1.

Dawn it-talbiet għal deċiżjoni preliminari jirrigwardaw l-interpretazzjoni tal-Artikoli 107 u 191(2) TFUE, tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2000/60/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ Ottubru 2000 li tistabilixxi qafas għal azzjoni Komunitarja fil-qasam tal-politika tal-ilma ( 2 ), u tal-Artikolu 3(1) u (2) tad-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-13 ta’ Lulju 2009, dwar ir-regoli komuni għas-suq intern fil-qasam tal-elettriku u li temenda [tħassar i]d-Direttiva 2003/54/KE ( 3 ).

2.

It-talbiet saru fi proċeduri bejn, minn naħa, minn diversi kumpanniji li jiġġeneraw l-elettriku li għandhom konċessjonijiet għall-isfruttament idroloġiku ta’ baċiri inter-komunitarji, jiġifieri baċiri li jinsabu f’iktar minn Comunidad autónoma waħda (komunità awtonoma) ta’ Spanja, u, min-naħa l-oħra, l-Administración General del Estado (l-Amministrazzjoni Ġenerali tal-Istat, Spanja), bl-appoġġ tal-Iberdrola Generación SAU u tal-Hidroeléctrica del Cantábrico SA, dwar il-validità ta’ ħlas għall-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku f’baċiri ta’ xmajjar inter-komunitarji.

3.

Dawn it-talbiet għal deċiżjonijiet preliminari jagħtu lill-Qorti tal-Ġustizzja l-opportunità tiċċara l-implikazzjoni tal-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas”, il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2009/72 u l-applikazzjoni tal-projbizzjoni ta’ għajnuna mill-Istat b’rabta ma’ ħlas minħabba l-użu jew l-isfruttament ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku. Barra minn hekk, waħda mill-kwistjonijiet ewlenin li qajjem dan ir-rinviju hija jekk id-dispożizzjonijiet ta’ nondiskriminazzjoni tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2009/72 jistax jingħad li japplikaw għal miżura ta’ tassazzjoni ta’ din in-natura li kienet ġiet adottata mir-Renju ta’ Spanja fl-2012. Madankollu, qabel ma jitqiesu kull waħda minn dawn il-kwistjonijiet jeħtieġ li l-ewwel jissemmew id-dispożizzjonijiet rilevanti tal-liġi tal-Unjoni u tal-liġi nazzjonali.

4.

L-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2000/60, bit-titolu “Irkupru tal-ispejjeż tas-servizzi tal-ilma” jipprovdi:

“L-Istati Membri jridu jikkunsidraw il-prinċipju ta’ rkuprar ta’ l-ispejjeż tas-servizzi ta’ l-ilma, inklużi l-ispejjeż ta’ l-ambjent u tar-riżorsi, wara li jiġu kkunsidrati l-analiżi ekonomiċi imwettqa skond l-Anness III, u bi qbil partikolarment mal-prinċipju ta’ [min]/iniġġes iħallas.

L-Istati Membri jridu jiżguraw sa’ s-sena 2010

L-Istati Membri jistgħu meta qed jagħmlu dan, jikkunsidraw l-effetti soċjali, ambjentali u ekonomiċi tal-irkupru kif ukoll il-kundizzjonijiet ġeografiċi u klimatiċi tar-reġjun jew reġjuni affetwati.”.

5.

L-Artikolu 3(1)tad-Direttiva 2009/72/KEjipprovdi:

“ L-Istati Membri għandhom jiżguraw, abbażi tal-organizzazzjoni istituzzjonali tagħhom u b’kont dovut għall-prinċipju tas-sussidjarjetà, li, mingħajr preġudizzju għall-paragrafu 2, l-impriżi tal-elettriku jitħaddmu konformement mal-prinċipji ta’ din id-Direttiva bil-ħsieb li jintlaħaq suq kompetittiv, sigur, u ambjentalment sostenibbli fil-qasam tal-elettriku, u dawn ma għandhomx jiddiskriminaw bejn dawk l-impriżi fejn jikkonċerna d-drittijiet jew l-obbligi tagħhom.”

6.

L-Artikolu 149 tal-Kostituzzjoni Spanjola, marbuta ma’ materji ta’ ġurisdizzjoni esklużiva tal-Istat, jipprovdi:

“L-Istat għandu komptenza esklużiva fuq il-materji li ġejjin:

[…]

14. Affarijiet ġenerali finanzjarji u d-Dejn tal-Istat;

[…]

22. Leġiżlazzjoni, regolamentazzjoni u konċessjoni ta’ riżorsi tal-ilma u żvilupp fejn l-ilma jgħaddi minn iktar minn komunità awtonoma waħda, u awtorizzazzjoni għal impjanti tal-enerġija idroelettrika kull fejn joperaw li jaffettwaw komunitajiet oħra jew fejn il-linji ta’ trasport ta’ enerġija jkunu jestendu għal komunitajiet oħra;

[…].”

7.

Ir-Real Decreto 125/2007, de 2 de febrero, por el que se fija el ámbito territorial de las demarcaciones hidrográficas ( 4 ) (id-Digriet Irjali Nru 125/2007 tat-2 ta’ Frar 2007 li jistabbilixxi l-qasam territorjali ta’ distretti ta’ baċiri ta’ xmajjar) jiddefinixxi baċir ta’ xmara bħala t-territorju magħmul minn baċir ta’ xmara wieħed jew iktar fil-qrib, kif ukoll l-ilmijiet li jgħaddu minn hemm, ilmijiet ta’ taħt l-art u ilmijiet kostali relatati magħhom. Skont il-post ġeografiku tal-baċir, hemm żewġ tipi ta’ baċiri ta’ xmajjar fi Spanja: baċiri inter-komunitarji għal baċiri ta’ xmajjar li jkunu jinsabu f’iktar minn komunità awtonoma waħda, u baċiri intra-komunitarji fejn it-territorju ma jkunx jestendi lil hinn minn komunità awtonoma.

8.

Il-preambolu tal-Ley 15/2012, de 27 de diciembre, de medidas fiscales para la sostenibilidad energética ( 5 ) (il-Liġi Nru 15/2012 tas-27 ta’ Diċembru 2012 dwar miżuri fiskali għall-iżvilupp tal-enerġija b’mod sostenibbli, “il-Liġi Fiskali dwar l-Enerġija”),jipprovdi:

“I.

L-għan ta’ din il-liġi huwa li s-sistema tat-taxxa tagħna tkun iktar adattata għal użu iktar effiċjenti u favur l-ambjent, u għal żvilupp sostenibbli, valuri li jispiraw din ir-riforma fiskali, u bħala tali skont il-prinċipji bażiċi li jirregolaw il-politika fiskali, tal-enerġija u, ċertament, ambjentali tal-Unjoni Ewropea.

Fis-soċjetà tal-lum, l-impatt dejjem jikber tal-produzzjoni u tal-konsum tal-enerġija fuq is-sostenibbiltà ambjentali jitlob qafas normattiv u regolatorju li jiggarantixxi lill-aġenti kollha l-funzjonament tajjeb tal-mudell tal-enerġija li jikkontribwixxi wkoll għall-konservazzjoni tal-wirt ambjentali għani tagħna.

Il-bażi fundamentali ta’ din il-liġi huwa l-Artikolu 45 tal-Kostituzzjoni, dispożizzjoni li fiha l-protezzjoni tal-ambjent tagħna hija wieħed mill-prinċipji gwida tal-politika soċjali u ekonomika. B’hekk, wieħed mill-pedamenti ta’ din ir-riforma fiskali huwa li jkunu internalizzati spejjeż ambjentali li jirriżultaw mill-produzzjoni tal-elettriku […] B’dan il-mod, [din] il-liġi għandha sservi ta’ stimulu biex intejbu livelli ta’ effiċjenza fl-enerġija u fl-istess waqt niżguraw li nimmaniġġaw sewwa r-riżorsi naturali u li nkomplu ntejbu l-mudell il-ġdid ta’ żvilupp sostenibbli, kemm minn aspett ekonomiku u soċjali, kif ukoll minn aspett ambjentali.

[…]

Għal dan l-għan, dan l-Att jirregola tliet taxxi ġodda: it-taxxa fuq il-valur tal-produzzjoni tal-elettriku, it-taxxa fuq il-produzzjoni ta’ fjuwil nukleari użat u skart radjuattiv li jirriżulta mill-ġenerazzjoni ta’ enerġija nukleari, u t-taxxa fuq il-ħażna ta’ fjuwil nukleari użat u skart radjuattiv f’faċilitajiet ċentralizzati; qed jiddaħħal [il-] ħlas għall-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku; qed ikunu emendati r-rati ta’ tassazzjoni għal gass naturali u faħam, u qed jitneħħew l-eżenzjonijiet għal prodotti tal-enerġija użati fil-produzzjoni tal-elettriku u għall-koġenerazzjoni ta’ elettriku u sħana utli.

[…]

V.

Fl-aħħar nett, it-Titolu IV ta’ din il-liġi jimmodifika t-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-Ilma approvat bid-Digriet Leġiżlattiv Irjali 1/2001, tal-20 ta’ Lulju 2001.

B’mod partikolari, dan it-titolu jirregola s-sistema ekonomika-finanzjarja għall-użu tar-riżorsi ta’ ilma pubbliku. B’hekk jipprovdi li l-amministrazzjonijiet pubbliċi kompetenti, bis-saħħa tal-prinċipju ta’ rkupru ta’ spejjeż, u meqjusa previżjonijiet ekonomiċi fit-tul, għandhom jistabbilixxu l-mekkaniżmi adatti biex l-ispejjeż ta’ servizzi relatati mal-immaniġġar tal-ilma, inklużi spejjeż ambjentali u għal riżorsi, jgħaddu għal għand dawk li jagħmlu l-aħħar użu minnhom.

[…]

B’mod partikolari, l-Artikolu 112 tat-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-Ilma jistabbilixxi li l-ħlas għal użu japplika biss għall-okkupazzjoni, l-użu u l-isfruttament tar-riżorsi ta’ ilma pubbliku ddefiniti fil-punti b) u (c) tal-Artikolu 2 tal-istess liġi, jiġifieri l-użu ta’ nixxigħat naturali, kontinwi jew mhux kontinwu u l-qegħan ta’ għadajjar u laguni u dawk ta’ riżervi tal-wiċċ f’kanali tal-ilma pubbliċi. Għalhekk, l-użu ta’ ilmijiet interni msemmija fit-taqsima (a) tal-istess Artikolu 2 tat-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-Ilma ma jagħmilx parti mid-definizzjoni ta’ dan il-ħlas.

Din ir-realtà, li hija anomalija fir-rigward tar-regoli ġenerali relatati ma’ assi fid-dominju pubbliku, baqgħet hemm għal raġunijiet storiċi, għalkemm illum hija nieqsa minn kull tifsira ekonomika, għall-inqas f’termini ta’ użu purament industrijali u f’sistema ta’ suq bħal dik tal-produzzjoni tal-elettriku.

Fil-preżent il-kwalità ġenerali tal-ilmijiet interni Spanjoli tagħmel il-protezzjoni tagħhom meħtieġa biex jitħares wieħed mir-riżorsi naturali meħtieġa għas-soċjetà. F’dan ir-rigward, għandha tissaħħaħ il-politika għall-protezzjoni ta’ ilma pubbliku. Għal dan l-għan jeħtieġ li jinkisbu riżorsi li għandhom jiġu pprovduti minn dawk li jiksbu benefiċċju mill-użu privat tagħhom jew li huma jużaw speċifikament għall-produzzjoni tal-elettriku.

L-għan ta’ din l-emenda, għalhekk, huwa li jiġi applikat ħlas ġdid għal beni pubbliċi deskritti fl-Artikolu 2(a) tal-istess liġi, jiġifieri għall-użu jew għall-iżvilupp ta’ ilmijiet interni għal sfruttament idroelettriku.”

9.

L-Artikolu 29 tal-Liġi Nru 15/2012 jintroduċi b’mod partikolari l-Artikolu 112bis ġdid fir-Real Decreto Legislativo 1/2001, de 20 de julio 2001, por el que se aprueba el texto refundido de la Ley de Aguas ( 6 ) (id-Digriet Leġiżlattiv Irjali Nru 1/2001, tal-20 ta’ Lulju 2001, li japprova t-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-ilma).

10.

Il-Liġi Nru 15/2012 għandha wkoll diversi dispożizzjonijiet intitolati “Dispożizzjonijiet addizzjonali” li jipprovdu:

“L-ewwel dispożizzjoni addizzjonali. Avvenimenti li jagħtu lok għal ħlas ta’ taxxa regolata minn din il-liġi imposta mill-komunitajiet awtonomi.

1. Sakemm it-taxxi stabbiliti minn din il-liġi jinġabru fuq avvenimenti intaxxati mill-komunitajiet awtonomi u dan jirriżulta fi tnaqqis fid-dħul tagħhom, għandhom japplikaw id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 6.2 tal-Liġi Organika 8/1980, tat-22 ta’ Settembru 1980, dwar il-finanzjament tal-komunitajiet awtonomi.

2. Id-dispożizzjonijiet tat-taqsima ta’ qabel għandhom ikun applikabbli biss fir-rigward ta’ dawk it-taxxi speċifiċi għall-komunitajiet awtonomi stabbiliti b’liġi approvata qabel it-28 ta’ Settembru 2012.

It-tieni dispożizzjoni addizzjonali. Spejjeż ta’ sistema elettrika.

Kull sena l-liġijiet finanzjarji ġenerali tal-Istat jallokaw għall-finanzjament tal-ispejjeż tas-sistema tal-elettriku kif previst fl-Artikolu 16 ta’ Ley 54/1997, de 27 de noviembre, del Sector Eléctrico [il-Liġi Nru 54/1997 tas-27 ta’ Novembru, dwar is-settur tal-elettriku] ammont ekwivalenti għas-somma ta:

(a) stima tal-ammonti annwali miġbura mill-Istat fir-rigward ta’ taxxi u ħlasijiet inklużi f’din il-liġi;

(b) id-dħul stmat iġġenerat bl-irkant ta’ kwoti ta’ emissjonijiet ta’ gass serra, b’massimu ta’ EUR 500 miljun.”

11.

L-Artikolu 2 tar-Real Decreto Legislativo 1/2001, de 20 de julio, por el que se aprueba el texto refundido de la Ley de Aguas (id-Digriet Leġiżlattiv Irjali Nru 1/2001 tal-20 ta’ Lulju, li japprova t-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-Ilma), intitolat “Definizzjoni ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku” jgħid:

“Ir-riżorsi ta’ ilma pubbliku tal-Istat, bl-eċċezzjonijiet stabbiliti espressament f’din il-liġi, jikkostitwixxu::

[....]”

12.

Skont l-Artikolu 112tad-Digriet Leġiżlattiv Irjali Nru 1/2001,kif emendat mil-Liġi Fiskali dwar l-Enerġija,bit-titolu “Ħlas għal użu ta’ beni li jinkludu riżorsi ta’ ilma pubbliku”:

“1.   L-okkupazzjoni, l-użu u l-iżvilupp tal-beni f’riżorsi ta’ ilma pubbliku inklużi fil-paragrafi b) u c) tal-Artikolu 2 ta’ din il-liġi, li jkunu jeħtieġu konċessjoni jew awtorizzazzjoni amministrattiva, għandhom irendu favur l-Awtorità tal-Baċir kompetenti taxxa msejħa ħlas għal użu ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku, maħsuba għall-protezzjoni u t-titjib tar-riżorsi msemmija iktar ’il fuq. Dawk li jkollhom konċessjonijiet għal ilma għandhom ikunu eżentati mill-ħlas tat-taxxa għall-okkupazzjoni jew għall-użu ta’ art pubblika meħtieġa biex il-konċessjoni topera.

[…]

4.   Il-bażi taxxabbli tal-ħlas għandha tiġi ddeterminata mill-Awtorità tal-Baċir tax-Xmara skont il-preżunzjonijiet li ġejjin:

[…]”

13.

L-Artikolu 112bis tad-Digriet Leġiżlattiv Irjali 1/2001, bit-titolu “Ħlas għall-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku”, kif introdott permezz tal-Liġi Nru 15/2012, jistipula: Skont l-Artikolu 112 tad-Digriet Irjali Leġiżlattiv Nru 1/2001, intitolat “Ħlas għall-użu ta’ beni pubbliċi fil-qasam tal-ilma”:

“1.   L-użu u l-isfruttament ta’ beni pubbliċi msemmija fil-paragrafu (a) tal-Artikolu 2 ta’ din il-liġi, għall-produzzjoni ta’ enerġija elettrika f’busbars ta’ stazzjon tal-enerġija, għandhom ikunu suġġetti għal taxxa, magħrufa bħala ħlas għall-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni ta’ enerġija elettrika, maħsuba għall-protezzjoni u t-titjib tar-riżorsi ta’ ilma pubbliku.

2.   Il-ħlas ikun dovut mal-għoti inizjali u maż-żamma kull sena tal-konċessjoni idroelettrika u jkun pagabbli fl-ammont korrispondenti u fil-perjodi indikati fil-kundizzjonijiet tal-imsemmija konċessjoni jew awtorizzazzjoni.

3.   Dawk li jkunu obbligati jħallsu t-taxxa għandhom ikunu l-konċessjonarji jew, skont il-każ, dawk surrogati għalihom.

4.   Il-bażi taxxabbli tal-ħlas għandha tiġi stabbilita mill-Awtorità tal-Baċir u għandha tkun il-valur ekonomiku tal-enerġija idroelettrika prodotta, imkejjel skont l-ispejjeż tal-busbar tal-impjant, f’kull perjodu ta’ taxxa annwali mill-konċessjonarju permezz tal-użu u l-isfruttament ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku.

5.   Ir-rata ta’ taxxa annwali għandha tkun ta’ 22 per centum tal-valur tal-bażi tat-taxxa u l-obbligu ta’ ħlas tat-total ta’ taxxa għandu jkun l-ammont li jirriżulta mill-applikazzjoni tar-rata ta’ taxxa għall-bażi tat-taxxa.

[…]

8.   L-immaniġġar u l-ġbir tal-ħlas għandhom ikunu r-responsabbiltà tal-Awtorità tal-Baċir kompetenti jew tal-Awtorità tat-Taxxi tal-Istat, skont ftehim ma’ din tal-aħħar.

[…].”

14.

Il-preambolu tar-Real Decreto 198/2015, de 23 de marzo, por el que se desarrolla el artículo 112 del texto refundido de la Ley de Aguas y se regula el canon por utilización de las aguas continentales para la producción de energía eléctrica en las Demarcaciones intercomunitarias ( 7 ) (id-Digriet Irjali Nru 198/2015 tat-23 ta’ Marzu li jimplimenta l-Artikolu 112bis tat-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-ilma u li jirregola l-ħlas għall-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku f’distretti ta’ baċir ta’ inter-Komunitajiet) jgħid:

“ […] Dan id-Digriet Irjali qed jinħareġ skont it-tieni u t-tielet dispożizzjoni finali ta-Liġi 15/2012, tas-27 ta’ Diċembru. Minn naħa, it-tieni dispożizzjoni finali tistabbilixxi l-Artikolu 149.1.22.a tal-Kostituzzjoni Spanjola bħala l-bażi legali tas-setgħat eżerċitati, li jattribwixxi lill-Istat setgħat fuq leġiżlazzjoni, regolamentazzjoni u konċessjoni ta’ riżorsi u użu ta’ ilma meta dawn jgħaddu minn iktar minn komunità awtonoma waħda. Min-naħa l-oħra, permezz tat-tielet dispożizzjoni finali l-Gvern, fl-ambitu tas-setgħat tiegħu, ikun jista’ joħroġ dispożizzjonijiet regolatorji meħtieġa għall-iżvilupp u l-applikazzjoni ta’ din il-liġi […].”

15.

L-Artikolu 1 tad-Digriet Irjali Nru 198/2015, intitolat “Ħlas għall-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku u kamp ta’ applikazzjoni”, jipprovdi:

“L-użu u l-isfruttament ta’ beni ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku msemmija fl-Artikolu 2(a) tat-test rivedut tal-Liġi dwar l-Ilma għall-produzzjoni tal-elettriku, imkejla skont l-ispejjeż tal-busbar tal-impjant, ikunu suġġetti għal taxxa, magħrufa bħala ħlas għall-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku, maħsuba għall-protezzjoni u t-titjib ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku.

Dan il-ħlas għandu japplika biss f’baċiri inter-komunitarji.”

16.

L-Artikolu 12 tad-Digriet Irjali Nru 198/2015, intitolat “Dħul minn ħlasijiet miġbura”, jgħid:

“1.   L-ammont tad-dħul miġbur jitħallas lill-Awtorità tal-Baċir bis-saħħa tad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 112bis tat-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-Ilma, approvat bid-Digriet Leġiżlattiv Irjali 1/2001, tal-20 ta’ Lulju 2001. Għal dawn il-finijiet, għandhom jitqiesu d-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 59(d), 63.3 u 67 tad-Digriet Irjali 927/1988, tad-29 ta’ Lulju 1988, li japprova r-regolamenti tal-Awtorità dwar Ilma Pubbliku.

[…]

3.   2 % tad-dħul nett miġbur għandu jitqies bħala dħul tal-organizzazzjoni tal-baċir.

4.   Mill-ammont tad-dħul nett miġbur, 98% għandu jitħallas lit-Teżor. Il-baġit ġenerali tal-Istat għandu jalloka mill-inqas ammont daqs l-ammont ipprovdut għal azzjonijiet għall-protezzjoni u t-titjib ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku, skont id-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 14. Għal dan l-għan il-proġetti ta’ investiment li jiggarantixxu l-protezzjoni u t-titjib ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku jkunu ddeterminati kull sena fil-Liġijiet tal-baġit ġenerali tal-Istat.

[…]”.

17.

Skont l-Artikolu 13 ta’ dik il-liġi, intitolat “Garanzija ta’ protezzjoni ta’ riżorsi pubbliċi”:

“Biex tkun żgurata konformità mal-objettivi ambjentali stabbiliti fid-Direttiva Qafas dwar l-Ilma u msemmija fl-Artikolu 98 u f’artikoli sussegwenti tat-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-Ilma, u skont il-prinċipju ta’ rkupru ta’ spejjeż stabbilit fl-Artikolu 111bis tat-test ikkonsolidat tal-Liġi dwar l-Ilma, il-baġit ġenerali tal-Istat għandu jalloka mill-inqas ammont daqs l-ammont previst fit-taqsima 4 tal-Artikolu 12 qabel, f’konformità ma’ dak iddefinit fl-Artikolu 14, għal azzjonijiet għall-protezzjoni u t-titjib ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku u l-għejun ta’ ilma milquta minn żviluppi idroelettriċi.”

18.

Ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali ressqu azzjoni skont id-dritt amministrattiv quddiem it-Tribunal Supremo (il-Qorti Suprema, Spanja) fejn talbu l-annullament tad-Digriet Irjali Nru 198/2015 li jimplimenta l-Artikolu 112bis tat-test riformulat tal-Att dwar l-Ilma. Fir-rikors tagħhom ir-rikorrenti jikkontestaw il-validità tal-Artikolu 29 tal-Liġi Nru 15/2012 li jintroduċi l-Artikolu 112bis fid-Digriet Leġiżlattiv Irjali 1/2001.

19.

Il-qorti tar-rinviju għandha dubji dwar il-kompatibbiltà ta’ dawn il-miżuri leġiżlattivi, l-ewwel nett, mal-prinċipju ta’ “min iniġġes għandu iħallas” stabbilit fl-Artikolu 191(2) TFUE, kif espress mid-Direttiva 2000/60; it-tieni nett, mal-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni stabbilit fl-Artikolu 3 tad-Direttiva 2009/72 u, it-tielet nett, mal-projbizzjoni ta’ għajnuna mill-Istat stabbilita fl-Artikolu 107 TFUE ( 8 )

20.

Fir-rigward tal-konformità ta’ taxxa bħal din mal-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas”, il-qorti tar-rinviju tirrileva li, minkejja l-fatt li l-premessa tal-Att dwar it-Taxxa fuq l-Enerġija jiġġustifika din it-taxxa għal raġunijiet ambjentali, jiġifieri l-protezzjoni u t-titjib ta’ riżorsi ta’ ilma pubbliku, l-istruttura nnifisha ta’ din it-taxxa tidher li tindika li fil-fatt issegwi għan purament ekonomiku li huwa li jkun kopert l-iżbilanċ finanzjarju tal-grilja tal-elettriku. Barra minn hekk, jidher li, skont il-qorti tar-rinviju, dan l-għan huwa segwit b’mod inkoerenti u inkonsistenti. L-ewwel nett, din it-taxxa hija bbażata fuq il-valur tal-enerġija prodotta, li huwa kkalkulat abbażi tad-dħul iġġenerat mill-enerġija mdaħħla fil-grilja tal-elettriku u mhux abbażi tal-kwantità ta’ ilma użat. It-tieni nett, ir-rata ta’ din it-taxxa hija ta’ 22 %, filwaqt li r-rata għall-okkupazzjoni, l-użu u l-isfruttament ta’ kanali naturali tal-ilma hija biss ta’ 5 %. It-tielet nett, 98 % tal-ammonti miġbura jmorru għall-baġit ġenerali tal-Istat Spanjol u, għalhekk, jikkostitwixxu dħul addizzjonali għas-sistema tal-elettriku. Jekk it-test tad-Digriet Irjali jispeċifika li l-baġit ġenerali tal-Istat jalloka ammont mill-inqas ugwali għall-98 % tad-dħul miksub minn dak il-ħlas għal miżuri li jipproteġu u jtejbu r-riżorsi ta’ ilma pubbliku, il-qorti tar-rinviju tgħid li tali allokazzjoni ma kinitx tħarset fil-baġit ġenerali tal-Istat għall-2016, li alloka d-dħul kollu ġġenerat minn din it-taxxa għall-iżbilanċ fis-sistema tal-elettriku. Għalhekk, kuntrarjament għar-rekwiżiti tal-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2000/60, it-taxxa ma tqisx il-prinċipju ta’ rkupru tal-ispejjeż tas-servizzi tal-ilma.

21.

Fir-rigward tal-kompatibbiltà tat-taxxa mal-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni stabbilit fl-Artikolu 3 tad-Direttiva 2009/72, il-qorti tar-rinviju tenfasizza li t-taxxa għall-użu ta’ ilmijiet interni tapplika biss għall-produtturi ta’ enerġija idroelettrika, esklużi l-produtturi ta’ enerġija bl-użu ta’ teknoloġija differenti. Barra minn hekk, it-taxxa hija imposta biss fuq produtturi li jkollhom konċessjonijiet amministrattivi f’baċiri ta’ xmajjar inter-komunitarji u mhux intra-komunitarji.

22.

Fir-rigward ta’ għajnuna mill-Istat il-qorti tar-rinviju tisħaq li, minħabba n-natura assimetrika ta’ dik it-taxxa, id-differenzi fit-trattament li hija timponi jista’ jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat favur dawk li ma jkunux suġġetti għal din it-taxxa.

23.

F’dan il-kuntest it-Tribunal Supremo (il-Qorti Suprema) iddeċieda fil-Kawżi C-105/18 sa C-108/18 u C-110/18 sa C-113/18, li jissospendi l-proċeduri u li jirrinvija d-domandi li ġejjin lill-Qorti tal-Ġustizzja għal deċiżjoni preliminari:

24.

Fil-Kawża C-109/18, l-ewwel żewġ domandi magħmula għal deċiżjoni preliminari huma, fis-sustanza, identiċi għall-ewwel żewġ domandi fil-kawżi msemmijin fil-paragrafu preċedenti. Madankollu, it-tielet domanda hija fformulata kif ġej::

25.

Osservazzjonijiet bil-miktub kienu ppreżentati mill-Asociación Española de la Industria Eléctrica (UNESA), mill-Corporación Acciona Hidráulica (Acciona) SLU, mill-Associació de Productors i Usuaris d’Energia Elèctrica, mill-Endesa Generación SA, mill-Asociación de Empresas de Energías Renovables (APPA), mill-Iberdrola Generación SAU, mill-Gvern Spanjol u mill-Gvern Ġermaniż u mill-Kummissjoni Ewropea Barra minn hekk, ħlief għall-Gvern Ġermaniż, huma kollha ttrattaw oralment fis-seduta tat-28 ta’ Frar 2018.

26.

Permezz tal-ewwel domanda tagħha l-qorti tar-rinviju qed tistaqsi jekk il-prinċipju ambjentali ta’ “min iniġġes iħallas”, previst fl-Artikolu 191(2) TFUE, u fl-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2000/60, li tistabbilixxi l-prinċipju ta’ rkupru ta’ spejjeż ta’ servizzi tal-ilma u biex ikun hemm bilanċ ekonomiku xieraq għall-użu tal-ilma, għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi l-introduzzjoni ta’ taxxa fuq l-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-enerġija, bħat-taxxa inkwistjoni fil-proċeduri.

27.

Qabel ma jiġi evalwat jekk waħda minn dawn iż-żewġ dispożizzjonijiet tipprekludix taxxa bħal din, jeħtieġ jiġi ddeterminat jekk tistax tiġi invokata waħda minnhom quddiem qorti nazzjonali.

28.

Rigward l-Artikolu 191(2) TFUE, kif il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet, minħabba li din id-dispożizzjoni, li tistabbilixxi l-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas”, hija diretta lejn azzjoni fil-livell tal-Unjoni, individwi ma jistgħux jinvokawha biex jeskludu l-applikazzjoni ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali ( 9 ).

29.

Huwa minnu li tali individwi setgħu jinvokaw dispożizzjoni li tagħti effett lil dan il-prinċipju f’qasam partikolari, sakemm din id-dispożizzjoni mbagħad tkun tista’ titqies bħala direttament effettiva ( 10 ). Madankollu, għalkemm l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2000/60 jagħti forma konkreta tal-prinċipju ta’ “min iniġġeż iħallas” fil-qasam tal-immaniġġar tal-ilma, din id-dispożizzjoni ma tistax tkun invokata direttament quddiem qorti nazzjonali minħabba li, għal raġunijiet li dalwaqt insemmi, ma nqisx li din id-dispożizzjoni hija direttament effettiva. Tabilħaqq, jekk l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2000/60 fil-fatt jirrikjedi, fiċ-ċirkustanzi kollha, li l-Istati Membri jqisu l-prinċipju ta’ rkupru tal-ispejjeż tas-servizzi tal-ilma, inklużi spejjeż ambjentali u ta’ riżorsi, f’konformità, b’mod partikolari, mal-prinċipju ta’ min iniġġes iħallas ( 11 ), dan l-obbligu ma jkollux l-effett li jagħtihom protezzjoni jew dritt speċifiċi.

30.

Prova ta’ dan huwa l-istess kliem tal-Artikolu 9(1) innifsu li m’għandux il-kwalitajiet ta’ ċarezza, preċiżjoni u inkundizzjonalità meħtieġa biex kull duttrina ta’ effett dirett tkun rilevanti. L-ewwel parti tal-Artikolu 9(1) għalhekk tgħid biss li l-Istati Membri “jridu jikkunsidraw” il-prinċipju ta’ rkupru tal-ispejjeż tas-servizzi tal-ilma, mingħajr ma tispeċifika b’mod preċiż kif dan għandu jsir.

31.

Huwa minnu li t-tieni parti timponi obbligi speċifiċi fuq l-Istati Membri biex jilħqu ċerti miri sal-2010. Għal darb’oħra, madankollu, il-kliem użat anki f’dan il-kuntest (“[…] L-Istati Membri jridu jiżgurawraw sa’ s-sena 2010 li l-politika ta’ l-apprezzament ta’ l-ilma tipprovdi inċentivi adegwati għall-utenti biex jużaw ir-riżorsi ta’ l-ilma effiċjentament […]”) ma għandux il-preċiżjoni meħtieġa għall-finijiet tad-duttrina tal-effett dirett ( 12 ). Kif, wieħed jista’ jistaqsi, tista’ qorti nazzjonali tevalwa b’referenza għal prinċipji legali konvenzjonali f’kawża mressqa minn rikorrent individwali fir-rigward ta’ taxxa partikolari jekk Stat Membru jkunx għamel inċentivi “adegwati” għal dawk li jużaw ir-riżorsi tal-ilma biex huma jużawhom “effiċjentament”?

32.

Il-konformità mal-obbligu previst fl-Artikolu 9(1) jista’ biss jiġi evalwat billi jitqiesu r-regoli kollha li jirregolaw l-iffissar tal-prezzijiet tal-ilma. Tabilħaqq, l-Artikolu 9(1) ma jgħidx li kull ħlas jew taxxa fuq l-ilma għandhom jitħallsu proporzjonatament skont l-użu tal-ilma, iżda pjuttost li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li b’mod ġenerali l-politika dwar l-iffissar tal-prezzijiet tal-ilma għandha tipprovdi inċentivi adegwati. Biex ikun evalwat jekk Stat Membru kienx konformi ma’ dan l-artikolu għandhom jitqiesu t-taxxi jew il-ħlasijiet kollha li jkunu ħallsu jew għamlu dawk li jużaw l-ilma, u mhux biss dik inkwistjoni f’sitwazzjoni partikolari.

33.

Għaldaqstant, nipproponi li nirrispondi għall-ewwel domanda billi ngħid li la l-Artikolu 191(2) TFUE u lanqas l-Artikolu 9(1) ma għandhom effett dirett u, għalhekk, la l-wieħed u l-anqas l-ieħor ma jista’ jkun invokat quddiem qorti nazzjonali minn individwu biex jikkontesta taxxa partikolari fuq l-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-enerġija.

34.

Permezz tat-tieni domanda tagħha l-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk taxxa bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali li tolqot lil impriżi li jkollhom konċessjoni għall-użu ta’ baċir inter-komunitarju għall-produzzjoni tal-elettriku, iżda mhux lil operaturi li jkollhom konċessjonijiet fuq baċiri intra-komunitarji, lanqas lil produtturi tal-elettriku li jużaw teknoloġiji oħra, tkunx kompatibbli mal-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni bejn operaturi previst fl-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2009/72.

35.

Kif diġà spjegajt fil-konklużjonijiet tiegħi ppreżentati fil-Kawżi magħquda C-80/18 sa C-83/18 UNESA et vs Administración General del Estado, li kienu wkoll ippreżentati dalgħodu, jiena konvint li l-iskop tal-applikazzjoni tad-Direttiva 2009/72 huwa limitat għall-ġenerazzjoni, it-trażmissjoni, id-distribuzzjoni u l-provvista tal-elettriku, minkejja l-ġeneralità tal-kliem tad-dispożizzjoni. Dan joħroġ mill-fatt li, l-ewwel nett, il-kunċett ta’ “ġenerazzjoni” għandu jinftiehem, kif wieħed jista’ jikkonkludi mill-Artikoli 7 u 8 tad-Direttiva 2009/72, bħala li jirreferi biss għall-bini ta’ kapaċità ta’ ġenerazzjoni tal-elettriku u, it-tieni nett, id-Direttiva kienet adottata abbażi biss tal-Artikolu 95 KE (illum l-Artikolu 114 TFUE) fejn it-tieni paragrafu tiegħu jipprovdi li dan l-artikolu ma jistax jintuża għall-adozzjoni ta’ miżuri fiskali tal-Unjoni.

36.

Il-kwistjoni ta’ armonizzazzjoni fiskali hija, barra minn hekk, ta’ ċertu importanza kunsiderevoli. Tabilħaqq, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-prinċipju ġenerali ta’ nondiskriminazzjoni (fis-sens u t-tifsira speċjali ta’ dak it-terminu fid-dritt tal-Unjoni) japplika biss skont l-iskop tal-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni ( 13 ). Għaldaqstant, jekk id-direttiva għandha tinftiehem bħala li tagħmel dan il-prinċipju applikabbli għal taxxi imposti fuq is-suq tal-elettriku, allura hija għandha titqies bħala miżura ta’ armonizzazzjoni.

37.

Hawnhekk għandu jiġi osservat li, minħabba li l-Unjoni ma għandhiex ġurisdizzjoni skont l-Artikolu 114 TFUE tadotta tali miżura ta’ tassazzjoni, jekk l-Artikolu 3(1) kellu japplika għal miżura ta’ tassazzjoni nazzjonali huwa, dan l-artikolu, mid-definizzjoni tiegħu stess, kien ikun illegali. Għaldaqstant huwa meħtieġ li d-dispożizzjoni tingħata interpretazzjoni iktar restrittiva milli forsi l-ġeneralità tal-kliem tagħha tista’ xort’oħra tissuġġerixxi. Id-Direttiva għandha. għalhekk, titqies li ma għandhiex l-effett li tagħmel il-prinċipju tal-Unjoni ta’ nondiskriminazzjoni applikabbli għall-miżuri ta’ tassazzjoni nazzjonali. Kull konklużjoni oħra kienet tkun titlob, fil-fehma tiegħi, li d-Direttiva missha kellha l-Artikolu 115 TFUE bħala l-bażi legali tagħha u, għalhekk, kien ikollha tiġi adottata mill-Kunsill hu u jaġixxi b’mod unanimu.

38.

F’dawn iċ-ċirkustanzi, inħossni obbligat nikkonkludi li dik il-miżura ta’ tassazzjoni nazzjonali ma tagħmilx parti mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2009/72.

39.

Madankollu, fil-każ li l-Qorti tal-Ġustizzja ma taqbilx ma’ din l-interpretazzjoni u tikkonkludi li l-Artikolu 3(1) huwa fil-fatt applikabbli għal taxxi, xorta waħda nipproponi li neżamina sussidjarjament jekk dik id-dispożizzjoni għandhiex tiġi interpretata bħala li tipprekludi taxxa bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Il-bqija ta’ dawn il-konklużjonijiet, għaldaqstant, tkomplu għaddejja abbażi tal-preżunzjoni — kuntrarju għal kif nifhimha jiena — li l-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2009/72 fil-fatt japplika għal miżuri ta’ tassazzjoni ta’ din ix-xorta.

40.

F’dan ir-rigward għandu jitfakkar li, fil-kuntest tat-talbiet għal deċiżjoni preliminari, il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni la biex tapplika t-Trattati jew att tal-Unjoni għal każ speċifiku, u lanqas biex tiddeċiedi dwar il-validità jew l-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni ta’ liġi nazzjonali, kif ikun possibbli għaliha tagħmel dan skont l-Artikolu 258 TFUE. Fl-aħħar mill-aħħar huwa għall-qorti nazzjonali, li hija biss għandha l-ġurisdizzjoni tiddetermina l-fatti tal-kawża quddiemha u tinterpreta l-leġiżlazzjoni nazzjonali, biex tiddeċiedi fuq il-validità tal-miżura nazzjonali. Madankollu, fi proċeduri għal deċiżjoni preliminari, il-Qorti tal-Ġustizzja, li tintalab tipprovdi risposti utli għall-qorti nazzjonali, tista’ tagħti gwida bbażata fuq id-dokumenti fil-proċess u fuq osservazzjonijiet bil-miktub u orali ppreżentati lilha, biex il-qorti nazzjonali tkun tista’ tagħti sentenza ( 14 ).

41.

Kif il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet b’rabta ma’ direttiva preċedenti dwar regoli komuni għas-suq intern fl-elettriku ( 15 ), id-dispożizzjonijiet li jirreferu għall-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni f’dik id-direttiva, “huma espressjonijiet partikolari tal-prinċipju ġenerali ta’ ugwaljanza” ( 16 ). Għalhekk, bħala prinċipju, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-prinċipju ġenerali ta’ ugwaljanza għandha titqies bħala rilevanti għall-interpretazzjoni tal-Artikolu 3(1).

42.

Kif jitlob il-prinċipju ta’ trattament ugwali, sitwazzjonijiet komparabbli ma għandhomx jiġu trattati b’mod differenti, u sitwazzjonijiet differenti ma għandhomx jiġu trattati bl-istess mod sakemm tali trattament ikun iġġustifikat b’mod oġġettiv ( 17 ).

43.

Skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja l-elementi li jiddistingwu sitwazzjonijiet differenti u l-kwistjoni jekk dawk is-sitwazzjonijiet ikunux komparabbli, għandhom jiġu ddeterminati u evalwati skont id-dritt tal-Unjoni, fid-dawl tas-suġġett tal-leġiżlazzjoni li tistabbilixxi l-allegata diskriminazzjoni u tal-għan segwit ( 18 ).

44.

Madankollu, f’sitwazzjoni fejn il-prinċipju ġenerali ta’ trattament ugwali ma jkollux x’jaqsam, iżda tkun dispożizzjoni li tagħti tifsira lil dan il-prinċipju, allura l-kwistjoni tkun jekk il-komparabbiltà ta’ żewġ sitwazzjonijiet ma għandhiex tkun evalwata fid-dawl tal-għan segwit minn dik id-dispożizzjoni iżda pjuttost b’referenza għall-għanijiet u l-effetti sostantivi tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni.

45.

Fl-opinjoni tiegħi, ir-risposta għal din id-domanda tiddependi fuq kif il-prinċipju ta’ trattament ugwali ssir referenza għalih fid-dispożizzjoni li tagħti tifsira lil dan il-prinċipju. Jekk din tal-aħħar tipprovdi espressament li żewġ kategoriji ta’ persuni għandhom ikunu ttrattati b’mod identiku, qrati nazzjonali għandhom iqisu li s-sitwazzjonijiet tagħhom ikunu komparabbli ( 19 ). Madankollu, jekk il-liġi tal-Unjoni tkun tgħid biss li l-Istati Membri m’għandhomx jiddiskriminaw fost ċerta kategorija ta’ persuni, dawk l-Istati Membri jkunu obbligati ma jittrattawx il-persuni kollha bħala li jkunu fl-istess kategorija, iżda minflok jiżguraw li, fl-eżerċizzju tal-kompetenza normattiva tagħhom, huma ma joħolqu ebda distinzjoni arbitrarja u, barra minn hekk, li jibqa’ bla mittiefes il-qofol tal-ugwaljanza ta’ trattament ( 20 ).

46.

F’dan il-każ, minħabba li l-Artikolu 3(1) ma jipprovdix li l-produtturi kollha tal-elettriku għandhom jiġu ttrattati b’mod identiku, iżda pjuttost li “L-Istati Membri […] ma għandhomx jiddiskriminaw bejn dawk l-impriżi [tal-elettriku] fejn jikkonċerna d-drittijiet jew obbligi tagħhom”, il-komparabbiltà tas-sitwazzjonijiet għandha verament tiġi ddeterminata fid-dawl tas-suġġett tal-leġiżlazzjoni nazzjonali u l-għan segwit.

47.

Il-preambolu tal-Liġi Nru 15/2012 isemmi li t-taxxa fuq l-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku, issegwi żewġ għanijiet, jiġifieri:

48.

Fir-rigward ta’ dan l-ewwel għan, minħabba li kemm il-bażi taxxabbli kif ukoll ir-rata tat-taxxa stabbiliti bl-Artikolu 112 tal-Liġi dawr l-Ilma huma differenti minn dawk imsemmija fl-Artikolu 112bis ta’ din tal-aħħar, tabilħaqq b’mod ovvju l-ewwel għan imsemmi fil-preambolu ta’ dik il-liġi ma jistax jitqies bħala wieħed li verament huwa segwit minn dak l-artikolu. Għaldaqstant, ma għandux jitqies dan l-għan biex tiġi ddeterminata l-komparabbiltà tas-sitwazzjonijiet inkwistjoni.

49.

Fir-rigward tat-tieni għan, fid-dawl ta’ dan l-għan tal-aħħar, dawk kollha li jużaw ilma pubbliku għandhom jitqiesu bħala li jkunu fl-istess sitwazzjoni. Tabilħaqq, għalkemm il-preambolu tal-Liġi Nru 15/2012 jgħid li l-iskop tal-applikazzjoni tat-taxxa huwa limitat għall-produzzjoni tal-elettriku, l-għan partikolari li din it-taxxa qed issegwi, jiġifieri, li tissaħħaħ il-protezzjoni ta’ ilmijiet pubbliċi billi l-ispiża tas-servizzi relatata mal-immaniġġar tal-ilma tgħaddi għal għand min juża s-servizzi l-aħħar, fil-fatt tirigwarda lil dawk kollha li jużaw ilmijiet interni.

50.

Il-qorti tar-rinviju tqajjem dubji serji dwar jekk dan l-għan leġiżlattiv iddikjarat huwiex tabilħaqq wieħed ġenwin. Hija tissuġġerixxi li l-għan tat-taxxa fuq l-użu ta’ ilmijiet interni għall-produzzjoni tal-elettriku tista’ tkun esklużivament biex jiżdied il-volum ta’ dħul fis-sistema finanzjarja tas-settur tal-elettriku biex ipaċi l-iżbilanċ fit-tariffi li jirriżulta mid-differenza bejn id-dħul riċevut mill-kumpanniji tal-elettriku Spanjoli mingħand il-konsumaturi u l-ispejjeż tal-provvista tal-elettriku rikonoxxuti mir-regoli nazzjonali, li l-irkupru tagħhom huwa ggarantit mill-Istat Spanjol. Hija ta’ din il-fehma għar-raġunijiet li ġejjin:

51.

Ir-rikorrenti esprimew ukoll tħassib dwar in-natura ġenwina ta’ dak l-għan, minħabba li l-applikazzjoni ta’ din it-taxxa għandha l-effett li l-idroelettriku qed ikun intaxxat doppjament daqs sorsi oħra ta’ elettriku, inklużi dawk is-sorsi li jitqiesu li jniġġsu iktar.

52.

Ftit jidher li hemm dubju iżda li l-għan primarju ta’ dik it-taxxa huwa li jżid il-volum ta’ dħul pubbliku ġġenerat mis-settur tal-elettriku. Wieħed jista’, madankollu, jaċċetta li l-produzzjoni tal-idroelettriku tippreżenta kwistjonijiet partikolari rigward l-użu ta’ riżorsi nazzjonali li jistgħu jiġġustifikaw trattament kemxejn differenti ta’ dak is-settur għal finijiet ta’ tassazzjoni.

53.

Wara kollox, l-għan iktar speċifiku tat-taxxa fuq ilmijiet interni ma huwiex li jkun protett l-ambjent b’mod ġenerali, iżda pjuttost li tissaħħaħ il-protezzjoni ta’ ilmijiet pubbliċi u biex l-ispiża ta’ servizzi relatati mal-immaniġġar tal-ilma tgħaddi għal għand dawk li b’mod differenti jużaw is-servizzi l-aħħar ( 21 ). Għalhekk, il-fatt li r-rata ta’ din it-taxxa hija ogħla minn dik applikabbli għall-użu ta’ kanali oħra naturali tal-ilma mhux bilfors jikkontradixxi l-għan segwit mil-leġiżlazzjoni nazzjonali, jiġifieri, li l-ispiża tas-servizzi tal-ilma tgħaddi għal għand konsumaturi, minħabba li mhux dawk kollha li jużaw l-ilma jħallu l-istess impatt fuq dawn tal-aħħar ( 22 ).

54.

Fir-rigward tat-tieni ċirkustanza msemmija mill-qorti tar-rinviju, għalkemm l-għażla ta’ din il-bażi partikolari tat-taxxa tista’ tidher mhux tas-soltu, għandu jitfakkar li l-produzzjoni tal-elettriku permezz ta’ teknoloġiji idroelettriċi timplika ċerta relazzjoni bejn l-ilma użat u l-kwantità ta’ elettriku prodotta. Tabilħaqq, din il-kwantità hija ddeterminata mill-volum ta’ kemm ikun għaddej ilma u l-għoli mit-turbini fl-impjant tal-enerġija għall-wiċċ tal-ilma maħluq mid-diga ( 23 ). Għalhekk, il-fatt li taxxa hija bbażata fuq l-ammont ta’ elettriku prodott ‐ u mhux l-ilma kkunsmat ‐ ma tidhirx, bħala tali, li tmur kontra l-għan li l-ispejjeż tas-servizzi għall-immaniġġar tal-ilma jgħaddu għal għand dawk li jużaw is-servizzi l-aħħar.

55.

Fir-rigward tat-tielet ċirkustanza msemmija mill-qorti tar-rinviju, jiġifieri, dak li ntqal li 98 % tad-dħul miksub mit-taxxa fuq ilmijiet interni ma kienx allokat għall-protezzjoni u t-titjib ta’ riżorsi pubbliċi tal-ilma fil-baġit tal-2016 ( 24 ), huwa minnu li l-għanijiet segwiti mit-taxxa biex tissaħħaħ il-protezzjoni ta’ ilmijiet pubbliċi u biex l-ispejjeż ta’ servizzi relatati mal-immaniġġar jgħaddu għal għand dawk li b’mod differenti jużaw is-servizzi l-aħħar jissuġġerixxu li għall-inqas parti mis-somom miġbura, li jaqblu mal-ispejjeż ta’ użu ta’ ilma, tkun allokata bix jinżammu u jitjiebu installazzjonijiet ( 25 ).

56.

Madankollu, in-nuqqas ta’ allokazzjoni tad-dħul iġġenerat mit-taxxa fuq l-użu ta’ ilmijiet interni b’dak il-mod fl-2016 ma huwiex fih innifsu biżżejjed biex jintwera li t-taxxa ma ssegwix tali għan. Tabilħaqq, anki jekk kellhom jiġu stabbiliti tali ċirkustanzi, sakemm dan tal-aħħar jibqa’ limitat għal sena speċifika, ma huwiex possibbli li jiġi ddeterminat jekk l-għan iddikjarat ma huwiex wieħed ġenwin jew jekk il-problema hijiex limitata għall-baġit tal-2016.

57.

Sa fejn għandu x’jaqsam l-argument tar-rikorrenti li hemm taxxi finali fuq l-idroelettriku li huma kunsiderevolment ogħla minn dawk fuq l-elettriku prodott b’metodi oħra, inklużi dawk ġeneralment meqjusa li jniġġsu iktar l-ambjent, huwa minnu li tali ċirkustanza, jekk hija preċiża, tixħet dubju fuq il-politika Spanjola għall-protezzjoni tal-ambjent. Madankollu, għandu jitfakkar, għal darb’oħra, li l-għan segwit mit-taxxa inkwistjoni ma huwiex li jitħares l-ambjent b’mod ġenerali iżda li tissaħħaħ il-protezzjoni tal-ilmijiet pubbliċi u li l-ispiża tas-servizzi relatati mal-immaniġġar tal-ilma tgħaddi għal għand dawk li b’mod differenti jużaw is-servizzi l-aħħar. Ma huwiex kuntrarju għal dan l-għan li r-rata ta’ taxxa tkun ogħla għall-idroelettriku milli għal elettriku prodott b’metodi oħra.

58.

Isegwi li ma huwiex ovvju mill-argumenti magħmula mill-qorti tar-rinviju u mir-rikorrenti li t-tieni għan imsemmi fil-preambolu tal-liġi ma huwiex ġenwin. Madankollu, huwa għall-qorti tar-rinviju li tevalwa jekk l-għan tal-liġi inkwistjoni fil-kawża prinċipali huwiex relatat b’mod ġenwin mal-għan li tissaħħaħ il-protezzjoni tal-ilmijiet pubbliċi u biex l-ispiża tas-servizzi relatati mal-immaniġġar tal-ilma tgħaddi għal għand dawk li b’mod differenti jużaw is-servizzi l-aħħar.

59.

Jekk wieħed joqgħod mal-għan stabbilit fil-leġiżlazzjoni nazzjonali, allura dawk kollha li jużaw ilma intern għandhom jitqiesu bħala li jinsabu fl-istess sitwazzjoni biex jiġi ddeterminat jekk hemmx differenza ta’ trattament. Bl-introduzzjoni ta’ taxxa li tkopri biss dawk li jużaw ilmijiet għall-produzzjoni tal-elettriku, din il-leġiżlazzjoni, għaldaqstant, toħloq differenza ta’ trattament bejn dawn tal-aħħar u oħrajn li jużaw l-ilmijiet interni.

60.

Jekk id-dubji espressi mill-qorti tar-rinviju dwar l-għanijiet segwiti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali kellhom jiġu kkonfermati, il-leġiżlazzjoni tkun qed tintroduċi wkoll differenza ta’ trattament, iżda dan tal-aħħar ma jkunx bejn dawk li jużaw l-ilma biex jipproduċu l-elettriku u dawk li jużawh għal għanijiet oħra, iżda pjuttost bejn produtturi ta’ idroelettriku u produtturi oħra tal-elettriku. Tabilħaqq, jekk l-għan tat-taxxa fuq l-użu ta’ ilma intern huwa li jiżdied il-volum ta’ dħul fis-sistema finanzjarja tas-settur tal-elettriku, il-produtturi kollha tal-enerġija jkollhom, imbagħad, jitqiesu li jkunu f’sitwazzjoni komparabbli, minħabba li l-iżbilanċ ikun dovut għad-differenza bejn id-dħul li kumpanniji tal-elettriku Spanjoli jirċievu mingħand konsumaturi u l-ispejjeż tal-provvista tal-elettriku rikonoxxuti b’regolamenti nazzjonali.

61.

Fejn ikun hemm differenza ta’ trattament bejn żewġ sitwazzjonijiet li xort’oħra kienu jkunu komparabbli, ma jinkisirx il-prinċipju ta’ trattament ugwali sakemm dik id-differenza tkun debitament iġġustifikata ( 26 ). Dan ikun il-każ, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, fejn id-differenza fit-trattament tkun iġġustifikata minn raġuni oġġettiva, fejn id-differenza fit-trattament tkun proporzjonata għal din ir-raġuni u jekk din ir-raġuni titqies mil-leġiżlatur nazzjonali b’mod konsistenti ( 27 ).

62.

F’dan il-każ, il-qorti nazzjonali u l-partijiet jirreferu għal possibbiltà ta’ tliet ġustifikazzjonijiet, jiġifieri:

63.

Fir-rigward tal-protezzjoni tar-riżorsa naturali, minħabba li l-impatt tal-ġenerazzjoni ta’ enerġija idroelettrika fuq l-ilmijiet interni jinvolvi l-użu ta’ riżorsi ambjentali pubbliċi li Spanja tixtieq tikkonserva, tali għan jista’ jiġġustifika differenza fit-trattament bejn il-produtturi ta’ enerġija idroelettrika u oħrajn li jużaw ilmijiet pubbliċi ( 28 ), sakemm tali differenza tkun relatata b’mod effettiv ma’ u proporzjonata għall-impatt speċifiku li dik it-teknika jkollha fuq l-ambjent, u li din ir-raġuni titqies b’mod konsistenti. Anki jekk dawn huma materji essenzjalment għall-qorti tar-rinviju li tivverifika u tevalwa, jiena, madankollu, ma narax kif tali għan jista’ jiġġustifika li produtturi ta’ enerġija idroelettrika jistgħu jiġu ttrattati b’mod differenti skont jekk il-konċessjoni li jkollhom tkunx tikkonċerna jew le baċir intra-komunitarju jew inter-komunitarju tad-diversi komunitajiet awtonomi reġjonali fi Spanja. Isegwi, għalhekk, li din l-ispjegazzjoni partikolari ma tistax tiġġustifika d-differenza fit-trattament deskritta qabel.

64.

L-istess raġunament japplika għall-ħtieġa li jkun żgurat livell ta’ tassazzjoni wiesgħa b’mod komparabbli bejn produtturi tal-elettriku. Tabilħaqq, għalkemm dak l-għan jista’ jitqies leġittimu, ikun biss jista’ jitqies konsistenti u proporzjonat jekk jitqies, direttament jew indirettament l-ammont ta’ taxxa li jkun diġà tħallas minn kull produttur tal-elettriku, biex tiġi ddeterminata t-taxxa dovuta skont l-Artikolu 112bis, li ma jidhirx li huwa l-każ. Tabilħaqq, ma jidhirx li l-kalkolu tat-taxxa dovuta skont l-Artikolu 112bis huwa, b’xi mod jew ieħor, relatati mal-ammont ta’ taxxi diġà mħallas mill-produtturi tal-elettriku, għalkemm, għal darb’oħra, din hija materja għall-qorti tar-rinviju li tevalwa u tivverifika.

65.

Fis-seduta l-Gvern Spanjol issottometta li din id-differenza hija spjegata mid-differenza ta’ kif jgħaddu bejniethom kanali tal-ilma, skont jekk jgħaddux jew le minn iktar minn komunità awtonoma waħda. Ma nistax ma naħsibx, iżda, li spjegazzjoni bħal din ma hijiex konvinċenti ħafna. Minbarra li l-mod kif jgħaddi kanal tal-ilma jiddependi minn fatturi oħra apparti t-tul tiegħu, ebda dispożizzjoni fil-preambolu tad-Digriet Irjali Nru 198/2015, li ħoloq din id-distinzjoni, ma jirreferi għal tali ġustifikazzjoni.

66.

Fl-aħħar nett, fir-rigward tat-tqassim ta’ kompetenzi bejn l-Istat u l-komunitajiet awtonomi fi Spanja, jekk tali għan għandu jitqies bħala li jikkostitwixxi raġuni oġġettiva, il-partijiet fil-kawża prinċipali ma jaqblux dwar jekk il-Kostituzzjoni Spanjola fil-fatt tirriżervax jew le l-kompetenza li tkun adottata taxxa jew ikun deċiż ammont ta’ ħlas li jkollu jsir għall-użu ta’ baċiri intra-komunitarji lil kull komunità awtonoma ( 29 ). Ir-rikorrenti jsostnu li l-Istat għandu ġurisdizzjoni ġenerali f’materji ta’ taxxa skont l-Artikolu 149(2)(14) tal-Kostituzzjoni, filwaqt li l-Gvern Spanjol jallega li jista’ jiġi dedott minn qari a contrario tal-Artikolu 149(1)(22) tal-Kostituzzjoni li l-Istat ma għandux ġurisdizzjoni biex jistabbilixxi taxxa jew ħlas ( 30 ) għall-użu privat ta’ ilmijiet interni li jgħaddu għal ġewwa t-territorju ta’ komunità awtonoma waħda.

67.

F’dan ir-rigward, ninnota li, l-ewwel nett, ma jistax jiġi dedott, b’mod loġiku, min-natura esklużiva tal-kompetenza li għandu l-Istat li jorganizza u jagħti biss konċessjonijiet relatati ma’ baċiri inter-komunitarji, li dak l-Istat ma għandux kompetenza jintaxxa elettriku prodott minn baċiri intra-komunitarji, minħabba li tali kompetenza tista’ tkun eżerċitata b’mod konġunt. It-tieni nett, jidher mill-qari ta’ “l-ewwel dispożizzjoni addizzjonali” li hemm fl-Att Nru 15/2012 li inizjalment il-leġiżlatura nazzjonali qieset li hija kellha ġurisdizzjoni tinvadi s-setgħat fiskali tal-komunitajiet awtonomi.

68.

Madankollu għandu jitfakkar li meta l-Qorti tal-Ġustizzja tintalab tagħti deċiżjoni preliminari, xogħlha jkun li tagħti gwida lill-qorti nazzjonali dwar l-iskop tar-regoli tad-dritt tal-Unjoni biex dik il-qorti tkun tista’ tapplika r-regoli b’mod korrett għall-fatti fil-kawża quddiemha, u ma huwiex għall-Qorti tal-Ġustizzja li tapplika hija stess dawk ir-regoli, a fortiori minħabba li ma jkollhiex neċessarjament l-informazzjoni essenzjali kollha biex tagħmel hekk ( 31 ). Għalhekk, ikun għall-qorti tar-rinviju jekk tiddikjarax jew le li l-Kostituzzjoni Spanjola għandha tkun interpretata bħala li tfisser li l-Istat ma kienx intitolat japplika t-taxxa inkwistjoni għal baċiri intra-komunitarju.

69.

Jekk id-dubji li l-qorti tar-rinviju esprimiet dwar is-sinċerità tal-għan segwit mil-leġiżlazzjoni nazzjonali kellhom ikunu kkonfermati, imbagħad, filwaqt li huwa fatt li l-produzzjoni idroelettrika tippreżenta kwistjonijiet differenti milli fil-każ ta’ forom oħra ta’ produzzjoni tal-elettriku minħabba l-użu ta’ riżorsi naturali li b’hekk ikollhom jintużaw, dan, madankollu, ma jostorx il-fatt li trattament inugwali li tmissu b’idejk għal finijiet ta’ taxxa ta’ tipi differenti ta’ produtturi tal-elettriku jista’ jinċidi fuq il-prinċipji ta’ ugwaljanza u nondiskriminazzjoni b’mod fundamentali. Għaldaqstant ma jkun hemm l-ebda dubju li t-trattament fiskali differenti ta’ din ix-xorta ta’ tipi differenti ta’ produtturi tal-elettriku għandu jkun iġġustifikat oġġettivament. Dan jista’ jkun dovut għad-differenza kbira li tolqtok fit-trattament fiskali ta’ produtturi tal-idroelettriku meta mqabbel ma’ dak ta’ produtturi oħra tal-elettriku ( 32 ).

70.

Għalhekk, biex niġbor fil-qosor dwar din il-kwistjoni, minħabba li jiena tal-fehma li l-Artikolu 3(1) ma japplikax għal miżuri fiskali nazzjonali, jiena nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha tirrispondi għat-tieni domanda billi tgħid li l-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni bejn operaturi previst fl-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2009/72 ma japplikax għal taxxa bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali li tolqot lil impriżi li jkollhom konċessjoni għall-użu ta’ baċir inter-komunitarju għall-produzzjoni tal-elettriku, iżda mhux lil operaturi li jkollhom konċessjoni f’baċiri intra-komunitarji biex jipproduċu l-elettriku, u lanqas lil produtturi tal-elettriku li jużaw teknoloġiji oħra.

71.

F’każ li l-Qorti tal-Ġustizzja ma taqsamx il-fehma tiegħi dwar l-iskop tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2009/72, allura nirrispondi d-domanda b’mod alternattiv billi ngħid li din id-dispożizzjoni għandha tiġi interpretata bħala li ma tipprekludix, bħala prinċipju, leġiżlazzjoni nazzjonali bħalma huma l-miżuri ta’ tassazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali, bil-kundizzjoni, madankollu, li t-trattament fiskali differenti tal-produtturi differenti tal-elettriku jkun jista’ jkollu ġustifikazzjoni oġġettiva bil-mod li għadni kif iddeskrivejt. Madankollu, huwa għall-qorti tar-rinviju li tevalwa jekk l-għan invokat mil-liġi fil-kawża prinċipali huwiex ġenwinament ibbażat fuq tħassib ġustifikat li jirriżulta mill-użu ta’ riżorsi pubbliċi u, b’mod speċifiku, jekk it-trattament fiskali differenti b’mod straordinarju ta’ tipi differenti ta’ produtturi tal-elettriku jistax ikun iġġustifikat oġġettivament.

72.

Permezz tat-tielet domanda tagħha l-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 107(1) TFUE għandux jiġi interpretat jew le bħala li jfisser li n-nuqqas ta’ applikazzjoni ta’ taxxa fuq l-użu ta’ ilmijiet interni lil impriżi li jkollhom konċessjoni f’baċiri intra-komunitarji biex jipproduċu enerġija elettrika jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat ipprojbita.

73.

Skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-kwalifika ta’ miżura nazzjonali bħala “għajnuna mill-Istat”, skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) TFUE, titlob li l-kundizzjonijiet kollha li ġejjin jitħarsu kumulattivament:

74.

Minħabba n-natura tal-miżuri fiskali Spanjoli, huwa ċar li dawn il-kundizzjonijiet jistgħu jitqiesu bħala li kienu tħarsu. Wasalt għal din il-konklużjoni għar-raġunijiet li ġejjin.

75.

L-ewwel nett, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li miżura li biha awtorità pubblika tagħti lil ċerti impriżi trattament fiskali speċifiku li, minkejja li ma jkunx jinvolvi t-trasferiment ta’ riżorsi tal-Istat, tqegħidhom f’sitwazzjoni finanzjarja iktar favorevoli minn oħrajn li jħallsu t-taxxi, tikkostitwixxi intervent mill-Istat konċedenti ( 34 ).

76.

It-tieni nett, miżura x’aktarx tolqot il-kummerċ bejn l-Istati Membri malli dak il-kummerċ, anki jekk ipotetiku, ikun jeżisti fl-attività ekonomika konċernata. B’mod partikolari, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddikjarat li meta l-għajnuna mogħtija minn Stat Membru ssaħħaħ il-qagħda ta’ impriża meta mqabbla ma’ impriżi oħra li jkunu jikkompetu fil-kummerċ intra-komunitarju, dawn tal-aħħar għandhom jitqiesu li jkunu milquta minn dik l-għajnuna. Għalhekk, ma huwiex meħtieġ li l-impriżi benefiċjarji jkollhom x’jaqsmu huma nnifishom fil-kummerċ intra-komunitarju. Kull darba li Stat Membru jagħti għajnuna lil impriżi, b’riżultat l-attività interna tista’ tibqa’ kif tkun jew tiżdied u, għalhekk, l-opportunitajiet għal impriżi stabbiliti fi Stati Membri oħra li jippenetraw is-suq f’dak l-Istat Membru b’hekk jonqsu ( 35 ). Fil-prattika, għalhekk, dan ifisser li, ħlief fil-każ ta’ ċirkustanzi speċjali, ikun biss meta swieq nazzjonali ma jkunux miftuħa għall-kompetizzjoni u dawk li jkunu ngħataw l-għajnuna jaġixxu esklużivament f’dan il-qafas li miżura tkun tista’ titqies li ma tkunx tolqot il-kummerċ intra-komunitarju ( 36 ).

77.

It-tielet nett, isegwi mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li, bħala prinċipju, miżuri intiżi biex jeħilsu impriża minn spejjeż li hija normalment ikollha ġġorr fit-tmexxija jew f’attivitajiet normali tagħha ta’ kuljum, joħolqu distorsjoni tal-kundizzjonijiet tal-kompetizzjoni ( 37 ). Din il-kundizzjoni ma tirrikjedix li jiġi stabbilit li tali għajnuna jkollha effett reali fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri u li fil-fatt ikun hemm distorsjoni tal-kompetizzjoni, iżda biss li jkun eżaminat jekk dik l-għajnuna tkunx tista’ tolqot dak il-kummerċ u toħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni. Għaldaqstant, miżuri nazzjonali intiżi biex jeħilsu lil impriża mill-ispejjeż li normalment kien ikollha ġġorr fit-tmexxija jew f’attivitajiet tagħha ta’ kuljum jipprovdu sostenn finanzjarju artifiċjali lil dik l-impriża li, bħala prinċipju, joħloq distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-setturi li fihom jingħata ( 38 ).

78.

F’dan il-każ il-miżura inkwistjoni, li tikkonsisti f’li ma jkunx intaxxat elettriku prodott mod ieħor milli bl-użu ta’ ilma minn baċir inter-komunitarju, tikkostitwixxi trattament fiskali speċifiku li jqiegħed lill-produttur tal-elettriku prodott b’dan il-mod f’qagħda finanzjarja iktar favorevoli. Dan imbagħad x’aktarx jolqot il-kummerċ bejn l-Istati Membri minħabba li s-suq tal-elettriku huwa miftuħ għall-kompetizzjoni u, barra minn hekk, jeħles lil dawn il-produtturi minn ħlas ta’ taxxa li xort’oħra kien ikollhom jagħmlu. Għaldaqstant, l-ewwel tliet kundizzjonijiet għandhom jitqiesu li kienu tħarsu.

79.

Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja,vantaġġi li jirriżultaw minn miżura ġenerali applikabbli mingħajr distinzjoni għall-operaturi ekonomiċi kollha ma jikkostitwixxux għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) TFUE ( 39 ). Għalhekk, biex tiġi kklassifikata taxxa bħala li tkun tagħti vantaġġ selettiv, għandu jsir test fi tliet stadji. Dan it-test kien reġa’ ġie affermat dan l-aħħar mill-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża A-Brauerei, bil-mod kif ġej ( 40 ):

80.

Dwar id-delimitazzjoni materjali tal-kuntest ta’ referenza, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, fil-punt 37 tas-sentenza tad-19 ta’ Diċembru 2018, fil-kawża A-Brauerei, (C-374/17, EU:C:2018:1024), li dan għandu jiġi ddeterminat fid-dawl mhux tal-għan segwit mill-miżura inkwistjoni, iżda pjuttost tas-suġġett kopert mit-taxxa li l-miżura inkwistjoni tikkostitwixxi deroga minnha ( 42 ). Barra minn hekk, għandhom jitqiesu r-regoli kollha dwar dak is-suġġett, u mhux biss it-taxxa li l-miżura inkwistjoni tidderoga minnha ( 43 ).

81.

F’dan il-każ, għalkemm it-taxxa fuq l-użu ta’ ilma intern għandha l-għan li ssaħħaħ il-protezzjoni ta’ ilma pubbliku u li timponi l-ispiża għall-immaniġġar tas-servizzi tal-ilma fuq il-konsumaturi li jużaw is-serviizi l-aħħar, din ma tirriżultax mill-fatt li s-suġġett ta’ għajnuna potenzjali mill-Istat ikunu, madankollu, ir-regoli kollha ta’ tassazzjoni fuq l-elettriku ( 44 ). Hija, tabilħaqq, il-kwantità tal-elettriku prodott li tikkostitwixxi l-bażi tat-taxxa tagħha u huwa fis-suq tal-produzzjoni tal-elettriku li jinħass l-impatt tagħha fuq il-kompetizzjoni ( 45 ). Għaldaqstant, il-kuntest ta’ referenza huwa kkostitwit, minn aspett materjali, mid-dispożizzjonijiet fiskali nazzjonali kollha relatati mal-produzzjoni tal-elettriku.

82.

Dwar id-delimitazzjoni territorjali tal-kuntest ta’ referenza, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet fil-Kawża ANGED li “għall-finijiet tal-evalwazzjoni tas-selettività ta’ miżura [dak il-qafas] ma għandux jiġi ddeterminat neċessarjament fil-limiti tat-territorju tal-Istat Membru kkonċernat, iżda jista’ jkun dak tat-territorju li fih awtorità reġjonali jew lokali teżerċita l-kompetenza mogħtija lilha mill-kostituzzjoni jew mil-liġi. Dan ikun il-każ meta din l-entità jkollha status legali u fattwali li jagħmilha suffiċjentement awtonoma fil-konfront tal-gvern ċentrali ta’ Stat Membru sabiex, permezz tal-miżuri adottati minnha, tkun din l-entità, u mhux il-gvern ċentrali, li jkollha rwol fundamentali fid-definizzjoni tal-ambjent politiku u ekonomiku li fih joperaw l-impriżi.” ( 46 )

83.

Min-naħa tiegħi, madankollu, inqis li dak it-tqassim nazzjonali tal-kompetenzi huwa rilevanti biss biex jiġi ddeterminat il-kuntest ta’ referenza fis-sitwazzjoni fejn il-miżura li tkun tista’ tikkostitwixxi għajnuna pubblika tkun ġiet adottata minn awtorità reġjonali jew lokali u mhux, bħal f’dan il-każ, fejn dik il-miżura kienet fil-fatt adottata mill-Istat, iżda fejn dan tal-aħħar ikun, biex ngħidu hekk, qed jistaħba wara r-regoli tiegħu dwar it-tqassim tal-kompetenzi biex jiġġustifika għaliex ikun illimita l-iskop territorjali ta’ dik il-miżura. F’sitwazzjoni bħal din, it-tqassim tal-kompetenzi għandu jiġi eżaminat bħala ġustifikazzjoni, iżda mhux bħala element għad-definizzjoni ta’ delimitazzjoni territorjali tal-kuntest ta’ referenza.

84.

Hawnhekk, minħabba li l-miżura li, skont il-qorti nazzjonali, tista’ tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat, hija li l-Istat Spanjol ma jintaxxax idroelettriku prodott mod ieħor milli bl-użu ta’ ilma ta’ baċir inter-komunitarju, id-delimitazzjoni territorjali tal-kuntest ta’ referenza huwa kkostitwit mit-territorju kollu tar-Renju ta’ Spanja.

85.

Għalhekk isegwi li l-kuntest ta’ referenza huwa magħmul, minn aspett materjali, mir-regoli kollha relatati ma’ tassazzjoni tal-elettriku u li, minn aspett territorjali, dan il-kuntest jirrigwarda t-territorju Spanjol kollu.

86.

L-element li jmiss tat-test huwa eżami dwar jekk, fid-dawl tal-għan segwit mill-kuntest ta’ referenza, għandhiex issir taxxa li tkun tali li tiffavorixxi “ċerti impriżi jew il-produzzjoni ta’ ċerti prodotti” minflok impriżi oħra attivi fl-istess suq ( 47 ). Dan it-test mhux dejjem huwa l-eħfef biex ikun applikat minħabba li l-maġġoranza kbira ħafna tat-taxxi ma għandhomx għanijiet oħra ħlief li jimlew mill-ġdid il-baġit tal-Istat.

87.

Huwa ċar minn rivista tal-ġurisprudenza reċenti li, huwa biss, madankollu, meta l-kuntest ta’ referenza jkun qed isegwi għan speċifiku li l-Qorti tal-Ġustizzja tuża lil dan tal-aħħar biex tiddetermina l-eżistenza ta’ eżenzjoni selettiva jew trattament fiskali differenzjali ieħor simili jew deroga mil-liġi ġenerali tat-taxxa ( 48 ). Fejn miżuri ta’ tassazzjoni ma jsegwu ebda għan għajr li jiffinanzjaw il-baġit tal-Istat, il-Qorti tal-Ġustizzja, għalkemm xi drabi tuża l-kelma “għan”, tiddetermina dak il-qafas b’referiment għas-suġġett tiegħu ( 49 ).

88.

Għaldaqstant, jiena tal-fehma li t-tieni stadju tat-test jikkonsisti biss f’li wieħed jiddeduċi l-eżistenza ta’ eżenzjoni selettiva jew ta’ deroga għall-fatt li l-miżura fiskali inkwistjoni tkopri biss parti mill-prodotti jew mis-servizzi li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tas-sistema fiskali ta’ referenza.

89.

Fil-kawża prinċipali, jidher b’mod ċar li, fid-dawl tat-taxxi applikabbli għall-produzzjoni tal-elettriku, il-leġiżlazzjoni nazzjonali toħloq distinzjoni bejn elettriku prodott b’enerġija idroelettrika bl-użu ta’ baċir inter-komunitarju u elettriku prodott b’mezzi oħra jew bl-użu ta’ baċir intra-komunitarju.

90.

Inċidentalment, madankollu, il-qorti tar-rinviju ma tat ebda informazzjoni dwar it-taxxi li jirregolaw il-produzzjoni ta’ elettriku skont dawk il-mezzi l-oħra jew bl-użu ta’ baċir intra-komunitarju, b’mod partikolari, dawk applikati fi Spanja mill-komunitajiet awtonomi reġjonali, fejn, kif spjegajt qabel, biex ikun evalwat jekk eżenzjoni fiskali partikolari tkunx selettiva, tkun meħtieġa perspettiva olistika tar-regoli applikabbli tat-tassazzjoni b’mod ġenerali. Kif iddeċidiet il-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Il-Portugall vs Il-Kummissjoni ( 50 ), li “ir-rata ta’ tassazzjoni ‘normali’ hija r-rata fis-seħħ fiż-żona ġeografika li tikkostitwixxi l-kuntest ta’ referenza.” Fil-kawża A-Brauerei l-Qorti tal-Ġustizzja bl-istess mod qalet li “[…] għall-finijiet tal-klassifikazzjoni ta’ miżura fiskali nazzjonali bħala ‘selettiva’, [jeħtieġ li l-Kummissjoni] turi […] li l-miżura fiskali inkwistjoni tidderoga mill-imsemmija sistema komuni […]” ( 51 ).

91.

F’dawn iċ-ċirkustanzi u fin-nuqqas ta’ din l-informazzjoni kritika li tippermetti li tkun adottata evalwazzjoni olistika, il-Qorti tal-Ġustizzja sempliċement mhijiex f’pożizzjoni li tevalwa hija stess jekk produttur li juża tekniki oħra jew ilma minn baċir intra-komunitarju jkollux vantaġġ fuq dak li juża ilma minn baċir inter-komunitarju. Għalkemm jidher impliċitu fid-digriet tar-rinviju li produtturi reġjonali f’baċir intra-komunitarju ma għandhomx fil-fatt vantaġġ fiskali sinjifikattiv fuq produtturi f’baċir inter-komunitarju, din fl-aħħar mill-aħħar hija kwistjoni għall-qorti nazzjonali li tevalwa u tivverifika.

92.

Barra minn hekk, m’iniex għalkollox konvint li l-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat jista’ japplika f’sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Tabilħaqq, f’dik is-sitwazzjoni l-produtturi kollha tal-elettriku jkollhom l-allegat vantaġġ ħlief dawk suġġetti għal taxxi, li jfisser li l-allegat vantaġġ huwa magħmul mill-kuntest ta’ referenza nnifsu. Fi kliem ieħor, dak li huwa selettiv f’ċirkustanza bħal din ma huwiex il-vantaġġ, iżda pjuttost l-iżvantaġġ ( 52 ).

93.

Jekk, madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja kellha tikkunsidra li l-kunċett ta’ għajnuna mill-Istat seta’ japplika għal tali sitwazzjoni, għandha tqis li, kif jidher mill-ewwel dispożizzjoni addizzjonali tal-Liġi Nru 15/2012, it-taxxa fuq l-użu ta’ ilmijiet interni kienet, għall-ewwel, maħsuba li tkun tapplika għall-baċiri kollha, kemm inter-komunitarji kif ukoll intra-komunitarji. Jidher li kien biss bl-adozzjoni tal-Artikolu 1 tad-Digriet Nru 198/2015 li l-applikazzjoni ta’ dik it-taxxa kien limitat għal baċiri inter-komunitarji.

94.

Jekk dan huwa korrett, l-Artikolu 1 jista’ jitqies bħala miżura li tagħti deroga mill-kuntest ta’ referenza kkostitwit bil-Liġi Nru 15/2012 li tintroduċi, fl-Artikolu 112bis tad-Digriet Leġiżlattiv Irjali 1/2001, taxxa fuq l-użu ta’ ilmijiet interni u li deroga bħal din għandha titqies bħala selettiva skont is-sentenza fil-kawża A-Brauerei dwar dan minħabba li l-applikazzjoni tagħha tkun suġġetta għal kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni. Għaldaqstant jeħtieġ li jkunu eżaminati l-ġustifikazzjonijiet potenzjali li jistgħu jkunu adottati fir-rigward ta’ din il-miżura ta’ tassazzjoni.

95.

Skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-kunċett ta’ “għajnuna mill-Istat” ma jkoprix miżuri li jiddistingwu bejn impriżi li, fir-rigward tal-għan segwit mis-sistema legali inkwistjoni, ikunu jinsabu f’sitwazzjoni fattwali u legali komparabbli u, għaldaqstant, ikunu a priori selettivi, fejn l-Istat Membru kkonċernat ikun jista’ juri li dik id-differenza tkun ġustifikata minħabba li toħroġ min-natura jew mill-istruttura ġenerali tas-sistema li l-miżuri jkunu jagħmlu parti minnha ( 53 ).

96.

Dwar dan, u wkoll skont il-ġurisprudenza, għandha ssir distinzjoni bejn, minn naħa, l-għanijiet attribwiti għal skema fiskali partikolari ta’ taxxa u li jkunu esterni għaliha u, min-naħa l-oħra, il-mekkaniżmi interni tas-sistema fiskali nnifisha meħtieġa biex jintlaħqu dawk l-għanijiet. Essenzjalment, għalhekk, l-għan biss intern tas-sistema fiskali nnifisha jista’ jiġġustifika miżura fiskali selettiva ( 54 ).

97.

F’dan il-każ, il-partijiet, madankollu, ma ġabux provi biex jistabbilixxu li n-natura jew l-istruttura ġenerali tar-regoli dwar it-tassazzjoni tal-elettriku bħala tali jeħtieġu li baċiri intra u inter-komunitarji jkunu ttrattati b’mod differenti

98.

Għandu jiġi enfasizzat li l-ġurisprudenza msemmija qabel tirrigwarda l-ġustifikazzjoni għan-natura selettiva ta’ miżura fiskali. In-nuqqas ta’ ġustifikazzjoni f’dan ir-rigward tkun, għalhekk, mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà għall-Istati Membri, ladarba jkun ġie stabbilit li jkunu tħarsu l-erba’ kundizzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 107(2) u (3) TFUE biex miżura tikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat, li jiġġustifikaw l-adozzjoni tagħha. Tabilħaqq huwa ċar mill-kliem stess tal-paragrafi 2 u 3 tal-Artikolu 107 TFUE li ċerta għajnuna adottata mill-Istati Membri tkun tista’, b’ċerti kundizzjonijiet, tiġi ġġustifikata.

99.

Fost il-ġustifikazzjonijiet diġà aċċettati mill-Qorti tal-Ġustizzja hemm il-protezzjoni tal-ambjent ( 55 ). Huwa minnu li tali għan ma jistax jiġġustifika d-differenza fit-trattament ta’ produtturi ta’ enerġija idroelettrika skont jekk dawn ikollhomx konċessjoni f’baċiri intra-komunitarji jew inter-komunitarji.

100.

Madankollu, differenza bħal din tista’, iżda, tkun ġustifikata bit-tqassim tal-kompetenzi prevalenti fi Spanja bejn l-Istat u l-komunitajiet awtonomi ta’ dak l-Istat Membru ( 56 ). Tabilħaqq, dak it-tqassim ta’ kompetenzi jibbenefika mill-protezzjoni mogħtija mill-Artikolu 4(2) TUE, li skontu l-Unjoni għandha tħares l-identitajiet nazzjonali inerenti fl-istrutturi fundamentali tagħhom, politiċi u kostituzzjonali, inkluż gvern awtonomu lokali u reġjonali ( 57 )

101.

Huwa minnu, ċertament, li l-istruttura kostituzzjonali interna ta’ Stat Membru ma tistax ġeneralment tintalab għal għajnuna biex ikun iġġustifikat dak li xort’oħra jkun ifisser ksur tad-dritt tal-Unjoni. Iżda, kif irrilevat il-Qorti tal-Ġustizzja fil-Kawża Il-Portugall vs Il-Kummissjoni ( 58 )“ma jistax jiġi konkluż” mill-fatt li ċerti vantaġġi fiskali jkunu limitati għal parti mit-territorju ta’ Stat Membru li tali miżura “hija selettiva, fis-sens ta’ l-Artikolu [107(1) TFEU] għar-raġuni waħdanija li hija tapplika biss f’żona ġeografika limitata ta’ Stat Membru.”

102.

Filwaqt li dan ir-raġunament jista’ jinftiehem li tassazzjoni reġjonali u għajnuna mill-Istat jirrappreżentaw każ speċjali — kważi sui generis fil-corpus kollu tad-dritt tal-Unjoni — tajjeb li jkun osservat li kieku l-liġi kienet mod ieħor kien ikun ifisser li l-Istati Membri ma kinux ikunu jistgħu jagħtu iktar kompetenza fiskali esklużiva lil entitajiet reġjonali u lil gvernijiet lokali. Ikun ifisser ukoll li kull miżura fiskali li tkun tkopri biss parti mit-territorju, minħabba l-istruttura interna ta’ Stat Membru, tkun ipso facto tikkostitwixxi forma ta’ għajnuna mill-Istat favur persuni u entitajiet residenti f’dak ir-reġjun meta mqabbla ma’ persuni u entitajiet residenti xi mkien ieħor fl-Istat Membru inkwistjoni.

103.

Għaldaqstant, jekk il-qorti tar-rinviju tasal għall-konklużjoni li l-kostituzzjoni nazzjonali ma tagħtix is-setgħa lill-Istat jadotta miżuri ta’ tassazzjoni jew li jitlob li jsir ħlas ta’ taxxa biex produtturi joperaw f’baċir intra-komunitarju (kompetenza la esklużiva, la sussidjarja u lanqas komplementarja), din iċ-ċirkustanza tista’ tiġġustifika l-fatt li produtturi tal-elettriku li jkollhom konċessjoni f’baċir intra-komunitarja ma jkunux suġġetti għall-imsemmija taxxa u, għalhekk, li l-Artikolu 1 tad-Digriet Irjali Nru 198/2005 ma jikkostitwixxix għajnuna mill-Istat.

104.

Għall-kuntrarju, u jekk ma jkunx stabbilit li jkun hemm ġustifikazzjoni oħra skont l-Artikolu 107(2) u (3) TFUE, l-Artikolu 1 tad-Digriet Irjali Nru 198/2015 għandu jitqies bħala li jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat minħabba li dan tal-aħħar jeżenta lil produtturi tal-elettriku li jkollhom konċessjoni f’baċir intra-komunitarja milli jħallsu taxxi għall-użu ta’ ilmijiet interni.

105.

Għaldaqstant, nipproponi li tingħata riposta għat-tielet domanda li l-Artikolu 107(1) TFUE għandu jiġi interpretat bħala li jfisser li l-fatt li ma hijiex applikabbli t-taxxa għall-użu ta’ ilmijiet interni għal impriżi li jkollhom konċessjoni f’baċiri intra-komunitarji biex jipproduċu eneġija elettrika jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat ipprojbita sakemm ma jkunx jidher li l-Istat Membru konċernat la kellu kompetenza f’materji ta’ taxxa u lanqas kompetenza biex jiddeċiedi dwar il-livell ta’ drittijiet pagabbli bħala ħlas għall-għoti ta’ konċessjoni f’tali baċiri intra-komunitarji.

1)

La l-Artikolu 191(2) TFUE u lanqas l-Artikolu 9(1) tad-Direttiva 2000/60/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ Ottubru 2000 li tistabilixxi qafas għal azzjoni Komunitarja fil-qasam tal-politika tal-ilma ma għandhom effett dirett u, għalhekk, ma jistgħux jiġu invokati quddiem qorti nazzjonali minn individwu biex jikkontesta taxxa partikolari fuq l-użu ta’ ilmijiet interni biex jipproduċi enerġija.

2)

L-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2009/72/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-13 ta’ Lulju 2009, dwar ir-regoli komuni għas-suq intern fil-qasam tal-elettriku u li temenda [tħassar i]d-Direttiva 2003/54/KE għandu jiġi interpretat bħala li ma huwiex applikabbli għal taxxa bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tolqot impriżi li jkollhom konċessjoni għall-użu ta’ baċir inter-komunitarju biex jipproduċu l-elettriku, iżda ma tolqotx operaturi li jkollhom konċessjoni f’baċiri intra-komunitarji biex jipproduċu l-elettriku, u lanqas ma tolqot produtturi tal-elettriku li jużaw teknoloġiji oħra.

Sussidjarjament, l-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2009/72 għandu jiġi interpretat bħala li ma jipprekludix, bħala prinċipju, leġislazzjoni nazzjonali, bħall-miżuri ta’ tassazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali, sakemm dik il-leġiżlazzjoni tkun relatata mat-tisħiħ tal-protezzjoni ta’ ilmijiet pubbliċi billi tikseb benefiċċji mingħand dawk li jiksbu benefiċċju mill-użu privat jew mill-użu speċjali tagħhom, u biex l-ispejjeż ta’ servizzi relatati mal-immaniġġar tal-ilma, inklużi spejjeż ambjentali u ta’ riżorsi, jgħaddu għal għand dawk li, b’mod differenti, jagħmlu użu mis-servizzi l-aħħar, jekk il-kostituzzjoni nazzjonali għandha tkun interpretata bħala li tfisser li dan l-Istat Membru ma kienx intitolat jestendi l-iskop tal-applikazzjoni ta’ din il-miżura lil baċir intra-komunitarju. Ikun għall-qorti tar-rinviju li tevalwa jekk l-għan tal-liġi inkwistjoni fil-kawża prinċipali jkunx ġenwinament relatat ma’ dawk l-għanijiet.

3)

L-Artikolu 107(1) TFUE għandu jiġi interpretat bħala li jfisser li l-fatt li ma hijiex applikabbli t-taxxa għall-użu ta’ ilmijiet interni għal impriżi li jkollhom konċessjoni f’baċiri intra-komunitarji biex jipproduċi enerġija elettrika jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat ipprojbita sakemm ma jkunx jidher li l-Istat Membru kkonċernat la għandu kompetenza f’materji ta’ taxxa u lanqas kompetenza li jiddeċiedi dwar il-livell tad-drittijiet pagabbli bħala korrispettiv għall-għoti ta’ konċessjoni fuq tali baċiri intra-komunitarji.