This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62020CJ0180
Judgment of the Court (Grand Chamber) of 2 September 2021.#European Commission v Council of the European Union.#Action for annulment – Decisions (EU) 2020/245 and 2020/246 – Position to be taken on behalf of the European Union within the Partnership Council established by the Comprehensive and Enhanced Partnership Agreement between the European Union and the European Atomic Energy Community and their Member States, of the one part, and the Republic of Armenia, of the other part – Agreement, certain provisions of which may be linked with the common foreign and security policy (CFSP) – Adoption of the Rules of Procedure of the Partnership Council, of the Partnership Committee, subcommittees and other bodies – Adoption of two separate decisions – Choice of legal basis – Article 37 TEU – Article 218(9) TFEU – Voting rules.#Case C-180/20.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) tat-2 ta’ Settembru 2021.
Il-Kummissjoni Ewropea vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea.
Rikors għal annullament – Deċiżjonijiet (UE) 2020/245 u 2020/246 – Pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni Ewropea fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija Komprensiv u Msaħħaħ bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Armenja, min-naħa l-oħra – Ftehim li ċerti dispożizzjonijiet tiegħu jistgħu jiġu marbuta mal-politika estera u ta’ sigurtà komuni (PESK) – Adozzjoni tar Regoli tal-Proċedura tal-Kunsill ta’ Sħubija, tal-Kumitat ta’ Sħubija, tas-sottokumitati u ta’ korpi oħra – Adozzjoni ta’ żewġ deċiżjonijiet distinti – Għażla tal-bażi legali – Artikolu 37 TUE – Artikolu 218(9) TFUE – Regola ta’ vot.
Kawża C-180/20.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) tat-2 ta’ Settembru 2021.
Il-Kummissjoni Ewropea vs Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea.
Rikors għal annullament – Deċiżjonijiet (UE) 2020/245 u 2020/246 – Pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni Ewropea fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija Komprensiv u Msaħħaħ bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Armenja, min-naħa l-oħra – Ftehim li ċerti dispożizzjonijiet tiegħu jistgħu jiġu marbuta mal-politika estera u ta’ sigurtà komuni (PESK) – Adozzjoni tar Regoli tal-Proċedura tal-Kunsill ta’ Sħubija, tal-Kumitat ta’ Sħubija, tas-sottokumitati u ta’ korpi oħra – Adozzjoni ta’ żewġ deċiżjonijiet distinti – Għażla tal-bażi legali – Artikolu 37 TUE – Artikolu 218(9) TFUE – Regola ta’ vot.
Kawża C-180/20.
Court reports – general
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2021:658
SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Awla Manja)
2 ta’ Settembru 2021 ( *1 )
“Rikors għal annullament – Deċiżjonijiet (UE) 2020/245 u 2020/246 – Pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni Ewropea fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija Komprensiv u Msaħħaħ bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Armenja, min-naħa l-oħra – Ftehim li ċerti dispożizzjonijiet tiegħu jistgħu jiġu marbuta mal-politika estera u ta’ sigurtà komuni (PESK) – Adozzjoni tar Regoli tal-Proċedura tal-Kunsill ta’ Sħubija, tal-Kumitat ta’ Sħubija, tas-sottokumitati u ta’ korpi oħra – Adozzjoni ta’ żewġ deċiżjonijiet distinti – Għażla tal-bażi legali – Artikolu 37 TUE – Artikolu 218(9) TFUE – Regola ta’ vot”
Fil-Kawża C‑180/20,
li għandha bħala suġġett rikors għal annullament skont l‑Artikolu 263 TFUE, ippreżentat fl‑24 ta’ April 2020
Il-Kummissjoni Ewropea, irrappreżentata minn M. Kellerbauer u T. Ramopoulos, bħala aġenti,
rikorrenti,
sostnuta minn:
Ir-Repubblika Ċeka, irrappreżentata minn K. Najmanová kif ukoll minn M. Švarc, J. Vláčil u M. Smolek, bħala aġenti,
parti intervenjenti,
vs
Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, irrappreżentat minn P. Mahnič u M. Balta kif ukoll minn M. Bishop, bħala aġenti,
konvenut,
sostnut minn:
Ir-Repubblika Franċiża, irrappreżentata minn T. Stehelin u J.-L. Carré kif ukoll minn A.-L. Desjonquères, bħala aġenti,
parti intervenjenti,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Awla Manja),
komposta minn K. Lenaerts, President, R. Silva de Lapuerta, Viċi Presidenta, J.-C. Bonichot, A. Arabadjiev, A. Prechal, N. Piçarra u A. Kumin, Presidenti ta’ Awla, C. Toader (Relatur), M. Safjan, D. Šváby, S. Rodin, F. Biltgen, P. G. Xuereb, L. S. Rossi u I. Jarukaitis, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: G. Pitruzzella,
Reġistratur: A. Calot Escobar,
wara li rat il-proċedura bil-miktub,
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tas‑17 ta’ Ġunju 2021,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
Permezz tar-rikors tagħha, il-Kummissjoni Ewropea titlob l-annullament tad-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2020/245 tas‑17 ta’ Frar 2020 dwar il-pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni Ewropea fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija Komprensiv u Msaħħaħ bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Armenja, min-naħa l-oħra, fir-rigward tal-adozzjoni tar-Regoli ta’ Proċedura tal-Kunsill ta’ Sħubija u dawk tal-Kumitat ta’ Sħubija, is-sottokumitati speċjalizzati u korpi oħra stabbiliti mill-Kunsill ta’ Sħubija, u l-istabbiliment tal-lista ta’ Sottokumitati, għall-applikazzjoni ta’ dak il-Ftehim għajr it-Titolu II tiegħu (ĠU 2020, L 52, p. 3), kif ukoll id-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2020/246 tas‑17 ta’ Frar 2020 dwar il-pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni Ewropea fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija Komprensiv u Msaħħaħ bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Armenja, min-naħa l-oħra, fir-rigward tal-adozzjoni tar-Regoli ta’ Proċedura tal-Kunsill ta’ Sħubija u dawk tal-Kumitat ta’ Sħubija, is-sottokumitati speċjalizzati u korpi oħra stabbiliti mill-Kunsill ta’ Sħubija, u l-istabbiliment tal-lista ta’ Sottokumitati, għall-applikazzjoni tat-Titolu II ta’ dak il-Ftehim (ĠU 2020, L 52, p. 5) (iktar ’il quddiem, flimkien, id-“deċiżjonijiet ikkontestati”). |
Il-Ftehim ta’ Sħubija Komprensiv u Msaħħaħ u d-deċiżjonijiet ikkontestati
2 |
Fl‑20 ta’ Novembru 2017, il-Kunsill adotta d-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2018/104 dwar l-iffirmar, f’isem l-Unjoni, u l-applikazzjoni proviżorja tal-Ftehim ta’ Sħubija Komprensiv u Msaħħaħ bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Armenja, min-naħa l-oħra (ĠU 2018, L 23, p. 1). Din id-deċiżjoni kienet ibbażata fuq l-Artikolu 37 TUE kif ukoll fuq l-Artikolu 91, l-Artikolu 100(2), u l-Artikoli 207 u 209 TFUE, flimkien mal-Artikolu 218(5) u (7) TFUE u t-tieni subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE. |
3 |
Dan il-ftehim ta’ sħubija (iktar ’il quddiem il-“Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja”) ġie ffirmat fl‑24 ta’ Novembru 2017 u ġie applikat b’mod provviżorju mill‑1 ta’ Ġunju 2018. Huwa daħal fis-seħħ fl‑1 ta’ Marzu 2021. |
4 |
L-Artikoli 362 u 363 tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja jistabbilixxu rispettivament Kunsill ta’ Sħubija u Kumitat ta’ Sħubija filwaqt li l-Artikolu 364 ta’ dan il-ftehim jipprevedi l-possibbiltà li jiġu kkostitwiti, jekk ikun il-każ, sottokumitati u korpi oħra. Barra minn hekk, skont id-dispożizzjonijiet magħquda tal-Artikolu 362(4) u tal-Artikolu 363(4) tal-imsemmi ftehim, huwa l-Kunsill ta’ Sħubija li għandu jadotta r-regoli ta’ proċedura tiegħu u jiddefinixxi fih id-dmirijiet u l-funzjonament tal-Kumitat ta’ Sħubija, fejn dan tal-aħħar huwa inkarigat b’mod partikolari li jħejji l-laqgħat tal-Kunsill ta’ Sħubija. |
5 |
Għall-finijiet tal-implimentazzjoni tal-Artikoli 362 sa 364 tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja, il-Kummissjoni u r-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà, adottaw flimkien, fid‑29 ta’ Novembru 2018, proposta għal deċiżjoni tal-Kunsill dwar il-pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja dwar l-adozzjoni ta’ deċiżjonijiet relatati mar-Regoli ta’ Proċedura tal-Kunsill ta’ Sħubija, tal-Kumitat ta’ Sħubija, tas-sottokumitati jew ta’ kull korp ieħor speċjalizzat. Din il-proposta kienet ibbażata fuq l-Artikolu 37 TUE kif ukoll fuq l-Artikolu 91, l-Artikolu 100(2) TFUE, u fuq l-Artikoli 207 u 209 TFUE, flimkien mal-Artikolu 218(9) TFUE. |
6 |
Madankollu, fil-proposta emendata tagħha tad‑19 ta’ Lulju 2019, il-Kummissjoni neħħiet ir-riferiment għall-Artikolu 37 TUE bħala bażi legali sostantiva. Din il-proposta emendata kienet issegwi l-preċiżazzjoniiet li saru mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan) (C‑244/17, EU:C:2018:662), li annullat id-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2017/477 tat‑3 ta’ Marzu 2017 dwar il-pożizzjoni li għandha tiġi adottata f’isem l-Unjoni Ewropea fil-Kunsill ta’ Kooperazzjoni stabbilit taħt il-Ftehim Imsaħħaħ ta’ Sħubija u Kooperazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha, min-naħa l-waħda, u r-Repubblika tal-Każakistan, min-naħa l-oħra fir-rigward tal-arranġamenti ta’ ħidma tal-Kunsill ta’ Kooperazzjoni, tal-Kumitat ta’ Kooperazzjoni, tas-sottokumitati speċjalizzati jew ta’ kwalunkwe korp ieħor (ĠU 2017, L 73, p. 15), minħabba li l-Kunsill, sabiex jadotta din id-deċiżjoni, ibbaża ruħu b’mod żbaljat, fuq l-Artikolu 31(1) TUE. |
7 |
Waqt il-laqgħa tal‑4 ta’ Diċembru 2019, il-Kumitat tar-Rappreżentanti Permanenti (Coreper) iddeċieda li jaqsam l-att dwar il-pożizzjoni li għandha tiġi adottata f’isem l-Unjoni f’żewġ deċiżjonijiet tal-Kunsill, jiġifieri, minn naħa, id-Deċiżjoni 2020/245, intiża sabiex tiġi żgurata l-applikazzjoni tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja bl-eċċezzjoni tat-Titolu II tiegħu, ibbażat fuq bażi legali sostantiva magħmula mill-Artikolu 91 u l-Artikoli 207 u 209 TFUE, u, min-naħa l-oħra, id-Deċiżjoni 2020/246, intiża sabiex tiġi żgurata l-applikazzjoni tat-Titolu II ta’ dan il-ftehim, ibbażata fuq bażi legali sostantiva magħmula biss mill-Artikolu 37 TUE. Fis‑17 ta’ Frar 2020, il-Kunsill adotta d-deċiżjonijiet ikkontestati, abbażi tal-istess bażijiet legali sostantivi. Filwaqt li d-Deċiżjoni 2020/245 ġiet adottata b’maġġoranza kkwalifikata, peress li l-bażi legali proċedurali tagħha hija magħmula b’mod partikolari mill-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE u mill-Artikolu 218(9) TFUE, id-Deċiżjoni 2020/246 ġiet adottata b’unanimità. Fil-fatt, il-bażi legali proċedurali ta’ din id-deċiżjoni tinkludi, minbarra l-Artikolu 218(9) TFUE, it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE, li jipprovdi li l-Kunsill għandu jiddeċiedi b’mod partikolari b’unanimità meta l-ftehim ikun jirrigwarda qasam li għalih din hija meħtieġa għall-adozzjoni ta’ att tal-Unjoni. |
8 |
Għalhekk, l-Artikolu 1(1) tad-Deċiżjoni 2020/245 jipprovdi li l-pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja fir-rigward tal-adozzjoni tar-Regoli ta’ Proċedura tal-Kunsill ta’ Sħubija, tal-Kumitat ta’ Sħubija, is-sottokumitati u korpi oħra stabbiliti mill-Kunsill ta’ Sħubija, kif ukoll l-istabbiliment tal-lista ta’ sottokumitati, għall-applikazzjoni tal-imsemmi ftehim bl-eċċezzjoni tat-Titolu II tagħha, hija bbażata fuq l-abbozz ta’ deċiżjoni tal-Kunsill ta’ Sħubija. Bl-istess mod, l-Artikolu 1(1) tad-Deċiżjoni 2020/246 għandu kontenut identiku f’dak li jirrigwarda l-applikazzjoni tat-Titolu II ta’ dan il-ftehim. |
9 |
Il-Kummissjoni esprimiet oġġezzjonijiet f’dikjarazzjoni inkluża fil-minuti tal-laqgħa tal-Kunsill, billi sostniet li ż-żieda tal-Artikolu 37 TUE bħala bażi legali għad-Deċiżjoni 2020/246 u l-qsim tal-att tal-Kunsill f’żewġ deċiżjonijiet kienu illegali. Ir-Repubblika Ċeka inkludiet ukoll fil-minuti dikjarazzjoni tal-laqgħat tal-Coreper u tal-Kunsill, li tipprovdi li l-imsemmija introduzzjoni kienet żbaljata fid-dawl tas-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan) (C‑244/17, EU:C:2018:662). Bl-istess mod, l-Ungerija esprimiet riżervi fir-rigward tal-adozzjoni ta’ żewġ deċiżjonijiet distinti. Dawn iż-żewġ Stati Membri astjenew milli jivvotaw fl-okkażjoni tal-adozzjoni tad-deċiżjonijiet ikkontestati. |
It-talbiet tal-partijiet
10 |
Il-Kummissjoni titlob li l-Qorti tal-Ġustizzja tannulla d-deċiżjonijiet ikkontestati, iżżomm l-effetti tagħhom u tikkundanna lill-Kunsill għall-ispejjeż. |
11 |
Il-Kunsill jitlob li r-rikors jiġi miċħud u li l-Kummissjoni tiġi kkundannata tbati l‑ispejjeż. Sussidjarjament, fil-każ ta’ annullament tad-deċiżjonijiet ikkontestati, huwa jitlob li l-Qorti tal-Ġustizzja żżomm l-effetti tagħha. |
12 |
Permezz ta’ deċiżjonijiet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal‑25 ta’ Awwissu 2020 u tal‑25 ta’ Settembru 2020, ir-Repubblika Ċeka u r-Repubblika Franċiża ġew ammessi, rispettivament, sabiex jintervjenu insostenn tat-talbiet tal-Kummissjoni u tal-Kunsill. |
Fuq ir-rikors
13 |
Il-Kummissjoni tinvoka żewġ motivi bbażati, l-ewwel wieħed, fuq ir-rikors żbaljat għall-Artikolu 37 TUE bħala bażi legali sostantiva tad-Deċiżjoni 2020/246 u, it-tieni wieħed, fuq il-qsim illegali, bl-adozzjoni tad-deċiżjonijiet ikkontestati, tal-att li jikkonċerna l-pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja f’żewġ deċiżjonijiet separati. |
Fuq l-ewwel motiv
L-argumenti tal-partijiet
14 |
Permezz tal-ewwel motiv tagħha, il-Kummissjoni, sostnuta mir-Repubblika Ċeka, tilmenta li l-Kunsill inkluda l-Artikolu 37 TUE u t-tieni subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE, fil-bażi legali tad-Deċiżjoni 2020/246 li twassal għalhekk għall-applikazzjoni tar-regola ta’ vot unanimu mill-Kunsill. Skont il-Kummissjoni, ir-rabtiet mal-politika barranija u ta’ sigurtà komuni (PESK) li għandu t-Titolu II tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja ma humiex suffiċjenti sabiex jiġġustifikaw din l-inklużjoni. |
15 |
Insostenn ta’ dan il-motiv, il-Kummissjoni ssostni li Deċiżjoni tal-Kunsill skont l-Artikolu 218(9) TFUE, dwar l-implimentazzjoni ta’ ftehim internazzjonali fl-intier tiegħu, għandha tiġi adottata b’maġġoranza kkwalifikata meta ċ-ċentru ta’ gravità tal-imsemmi ftehim ikun jinsab f’qasam li għalih il-bażijiet legali sostantivi jeħtieġu tali maġġoranza. Għalhekk, l-għażla tal-bażi legali għandha tkun ibbażata fuq elementi oġġettivi li jistgħu jkunu suġġetti għal stħarriġ ġudizzjarju, b’mod partikolari fuq il-kontenut u l-għan tal-att ikkonċernat. |
16 |
F’dan il-kuntest, għalkemm għanijiet ġenerali jistgħu jiġu stabbiliti fil-preambolu jew fl-artikoli inizjali tal-att inkwistjoni, hija l-portata tal-obbligi effettivament previsti sabiex jintlaħqu l-għanijiet inkwistjoni u l-predominanza ta’ ċerti suġġetti koperti li huma determinanti sabiex jiġi ddefinit il-qasam li jaqa’ taħtu. Meta l-att li l-adozzjoni tiegħu hija prevista jikkonċerna, b’mod ġenerali, il-funzjonament ta’ korpi maħluqa abbażi ta’ ftehim internazzjonali, il-qasam li taħtu jaqa’ l-imsemmi att għandu jiġi evalwat fid-dawl tal-ftehim kollu kemm hu. Il-prattika ta’ istituzzjoni li tmur kontra dawn ir-regoli ma tistax tbiddel dawn ir-regoli jew tiġġustifika derogi. |
17 |
Issa, f’dan il-każ, skont il-Kummissjoni, il-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja jikkonċerna prinċipalment il-kummerċ u l-kooperazzjoni fl-iżvilupp kif ukoll il-kummerċ fis-servizzi tat-trasport, li għalihom hija ddedikata l-parti l-kbira tad-dispożizzjonijiet ta’ dan il-ftehim. Ir-rabtiet mal-PESK li għandhom id-disa’ artikoli li jifformaw it-Titolu II ta’ dan il-ftehim huma purament anċillari għal dawn il-komponenti u ma humiex importanti biżżejjed sabiex jiġġustifikaw l-użu ta’ bażi legali sostantiva distinta. |
18 |
Mill-bqija, dawn id-disa’ artikoli huma, fil-kontenut u fin-numru, paragunabbli mad-dispożizzjonijiet tal-Ftehim ta’ Sħubija mar-Repubblika tal-Kazakistan eżaminati fil-kawża li tat lok għas-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan) (C‑244/17, EU:C:2018:662), li l-Qorti tal-Ġustizzja ma qisitx suffiċjenti sabiex tkun iġġustifikata ż-żieda ta’ bażi legali sostantiva speċifika relatata mal-PESK u t-titoli taż-żewġ ftehimiet li jistgħu jintrabtu mal-PESK jistabbilixxu, fi kwalunkwe każ, l-istess livell limitat ta’ impenn. |
19 |
Barra minn hekk, is-sempliċi fatt li l-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja ġie konkluż f’kuntest ġeopolitiku kumpless, ikkaratterizzat mill-kunflitt ta’ Nagorno‑Karabakh, ma jiġġustifikax li dan il-ftehim jingħata dimensjoni marbuta mal-PESK li ma tirriżultax mill-kontenut tiegħu. |
20 |
Ir-Repubblika Ċeka taqbel mal-konklużjonijiet tal-Kummissjoni. Skont dan l-Istat Membru, l-għanijiet marbuta mal-PESK fil-kuntest tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja jistgħu wkoll jiġu integrati fil-kuntest tal-politika ta’ kooperazzjoni fl-iżvilupp kif ukoll tal-kummerċ. Barra minn hekk, il-kumulu ta’ diversi dispożizzjonijiet f’bażi legali sostantiva għandu jibqa’ l-eċċezzjoni. Fid-dawl tal-importanza kwalitattiva u kwantitattiva dgħajfa tal-elementi tat-Titolu II ta’ dan il-ftehim li jistgħu jintrabtu mal-PESK, tali eċċezzjoni ma hijiex iġġustifikata f’dan il-każ. |
21 |
Fid-difiża tiegħu, il-Kunsill jallega li l-għanijiet ta’ ftehim internazzjonali huma essenzjali sabiex tiġi stabbilita r-relazzjoni bejn id-dispożizzjonijiet li jittrattaw politika differenti, peress li l-kontenut tal-imsemmi ftehim għandu jiġi eżaminat biss fit-tieni lok. Issa, f’dan il-każ, l-argumenti tal-Kummissjoni ma jikkunsidrawx biżżejjed l-għanijiet tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja. Fil-fatt, l-analiżi tal-għanijiet ta’ dan il-ftehim u l-kontenut tat-Titolu II tiegħu juru li d-dispożizzjonijiet marbuta mal-PESK ma humiex anċillari meta mqabbla mal-oqsma tal-kummerċ u tal-kooperazzjoni fl-iżvilupp, iżda jikkostitwixxu komponent indipendenti ta’ dan il-ftehim. |
22 |
F’dan ir-rigward, il-Kunsill isostni li, b’differenza mill-Ftehim ta’ Sħubija inkwistjoni fis-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan) (C‑244/17, EU:C:2018:662), il-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja jinkludi tal-inqas għan sostantiv supplimentari, jiġifieri dak li tissaħħaħ is-sħubija politika komprensiva (Artikolu 1(a)) u li jiġi promoss l-iżvilupp ta’ relazzjonijiet politiċi mill-qrib bejn il-partijiet (Artikolu 1(b)). |
23 |
Minn dan il-Kunsill jiddeduċi li l-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja ma huwiex sempliċi strument fil-qasam tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp u tal-kummerċ. Fil-fatt, l-Artikolu 3 tiegħu jittraduċi wħud mill-għanijiet ġenerali msemmija fl-Artikolu 1 tiegħu f’numru ta’ għanijiet iktar preċiżi segwiti speċifikament mid-dispożizzjonijiet tat-Titolu II dwar id-djalogu politiku, ir-riformi interni u l-kooperazzjoni fil-qasam tal-PESK. Issa, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja ma jirriżultax li dispożizzjonijiet li jipprevedu kooperazzjoni fil-forma ta’ djalogu politiku ma jistgħux jikkostitwixxu tali implimentazzjoni tal-għanijiet tal-PESK. |
24 |
Barra minn hekk, fir-rigward tal-argument tal-Kummissjoni li kważi d-dispożizzjonijiet kollha tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja jaqgħu f’oqsma mhux marbuta mal-PESK, il-Kunsill josserva li l-kriterju dwar id-daqs tat-Titolu II ma huwiex relatat mal-għan jew mal-kontenut tal-miżuri adottati, b’tali mod li ma jistax ikun determinanti għall-għażla tal-bażi legali tal-azzjoni tal-Unjoni. B’mod partikolari, dan il-kriterju huwa irrilevanti għall-finijiet tal-evalwazzjoni tar-relazzjoni bejn id-dispożizzjonijiet ikkonċernati u l-partijiet l-oħra tal-ftehim. |
25 |
Ir-Repubblika Franċiża, li tintervjeni insostenn tal-argumenti tal-Kunsill, tosserva li d-determinazzjoni tal-għanijiet imfittxija minn att għandha ssir billi jiġi analizzat il-kontenut tiegħu u li, fl-istess ħin, l-eżami ta’ dan il-kontenut għandu jsir fid-dawl tal-għan aħħari tal-imsemmi att. Dan l-approċċ huwa iktar u iktar importanti meta l-att jaqa’ parzjalment taħt il-PESK, peress li din hija suġġetta għal regoli u għal proċeduri speċifiċi skont l-Artikolu 24(1) TUE. Għalhekk, l-inferjorità kwantitattiva tad-dispożizzjonijiet li jirrigwardaw il-PESK ma tistax, fil-preżenza ta’ għanijiet li jaqgħu b’mod ċar taħtha, tippermetti li jiġi konkluż li din tal-aħħar hija biss anċillari meta mqabbla mal-politiki l-oħra involuti. Fil-fatt, kooperazzjoni ekonomika teħtieġ, min-natura tagħha, numru ikbar ta’ preċiżazzjonijiet għall-implimentazzjoni tagħha milli l-istabbiliment ta’ djalogu politiku. |
26 |
Il-kuntest tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja għandu wkoll jittieħed inkunsiderazzjoni u juri, huwa wkoll, li dan il-ftehim jaqa’ taħt il-PESK, peress li dan ġie konkluż f’kuntest politiku u ta’ sigurtà speċifiku ikkaratterizzat minn kriżijiet reġjonali, bħall-kunflitt fin-Nagorno-Karabakh. |
Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
27 |
Preliminarjament, għandu jitfakkar li l-Artikolu 218 TFUE, sabiex jiġu ssodisfatti rekwiżiti ta’ kjarezza, ta’ koerenza u ta’ raġonevolezza, jipprevedi proċedura unifikata u ta’ portata ġenerali li tirrigwarda, b’mod partikolari, in-negozjar u l-konklużjoni ta’ ftehimiet internazzjonali li l-Unjoni hija kompetenti tikkonkludi fl-oqsma ta’ azzjoni tagħha, inkluża l-PESK, sakemm it-Trattati ma jipprevedux proċeduri speċjali (sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punt 21 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
28 |
Fir-rigward tal-Artikolu 218(9) TFUE, dan jipprevedi proċedura ssemplifikata għall-finijiet, b’mod partikolari, tad-definizzjoni tal-pożizzjonijiet li għandhom jiġu adottati f’isem l-Unjoni għall-parteċipazzjoni tagħha fl-adozzjoni, fi ħdan l-istanza deċiżjonali stabbilita bil-ftehim internazzjonali kkonċernat, ta’ atti li jirriżultaw mill-applikazzjoni jew mill-implimentazzjoni ta’ dan tal-aħħar. Madankollu minn qari konġunt tal-paragrafi 6, 9 u 10 tal-Artikolu 218 TFUE jirriżulta li din is-semplifikazzjoni, li tapplika biss fir-rigward ta’ atti li ma jikkompletawx jew li ma jbiddlux il-qafas istituzzjonali tal-ftehim, tikkonsisti esklużivament f’limitazzjoni tal-parteċipazzjoni tal-Parlament Ewropew (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punti 25 u 26). |
29 |
Peress li, min-naħa l-oħra, l-Artikolu 218(9) TFUE ma jipprevedi ebda regola ta’ vot għall-adozzjoni mill-Kunsill tal-kategoriji ta’ deċiżjonijiet li huwa jsemmi, huwa b’riferiment għall-Artikolu 218(8) TFUE li r-regola ta’ vot applikabbli għandha, f’kull każ inkwistjoni, tiġi ddeterminata. Fid-dawl tal-użu, minn naħa, tal-espressjoni “tul il-proċedura kollha”, fl-ewwel subparagrafu tal-imsemmija dispożizzjoni, u, min-naħa l-oħra, tat-terminu “[m]adankollu”, fil-bidu tat-tieni subparagrafu tal-imsemmija dispożizzjoni, għandu jiġi kkunsidrat li, bħala regola ġenerali, il-Kunsill għandu jiddeċiedi b’maġġoranza kkwalifikata u li huwa biss unikament fil-każijiet esposti fit-tieni subparagrafu li huwa għandu jiddeċiedi b’unanimità. F’dawn iċ-ċirkustanzi, ir-regola ta’ vot applikabbli għandha, f’kull każ inkwistjoni, tiġi ddeterminata skont jekk taqax jew le taħt dawn l-aħħar każijiet. |
30 |
B’hekk, fir-rigward ta’ deċiżjoni li permezz tagħha l-Kunsill jistabbilixxi l-pożizzjoni li għandha tiġi adottata f’isem l-Unjoni f’istanza stabbilita permezz ta’ ftehim internazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-okkażjoni tiddeċiedi li, fl-ipoteżi fejn tali deċiżjoni ma tikkorrispondi għal ebda wieħed mill-każijiet speċifiċi fejn it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE jirrikjedi vot bl-unanimità, huwa, bħala prinċipju, konformement mad-dispożizzjonijiet magħquda tal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 218(8) u tal-Artikolu 218(9) TFUE, billi jiddeċiedi permezz tal-maġġoranza kkwalifikata, li l-Kunsill għandu jadotta l-imsemmija deċiżjoni (sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punt 27 u l-ġurisprudenza ċċitata]. |
31 |
Fl-ewwel wieħed minn dawn il-każijiet, it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE jeżiġi li deċiżjoni skont il-paragrafu 9 ta’ dan l-artikolu tiġi adottata b’unanimità meta din tkun taqa’ taħt qasam li fih l-unanimità hija meħtieġa għall-adozzjoni ta’ att tal-Unjoni. F’dan il-kuntest, sabiex jiġi ddeterminat jekk deċiżjoni adottata fil-kuntest iddefinit fl-Artikolu 218(9) TFUE effettivament tittrattax tali qasam, hemm lok li jsir riferiment għall-bażi legali sostantiva tagħha (sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punt 35). |
32 |
Issa, skont ġurisprudenza stabbilita, l-għażla tal-bażi legali ta’ att tal-Unjoni għandha tkun ibbażata fuq elementi oġġettivi li jistgħu jkunu suġġetti għal stħarriġ ġudizzjarju, li fosthom hemm l-iskop u l-kontenut ta’ dan l-att (sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punt 36 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
33 |
F’dan ir-rigward, kuntrarjament għal dak li jsostni essenzjalment il-Kunsill u hekk kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punti 28 u 29 tal-konklużjonijiet tiegħu, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja bl-ebda mod ma jirriżulta li wieħed minn dawn il-kriterji jipprevali fuq l-ieħor. Fil-fatt, huwa billi wieħed jibbaża ruħu fuq l-elementi oġġettivi identifikabbli kollha relatati ma’ wieħed jew l-ieħor minn dawn il-kriterji li għandu, f’kull każ speċifiku, jiġi ddeterminat il-qasam li taħtu jaqa’ att. |
34 |
Jekk l-eżami ta’ att tal-Unjoni juri li dan tal-aħħar għandu għan doppju jew li għandu komponent doppju u jekk wieħed minn dawn jista’ jiġi identifikat bħala dak prinċipali jew predominanti, filwaqt li l-ieħor huwa biss anċillari, l-att għandu jkun ibbażat fuq bażi legali waħda, jiġifieri dik meħtieġa mill-għan jew mill-komponent prinċipali jew predominanti. Huwa biss eċċezzjonalment, jekk jiġi stabbilit li l-att għandu diversi għanijiet jew għandu diversi komponenti, li jkunu marbuta b’mod inseparabbli, mingħajr ma wieħed ikun anċillari għall-ieħor, li tali att għandu jkun ibbażat fuq id-diversi bażijiet legali korrispondenti (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punt 37 u l-ġurisprudenza ċċitata). Il-kumulu ta’ żewġ bażijiet legali huwa mandankollu eskluż meta l-proċeduri previsti għal kull waħda minn dawn il-bażi jkunu inkompatibbli (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas‑6 ta’ Novembru 2008, Il‑Parlament vs Il‑Kunsill, C‑155/07, EU:C:2008:605, punt 37). |
35 |
B’hekk, bħal fil-każ tad-deċiżjonijiet dwar il-konklużjoni ta’ ftehim internazzjonali mill-Unjoni, deċiżjoni li permezz tagħha l-Kunsill jistabbilixxi l-pożizzjoni li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni f’korp stabbilit minn ftehim, skont l-Artikolu 218(9) TFUE, u li tirrigwarda esklużivament qasam li għalih hija meħtieġa l-unanimità, għandha, b’deroga mir-regola ġenerali tal-maġġoranza kkwalifikata, prevista fl-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE, bħala prinċipju tiġi adottata b’unanimità, konformement mat-tieni subparagrafu ta’ din id-dispożizzjoni. Dan huwa l-każ fir-rigward tal-PESK fejn l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 31(1) TUE jipprevedi b’mod partikolari li d-deċiżjonijiet li jaqgħu taħt il-Kapitolu 2 tat-Titolu V tat-Trattat UE għandhom jittieħdu bl-unanimità, b’eċċezzjoni tal-każijiet fejn l-imsemmi kapitolu jipprovdi mod ieħor. Għall-kuntrarju, jekk tali deċiżjoni tinkludi diversi komponenti jew għandha diversi għanijiet, li wħud minnhom jaqgħu taħt il-PESK, ir-regola ta’ vot applikabbli għall-adozzjoni tagħha għandha tiġi ddeterminata fir-rigward tal-għan jew tal-komponent prinċipali jew predominanti tagħha. B’hekk, jekk l-għan jew il-komponent prinċipali jew predominanti tad-deċiżjoni jaqa’ taħt qasam li fir-rigward tiegħu l-unanimità ma hijiex meħtieġa għall-adozzjoni ta’ att tal-Unjoni, l-imsemmija deċiżjoni għandha, konformement mal-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE, tiġi adottata b’maġġoranza kkwalifikata (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punt 38). |
36 |
Huwa fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet esposti fil-punti 27 sa 35 ta’ din is-sentenza li għandu jiġi eżaminat jekk id-deċiżjonijiet ikkontestati jaqgħux taħt qasam, bħall-PESK, li għalih hija meħtieġa l-unanimità jew jekk dawn jaqgħux fil-kuntest tal-politiki tal-Unjoni li għalihom għandha bħala prinċipju tittieħed deċiżjoni b’maġġoranza kkwalifikata, b’mod partikolari fl-oqsma tat-trasport, tal-politika kummerċjali komuni u tal-kooperazzjoni għall-iżvilupp, fis-sens tal-Artikoli 91, 207 u 209 TFUE. |
37 |
F’dan ir-rigward, id-deċiżjonijiet ikkontestati ġew adottati sabiex tiġi stabbilita l-pożizzjoni li għandha tiġi adottata f’isem l-Unjoni fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja dwar l-adozzjoni tar-Regolamenti ta’ Proċedura tal-Kunsill ta’ Sħubija, tal-Kumitat ta’ Sħubija, tas-sottokumitati u ta’ korpi oħra stabbiliti mill-Kunsill ta’ Sħubija, u l-istabbiliment tal-lista tas-sottokumitati, għall-applikazzjoni tal-imsemmi ftehim. B’mod partikolari, id-Deċiżjoni 2020/245 tikkonċerna l-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja kollu, bl-eċċezzjoni tat-Titolu II tiegħu, filwaqt li d-Deċiżjoni 2020/246 tirrigwarda biss dan it-Titolu II. |
38 |
Madankollu għandu jiġi ppreċiżat li, minkejja li dawn id-deċiżjonijiet jikkonċernaw formalment titoli differenti tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja, il-qasam li jaqgħu taħtu u, għaldaqstant, il-bażi legali sostantiva tal-azzjoni esterna tal-Unjoni inkwistjoni, għandhom jiġu evalwati fid-dawl ta’ dan il-ftehim kollu kemm hu. |
39 |
Fil-fatt, id-deċiżjonijiet ikkontestati jikkonċernaw, b’mod ġenerali, il-funzjonament tal-istanzi internazzjonali maħluqa abbażi tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja. |
40 |
Issa, kif osserva essenzjalment l-Avukat Ġenerali fil-punt 43 tal-konklużjonijiet tiegħu, l-adozzjoni ta’ żewġ deċiżjonijiet distinti tal-Kunsill, ibbażati fuq bażijiet legali differenti, iżda li huma intiżi li jistabbilixxu l-pożizzjoni unika li għandha tittieħed f’isem l-Unjoni dwar il-funzjonament tal-korpi stabbiliti minn dan il-ftehim, tista’ tkun iġġustifikata biss jekk il-ftehim, ikkunsidrat fl-intier tiegħu, jinkludi komponenti distinti li jikkorrispondu għall-bażijiet legali differenti użati għall-adozzjoni tal-imsemmija deċiżjonijiet. |
41 |
Fir-rigward, l-ewwel, tal-kontenut tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja, huwa minnu li t-Titolu II ta’ dan, intitolat, “Djalogu u Riforma Politiċi; Kooperazzjoni fil-Qasam tal-Politika Estera u ta’ Sigurtà”, u li fih hemm l-Artikoli 3 sa 11 tal-imsemmi ftehim, jinkludi dispożizzjonijiet li jikkonċernaw il-promozzjoni tad-djalogu politiku fil-qasam tas-sigurtà u, sussegwentement, jittratta kwistjonijiet li jistgħu jkunu marbuta mal-PESK. |
42 |
B’hekk, l-Artikolu 3 tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja jfakkar l-għanijiet tad-djalogu politiku u jelenka, fil-paragrafu 2 tiegħu, il-ħdax-il għan segwiti fil-kuntest ta’ dan id-djalogu, li fosthom hemm it-tisħiħ tas-sħubija politika, il-promozzjoni tal-paċi, tal-istabbiltà u tas-sigurtà internazzjonali, it-tisħiħ tal-kooperazzjoni fil-qasam tal-ġestjoni tal-kriżijiet, it-tisħiħ tal-kooperazzjoni fil-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-armi, it-tisħiħ tal-osservanza tal-prinċipji demokratiċi, tal-Istat tad-dritt u tad-drittijiet tal-bniedem u tal-libertajiet fundamentali, l-iżvilupp tad-djalogu u t-tisħiħ tal-kooperazzjoni fil-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-armi, it-tisħiħ tal-kooperazzjoni fil-qasam tas-sigurtà u tad-difiża kif ukoll l-iżvilupp ta’ relazzjonijiet tajba ta’ viċinat. |
43 |
Barra minn hekk, l-Artikolu 4 ta’ dan il-ftehim, intitolat “Riforma domestika”, jelenka serje ta’ għanijiet ġenerali mfittxija mill-kooperazzjoni tal-partijiet f’dan il-ftehim, fosthom l-iżvilupp, il-konsolidazzjoni u ż-żieda tal-istabbiltà u tal-effikaċja tal-istituzzjonijiet demokratiċi u tal-Istat tad-dritt, kif ukoll il-fatt li jiġi ggarantit ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u tal-libertajiet fundamentali. |
44 |
Min-naħa tiegħu, l-Artikolu 5 tal-imsemmi ftehim, intitolat “Politika estera u ta’ sigurtà”, jipprevedi, fil-paragrafu 1 tiegħu li “[i]l-Partijiet għandhom jintensifikaw id-djalogu u l-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tal-[PESK], fir-rikonoxximent tal-importanza li r-Repubblika tal-Armenja tagħti lill-parteċipazzjoni tagħha f’organizzazzjonijiet internazzjonali u formati ta’ kooperazzjoni kif ukoll l-obbligi eżistenti tagħha li joħorġu minnhom, u għandhom jindirizzaw kwistjonijiet partikolari ta’ prevenzjoni ta’ kunflitt u ġestjoni tal-kriżijiet, tnaqqis tar-riskju, ċibersigurtà, riforma tas-settur tas-sigurtà, stabbiltà reġjonali, diżarm, nonproliferazzjoni, kontroll tal-armi u l-kontroll tal-esportazzjoni”. Dan l-istess Artikolu 5 jippreċiża, fil-paragrafu 2 tiegħu, li “[i]l-Partijiet jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom għall-prinċipji u l-istandards tal-liġi internazzjonali, inklużi dawk minquxa fil-Karta tan-[Nazzjonijiet Uniti] u fl-Att Finali ta’ Ħelsinki tal-[Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa (OSCE)], u l-impenn tagħhom għall-promozzjoni ta’ dawk il-prinċipji fir-relazzjonijiet bilaterali u multilaterali tagħhom”. Fir-rigward tal-Artikoli 6 sa 11 tal-imsemmi ftehim, dawn jaffermaw mill-ġdid l-impenn tal-partijiet għall-prevenzjoni ta’ reati serji ta’ portata internazzjonali, għall-prevenzjoni ta’ kunflitti u ta’ ġestjoni tal-kriżijiet, għall-istabbiltà reġjonali u għar-riżoluzzjoni paċifika tal-kunflitti, għad-diżarm, għall-ġlieda kontra l-kummerċ illegali ta’ armi żgħar u ta’ kalibru żgħir u għall-ġlieda kontra t-terroriżmu, kif ukoll ir-rieda tagħhom ta’ kooperazzjoni u ta’ djalogu f’dawn l-oqsma. |
45 |
Madankollu, il-kwalifika ta’ ftehim bħala ftehim ta’ kooperazzjoni għall-iżvilupp għandha ssir b’kunsiderazzjoni tal-għan essenzjali ta’ dan u mhux skont il-klawżoli partikolari, bil-kundizzjoni li dawn il-klawżoli jkunu jinkludu obbligi ta’ tali portata biss, fl-oqsma speċifiċi li huma jirrigwardaw, jekk dawn l-obbligi jikkostitwixxu fil-verità għanijiet differenti minn dawk tal-kooperazzjoni u tal-iżvilupp (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal‑11 ta’ Ġunju 2014, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill, C‑377/12, EU:C:2014:1903, punt 39, u tal‑14 ta’ Ġunju 2016, Il‑Parlament vs Il‑Kunsill, C-263/14, EU:C:2016:435, punt 47). |
46 |
Issa, għalkemm huwa minnu li d-dispożizzjonijiet tat-Titolu II tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja jirrigwardaw suġġetti li jistgħu jaqgħu taħt il-PESK u jaffermaw mill-ġdid ir-rieda tal-partijiet li jikkollaboraw bejniethom f’dan il-qasam, għandu jiġi kkonstatat, kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punti 65 u 70 tal-konklużjonijiet tiegħu, li dawn l-istess dispożizzjonijiet, li huma ftit meta mqabbla mat-total ta’ 386 artikolu ta’ dan il-ftehim, li l-parti l-kbira tagħhom jikkonċernaw l-oqsma tal-kummerċ u tal-kooperazzjoni fl-iżvilupp, huma limitati essenzjalment għal dikjarazzjonijiet tal-partijiet kontraenti dwar il-programmi tagħhom, fejn jillimitaw ruħhom sabiex jiddeskrivu r-relazzjonijiet eżistenti bejniethom u l-intenzjonijiet komuni tagħhom għall-futur, mingħajr ma jistabbilixxu programm ta’ azzjoni jew ma jiddeterminaw metodi konkreti għall-kooperazzjoni tagħhom. |
47 |
Fir-rigward, it-tieni, tal-għanijiet ta’ dan il-ftehim, minn analiżi sħiħa tal-preambolu tiegħu, tal-għanijiet elenkati fl-Artikolu 1 tiegħu kif ukoll tal-maġġoranza kbira tad-dispożizzjonijiet tiegħu jirriżulta li dan il-ftehim huwa intiż prinċipalment sabiex jistabbilixxi l-qafas tal-kooperazzjoni fil-qasam tat-trasport, tal-kummerċ u tal-iżvilupp bejn l-Unjoni u l-Istati Membri tagħha, minn naħa, u r-Repubblika tal-Armenja, min-naħa l-oħra. |
48 |
B’mod partikolari, l-Artikolu 1 tal-imsemmi ftehim iqassam dawn l-għanijiet f’diversi oġġettivi, li fosthom jinsabu t-tisħiħ tas-sħubija politika u ekonomika komprensiva u l-kooperazzjoni bejn il-partijiet, it-tisħiħ tal-qafas għal djalogu politiku fl-oqsma kollha ta’ interess reċiproku, filwaqt li jiġi promoss l-iżvilupp ta’ relazzjonijiet politiċi fil-qrib bejn il-partijiet, il-kontribuzzjoni għat-tisħiħ tad-demokrazija u għall-istabbiltà politika, ekonomika u istituzzjonali fl-Armenja, il-promozzjoni, iż-żamma u t-tisħiħ tal-paċi u tal-istabbiltà fil-livelli reġjonali kif ukoll internazzjonali, it-tisħiħ tal-kooperazzjoni fil-qasam tal-libertà, is-sigurtà u l-ġustizzja, it-tisħiħ tal-mobbiltà u tal-kuntatti bejn il-popli, l-appoġġ għall-isforzi magħmula mir-Repubblika tal-Armenja sabiex tiżviluppa l-potenzjal ekonomiku tagħha permezz ta’ kooperazzjoni internazzjonali, l-istabbiliment ta’ kooperazzjoni kummerċjali msaħħa u l-istabbiliment tal-kundizzjonijiet neċessarji għal kooperazzjoni dejjem iktar mill-qrib f’oqsma oħra ta’ interess reċiproku. |
49 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-politika tal-Unjoni fil-qasam tal-kooperazzjoni fl-iżvilupp fis-sens tal-Artikolu 208 TFUE, li tikkostitwixxi wieħed mill-komponenti prinċipali tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja, ma hijiex limitata għall-miżuri intiżi direttament għall-qerda tal-faqar, iżda ssegwi wkoll l-għanijiet ġenerali tal-azzjoni esterna tal-Unjoni msemmija fl-Artikolu 21 TUE, bħal dawk, stabbiliti fil-paragrafu 2(c) tiegħu, li tiġi ppreservata l-paċi, li jiġu evitati l-kunflitti u li tissaħħaħ is-sigurtà internazzjonali kif ukoll dak stabbilit fil-paragrafu 2(d) tiegħu, li jikkonsisti fl-appoġġ għall-iżvilupp sostenibbli fuq il-pjan ekonomiku, soċjali u ambjentali tal-pajjiżi f’fażi ta’ żvilupp (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑11 ta’ Ġunju 2014, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill, C‑377/12, EU:C:2014:1903, punt 37). Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja kellha l-okkażjoni li tenfasizza, sa minn qabel id-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Lisbona, li l-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-armi ħfief u ta’ kalibru żgħir tista’ tiġi kkunsidrata bħala li sservi l-għanijiet tal-politika ta’ kooperazzjoni għall-iżvilupp, sa fejn tista’ tikkontribwixxi sabiex jiġu eliminati jew imnaqqsa ostakoli għall-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-pajjiż ikkonċernat (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal‑20 ta’ Mejju 2008, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill, C‑91/05, EU:C:2008:288, punt 68). |
50 |
Barra minn hekk, l-għanijiet previsti mill-kooperazzjoni fl-iżvilupp huma wisgħin fis-sens li l-miżuri neċessarji sabiex jintlaħqu għandhom ikunu jistgħu jikkonċernaw suġġetti speċifiċi differenti. Dan huwa l-każ b’mod partikolari fil-każ ta’ ftehim li jistabbilixxi l-qafas ta’ din il-kooperazzjoni (sentenza tat‑3 ta’ Diċembru 1996, Il‑Portugall vs Il‑Kunsill, C‑268/94, EU:C:1996:461, punt 37). |
51 |
F’dan il-kuntest, li jinħtieġ li ftehim ta’ kooperazzjoni għall-iżvilupp ikun ukoll ibbażat fuq dispożizzjoni differenti minn dik relatata ma’ din il-politika kull darba li taffettwa suġġett speċifiku huwa, fil-prattika, ta’ natura li jxejjen is-sustanza tal-kompetenza u l-proċedura previsti f’din l-aħħar dispożizzjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat‑3 ta’ Diċembru 1996, Il‑Portugall vs Il‑Kunsill, C‑268/94, EU:C:1996:461, punt 38, u tal‑11 ta’ Ġunju 2014, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill, C‑377/12, EU:C:2014:1903, punt 38). |
52 |
F’dan il-każ, l-Artikolu 1 tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja jesprimi r-rieda tal-partijiet li “jsaħħu l-qafas għal djalogu politiku” li huma għandhom l-intenzjoni li jżommu, filwaqt li l-Artikolu 3(2) ta’ dan il-ftehim jispeċifika l-għanijiet ta’ dan id-djalogu billi jelenka sensiela ta’ għanijiet iktar speċifiċi. Kif isostni l-Kunsill, uħud minn dawn l-għanijiet speċifiċi, b’mod partikolari dak stabbilit fl-Artikolu 3(2)(b) tal-imsemmi ftehim, li jikkonsisti fiż-żieda tal-effikaċja tal-kooperazzjoni fil-qasam tal-politika barranija u tas-sigurtà, jistgħu jkunu marbuta mal-PESK. Madankollu, l-elenkar ta’ dawn l-għanijiet speċifiċi ma huwa, kif ġie enfasizzat essenzjalment fil-punt 46 ta’ din is-sentenza, akkumpanjat minn ebda programm ta’ azzjoni jew modalitajiet konkreti ta’ kooperazzjoni f’dan il-qasam, li huma ta’ natura li jistabbilixxu li l-PESK tikkostitwixxi wieħed mill-komponenti distinti ta’ dan l-istess ftehim, b’mod marġinali għall-aspetti marbuta mal-kummerċ u mal-kooperazzjoni fl-iżvilupp. |
53 |
Fid-dawl tal-kunċett wiesa’ tal-għanijiet tal-kooperazzjoni fl-iżvilupp fil-kuntest tal-politiki tal-Unjoni, kif imfakkra fil-punti 49 u 50 ta’ din is-sentenza, u tal-fatt li l-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja kollu kemm hu jsegwi prinċipalment għanijiet marbuta mal-kummerċ u mal-kooperazzjoni fl-iżvilupp fir-relazzjoni ma’ dan l-Istat, hemm lok li jiġi kkunsidrat li l-komponenti prinċipali ta’ dan il-ftehim li huma l-politika kummerċjali komuni, il-kummerċ tas-servizzi ta’ trasport u l-kooperazzjoni għall-iżvilupp jinkludu l-elementi ta’ djalogu politiku li huma marbuta mal-PESK li huwa jinkludi, b’mod li din tal-aħħar ma tistax tiġi kkunsidrata bħala li tikkostitwixxi komponent distint ta’ dan il-ftehim iżda hija, għall-kuntrarju anċillari għall-imsemmija komponenti prinċipali msemmija iktar ’il fuq (ara, b’analoġija, is-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punt 46). |
54 |
Barra minn hekk, il-kuntest li jaqa’ fih att jista’ ċertament jittieħed ukoll inkunsiderazzjoni sabiex tiġi ddeterminata l-bażi legali tiegħu (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑18 ta’ Diċembru 2014, Ir‑Renju Unit vs Il‑Kunsill, C‑81/13, EU:C:2014:2449, punt 38 u l-ġurisprudenza ċċitata). F’dan ir-rigward, ir-Repubblika Franċiża tenfasizza b’mod partikolari l-kuntest li jirrappreżenta l-kunflitt ta’ Nagorno-Karabakh. Madankollu, għandu jiġi kkonstatat li l-ftehim ta’ sħubija mal-Armenja ma jipprevedi ebda miżura konkreta jew speċifika sabiex tiġi affrontata din is-sitwazzjoni li tinvolvi s-sigurtà internazzjonali. |
55 |
Din il-konstatazzjoni hija kkorroborata mill-fatt li, kif jirriżulta mill-punti 38 sa 40 ta’ din is-sentenza, id-deċiżjonijiet ikkontestati għandhom bħala għan il-funzjonament tal-istanzi internazzjonali maħluqa abbażi ta’ dan il-ftehim, b’mod li dawn id-deċiżjonijiet ma jistgħux jiġu kkunsidrati bħala li jikkonċernaw b’ebda mod il-miżuri konkreti li jistgħu eventwalment jittieħdu abbażi tal-imsemmi ftehim. |
56 |
Minn dak kollu li ntqal iktar ’il fuq jirriżulta li l-elementi jew id-dikjarazzjonijiet ta’ intenzjoni tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja marbuta mal-PESK ma humiex biżżejjed sabiex jikkostitwixxu komponent awtonomu ta’ dan il-ftehim. Għaldaqstant, il-Kunsill żbalja meta għażel l-Artikolu 37 TUE bħala bażi legali sostantiva u t-tieni subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE bħala bażi legali proċedurali tad-Deċiżjoni 2020/246. |
57 |
Għaldaqstant, l-ewwel motiv tal-Kummissjoni għandu jiġi milqugħ u d-Deċiżjoni 2020/246 għandha tiġi annullata. |
58 |
Fir-rigward tad-Deċiżjoni 2020/245, għandu jiġi kkonstatat li, kif jirriżulta mill-premessa 10 u mill-Artikolu 1 tagħha, din ma tikkonċernax il-pożizzjoni li għandha tiġi adottata f’isem l-Unjoni fi ħdan il-Kunsill ta’ Sħubija stabbilit mill-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja sa fejn din il-pożizzjoni tirrigwarda l-applikazzjoni tat-Titolu II ta’ dan il-ftehim. Issa, mill-eżami tal-ewwel motiv jirriżulta li d-dispożizzjonijiet inklużi f’dan it-titolu ma jikkostitwixxux komponent distint tal-imsemmi ftehim, li jimponi fuq il-Kunsill li jibbaża ruħu, fost oħrajn, fuq l-Artikolu 37 TUE u fuq it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 218(8) TFUE sabiex jistabbilixxi din l-istess pożizzjoni. Konformement ma’ dak li ġie espost fil-punt 40 ta’ din is-sentenza, hemm lok għalhekk li jiġi kkonstatat li xejn ma kien jiġġustifika li l-Kunsill jeskludi mis-suġġett tad-Deċiżjoni 2020/245 il-pożizzjoni inkwistjoni, sa fejn din tirrigwarda l-applikazzjoni tat-Titolu II tal-istess ftehim, u jadotta deċiżjoni distinta skont l-Artikolu 218(9) TFUE, li għandha l-għan li tistabbilixxi l-imsemmija pożizzjoni sa fejn din tirrigwarda din l-istess applikazzjoni. Minn dan isegwi li d-Deċiżjoni 2020/245 għandha wkoll tiġi annullata. |
Fuq it-tieni motiv
59 |
Peress li l-ewwel motiv intlaqa’ u d-deċiżjonijiet ikkontestati ġew annullati, ma huwiex neċessarju li jiġi eżaminat it-tieni motiv. |
Fuq iż-żamma tal-effetti tad-deċiżjonijiet ikkontestati
60 |
Il-Kunsill, il-Kummissjoni kif ukoll ir-Repubblika Ċeka jaqblu sabiex jitolbu, fil-każ ta’ annullament tad-deċiżjonijiet ikkontestati, iż-żamma tal-effetti tagħhom, sabiex tiġi evitata kull konsegwenza negattiva għall-implimentazzjoni tal-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja. |
61 |
Skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 264 TFUE, il-Qorti tal-Ġustizzja tista’, jekk tqis li huwa neċessarju, tindika liema mill-effetti ta’ att annullat għandhom jitqiesu li huma definittivi. |
62 |
F’dan ir-rigward, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, fid-dawl tal-motivi relatati maċ-ċertezza legali, l-effetti ta’ tali att jistgħu jinżammu b’mod partikolari meta l-effetti immedjati tal-annullament tagħhom iwassal għal konsegwenzi negattivi gravi għall-partijiet ikkonċernati (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑28 ta’ Lulju 2016, Il‑Kunsill vs Il‑Kummissjoni, C‑660/13, EU:C:2016:616, punt 51). |
63 |
F’dan il-każ, l-annullament tad-deċiżjoni kkontestata mingħajr ma jinżammu fis-seħħ l-effetti tagħha jkun jista’ jfixkel il-funzjonament tal-istanzi stabbiliti mill-Ftehim ta’ Sħubija mal-Armenja, joħloq inċertezza dwar l-impenn tal-Unjoni fir-rigward tal-atti legali adottati mill-istanzi tagħha u jostakola, b’dan il-mod, l-applikazzjoni korretta ta’ dan il-ftehim (ara, b’analoġija, is-sentenza tal‑4 ta’ Settembru 2018, Il‑Kummissjoni vs Il‑Kunsill (Ftehim mal-Kazakistan), C‑244/17, EU:C:2018:662, punt 51 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
64 |
Konsegwentement, hemm lok li jinżammu, għal raġunijiet ta’ ċertezza legali, l-effetti tad-deċiżjonijiet ikkontestati, li l-annullament tagħhom huwa ppronunzjat permezz ta’ din is-sentenza, sakemm il-Kunsill jieħu deċiżjoni ġdida b’mod konformi ma’ din is-sentenza. |
Dwar l-ispejjeż
65 |
Skont l-Artikolu 138(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-parti li titlef il-kawża għandha tbati l-ispejjeż, jekk dawn ikunu ntalbu. Peress li l-Kunsill tilef, hemm lok li huwa jiġi ordnat ibati l-ispejjeż kif mitlub mill-Kummissjoni. |
66 |
Skont l-Artikolu 140(1) tar-Regoli tal-Proċedura, l-Istati Membri intervenjenti fil-kawża għandhom ibatu l-ispejjeż tagħhom stess. Għaldaqstant, hemm lok li jiġi deċiż li r-Repubblika Franċiża u r-Repubblika Ċeka jbatu l-ispejjeż tagħhom. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi: |
|
|
|
|
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: l-Ingliż.