1.

L-eroj tas-saga ċinematografika ta’ George Lucas Star Wars kienu kapaċi jiċċaqilqu fl-“iperspazju” b’veloċità ogħla mill-veloċità tad-dawl permezz tal-“iperpropulsjoni”. Bl-istess mod, l-utenti tal-internet jistgħu “jivvjaġġaw” fiċ-“ċiberspazju” permezz ta’ hyperlinks. Għalkemm dawn il-links ma jmorrux kontra l-liġijiet tal-fiżika kif kienet tagħmel l-iperpropulsjoni tal-inġenji spazjali ta’ Star Wars, dawn madankollu għandhom ċertu numru ta’ sfidi mill-perspettiva tal-liġi u b’mod partikolari tad-drittijiet tal-awtur. Dawn l-isfidi diġà ġew irrilevati parzjalment, fost l-oħrajn, fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Din il-kawża ser tagħti l-okkażjoni li tiġi eżaminata mill-ġdid u kkompletata din il-ġurisprudenza.

2.

Meta wieħed jaħseb fl-internet, huwa komuni li fir-realtà jirreferi għal funzjonalità waħda ta’ dan in-network, probabbilment l-iktar użata: il-World Wide Web, fi kliem ieħor il-web jew in-“network globali”. Dan in-network huwa kompost minn unitajiet ta’ informazzjoni u riżorsi li jinsabu f’paġni internet (web page). Paġna internet hija dokument miktub fil-lingwa HTML (hypertext markup language) u li eventwalment tinkludi riżorsi oħra annessi, b’mod partikolari immaġnijiet jew fajls awdjoviżivi jew testwali. Grupp strutturat ta’ paġni internet u riżorsi oħra eventwali ppubblikati minn proprjetarju u ospitati fuq server wieħed jew iktar jikkostitwixxu sit internet (website).

3.

Waqt il-konsultazzjoni ta’ sit internet, il-kompjuter joħloq konnessjoni mas-server jew mas-servers li fihom jinsab dan is-sit, billi jitlob l-informazzjoni li tikkostitwixxi s-sit. Għalhekk, kopja ta’ din l-informazzjoni tintbagħat u tiġi rreġistrata (b’mod provviżorju) fil-memorja intermedjarja jew il-“memorja cache” tal-kompjuter. Din l-informazzjoni tista’ tinqara u tiġi rriprodotta fuq l-iskrin tal-kompjuter permezz ta’ softwer speċjali, browser tal-internet.

4.

Kull riżorsa fuq il-web, jiġifieri kull fajl, paġna u sit internet, għandha identifikatur uniku msejjaħ URL (uniform resource locator), li jikkostitwixxi tip ta’ “indirizz tal-internet” ( 2 ). Il-paġna li jwassal għaliha l-indirizz ta’ sit internet tissejjaħ paġna prinċipali (home page). Hemm żewġ mezzi sabiex wieħed jaċċessa riżorsa fuq il-web billi jintuża l-indirizz URL. L-ewwel mezz jikkonsisti fid-dħul ta’ dan l-indirizz fit-tieqa tal-indirizz tal-browser u, it-tieni wieħed, inkwistjoni f’din il-kawża, fl-użu ta’ hyperlink.

5.

In-“nisġa tal-web” (webbing the Web) issir mill-hyperlinks (hypertext links). Dawn jippermettu l-aċċess, minn sit internet, direttament għar-riżorsi preżenti f’sit ieħor. Fil-fatt huma l-hyperlinks li jikkostitwixxu l-essenza nnifisha tal-web u jiddistingwixxuh, pereżempju, mill-bibljoteka ta’ Alexandria. Il-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxiet fil-ġurisprudenza tagħha l-importanza tal-hyperlinks għall-funzjonament tal-web u l-libertà tal-kelma li dan jikkontribwixxi għaliha ( 3 ).

6.

Hyperlink hija struzzjoni għall-browser biex ifittex riżorsi f’sit internet ieħor. Din tesprimi bil-lingwa HTML l-indirizz URL tar-riżorsa mmirata u t-test jew l-immaġni li jissimbolizzaw il-link fil-paġna internet oriġinali ( 4 ), kif ukoll, eventwalment, elementi oħra, bħall-mod kif tinfetaħ ir-riżorsa mmirata fuq l-iskrin. Normalment, link teħtieġ li tiġi attivata (ikklikkjata) sabiex tiffunzjona.

7.

Link sempliċi tinkludi biss l-indirizz URL tas-sit li għalih tirreferi, jiġifieri l-paġna prinċipali tiegħu. Wara l-klikk fuq il-link, din il-paġna tinfetaħ minflok il-paġna fejn kien hemm il-link, jew f’tieqa ġdida. It-tieqa tal-indirizz tal-browser tindika l-indirizz URL tas-sit il-ġdid, b’tali mod li l-utent ikun konxju li jkun biddel is-sit. Madankollu jeżistu tipi oħra ta’ links.

8.

Il-link imsejħa “deep link” ma twassalx għall-paġna prinċipali tas-sit immirat, iżda għal paġna oħra ta’ dan is-sit, jew għal riżorsa speċifika li tinsab f’din il-paġna, pereżempju fajl grafiku jew testwali ( 5 ). Fil-fatt, kull paġna u kull riżorsa għandhom indirizz URL li jista’ jintuża fil-link minflok l-indirizz prinċipali tas-sit biss. Deep link tinjora l-ordni preżunta tan-navigazzjoni fis-sit immirat, billi tiġi evitata l-paġna prinċipali tiegħu. Madankollu, sa fejn l-indirizz URL ta’ paġna internet normalment jinkludi l-isem tas-sit, l-utent huwa dejjem informat dwar is-sit li qiegħed jikkonsulta.

9.

Paġna internet tista’ tinkludi riżorsi oħra minbarra t-test, b’mod partikolari l-fajls grafiċi jew awdjoviżivi. Dawn il-fajls ma jifformawx partijiet integrali tad-dokument HTML li jikkostitwixxu l-paġna, iżda huma marbuta miegħu. L-inkorporazzjoni (embedding) ta’ dawn ir-riżorsi ssir bl-għajnuna ta’ struzzjonijiet speċifiċi li jeżistu fil-lingwa HTML għal dan il-għan. Pereżempju, sabiex tiġi inkorporata immaġini, teżisti t-tag “image” (“<img>”) ( 6 ). Normalment, din it-tag tintuża sabiex tinkorpora f’paġna internet fajl grafiku maħżun fl-istess server bħal din il-paġna (fajl lokali). Madankollu, huwa biżżejjed li jiġi ssostitwit, fl-attribut “sors” tat-tag “image”, l-indirizz ta’ fajl lokali (“URL relattiv”) b’dak ta’ fajl li jinsab fuq sit internet ieħor (“URL assolut”) sabiex jinkorporah, mingħajr ma jkollu jirriproduċih, fil-paġna internet tiegħu stess ( 7 ).

10.

Din it-teknika tuża l-funzjonalità ta’ hyperlink, jiġifieri li l-element, pereżempju immaġni, jintwera fil-browser mill-post oriġinali tiegħu (is-sit internet immirat), u għalhekk ma huwiex riprodott fis-server tas-sit li jidher fih. Madankollu, l-element inkorporat jidher awtomatikament, mingħajr ma jkun neċessarju li tikklikkja fuq xi link. Mill-perspettiva tal-utent, l-effett huwa identiku għal dak ta’ fajl li jinsab fl-istess paġna li jidher fiha. Din il-prattika hija magħrufa bl-isem ta’ inline linking jew hotlinking.

11.

Il-framing huwa teknika li tippermetti li l-iskrin jinqasam f’diversi partijiet, li kull wieħed minnhom jista’ juri, b’mod awtonomu, paġna jew riżorsa tal-internet differenti. Għalhekk, fuq parti tal-iskrin tista’ tidher il-paġna internet oriġinali u, fuq l-oħra, paġna jew riżorsa oħra li ġejjin minn sit ieħor. Din il-paġna l-oħra ma hijiex riprodotta fis-server tas-sit qafas, iżda tiġi kkonsultata direttament bl-għajnuna ta’ deep link. L-indirizz URL tal-paġna mmirata ta’ din il-link ikun ħafna drabi moħbi, b’tali mod li l-utent jista’ jkollu l-impressjoni li jkun qiegħed jikkonsulta paġna internet waħda, filwaqt li fil-fatt ikun qiegħed jikkonsulta tnejn (jew iktar).

12.

Il-framing huwa attwalment ikkunsidrat bħala li ma għadux fl-użu u ġie abbandunat fl-aħħar verżjoni tal-lingwa HTML (HTML5). Dan ġie ssostitwit bl-inline frame ( 8 ), li jippermetti t-tqegħid ta’ riżorsa esterna, bħal sit internet, paġna, jew element ta’ paġna internet li ġejja minn sit ieħor f’kaxxa li d-dimensjonijiet u l-pożizzjoni tagħha huma ddefiniti liberament mill-awtur tal-paġna internet inkwistjoni. L-inline frame jaġixxi bħala element li jintegra minn din il-paġna peress li din it-teknika, b’differenza mill-framing klassiku, ma hijiex teknika ta’ diviżjoni tal-iskrin iżda mezz ta’ inkorporazzjoni (embedding) ta’ riżorsi esterni ma’ paġna internet.

13.

Sabiex jiġu kkomplikati iktar l-affarijiet, l-inline frame jista’ jiġi ddefinit bħala post ta’ ftuħ ta’ hyperlink ( 9 ). B’dan il-mod, wara li l-link tkun ġiet attivata (permezz ta’ klikk), ir-riżorsa mmirata tinfetaħ f’kaxxa (fejn it-truf ikunu viżibbli jew le fuq l-iskrin), fil-post iddefinit mill-awtur tal-paġna li fiha l-link ( 10 ).

14.

Dawn il-manipulazzjonijiet jistgħu jidhru kumplessi u jeħtieġu għarfien fil-fond fl-informatika, iżda n-numru kbir ħafna ta’ servizzi ta’ ħolqien ta’ siti internet u l-pjattaformi ta’ qsim ta’ kontenut jawtomatizzaw dawn il-proċessi, li jippermettu li faċilment jinħolqu paġni internet, jiġi inkorporat fihom il-kontenut u jinħolqu hyperlinks mingħajr wieħed ikollu dan l-għarfien.

15.

Minn ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li l-hyperlinks għal oġġetti protetti mid-drittijiet tal-awtur, imqiegħda għad-dispożizzjoni tal-pubbliku b’aċċess liberu fuq l-internet bl-awtorizzazzjoni tad-detentur ta’ dawn id-drittijiet, ma jikkostitwixxux atti li jeħtieġu awtorizzazzjoni tal-imsemmi detentur ( 11 ). Madankollu, ġurisprudenza iktar reċenti titlob li dan l-acquis ġurisprudenzjali jiġi interpretat f’dawl ftit differenti. Għalhekk, għandu jiġi ddeterminat jekk il-fatt, għal detentur tad-drittijiet tal-awtur, li juża mezzi tekniċi intiżi sabiex jipprevjenu l-użu tax-xogħol tiegħu fil-forma ta’ hyperlinks u permezz tal-framing, jibdilx l-evalwazzjoni mill-perspettiva tad-drittijiet tal-awtur. Fil-fehma tiegħi, ikun neċessarju wkoll li tiġi eżaminata mill-ġdid il-problema marbuta mal-inkorporazzjoni fil-paġni internet ta’ xogħlijiet li ġejjin minn siti oħra (inline linking).

16.

L-Artikolu 3(1) u (3) tad-Direttiva 2001/29/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat‑22 ta’ Mejju 2001 dwar l-armonizzazzjoni ta’ ċerti aspetti ta’ drittijiet ta’ l-awtur u drittijiet relatati fis-soċjetà ta’ l-informazzjoni ( 12 ), jiddisponi:

“1.   L-Istati Membri għandhom jipprovdu lill-awturi bid-dritt esklussiv li jawtorizzaw jew jipprojbixxu kull komunikazzjoni lill-pubbliku tax-xogħolijiet tagħhom, bil-fili jew mezzi mingħajr fili, inklużi li jagħmlu disponibbli lill-pubbliku x-xogħolijiet tagħhom b’mod li membri tal-pubbliku jistgħu jkollhom aċċess għalihom minn post u f’ħin magħżul individwalment minnhom.

[…]

3.   Id-drittijiet imsemmija fil-paragrafi 1 u 2 m’għandhomx jiġu eżawriti bl-ebda att ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku jew li jagħmilhom disponibbli għall-pubbliku kif stipulat f’dan l-Artikolu.”

17.

Skont l-Artikolu 6(1) u (3) tad-Direttiva 2001/29:

“1.   L-Istati Membri għandhom jipprovdu protezzjoni legali adekwata kontra t-tidwir ma’ kull miżura teknoloġika effettiva, li persuna relatata twettaq konsapevolment, jew b’raġunijiet li tkun taf, li qiegħda tilħaq dak il-għan.

[…]

3.   Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva, il-frażi ‘miżuri teknoloġiċi’ tfisser kull teknoloġija, tagħmir jew komponent li, matul il-kors normali tat-tħaddim tiegħu, ikun iddisinjat li jipprevjeni jew jirrestrinġi atti, rigward xogħolijiet jew suġġett ieħor, li mhumiex awtorizzati mid-detentur tad-drittijiet ta’ kull dritt ta’ l-awtur jew kull dritt relatat mad-drittijiet ta’ l-awtur li hemm provdut dwarhom bil-liġi jew id-dritt sui generis li hemm provdut dwarhom fil-Kapitolu III tad-Direttiva 96/9/KE [ ( 13 )]. Drittijiet teknoloġiċi għandhom jitqiesu ‘effettivi’ fejn l-użu ta’ xogħol protett jew suġġett ieħor huwa kontrollat mid-detenturi tad-drittijiet permezz ta’ applikazzjoni ta’ kontroll għal aċċess jew proċess ta’ protezzjoni, bħal qlib f’ċifrarju, taqlib jew trasformazzjoni oħra tax-xogħol jew materjal ta’ xogħħol ieħħor jew mekkaniżmu ta’ kontroll ta’ ikkupjar li jilħaq l-għan ta’ protezzjoni.”

18.

L-Artikolu 16(1) u l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 16(2) tad-Direttiva 2014/26/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑26 ta’ Frar 2014 dwar l-immaniġġjar kollettiv tad-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati u ħruġ ta’ liċenzji multiterritorjali ta’ drittijiet f’xogħlijiet mużikali għall-użu onlajn fis-suq intern ( 14 ), jiddisponu:

“1.   L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-organizzazzjonijiet ta’ mmaniġġjar kollettiv u l-utenti għandhom jidħlu f’negozjati għall-ħruġ ta’ liċenzji tad-drittijiet in bona fede. L-organizzazzjonijiet ta’ mmaniġġjar kollettiv u l-utenti għandhom jipprovdu lil xulxin bl-informazzjoni kollha meħtieġa.

2.   It-termini għal ħruġ ta’ liċenzji għandhom ikunu bbażati fuq kriterji oġġettivi u mhux diskriminatorji. Meta organizzazzjonijiet ta’ mmaniġġjar kollettiv joħorġu liċenzji, mhumiex meħtieġa jużaw, bħala preċedent għal servizzi onlajn oħra, termini għall-ħruġ tal-liċenzji mifthiema ma’ utent, fejn l-utent jipprovdi tip ġdid ta’ servizz onlajn li kien disponibbli għalll-pubbliku fl-Unjoni għal inqas minn tliet snin.

[…]”

19.

Id-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku, fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29, huwa fid-dritt Ġermaniż kopert mill-Artikolu 19a (“tqegħid għad-dispożizzjoni”) u mill-Artikolu 15(2) (“dritt mhux iddefinit” ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku), tal-Gesetz über Urheberrecht und verwandte Schutzrechte – Urheberrechtsgesetz (il-Liġi dwar id-Drittijiet tal-Awtur u d-Drittijiet Relatati), tad‑9 ta’ Settembru 1965 ( 15 ) (iktar ’il quddiem l-“UrhG”).

20.

L-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2001/29 ġie traspost fid-dritt Ġermaniż permezz tal-Artikolu 95a tal-UrhG.

21.

Finalment, konformement mal-ewwel sentenza tal-Artikolu 34(1) tal-Gesetz über die Wahrnehmung von Urheberrechten und verwandten Schutzrechten durch Verwertungsgesellschaften – Verwertungsgesellschaftengesetz (il-Liġi dwar l-Amministrazzjoni tad-Drittijiet tal-Awtur u Drittijiet Relatati minn Soċjetajiet għall-Amministrazzjoni Kollettiva), tal‑24 ta’ Mejju 2016 ( 16 ) (iktar ’il quddiem il-“VGG”), li ttrasponiet l-Artikolu 16(1) u (2) tad-Direttiva 2014/26, is-soċjetajiet għall-amministrazzjoni kollettiva għandhom l-obbligu li jagħtu lil kull persuna li titlobha, taħt kundizzjonijiet raġonevoli, liċenzja għall-użu tad-drittijiet li l-amministrazzjoni tagħhom tkun ġiet fdata lilhom.

22.

Verwertungsgesellschaft Bild-Kunst (iktar ’il quddiem “VG Bild-Kunst”) hija soċjetà għall-amministrazzjoni kollettiva tad-drittijiet tal-awtur fil-qasam tal-arti viżivi fil-Ġermanja. Stiftung Preußischer Kulturbesitz (iktar ’il quddiem “SPK”) hija fondazzjoni tad-dritt Ġermaniż.

23.

SPK hija l-operatur tad-Deutsche Digitale Bibliothek (iktar ’il quddiem id-“DDB”), bibljoteka diġitali ddedikata għall-kultura u għall-għarfien li tqiegħed f’network istituzzjonijiet kulturali u xjentifiċi Ġermaniżi.

24.

Is-sit internet tad-DDB fih links għal kontenut diġitali maħżun fil-portali internet tal-istituzzjonijiet parteċipanti. Id-DDB, bħala “vetrina diġitali”, taħżen biss thumbnails, jiġifieri verżjonijiet ta’ immaġnijiet li d-daqs tagħhom huwa mnaqqas meta mqabbel mad-daqs oriġinali tagħhom. Meta l-utent jikklikkja fuq wieħed mir-riżultati tar-riċerka, huwa jiġi dirett lejn il-paġna tal-oġġett fis-sit tad-DDB, li fiha verżjoni mkabbra tal-illustrazzjoni (440 x 330 pixel). Meta wieħed jikklikkja fuq din l-illustrazzjoni jew juża l-funzjoni “lenti”, verżjoni mkabbra tat-thumbnail, b’riżoluzzjoni massima ta’ 800 x 600 pixel, tidher f’lightbox. Barra minn hekk, il-buttuna “Uri l-oġġett fis-sit ta’ oriġini” tinkludi link dirett għas-sit internet tal-istituzzjoni li tipprovdi l-oġġett (jew link sempliċi għall-paġna prinċipali tagħha, jew deep link għall-paġna tal-oġġett). Id-DDB tuża x-xogħlijiet bl-awtorizzazzjoni tad-detenturi tad-drittijiet tal-awtur fuq dawn ix-xogħlijiet.

25.

VG Bild-Kunst tissuġġetta l-konklużjoni, ma’ SPK, ta’ kuntratt ta’ liċenzja għall-użu tal-katalgu ta’ xogħlijiet tagħha fil-forma ta’ thumbnails, għall-inklużjoni ta’ dispożizzjoni li skontha d-detentur ta’ liċenzja jintrabat li jimplimenta, waqt l-użu tax-xogħlijiet u l-oġġetti protetti intiżi fil-kuntratt, miżuri tekniċi effettivi kontra l-framing, minn terzi, tat-thumbnails ta’ dawn ix-xogħlijiet jew ta’ dawn l-oġġetti protetti, murija fis-sit internet tad-DDB.

26.

Peress li qieset li tali dispożizzjoni kuntrattwali ma kinitx raġonevoli mill-perspettiva tad-drittijiet tal-awtur, SPK ressqet azzjoni għal konstatazzjoni quddiem il-Landgericht (il-Qorti Reġjonali, il-Ġermanja) intiża sabiex jiġi kkonstatat li VG Bild-Kunst kienet obbligata tagħti l-liċenzja inkwistjoni lil SPK mingħajr ma din il-liċenzja tkun suġġetta għall-implimentazzjoni ta’ dawn il-miżuri tekniċi. Din l-azzjoni ġiet inizjalment miċħuda mil-Landgericht (il-Qorti Reġjonali). Is-sentenza ta’ din tal-aħħar, fuq appell ta’ SPK, ġiet annullata mill-Kammergericht (il-Qorti Reġjonali Superjuri, il-Ġermanja). Permezz tar-rikors għal reviżjoni tagħha, VG Bild-Kunst titlob li l-azzjoni ta’ SPK tiġi miċħuda.

27.

Il-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja) tippreċiża, minn naħa, li, konformement mal-ewwel sentenza tal-Artikolu 34(1) tal-VGG, is-soċjetajiet għall-amministrazzjoni kollettiva għandhom l-obbligu li jagħtu lil kull persuna li titlobha, taħt kundizzjonijiet raġonevoli, liċenzja għall-użu tad-drittijiet li l-amministrazzjoni tagħhom tkun ġiet fdata lilhom. Il-qorti tar-rinviju tindika, min-naħa l-oħra, li, skont il-ġurisprudenza tagħha applikabbli f’dan il-każ, huwa aċċettat li s-soċjetajiet għall-amministrazzjoni kollettiva jistgħu, b’mod eċċezzjonali, jidderogaw mill-obbligu tagħhom u jirrifjutaw li jagħtu liċenzja, bil-kundizzjoni li dan ir-rifjut ma jikkostitwixxix abbuż ta’ monopolju u bil-kundizzjoni li jkunu jistgħu jinvokaw, fir-rigward tat-talba għal liċenzja, interessi leġittimi superjuri. F’dan ir-rigward, sabiex tiġi ddeterminata l-eżistenza ta’ eċċezzjoni oġġettivament iġġustifikata, għandhom jiġu bbilanċjati l-interessi tal-partijiet ikkonċernati billi jittieħdu inkunsiderazzjoni l-għan tal-liġi kif ukoll l-għan li fuqu huwa bbażat dan l-obbligu ta’ prinċipju tas-soċjetajiet għall-amministrazzjoni kollettiva.

28.

L-eżitu tar-rikors għal reviżjoni jiddependi minn jekk l-inkorporazzjoni permezz ta’ framing fis-sit internet ta’ terz ta’ xogħol disponibbli, bil-kunsens tad-detentur tad-drittijiet, f’sit internet, bħal dak tad-DDB, tikkostitwixxix komunikazzjoni tax-xogħol lill-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 meta din tevita miżuri ta’ protezzjoni kontra l-framing adottati mid-detentur tad-drittijiet jew imposti minnu fuq persuna liċenzjata. Jekk dan kien il-każ, id-drittijiet tal-membri ta’ VG Bild-Kunst ikunu kkonċernati u din tkun tista’ validament titlob l-inklużjoni tal-obbligu ta’ implimentazzjoni tal-miżuri tekniċi kontra l-framing fil-kuntratt ta’ liċenzja ma’ SPK.

29.

Peress li kellha dubji dwar ir-risposta li għandha tingħata lil din id-domanda, fid-dawl tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-prattika tal-hyperlinks fuq l-internet, il-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja:

“L-inkorporazzjoni, permezz tat-teknika msejħa ‘Framing’, fis-sit internet ta’ terz, ta’ xogħol disponibbli, bil-kunsens tad-detentur tad-drittijiet, fuq sit internet liberament aċċessibbli, tikkostitwixxi komunikazzjoni tax-xogħol lill-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 jekk din l-inkorporazzjoni tevita miżuri ta’ protezzjoni kontra l-framing adottati jew imposti mid-detentur tad-drittijiet?”

30.

It-talba għal deċiżjoni preliminari tressqet lill-Qorti tal-Ġustizzja fil‑21 ta’ Mejju 2019. Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub mill-partijiet fil-kawża prinċipali, mill-Gvern Franċiż, kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea. L-istess partijiet kienu rrappreżentati matul is-seduta li saret fil‑25 ta’ Mejju 2020.

31.

Permezz tad-domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk l-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29, għandux jiġi interpretat fis-sens li l-inkorporazzjoni, permezz tal-framing, fis-sit internet ta’ terz, ta’ xogħol disponibbli, bil-kunsens tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, f’sit internet liberament aċċessibbli, tikkostitwixxix komunikazzjoni ta’ dan ix-xogħol lill-pubbliku fis-sens tal-imsemmija dispożizzjoni meta din l-inkorporazzjoni tevita miżuri ta’ protezzjoni kontra l-framing adottati jew imposti mill-imsemmi detentur.

32.

Kemm il-qorti tar-rinviju kif ukoll il-partijiet li ppreżentaw osservazzjonijiet jissuġġerixxu risposti għal din id-domanda li, fil-fehma tagħhom, jirriżultaw mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-evalwazzjoni tal-hyperlinks mill-perspettiva tad-drittijiet tal-awtur. Madankollu, l-analiżi tagħhom ta’ din il-ġurisprudenza twassalhom għal riżultati kontradittorji. Għalkemm, fil-fatt, il-qorti tar-rinviju, kif ukoll VG Bild-Kunst, il-Gvern Franċiż u l-Kummissjoni, jipproponu li tingħata risposta fl-affermattiv għad-domanda preliminari, SPK tiżviluppa argumenti serji favur risposta fin-negattiv.

33.

Jiena naqbel mal-fehma li skontha r-risposta għad-domanda preliminari tista’ tiġi dedotta parzjalment mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Madankollu jidhirli li din il-ġurisprudenza titlob li tiġi ppreċiżata wara analiżi li tieħu inkunsiderazzjoni l-ġurisprudenza reċenti li ma tikkonċernax direttament il-hyperlinks.

34.

It-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku ta’ xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur fuq l-internet jaqa’ taħt id-dritt esklużiv tal-komunikazzjoni lill-pubbliku previst fl-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 ( 17 ). Dan id-dritt ikopri “kull komunikazzjoni lill-pubbliku tax-xogħolijiet […], bil-fili jew mezzi mingħajr fili, inklużi li jagħmlu disponibbli lill-pubbliku x-xogħolijiet […] b’mod li membri tal-pubbliku jistgħu jkollhom aċċess għalihom minn post u f’ħin magħżul individwalment minnhom”. Huwa t-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku li għandu rwol maġġuri fuq l-internet, minkejja li l-komunikazzjoni “klassika” hija preżenti wkoll ( 18 ).

35.

Għalhekk, il-kwistjoni li tqum dwar il-hyperlinks hija dik dwar jekk il-fatt li f’paġna internet tiġi inkluża link għal xogħol ta’ ħaddieħor disponibbli wkoll fuq l-internet (fuq il-web, b’mod iktar preċiż) jikkostitwixxix komunikazzjoni lill-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29, jiġifieri jekk l-inklużjoni ta’ tali link taqax taħt id-dritt esklużiv tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur fuq dan ix-xogħol.

36.

Fis-sentenza Svensson et ( 19 ), il-Qorti tal-Ġustizzja wieġbet għal din il-kwistjoni, bħala prinċipju, fin-negattiv. Il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat, fl-ewwel lok, li hyperlink kienet tikkostitwixxi att ta’ komunikazzjoni, peress li l-link toffri lill-utenti aċċess dirett għax-xogħol ( 20 ). Din il-komunikazzjoni hija diretta lejn pubbliku kompost minn numru indeterminat u pjuttost kbir ta’ persuni, jiġifieri pubbliku ( 21 ).

37.

Fit-tieni lok, madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, fil-każ ta’ xogħol diġà disponibbli b’aċċess liberu fuq sit internet, il-pubbliku kkonċernat mill-hyperlink imqiegħed f’sit internet ieħor ma kienx jikkostitwixxi pubbliku ġdid meta mqabbel mal-pubbliku tal-komunikazzjoni inizjali. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat li l-pubbliku mmirat mill-komunikazzjoni inizjali kien ikkostitwit mill-viżitaturi potenzjali kollha ta’ sit internet b’aċċess liberu, jiġifieri l-utenti kollha tal-internet. Dawn l-utenti kollha kellhom għalhekk jittieħdu inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt il-komunikazzjoni inizjali ( 22 ). Loġikament, il-hyperlink ma setgħetx tagħti aċċess għax-xogħol lil ċirku iktar wiesa’ ta’ utenti.

38.

Issa, fil-każ ta’ komunikazzjoni sekondarja mwettqa bl-istess mezz tekniku bħall-komunikazzjoni inizjali (li huwa l-każ tal-komunikazzjonijiet kollha fuq il-web), il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja teżiġi l-eżistenza ta’ pubbliku ġdid sabiex din il-komunikazzjoni sekondarja taqa’ taħt id-dritt esklużiv ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku previst fl-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 ( 23 ).

39.

Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonkludiet li l-fatt li f’sit internet jitqiegħed hyperlink (“link li tikklikkja fuqha” skont il-kliem tas-sentenza inkwistjoni) għal xogħol protett mid-drittijiet tal-awtur li huwa diġà liberament aċċessibbli fuq l-internet ma jeħtieġx awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur fuq dan ix-xogħol ( 24 ). Jista’ jkun mod ieħor biss fis-sitwazzjoni fejn il-link tippermetti li jiġu evitati miżuri ta’ restrizzjoni tal-aċċess għax-xogħol fis-sit oriġinali, f’liema każ din il-link ikollha l-effett li twessa’ l-pubbliku tal-komunikazzjoni inizjali u li tagħti aċċess għalih lil pubbliku ġdid ( 25 ).

40.

Din l-analiżi ġiet ikkonfermata malajr fir-rigward tal-hyperlinks li jużaw il-framing ( 26 ).

41.

Sussegwentement, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li l-analiżi deskritta iktar ’il fuq tapplika biss meta l-komunikazzjoni inizjali tax-xogħol tkun saret bl-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur ( 27 ).

42.

Fir-rigward tal-links għal siti internet li fihom ix-xogħlijiet jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mingħajr l-awtorizzazzjoni tad-detenturi tad-drittijiet tal-awtur, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat li dawn kienu jikkostitwixxu komunikazzjoni lill-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 jekk l-utent li jkun qiegħed il-link kien jaf jew kellu jkun jaf li din il-link twassal għal xogħol imqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mingħajr l-awtorizzazzjoni meħtieġa mid-drittijiet tal-awtur ( 28 ). Meta dan l-utent jaġixxi bi skop ta’ lukru, dan l-għarfien tal-kunsiderazzjonijiet għandu jiġi preżunt b’mod konfutabbli ( 29 ).

43.

Biex niġbor fil-qosor il-ġurisprudenza dwar il-hyperlinks, meta l-link twassal għal xogħol diġà mqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku bl-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur u b’aċċess liberu, din il-link ma titqiesx bħala komunikazzjoni lill-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 peress li, filwaqt li tikkostitwixxi att ta’ komunikazzjoni, l-imsemmija link hija indirizzata lil pubbliku li diġà ttieħed inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali, jiġifieri l-utenti kollha tal-internet.

44.

Is-soluzzjonijiet ġurisprudenzjali li għadni kif fakkart ma humiex dejjem evidenti prima facie u jistgħu jqajmu dubji, b’mod partikolari dwar tliet punti ewlenin: il-klassifikazzjoni tal-links bħala “atti ta’ komunikazzjoni” (ta’ tqegħid għad-dispożizzjoni), l-introduzzjoni tal-kriterju suġġettiv tal-għarfien tal-kunsiderazzjonijiet fid-definizzjoni tal-kunċett ta’ “komunikazzjoni lill-pubbliku” u l-applikazzjoni fuq l-internet tal-kriterju tal-pubbliku ġdid ( 30 ).

45.

Kif fakkart fil-punt 36 ta’ dawn il-konklużjonijiet, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat, fis-sentenza Svensson et ( 31 ), li hyperlink għal xogħol protett aċċessibbli fuq l-internet kien jikkostitwixxi att ta’ komunikazzjoni ta’ dan ix-xogħol għall-finijiet tal-applikazzjoni tad-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku rregolat fl-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29. Madankollu, din l-affermazzjoni ma hijiex, fil-livell tekniku, evidenti ( 32 ).

46.

Ċertament, ma naqbilx mal-opinjoni espressa f’dan ir-rigward, li skontha kull att ta’ komunikazzjoni għandu neċessarjament jinkludi trażmissjoni jew trażmissjoni mill-ġdid tax-xogħol ( 33 ). B’mod partikolari, il-forma l-iktar mifruxa ta’ komunikazzjoni fuq il-web, li hija t-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku tax-xogħlijiet b’mod li kulħadd ikun jista’ jkollu aċċess għalihom fil-post u fil-mument li jagħżel individwalment, ma tippreżupponi l-ebda trażmissjoni. F’tali sitwazzjoni, ix-xogħol jitqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku, jiġifieri jinħażen fis-server li jospita s-sit internet inkwistjoni, peress li l-pubbliku jista’ jaċċessa dan is-sit permezz tal-indirizz URL tiegħu. Forma ta’ trażmissjoni tax-xogħol isseħħ biss ladarba membru tal-pubbliku jkun aċċessa l-imsemmi server, peress li dan l-aċċess jinvolvi riproduzzjoni temporanja tal-paġna internet ikkonsultata fuq il-kompjuter klijent tiegħu.

47.

Issa, il-Qorti tal-Ġustizzja fakkret li, sabiex ikun hemm att ta’ komunikazzjoni, huwa biżżejjed li xogħol jitqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku, mingħajr ma jkun determinanti li l-membri tal-pubbliku effettivament jaċċessawh ( 34 ). Fi kliem ieħor, l-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 jidħol fis-seħħ mat-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku ta’ xogħol, anki qabel ma sseħħ trażmissjoni effettiva tax-xogħol.

48.

B’kunsiderazzjoni ta’ dan, fil-każ ta’ hyperlink għal xogħol diġà liberament aċċessibbli fuq l-internet, it-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku jsir fis-sit internet oriġinali. Il-link, min-naħa tagħha, hija biss struzzjoni mogħtija lill-browser tal-internet sabiex jaċċessaha skont l-indirizz URL li jagħmel parti mil-link. L-utent għalhekk jiġi dirett lejn sit internet ieħor. Il-konnessjoni (u għalhekk it-trażmissjoni tax-xogħol) sussegwentement issir direttament bejn il-kompjuter klijent tal-utent u s-server (xi drabi diversi servers) li fih jinsab is-sit immirat mil-link, mingħajr ebda intermedjazzjoni tas-sit li fih din il-link ( 35 ). Barra minn hekk, l-indirizz URL li l-link twassal għalih jidher normalment permezz ta’ klikk lemini (right click) fuq il-link. Għalhekk huwa possibbli li din il-link tiġi kkopjata fit-tieqa tal-indirizz tal-browser għal aċċess għall-istess post bħal dak intiż mill-hyperlink. Il-link sempliċement tawtomatizza dan il-proċess, billi tippermetti l-aċċess għal sit internet ieħor “bi klikk”.

49.

Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja marret lil hinn minn din l-analiżi purament teknika billi kkunsidrat li hyperlink jikkostitwixxi att ta’ komunikazzjoni sa fejn dan jagħti “aċċess dirett” għax-xogħol li jinsab f’sit internet ieħor ( 36 ).

50.

Fil-fehma tiegħi, dan l-approċċ funzjonali jieħu inkunsiderazzjoni elementi oħra minbarra s-sempliċi awtomatizzazzjoni tal-istabbiliment tal-konnessjoni mas-sit internet immirat. Dak li huwa ferm iktar importanti, u li jagħmel il-hypertext links bħala pern tal-arkitettura tal-web, huwa li l-link fiha l-indirizz URL tal-paġna internet immirata, billi jiffranka lill-utent milli jfittex dan l-indirizz (jew inkella, il-link hija r-riżultat ta’ tfittxija mwettqa mill-utent, bħalma huwa normalment il-każ tal-muturi ta’ tfittxija fuq l-internet). Fil-fatt, riżorsa tista’ tkun disponibbli fuq l-internet, madankollu tkun aċċessibbli biss permezz tal-indirizz URL tagħha. Mingħajr l-għarfien ta’ dan l-indirizz mill-utenti, id-disponibbiltà tiegħu tkun purament teoretika. Issa, il-mezz l-iktar effettiv sabiex jiġi trażmess l-indirizz URL ta’ paġna internet huwa li tinħoloq hyperlink għal din il-paġna. Ma huwiex b’kumbinazzjoni li d-“direttorji tat-telefon” tal-web li huma l-mutur ta’ tfittxija jużaw it-teknika tal-hyperlinks.

51.

Huwa għalhekk li din il-kapaċità teknika li tagħti aċċess dirett għal xogħol speċifikat mill-indirizz URL tiegħu (jew l-indirizz tal-paġna internet li fiha dan ix-xogħol) tiġġustifika, fil-fehma tiegħi, il-klassifikazzjoni tal-hyperlinks bħala “atti ta’ komunikazzjoni” għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29.

52.

Infakkar li r-regola ġurisprudenzjali stabbilita mill-Qorti tal-Ġustizzja, fis-sentenza Svensson et ( 37 ), li skontha hyperlink għal xogħol liberament aċċessibbli fuq l-internet ma tikkostitwixxix komunikazzjoni lill-pubbliku fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29, tapplika biss meta x-xogħol inkwistjoni jkun tqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku bl-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur.

53.

Fil-każ kuntrarju, jiġifieri meta x-xogħol ikun tqiegħed għad-dispożizzjoni mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-imsemmi detentur, is-sitwazzjoni legali li tirriżulta mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tkun ħafna iktar kumplessa. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, f’tali sitwazzjoni, l-eżistenza ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku kienet tiddependi minn jekk l-utent li jkun qiegħed il-link kienx jaf jew kellux ikun jaf li x-xogħol immirat minn din il-link kien tqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mingħajr l-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur. Fil-każ tal-links pprovduti bi skop ta’ lukru, l-għarfien tal-kunsiderazzjonijiet għandu jiġi preżunt, peress li din il-preżunzjoni hija konfutabbli ( 38 ).

54.

Il-Qorti tal-Ġustizzja għamlet din id-distinzjoni bil-għan leġittimu li jinżamm bilanċ ġust bejn, minn naħa, l-interess tad-detenturi tad-drittijiet tal-awtur u, min-naħa l-oħra, il-protezzjoni tal-interessi u tad-drittijiet fundamentali tal-utenti tal-oġġetti protetti ( 39 ). Madankollu, din is-soluzzjoni hija kemxejn ortodossa mill-perspettiva tar-regoli ġenerali tad-drittijiet tal-awtur, b’mod partikolari sa fejn din tintroduċi kriterju suġġettiv (l-għarfien tal-kunsiderazzjonijiet) fid-definizzjoni ta’ element oġġettiv, jiġifieri l-portata tal-atti suġġetti għad-dritt esklużiv tal-awtur ( 40 ).

55.

Għalkemm l-applikazzjoni tal-kriterju tal-pubbliku ġdid sabiex tiġi evalwata l-eżistenza ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku ta’ xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur ġiet prevista anki qabel id-dħul fis-seħħ tad-Direttiva 2001/29 ( 41 ), huwa biss mid-dħul fis-seħħ tagħha li dan il-kriterju ġie adottat mill-Qorti tal-Ġustizzja, qabel kollox fil-kuntest tat-trażmissjoni mill-ġdid tax-xandiriet televiżivi ( 42 ). Skont il-formulazzjoni attwali ta’ dan il-kriterju, komunikazzjoni sekondarja ta’ xogħol protett magħmula mill-istess mezz tekniku bħall-komunikazzjoni inizjali għandha tkun diretta lejn pubbliku ġdid, jiġifieri pubbliku li ma jkunx ittieħed inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt il-komunikazzjoni inizjali, sabiex tiġi kklassifikata bħala “komunikazzjoni lill-pubbliku” fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 u għalhekk tkun suġġetta għad-dritt esklużiv tal-imsemmi detentur ( 43 ).

56.

Applikat għall-internet, dan il-kriterju jitlaq mill-premessa, li taqa’ taħt tip ta’ finzjoni legali ( 44 ), li xogħol, mill-mument li jitqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku b’aċċess liberu fuq il-web, jista’ jiġi kkonsultat minn kull utent tal-internet u li dawn l-utenti kollha għandhom għalhekk jitqiesu bħala li ttieħdu inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur bħala pubbliku waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali ( 45 ). Għalkemm hawnhekk nitkellem dwar finzjoni legali, dan minħabba l-fatt li din l-affermazzjoni, filwaqt li fit-teorija hija vera, tħalli barra l-fatt li ċ-ċiberspazju fformat mill-web huwa sempliċement vast wisq sabiex kwalunkwe persuna tkun tista’ tkun taf, u wisq inqas ikollha aċċess, għar-riżorsi kollha tiegħu.

57.

Issa, mhux talli din il-premessa hija bbażata fuq premessa artifiċjalment mibnija u fittizja, talli, estiża sal-estrem tal-loġika tagħha, tirriżulta fl-eżawriment tad-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku, minkejja li huwa espressament eskluż mill-Artikolu 3(3) tad-Direttiva 2001/29. Kif ser nuri iktar ’il quddiem, din il-premessa tidher li issa tmur lil hinn mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja.

58.

Din l-analiżi tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-hyperlinks twassalni, mingħajr ma nqajjem dubju dwarha, sabiex nipproponi qari evoluttiv, fil-linja ta’ ġurisprudenza iktar reċenti tal-Qorti tal-Ġustizzja.

59.

Għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja topera fil-kuntest tal-apparat terminoloġiku klassiku tad-drittijiet tal-awtur, billi tiddefinixxi l-atti suġġetti għad-dritt esklużiv tal-awtur u billi tiddistingwixxihom minn dawk li ma humiex suġġetti għalih, hija ma twettaqx xogħol ta’ teorija tad-drittijiet tal-awtur. Mitluba tinterpreta d-dritt tal-Unjoni, f’dan il-każ id-Direttiva 2001/29, ċertament b’mod astratt, u għalhekk applikabbli erga omnes, iżda madankollu abbażi ta’ tilwima konkreta mressqa quddiemha minn qorti nazzjonali, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tagħti risposta li tippermetti lil din il-qorti tistabbilixxi r-responsabbiltà ta’ parti minħabba ksur ta’ drittijiet tal-awtur. Għalhekk, hija għandha tistabbilixxi l-kundizzjonijiet ta’ din ir-responsabbiltà, u dan imur lil hinn mis-sempliċi definizzjoni tal-limiti tal-att li jaqa’ taħt il-monopolju tal-awtur. Approċċ iktar restrittiv jirriskja li jipperikola l-effett utli tal-armonizzazzjoni mwettqa mid-Direttiva 2001/29, billi jħalli f’idejn l-evalwazzjoni neċessarjament eteroġenika tal-qrati nazzjonali l-elementi deċiżivi ta’ tali responsabbiltà ( 46 ).

60.

Huwa għalhekk li l-Qorti tal-Ġustizzja setgħet tiddeċiedi li kemm it-tqegħid għad-dispożizzjoni u l-amministrazzjoni, fuq l-internet, ta’ pjattaforma ta’ qsim ta’ xogħlijiet protetti fil-kuntest ta’ network peer-to-peer kif ukoll il-bejgħ ta’ mediaplayer li fuqu ġew installati minn qabel hyperlinks li jwasslu għal siti internet liberament aċċessibbli għall-pubbliku li fuqhom tqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur mingħajr l-awtorizzazzjoni tad-detenturi ta’ dawn id-drittijiet, jaqgħu taħt il-kunċett ta’ “komunikazzjoni lill-pubbliku” fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 ( 47 ), minkejja li fiż-żewġ każijiet t-tqegħid effettiv għad-dispożizzjoni tal-pubbliku ta’ xogħlijiet seħħ fi stadju preċedenti. Il-Qorti tal-Ġustizzja xorta waħda bbażat fuq ir-rwol inevitabbli u l-għarfien sħiħ tal-kunsiderazzjonijiet tal-utent ikkonċernat meta jagħti l-aċċess effettiv għal dawn ix-xogħlijiet ( 48 ).

61.

Dan l-approċċ jista’ jwassal ukoll għat-tnaqqis fir-responsabbiltà. F’qasam tad-drittijiet tal-awtur differenti (b’mod iktar preċiż, fil-qasam tad-drittijiet relatati), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li d-dritt tal-produttur ta’ fonogrammi li jawtorizza jew li jipprojbixxi r-riproduzzjoni tal-fonogramma tiegħu, irrikonoxxut fl-Artikolu 2(ċ) tad-Direttiva 2001/29, ma jippermettilux joġġezzjona għall-użu minn terz ta’ kampjun ta’ ħoss tal-fonogramma tiegħu għall-finijiet tal-inklużjoni ta’ dan il-kampjun f’fonogramma oħra, jekk dan il-kampjun jiġi inkluż f’forma mibdula u li ma tingħarafx meta tinstema’ ( 49 ), minkejja li evidentement kull użu ta’ kampjun ta’ fonogramma jeħtieġ riproduzzjoni tiegħu.

62.

Fir-rigward tal-hyperlinks, l-approċċ tal-Qorti tal-Ġustizzja, iffokat fuq id-delimitazzjoni tal-kundizzjonijiet tar-responsabbiltà għal ksur tad-drittijiet tal-awtur, jispjega b’mod partikolari l-introduzzjoni tal-element suġġettiv fl-analiżi tal-att li jista’ jkun is-sors ta’ dan il-ksur ( 50 ).

63.

Il-kriterju tal-pubbliku ġdid, li, kif fakkart, ippermetta lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkunsidra li l-hyperlinks ma kinux jeħtieġu, bħala prinċipju, l-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur ( 51 ), għandu fil-fehma tiegħi jinftiehem bl-istess loġika.

64.

Infakkar li, skont dan il-kriterju, komunikazzjoni sekondarja ta’ xogħol lill-pubbliku li tuża l-istess mezz tekniku u hija indirizzata lill-istess pubbliku bħal dak li ttieħed inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt il-komunikazzjoni inizjali ma teħtieġx awtorizzazzjoni ġdida ( 52 ). Dan huwa l-każ tal-hyperlinks li, billi jużaw l-istess metodu tekniku, jiġifieri l-web, huma indirizzati lill-istess pubbliku bħall-komunikazzjoni inizjali, jiġifieri l-utenti kollha tal-internet, jekk din il-komunikazzjoni inizjali kienet saret mingħajr restrizzjoni ta’ aċċess.

65.

Issa, qabel kollox, il-Qorti tal-Ġustizzja stess diġà osservat li din is-soluzzjoni setgħat tiġi ġġustifikata mhux tant mill-assenza ta’ att ta’ komunikazzjoni, peress li tali komunikazzjoni teżisti fil-fehma tagħha, iżda mill-fatt li, peress li jaf l-arkitettura tal-internet (jew, b’mod iktar preċiż, tal-web), billi awtorizza t-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mingħajr restrizzjoni tax-xogħol, id-detentur tad-drittijiet tal-awtur huwa meqjus li awtorizza wkoll it-tqegħid ta’ hyperlinks għal dan ix-xogħol. Fil-fatt, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li għalkemm kull att suġġett għal dritt esklużiv tal-awtur għandu jirċievi l-kunsens tiegħu minn qabel, id-Direttiva 2001/29 ma teħtieġx li dan il-kunsens jingħata neċessarjament b’mod espliċitu ( 53 ).

66.

Sussegwentement, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat, billi rreferiet b’mod espliċitu għas-sentenza Svensson et ( 54 ), li “f’kawża li fiha ġiet mistoqsija dwar il-kunċett ta’ ‘pubbliku ġdid’, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li, f’sitwazzjoni fejn awtur kien awtorizza, minn qabel, espliċitament u mingħajr riżervi, il-pubblikazzjoni tal-artikli tiegħu fuq is-sit internet ta’ pubblikatur ta’ gazzetta, mingħajr ma rrikorra barra minn hekk għal miżuri tekniċi li jillimitaw l-aċċess għal dawn ix-xogħlijiet minn siti internet oħra, dan l-awtur seta’ essenzjalment jitqies bħala li awtorizza l-komunikazzjoni ta’ dawn ix-xogħlijiet lill-utenti tal-internet kollha” ( 55 ).

67.

Għad hemm lok li jiġi analizzat jekk dan il-kunsens impliċitu tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur jistax effettivament jikkonċerna “lill-utenti tal-internet kollha”. Jidhirli li dan ma huwiex il-każ.

68.

Fil-fatt, il-limiti ta’ din il-premessa ġew enfasizzati fil-kawża li wasslet għas-sentenza Renckhoff ( 56 ). Din il-kawża ma kinitx tirrigwarda hyperlink għal xogħol protett, iżda xogħol li tniżżel minn sit internet li kien tqiegħed fih għad-dispożizzjoni tal-pubbliku bl-awtorizzazzjoni tal-awtur u li kien tqiegħed online, mingħajr l-awtorizzazzjoni tiegħu, fuq sit internet ieħor.

69.

Issa, kieku l-kriterju tal-pubbliku ġdid kellu jiġi applikat b’mod strett ( 57 ), dan l-att ma jaqax taħt id-dritt esklużiv tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, minħabba li sakemm ix-xogħol inkwistjoni kien aċċessibbli bl-awtorizzazzjoni tal-imsemmi detentur fl-ewwel sit internet (jew fi kwalunkwe sit ieħor, mhux neċessarjament is-sit li minnu x-xogħol ġie kkopjat), it-tqegħid għad-dispożizzjoni fit-tieni sit internet ma kienx intiż għal pubbliku ġdid, peress li kull utent tal-internet kien ittieħed inkunsiderazzjoni meta tqiegħed għad-dispożizzjoni l-ewwel darba. Għalhekk, id-detentur tad-drittijiet tal-awtur jitlef il-kontroll fuq it-tixrid tax-xogħol tiegħu, u dan, kif irrikonoxxiet il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tagħha, iwassal għall-eżawriment tad-dritt esklużiv tiegħu ( 58 ).

70.

Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja kkunsidrat li kellha tiġi limitata l-portata tal-kriterju tal-pubbliku ġdid billi tiġi mmodifikata d-definizzjoni tal-pubbliku li huwa preżunt li ttieħed inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali tax-xogħol. Il-Qorti tal-Ġustizzja għalhekk iddeċidiet li dan il-pubbliku kien jikkonsisti biss mill-utenti tas-sit internet li fih seħħ dan it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali “u mhux mill-utenti tas-sit internet li fuqu x-xogħol tpoġġa ulterjorment online mingħajr il-kunsens tal-imsemmi detentur, jew minn utenti tal-internet oħrajn” ( 59 ).

71.

Għalhekk, wara s-sentenza Renckhoff ( 60 ), il-finzjoni legali li skontha kull tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku ta’ xogħol protett fuq l-internet b’aċċess liberu jkopri l-utenti (effettivi u potenzjali) kollha tal-internet, ma hijiex iktar valida lanqas fil-kuntest tal-hyperlinks. Mhux talli din twassal għal eżawriment de facto tad-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku fuq l-internet, talli hija loġikament irrikonċiljabbli ma’ din is-sentenza.

72.

Ejjew nimmaġinaw fil-fatt l-implikazzjonijiet tas-sentenza Svensson et ( 61 ) f’sitwazzjoni simili għal dik tal-kawża li wasslet għal din is-sentenza Renckhoff. Skont din l-aħħar sentenza, il-fatt li tniżżel ix-xogħol protett minn sit internet li dan kien tqiegħed fih għad-dispożizzjoni tal-pubbliku bl-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur u tqiegħed f’sit internet ieħor, jippreġudika d-drittijiet tal-imsemmi detentur. Madankollu, il-fatt li fit-tieni sit internet tqiegħed link għal dan l-istess xogħol disponibbli fl-ewwel sit, anki jekk jintuża l-framing, b’tali mod li x-xogħol kien jidher daqslikieku tqiegħed fit-tieni sit, ma huwiex suġġett għall-monopolju tal-awtur u għalhekk ma jippreġudikax dan il-monopolju ( 62 ). Issa, il-pubbliku tat-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali huwa l-istess fiż-żewġ każijiet: l-utenti kollha tal-internet!

73.

Għalhekk, hemm lok li jitqies, kif għamlet il-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Renckhoff ( 63 ), li l-pubbliku li ttieħed inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ xogħol f’sit internet huwa kkostitwit mill-pubbliku li jikkonsulta l-imsemmi sit. Tali definizzjoni tal-pubbliku meħud inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur tirrifletti, fil-fehma tiegħi, ir-realtà tal-internet. Fil-fatt, għalkemm sit internet liberament aċċessibbli jista’ teoretikament jiġi aċċessat minn kull utent tal-internet, fil-prattika, in-numru ta’ utenti potenzjali li jistgħu jaċċessawh huwa ċertament ftit jew wisq kbir iżda huwa ddeterminat bejn wieħed u ieħor. Id-detentur tad-drittijiet tal-awtur jieħu inkunsiderazzjoni l-portata ta’ dan iċ-ċirku ta’ utenti potenzjali billi jawtorizza t-tqegħid għad-dispożizzjoni tax-xogħol tiegħu. Dan huwa importanti b’mod partikolari meta dan it-tqegħid għad-dispożizzjoni jsir b’liċenzja, peress li n-numru potenzjali ta’ viżitaturi preżunti jista’ jikkostitwixxi fattur importanti fid-determinazzjoni tal-prezz tal-liċenzja.

74.

Issa, huwa possibbli li wieħed jaċċessa dan is-sit internet, u dan ser ikun saħansitra l-maġġoranza tal-każijiet ta’ aċċess, permezz ta’ hyperlink. Il-pubbliku tas-sit li fih il-link isir għalhekk il-pubbliku tas-sit immirat tal-link, jiġifieri l-pubbliku intiż mill-imsemmi detentur tad-drittijiet tal-awtur.

75.

Fil-qosor, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-hyperlinks, jew b’mod iktar ġenerali l-komunikazzjoni tax-xogħlijiet lill-pubbliku fuq l-internet, għandha tinftiehem, fil-fehma tiegħi, fis-sens li, billi jawtorizza t-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku tax-xogħol tiegħu fuq paġna internet, b’aċċess liberu, id-detentur tad-drittijiet tal-awtur jieħu inkunsiderazzjoni l-pubbliku kollu li jista’ jaċċessa din il-paġna internet, inkluż permezz ta’ hyperlinks. Konsegwentement, dawn il-links, filwaqt li jikkostitwixxu atti ta’ komunikazzjoni, minħabba li jagħtu aċċess dirett għax-xogħol, huma bħala prinċipju koperti mill-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur mogħtija waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali u ma jeħtiġux awtorizzazzjoni addizzjonali.

76.

Infakkar li, permezz tad-domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk l-inkorporazzjoni minn framing f’sit internet ta’ xogħol protett imqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku, bl-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, b’aċċess liberu f’sit internet ieħor tikkostitwixxix komunikazzjoni lill-pubbliku ta’ dan ix-xogħol, fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29, meta din tevita miżuri ta’ protezzjoni kontra l-framing adottati jew imposti mill-imsemmi detentur fit-tieni sit internet.

77.

Qabel kollox, għandhom jiġu ċċarati ċerti aspetti terminoloġiċi. It-terminoloġija dwar l-internet ma hijiex stabbilita b’ċarezza Kartesjana u t-termini framing, inline linking u embedding huma xi drabi użati bħala sinonimi. Inċidentalment, il-Qorti tal-Ġustizzja adottat fil-ġurisprudenza tagħha t-terminu Franċiż “transclusion” li jidher li jista’ jindika dawn it-tekniki kollha. Għalkemm il-qorti tar-rinviju tirreferi fid-domanda tagħha għall-framing, wieħed jista’ raġonevolment jippreżumi li l-problema fil-kawża prinċipali tikkonċerna, jew tista’ tikkonċerna, il-mezzi kollha sabiex f’paġna internet tiġi inkorporata riżorsa li ġejja minn sit internet ieħor.

78.

Issa, it-tekniki li jippermettu tali riżultat ma humiex limitati għall-framing, li jikkonsisti fid-diviżjoni tal-iskrin f’diversi partijiet li kull wieħed minnhom jista’ jkollu l-kontenut ta’ sit internet ieħor. B’mod partikolari, l-inline linking tippermetti li element, ħafna drabi fajl grafiku jew awdjoviżiv, jiġi inkorporat f’paġna internet minn sit internet ieħor ( 64 ). L-element inkorporat jidher għalhekk fuq l-iskrin awtomatikament, mingħajr ma l-utent ikollu bżonn jikklikkja fuq il-link. Din l-awtomazzjoni jidhirli li hija ferm iktar importanti mill-perspettiva tad-drittijiet tal-awtur milli l-użu jew le tal-framing. Ser niżviluppa din l-idea iktar fid-dettall iktar ’il quddiem.

79.

Jeżistu miżuri tekniċi ta’ protezzjoni kontra dawn it-tipi ta’ links. Dawn il-miżuri jikkonsistu, b’mod partikolari, fl-introduzzjoni fil-kodiċi HTML tal-paġna internet protetta ta’ struzzjonijiet li jostakolaw lil-link milli taħdem, li jostakolaw il-ftuħ tal-paġna f’kaxxa (frame) billi jeżiġu tieqa jew tab ġdida jew inkella li minflok l-element mixtieq jibagħtu immaġni oħra, pereżempju twissija dwar id-drittijiet tal-awtur.

80.

Għalhekk, id-domanda preliminari għandha tinftiehem fis-sens li tirrigwarda l-punt dwar jekk l-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 għandux jiġi interpretat fis-sens li l-inkorporazzjoni ta’ xogħol imqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku, bil-kunsens tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, b’aċċess liberu fuq sit internet f’sit internet ieħor bl-għajnuna tal-hyperlinks, b’mod li x-xogħol jidher fit-tieni sit internet daqslikieku kien jagħmel parti integrali minn dan it-tieni sit, tikkostitwixxi komunikazzjoni lill-pubbliku fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni meta din l-inkorporazzjoni tevita l-miżuri ta’ protezzjoni kontra tali użu mix-xogħol.

81.

Kif fakkart, skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-fatt li hyperlink għal xogħol protett mid-drittijiet tal-awtur imqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku b’aċċess liberu titqiegħed f’sit internet ieħor bil-kunsens tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, jikkostitwixxi att ta’ komunikazzjoni ta’ dan ix-xogħol fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29.

82.

Għal din ir-raġuni, ma naqbilx mal-analiżi ta’ SPK li skontha mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li l-hyperlinks għal xogħlijiet protetti, inklużi dawk li jużaw il-framing jew tekniki simili, jinsabu barra mid-drittijiet esklużivi tad-detenturi tad-drittijiet tal-awtur, b’tali mod li qatt ma jkun hemm komunikazzjoni lill-pubbliku, minkejja l-applikazzjoni eventwali minn dawn id-detenturi ta’ miżuri ta’ protezzjoni kontra l-użu ta’ tali links.

83.

Fil-fatt, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li t-tqegħid tal-hyperlink huwa att rilevanti mill-perspettiva tad-drittijiet tal-awtur, sa fejn dan jagħti aċċess dirett għax-xogħol. Madankollu, dan l-att ma jagħtix lok għal awtorizzazzjoni supplimentari mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur, peress li, billi jirreferi għall-pubbliku li diġà ttieħed inkunsiderazzjoni minnu waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali, dan huwa kopert mill-awtorizzazzjoni li ngħatat mill-imsemmi detentur waqt din il-komunikazzjoni inizjali.

84.

Fir-rigward tad-definizzjoni tal-pubbliku li ttieħed inkunsiderazzjoni mill-imsemmi detentur, nipproponi li jiġi kkunsidrat, fid-dawl tal-ġurisprudenza rilevanti kollha tal-Qorti tal-Ġustizzja, li dan huwa kompost mill-pubbliku, inkluż potenzjali, tas-sit internet li fih sar it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali ( 65 ).

85.

Dan il-pubbliku jista’ jaċċessa l-imsemmi sit b’modi differenti, b’mod partikolari bl-għajnuna tal-hyperlinks. Din il-konstatazzjoni ma toħloqx problema fil-każ ta’ links sempliċi, li jirreferu għall-paġna prinċipali tas-sit. Fl-opinjoni tiegħi, l-istess japplika fil-każ ta’ deep links għal paġni konkreti ta’ sit. Fil-fatt, ħadd ma jista’ jistenna li x-xogħol tiegħu dejjem jinqara jew jiġi kkunsidrat billi jibda bil-paġna ta’ kopertura jew il-lista ta’ krediti tal-ftuħ. Inċidentalment, din ma hijiex il-problema tal-aċċess għal xogħlijiet fil-veru sens tal-kelma, iżda taċ-ċirkustanzi li jevitaw dan l-aċċess, bħall-ommissjoni tar-reklamar eventwalment assoċjat max-xogħol u li jagħti dħul lid-detentur tad-drittijiet tal-awtur. Madankollu, dan ma għandux jiddetermina l-portata tad-drittijiet esklużivi tal-imsemmi detentur.

86.

Hawnhekk jitqajmu kwistjonijiet iktar delikati mill-użu tal-framing u, b’mod iktar partikolari, mill-inline frame. Fil-fatt, f’dan il-każ, huwa diffiċli li jiġi ddeterminat jekk il-pubbliku li jaċċessa b’dan il-mod sit internet minn sit ieħor għandux jitqies bħala li ttieħed inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali tax-xogħol fl-ewwel sit internet.

87.

Fil-fehma tiegħi, huwa ċar biżżejjed li r-risposta għandha tkun fil-pożittiv meta l-għan tal-framing jikkonsisti f’sit internet kollu kemm hu jew f’paġna sħiħa ta’ dan is-sit. Huwa veru li tali użu ta’ sit internet ta’ ħaddieħor jista’ jikkostitwixxi abbuż u joħloq ċerti problemi mill-perspettiva tad-drittijiet morali tal-awtur, tad-dritt tat-trade marks jew anki tal-kompetizzjoni leali. Madankollu, mill-perspettiva tal-aċċess għax-xogħol, u għalhekk tad-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku, din is-sitwazzjoni ma hijiex dijametrikament opposta għal dik tal-links klassiċi. L-utenti jaċċessaw is-sit internet immirat tal-link u, minkejja li dan jinsab ġewwa l-paġna li fiha l-link, huma jikkostitwixxu l-pubbliku ta’ dan is-sit, jiġifieri l-pubbliku li ttieħed inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni tax-xogħol fl-imsemmi sit.

88.

Il-każ tal-links li jwasslu għal elementi speċifiċi ta’ paġna internet (pereżempju immaġnijiet jew fajls awdjoviżivi) huwa iktar problematiku, b’mod partikolari meta l-element jidher bħala parti integrali minn sit ieħor permezz tal-framing jew l-inline frame. Madankollu, f’din is-sitwazzjoni wkoll, billi jikklikkja fuq il-link, l-utent jistabbilixxi konnessjoni mas-sit oriġinali tal-element marbut u b’hekk joħloq trażmissjoni ta’ dan l-element. Dan l-utent għandu għalhekk jitqies bħala li jifforma parti mill-pubbliku ta’ dan is-sit, jiġifieri mill-pubbliku li ttieħed inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur meta jkun awtorizza t-tqegħid għad-dispożizzjoni tax-xogħol tiegħu fl-imsemmi sit.

89.

Barra minn hekk, in-neċessità li tiġi attivata link tindika lill-utent li huwa jaċċessa kontenut li ma jagħmilx parti integrali mill-paġna internet li fiha din il-link. Għalkemm il-paternità ta’ dan il-kontenut tista’ tiġi moħbija b’mod ftit jew wisq kbir, l-utent raġonevolment avżat dwar il-modalitajiet ta’ funzjonament tal-internet għandu jistenna li l-kontenut immirat mil-link jista’ joriġina minn sors differenti mill-paġna internet li huwa qiegħed jikkonsulta. Id-detentur tad-drittijiet tal-awtur jista’ għalhekk jinvoka d-drittijiet morali, jew, jekk ikun il-każ, drittijiet li jaqgħu taħt oqsma oħra tal-proprjetà intellettwali, bħad-dritt tat-trade marks, sabiex jiġġieled kontra abbuż eventwali ( 66 ).

90.

Inċidentalment, jidhirli li huwa diffiċli li tiġi stabbilita linja netta ta’ diviżjoni, minħabba li s-sitwazzjonijiet jistgħu jvarjaw ħafna: framing ta’ siti jew paġni internet li l-uniku kontenut sinjifikattiv tagħhom huwa magħmul minn xogħlijiet protetti jew li jikkostitwixxu huma stess tali xogħlijiet, deep links għal oġġetti protetti li jinfetħu f’tieqa separata tal-browser bi jew mingħajr indikazzjoni tal-indirizz tas-sit ta’ oriġini, links sempliċi għal siti li l-paġna prinċipali jew is-sit innifsu tagħhom jikkostitwixxu xogħlijiet protetti, eċċ. L-analiżi ta’ dawn is-sitwazzjonijiet differenti teħtieġ evalwazzjonijiet fattwali każ b’każ, b’riżultati inċerti. Issa, iċ-ċirku ta’ persuni li jistgħu jaċċessaw ix-xogħol tiegħu li d-detentur tad-drittijiet tal-awtur huwa meqjus li ħa inkunsiderazzjoni fit-tqegħid għad-dispożizzjoni tiegħu ma jistax jiddependi minn tali evalwazzjonijiet fattwali ( 67 ).

91.

Għalhekk, jiena tal-fehma li, fil-każ ta’ xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur imqiegħda għad-dispożizzjoni tal-pubbliku b’aċċess liberu fuq l-internet bl-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, il-pubbliku li jaċċessa tali xogħlijiet permezz ta’ links li tikklikkja fuqhom li jużaw il-framing, inkluż l-inline frame, għandu jitqies li jagħmel parti mill-pubbliku li ttieħed inkunsiderazzjoni minn dan id-detentur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali ta’ dawn ix-xogħlijiet ( 68 ). Naturalment, din l-evalwazzjoni ma tapplikax fil-każijiet fejn il-links jevitaw il-miżuri ta’ restrizzjoni ta’ aċċess u lanqas f’dak fejn il-links jirreferu għal xogħlijiet imqiegħda għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mingħajr l-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, li fihom hemm is-soluzzjonijiet stabbiliti, rispettivament, fis-sentenzi Svensson et ( 69 ) u GS Media ( 70 ) li japplikaw.

92.

Issa ser nanalizza s-sitwazzjoni li fiha xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur li jinsabu f’siti internet oħra huma inkorporati f’paġna internet b’tali mod li dawn jintwerew fiha awtomatikament sa mill-ftuħ ta’ din il-paġna, mingħajr l-ebda azzjoni addizzjonali tal-utent (inline links). Ser nikklassifika din it-teknika bħala “links awtomatiċi”. Fil-fehma tiegħi, is-sitwazzjoni ta’ dawn il-links awtomatiċi hija differenti f’diversi aspetti minn dik tal-links li tikklikkja fuqhom, inklużi dawk li jużaw il-framing ( 71 ).

93.

Link awtomatika turi r-riżorsa bħala element li jagħmel parti integrali mill-paġna internet li fiha din il-link. Għalhekk, għall-utent, ma hemm l-ebda differenza bejn immaġni inkorporata f’paġna internet mill-istess server u dik inkorporata minn sit internet ieħor. Kieku, fil-kawża li wasslet għas-sentenza Renckhoff ( 72 ), il-proprjetarju tas-sit li fih saret il-komunikazzjoni sekondarja kien qiegħed link awtomatika għall-immaġni inkwistjoni minflok ma rriproduċieha u qiegħdha online mis-server tiegħu stess, ir-riżultat għall-pubbliku kien ikun identiku. Huwa biss “wara l-kwinti” li l-mod operatorju jvarja.

94.

Il-links awtomatiċi jippermettu għalhekk li jiġi sfruttat mingħajr awtorizzazzjoni xogħol ta’ ħaddieħor fuq l-internet bl-istess mod, fil-prattika, bħal riproduzzjoni u tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku awtonomu. Fl-istess ħin, il-kopertura tal-użu tat-teknoloġija tal-hyperlink tagħti lil din il-prattika dehra ta’ legalità, peress li x-xogħol jitqiegħed online, mill-perspettiva teknika, mis-server biss li jospita s-sit ta’ oriġini ( 73 ).

95.

Madankollu, fil-każ ta’ link awtomatika, il-pubbliku li jgawdi x-xogħol fl-ebda każ ma jista’ jiġi kkunsidrat bħala li jikkostitwixxi l-pubbliku tas-sit ta’ oriġini ta’ dan ix-xogħol. Fil-fatt, għall-pubbliku, ma hemm l-ebda konnessjoni mas-sit ta’ oriġini, filwaqt li kollox isir fis-sit li fih il-link. Għalhekk huwa l-pubbliku ta’ dan l-aħħar sit li jibbenefika mix-xogħol. Fil-fehma tiegħi, ma jistax jiġi preżunt li d-detentur tad-drittijiet tal-awtur ħa dan il-pubbliku inkunsiderazzjoni meta ta l-awtorizzazzjoni tiegħu għat-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali, ħlief fil-każ tal-kostruzzjoni tal-pubbliku kkostitwit mill-utenti kollha tal-internet ( 74 ), li jmur kontra s-sentenza Renckhoff ( 75 ). Issa, sa fejn l-effett ta’ link awtomatika huwa l-istess bħal dak ta’ riproduzzjoni mqiegħda għad-dispożizzjoni tal-pubbliku b’mod awtonomu, ma narax raġuni sabiex jiġu ttrattati b’mod differenti. Tali differenza fit-trattament tneħħi l-effett utli kemm tal-ġurisprudenza stabbilita fis-sentenza Renckhoff kif ukoll tad-dritt esklużiv tal-awtur, ta’ natura preventiva, li kieku kien possibbli, minflok ma jiġi riprodott xogħol u jitqiegħed online, li jiġi inkorporat sempliċement fis-sit internet tiegħu permezz ta’ link awtomatika ( 76 ).

96.

Dan huwa iktar u iktar il-każ peress li s-sitwazzjoni ta’ link awtomatika hija differenti minn dik ta’ link li tikklikkja fuqha anki mill-perspettiva tal-kunċett tad-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku kif dan huwa irregolat mill-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29.

97.

Infakkar li dan id-dritt esklużiv ikopri l-atti ta’ tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku tax-xogħol b’mod li kulħadd ikun jista’ jaċċessah fil-post u fil-ħin magħżul. Dan huwa l-mod abitwali ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku fuq il-web. Għalhekk, ix-xogħol jitqiegħed għad-dispożizzjoni f’sit internet, fejn l-utenti jibdew trażmissjoni tiegħu meta jaċċessaw dan is-sit. Fil-każ ta’ links li tikklikkja fuqhom, huwa l-fatt li tiġi attivata l-link u, għalhekk, l-azzjoni tal-utent, li jibda din it-trażmissjoni.

98.

Fil-każ ta’ link awtomatika, it-trażmissjoni, mis-sit ta’ oriġini tax-xogħol, tibda permezz tal-awtomazzjoni inkluża fil-kodiċi HTML tas-sit li fih il-link. Dan is-sit huwa għalhekk l-oriġini tal-komunikazzjoni. Għalhekk, il-proprjetarju tiegħu għandu rwol deċiżiv fil-komunikazzjoni tax-xogħol li huwa s-suġġett tal-link lil pubbliku li ma tteħidx inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali, jiġifieri l-pubbliku tas-sit internet tiegħu stess ( 77 ). Għalhekk huwa jwettaq att ta’ komunikazzjoni supplimentari (att ta’ trażmissjoni), indipendenti kemm mit-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku tax-xogħol, li jseħħ fis-sit ta’ oriġini, kif ukoll mill-att li jingħata aċċess dirett għal dan ix-xogħol li jikkostitwixxi l-fatt li titqiegħed link. Dan l-att supplimentari jitlob awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur fuq ix-xogħol inkwistjoni.

99.

Huwa veru li, fil-każ ta’ link awtomatika, b’differenza mis-sitwazzjoni prevalenti fil-kawża li wasslet għas-sentenza Renckhoff, id-detentur tad-drittijiet tal-awtur, bħala prinċipju, għandu l-kontroll aħħari fuq il-komunikazzjoni tax-xogħol, peress li huwa jista’ jirtira dan ix-xogħol mis-sit ta’ oriġini, u b’hekk jirrendi null kull link għalih ( 78 ).

100.

Madankollu, l-ewwel, kif jenfasizza ġustament il-Gvern Franċiż, il-fatt li d-detentur tad-drittijiet tal-awtur jingħata l-alternattiva definittiva li jittollera l-użu mhux awtorizzat tax-xogħol minn ħaddieħor jew li jirrinunzja għall-użu tiegħu fih innifsu jmur kontra l-idea kollha tad-drittijiet tal-awtur. L-għan tad-drittijiet tal-awtur huwa fil-fatt li jippermetti lid-detentur jagħżel liberament il-mod kif jintuża x-xogħol u li jikseb dħul minnu, mingħajr ma dan l-użu jkun jista’ jirriżulta f’użu sussegwenti mhux awtorizzat tax-xogħol inkwistjoni.

101.

It-tieni, id-detentur tad-drittijiet tal-awtur mhux dejjem jista’ jirtira x-xogħol minn sit internet, peress li l-użu tiegħu jista’ jkun is-suġġett ta’ kuntratt ta’ liċenzja ( 79 ). Dan id-detentur ikun għalhekk obbligat jirrevoka l-kunsens tiegħu għall-użu tax-xogħol, bil-konsegwenzi legali u finanzjarji kollha li jirriżultaw minn dan.

102.

Fit-tielet u l-aħħar nett, it-telf ta’ kontroll mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur fuq ix-xogħol tiegħu bl-ebda mod ma huwa kundizzjoni għall-eżistenza ta’ att li jaqa’ taħt il-monopolju tad-detentur u, għalhekk, ta’ ksur ta’ dan il-monopolju meta dan l-att jitwettaq mingħajr l-awtorizzazzjoni tiegħu. B’mod partikolari, fil-każ tal-komunikazzjoni lill-pubbliku, il-komunikazzjoni sekondarja tista’ tikkostitwixxi tali att, filwaqt li tkun dipendenti mill-komunikazzjoni inizjali magħmula mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur jew bl-awtorizzazzjoni tiegħu ( 80 ).

103.

Dan il-kontroll teoretiku li jeżerċita d-detentur tad-drittijiet tal-awtur fuq it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali tax-xogħol ma jistax għalhekk, fil-fehma tiegħi, jiddetermina l-evalwazzjoni, mill-perspettiva tad-drittijiet tal-awtur, tal-użu sussegwenti ta’ dan ix-xogħol fil-forma ta’ link awtomatika.

104.

L-istess japplika għall-fatt li huwa relattivament faċli li link awtomatika ma tibqax fl-użu billi jiġi mmodifikat l-indirizz URL tax-xogħol inkwistjoni, pereżempju billi jiġi mmodifikat l-isem tal-fajl li fih dan ix-xogħol. Minn naħa, id-detentur tad-drittijiet tal-awtur mhux dejjem ikun responsabbli mit-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali tax-xogħol, b’mod partikolari meta dan isir fis-sit internet ta’ persuna liċenzjata. Għalhekk ma huwiex dejjem liberu li jimmodifika l-indirizz tax-xogħol, filwaqt li ma jistax ineħħih mis-sit internet. Min-naħa l-oħra, din il-miżura hija possibbli biss ladarba jiġi rrilevat l-użu tax-xogħol fil-forma ta’ link awtomatika, filwaqt li d-drittijiet esklużivi tal-awtur huma ta’ natura preventiva, kif tenfasizza l-Qorti tal-Ġustizzja fil-ġurisprudenza tagħha ( 81 ).

105.

Għal dawn ir-raġunijiet, hemm lok, fil-fehma tiegħi, li ssir distinzjoni bejn il-links “li tikklikkja fuqhom”, li tirreferi għalihom il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, u l-links awtomatiċi, li juru r-riżorsa li twassal għaliha l-link awtomatikament fil-paġna internet li fiha din il-link, mingħajr ma l-utent ikollu bżonn jieħu ebda azzjoni. Fil-fatt, meta dawn il-links awtomatiċi jirrigwardaw xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur, ikun hemm, kemm mill-perspettiva teknika kif ukoll dik funzjonali, att ta’ komunikazzjoni tax-xogħol intiż lil pubbliku li ma tteħidx inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur meta tqiegħed għad-dispożizzjoni inizjali, jiġifieri l-pubbliku ta’ sit internet ieħor kif ukoll dak li fih seħħ dan it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali.

106.

Tali interpretazzjoni tagħti lid-detenturi tad-drittijiet tal-awtur strumenti legali ta’ protezzjoni kontra l-użu mhux awtorizzat tax-xogħlijiet tagħhom fuq l-internet. Għalhekk, dan isaħħaħ il-pożizzjoni ta’ negozjar tagħhom sabiex jagħtu liċenzji għall-użu ta’ dawn ix-xogħlijiet. Fil-fatt, min jaċċetta li jħallas prezz xieraq għall-użu ta’ xogħol fuq l-internet jekk ikun possibbli u legali li jitqiegħed mingħajr ħlas link awtomatiku għas-sit internet tal-awtur jew għal kwalunkwe sit ieħor li x-xogħol inkwistjoni jitqiegħed fih għad-dispożizzjoni tal-pubbliku?

107.

Din is-soluzzjoni tippermetti wkoll il-flessibbiltà neċessarja fil-każijiet fejn id-detenturi tad-drittijiet tal-awtur ikunu jixtiequ jawtorizzaw links awtomatiċi għax-xogħlijiet tagħhom. Fil-fatt, ċerti awturi jippubblikaw ix-xogħlijiet tagħhom fuq l-internet bil-għan tal-iktar distribuzzjoni wiesgħa possibbli tagħhom, mingħajr ma jkunu jixtiequ jiksbu dħul dirett minnhom. Dawn l-awturi jistgħu għalhekk jakkumpanjaw it-tqegħid għad-dispożizzjoni tax-xogħol tagħhom fuq l-internet b’liċenzja li tispeċifika l-modi ta’ użu awtorizzati (pereżempju, l-użu kummerċjali jew le) u l-kundizzjonijiet ta’ dan l-użu (pereżempju, l-indikazzjoni tal-isem tal-awtur), bħas-sistema tal-liċenzji “Creative Commons” ( 82 ). Il-pjattaformi ta’ qsim tal-kontenut fuq l-internet diġà jirregolaw din il-kwistjoni fil-politiki tagħhom dwar l-użu mill-ġdid tal-kontenut imniżżel mill-utenti, filwaqt li jħallu lil dawn tal-aħħar ftit jew wisq libertà f’dan ir-rigward ( 83 ). Għalkemm xi drabi qamet polemika dwar jekk dawn il-liċenzji jkoprux il-links awtomatiċi jew il-framing, din toriġina mill-inċertezza dwar l-istatus ta’ dawn it-tekniki mill-perspettiva tad-drittijiet tal-awtur. Ladarba titneħħa din l-inċertezza, il-pjattaformi jkunu jistgħu jadattaw il-kundizzjonijiet għall-użu tagħhom skont il-funzjoni ( 84 ).

108.

Barra minn hekk, ċerti links awtomatiċi għal xogħlijiet imqiegħda għad-dispożizzjoni tal-pubbliku fuq l-internet jistgħu mingħajr dubju jaqgħu taħt waħda mill-eċċezzjonijiet għad-dritt tal-komunikazzjoni lill-pubbliku previsti fl-Artikolu 5(3) tad-Direttiva 2001/29. Hawnhekk naħseb b’mod partikolari fl-eċċezzjonijiet ta’ kwotazzjoni kif ukoll ta’ karikatura, ta’ parodija u ta’ pastiċċ (rispettivament, l-Artikolu 5(3)(d) u (k) tad-Direttiva 2001/29) li jistgħu jkopru parti kbira mill-prattiki attwali fuq l-internet. Dan l-użu għandu, naturalment, jissodisfa l-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni tal-imsemmija eċċezzjonijiet.

109.

Finalment, l-interpretazzjoni proposta iktar ’il fuq tista’ tidher li ma hijiex kompletament konformi mas-soluzzjoni adottata fid-digriet BestWater International ( 85 ). Madankollu għandi nifformula r-rimarki segwenti fir-rigward ta’ dan id-digriet.

110.

L-imsemmi digriet huwa bbażat fuq l-affermazzjoni, li tinsab fis-sentenza Svensson et, li skontha l-konstatazzjoni li link li tikklikkja fuqha ma tikkostitwixxix komunikazzjoni tax-xogħol lil pubbliku ġdid “ma tistax tiġi kkontestata jekk il-qorti tar-rinviju tikkonstata […] li, meta l-utenti tal-internet jikklikkjaw fuq il-link inkwistjoni, ix-xogħol jidher li jagħti l-impressjoni li huwa muri mis-sit fejn jinsab dan il-link, filwaqt li dan ix-xogħol fir-realtà ġej minn sit ieħor” ( 86 ). Fid-digriet BestWater International, din is-sitwazzjoni ġiet assimilata “fis-sustanza” ma’ dik ta’ inline link ( 87 ).

111.

Madankollu, kif esponejt fil-punti 93 sa 105 ta’ dawn il-konklużjonijiet, hemm differenza sostanzjali bejn l-inkorporazzjoni ta’ riżorsa permezz ta’ teknika tat-tip inline linking u l-links li tikklikkja fuqhom, anki meta jużaw il-framing. Issa, is-sentenza Svensson et ( 88 ) tikkonċerna biss il-links li tikklikkja fuqhom. Għalhekk, din is-sentenza ma setgħetx validament isservi bħala bażi għal digriet dwar l-inline linking. Inċidentalment, kien jidher li l-kawża prinċipali f’din il-kawża kienet tikkonċerna link li tikklikkja fuqha. Id-dispożittiv tad-digriet BestWater International ma jsemmix l-inline linking, iżda biss il-framing ( 89 ).

112.

Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju, fil-formulazzjoni tad-domanda fil-kawża li wasslet għad-digriet BestWater International ( 90 ), u, sussegwentement, dan id-digriet, kienu naqsu milli jieħdu inkunsiderazzjoni ċerti ċirkustanzi fattwali li, kieku kienu ttieħdu inkunsiderazzjoni, kellhom iwasslu għall-adozzjoni ta’ soluzzjoni differenti f’din il-kawża. L-ewwel, din il-kawża kienet tikkonċerna l-inkorporazzjoni fuq sit internet ta’ xogħol awdjoviżiv imqiegħed online fuq il-pjattaforma YouTube. Issa, kif semmejt ( 91 ), il-kundizzjonijiet għall-użu ta’ din il-pjattaforma jinkludu liċenzja espressa għall-użu minn terzi tal-kontenut imqiegħed online fuq din il-pjattaforma. Sa fejn naf jien, dan kien il-każ diġà fiż-żmien meta seħħew il-fatti fil-kawża prinċipali fil-kawża inkwistjoni. It-tieni, ix-xogħol inkwistjoni kien tqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku fuq l-imsemmija pjattaforma mingħajr l-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur ( 92 ). Għalhekk jista’ jkun li l-kawża kellha tiġi deċiża skont il-prinċipji stabbiliti sussegwentement mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tagħha GS Media ( 93 ).

113.

Għalhekk, jiena tal-fehma li d-digriet BestWater International ( 94 ) ma għandux jiġi kkunsidrat bħala preċedent vinkolanti fir-rigward tal-evalwazzjoni tal-links awtomatiċi fid-dawl tad-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku kif previst fl-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29.

114.

Id-differenza fit-trattament li nipproponi li tiġi applikata, minn naħa, għal-links li tikklikkja fuqhom li jużaw il-framing u, min-naħa l-oħra, għal-links awtomatiċi kif iddefinixxejthom iktar ’il fuq, tista’ ma tidhirx iġġustifikata b’mod evidenti. Fil-fatt, ladarba l-utent ikun ikklikkja fuq il-link, ir-riżultat ta’ dawn iż-żewġ tekniki huwa, fil-fehma tiegħu, simili: l-għan tal-link jidher bħala parti integrali mill-paġna internet li fiha l-link. Għalhekk, wieħed jista’ leġittimament jistaqsi jekk il-links li tikklikkja fuqhom li jużaw il-framing għandhomx, bħal-links awtomatiċi, jiġu kkunsidrati bħala atti ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku meta dawn jidderieġu lejn xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur.

115.

Madankollu, minbarra d-differenzi tekniċi u funzjonali bejn dawn iż-żewġ tipi ta’ links deskritti fil-punti 93 sa 98 ta’ dawn il-konklużjonijiet, jidhirli li din id-distinzjoni tippermetti li jintlaħaq aħjar wieħed mill-għanijiet tad-Direttiva 2001/29 li huwa li jiġi żgurat bilanċ ġust bejn l-interessi tad-detenturi tad-drittijiet tal-awtur u dawk tal-utenti ( 95 ). Fil-fatt, spiss ikun diffiċli għall-utent li jkun jaf b’ċertezza jekk l-oġġett li jkun għamel link għalih fil-paġna internet tiegħu jikkostitwixxix xogħol protett mid-drittijiet tal-awtur. Anki link sempliċi ma hijiex ħielsa minn kull riskju, minħabba li l-paġna prinċipali ta’ sit internet jew dan is-sit kollu jistgħu jikkostitwixxu tali xogħol. Din id-diffikultà għandha l-effett li tiskoraġġixxi lill-utenti tal-internet, sa fejn fil-fehma tiegħi tkun sproporzjonata meta mqabbla mal-interessi leġittimi tad-detenturi tad-drittijiet tal-awtur, milli jirrikorru għall-framing, għalkemm mifrux fuq l-internet u utli għall-funzjonament tiegħu u għall-attrazzjoni ta’ diversi siti internet.

116.

Min-naħa l-oħra, għandu jiġi rrilevat, minn naħa, li d-distinzjoni bejn links li tikklikkja fuqhom u links awtomatiċi hija faċilment perċepibbli għal kull utent tal-internet u ma għandha toħloq l-ebda inċertezza. Inċidentalment, huwa rari li l-links awtomatiċi jintużaw sabiex jiġu inkorporati paġni jew siti internet sħaħ. Din it-teknika normalment isservi sabiex jiġu inkorporati fajls grafiċi u awdjoviżivi.

117.

Min-naħa l-oħra, għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja enfasizzat li l-hyperlinks kienu jikkontribwixxu għall-funzjonament tajjeb tal-internet billi jippermettu t-tixrid ta’ informazzjoni f’dan in-network ( 96 ), dan huwa mingħajr dubju veru fir-rigward tal-links li tikklikkja fuqhom ( 97 ). Madankollu, ma naħsibx li l-istess argument jista’ jitressaq fir-rigward tal-links awtomatiċi. Għall-kuntrarju, dawn il-links “jevokaw” il-kontenut preżenti fuq il-web, filwaqt li jeżentaw lill-utenti milli “jinnavigaw” bejn is-siti internet differenti. Għalhekk dawn jikkontribwixxu għall-monopolizzazzjoni tal-web u għall-konċentrazzjoni tal-informazzjoni f’numru ristrett ta’ servizzi dominanti fis-suq li jappartjenu għal numru saħansitra iktar limitat ta’ kumpanniji.

118.

Għalhekk jidhirli li l-bilanċ bejn l-interessi differenti inkwistjoni jiġġustifika differenza fit-trattament bejn il-links li tikklikkja fuqhom, inklużi dawk li jużaw il-framing, u l-links awtomatiċi. Fil-fatt, għalkemm jista’ jiġi preżunt li d-detenturi tad-drittijiet tal-awtur ħadu inkunsiderazzjoni dawk tal-ewwel billi awtorizzaw it-tqegħid għad-dispożizzjoni fuq l-internet tax-xogħlijiet tagħhom, wieħed ma jistax jeżiġi minnhom li jittolleraw dawk tat-tieni.

119.

Għalhekk, nipproponi li jiġi deċiż li l-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 għandu jiġi interpretat fis-sens li jikkostitwixxi komunikazzjoni lill-pubbliku fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni l-fatt li f’paġna internet jiġu inkorporati xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur imqiegħda għad-dispożizzjoni tal-pubbliku b’aċċess liberu bl-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur f’siti internet oħra b’tali mod li dawn ix-xogħlijiet jintwerew awtomatikament fuq din il-paġna sa mill-ftuħ tagħha, mingħajr l-ebda azzjoni addizzjonali tal-utent.

120.

Din il-kunsiderazzjoni tapplika indipendentement mill-fatt li x-xogħol ikun eventwalment inkorporat fil-forma ta’ thumbnail jew li, bħal fil-kawża prinċipali, is-sors tal-inkorporazzjoni jkun thumbnail tax-xogħol oriġinali. Fil-fatt, il-modifika tad-daqs ma għandhiex rwol fl-evalwazzjoni tal-eżistenza ta’ att ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku, sakemm l-elementi oriġinali tax-xogħol ikunu perċettibbli ( 98 ). Barra minn hekk, id-daqs ta’ immaġni f’paġna internet huwa relattiv, minħabba li jiddependi mir-riżoluzzjoni tal-immaġni u mid-daqs tal-iskrin li fuqu din hija viżwalizzata. Id-daqs tal-wiri ma huwiex adattat biss għad-disinn tal-paġna internet iżda wkoll, normalment, għad-daqs tal-iskrin tal-apparat li fuqu tinfetaħ din il-paġna. Min-naħa l-oħra, l-immaġnijiet rarament jintwerew fid-daqs reali tagħhom, peress li dan spiss jaqbeż, fir-rigward tal-fajls moderni, id-daqs ta’ skrin standard ta’ kompjuter. Għalhekk huwa diffiċli li jiġi ddeterminat dak li jikkostitwixxi thumbnail jew id-daqs “normali” tal-immaġni.

121.

L-interpretazzjoni li nipproponi li tingħata fir-rigward tal-links awtomatiċi madankollu ma tirrispondix kompletament id-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju. Fil-fatt, il-fatt li l-links awtomatiċi jiġu kkunsidrati bħala atti ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku ma jsolvix il-problema, imqajma fid-domanda preliminari, dwar jekk l-użu tal-framing fil-każ tal-links li tikklikkja fuqhom għandux jiġi kkunsidrat ukoll bħala komunikazzjoni lill-pubbliku meta dawn il-links jevitaw il-miżuri tekniċi ta’ protezzjoni kontra l-framing.

122.

Skont VG Bild-Kunst, il-Gvern Franċiż kif ukoll il-Kummissjoni, din id-domanda għandha tingħata risposta fl-affermattiv. Din hija wkoll l-pożizzjoni tal-qorti tar-rinviju.

123.

Għandi nammetti li din is-soluzzjoni mal-ewwel daqqa ta’ għajn tidher li hija sorprendenti. Din ċertament għandha l-mertu li hija ċara. Kif josserva l-Gvern Franċiż, l-użu ta’ miżuri tekniċi ta’ protezzjoni jindika b’mod ċar ir-rieda tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur li ma jippermettix l-aċċess tal-pubbliku għax-xogħol tiegħu permezz ta’ hyperlinks li jużaw il-framing. Din l-espressjoni ta’ rieda tiddelimita b’ċertezza ċ-ċirku ta’ persuni meħuda inkunsiderazzjoni mill-imsemmi detentur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali tax-xogħol.

124.

Madankollu, naħseb li tali interpretazzjoni tmur kontra diversi argumenti ewlenin.

125.

L-ewwel, f’diversi sitwazzjonijiet ta’ tqegħid għad-dispożizzjoni tal-pubbliku ta’ xogħlijiet protetti fuq l-internet (jew, b’mod iktar preċiż, fuq il-web), id-detentur tad-drittijiet tal-awtur ma huwiex f’pożizzjoni li jiddeċiedi dwar l-użu ta’ miżuri tekniċi ta’ protezzjoni. Dan huwa b’mod partikolari l-każ tax-xogħlijiet imqiegħda online b’liċenzja, jiġifieri mhux mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur innifsu, iżda minn terz bl-awtorizzazzjoni tiegħu ( 99 ). Dan huwa wkoll il-każ tax-xogħlijiet imqiegħda online fuq pjattaformi differenti ta’ qsim, li l-utenti tagħhom la jikkontrollaw il-politika ta’ protezzjoni tal-kontenut u lanqas l-użu ta’ miżuri tekniċi għall-finijiet ta’ din il-protezzjoni. Fl-aħħar, din il-kawża turi li s-soċjetajiet għall-amministrazzjoni kollettiva tad-drittijiet tal-awtur jistgħu jeżiġu l-użu ta’ tali miżuri ta’ protezzjoni, mingħajr ma jkunu espressament awtorizzati mill-membri tagħhom.

126.

F’dawn is-sitwazzjonijiet kollha, ma narax kif huwa possibbli li jitqies li l-użu, jew le, ta’ miżuri tekniċi ta’ protezzjoni jirrifletti kwalunkwe rieda tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur fir-rigward tal-aċċess għax-xogħol tiegħu permezz ta’ hyperlinks li jużaw il-framing.

127.

It-tieni, is-soluzzjoni prevista hija bbażata fuq analoġija mas-soluzzjoni mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza Svensson et, li skontha “fil-każ li link li tikklikkja fuqu jippermetti lill-utenti tas-sit li fuqu dan il-link jidher li jevita miżuri ta’ restrizzjoni implementati mis-sit li fuqu jinsab ix-xogħol protett sabiex jirrestrinġi l-aċċess mill-pubbliku għall-dawk l-abbonati biss u, għalhekk, jikkostitwixxi intervent li mingħajru l-imsemmija utenti ma jistgħux jibbenefikaw minn xogħlijiet trażmessi, dawn l-utenti kollha għandhom jitqiesu bħala pubbliku ġdid, li ma ttieħidx inkunsiderazzjoni mit-titulari tad-dritt tal-awtur meta huma awtorizzaw il-komunikazzjoni inizjali b’tali mod li l-awtorizzazzjoni tat-titulari hija meħtieġa għall tali komunikazzjoni lill-pubbliku” ( 100 ). Fi kliem ieħor, hyperlink tagħti lok għal awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur biss meta din twessa’ ċ-ċirku tal-pubbliku li għandu aċċess għax-xogħol meta mqabbel mal-pubbliku li ttieħed inkunsiderazzjoni mill-imsemmi detentur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali, b’mod partikolari filwaqt li jiġu evitati l-miżuri ta’ restrizzjoni ta’ aċċess użati waqt dan it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali.

128.

Madankollu, hemm differenza fundamentali bejn il-miżuri ta’ restrizzjoni ta’ aċċess inkwistjoni f’din is-sentenza u l-miżuri ta’ protezzjoni kontra l-framing. Il-miżuri ta’ restrizzjoni ta’ aċċess effettivament jillimitaw iċ-ċirku ta’ persuni li jista’ jkollhom aċċess għax-xogħol inkwistjoni. Il-persuni li jaċċessawh billi jevitaw dawn il-miżuri jikkostitwixxu għalhekk pubbliku ġdid, jiġifieri pubbliku li ma tteħidx inkunsiderazzjoni mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni tax-xogħol tiegħu. Għalkemm huwa veru li l-imsemmi detentur mhux dejjem għandu l-kontroll fuq l-użu ta’ dawn il-miżuri, dan l-użu normalment jikkostitwixxi element tan-negozjar tal-prezz tal-liċenzja għall-użu, minħabba li dan jiddetermina d-dħul mistenni minn dan l-użu u, għalhekk, il-valur tal-liċenzja. Għalhekk, id-detentur tad-drittijiet tal-awtur jieħu inkunsiderazzjoni dawn il-miżuri ta’ restrizzjoni billi jaċċetta prezz tal-liċenzja. Fir-rigward tal-każijiet ta’ tqegħid għad-dispożizzjoni tax-xogħlijiet mid-detenturi tad-drittijiet tal-awtur innifishom, dawn tal-aħħar normalment ikollhom ċertu grad ta’ kontroll fuq iċ-ċirku ta’ persuni li għandhom aċċess għax-xogħlijiet. Dan huwa l-każ, b’mod partikolari, tas-siti internet mibnija “skont l-ordni”, iżda wkoll tal-pjattaformi ta’ qsim li jippermettu, normalment, mill-inqas li jispeċifikaw jekk it-tqegħid online għandux natura “pubblika” jew “privata”. Għalhekk, fil-fehma tiegħi jista’ jiġi kkunsidrat li l-għażla li saret dwar dan is-suġġett mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur tirrifletti effettivament, fi kwalunkwe każ fil-parti l-kbira tas-sitwazzjonijiet, ir-rieda tiegħu fir-rigward tal-pubbliku li huwa kien ħa inkunsiderazzjoni waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali tax-xogħol.

129.

Dan huwa totalment differenti fil-każ ta’ miżuri ta’ protezzjoni kontra l-framing. Fil-fatt, dawn il-miżuri la jirrestrinġu l-aċċess għax-xogħol u lanqas jirrestrinġu mod ta’ aċċess għalih, iżda jirrestrinġu biss mod kif jintwerew fuq l-iskrin. Dawn spiss jissarrfu f’rifjut tal-browser li jiftaħ il-paġna mmirata tal-link f’kaxxa, li, sussegwentement, jiġi propost li din il-paġna tinfetaħ f’tieqa ġdida, jew tinfetaħ awtomatikament minflok il-paġna li fiha l-link. Għalhekk il-link issir bħal hyperlink standard. Għaldaqstant fl-ebda każ ma tista’ tkun kwistjoni ta’ pubbliku ġdid, minħabba li l-pubbliku huwa dejjem l-istess: dak tas-sit internet immirat mil-link. Għaldaqstant, ma hemmx analoġija mal-miżuri ta’ restrizzjoni ta’ aċċess għax-xogħol fir-rigward tal-evalwazzjoni tal-eżistenza tal-pubbliku ġdid. Għalhekk, apparti l-fatt li l-użu ta’ tali miżuri jirrifletti biss rarament ir-rieda tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, dawn il-miżuri ma jiddeterminawx iċ-ċirku ta’ persuni li ttieħdu inkunsiderazzjoni bħala pubbliku potenzjali tat-tqegħid għad-dispożizzjoni tax-xogħol. L-evitar eventwali tagħhom ma jestendix għalhekk dan iċ-ċirku u għaldaqstant ma jistax jikkostitwixxi att ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku skont it-teorija tal-pubbliku ġdid.

130.

Fit-tielet u l-aħħar nett, is-soluzzjoni li tikkonsisti fl-irbit tal-portata tad-drittijiet esklużivi tal-awtur mal-applikazzjoni mhux ta’ miżuri tekniċi ta’ restrizzjoni ta’ aċċess, iżda ta’ miżuri tekniċi ta’ protezzjoni kontra ċerti prattiki fuq l-internet, twassal fil-fehma tiegħi d-drittijiet tal-awtur tal-Unjoni f’direzzjoni perikoluża. Fil-fatt, tali soluzzjoni tfisser li l-applikazzjoni tal-miżuri ta’ protezzjoni teknika hija kundizzjoni preliminari għall-protezzjoni legali mogħtija mid-drittijiet tal-awtur u tmur kontra l-prinċipju li skontu l-protezzjoni mogħtija mid-drittijiet tal-awtur hija inkundizzjonata ( 101 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ċaħdet espliċitament l-idea li l-protezzjoni mogħtija mid-dritt ta’ komunikazzjoni lill-pubbliku tista’ tkun ikkundizzjonata mill-fatt li d-detentur tad-drittijiet tal-awtur jirrestrinġi l-possibbiltà tal-użu tax-xogħol mill-utenti tal-internet ( 102 ).

131.

Fil-fehma tiegħi, huwa ppreferut li tiġi ddelimitata b’mod ċert il-portata tad-drittijiet esklużivi tal-awtur u li jiġu permessi soluzzjonijiet ta’ esklużjoni fakultattiva, bħal dawk deskritti fil-punt 107 ta’ dawn il-konklużjonijiet, pjuttost milli tiġi ttrasformata s-sistema tad-drittijiet tal-awtur, fir-rigward tal-użu online, f’sistema ta’ inklużjoni fakultattiva kkundizzjonata mill-applikazzjoni ta’ miżuri tekniċi ta’ protezzjoni. L-għanijiet tad-Direttiva 2001/29 intiżi, minn naħa, sabiex jiġi stabbilit livell għoli ta’ protezzjoni tad-detenturi tad-drittijiet u, min-naħa l-oħra, sabiex jiġi żgurat bilanċ ġust bejn l-interessi tal-imsemmija detenturi u dawk tal-utenti ( 103 ), għalhekk jintlaħqu aħjar.

132.

Għar-raġunijiet kollha li għadni kif esponejt, nipproponi li tingħata r-risposta għad-domanda preliminari li l-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2001/29 għandu jiġi interpretat fis-sens li ma tikkostitwixxix komunikazzjoni lill-pubbliku, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, l-inkorporazzjoni permezz tal-framing fis-sit internet ta’ terz ta’ xogħol imqiegħed għad-dispożizzjoni, bil-kunsens tad-detentur tad-drittijiet, ta’ aċċess liberu fuq sit internet, meta din l-inkorporazzjoni tevita miżuri ta’ protezzjoni kontra l-framing adottati jew imposti mid-detentur tad-drittijiet tal-awtur.

133.

Jista’ jkun rilevanti wkoll, għas-soluzzjoni tal-kawża prinċipali, li jiġi ddeterminat jekk il-miżuri tekniċi ta’ protezzjoni kontra l-inkorporazzjoni f’paġni internet ta’ xogħlijiet li jinsabu f’siti internet oħra jistgħux huma stess jibbenefikaw mill-protezzjoni, legali din id-darba, skont l-Artikolu 6 tad-Direttiva 2001/29.

134.

Skont dan l-artikolu, l-Istati Membri għandhom l-obbligu li jiżguraw protezzjoni legali kontra l-evitar, li jsir b’għarfien sħiħ tal-kunsiderazzjonijiet, ta’ kull miżura ta’ protezzjoni effikaċi. Il-miżuri ta’ protezzjoni fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni huma, b’mod partikolari, it-teknoloġiji intiżi sabiex jipprevjenu jew jillimitaw l-atti mhux awtorizzati mid-detenturi tad-drittijiet tal-awtur. Dawn għandhom jitqiesu bħala effikaċi meta jagħtu lill-imsemmija detenturi l-kontroll tal-użu tax-xogħol permezz ta’, b’mod partikolari, kull trasformazzjoni tax-xogħol.

135.

Jidher li l-miżuri ta’ protezzjoni kontra l-inkorporazzjoni tax-xogħlijiet minn siti internet oħra jissodisfaw, bħala prinċipju, dawn il-kundizzjonijiet. Fil-fatt, dawn huma teknoloġiji li, permezz ta’ trasformazzjoni tax-xogħol, jiġifieri l-kodiċi tal-paġna internet li fiha dan ix-xogħol, jagħtu lid-detentur tad-drittijiet tal-awtur il-kontroll fuq l-użu tax-xogħol fil-forma tal-inkorporazzjoni tiegħu f’sit internet ieħor. Għalkemm dawn il-miżuri ma jistgħux jipprevjenu kompletament tali użu, minħabba li hemm “kontromiżuri”, dawn jistgħu ċertament jillimitawh.

136.

Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, madankollu, li l-protezzjoni legali prevista fl-Artikolu 6 tad-Direttiva 2001/29 tapplika biss għall-protezzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur kontra l-atti li għalihom hija meħtieġa l-awtorizzazzjoni tiegħu ( 104 ). Issa, kif nipproponi li jiġi deċiż, l-inkorporazzjoni ta’ xogħlijiet li ġejjin minn siti internet oħra permezz ta’ links li tikklikkja fuqhom li jużaw il-framing ma teżiġix l-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur, peress li dan huwa meqjus li jkun tah waqt it-tqegħid għad-dispożizzjoni inizjali tax-xogħol. Għalhekk, il-miżuri ta’ protezzjoni kontra tali atti, għalkemm legali, ma jibbenefikawx mill-protezzjoni skont l-Artikolu 6 tad-Direttiva 2001/29.

137.

Min-naħa l-oħra, l-inkorporazzjoni ta’ xogħlijiet li ġejjin minn siti internet oħra permezz ta’ links awtomatiċi (inline linking) teżiġi, skont il-proposta tiegħi, l-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur. Il-miżuri tekniċi ta’ protezzjoni kontra tali inkorporazzjoni jaqgħu għalhekk taħt l-Artikolu 6 tad-Direttiva 2001/29.

138.

Għalhekk nipproponi li jiġi kkunsidrat li l-miżuri tekniċi ta’ protezzjoni kontra l-inkorporazzjoni f’paġna internet ta’ xogħlijiet protetti mid-drittijiet tal-awtur imqiegħda għad-dispożizzjoni tal-pubbliku b’aċċess liberu bl-awtorizzazzjoni tad-detentur tad-drittijiet tal-awtur f’siti internet oħra, b’tali mod li dawn jintwerew awtomatikament sa mill-ftuħ ta’ din il-paġna, mingħajr l-ebda azzjoni addizzjonali tal-utent, jikkostitwixxu miżuri ta’ protezzjoni effikaċi fis-sens tal-Artikolu 6 tad-Direttiva 2001/29.

139.

Fid-dawl ta’ dak kollu li ntqal, nipproponi li tingħata r-risposta li ġejja għad-domanda preliminari magħmula mill-Bundesgerichtshof (il-Qorti Federali tal-Ġustizzja, il-Ġermanja):