Unitajiet tal-kejl fl-UE

 

SOMMARJU TA’:

Id-Direttiva tal-Kunsill 80/181/KEE dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri dwar l-unitajiet ta’ kejl

X’INHU L-GĦAN TAD-DIRETTIVA?

Hija telenka u tiddefinixxi l-unitajiet legali li għandhom jintużaw biex jesprimu l-kwantitajiet fl-Unjoni Ewropea (UE). Hija tispeċifika li l-unitajiet metriċi ta’ kejl/International System of Units (Unitajiet SI)* huma applikabbli fl-UE.

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 80/181/KEE ġiet emendata diversi drabi. L-aħħar waħda, introdotta mid-Direttiva tal-Kummissjoni (UE) 2019/1258 għall-fini tal-adattamenti tagħha għall-progress tekniku, temenda l-anness fir-rigward tad-definizzjonijiet tal-unitajiet tal-bażi SI.

PUNTI EWLENIN

Unitajiet SI huma mandatorji fl-UE għal finijiet ekonomiċi, tas-saħħa pubblika, tas-sigurtà pubblika u amministrattiva.

Unitajiet SI oriġinaw minn riżoluzzjonijiet internazzjonali adottati mill-Konferenza Ġenerali dwar il-Piżijiet u l-Kejl (CGPM) li jaderixxu għalihom il-pajjiżi kollha tal-UE.

Id-direttiva telenka u tiddefinixxi l-unitajiet ta’ kejl permessi u mandatorji f’serje ta’ annessi, inkluż dawn li ġejjin.

• L-unitajiet SI bażi
  • Ħin: is-sekond (s).
  • Tul: il-metru (m).
  • Massa: il-kilogramma (kg).
  • Kurrent elettriku: l-ampere (A).
  • Temperatura termodinamika: il-kelvin (K).
  • Ammont tas-sustanza: il-mole (mol).
  • Intensità luminuża: il-candela (cd).
• Aktar minn 20 Unità mnissla SI, b’ismijiet u simboli speċjali (eż. Frekwenza: hertz (Hz), Forza: newton (N), Reżistenza elettrika: ohm (Ω)).
• Il-prefissi b’deżinjazzjoni ta’ multipli deċimali u submultipli (eż. Kilo: 10³ u k, Milli: 10^-3 u m).
• Unitajiet permessi fl-oqsma speċjalizzati biss (eż. Vergency ta’ sistemi ottikali: dioptre, Massa tal-ħaġar prezzjuż: karat metriku).
• Unitajiet komposti.

Id-definizzjonijiet tal-unitajiet huma bbażati fuq il-kostanti naturali, li jippermettu għal kejl preċiż anke fuq skala żgħira ħafna. Bħala tali, jistgħu jintużaw mhux biss fil-ħajja ta’ kuljum, imma wkoll għall-finijiet li jeħtieġu preċiżjoni għolja, bħal applikazzjonijiet ta’ riċerka xjentifika jew applikazzjonijiet teknoloġiċi avvanzati.

Eżenzjonijiet Id-direttiva ma taffetwax biss l-użu tal-unitajiet fit-trasport bl-ajru u bil-baħar kif stipulati fi ftehim internazzjonali li jorbtu l-UE jew il-pajjiżi tal-UE.

Derogi huma applikabbli biss fl-Irlanda u ċirkostanzi limitati:

• il-mil, jarda, pied u pulzier ikomplu jkunu permessi fis-sinjali tat-traffiku u għall-kejl ta’ distanzi u veloċità;
• pinet ikomplu jkunu permessi għall-bejgħ tal-ħalib f’kontenituri li jingħataw lura u birra u sajder draft;
• uqiji troy jistgħu jkomplu jintużaw għall-metalli prezzjużi.

Indikazzjonijiet supplimentari

Id-direttiva tippermetti wkoll l-użu tal-indikazzjonijiet supplimentari (dawk ta’ kwantità espressi f’unitajiet tal-kejl li mhumiex fid-direttiva). Madanakollu, ma jistgħux jintużaw waħedhom; jistgħu biss jakkumpanjaw l-unitajiet SI elenkati u definiti fid-direttiva u l-unitajiet SI għandhom jippredominaw.

MINN META TAPPLIKA D-DIRETTIVA?

Ilha tapplika mill-1 ta’ Ottubru 1981 u kellha ssir liġi fil-pajjiżi tal-UE sal-1 ta’ Lulju 1981.

SFOND

Għal aktar informazzjoni, ara:

• Unitajiet ta’ kejl (Il-Kummissjoni Ewropea)
• Konferenza Ġenerali dwar l-Piżijiet u l-Kejl (BIPM-CGPM)
• Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Istandardizzazzjoni (ISO).

TERMINI EWLENIN

DOKUMENT EWLIENI

Id-Direttiva tal-Kunsill 80/181/KEE tal-20 ta’ Diċembru 1979 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri dwar l-unitajiet ta’ kejl u r-revoka tad-Direttiva 71/354/KEE (ĠU L 39, 15.2.1980, pp. 40-50)

Emendi suċċessivi tad-Direttiva 80/181/KEE ġew inkorporati fit-test oriġinali. Din il-verżjoni konsolidata għandha valur dokumentarju biss.

l-aħħar aġġornament 03.02.2021