–

għal AB et, minn C. Jansen, Rechtsanwalt,

–

għal Ryanair DAC, minn S. Hensel, Rechtsanwältin,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn G. Braun, K. Simonsson u G. Wilms, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 5(l)(ċ) u tal-Artikolu 7 tar-Regolament (KE) Nru 261/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑11 ta’ Frar 2004 li jistabbilixxi regoli komuni dwar il-kumpens u l-assistenza għal passiġġieri fil-każ li ma jitħallewx jitilgħu u ta’ kanċellazzjoni jew dewmien twil ta’ titjiriet, u li li jħassar ir-Regolament (KEE) Nru 295/91 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 7, Vol. 8, p. 10).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn AB kif ukoll diversi passiġġieri oħra u Ryanair DAC, trasportatur tal-ajru, dwar ir-rifjut ta’ dan tal-aħħar li jħallas lil dawn il-passiġġieri kumpens wara l-kanċellazzjoni tat-titjira tagħhom.

3

Il-premessi 1, 7 u 12 tar-Regolament Nru 261/2004 jiddikjaraw:

[…]

[…]

4

L-Artikolu 2 ta’ dan ir-regolament, intitolat “Definizzjonijiet”, jipprovdi:

“Għall-iskopijiet ta’ dan ir-Regolament:

[…]

[…]”.

5

L-Artikolu 3 tal-istess regolament, intitolat “Skop”, jippreċiża, fil-paragrafu 5 tiegħu:

“Dan ir-Regolament għandu japplika għal kwalunkwe trasportatur ta’ l-ajru li jopera li jipprovdi trasport għall-passiġġieri koperti mil-paragrafi 1 u 2. Fejn trasportatur ta’ l-ajru li jopera li m’għandu l-ebda kuntratt mal-passiġġier iwettaq obbligazzjonijiet taħt dan ir-Regolament, għandu jiġi meqjus li qed jagħmel dan f’isem il-persuna li għandha kuntratt ma’ dak il-passiġġier”.

6

L-Artikolu 5 tal-istess regolament, intitolat “Kanċellazzjoni”, jipprovdi, fil-paragrafi 1 u 4 tiegħu:

“1.   Fil-każ ta’ kanċellazzjoni ta’ titjira, il-passiġġieri in kwistjoni għandhom:

[…]

[…]

4.   L-onustal-provi fir-rigward tal-kwistjonijiet ta’ jekk u meta l-passiġġier ġie informat bil-kanċellazzjoni tat-titjira għandha tkun ir-responsabbilitá tal-trasportatur ta’ l-ajru li jopera”.

7

L-Artikolu 7 tal-Regolament Nru 261/2004, intitolat “Dritt għall-kumpens”, jipprevedi, fil-paragrafu 1 tiegħu:

“Fejn referenza hi magħmula għal dan l-Artikolu, passiġġieri għandhom jirċievu kumpens li jammonta għal:

[…]

[…]”.

8

L-Artikolu 13 ta’ dan ir-regolament, intitolat “Dritt għal rimedju”, jipprovdi:

“F’każijiet fejn trasportatur ta’ l-ajru li jopera jħallas kumpens jew jilħaq l-obbligazzjonijiet oħra li għandu d-dmir iwettaq taħt dan ir-Regolament, l-ebda dispożizzjoni ta’ dan ir-Regolament ma jista’ jiġi interpretat li jirrestrinġi d-dritt tiegħu li jfittex kumpens minn kwalunkwe persuna, inklużi partijiet terzi, skond il-liġi applikabbli. Partikolarment, dan ir-Regolament m’għandu bl-ebda mod jirrestrinġi d-dritt tal-trasportatur ta’ l-ajru li jopera biex ifittex rimbors minn operatur tat-tour jew persuna oħra ma’ liema l-trasportatur ta’ l-ajru li jopera għandu kuntratt. B’mod simili, l-ebda dispożizzjoni ta’ dan ir-Regolament ma tista’ tiġi interpretata li tirrestrinġi d-dritt ta’ operatur tat-tour jew ta’ parti terza, barra minn passiġġier, ma’ liema trasportatur ta’ l-ajru li jopera għandu kuntratt, biex ifittex rimbors jew kumpens mil-trasportatur ta’ l-ajru li jopera skond il-liġijiet applikabbli rilevanti”.

9

AB u r-rikorrenti l-oħra fil-kawża prinċipali jitolbu lil Ryanair, it-trasportatur tal-ajru li jopera, kumpens ta’ ammont ta’ EUR 400 għal kull rikorrent, flimkien mal-interessi, skont l-Artikolu 7(1)(b) tar-Regolament Nru 261/2004, minħabba l-kanċellazzjoni tat-titjira tagħhom operata minn dan it-trasportatur tal-ajru.

10

Dawn ir-rikorrenti kienu għamlu riżervazzjoni mal-imsemmi trasportatur permezz tal-aġent tal-ivvjaġġar kiwi.com għal titjira prevista għas‑6 ta’ April 2019 u bejn Düsseldorf-Weeze (il-Ġermanja) ma’ Tanger (il-Marokk).

11

Waqt ir-riżervazzjoni, it-trasportatur tal-ajru ngħata numru tat-telefon u indirizz elettroniku, li għalih l-imsemmija rikorrenti ma kellhomx aċċess u li probabbilment kien iġġenerat awtomatikament mill-aġent tal-ivvjaġġar kiwi.com. Kien f’dan l-indirizz li t-trasportatur tal-ajru li jopera bagħat, fl‑14 ta’ Diċembru 2018, posta elettronika li tindika li t-titjira rriżervata mill-istess rikorrenti kienet ikkanċellata.

12

Fl-ewwel istanza, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali sostnew li, waqt ir-riżervazzjoni, huma kienu indikaw l-indirizz elettroniku tagħhom stess kif ukoll numru tat-telefon. Huma ma kinux jafu li l-aġent tal-ivvjaġġar kien ikkomunika lit-trasportatur tal-ajru li jopera indirizz elettroniku ieħor.

13

Peress li l-aġent tal-ivvjaġġar ma bagħat l-ebda messaġġ mit-trasportatur tal-ajru li jopera, dawn ir-rikorrenti saru jafu li t-titjira tagħhom kienet ġiet ikkanċellata biss fil‑5 ta’ April 2019, meta ppruvaw jirreġistraw ruħhom online.

14

Permezz ta’ sentenza tad‑29 ta’ Lulju 2020, l-Amtsgericht Geldern (il-Qorti Distrettwali ta’ Geldern, il-Ġermanja) ċaħdet ir-rikors tal-imsemmija rikorrenti minħabba li t-trasportatur tal-ajru li jopera kien issodisfa b’mod suffiċjenti l-obbligu tiegħu ta’ informazzjoni skont l-Artikolu 5(1)(ċ)(i) tar-Regolament Nru 261/2004, meta huwa bagħat l-informazzjoni dwar il-kanċellazzjoni tat-titjira fl-indirizz elettroniku pprovdut waqt ir-riżervazzjoni.

15

Peress li r-rikorrenti fil-kawża prinċipali appellaw minn din is-sentenza quddiem il-Landgericht Kleve (il-Qorti Reġjonali ta’ Kleve, il-Ġermanja), il-qorti tar-rinviju, din tistaqsi dwar jekk, f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, it-trasportatur tal-ajru li jopera ssodisfax l-obbligu tiegħu ta’ informazzjoni skont ir-Regolament Nru 261/2004. B’mod iktar partikolari, din il-qorti tistaqsi jekk, sabiex jiġu ssodisfatti l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 5(1) ta’ dan ir-regolament, il-kwistjoni dwar jekk it-trasportatur tal-ajru kienx jaf jew le bil-preżenza ta’ intermedjarju hijiex rilevanti jew jekk din id-dispożizzjoni tipprevedix pjuttost tip ta’ responsabbiltà oġġettiva għat-trasportatur tal-ajru.

16

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Landgericht Kleve (il-Qorti Reġjonali ta’ Kleve) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja:

“L-Artikolu 5(1)(ċ) u l-Artikolu 7 tar-Regolament [Nru 261/2004] għandhom jiġu interpretati fis-sens li t-trasportatur tal-ajru li jopera huwa obbligat iħallas il-kumpens f’każ ta’ kanċellazzjoni ta’ titjira meta l-passiġġier ma kienx ġie informat b’dan mill-inqas ġimgħatejn qabel il-ħin tat-tluq skedat, inkluż meta dan it-trasportatur tal-ajru jkun bagħat l-informazzjoni fil-ħin qabel l-iskadenza ta’ ġimgħatejn lill-uniku indirizz elettroniku li kien ġie kkomunikat lilu fil-kuntest tar-reżervazzjoni, mingħajr madankollu ma kien jaf li r-reżervazzjoni kienet twettqet permezz ta’ aġent jew permezz tal-pjattaforma online tiegħu, u li l-indirizz elettroniku kkomunikat mill-pjattaforma ta’ reżervazzjoni kien jippermetti l-iktar li jiġi kkuntattjat l-aġent, iżda mhux il-passiġġier direttament?”

17

Bis-saħħa tal-Artikolu 99 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, meta r-risposta għad-domanda preliminari tkun tista’ tiġi dedotta b’mod ċar mill-ġurisprudenza jew meta r-risposta għad-domanda preliminari ma tħalli lok għal ebda dubju raġonevoli, il-Qorti tal-Ġustizzja tista’, f’kull ħin, fuq proposta tal-Imħallef Relatur u wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, tiddeċiedi permezz ta’ digriet motivat.

18

F’din il-kawża hemm lok li tiġi applikata din id-dispożizzjoni.

19

Permezz tad-domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 5(1)(ċ) u l-Artikolu 7 tar-Regolament Nru 261/2004 għandhomx jiġu interpretati fis-sens li t-trasportatur tal-ajru li jopera huwa obbligat iħallas il-kumpens previst minn dawn id-dispożizzjonijiet fil-każ ta’ kanċellazzjoni tat-titjira li l-passiġġier ma ġiex informat biha għall-inqas ġimagħtejn qabel il-ħin tat-tluq previst, meta dan it-trasportatur ikun bagħat l-informazzjoni fil-ħin lill-uniku indirizz elettroniku li kien ġie kkomunikat lilu waqt ir-riżervazzjoni, mingħajr madankollu ma kien jaf li dan l-indirizz kien jippermetti li jsir kuntatt biss mal-aġent, li permezz tiegħu saret ir-riżervazzjoni, iżda mhux li jsir kuntatt dirett mal-passiġġier u li dan l-aġent ma bagħatx l-informazzjoni lill-passiġġier fil-ħin.

20

F’dan ir-rigward, l-Artikolu 5(1)(ċ) tar-Regolament Nru 261/2004 jiddikjara li, fil-każ ta’ kanċellazzjoni ta’ titjira, il-passiġġieri kkonċernati għandhom dritt għal kumpens mit-trasportatur tal-ajru li jopera konformement mal-Artikolu 7 ta’ dan ir-regolament, sakemm dawn ma jiġux informati dwar il-kanċellazzjoni tat-titjira fil-kundizzjonijiet previsti f’dan il-punt (ċ).

21

Konformement mal-Artikolu 5(4) tal-imsemmi regolament, it-trasportatur tal-ajru li jopera għandu l-oneru li jagħti prova li informa lill-passiġġieri bil-kanċellazzjoni tat-titjira kkonċernata kif ukoll it-terminu li fih huwa għamel dan.

22

Mill-formulazzjoni ċara ta’ dawn id-dispożizzjonijiet jirriżulta li, peress li t-trasportatur tal-ajru li jopera ma huwiex f’pożizzjoni li jipprova li l-passiġġier ikkonċernat ġie informat bil-kanċellazzjoni tat-titjira tiegħu mill-inqas ġimagħtejn qabel il-ħin tat-tluq previst, huwa għandu jħallas kumpens konformement mal-Artikolu 7 tar-Regolament Nru 261/2004 (sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Airhelp, C‑263/20, EU:C:2021:1039, punt 51).

23

F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li tali interpretazzjoni ma hijiex biss valida meta l-kuntratt ta’ trasport ikun ġie konkluż direttament bejn il-passiġġier ikkonċernat u t-trasportatur tal-ajru, iżda wkoll meta dan il-kuntratt ikun ġie konkluż permezz ta’ terzi, bħal, fil-każ tal-kawża prinċipali, pjattaforma online (sentenzi tal‑11 ta’ Mejju 2017, Krijgsman, C‑302/16, EU:C:2017:359, punt 26, u tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Airhelp, C‑263/20, EU:C:2021:1039, punt 52).

24

Fil-fatt, bħalma jirriżulta kemm mill-Artikolu 3(5) tar-Regolament Nru 261/2004 kif ukoll mill-premessi 7 u 12 tiegħu, it-trasportatur tal-ajru li jopera li jwettaq jew li għandu l-intenzjoni li jwettaq titjira biss huwa obbligat għall-kumpens tal-passiġġieri minħabba nuqqasijiet għall-obbligi li jirriżultaw minn dan ir-regolament fosthom, b’mod partikolari, l-obbligu ta’ informazzjoni previst fl-Artikolu 5(1)(ċ) tiegħu (sentenzi tal‑11 ta’ Mejju 2017, Krijgsman, C‑302/16, EU:C:2017:359, punt 27, u tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Airhelp, C‑263/20, EU:C:2021:1039, punt 53).

25

Interpretazzjoni bħal din biss tista’ tissodisfa l-għan li jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tal-passiġġieri ddikjarat fil-premessa 1 tar-Regolament Nru 261/2004, li tiggarantixxi li l-passiġġier li t-titjira tiegħu ġiet irriżervata permezz ta’ terzi qabel ma ġiet ikkanċellata jkun f’pożizzjoni li jidentifika lid-debitur tal-kumpens previst fl-Artikolu 5(1)(ċ) u l-Artikolu 7 ta’ dan ir-regolament (sentenza tal‑11 ta’ Mejju 2017, Krijgsman, C‑302/16, EU:C:2017:359, punt 28).

26

Din l-interpretazzjoni ma tistax tiġi kkontestata mill-fatt li t-trasportatur tal-ajru li jopera ma kienx jaf li, meta bagħat l-informazzjoni dwar il-kanċellazzjoni tat-titjira kkonċernata, huwa ma kienx jikkomunika direttament mal-passiġġier. Fil-fatt, dak li huwa importanti huwa li l-passiġġier ma jkunx ġie informat bil-kanċellazzjoni tat-titjira tiegħu fil-ħin. F’każ bħal dan u kif ġie rrilevat fil-punti 24 u 25 ta’ dan id-digriet, it-trasportatur tal-ajru li jopera biss huwa responsabbli għall-kumpens dovut lill-passiġġier minħabba nuqqas ta’ twettiq tal-obbligu ta’ informazzjoni.

27

Huwa biss jekk il-passiġġier jawtorizza espressament lill-intermedjarju biex jirċievi l-informazzjoni mibgħuta mit-trasportatur tal-ajru li jopera u li din l-awtorizzazzjoni hija magħrufa minn dan it-trasportatur, li jista’ jitqies li l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 5(1)(ċ) tar-Regolament Nru 261/2004 huma ssodisfatti, meta t-trasportatur tal-ajru li jopera jibgħat l-informazzjoni dwar il-modifiki ta’ titjira lill-intermedjarju mingħajr ma dan l-intermedjarju sussegwentement jibgħat din l-informazzjoni lill-passiġġier (ara, f’dan is-sens, sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Airhelp, C‑263/20, EU:C:2021:1039, punt 44). Issa, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li tali awtorizzazzjoni ma teżistix fil-kawża prinċipali.

28

Għaldaqstant,għandu jiġi rrilevat li l-obbligi li għandu t-trasportatur tal-ajru li jopera skont ir-Regolament Nru 261/2004 huma bla ħsara għad-dritt tiegħu li jitlob kumpens għad-danni, konformement mad-dritt nazzjonali applikabbli, minn kull persuna li minħabba fiha ġew ikkawżati n-nuqqasijiet ta’ dan it-trasportatur għat-twettiq tal-obbligi tiegħu, inklużi terzi, bħalma jipprevedi l-Artikolu 13 ta’ dan ir-regolament (sentenzi tal‑11 ta’ Mejju 2017, Krijgsman, C‑302/16, EU:C:2017:359, punt 29 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Airhelp, C‑263/20, EU:C:2021:1039, punt 54).

29

Peress li dan l-Artikolu 13 jsemmi espliċitament lil terzi, minn dan jirriżulta li r-Regolament Nru 261/2004 ma jikkundizzjonax id-dritt tat-trasportatur tal-ajru li jopera li jitlob kumpens għall-eżistenza ta’ kuntratt, li jorbot lil dan tal-aħħar mal-intermedjarju li l-passiġġier tal-ajru uża sabiex jirriżerva t-titjira tiegħu (sentenza tal‑21 ta’ Diċembru 2021, Airhelp, C‑263/20, EU:C:2021:1039, punt 55).

30

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta li għandha tingħata għad-domanda preliminari għandha tkun li l-Artikolu 5(1)(ċ) u l-Artikolu 7 tar-Regolament Nru 261/2004 għandhom jiġu interpretati fis-sens li t-trasportatur tal-ajru li jopera huwa obbligat iħallas il-kumpens previst minn dawn id-dispożizzjonijiet fil-każ ta’ kanċellazzjoni tat-titjira li l-passiġġier ma ġiex informat biha għall-inqas ġimagħtejn qabel il-ħin tat-tluq previst meta dan it-trasportatur ikun bagħat l-informazzjoni fil-ħin lill-uniku indirizz elettroniku li kien ġie kkomunikat lilu waqt ir-riżervazzjoni, mingħajr madankollu ma kien jaf li dan l-indirizz kien jippermetti li jsir kuntatt biss mal-aġent, li permezz tiegħu saret ir-riżervazzjoni, iżda mhux li jsir kuntatt dirett mal-passiġġier u li dan l-aġent ma bagħatx l-informazzjoni lill-passiġġier fil-ħin.

31

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (It-Tmien Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

L-Artikolu 5(l)(ċ) u l-Artikolu 7 tar-Regolament (KE) Nru 261/2004 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑11 ta’ Frar 2004 li jistabbilixxi regoli komuni dwar il-kumpens u l-assistenza għal passiġġieri fil-każ li ma jitħallewx jitilgħu u ta’ kanċellazzjoni jew dewmien twil ta’ titjiriet, u li li jħassar ir-Regolament (KEE) Nru 295/91,

għandhom jiġu interpretati fis-sens li:

it-trasportatur tal-ajru li jopera huwa obbligat iħallas il-kumpens previst minn dawn id-dispożizzjonijiet fil-każ ta’ kanċellazzjoni tat-titjira li l-passiġġier ma ġiex informat biha għall-inqas ġimagħtejn qabel il-ħin tat-tluq previst, meta dan it-trasportatur ikun bagħat l-informazzjoni fil-ħin lill-uniku indirizz elettroniku li kien ġie kkomunikat lilu waqt ir-riżervazzjoni, mingħajr madankollu ma kien jaf li dan l-indirizz kien jippermetti li jsir kuntatt biss mal-aġent, li permezz tiegħu saret ir-riżervazzjoni, iżda mhux li jsir kuntatt dirett mal-passiġġier u li dan l-aġent ma bagħatx l-informazzjoni lill-passiġġier fil-ħin.