1.

Fl‑2015, sabiex jiġu ggarantiti l-obbligi adottati fil-qafas ta’ kuntratt pubbliku konkluż fil-Polonja għall-kostruzzjoni ta’ taqsima ta’ triq prinċipali, l-impriżi li ngħataw il-kuntratt ippreżentaw, quddiem l‑awtorità kontraenti Pollakka, garanziji sottoskritti minn kumpannija tal-assigurazzjoni Bulgara.

2.

Snin wara, l-impriżi rebbieħa talbu, mingħajr ebda suċċess, lil qorti Pollakka sabiex b’mod provviżorju u kawtelatorju, timpedixxi lill‑awtorità kontraenti milli tagħmel użu minn dawn il-garanziji. Huma ppreżentaw talba simili quddiem il-qrati Bulgari, li ċaħduha fl-ewwel istanza u laqgħuha fl-appell.

3.

Quddiem il-Varhoven kasatsionen sad (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, il-Bulgarija), l-awtorità kontraenti Pollakka ppreżentat appell ta’ kassazzjoni. Fl-appell għandu jiġi ddeterminat, fost oħrajn, jekk, fid-dawl tal-Artikolu 35 tar-Regolament (UE) Nru 1215/2012 ( 2 ), il‑qrati Bulgari għandhomx ġurisdizzjoni internazzjonali sabiex jadottaw il-miżuri provviżorji u kawtelatorji mitluba ( 3 ).

4.

Sakemm ma iniex sejjer żbaljat, sa issa, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet darba biss fir-rigward ta’ dan l-artikolu ( 4 ). Madankollu, is‑sentenzi mogħtija abbażi tal-istrumenti preċedenti ( 5 ) jixħtu d-dawl fuq id-domandi tal-qorti tar-rinviju mingħajr ma jiddeċiedu dwarhom.

5.

Skont l-indikazzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja, dawn il‑konklużjonijiet ser jirrigwardaw biss it-tieni domanda preliminari. Ir‑risposta ser teħtieġ analiżi fil-fond tar-relazzjoni bejn żewġ qrati ta’ Stati Membri differenti — dik adita bit-tilwima fir-rigward tal-mertu u dik li qiegħda tindirizza b’mod esklużiv il-protezzjoni provviżorja u kawtelatorja — f’każijiet transkonfinali, li fihom l-Artikolu 35 jixtieq jevita “preġudizzju lill-partijiet minħabba t-tul tat-termini inerenti f’kull proċedura internazzjonali” ( 6 ).

6.

Il-premessa 33 tiddikjara li:

“Meta miżuri proviżorji, inklużi miżuri kawtolatorji, ikunu ordnati minn qorti li jkollha ġurisdizzjoni fuq is-sustanza tal-kwistjoni, iċ-ċirkolazzjoni libera tagħhom għandha tkun żgurata skont dan ir-Regolament. Madankollu, miżuri proviżorji, inklużi kawtolatorji, li jkunu ġew ordnati mit-tali qorti mingħajr ma l-konvenut ikun irċieva taħrika biex jidher m’għandhomx jiġu rikonoxxuti u eżegwiti skont dan ir-Regolament sakemm is-sentenza li jkun fiha l-miżura ma tkunx ingħatat lill-konvenut qabel l-infurzar. Dan m’għandux jeskludi r-rikonoxximent u l-eżekuzzjoni ta’ tali miżuri skont il-liġi nazzjonali. Meta, miżuri proviżorji, inklużi kawtolatorji, jiġu ordnati minn qorti ta’ Stat Membru li ma jkollhiex ġurisdizzjoni fuq is-sustanza tal-kwistjoni, l-effett ta’ tali miżuri għandu jkun limitat, skont dan ir-Regolament, għat-territorju ta’ dak l-Istat Membru”.

7.

Skont l-Artikolu 2:

“Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament:

8.

L-Artikolu 29, fit-Taqsima “Lis pendens — azzjonijiet relatati”, jipprovdi li:

“1.   Mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 31(2), meta proċedimenti li jinvolvu l-istess kawża ta’ azzjoni u bejn l-istess partijiet ikunu miġjuba quddiem qrati ta’ Stati Membri differenti, kull qorti apparti l-ewwel qorti li jkollha quddiemha l-każ għandha fuq inizjattiva tagħha stess tissospendi l-proċedimenti ta’ quddiemha sa dak iż-żmien li fih tiġi stabbilita l-ġurisdizzjoni tal-ewwel qorti invokata.

2.   Fil-każijiet imsemmija fil-paragrafu 1, fuq talba ta’ qorti li tieħu konjizzjoni tal-kawża, kwalunkwe qorti invokata għandha mingħajr dewmien tinforma lill-ewwel qorti bid-data meta tressqu l-proċedimenti quddiemha skont l-Artikolu 32.

3.   Meta tiġi stabbilita l-ġurisdizzjoni tal-ewwel qorti invokata, kull qorti oħra apparti l-ewwel qorti invokata għandha tastjeni mill-ġurisdizzjoni favur dik il-qorti”.

9.

Skont l-Artikolu 35 (“Miżuri proviżorji, inklużi dawk kawtolatorji”):

“Tista’ ssir talba lill-qrati ta’ Stat Membru għal miżuri proviżorji bħal dawn, inklużi miżuri kawtolatorji, previsti mil-liġi ta’ dak l-Istat Membru, anki jekk, il-qrati ta’ Stat Membru ieħor ikollhom il-ġurisdizzjoni rigward is-sustanza tal-kwistjoni”.

10.

Skont l-Artikolu 36, fit-Taqsima “Dispożizzjonijiet ġenerali [Rikonoxximent]”:

“1.   Sentenza mogħtija fi Stat Membru għandha tiġi rikonoxxuta fl-Istati Membri l-oħra mingħajr il-bżonn ta’ ebda proċedura speċjali.

[…]”.

11.

L-Artikolu 42(2) jipprovdi li:

“Għall-finijiet tal-eżekuzzjoni fi Stat Membru ta’ sentenza mogħtija fi Stat Membru ieħor li tordna miżura proviżorja, inkluża miżura kawtelatorja, ir-rikorrent għandu jipprovdi lill-awtorità ta’ eżekuzzjoni kompetenti:

12.

L-Artikolu 45(1)(c) jiddikjara li:

“1.   Fuq it-talba ta’ kwalunkwe parti interessata, ir-rikonoxximent ta’ sentenza għandha tiġi rifjutata:

[…]

13.

Għal din il-kawża huma rilevanti l-Artikolu 18 (Immunità tal‑Istati); l-Artikoli 389 sa 396 (Adozzjoni ta’ miżuri provviżorji); l‑Artikoli 397 sa 403 (Miżuri kawtelatorji); u l-Artikoli 274 sa 280 (Rikorsi kontra digrieti).

14.

Billi l-konklużjonijiet tiegħi ser jiffokaw esklużivament fuq l‑interpretazzjoni tal-Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/12, ma huwiex meħtieġ li jiġu traskritti dawn l-artikoli.

15.

Permezz ta’ kuntratt bid-data tat-30 ta’ Lulju 2015, l-iSkarb Państwa Rzeczypospolitej Polskiej reprezentowany przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (iktar ’il quddiem, it-“Teżor Pubbliku Pollakk”) ta lill-impriżi TOTO SpA — Costruzioni Generali u Vianini Lavori SpA, li kienu qegħdin jaġixxu bħala konsorzju rreġistrat fl-Italja, il-kostruzzjoni tat-triq prinċipali S‑5 Poznan‑Breslavia, it‑taqsima Poznan A2, Gluchovo‑Wronczyn.

16.

Il-partijiet inkludew klawżola fil-kuntratt, il-klawżola 20.6, li kkonferixxiet il-ġurisdizzjoni sabiex jiġu deċiżi d-differenzi tagħhom lill-qrati tad-domiċilju tal-awtorità kontraenti (jiġifieri, il-qrati Pollakki) ( 8 ).

17.

F’dan l-istess kuntratt, inħarġu l-garanziji Nru 02900100000348 u Nru 02900100000818 sabiex jiġi żgurat, rispettivament, l-issodisfar tal-kuntratt ( 9 ) u l-ħlas eventwali ta’ “penalità konvenzjonali” wara t‑tmiem tax-xogħlijiet ( 10 ). Iż-żewġ garanziji ngħataw mill-kumpannija tal-assigurazzjoni Bulgara Evroins AD u huma rregolati mid-dritt sostantiv Pollakk.

18.

Il-kumpanniji rebbieħa ressqu quddiem is-Sąd Okręgowy w Warszawie (il-Qorti Reġjonali ta’ Varsavja, il-Polonja) talbiet separati għal konstatazzjoni negattiva kontra t-Teżor Pubbliku Pollakk. Huma talbu li jiġi ddikjarat li l-imsemmi teżor pubbliku ma kellux id‑dritt li jitlob il-ħlas tal-penalità konvenzjonali miftiehma peress li ma ġewx issodisfatti r-rekwiżiti għal dan il-ħlas, u lanqas ma kellu d-dritt li jitlob penalità konvenzjonali għad-dewmien fit-tlestija tal-kuntratt li huwa allega ( 11 ).

19.

Bl-istess mod, huma talbu lill-qorti “tadotta miżuri provviżorji li jikkonsistu f’li l-konvenuta, b’mod partikolari, tiġi ordnata ma tużax il‑garanziji Nri 02900100000348 u 02900100000818, mogħtija mill‑kumpannija tal-assigurazzjoni Evroins AD” ( 12 ).

20.

Permezz ta’ digriet tas‑7 ta’ Ġunju 2019, is-Sąd Okręgowy w Warszawie (il-Qorti Reġjonali ta’ Varsavja) irrifjutat li tadotta l-miżuri provviżorji u kawtelatorji mitluba ( 13 ).

21.

Fil‑31 ta’ Lulju 2019, il-kumpanniji rebbieħa talbu mill-ġdid l‑adozzjoni ta’ dawn il-miżuri, din id-darba lis-Sofiyski gradski sad (il‑Qorti tal-Belt ta’ Sofija, il-Bulgarija), insostenn tat-talbiet imressqa quddiem is-Sąd Okręgowy w Warszawie (il-Qorti Reġjonali ta’ Varsavja).

22.

It-talba ġiet miċħuda fl-ewwel istanza, iżda ġiet milqugħa fl‑appell mis-Sofiyski apelativen sad (il-Qorti tal-Appell ta’ Sofija, il‑Bulgarija). Din tal-aħħar ordnat, suġġett għall-għoti ta’ garanzija, l‑iffriżar tal-assi tal-kreditu tat-Teżor Pubbliku Pollakk, li tikkonsisti fil‑garanziji Nru 02900100000348 u Nru 02900100000818, mogħtija favurih mill-kumpannija tal-assigurazzjoni Evroins AD.

23.

It-Teżor Pubbliku Pollakk ippreżenta appell ta’ kassazzjoni quddiem il-Varhoven kasatsionen sad (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, il-Bulgarija). F’dan ir-rikors ippreżenta wkoll ordni ta’ ħlas Ewropea, b’mod konformi mar-Regolament (KE) Nru 1896/2006 ( 14 ), Formola E ( 15 ).

24.

Il-kumpanniji rebbieħa, li kienu opponew l-ordni permezz tal-Formola F tar-Regolament Nru 1896/2006, ippreżentawha fir-risposta għall-appell ta’ kassazzjoni.

25.

F’dan il-kuntest, il-Varhoven kasatsionen sad (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni) qed tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

26.

It-talba għal deċiżjoni preliminari ġiet irreġistrata fil-Qorti tal‑Ġustizzja fil‑5 ta’ Novembru 2020. Hija ġiet miċħuda skont l‑Artikolu 105 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja.

27.

TOTO — Costruzioni Generali y Vianini Lavori, ir-Repubblika tal-Polonja u l-Kummissjoni Ewropea ppreżentaw osservazzjonijiet bil‑miktub. Kollha kemm huma, kif ukoll it-Teżor Pubbliku Pollakk, intervjenew fis-seduta, li nżammet fil‑15 ta’ Lulju 2021.

28.

Kif diġà spjegajt, il-konklużjonijiet tiegħi ser ikunu limitati għat‑tieni domanda preliminari. Din id-domanda, fil-qosor, tikkonċerna r-relazzjoni bejn qrati ta’ Stati Membri differenti li lilhom, skont ir‑Regolament Nru 1215/2012, jintalbu miżuri provviżorji jew kawtelatorji b’mod konsekuttiv.

29.

Ir-risposta għal din id-domanda teħtieġ l-interpretazzjoni tal‑Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/2012, li ser jippermetti d‑determinazzjoni ta’ jekk qorti (f’dan il-każ, qorti Bulgara) li ma jkollhiex ġurisdizzjoni fir-rigward tal-mertu tal-kawża tistax tadotta miżuri provviżorji u kawtelatorji meta l-qorti li jkollha l-ġurisdizzjoni fir-rigward tal-mertu tal-kawża (f’dan il-każ, qorti Pollakka) tkun diġà tat deċiżjoni fuq talba identika.

30.

Qabel ma nissuġġerixxi risposta għal din id-domanda, ser nidentifika xi aspetti ġenerali tar-Regolament Nru 1215/2012 li jistgħu jikkontribwixxu għar-riflessjoni.

31.

Ir-Regolament Nru 1215/2012 jistabbilixxi mezz doppju sabiex jinkisbu miżuri provviżorji u kawtelatorji f’tilwim li jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu:

32.

F’din it-tieni ipoteżi, il-Qorti tal-Ġustizzja tissuġġetta għal ċerti rekwiżiti l-possibbiltà li qorti li ma jkollhiex ġurisdizzjoni sabiex tiġi adita fuq il-mertu, ikollha madankollu l-ġurisdizzjoni sabiex taqta’ kwistjoni kawtelatorja ( 18 ):

33.

Dawn il-kundizzjonijiet huma dovuti għall-fatt li l-Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/2021 jikkonferixxi fuq il-parti li tkun qiegħda tfittex miżuri provviżorji u kawtelatorji vantaġġ xieraq sabiex il-parti l‑oħra titqiegħed f’sitwazzjoni sfavorevoli, billi tiġi preżunta eċċezzjoni għas-sistema ta’ ġurisdizzjoni stabbilita mill-istess regolament. Għaldaqstant, l-interpretazzjoni tiegħu għandha tkun restrittiva ( 22 ).

34.

Barra minn hekk, billi tinfetaħ qorti addizzjonali, l-Artikolu 35 jista’ wkoll jiffavorixxi strateġiji ta’ forum shopping ( 23 ) u ta’ abbuż ( 24 ).

35.

Skont ir-Regolament Nru 1215/2012, is-setgħa tal-qorti li tadotta miżuri provviżorji u kawtelatorji f’konformità mal-Artikolu 35 hija wkoll limitata b’mod sinjifikattiv: l-effett ta’ tali miżuri huwa limitat għat-territorju tal-Istat Membru nnifsu ( 25 ).

36.

Ma għandux jintesa madankollu, li l-ammissibbiltà tal-miżuri provviżorji u kawtelatorji minn qorti oħra għajr qorti adita fuq il-mertu tal‑kawża jew li ser tkun adita ( 26 ) fuqu tissodisfa ħtiġijiet prattiċi speċifiċi ta’ protezzjoni ġudizzjarja provviżorja u kawtelatorja ( 27 ) li huma mifhuma b’mod faċli.

37.

Din id-dispożizzjoni toffri lill-parti interessata l-possibbiltà li tikseb miżura provviżorja u kawtelatorja fl-Istat Membru li fih jinsabu l‑proprjetà jew il-persuna li fuqhom tkun ser tiġi eżegwita l-miżura. B’dan il-mod jiġu evitati l-inkonvenjenti li wieħed ikollu jressaq kawża barra mill-pajjiż, fl-ewwel lok, u li jinkiseb ir-rikonoxximent tas‑sentenza deċiża f’qorti oħra, fit-tieni lok ( 28 ).

38.

Din il-possibbiltà hija iktar u iktar neċessarja billi l-miżuri provviżorji u kawtelatorji ordnati inaudita parte mill-qorti adita fuq il‑mertu (li l-adozzjoni tagħhom tippreżerva l-effett ta’ sorpriża tagħhom) ma humiex awtorizzati, bħala prinċipju ( 29 ), sabiex jiċċirkulaw b’mod liberu ( 30 ) bejn l-Istati Membri skont ir-Regolament Nru 1215/2012 ( 31 ).

39.

L-esklużjoni tal-moviment liberu ta’ dan it-tip ta’ miżuri hija kkanalizzata permezz tad-definizzjoni ta’ “sentenza” fit-tieni paragrafu tal-Artikolu 2(a) tar-Regolament Nru 1215/2012. Fil-prattika, hija tieħu l-forma tar-rekwiżit tal-Artikolu 42(2) tiegħu: l-eżekuzzjoni, fi Stat Membru, tal-miżura provviżorja u kawtelatorja ordnata fi Stat Membru ieħor mill-qorti fit-tilwima prinċipali hija suġġetta għall-preżentazzjoni taċ-ċertifikat tal-Artikolu 53. Dan iċ-ċertifikat jinkludi riferimenti speċifiċi li jakkreditaw il-kwalità tal-qorti u t-taħrika tal-konvenut sabiex jidher jew, fin-nuqqas ta’ dan, in-notifika tal-miżura.

40.

Ma hemmx ġerarkija formali bejn il-qrati disponibbli għar‑rikorrent għall-protezzjoni provviżorja jew kawtelatorja, li jkun jista’ jagħżel bejniethom. Għaldaqstant, jista’ jkun hemm sitwazzjonijiet ta’ proċeduri multipli ta’ protezzjoni provviżorja u kawtelatorja, li għalihom il-leġiżlatur ma ppreveda l-ebda soluzzjoni partikolari b’mod espliċitu.

41.

Ir-Regolament Nru 1215/2012 jinkorpora regola speċifika (l‑Artikolu 35) għall-miżuri provviżorji u kawtelatorji. Jista’ jingħad li b’dan il-mod jikkomplementa s-setgħa naturali tal-qorti li jkollha l‑ġurisdizzjoni fir-rigward tal-mertu sabiex tadottahom. Fl-istess ħin, jiftaħ il-bieb għal proċeduri identiċi quddiem qrati differenti, bir-riskju ta’ sentenzi irrikonċiljabbli bejniethom.

42.

Il-prinċipju ta’ prijorità li, fit-Taqsima “Lis pendens – azzjonijiet relatati” tar-Regolament Nru 1215/2012, jirregola l-pluralità tal‑proċeduri b’identiċità tal-partijiet, tal-għan u tal-kawża skont l‑Artikolu 29, jista’, fil-fehma tiegħi, jiġi estiż għall-fażi kawtelatorja ta’ dawn il-proċeduri ( 32 ).

43.

Skont dan il-prinċipju, il-qorti li quddiemha titressaq it-tieni talba “għandha fuq inizjattiva tagħha stess tissospendi l-proċedimenti ta’ quddiemha sa dak iż-żmien li fih tiġi stabbilita l-ġurisdizzjoni tal-ewwel qorti invokata”. Il-qorti adita bit-tieni talba għandha tiċħad il‑ġurisdizzjoni tagħha favur l-ewwel qorti, ladarba din tal-aħħar tiddikjara li jkollha ġurisdizzjoni ( 33 ).

44.

Bħalma spjegajt, il-koeżistenza ta’ talbiet għal miżuri provviżorji u kawtelatorji quddiem qorti li jkollha l-ġurisdizzjoni fir-rigward tal‑mertu u qorti li ma jkollhiex din il-ġurisdizzjoni (iżda li tkun adita skont l-Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/2012) tagħti lill-parti interessata għażla sabiex tevita d-dewmien li ta’ spiss jiġi assoċjat mal‑importazzjoni fi Stat Membru wieħed tal-miżuri mogħtija f’ieħor.

45.

Minn din il-perspettiva, jista’ jiġi kklassifikat bħala paradossali l-fatt li min jitlob miżura provviżorja u kawtelatorja quddiem qorti oħra preċiżament sabiex jevita d-dewmien tal-ewwel qorti għandu jagħmel dan b’mod esklużiv, skont ir-regola dwar il-lis pendens, fl-Istat tat‑tilwima prinċipali. Dan sempliċiment għaliex it-talba għal din il‑miżura tressqet hemmhekk fl-ewwel lok ( 34 ).

46.

Għall-kuntrarju, ikun konċepibbli li r-regola ġenerali dwar il-lis pendens (l-Artikolu 29 tar-Regolament Nru 1215/2012) titħalla bħala inapplikabbli għall-miżuri provviżorji u kawtelatorji, u li tiġi indirizzata l-problema ta’ żewġ sentenzi irrikonċiljabbli, jekk iwasslu sabiex tingħata sentenza, f’deċiżjoni a posteriori dwar ir-rikonoxximent u l‑eżekuzzjoni tagħhom ( 35 ).

47.

Madankollu nemmen li din is-soluzzjoni tista’ ma tkunx konformi ma’ dan ir-regolament.

48.

Għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja ma ddeċidietx dwar dan il-punt, hija għamlet riferiment f’termini negattivi għall-“multiplikazzjoni ta’ bażijiet ta’ ġurisdizzjoni fir-rigward ta’ l-istess relazzjoni ġuridika, li huwa kontra l-għanijiet tal-Konvenzjoni”, b’rabta mal-Artikolu 24 tal‑Konvenzjoni ta’ Brussell ( 36 ).

49.

Bħalissa, huwa biżżejjed li jingħad li l-eċċezzjonijiet għar-regola dwar il-lis pendens jinsabu fir-regolament innifsu, u li l-ebda waħda minnhom ma tikkorrispondi għal dik deskritta ( 37 ). Il-proposti għat-tibdil dwar dan l-aspett, imwettqa fir-rigward tal-Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/2012, ma sarux fit-test, li jitkellem kontra t-trattament speċjali tal-lis pendens għat-talbiet għal miżuri provviżorji u kawtelatorji fis‑sistema attwali ( 38 ).

50.

Fil-qosor, jiena tal-fehma li r-regola dwar il-lis pendens tal‑Artikolu 29 tar-Regolament Nru 1215/2012 tapplika għat-talbiet għal miżuri provviżorji u kawtelatorji. Hija għandha żewġ konsegwenzi: a) li tingħata prijorità lill-qorti li quddiemha tkun tressqet l-ewwel waħda mit-talbiet kawtelatorji, ladarba jkun ġie ddikjarat li jkollha ġurisdizzjoni; u b) minn dan l-istess mument, il-qorti li quddiemha titressaq it-tieni talba kawtelatorja jkollha tastjeni favur l-ewwel qorti.

51.

Ix-xenarju ta’ miżuri provviżorji u kawtelatorji ordnati minn żewġ qrati (waħda b’ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 24 tal-Konvenzjoni ta’ Brussell u oħra magħżula mill-partijiet sabiex tiddeċiedi dwar il‑mertu) ġie indirizzat mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Italian Leather ( 39 ) fir-rigward tal-Artikolu 27(3) ta’ din il-konvenzjoni.

52.

F’din is-sentenza, il-Qorti tal-Ġustizzja:

53.

L-identiċità bejn l-Artikolu 27(3) tal-Konvenzjoni ta’ Brussell u l-Artikolu 45(1)(c) attwali tar-Regolament Nru 1215/2012 ( 43 ) tfisser li hija meħtieġa l-istess soluzzjoni skont dan tal-aħħar.

54.

Id-dubji tal-qorti tar-rinviju li wasslu għat-tieni domanda preliminari tagħha, kif ukoll għall-allegazzjonijiet tal-partijiet f’dan ir‑rigward, huma bbażati fuq diversi raġunijiet li ser nindirizza f’din l‑ordni:

55.

Il-ġurisdizzjoni tal-qorti tat-tilwima prinċipali, sabiex tadotta miżuri provviżorji u kawtelatorji ma tiddependix minn konnessjoni partikolari bejn l-għan tal-miżura u l-qorti; huwa biżżejjed li jkunu jeżistu ċ-ċirkustanzi li, skont ir-Regolament Nru 1215/2012, jiġġustifikaw l-għoti ta’ ġurisdizzjoni fir-rigward tal-mertu tal-kawża.

56.

Waħda minn dawn iċ-ċirkustanzi hija li l-partijiet ftehmu dwar l‑għażla tal-ġurisdizzjoni permezz ta’ klawżola li tikkonferixxi l‑ġurisdizzjoni esklużiva skont l-Artikolu 25 tar-Regolament Nru 1215/2012.

57.

Madankollu, minħabba li hija bbażata fuq l-awtonomija tar-rieda, huwa leġittimu li jitqiegħed f’dubju l-fatt jekk kwalunkwe ftehim li jikkonferixxi ġurisdizzjoni jiġix estiż awtomatikament għall-miżuri provviżorji u kawtelatorji. Għall-kuntrarju, jista’ jiġi mistoqsi jekk għażla ta’ qorti tipprekludix b’mod sistematiku l-għażla prevista fl‑Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/2012.

58.

Il-Qorti tal-Ġustizzja għadha ma ddeċidietx dwar din il‑problema. Is-sentenza Italian Leather tiċċara, f’kull każ, li l‑ġurisdizzjoni tal-Artikolu 35 tista’ tikkoeżisti ma’ dik ta’ qorti differenti magħżula mill-partijiet sabiex it-tilwima tiġi deċiża b’mod definittiv.

59.

Fil-fehma tiegħi, il-partijiet jistgħu (għall-inqas, ma nsib l-ebda raġuni li tipprevjeni dan) jestendu jew iħassru, b’mod miftiehem, il‑ġurisdizzjoni internazzjonali għall-protezzjoni kawtelatorja meta jkunu f’sitwazzjoni koperta mir-Regolament Nru 1215/2012. Liema tilwim huwa kopert mill-ftehim dwar l-għażla tal-qorti, u liema ma huwiex, hija kwistjoni ta’ interpretazzjoni tal-ftehim li jkunu daħlu fih.

60.

Naturalment, ikun irrakkomandat li l-partijiet jiddikjaraw b’mod espliċitu l-intenzjoni tagħhom li l-klawżola għandha tkopri wkoll il‑protezzjoni kawtelatorja. Fl-assenza ta’ rieda ċara, jista’ jiġi preżunt ( 44 ) li klawżola tal-għażla ta’ qorti redatta f’termini ġenerali testendi l‑kompetenza tal-ġurisdizzjoni magħżula għall-adozzjoni ta’ miżuri provviżorji jew kawtelatorji.

61.

Madankollu, din is-soluzzjoni ma tapplikax għall-esklużjoni tal‑aċċess għal xi qorti ta’ Stat Membru ieħor differenti minn dik miftiehma ( 45 ): ir-rinunzja tal-benefiċċju tal-Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/2012 ma għandhiex tkun preżunta.

62.

F’din il-kawża, il-partijiet, fil-kuntratt tagħhom inkludew klawżola li tindika, f’termini ġenerali, il-qrati Pollakki bħala l‑ġurisdizzjoni kompetenti sabiex isolvu t-tilwim tagħhom, billi l‑Polonja hija s-sede tal-awtorità kontraenti ( 46 ).

63.

Il-qorti tar-rinviju ma tqigħedx f’dubju l-ġurisdizzjoni esklużiva tal-qrati Pollakki għall-mertu tal-kawża; madankollu tistaqsi jekk hijiex ukoll esklużiva fir-rigward tal-protezzjoni kawtelatorja.

64.

L-osservazzjonijiet tal-Gvern Pollakk u tal-kumpanniji rebbieħa ma jikkoinċidux fir-rigward tal-kamp ta’ applikazzjoni tal-għażla tal‑qorti fil-kuntratt ( 47 ). Min-naħa tiegħi, naqbel mal-Kummissjoni li, kemm jekk din l-għażla tkopri l-miżuri kawtelatorji kemm jekk le, bl‑esklużjoni ta’ kwalunkwe ġurisdizzjoni oħra, hija kwistjoni li għandha tiġi interpretata mill-qorti tar-rinviju ( 48 ).

65.

F’dan il-kuntest, wieħed għandu jżomm f’moħħu li, sabiex tiġi protetta l-prevedibbiltà tal-partijiet, “[k]lawżola li tattribwixxi ġurisdizzjoni tista’ biss tikkonċerna kwistjonijiet maħluqa jew li se jinħolqu fil-każ ta’ relazzjoni ġuridika partikolari, li tillimita l-portata ta’ ftehim li jattribwixxi ġurisdizzjoni biss għall-kwistjonijiet li joriġinaw mir-relazzjoni ġuridika li fir-rigward tagħha ġiet miftiehma din il-klawżola […]” ( 49 ).

66.

Il-klawżola li tikkonferixxi l-ġurisdizzjoni għaldaqstant ma hijiex ser tkopri “tilwima ma hijiex raġonevolment prevedibbli għall-impriża vittma fil-mument li hija tkun tat il-kunsens tagħha għall-imsemmija klawżola” ( 50 ).

67.

Mingħajr preġudizzju għall-fatt, bħalma għidt, li d-deċiżjoni taqa’ fuq il-qorti tar-rinviju, nemmen li l-partijiet firmatarji tal-klawżola miftiehma f’din il-kawża jistgħu jipprevedu raġonevolment li waħda minnhom, jekk ikun neċessarju, titlob miżura provviżorja u kawtelatorja sabiex topponi l-eżekuzzjoni tal-garanziji. Fil-qafas tal-kuntratti pubbliċi, it-tilwim dwar l-eżekuzzjoni tal-garanziji mill-awtoritajiet kontraenti huma komuni.

68.

Jekk jiġi stabbilit li l-klawżola li tikkonferixxi l-ġurisdizzjoni ma tipproduċix l-effetti tagħha fir-rigward tal-protezzjoni kawtelatorja, u b’hekk tiġi miċħuda l-esklużività tal-ġurisdizzjoni tal-qrati Pollakki, din l-evalwazzjoni xorta ma jkollhiex il-konsegwenza immedjata li titqies bħala ammissibbli l-ġurisdizzjoni tal-qrati Bulgari bħala l-qrati li għandhom jiġu aditi skont l-Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/2012.

69.

F’din l-ipoteżi, il-ġurisdizzjoni tal-qrati Bulgari tiddependi, fl‑ewwel lok, fuq id-dispożizzjonijiet tar-regoli nazzjonali f’dan ir‑rigward. Għandu jkun hemm ukoll konnessjoni reali bejn l-għan tal‑miżura provviżorja u kawtelatorja u l-ġurisdizzjoni territorjali tal‑Istat Membru (il-Bulgarija).

70.

Ġew espressi dubji dwar l-eżistenza tar-rabta ta’ konnessjoni reali f’din it-tilwima, għal żewġ raġunijiet:

71.

L-eżiġenza tar-rabta ta’ konnessjoni reali hija relatata direttament mal-għan tal-Artikolu 35 tar-Regolament Nru 1215/2012, jiġifieri, li l‑miżura għandha tiġi miftiehma u eżegwita fl-istess Stat Membru. Għaldaqstant, ir-rabta ta’ konnessjoni reali hija, effettivament, il‑proprjetà li magħha tirrelata l-miżura provviżorja u kawtelatorja.

72.

Liema jkun il-post tal-ħlas tal-garanzija nnifisha huwa irrilevanti.

73.

F’din it-tilwima, bħalma diġà ġie spjegat, il-miżuri provviżorji u kawtelatorji kellhom l-għan li jassiguraw it-talbiet dwar il-fatt li t-Teżor Pubbliku Pollakk ma kellu ebda dritt jiġbor l-ammonti ggarantiti. Fl‑eżekuzzjoni ta’ dawn il-miżuri, il-qorti tal-appell Bulgara ordnat mandat ta’ qbid tal-kreditu tal-awtorità kontraenti Pollakka kontra l-kumpannija tal-assigurazzjoni Bulgara Evroins AD.

74.

Il-konnessjoni reali bejn il-qrati Bulgari u l-miżuri provviżorji u kawtelatorji finalment ser tiddependi minn jekk il-kreditu msemmi jitqiesx li jinsab fil-Bulgarija ( 52 ), u din hija kwistjoni li għandha tiġi kkonfermata mill-qorti tar-rinviju.

75.

Il-qorti Bulgara għandha tiddikjara lilha nnifisha mingħajr ġurisdizzjoni sabiex tadotta l-miżura provviżorja u kawtelatorja mitluba meta kienet tressqet talba identika ( 53 ) quddiem il-qorti (Pollakka) adita fuq il-mertu tat-tilwima prinċipali, u din tal-aħħar ċaħditha?

76.

It-tweġiba hija miftuħa għal żewġ approċċi, skont jekk id‑deċiżjoni tal-qorti Pollakka kontra l-għoti tal-miżuri provviżorji u kawtelatorji tkunx definittiva jew le. Billi l-informazzjoni pprovduta ma tippermettix li tiġi inferita b’ċertezza sħiħa n-natura ta’ din id-deċiżjoni, ser nindirizza ż-żewġ ipoteżijiet possibbli.

77.

Fis-sistema tar-Regolament Nru 1215/2012, huwa possibbli li tintemm proċedura, kemm jekk dwar il-mertu kemm jew kawtelatorja, miftuħa fi Stat Membru billi tiġi invokata n-natura finali ( 54 ) ta’ deċiżjoni dwar l-istess suġġett li tingħata fi Stat Membru ieħor, permezz tal‑proċedura xierqa.

78.

Mill-osservazzjonijiet tal-partijiet nikkonkludi li r-res judicata ( 55 ) tad-deċiżjoni Pollakka hija punt kontenzjuż, li għandu jiġi ċċarat mill‑qorti tar-rinviju. F’kull każ, iktar milli res judicata (kunċett li jiltaqa’ ma’ diffikultajiet meta jiġi applikat għal deċiżjonijiet ta’ natura kawtelatorja), nippreferi nitkellem dwar in-natura definittiva, jiġifieri, il-finalità tad-deċiżjoni tal-qorti li ma tibqax suġġetta għal appell.

79.

Jekk jiġi kkonfermat li d-deċiżjoni kawtelatorja hija definittiva fil-Polonja, hija tista’ tkun effettiva wkoll fil-Bulgarija u tipprekludi (sakemm iċ-ċirkustanzi tal-fatti jkunu l-istess) ( 56 ) l-adozzjoni ta’ miżura oħra b’għan, partijiet u kawża identiċi.

80.

Il-Varhoven kasatsionen sad (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni) tistaqsi wkoll meta għandha tislet il-konsegwenzi regolatorji mill‑eżistenza tad-deċiżjoni barranija. B’mod partikolari, hija tistaqsi jekk għandhiex tiddikjara lilha nnifisha mingħajr ġurisdizzjoni hekk kif jiġu prodotti l-provi ta’ din id-deċiżjoni.

81.

It-tweġiba hija, bħala prinċipju, fl-affermattiv. Skont l‑Artikolu 36(1) tar-Regolament Nru 1215/2012, ir-rikonoxximent tad‑deċiżjoni ta’ Stat Membru f’ieħor ma jeħtieġ l-ebda proċedura. Il‑parti li tinvoka dan għandha, madankollu, tikkonforma ruħha mal‑kundizzjonijiet formali previsti fl-Artikolu 37, billi tipproduċi kopja awtentika tad-deċiżjoni u ċ-ċertifikat tal-Artikolu 53 li, f’konformità mal-formulazzjoni tar-regolament, ma huwiex essenzjali ( 57 ). Il-qorti jew l-awtorità li quddiemha tiġi invokata d‑deċiżjoni barranija jistgħu wkoll jitolbu traduzzjoni jew traskrizzjoni, kif previst fl-Artikolu 37(2).

82.

Hija l-parti affettwata b’mod negattiv mir-rikonoxximent tad‑deċiżjoni mogħtija diġà li għandha titlob iċ-ċaħda tiegħu abbażi ta’ waħda mir-raġunijiet tal-Artikolu 45, jekk hija tqis li dan ikun xieraq. Talba bħal din tista’ titressaq b’mod inċidentali, f’konformità mal‑Artikolu 36(3) tar-regolament.

83.

Id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 45(1)(c) ma jistgħux jiġu invokati f’dan il-qafas: fiċ-ċirkustanzi tal-kawża għad ma hemmx miżura fil-Bulgarija b’effetti irrikonċiljabbli ma’ dawk tad-deċiżjoni Pollakka, u għaldaqstant, l-argument kontra r-rikonoxximent tagħha ma jintlaqax.

84.

Jekk id-deċiżjoni Pollakka tkun suġġetta għal appell fil-Polonja, għandu jkun mifhum, għall-finijiet tar-Regolament Nru 1215/2012, li l‑proċedura dwar il-miżuri kawtelatorji għadha pendenti f’dan il-pajjiż.

85.

F’dan il-kuntest, il-parti interessata tista’ ċertament titlob ir‑rikonoxximent tal-miżura fil-Bulgarija ( 58 ). Madankollu, il-fatt li hija għadha suġġetta għal appell jista’ jirrendi din it-talba waħda prematura. Ir-regolament jawtorizza lill-qorti rikjesta tissospendi r‑rikonoxximent ta’ deċiżjoni barranija meta din tkun ikkontestata fl‑Istat Membru ta’ oriġini ( 59 ).

86.

B’applikazzjoni pendenti fil-Bulgarija ta’ talba identika u sussegwenti għal protezzjoni kawtelatorja, ir-regola tal-lis pendens, li timponi obbligi ex officio fuq it-tieni qorti li ġiet adita bil-każ, jidhirli li hija iktar xierqa.

87.

Id-dokument li jakkredita d-deċiżjoni Pollakka għandu (jew jista’ jkollu, jekk jissodisfa l-kundizzjonijiet stabbiliti mill-ordinament applikabbli) ( 60 ) valur probatorju tal-elementi ċentrali tal-Artikolu 29 tar‑Regolament Nru 1215/2012:

88.

Jekk, ladarba jiġu stabbiliti dawn il-punti, jiġi kkonfermat li l‑qorti tal-Polonja kienet l-ewwel waħda adita bit-tilwima, kif ukoll li l‑għan, il-partijiet u l-kawża jkunu identiċi fit-tliet aspetti, il-qorti Bulgara għandha tastjeni milli tiġi adita bil-kawża, skont l‑Artikolu 29(1) tar-Regolament Nru 1215/2012.

89.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nissuġġerixxi li l‑Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għat-tieni domanda preliminari tal‑Varhoven kasatsionen sad (il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, il‑Bulgarija) b’dan il-mod: