This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62019CJ0584
Judgment of the Court (Grand Chamber) of 8 December 2020.#Criminal proceedings against A and Others.#Reference for a preliminary ruling – Judicial cooperation in criminal matters – European investigation order – Directive 2014/41/EU – Article 1(1) – Article 2(c)(i) and (ii) – Concepts of ‘judicial authority’ and ‘issuing authority’ – European investigation order issued by the public prosecutor’s office of a Member State – Independence from the executive.#Case C-584/19.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) tat-8 ta’ Diċembru 2020.
Staatsanwaltschaft Wien vs A***** und weitere unbekannte Täter.
Talba għal deċiżjoni preliminari, imressqa mil-Landesgericht für Strafsachen Wien.
Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali – Ordni ta’ investigazzjoni Ewropea – Direttiva 2014/41/UE – Artikolu 1(1) – Artikolu 2(c)(i) u (ii) – Kunċetti ta’ ‘awtorità ġudizzjarja’ u ta’ ‘awtorità ġudizzjarja emittenti’ – Ordni ta’ investigazzjoni Ewropea maħruġa mill-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Stat Membru – Indipendenza fir-rigward tal-poter eżekuttiv.
Kawża C-584/19.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) tat-8 ta’ Diċembru 2020.
Staatsanwaltschaft Wien vs A***** und weitere unbekannte Täter.
Talba għal deċiżjoni preliminari, imressqa mil-Landesgericht für Strafsachen Wien.
Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali – Ordni ta’ investigazzjoni Ewropea – Direttiva 2014/41/UE – Artikolu 1(1) – Artikolu 2(c)(i) u (ii) – Kunċetti ta’ ‘awtorità ġudizzjarja’ u ta’ ‘awtorità ġudizzjarja emittenti’ – Ordni ta’ investigazzjoni Ewropea maħruġa mill-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Stat Membru – Indipendenza fir-rigward tal-poter eżekuttiv.
Kawża C-584/19.
Court reports – general
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2020:1002
*A9* Landesgericht für Strafsachen Wien, Beschluss vom 01/08/2019 (335 HR 14-4/19i)
*P1* Landesgericht für Strafsachen Wien, Abteilung 365, Beschluss vom 17/12/2020 (335 HR 144/19i)
SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Awla Manja)
8 ta’ Diċembru 2020 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali – Ordni ta’ investigazzjoni Ewropea – Direttiva 2014/41/UE – Artikolu 1(1) – Artikolu 2(c)(i) u (ii) – Kunċetti ta’ ‘awtorità ġudizzjarja’ u ta’ ‘awtorità ġudizzjarja emittenti’ – Ordni ta’ investigazzjoni Ewropea maħruġa mill-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Stat Membru – Indipendenza fir-rigward tal-poter eżekuttiv”
Fil-Kawża C‑584/19,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mil-Landesgericht für Strafsachen Wien (il-Qorti Kriminali Reġjonali ta’ Vjenna, l-Awstrija), permezz ta’ deċiżjoni tal-1 ta’ Awwissu 2019, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-2 ta’ Awwissu 2019, fil-proċedura kriminali kontra
A. et,
fil-preżenza ta’:
Staatsanwaltschaft Wien,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Awla Manja),
komposta minn K. Lenaerts, President, R. Silva de Lapuerta, Viċi President, A. Prechal, M. Vilaras, E. Regan, L. Bay Larsen, N. Piçarra, A. Kumin u N. Wahl, Presidenti ta’ Awla, T. von Danwitz, C. Toader, K. Jürimäe (Relatur), L. S. Rossi, I. Jarukaitis u N. Jääskinen, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: M. Campos Sánchez‑Bordona,
Reġistratur: A. Calot Escobar,
wara li rat il-proċedura bil-miktub,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– |
għall-Gvern Awstrijak, minn J. Schmoll, J. Herrnfeld u C. Leeb, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Ġermaniż, minn J. Möller u M. Hellmann, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Spanjol, minn L. Aguilera Ruiz, bħala aġent, |
– |
għall-Gvern Olandiż, minn M. K. Bulterman, M. H. S. Gijzen u J. Langer, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Pollakk, minn B. Majczyna, bħala aġent, |
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn S. Grünheid u R. Troosters, bħala aġenti, |
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tas-16 ta’ Lulju 2020,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 1(1) u tal-Artikolu 2(c) tad-Direttiva 2014/41/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-3 ta’ April 2014 dwar l-Ordni ta’ Investigazzjoni Ewropew f’materji kriminali (ĠU 2014, L 130, p. 1). |
2 |
Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ talba ta’ eżekuzzjoni, fl-Awstrija, ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea fil-qasam kriminali maħruġa mill-iStaatsanwaltschaft Hamburg (l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Hamburg, il-Ġermanja) fir-rigward ta’ A. u ta’ persuni oħra mhux magħrufa li huma ssuspettati li ffalsifikaw ordnijiet ta’ trasferiment bankarju. |
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
3 |
Il-premessi 2, 5 sa 8, 10 sa 12, 15, 19, 21, 22, 34 u 39 tad-Direttiva 2014/41 huma fformulati kif ġej:
[…]
[…]
[…]
[…]
[…]
[…]
[…]
|
4 |
Taħt it-titolu “L-Ordni ta’ Investigazzjoni Ewropew u l-obbligu li jiġi eżegwit”, l-Artikolu 1 ta’ din id-direttiva jipprovdi: “1. L-Ordni ta’ Investigazzjoni Ewropew (OIE) huwa deċiżjoni ġudizzjarja maħruġa jew validata minn awtorità ġudizzjarja ta’ Stat Membru (‘l-Istat emittenti’) sabiex waħda jew aktar miżuri investigattivi speċifiċi jiġu eżegwiti fi Stat Membru ieħor (‘l-Istat ta’ eżekuzzjoni’) bil-ħsieb li jinkisbu provi f’konformità mad-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva. L-OIE jista’ jinħareġ ukoll biex jinkisbu provi li jkunu diġà fil-pussess tal-awtoritajiet kompetenti tal-Istat ta’ eżekuzzjoni. 2. L-Istati Membri għandhom jeżegwixxu kwalunkwe OIE abbażi tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku u f’konformità ma’ din id-Direttiva. 3. Il-ħruġ ta’ OIE jista’ jintalab minn persuna suspettata jew akkużata, jew minn avukat f’isimha, fi ħdan il-qafas tad-drittijiet ta’ difiża applikabbli f’konformità mal-proċedura kriminali nazzjonali. 4. Din id-Direttiva m’għandhiex ikollha l-effett li timmodifika l-obbligu tar-rispett għad-drittijiet fundamentali ul-prinċipji legali kif sanċiti fl-Artikolu 6 tat-TUE, inklużi d-drittijiet ta’ difiża ta’ persuni suġġetti għal proċedimenti kriminali, u kwalunkwe obbligu li jaqa’ fuq l-awtoritajiet ġudizzjarji f’dan ir-rigward ma għandux jiġi affettwat.” |
5 |
Skont l-Artikolu 2 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Definizzjonijiet”: “Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin: […]
|
6 |
L-Artikolu 3 tal-istess direttiva, intitolat “Kamp ta’ applikazzjoni tal-OIE”, jipprovdi: “L-OIE għandha tkopri kwalunkwe miżura investigattiva bl-eċċezzjoni tal-istabbiliment ta’ skwadra investigattiva konġunta u l-ġbir ta’ provi fi ħdan tali skwadra […]” |
7 |
Skont l-Artikolu 4 tad-Direttiva 2014/41, intitolat “Tipi ta’ proċeduri li għalihom tista’ tinħareġ l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea”: “OIE jista’ jinħareġ:
[…]
[…]” |
8 |
L-Artikolu 6 ta’ din id-direttiva, intitolat “Kondizzjonijiet għall-emissjoni u t-trażmissjoni ta’ OIE”, jipprovdi: “1. L-awtorità emittenti tista’ toħroġ OIE biss fejn tkun sodisfatta li ġew sodisfatti l-kondizzjonijiet li ġejjin:
2. Il-kondizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1 għandhom jiġu vvalutati mill-awtorità emittenti f’kull każ. 3. Fejn l-awtorità ta’ eżekuzzjoni jkollha raġuni għalxiex temmen li l-kondizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1 ma ġewx sodisfatti, hija tista’ tikkonsulta lill-awtorità emittenti dwar l-importanza li l-OIE jiġi eżegwit. Wara dik il-konsultazzjoni, l-awtorità emittenti tista’ tiddeċiedi li tirtira l-OIE.” |
9 |
Fil-paragrafi 1 sa 3 tiegħu, l-Artikolu 9 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Rikonoxximent u eżekuzzjoni”, jipprovdi: “1. L-awtorità ta’ eżekuzzjoni għandha tirrikonoxxi OIE, mibgħut f’konformità ma’ din id-Direttiva, mingħajr il-ħtieġa ta’ kwalunkwe formalità ulterjuri, u tiżgura l-eżekuzzjoni tiegħu bl-istess mod u taħt l-istess modalitajiet bħallikieku l-miżura investigattiva konċernata ġiet ordnata minn awtorità tal-Istat ta’ eżekuzzjoni, sakemm dik l-awtorità ma tiddeċidix li tinvoka waħda mir-raġunijiet sabiex ma jingħatax ir-rikonoxximent jew ma ssirx l-eżekuzzjoni jew waħda mir-raġunijiet għal posponiment previsti f’din id-Direttiva. 2. L-awtorità ta’ eżekuzzjoni għandha tikkonforma mal-formalitajiet u l-proċeduri espressament indikati mill-awtorità emittenti sakemm ma jkunx previst mod ieħor f’din id-Direttiva u sakemm dawn il-formalitajiet u proċeduri ma jmorrux kontra l-prinċipji fundamentali ta’ dritt tal-Istat ta’ eżekuzzjoni. 3. Fejn awtorità ta’ eżekuzzjoni tirċievi OIE li ma jkunx inħareġ minn awtorità emittenti kif speċifikat fl-Artikolu 2(c), l-awtorità ta’ eżekuzzjoni għandha tibgħat lura l-OIE lill-Istat emittenti.” |
10 |
L-Artikolu 10 tal-istess direttiva, intitolat “Rikors għal tip differenti ta’ miżura investigattiva”, jipprovdi, fil-paragrafi 1, 3 u 4 tiegħu: “1. L-awtorità ta’ eżekuzzjoni għandu jkollha, fejn possibbli, rikors għal miżura investigattiva differenti minn dik prevista fl-OIE fejn:
[…] 3. L-awtorità ta’ eżekuzzjoni jista’ jkollha wkoll rikors għal miżura investigattiva għajr dik indikata fl-OIE fejn il-miżura investigattiva magħżula mill-awtorità ta’ eżekuzzjoni jkollha l-istess riżultat permezz ta’ mezzi inqas intrużivi mill-miżura indikata fl-OIE. 4. Meta l-awtorità ta’ eżekuzzjoni tiddeċiedi li tagħmel użu mill-possibbiltà msemmija fil- paragrafi 1 u 3, hija għandha l-ewwelnett tinforma lill-awtorità emittenti, li tista’ tiddeċiedi li tirtira jew tissupplimenta l-OIE.” |
11 |
L-Artikolu 11 tad-Direttiva 2014/41, intitolat “Raġunijiet sabiex ma jingħatax ir-rikonoxximent jew ma ssirx l-eżekuzzjoni”, jelenka, fil-paragrafu 1 tiegħu, ir-raġunijiet għan-nuqqas ta’ rikonoxximent jew għan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea fl-Istat ta’ eżekuzzjoni. Fost dawn ir-raġunijiet tinsab, fil-punt f ta’ din id-dispożizzjoni, l-eżistenza ta’ “raġunijiet sostantivi għalxiex jitwemmen li l-eżekuzzjoni ta’ miżura investigattiva indikata fl-OIE tkun inkompatibbli mal-obbligi tal-Istat ta’ eżekuzzjoni taħt l-Artikolu 6 tat-[Trattat dwar l-Unjoni Ewropea] u l-Karta”. |
12 |
L-Artikolu 14 ta’ din id-direttiva, intitolat, “Rimedji legali”, huwa fformulat kif ġej: “1. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li rimedji legali ekwivalenti għal dawk disponibbli f’każ domestiku simili jkunu applikabbli għall-miżuri investigattivi indikati fl-OIE. 2. Ir-raġunijiet sostantivi għall-ħruġ tal-OIE jistgħu jiġu kkontestati biss f’rikors fl-Istat emittenti, mingħajr preġudizzju għall-garanziji tad-drittijiet fundamentali fl-Istat ta’ eżekuzzjoni. 3. Fejn dan ma jimminax il-ħtieġa li tiġi żgurata l-kunfidenzjalità ta’ investigazzjoni, taħt l-Artikolu 19(1), l-awtorità emittenti u l-awtorità ta’ eżekuzzjoni għandhom jieħdu l-miżuri adatti biex jiżguraw li tkun ipprovduta informazzjoni dwar il-possibbiltajiet disponibbli taħt il-liġi nazzjonali għal tfittxija tar-rimedji legali meta dawn isiru applikabbli u fiż-żmien tajjeb biex jippermetti l-eżerċizzju effettiv tagħhom. 4. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-iskadenzi għat-tfittxija ta’ rimedju legali jkunu l-istess bħal dawk previsti f’kawżi domestiċi simili u li jiġu applikati b’mod li jiggarantixxi l-possibbiltà tal-eżerċizzju effettiv ta’ dawn ir-rimedji legali għal-partijiet konċernati. 5. L-awtorità emittenti u l-awtorità ta’ eżekuzzjoni għandhom jinfurmaw lil xulxin dwar ir-rimedji legali mitluba kontra l-ħruġ, ir-rikonoxximent jew l-eżekuzzjoni ta’ OIE. 6. Kontestazzjoni legali ma għandhiex tissospendi l-eżekuzzjoni tal-miżura investigattiva, ħlief jekk ikollha dak l-effett f’kawżi domestiċi simili. 7. L-Istat emittenti għandu jieħu kont ta’ kontestazzjoni li jkollha suċċess kontra r-rikonoxximent jew l-eżekuzzjoni ta’ OIE skont il-liġi nazzjonali. Mingħajr preġudizzju għar-regoli proċedurali nazzjonali, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li fi proċedimenti kriminali fl-Istat emittenti jkunu rispettati d-drittijiet tad-difiża u d-dritt għal proċedimenti ġusti meta ssir il-valutazzjoni tal-provi miksuba permezz tal-OIE.” |
13 |
L-Artikoli 22 u 23 tal-imsemmija direttiva jinkludu dispożizzjonijiet partikolari dwar it-trasferiment temporanju ta’ persuni miżmuma rispettivament lejn l-Istat emittenti għall-finijiet tat-twettiq ta’ miżura investigattiva u lejn l-Istat ta’ eżekuzzjoni għall-finijiet tal-eżekuzzjoni ta’ miżura investigattiva. |
Id-dritt nazzjonali
Id-dritt Ġermaniż
14 |
L-Artikolu 146 tal-Gerichtsverfassungsgesetz (il-Liġi dwar l-Organizzazzjoni Ġudizzjarja) jipprovdi li l-uffiċjali tal-Uffiċċju tal-Prosekutur għandhom isegwu l-istruzzjonijiet uffiċjali tas-superjur ġerarkiku tagħhom. |
15 |
Skont l-Artikolu 147 ta’ din il-liġi: “Is-setgħa ta’ superviżjoni u kontroll tikkorrispondi: 1. għall-Ministru Federali tal-Ġustizzja u għall-Protezzjoni tal-Konsumatur fir-rigward tal-Prosekutur Federali Ġenerali u l-prosekuturi federali; 2. għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja tal-Land fir-rigward tal-uffiċjali kollha tal-prosekutur pubbliku tal-Land ikkonċernat; 3. għall-ogħla uffiċjal tal-prosekutur pubbliku quddiem il-qrati superjuri reġjonali ċivili u kriminali u quddiem il-qrati ċivili u kriminali reġjonali fir-rigward tal-uffiċjali kollha tal-prosekutur pubbliku quddiem il-qorti distrettwali kkonċernata.” |
Id-dritt Awstrijak
16 |
Id-Direttiva 2014/41 ġiet trasposta fid-dritt Awstrijak permezz ta’ modifika fil-Bundesgesetz über die Justizielle Zusammenarbeit in Strafsachen mit den Mitgliedstaaten der Europäischen Union (il-Liġi Federali dwar il-Kooperazzjoni Ġudizzjarja f’Materji Kriminali mal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea), tal-15 ta’ Mejju 2018 (BGBl. I, 28/2018). |
17 |
L-Artikolu 55(3) ta’ din il-liġi jipprovdi: “Meta, fl-Istat emittenti, il-proċedura ma titmexxiex minn awtorità ġudizzjarja, ordni ta’ investigazzjoni Ewropea tista’ tiġi eżegwita biss jekk ikun possibbli li titressaq kawża quddiem qorti kontra d-deċiżjoni tal-awtorità emittenti u jekk l-ordni ta’ investigazzjoni tkun ġiet awtorizzata minn awtorità ġudizzjarja tal-Istat emittenti.” |
It-tilwima fil-kawża prinċipali u d-domanda preliminari
18 |
L-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Hamburg qiegħed imexxi investigazzjoni kriminali għal frodi kontra A. u persuni oħra mhux magħrufa. Dawn huma ssuspettati li, fix-xahar ta’ Lulju 2018, billi użaw data miksuba illegalment u b’intenzjoni frawdolenti, iffalsifikaw tlettax‑il ordni ta’ trasferiment bankarju li permezz tagħhom EUR 9 775.05 kienu jew kellhom jiġu ttrasferiti fuq kont bankarju miftuħ f’isem A. ma’ bank Awstrijak. |
19 |
Għall-finijiet tal-istruttorja ta’ din il-kawża, l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Hamburg ħareġ, fil-15 ta’ Mejju 2019, ordni ta’ investigazzjoni Ewropea li huwa bagħat lill-iStaatsanwaltschaft Wien (l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Vjenna, l-Awstrija). Permezz ta’ din id-deċiżjoni, l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Hamburg jitlob lill-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Vjenna sabiex jibgħatlu kopji tar-rendikonti tal-kont bankarju inkwistjoni, għall-perijodu mill-1 ta’ Ġunju sat-30 ta’ Settembru 2018. |
20 |
Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li, skont l-iStrafprozessordnung (il-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali Awstrijak), bank jista’ jkun obbligat li jibgħat rendikont ta’ kont bankarju biss permezz ta’ miżura investigattiva li għandha tiġi ordnata mill-Uffiċċju tal-Prosekutur abbażi ta’ awtorizzazzjoni ġudizzjarja. Għalhekk, mingħajr awtorizzazzjoni ġudizzjarja, l-Uffiċċju tal-Prosekutur Awstrijak ma jistax jordna din il-miżura investigattiva. |
21 |
Fil-31 ta’ Mejju 2019, l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Vjenna talab lil-Landesgericht für Strafsachen Wien (il-Qorti Reġjonali Kriminali ta’ Vjenna, l-Awstrija), li hija l-qorti tar-rinviju f’din il-kawża, tawtorizza l-imsemmija miżura investigattiva, sabiex ikun jista’ jġiegħel lill-bank ikkonċernat jikkomunika r-rendikonti tal-kontijiet imsemmija fl-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. |
22 |
Il-qorti tar-rinviju tistaqsi madankollu jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Hamburg, li ħareġ din id-deċiżjoni, jistax jiġi kkwalifikat bħala “awtorità ġudizzjarja”, fis-sens tal-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 2014/41. Hija tistaqsi wkoll jekk dan jistax jaqa’ taħt il-kunċett ta’ “awtorità emittenti”, fis-sens tal-Artikolu 2(c) ta’ din id-direttiva, u b’mod iktar partikolari taħt dik ta’ “prosekutur”, li tinsab fil-punt (i) ta’ din l-aħħar dispożizzjoni, sa fejn, f’konformità mal-Artikoli 146 u 147 tal-Liġi dwar l-Organizzazzjoni Ġudizzjarja fis-seħħ fil-Ġermanja, dan l-Uffiċċju tal-Prosekutur jista’ jirċievi istruzzjonijiet, inkluż f’każijiet individwali, mill-Justizsenator von Hamburg (is-Senatur għall-Ġustizzja ta’ Hamburg, il-Ġermanja). |
23 |
Dik il-qorti tirrileva f’dan ir-rigward li minn qari flimkien tal-Artikolu 1(1) u tal-Artikolu 2(c) tad-Direttiva 2014/41 jirriżulta li, sabiex tkun tista’ tiġi eżegwita, l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea għandha tinħareġ minn imħallef, qorti, qorti istruttorja jew prosekutur pubbliku, jew tiġi vvalidata minn waħda minn dawn l-awtoritajiet. |
24 |
Madankollu, l-imsemmija qorti tenfasizza li, għalkemm id-Direttiva 2014/41 tistabbilixxi li l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea hija deċiżjoni “ġudizzjarja”, din l-istess direttiva tipprevedi madankollu li tali deċiżjoni tista’ tinħareġ jew tiġi vvalidata minn prosekutur, meta mhux l-Uffiċċji tal-Prosekutur tal-Istati Membri kollha jissodisfaw il-kriterji kollha li għandhom jissodisfaw l-imħallfin jew il-qrati, b’mod partikolari, il-kriterju tal-indipendenza li, fuq il-livell estern, jippreżumi li l-istanza kkonċernata teżerċita l-funzjonijiet tagħha b’awtonomija sħiħa, mingħajr ma tkun suġġetta għal rabta ġerarkika jew ta’ subordinazzjoni fir-rigward ta’ kwalunkwe persuna u mingħajr ma tirċievi ordnijiet jew istruzzjonijiet tkun liema tkun l-oriġini tagħhom. |
25 |
F’dan ir-rigward, hija tqis li l-motivi tas-sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-27 ta’ Mejju 2019, OG u PI (L-Uffiċċji tal-Prosekutur ta’ Lübeck u ta’ Zwickau) (C‑508/18 u C‑82/19 PPU, EU:C:2019:456), kif ukoll tas-27 ta’ Mejju 2019, PF (Il-Prosekutur Ġenerali tal-Litwanja) (C‑509/18, EU:C:2019:457), dwar il-mandat ta’ arrest Ewropew imsemmi fid-Deċiżjoni Qafas tal-Kunsill 2002/584 tat-13 ta’ Ġunju 2002 fuq il-mandat ta’ arrest Ewropew u l-proċeduri ta’ ċediment bejn l-Istati Membri (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti: Kapitolu 19, Vol. 6, p. 34), huma applikabbli għall-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. |
26 |
Fil-fatt, id-Direttiva 2014/41 u d-Deċiżjoni Qafas 2002/584 huma bbażati fuq l-istess prinċipji ta’ rikonoxximent u ta’ fiduċja reċiproċi. Huma jużaw l-istess kunċetti ta’ “awtorità ġudizzjarja” u ta’ “awtorità emittenti” u jinkludu lista eżawrjenti tar-raġunijiet li abbażi tagħhom l-Istat ta’ eżekuzzjoni jista’ jirrifjuta l-eżekuzzjoni, rispettivament, ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea u ta’ mandat ta’ arrest Ewropew. |
27 |
Il-qorti tar-rinviju tenfasizza madankollu li, kuntrarjament għad-Deċiżjoni Qafas 2002/584, id-Direttiva 2014/41 tagħti espressament lill-prosekuturi l-kwalità ta’ “awtorità emittenti” u tippermettilhom joħorġu jew jivvalidaw deċiżjonijiet ta’ investigazzjoni Ewropea. Hija tikkunsidra li din id-direttiva tista’ għalhekk tiġi interpretata fis-sens li l-kwistjoni dwar jekk prosekutur huwiex espost jew le għar-riskju li jiġi suġġett għal istruzzjonijiet individwali tal-poter eżekuttiv hija irrilevanti fil-kuntest tagħha. |
28 |
Barra minn hekk, dik il-qorti tesponi li r-rekwiżit tal-indipendenza tal-awtorità emittenti ta’ mandat ta’ arrest Ewropew huwa ġġustifikat mill-preġudizzju serju għad-drittijiet fundamentali tal-persuna kkonċernata kkawżat minn tali mandat, li jimplika ċaħda tal-libertà u trasferiment ta’ din il-persuna lejn Stat Membru ieħor. Fil-fehma tagħha, preġudizzju tal-istess natura jitwettaq bl-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea, li tkopri l-miżuri investigattivi kollha, inkluż tfittxija, sorveljanza viżwali jew orali jew sorveljanza tat-telekomunikazzjonijiet. |
29 |
Il-qorti tar-rinviju tippreċiża wkoll li, jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Hamburg jitqies bħala “awtorità ġudizzjarja”, fis-sens tad-Direttiva 2014/41 u tal-Artikolu 55(3) tal-Liġi Federali dwar il-Kooperazzjoni Ġudizzjarja f’Materji Kriminali mal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea inkwistjoni fil-kawża prinċipali għandha tiġi eżegwita fl-Awstrija, peress li l-kundizzjonijiet l-oħra kollha previsti mid-dritt nazzjonali huma ssodisfatti. |
30 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Landesgericht für Zivilrechtssachen Wien (il-Qorti Kriminali Reġjonali ta’ Vjenna) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari segwenti: “Il-kunċetti ta’ ‘awtorità ġudizzjarja’ skont l-Artikolu 1(1) tad-[Direttiva 2014/41] u ta’ ‘prosekutur pubbliku’ skont l-Artikolu 2(c)(i) tal-imsemmija direttiva għandhom jiġu interpretati fis-sens li jifformaw parti minnhom anki l-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku ta’ Stat Membru li, fil-kuntest tal-adozzjoni ta’ deċiżjoni dwar il-ħruġ ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropew, huma esposti għar-riskju li jkunu suġġetti, direttament jew indirettament, għal ordnijiet jew għal struzzjonijiet individwali min-naħa tas-setgħa eżekuttiva, pereżempju mis-Senatur għall-Ġustizzja ta’ Hamburg?” |
Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
31 |
Il-qorti tar-rinviju talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja li din il-kawża tiġi suġġetta għal proċedura mħaffa skont l-Artikolu 105(1) tar-Regoli ta’ Proċedura ta’ din tal-aħħar. |
32 |
Insostenn tat-talba tagħha, hija ssostni, fl-ewwel lok, li jeżistu diversi proċeduri ta’ investigazzjoni li jqajmu l-istess kwistjoni bħal dik imqajma fil-kuntest ta’ dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari u intiżi sabiex jiġi ddeterminat jekk id-deċiżjonijiet ta’ investigazzjoni Ewropea maħruġa mill-Uffiċċji tal-Prosekutur Ġermaniżi għandhomx jiġu eżegwiti. Barra minn hekk, din il-kwistjoni hija wkoll importanti għal Stati Membri oħra fejn, bħal fil-Ġermanja, l-Uffiċċji tal-Prosekutur huma esposti għar-riskju li jkunu suġġetti għal istruzzjonijiet individwali tal-poter eżekuttiv. Fit-tieni lok, minħabba li matul il-proċeduri ta’ investigazzjoni jiġu ppreġudikati d-drittijiet fundamentali tal-persuni mfittxija, tali proċeduri għandhom, kif previst mid-dritt Awstrijak, jingħalqu fl-iqsar żmien possibbli. |
33 |
Mill-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura, jirriżulta li, fuq talba tal-qorti tar-rinviju jew, eċċezzjonalment, ex officio, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja jista’, fejn in-natura tal-kawża titlob li din tiġi ttrattata fl-iqsar żmien possibbli, wara li jinstemgħu l-Imħallef Relatur u l-Avukat Ġenerali, jiddeċiedi li jissottometti rinviju għal deċiżjoni preliminari għal proċedura mħaffa li tidderoga mid-dispożizzjonijiet tal-imsemmija Regoli tal-Proċedura. |
34 |
Fis-6 ta’ Settembru 2019, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ddeċieda, wara li sema’ lill-Imħallef Relatur u lill-Avukat Ġenerali, li jiċħad it-talba tal-qorti nazzjonali mfakkra fil-punt 31 ta’ din is-sentenza. |
35 |
Fil-fatt, minn naħa, il-motiv ibbażat fuq li t-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-eżekuzzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea u, għalhekk, teżiġi risposta mogħtija malajr ma huwiex biżżejjed minnu nnifsu sabiex jiġġustifika li din il-kawża tiġi suġġetta għall-proċedura mħaffa msemmija fl-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura, peress li din tal-aħħar tikkostitwixxi strument proċedurali intiż sabiex jirrispondi għal sitwazzjoni ta’ urġenza straordinarja (ara, b’analoġija, id-digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Settembru 2018, Minister for Justice and Equality, C‑508/18 u C‑509/18, mhux ippubblikat, EU:C:2018:766, punt 11 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
36 |
Min-naħa l-oħra, minn ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li n-numru kbir ta’ persuni jew ta’ sitwazzjonijiet legali potenzjalment ikkonċernati mid-deċiżjoni li qorti tar-rinviju għandha tagħti wara li tkun ressqet talba għal deċiżjoni preliminari quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja ma jistax, bħala tali, jikkostitwixxi ċirkustanza eċċezzjonali ta’ natura li tiġġustifika l-użu ta’ proċedura mħaffa. L-istess japplika għan-numru kbir ta’ kawżi li jistgħu jiġu sospiżi fl-istennija għad-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja mogħtija dwar ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari (digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Settembru 2018, Minister for Justice and Equality, C‑508/18 u C‑509/18, mhux ippubblikat, EU:C:2018:766, punt 14 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
37 |
Madankollu, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ddeċieda li din il-kawża għandha tiġi ttrattata bi prijorità, skont l-Artikolu 53(3) tar-Regoli tal-Proċedura. |
Fuq id-domanda preliminari
38 |
Permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 1(1) u l-Artikolu 2(c) tad-Direttiva 2014/41 għandhomx jiġu interpretati fis-sens li jaqgħu taħt il-kunċetti ta’ “awtorità ġudizzjarja” u ta’ “awtorità emittenti”, fis-sens ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, il-prosekutur ta’ Stat Membru jew, b’mod iktar ġenerali, l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Stat Membru, indipendentement mir-relazzjoni ta’ subordinazzjoni legali li tista’ teżisti bejn dan il-prosekutur jew dan l-Uffiċċju tal-Prosekutur u l-poter eżekuttiv ta’ dan l-Istat Membru, u mill-espożizzjoni tal-imsemmi prosekutur jew tal-imsemmi Uffiċċju tal-Prosekutur għar-riskju li jiġu suġġetti, direttament jew indirettament, għal ordnijiet jew għal istruzzjonijiet individwali min-naħa ta’ dan il-poter fil-kuntest tal-adozzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. |
39 |
Preliminarjament, għandu jitfakkar li din id-direttiva għandha l-għan, kif jirriżulta mill-premessi 5 sa 8 tagħha, li tissostitwixxi l-qafas frammentarju u kumpless eżistenti fil-qasam tal-ksib ta’ provi fil-kawżi kriminali li għandhom dimensjoni transkonfinali u hija intiża, permezz tal-istabbiliment ta’ sistema ssemplifikata u iktar effikaċi bbażata fuq strument uniku msejjaħ “ordni ta’ investigazzjoni Ewropea”, li tiffaċilita u tħaffef il-kooperazzjoni ġudizzjarja bil-għan li tikkontribwixxi sabiex jintlaħaq l-għan mogħti lill-Unjoni li ssir spazju ta’ libertà, ta’ sigurtà u ta’ ġustizzja, billi sserraħ fuq il-grad ta’ fiduċja għoli li għandu jeżisti bejn l-Istati Membri. |
40 |
F’dan ir-rigward, b’mod partikolari mill-premessi 2, 6 u 19 tal-imsemmija direttiva, jirriżulta li l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea hija strument li jaqa’ taħt il-kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali msemmija fl-Artikolu 82(1) TFUE, li hija bbażata fuq il-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku tas-sentenzi u tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji. Dan il-prinċipju, li jikkostitwixxi l-“pedament” tal-kooperazzjoni ġudizzjarja f’materji kriminali, huwa hu stess ibbażat fuq il-fiduċja reċiproka kif ukoll fuq il-preżunzjoni konfutabbli li l-Istati Membri l-oħra josservaw id-dritt tal-Unjoni u, b’mod partikolari, id-drittijiet fundamentali. |
41 |
F’dan il-kuntest, l-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 2014/41 jiddefinixxi l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea bħala ordni ġudizzjarja maħruġa jew ivvalidata minn awtorità ġudizzjarja ta’ Stat Membru sabiex tiġi eżegwita miżura jew diversi miżuri investigattivi speċifiċi fi Stat Membru ieħor bil-għan li jinkisbu provi, skont din id-direttiva, inklużi dawk li diġà huma fil-pussess tal-awtoritajiet kompetenti ta’ dan l-Istat Membru. |
42 |
L-Artikolu 2(c) ta’ din id-direttiva jiddefinixxi dak li għandu jinftiehem, għall-finijiet tal-imsemmija direttiva, b’“awtorità emittenti”, billi jippreċiża, fil-punt (ii) ta’ din id-dispożizzjoni, li, meta ordni ta’ investigazzjoni Ewropea tinħareġ minn awtorità kompetenti tal-Istat Membru emittenti differenti minn dawk imsemmija fil-punt (i) ta’ din, din id-deċiżjoni għandha tiġi vvalidata minn “awtorità ġudizzjarja” qabel ma tiġi trażmessa lill-awtorità ta’ eżekuzzjoni. |
43 |
Skont l-Artikolu 1(2) tad-Direttiva 2014/41, l-Istati Membri għandhom jeżegwixxu ordni ta’ investigazzjoni Ewropea abbażi tal-prinċipju ta’ rikonoxximent reċiproku u skont id-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva. |
44 |
B’mod partikolari, skont l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2014/41, l-awtorità ta’ eżekuzzjoni għandha tirrikonoxxi ordni ta’ investigazzjoni Ewropea, mingħajr ma tkun meħtieġa ebda formalità oħra, u għandha tiżgura li din tiġi eżegwita bl-istess mod u skont l-istess modalitajiet daqslikieku l-miżura investigattiva kkonċernata kienet ġiet ordnata minn awtorità tal-Istat ta’ eżekuzzjoni. Madankollu, skont din l-istess dispożizzjoni, din l-awtorità tista’ tiddeċiedi li ma teżegwixxix ordni ta’ investigazzjoni Ewropea billi tinvoka waħda mir-raġunijiet għal nuqqas ta’ rikonoxximent jew nuqqas ta’ eżekuzzjoni jew waħda mir-raġunijiet għal posponiment previsti minn din id-direttiva. |
45 |
Barra minn hekk, l-Artikolu 9(3) tad-Direttiva 2014/41 jipprevedi li, meta awtorità ta’ eżekuzzjoni tirċievi ordni ta’ investigazzjoni Ewropea li ma tkunx inħarġet minn awtorità emittenti, fis-sens tal-Artikolu 2(c) ta’ din id-direttiva, l-awtorità ta’ eżekuzzjoni għandha tibgħat lura din id-deċiżjoni lill-Istat emittenti. |
46 |
Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti jirriżulta, minn naħa, li ordni ta’ investigazzjoni Ewropea tista’ tiġi eżegwita biss jekk l-awtorità emittenti tkun “awtorità emittenti”, fis-sens tal-Artikolu 2(c) tal-imsemmija direttiva, u, min-naħa l-oħra, li, meta tali deċiżjoni tinħareġ minn awtorità emittenti differenti minn waħda minn dawk imsemmija fil-punt (i) ta’ din id-dispożizzjoni, din għandha tiġi vvalidata minn “awtorità ġudizzjarja” qabel ma tiġi trażmessa għall-finijiet tal-eżekuzzjoni tagħha fi Stat Membru ieħor. |
47 |
F’dan il-każ, id-domanda magħmula tirrigwarda, essenzjalment, il-punt dwar jekk prosekutur ta’ Stat Membru jew, b’mod iktar ġenerali, l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Stat Membru jissodisfax il-kunċetti ta’ “awtorità ġudizzjarja” u ta’ “awtorità emittenti”, fis-sens, rispettivament, tal-Artikolu 1(1) u tal-Artikolu 2(c) tad-Direttiva 2014/41, meta dan ikun f’relazzjoni ta’ subordinazzjoni legali fir-rigward tal-poter eżekuttiv ta’ dan l-Istat Membru, fejn ikun espost għar-riskju li jiġi suġġett, direttament jew indirettament, għal ordnijiet jew għal istruzzjonijiet individwali min-naħa ta’ dan il-poter fil-kuntest tal-adozzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. |
48 |
Din id-domanda tqum sa fejn, kif jirriżulta mill-punt 25 ta’ din is-sentenza, il-qorti tar-rinviju tistaqsi dwar l-applikabbiltà, fil-kuntest tad-Direttiva 2014/41, tal-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenzi tas-27 ta’ Mejju 2019, OG u PI (L-Uffiċċji tal-Prosekutur ta’ Lübeck u ta’ Zwickau) (C‑508/18 u C‑82/19 PPU, EU:C:2019:456, punt 90), u tas-27 ta’ Mejju 2019, PF (Il-Prosekutur Ġenerali tal-Litwanja) (C‑509/18, EU:C:2019:457, punt 57), fejn il-Qorti tal-Ġustizzja interpretat il-kunċett ta’ “awtorità ġudizzjarja emittenti”, li jinsab fl-Artikolu 6(1) tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584, fis-sens li, fil-kuntest tal-adozzjoni ta’ deċiżjoni dwar il-ħruġ ta’ mandat ta’ arrest Ewropew, hija ma tinkludix l-Uffiċċji tal-Prosekutur ta’ Stat Membru li huma esposti għal tali riskju. |
49 |
Skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, għall-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni, għandu jiġi kkunsidrat mhux biss il-kliem tagħha, iżda wkoll il-kuntest tagħha u l-għanijiet imfittxija mil-leġiżlazzjoni li tifforma parti minnha (sentenza tat-3 ta’ Marzu 2020, X (Mandat ta’ arrest Ewropew – Kriminalità doppja), C‑717/18, EU:C:2020:142, punt 21 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
50 |
Fir-rigward, fl-ewwel lok, tal-kliem tad-dispożizzjonijiet imsemmija fil-punt 47 ta’ din is-sentenza, għandu qabelxejn jiġi rrilevat li, filwaqt li d-Deċiżjoni Qafas 2002/584, b’mod partikolari l-Artikolu 6(1) tagħha, tuża l-kunċett ta’ “awtorità ġudizzjarja emittenti” mingħajr ma tippreċiża l-awtoritajiet koperti minn dan il-kunċett, l-Artikolu 2(c)(i) tad-Direttiva 2014/41 jipprevedi espressament li l-prosekutur jinsab fost l-awtoritajiet li, bħall-imħallef, il-qorti jew il-qorti istruttorja huma mifhuma bħala “awtorità emittenti”. |
51 |
Din l-aħħar dispożizzjoni tissuġġetta l-kwalifika ta’ “awtorità emittenti” għall-unika kundizzjoni li l-qorti u l-persuni li jeżerċitaw il-funzjoni ta’ mħallef, ta’ qorti istruttorja jew ta’ prosekutur ikunu kompetenti fil-kawża kkonċernata. |
52 |
Għalhekk, peress li, skont id-dritt nazzjonali, il-prosekutur ta’ Stat Membru jew, b’mod iktar ġenerali, l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ dan l-Istat Membru, huwa kompetenti sabiex jordna miżuri investigattivi sabiex jikseb provi f’każ partikolari, dan jaqa’ taħt il-kunċett ta’ “awtorità emittenti”, fis-sens tal-Artikolu 2(c)(i) tad-Direttiva 2014/41. |
53 |
Mill-kliem tal-Artikolu 2(c)(ii) ta’ din id-direttiva jirriżulta wkoll li l-prosekutur huwa fost l-“awtoritajiet ġudizzjarji” li huma awtorizzati jivvalidaw ordni ta’ investigazzjoni Ewropea, qabel it-trażmissjoni tagħha lill-awtorità ta’ eżekuzzjoni, meta din id-deċiżjoni tkun inħarġet minn awtorità emittenti differenti minn waħda minn dawk imsemmija fil-punt (i) ta’ din id-dispożizzjoni. |
54 |
Għandu jiġi kkonstatat li la l-punt (i) u lanqas il-punt (ii) ta’ dan l-Artikolu 2(c) ma jissuġġettaw il-kwalifika ta’ “awtorità emittenti” jew ta’ “awtorità ġudizzjarja” tal-prosekutur, għall-finijiet tad-Direttiva 2014/41, għall-assenza ta’ relazzjoni ta’ subordinazzjoni legali tiegħu fir-rigward tal-poter eżekuttiv tal-Istat Membru tiegħu. |
55 |
Minn qari flimkien tal-Artikolu 1(1) u tal-Artikolu 2(c)(i) u (ii) tad-Direttiva 2014/41 jirriżulta wkoll li l-ħruġ jew il-validazzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea minn prosekutur jagħti lil din id-deċiżjoni l-kwalità ta’ deċiżjoni ġudizzjarja. |
56 |
Fir-rigward, fit-tieni lok, tal-kuntest li fih jaqgħu dawn id-dispożizzjonijiet, għandu jiġi rrilevat, l-ewwel nett, li l-ħruġ jew il-validazzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea hija suġġetta, skont id-Direttiva 2014/41, għal proċedura u għal garanziji distinti minn dawk li jirrigwardaw il-ħruġ ta’ mandat ta’ arrest Ewropew. Din id-direttiva tipprevedi dispożizzjonijiet speċifiċi intiżi li jiżguraw li l-ħruġ jew il-validazzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea minn prosekutur bħal dak imsemmi fl-Artikolu 2(c) tal-imsemmija direttiva jkun akkumpanjat minn garanziji speċifiċi għall-adozzjoni tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji, b’mod partikolari dawk relatati mar-rispett tad-drittijiet fundamentali tal-persuna kkonċernata u, b’mod partikolari, tad-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva. |
57 |
L-ewwel nett, skont l-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2014/41, moqri flimkien mal-Artikolu 2(c) u mal-premessa 11 ta’ din id-direttiva, dan il-ħruġ jew din il-validazzjoni huma suġġetti għal kundizzjoni doppja, minn naħa, li hija neċessarja u proporzjonata mal-għanijiet tal-proċeduri, b’mod partikolari kriminali, imsemmija fl-Artikolu 4 tal-imsemmija direttiva, fid-dawl tad-drittijiet tal-persuna ssuspettata jew tal-persuna akkużata, u, min-naħa l-oħra, li l-miżura jew miżuri investigattivi indikati fid-deċiżjoni ta’ investigazzjoni Ewropea setgħu jiġu ordnati fl-istess kundizzjonijiet fil-kuntest ta’ proċedura nazzjonali simili. |
58 |
Għalhekk, meta joħroġ jew jivvalida ordni ta’ investigazzjoni Ewropea, prosekutur bħal dak imsemmi fl-Artikolu 2(c) tad-Direttiva 2014/41 għandu jiżgura l-osservanza tal-garanziji proċedurali nazzjonali, li għandhom ikunu konformi mad-direttivi, imsemmija fil-premessa 15 ta’ din id-direttiva, dwar id-drittijiet proċedurali fil-kuntest tal-proċeduri kriminali. |
59 |
Bl-istess mod, kif barra minn hekk ġie mfakkar fil-premessi 12 u 39 tal-imsemmija direttiva, huwa għandu jiżgura r-rispett tad-drittijiet stabbiliti mill-Karta, b’mod partikolari, id-dritt għall-preżunzjoni ta’ innoċenza u d-drittijiet tad-difiża previsti fl-Artikolu 48 tagħha. Barra minn hekk, kull limitazzjoni imposta fuq l-eżerċizzju ta’ dawn id-drittijiet permezz ta’ miżura investigattiva ordnata skont din l-istess direttiva għandha tosserva r-rekwiżiti previsti fl-Artikolu 52(1) tal-Karta, li jippreżupponi, b’mod partikolari, li l-limitazzjoni inkwistjoni tkun, fl-osservanza tal-prinċipju ta’ proporzjonalità, neċessarja u tissodisfa effettivament għan ta’ interess ġenerali rrikonoxxut mill-Unjoni jew il-ħtieġa ta’ protezzjoni tad-drittijiet u tal-libertajiet ta’ ħaddieħor. |
60 |
Sussegwentement, l-Artikolu 14(1) tad-Direttiva 2014/41, moqri fid-dawl tal-premessa 22 tagħha, jipprevedi obbligu ġenerali għall-Istati Membri li jiżguraw li rimedji tal-inqas ekwivalenti għal dawk disponibbli fil-kuntest ta’ proċedura nazzjonali simili jkunu applikabbli għall-miżuri investigattivi indikati fl-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. |
61 |
Skont l-Artikolu 14(3) ta’ din id-direttiva, l-awtorità emittenti għandha tiżgura li l-persuni kkonċernati minn tali deċiżjoni jkollhom informazzjoni suffiċjenti dwar ir-rimedji u t-termini għall-preżentata ta’ rikors kontriha previsti mid-dritt nazzjonali, sabiex jiġi żgurat l-eżerċizzju effettiv tad-dritt għal azzjoni legali tagħhom. |
62 |
Fl-aħħar nett, skont l-Artikolu 14(7) tal-imsemmija direttiva, l-Istat emittenti għandu jieħu inkunsiderazzjoni l-fatt li r-rikonoxximent jew l-eżekuzzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea ġiet ikkontestata b’suċċess skont id-dritt nazzjonali. Għalhekk, mingħajr preġudizzju għar-regoli proċedurali nazzjonali, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li, matul il-proċeduri kriminali fl-Istat emittenti, ikunu rispettati d-drittijiet tad-difiża u tal-ekwità tal-proċedura fl-evalwazzjoni tal-provi miksuba permezz ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. |
63 |
Mid-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2014/41 imsemmija fil-punti 57 sa 62 ta’ din is-sentenza jirriżulta li prosekutur, bħal dak imsemmi fl-Artikolu 2(c) ta’ din id-direttiva, li joħroġ jew jivvalida ordni ta’ investigazzjoni Ewropea għandu jieħu inkunsiderazzjoni l-prinċipju ta’ proporzjonalità u d-drittijiet fundamentali tal-persuna kkonċernata, b’mod partikolari dawk stabbiliti mill-Karta, u li d-deċiżjoni tiegħu għandha tkun tista’ tkun is-suġġett ta’ rimedji effettivi, tal-inqas ekwivalenti għal dawk disponibbli fil-kuntest ta’ proċedura nazzjonali simili. |
64 |
It-tieni nett, għalkemm l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea hija, ċertament, strument ibbażat fuq il-prinċipji ta’ fiduċja u rikonoxximent reċiproċi, li l-eżekuzzjoni tagħha tikkostitwixxi l-prinċipju u li r-rifjut ta’ eżekuzzjoni huwa maħsub bħala eċċezzjoni li għandha tiġi interpretata b’mod strett (ara, b’analoġija, is-sentenza tas-27 ta’ Mejju 2019, OG u PI (L-Uffiċċji tal-Prosekutur ta’ Lübeck u ta’ Zwickau), C‑508/18 u C‑82/19 PPU, EU:C:2019:456, punt 45 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata), id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2014/41 jippermettu madankollu lill-awtorità ta’ eżekuzzjoni u, b’mod iktar wiesa’, lill-Istat ta’ eżekuzzjoni li jiżgura l-osservanza tal-prinċipju ta’ proporzjonalità kif ukoll id-drittijiet proċedurali u fundamentali tal-persuna kkonċernata. |
65 |
Qabelxejn, mill-Artikolu 2(d) tad-Direttiva 2014/41 jirriżulta li l-proċedura ta’ eżekuzzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea tista’ tkun teħtieġ l-awtorizzazzjoni ta’ qorti fl-Istat ta’ eżekuzzjoni meta d-dritt nazzjonali tagħha jipprevedi dan. Kif jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju, dan huwa l-każ tad-dritt Awstrijak, li jissuġġetta l-eżekuzzjoni ta’ ċerti miżuri investigattivi, bħal talba għal komunikazzjoni ta’ informazzjoni dwar kont bankarju, għall-awtorizzazzjoni ta’ qorti. |
66 |
Sussegwentement, skont l-Artikolu 6(3) ta’ din id-direttiva, meta l-awtorità ta’ eżekuzzjoni jkollha raġuni li taħseb li l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-paragrafu 1 ta’ dan l-artikolu ma ġewx osservati, b’mod partikolari dik dwar il-fatt li l-miżura investigattiva hija neċessarja u proporzjonata mal-għanijiet tal-proċeduri li għalihom inħarġet, fid-dawl tad-drittijiet tal-persuna kkonċernata, hija tista’ tikkonsulta lill-awtorità emittenti dwar l-importanza tal-eżekuzzjoni tal-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea, li jista’ jwassal, jekk ikun il-każ, għall-irtirar ta’ din id-deċiżjoni mill-awtorità emittenti. |
67 |
Skont l-Artikolu 10 tal-imsemmija direttiva, l-awtorità ta’ eżekuzzjoni tista’ wkoll tirrikorri għal miżura investigattiva differenti minn dik indikata fl-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. Din il-possibbiltà hija miftuħa, b’mod partikolari, meta, kif jirriżulta mill-paragrafu 3 ta’ dan l-artikolu, moqri fid-dawl tal-premessa 10 ta’ din id-direttiva, din l-awtorità tqis li din il-miżura investigattiva l-oħra tippermetti li jinkiseb l-istess riżultat bħall-miżura indikata fl-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea b’mezzi li jimplikaw preġudizzju minimu għad-drittijiet fundamentali. |
68 |
Fl-aħħar nett, konformement mal-Artikolu 11(1)(f) tal-imsemmija direttiva, ir-rikonoxximent jew l-eżekuzzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea jistgħu jiġu rrifjutati fl-Istat ta’ eżekuzzjoni meta jeżistu raġunijiet serji sabiex wieħed jemmen li l-eżekuzzjoni tal-miżura investigattiva indikata fl-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea hija inkompatibbli mal-obbligi tal-Istat ta’ eżekuzzjoni skont l-Artikolu 6 TUE u l-Karta. |
69 |
Fid-dawl tal-elementi msemmija fil-punti 57 sa 68 ta’ din is-sentenza, l-Artikolu 1(1) u l-Artikolu 2(c) tad-Direttiva 2014/41 jaqgħu f’kuntest normattiv li jinkludi sensiela ta’ garanziji kemm fl-istadju tal-ħruġ jew tal-validazzjoni kif ukoll tal-eżekuzzjoni tal-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea, sabiex tiġi żgurata l-protezzjoni tad-drittijiet fundamentali tal-persuna kkonċernata. |
70 |
F’dak li jikkonċerna, fit-tielet lok, l-għan tad-Direttiva 2014/41, din hija intiża sabiex tiggarantixxi, kif tfakkar fil-punti 39 u 40 ta’ din is-sentenza, kooperazzjoni ssemplifikata u effikaċi bejn l-Istati Membri billi tiżgura r-rikonoxximent reċiproku tad-deċiżjonijiet meħuda mill-awtoritajiet ġudizzjarji ta’ dawn l-Istati Membri għall-finijiet tal-kisba ta’ provi fil-kawżi kriminali li għandhom dimensjoni transkonfinali. |
71 |
Kif tenfasizza l-premessa 34 ta’ din id-direttiva, din tipprevedi biss miżuri provviżorji bil-għan li jinkisbu provi. Barra minn hekk, skont l-Artikolu 1(3) tal-imsemmija direttiva, il-ħruġ ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea jista’ jintalab minn persuna suspettata jew akkużata, jew minn avukat f’isem persuna suspettata jew akkużata. Kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punt 71 tal-konklużjonijiet tiegħu, tali miżura tista’ għalhekk tiġi ordnata fl-interess tal-persuna kkonċernata. |
72 |
Barra minn hekk, għandu jiġi enfasizzat li l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea rregolata mid-Direttiva 2014/41 għandha, fil-kuntest ta’ proċeduri kriminali, għan distint mill-mandat ta’ arrest Ewropew irregolat mid-Deċiżjoni Qafas 2002/584. Fil-fatt, filwaqt li l-mandat ta’ arrest Ewropew huwa intiż, konformement mal-Artikolu 1(1) tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584, għall-arrest u għall-konsenja ta’ persuna rikjesta għall-eżerċizzju ta’ proċeduri kriminali jew għall-eżekuzzjoni ta’ piena jew ta’ miżura ta’ sigurtà li ċċaħħad il-libertà, l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea hija intiża, skont l-Artikolu 1(1) tad-Direttiva 2014/41, għall-eżekuzzjoni ta’ miżura investigattiva speċifika waħda jew iktar sabiex jinkisbu provi. |
73 |
Ċertament, kif jirriżulta mill-Artikoli 3 u 4 tad-Direttiva 2014/41, ordni ta’ investigazzjoni Ewropea tista’ tkopri, bħala prinċipju, kull miżura investigattiva għall-finijiet, b’mod partikolari, ta’ proċeduri kriminali. Issa, uħud minn dawn il-miżuri jistgħu jkunu intrużivi, sa fejn jikkawżaw preġudizzju, b’mod partikolari, għad-dritt għall-ħajja privata jew għad-dritt għall-proprjetà tal-persuna kkonċernata. Madankollu, kif sostnew il-partijiet ikkonċernati kollha li ppreżentaw osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra fil-każ partikolari tat-trasferiment temporanju ta’ persuni diġà miżmuma għall-finijiet tat-twettiq ta’ miżura investigattiva, li huwa s-suġġett ta’ garanziji speċifiċi fl-Artikoli 22 u 23 tad-Direttiva 2014/41, l-ordni ta’ investigazzjoni Ewropea ma hijiex, b’differenza mill-mandat ta’ arrest Ewropew, ta’ natura li tippreġudika d-dritt għal-libertà tal-persuna kkonċernata, stabbilit fl-Artikolu 6 tal-Karta. |
74 |
Fid-dawl tad-differenzi ta’ natura testwali, kuntestwali u teleoloġika esposti fil-kunsiderazzjonijiet preċedenti bejn id-Deċiżjoni Qafas 2002/584 u d-Direttiva 2014/41, l-interpretazzjoni tal-Artikolu 6(1) tad-Deċiżjoni Qafas 2002/584 magħmula mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenzi tas-27 ta’ Mejju 2019, OG u PI (L-Uffiċċji tal-Prosekutur ta’ Lübeck u ta’ Zwickau) (C‑508/18 u C‑82/19 PPU, EU:C:2019:456), u tas-27 ta’ Mejju 2019, PF (Il-Prosekutur Ġenerali tal-Litwanja) (C‑509/18, EU:C:2019:457), li l-kunċett ta’ “awtorità ġudizzjarja emittenti”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, ma jkoprix l-Uffiċċji tal-Prosekutur ta’ Stat Membru li huma esposti għar-riskju li jiġu suġġetti għal istruzzjonijiet individwali min-naħa tal-poter eżekuttiv, ma tistax tiġi trasposta fil-kuntest tad-Direttiva 2014/41. |
75 |
Fid-dawl ta’ dak kollu li ntqal iktar ’il fuq, ir-risposta għad-domanda magħmula għandha tkun li l-Artikolu 1(1) u l-Artikolu 2(c) tad-Direttiva 2014/41 għandhom jiġu interpretati fis-sens li jaqgħu taħt il-kunċetti ta’ “awtorità ġudizzjarja” u ta’ “awtorità emittenti”, fis-sens ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, il-prosekutur ta’ Stat Membru jew, b’mod iktar ġenerali, l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Stat Membru, indipendentement mir-relazzjoni ta’ subordinazzjoni legali li tista’ teżisti bejn dan il-prosekutur jew dan l-Uffiċċju tal-Prosekutur u l-poter eżekuttiv ta’ dan l-Istat Membru, u mill-espożizzjoni tal-imsemmi prosekutur jew tal-imsemmi Uffiċċju tal-Prosekutur għar-riskju li jiġu suġġetti, direttament jew indirettament, għal ordnijiet jew għal istruzzjonijiet individwali min-naħa ta’ dan il-poter fil-kuntest tal-adozzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. |
Dwar l-ispejjeż
76 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija dik il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi: |
L-Artikolu 1(1) u l-Artikolu 2(c) tad-Direttiva 2014/41/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-3 ta’ April 2014 dwar l-Ordni ta’ Investigazzjoni Ewropew f’materji kriminali għandhom jiġu interpretati fis-sens li jaqgħu taħt il-kunċetti ta’ “awtorità ġudizzjarja” u ta’ “awtorità emittenti”, fis-sens ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, il-prosekutur ta’ Stat Membru jew, b’mod iktar ġenerali, l-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Stat Membru, indipendentement mir-relazzjoni ta’ subordinazzjoni legali li tista’ teżisti bejn dan il-prosekutur jew dan l-Uffiċċju tal-Prosekutur u l-poter eżekuttiv ta’ dan l-Istat Membru, u mill-espożizzjoni tal-imsemmi prosekutur jew tal-imsemmi Uffiċċju tal-Prosekutur għar-riskju li jiġu suġġetti, direttament jew indirettament, għal ordnijiet jew għal istruzzjonijiet individwali min-naħa ta’ dan il-poter fil-kuntest tal-adozzjoni ta’ ordni ta’ investigazzjoni Ewropea. |
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: il-Ġermaniż.