux sproporzjonati mingħajr ma identifika bi preċiżjoni l-motivi wara l-ħames motivi tas-sentenza appellata li għandu l-ħsieb li jikkontesta, V. Ipatau ma ssodisfax ir-rekwiżiti tal-Artikolu 169(2) ta’ dawn ir-regoli ta’ proċedura. Barra minn hekk, l-argumenti mressqa fil-kuntest tar-raba’ aggravju huma diretti mhux kontra s-sentenza appellata, iżda kontra dawn il-miżuri tal-Kunsill u essenzjalment jirrepetu l-argumenti li diġà tressqu quddiem il-Qorti Ġenerali. |
59 |
Ir-raba’ aggravju li jikkostitwixxi għalhekk fir-realtà talba intiża għal sempliċi eżami mill-ġdid tar-rikors li V. Ipatau ppreżenta fl-ewwel sentenza, għandu jiġi miċħud bħala inammissibbli. |
60 |
Peress li l-erba’ aggravji ta’ V. Ipatau ġew miċħuda, l-appell għandu jiġi miċħud. |
Fuq l-ispejjeż
61 |
Skont l-Artikolu 184(2) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, meta appell ma jkunx fondat, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tiddeċiedi dwar l-ispejjeż. |
62 |
Skont l-Artikolu 138(1) tal-istess regoli, applikabbli għall-proċedura ta’ appell bis-saħħa tal-Artikolu 184(1) tiegħu, il-parti li titlef għandha tiġi kkundannata għall-ispejjeż jekk dawn ikunu ġew mitluba. |
63 |
Peress illi l-Kunsill kien talab li V. Ipatau jiġi kkundannat għall-ispejjeż u peress illi dan tal-aħħar tilef il-kawża, huwa għandu jiġi kkundannat iħallas, minbarra l-ispejjeż tiegħu, dawk sostnuti mill-Kunsill. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
|
|
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: il-Franċiż.