3.12.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 322/31

(1)

Il-Kunsill ta assistenza finanzjarja lill-Portugall, fuq talba ta’ dan tal-aħħar, fis-17 ta’ Mejju 2011, bid-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni tal-Kunsill 2011/344/UE (2). bħala appoġġ għal programm ekonomiku u finanzjarju b’saħħtu (“il-Programm”) li għandu l-għan li jirrestawra l-kunfidenza, jippermetti li l-ekonomija terġa’ tibda tikber b’mod sostenibbli, u jħares l-istabbiltà finanzjarja fil-Portugall, fiż-żona tal-euro u fl-UE.

(2)

F’konformità mal-Artikolu 3(10) tad-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni 2011/344/UE, il-Kummissjoni, flimkien mal-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI) u f’kooperazzjoni mal-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE), bejn is-16 ta’ Settembru u t-3 ta’ Ottubru 2013, wettqet it-tmien u d-disa’ analiżijiet kombinati tal-progress tal-awtoritajiet Portugiżi fl-implimentazzjoni tal-miżuri mifthiema taħt il-Programm.

(3)

It-tkabbir reali tal-prodott domestiku gross (PDG) kull trimestru reġa’ kien qed juri valuri pożittivi fit-tieni kwart ta’ din is-sena u indikaturi ta’ terminu qasir juru wkoll tnaqqis b’mod progressiv tar-reċessjoni. Il-PGD reali huwa mistenni li jonqos bi 1,8 % din is-sena u li jikber bi 0,8 % u 1,5 % fl-2014 u fl-2015 rispettivament. It-tensjonijiet fis-suq tax-xogħol huma mistennija li jonqsu xi ftit. Madankollu, ir-rata tal-qgħad hija mistennija li tilħaq il-quċċata ta’ 17,7 % is-sena d-dieħla qabel tibda tonqos progressivament. L-inċertezzi fir-rigward tal-perspettiva makroekonomika huma għoljin minħabba li s-sostenibbiltà tal-irkupru projettat fl-2014 u l-2015 hija kontinġenti fuq l-iżviluppi pożittivi tal-kummerċ u s-suq finanzjarju, li għadhom fraġli.

(4)

Sa Awwissu 2013 id-defiċit fi flus tal-Gvern irreġistra żieda ta’ 0,6 punti perċentwali tal-PDG (nett ta’ fatturi straordinarji) meta mqabbel mal-istess perjodu tas-sena preċedenti. Il-prestazzjoni tad-dħul mit-taxxa solida u l-eżekuzzjoni stretta tal-maġġoranza tal-punti tan-nefqa qed jappoġġaw l-eżekuzzjoni baġitarja. Madankollu, ġew identifikati xi devjazzjonijiet fir-rigward tal-prospetti fiskali tas-seba’ analiżi tal-prograss tal-awtoritajiet Portugiżi fuq l-implimentazzjoni tal-miżuri miftiehma taħt il-Programm (“is-seba” reviżjoni). Dawn id-devjazzjonijiet jinkludu nuqqasijiet relatati mal-ipprogrammar mill-ġdid tal-fondi tal-UE u l-posponiment tal-bejgħ ta’ konċessjoni portwarja (ta’ darba) u fatturi oħra bħalma huma l-kontribuzzjoni ogħla milli mistennija għall-baġit tal-Unjoni, il-prestazzjoni baxxa ta’ xi dħul mhux mit-taxxi, it-trasferiment lill-Greċja ta’ dividendi mill-bonds Griegi fil-portafoll ta’ investiment tal-Banco de Portugal, il-kontribuzzjonijiet soċjali aktar baxxi milli previsti lill-iskema tal-pensjoni tal-impjegati pubbliċi u nfiq żejjed fl-ispiża tal-pagi u l-konsum intermedju. Wara l-użu tal-allokazzjonijiet baġitarji proviżorji (0,3 % tal-PDG), l-effett nett tad-devjazzjonijiet hu stmat li jżid id-defiċit tal-2013 bi 0,5 % tal-PDG. Barra minn hekk, injezzjoni ta’ kapital fil-BANIF - Banco Internacional do Funchal, SA li tammonta għal 0,4 % tal-PDG żdied ukoll id-diskrepanza fil-baġit għalkemm din l-operazzjoni m’għandiex titqies għall-iskopijiet tal-Programm.

(5)

Il-Gvern qed jieħu miżuri korrettivi sabiex jiġi żgurat li tintlaħaq l-mira tad-defiċit tal-programm ta’ 5,5 % tal-PDG, partikolarment permezz tat-tnaqqis tal-fondi disponibbli għall-investiment u kontroll aktar strett fuq il-konsum intermedju tal-ministeri kompetenti (0,1 % tal-PGD). Barra minn hekk, il-Gvern ħabbar skema ta’ darba għall-irkupru tad-dejn mill-kontribuzzjonijiet tat-taxxa u tas-sigurtà soċjali, li hija mistennija li tirkupra d-dħul ta’ madwar 0,4 % tal-PDG u hija akkumpanjata minn aktar sanzjonijiet għar-reati kriminali tat-taxxa.

(6)

Il-projezzjonijiet fiskali aġġornati juru li l-isforz fiskali għall-2013, ikkalkulat permezz tat-titjib fil-bilanċ strutturali, se jkun ta’ 0,5 % tal-PDG, kemxejn taħt iż-0,6 % tal-PDG previst fis-seba’ Analiżi. Il-prestazzjoni baxxa projettata hija prinċipalment spjegata mid-dewmien fl-implimentazzjoni tal-pakkett ta’ konsolidazzjoni ppjanata fil-bidu u s-sostituzzjoni parzjali tiegħu b’miżuri ta’ darba biss filwaqt li pressjoni mhux mistennija kienet ta’ piż fuq ir-riżervi tal-baġit. Id-dewmien fl-implimentazzjoni seħħ minħabba diversi limitazzjonijiet, inkluża l-kriżi politika f’Lulju u l-bidla sussegwenti fil-Gvern; l-isfida li ġġib magħha r-reazzjoni għas-sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali tad-29 ta’ Awwissu li tqies li xi dispożizzjonijiet tal-abbozz tal-liġi għal sistema ta’ kwalifikazzjoni mill-ġdid mhumiex kostituzzjonali u d-diffikultajiet tekniċi fl-implimentazzjoni ta’ ċerti miżuri, partikolarment il-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali mfassla mill-ġdid mill-benefiċċji tal-qgħad u tal-mard ‘il fuq minn livell minimu, wara s-sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali tal-5 ta’ April.

(7)

Il-Gvern afferma mill-ġdid l-impenn tiegħu li jilħaq il-mira ta’ defiċit ta’ 4 % tal-PDG fl-2014. F’dan ir-rigward, il-Gvern adotta miżuri ta’ konsolidazzjoni li jammontaw għal madwar 2,3 % tal-PDG li jkopru wkoll parti mill-infiq żejjed fl-2013 li se jiġi trasferit fl-2014. Il-miżuri ta’ konsolidazzjoni huma fil-parti l-kbira inklużi fl-abbozz tal-Liġi Baġitarja, filwaqt li xi miżuri huma implimentati permezz ta’ leġiżlazzjoni speċifika. Il-miżuri huma primarjament ta’ natura permanenti u jistrieħu fil-biċċa l-kbira fuq l-iffrankar fl-infiq. B’mod ġenerali, il-valur kumulattiv tal-pakkett ta’ konsolidazzjoni meħtieġ biex jintlaħaq l-aġġustament fiskali mbassar ma nbidilx fir-rigward tas-seba’ analiżi – għal madwar EUR 4,7 biljun ta’ miżuri għall-iffrankar permanenti matul l-2013-2014, jew 2,8 % tal-PDG. Madankollu, parti tal-isforz għall-konsolidazzjoni issa huwa pospost għall-2014 minħabba l-imsemmi dewmien fl-implimentazzjoni fl-2013.

(8)

Il-biċċa l-kbira tal-konsolidazzjoni fl-2014, madwar 1,8 % tal-PDG għandu jittieħed mill-analiżi tal-infiq pubbliku, li twettqet matul is-sena li għaddiet bl-għan li jiżdiedu l-ekwità u l-effiċjenza fil-provvista ta’ trasferimenti soċjali u servizzi pubbliċi. Il-miżuri tal-analiżi tal-infiq pubbliku prinċipali se jkunu fuq tliet assi prinċipali: (1) limitazzjoni tan-nefqa minħabba l-ispejjeż tal-pagi tas-settur pubbliku, billi titnaqqas il-forza tax-xogħol tas-settur pubbliku filwaqt li l-kompożizzjoni tagħha ixxaqleb lejn impjegati b’ħiliet ogħla, l-allinjament tar-regoli dwar ix-xogħol tas-settur pubbliku ma’ dawk tas-settur privat u billi l-politika ta’ rimunerazzjoni ssir aktar trasparenti u msejsa fuq il-mertu; (2) riforma tal-pensjoni u (3) tnaqqis fin-nefqa settorjali fil-Ministeri kompetenti u l-programmi

(9)

Biex jiġi kkumpensat it-trasferiment negattiv mill-eżekuzzjoni baġitarja tal-2013 u jinkisbu l-4 % tal-mira tad-defiċit tal-PDG, il-pakkett tal-analiżi tal-infiq pubbliku għandu jkun komplementat minn miżuri permanenti oħra li għandhom l-għan li jkomplu t-titjib tal-effiċjenza u l-ekwità tal-istruttura attwali tat-taxxa u l-benefiċċji (b’valur ta’ 0,4 % tal-PDG). Barra minn hekk, għadd ta’ miżuri ta’ darba ta’ valur ta’ 0,2 % tal-PDG se jiġu implimentati, aktar milli jiġu bbilanċjati l-ispejjeż li jirriżultaw mill-pagamenti bil-quddiem ta’ darba marbuti mal-introduzzjoni ta’ skema ta’ sensji bi ftehim reċiproku fis-settur pubbliku.

(10)

Il-proporzjon bejn id-dejn u l-PDG huwa mistenni li jilħaq quċċata ta’ 127,8 % fl-2013 u minn hemm ‘il quddiem jonqos. Ir-reviżjoni ‘l fuq fir-rigward tas-seba’analiżi hija spjegata permezz tal-korrezzjoni tad-dejta dwar id-dejn tal-2012, li issa hija kemxejn ogħla, u n-nuqqas tat-twettiq ta’ xi operazzjonijiet li jnaqqsu d-dejn fuq perjodu ta’ żmien qasir. B’mod partikolari, il-Fond ta’ Stabbilizzazzjoni tas-Sigurtà Soċjali issa huwa mistenni li jżid il-pussessi tiegħu ta’ bonds tal-Gvern Portugiż b’mod aktar gradwali u l-pagamenti tal-Gvern Ġenerali lil Parpublica ser ikunu ogħla milli previst preċedentment sakemm tidħol fis-seħħ l-ESA 2010 il-ġdida u jiġi definit l-istatus tal-kumpanija. Barra minn hekk, il-bilanċ tal-flus tat-Teżor fl-aħħar tas-sena huwa stmat li jkun ogħla milli kien mistenni qabel (b’madwar EUR 4 biljuni).

(11)

Il-proċess ta’ aġġustament baġitarju huwa appoġġjat minn sensiela ta’ miżuri strutturali fiskali biex jitjieb il-kontroll fuq in-nefqa tal-Gvern u jitjieb il-ġbir tad-dħul. B’mod partikolari, riforma komprensiva qed iġġib il-qafas baġitarju, inkluż fil-livell tal-gvern ċentrali, reġjonali u lokali, konformi mal-aqwa prattiki fil-ġestjoni finanzjarja pubblika. Is-sistema ġdida ta’ kontroll tal-impenji qed turi riżultati iżda l-implimentazzjoni trid tiġi mmonitorjata mill-qrib biex jiġi żgurat li l-impenji huma koperti minn finanzjament disponibbli. Ir-riformi fl-amministrazzjoni pubblika jkomplu bl-għan li jimmodernizzaw u jirrazzjonalizzaw l-impjieg u l-entitajiet fis-settur pubbliku. Il-progress fl-aġenda tar-riforma tal-amministrazzjoni tad-dħul qed itejjeb il-monitoraġġ u t-tisħiħ tal-konformità tad-dħul. In-negozjar mill-ġdid ta’ sħubiji pubbliċi-privati (PPPs) avvanza mhux ħażin u huwa mbassar iffrankar sinifikanti għall-2013 u wara. L-impriżi tal-Istat (SOEs) laħqu bilanċ operazzjonali fuq medja sa tmiem l-2012 u huma previsti riformi addizzjonali biex jiġi evitat deterjorament mill-ġdid tar-riżultati tagħhom. Ir-riformi fis-settur tal-kura tas-saħħa qed jipproduċu ffrankar sinifikanti u l-implimentazzjoni qed tkompli tkun b’mod ġenerali konformi mal-miri.

(12)

Il-proporzjonijiet tal-kapital tal-banek żdiedu sostanzjalment matul is-sena li għaddiet u dan ippermettilhom li jilħqu l-bafers kapitali regolatorji tal-Awtorità Bankarja Ewropea kif ukoll il-mira tal-programm ta’ 10 % tal-kapital ewlieni tal-grad 1. Dan il-bafer tal-kapital jibqa’ xieraq fil-bord meta jintużaw ir-regoli l-ġodda tad-Direttiva dwar ir-Rekwiziti ta’ Kapital IV (Capital Requirements Directive - CRD) għall-evalwazzjoni tal-fondi proprji tal-banek. Dawn ir-regoli ġodda tal-kapital se japplikaw minn Jannar 2014 ‘il quddiem. Il-Banco de Portugal bħalissa qed jiżviluppa approċċ ta’ tranżizzjoni biex jintroduċi s-CRD IV. Il-mira indikattiva ta’ self għal depożitu ta’ 120 % sal-2014 x’aktarx se tintlaħaq u xi banek diġà qiegħdin taħt dan il-limitu. L-isforzi biex jiġu ddiversifikati s-sorsi ta’ finanzjament għas-settur korporattiv qegħdin jissaħħu. Filwaqt li jibnu fuq l-awditu estern riċenti tal-linji ta’ kreditu eżistenti sponsorjati mill-Gvern u fuq sett ta’ rakkomandazzjonijiet ta’ politika, l-awtoritajiet ippreżentaw pjan b’miżuri mmirati lejn it-titjib fil-prestazzjoni u l-governanza ta’ dawk l-istrumenti. Is-sett ta’ għodod għall-ġestjoni tal-kriżi qed jiġi ffinalizzat. Il-fond ta’ riżoluzzjoni bankarja qed jaħdem, setgħat ta’ intervent bikrija ġew introdotti u l-liġi dwar ir-rikapitalizzazzjoni qed tiġi emendata sabiex tirrifletti l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-applikazzjoni, mill-1 ta’ Awwissu 2013, tar-regoli dwar l-għajnuna mill-istat għal miżuri ta’ appoġġ favur il-banek fil-kuntest tal-kriżi finanzjarja (3).

(13)

Sar aktar progress fl-implimentazzjoni tar-riformi strutturali għat-tisħiħ tat-tkabbir u l-kompetittività. Tnaqqis ġdid tal-ħlasijiet għat-tmiem tal-impjieg daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Ottubru u 2013 ġew stabbiliti żewġ fondi ta’ kumpens bl-iskop ta’ finanzjament parzjali tal-ħlasijiet għat-tmiem tal-impjieg. Ittieħdu passi addizzjonali biex jissaħħu l-politiki attivi fis-suq tax-xogħol. Ġew adottati miżuri addizzjonali fil-qasam tal-edukazzjoni, fejn il-progress huwa sodisfaċenti b’mod ġenerali.

(14)

L-implimentazzjoni tad-Direttiva 2006/123/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4), li timmira biex tnaqqas l-ostakli għad-dħul u tagħti spinta lill-kompetizzjoni u l-attività ekonomika billi jiġi ffaċilitat l-aċċess għal parteċipanti ġodda fis-suq fir-reġimi ekonomiċi differenti, għaddejja b’ritmu tajjeb u t-traspożizzjoni tagħha daqt titlesta. Il-liġi qafas għat-titjib tal-funzjonament tal-professjonijiet regolati li jinvolvu korp professjonali ġiet adottata u r-reviżjoni tal-istatuti tat-tmintax-il professjoni kkonċernati hija l-pass li jmiss biex titlesta din ir-riforma. Il-liġi qafas sabiex jiġu stabbiliti l-prinċipji ewlenin tal-funzjonament tal-awtoritajiet regolatorji nazzjonali l-aktar importanti, inklużi billi jingħataw indipendenza u awtonomija b’saħħithom diġà daħħlet fis-seħħ u l-liġijiet amministrattivi tar-regolaturi settorjali varji għandhom jiġu adottati dalwaqt. L-implimentazzjoni tal-miżuri għat-tnaqqis tad-dejn tariffarju tal-elettriku ġiet ittardjata, għalkemm il-Gvern dan l-aħħar ippreżenta dazju ġdid li parzjalment tittratta din il-kwistjoni. Xi dispożizzjonijiet legali li għandhom il-mira li jissimplifikaw il-proċeduri għall-liċenzji u piżijiet amministrattivi oħra ġew adottati bħal pereżempju l-proposta tal-liġi bażi l-ġdida tal-ħamrija, l-ippjanar tal-ispazju u l-urbaniżmu.

(15)

Aktar progress għadu meħtieġ biex is-settur tat-trasport isir aktar sostenibbli u miftuħ għall-kompetizzjoni. Kien hemm xi titjib fil-pożizzjoni finanzjarja tal-maniġer tal-infrastruttura tal-ferrovija, iżda jeħtieġ sforz sinifikanti addizzjonali biex tilħaq bilanċ operazzjonali sal-2015. Ir-riformi fil-portijiet jeħtieġ li jkunu intensifikati.

(16)

Ġew adottati xi miżuri addizzjonali biex jittejbu l-kundizzjonijiet tal-likwidità tas-settur tan-negozju, partikolarment l-Impriżi Żgħar u ta’ daqs Medju (SMEs).

(17)

Ir-riformi tas-sistema ġudizzjarja huma qrib it-tlestija tagħhom. Sar aktar progress fit-tnaqqis ta’ kawżi pendenti u riformi importanti bħar-riorganizzazzjoni ġeografika tad-distretti tal-qrati u r-riforma tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili tlestew jew se jitlestew fil-futur qrib. Titjib kontinwu tal-funzjonament tas-sistema ġudizzjarja, li hija essenzjali għat-tħaddim xieraq u ġust tal-ekonomija, permezz ta’: (i) l-iżgurar tal-infurzar effettiv u fil-ħin tal-kuntratti u tar-regoli tal-kompetizzjoni; (ii) iż-żieda tal-effiċjenza permezz tar-ristrutturar tas-sistemi tal-qrati, u l-adozzjoni ta’ mudelli ta’ ġestjoni ġodda tal-qrati; (iii) it-tnaqqis ulterjuri tad-dewmien tas-sistema tal-kawżi fil-qrati (inklużi l-kawżi tal-qrati tat-taxxa) huwa madankollu meħtieġ,

(18)

Fid-dawl ta’ dawn l-iżviluppi, id-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni 2011/344/UE għandha tiġi emendata,