–

għal Mercedes-Benz Financial Services UK Ltd, minn L. Allen, barrister, u K. Prosser, QC,

–

għall-Gvern tar-Renju Unit, minn G. Brown, J. Kraehling u S. Simmons kif ukoll minn D. Robertson, bħala aġenti, assistiti minn O. Thomas, barrister,

–

għall-Gvern tal-Pajjiżi l-Baxxi, minn M. Bulterman u M. de Ree, bħala aġenti,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn L. Lozano Palacios u R. Lyal, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE, tat-28 ta’ Novembru 2006, dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (ĠU 2006, L 347, p. 1, iktar ’il quddiem id-“Direttiva dwar il-VAT”).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn Mercedes-Benz Financial Services UK Ltd u l-Commissioners for Her Majesty’s Revenue & Customs (amministrazzjoni fiskali u doganali tar-Renju Unit) (iktar ’il quddiem l-“amministrazzjoni fiskali”) dwar il-klassifikazzjoni tal-kunsinna ta’ vetturi skont kuntratt standard fir-rigward tat-tranżazzjonijiet suġġetti għat-taxxa fuq il-valur miżjud (VAT).

3

Skont l-Artikolu 14 tad-Direttiva dwar il-VAT:

“1.   ‘Provvista ta’ merkanzija [kunsinna ta’ oġġetti]’ għandha tfisser it-trasferiment tad-dritt ta’ sid li jiddisponi minn proprjetà tanġibbli.

2.   Flimkien mat-transazzjonijiet imsemmija fil–paragrafu 1, kull waħda minn dawn li ġejjin għandha tiġi kkunisdrata bħala provvista ta’ merkanzija [kunsinna ta’ oġġetti]:

3.   L-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw l-għotja ta’ ċertu xogħlijiet ta’ kostruzzjoni bħala provvista ta’ merkanzija.”

4

Skont l-Artikolu 24(1) ta’ din id-direttiva, kull tranżazzjoni li ma tikkostitwixxix kunsinna ta’ oġġetti għandha titqies li hija “provvista ta’ servizzi”.

5

L-Artikolu 63 tal-imsemmija direttiva jipprevedi:

“Għandu jkun hemm avveniment li jagħti lok għal ħlas u l-VAT għandha tiġi imposta meta l-merkanzija jew is–servizzi huma pprovduti.”

6

L-Artikolu 64(1) tal-istess direttiva huwa fformulat kif ġej:

“Fejn din twassal għal dikjarazzjonijiet suċċessivi ta’ kont jew ħlasijiet suċċessivi, il-provvista ta’ merkanzija, ħlief dik li tikkonsisti fil-kiri ta’ merkanzija għal ċertu perijodu jew il-bejgħ ta’ merkanzija fuq termini differiti, kif imsemmi fil-punt (b) ta’ l-Artikolu 14(2), jew [u] il-provvista ta’ servizzi għandhom jitqiesu bħala kompluti ma’ l-iskadenza tal-perijodi li għalihom jirrelataw dawn id–dikjarazzjonijiet ta’ kont jew ħlasijiet.”

7

L-Anness 4(1) tal-Value Added Tax Act 1994 (liġi tal-1994 dwar it-taxxa fuq il-valur miżjud) jittrasponi l-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT.

8

L-Artikolu 189 tal-Consumer Credit Act 1974 (liġi tal-1974 dwar il-Kreditu għall-Konsum) jiddefinixxi l-kuntratt ta’ hire-purchase bħala kuntratt li permezz tiegħu l-oġġetti jingħataw b’kirja bi skambju għal ħlasijiet perjodiċi mill-persuna li lilha jinkrew l-oġġetti, u li jipprevedi li l-proprjetà tal-oġġetti tiġi ttrasferita lil din il-persuna jekk il-klawżoli tal-kuntratt jiġu osservati u jekk kundizzjoni waħda jew iktar partikolari jitwettqu, inkluż l-eżerċizzju ta’ għażla minn din il-persuna.

9

L-Artikolu 99 tal-liġi tal-1974 dwar il-kreditu għall-konsum jipprevedi li, fi kwalunkwe ħin qabel id-data li fiha jkollu jitħallas l-aħħar ħlas akkont dovut mid-debitur skont kuntratt ta’ hire purchase suġġett għal din il-liġi, id-debitur għandu d-dritt ixolji l-kuntratt billi jinnotifika dan. L-Artikolu 100 tal-imsemmija liġi jipprevedi li, f’dan il-każ, id-debitur huwa obbligat iħallas lill-kreditur l-ammont eventwali li, permezz tiegħu, nofs il-“prezz totali” jkun jeċċedi t-total tal-ammonti mħallsa diġà u l-ammonti dovuti fir-rigward tal-prezz totali immedjatament qabel ix-xoljiment, sakemm il-kuntratt ma jkunx jipprevedi pagament inqas għoli.

10

Mercedes-Benz Financial Services UK, sussidjarja ta’ Daimler AG li għandha s-sede tagħha fir-Renju Unit, toffri tliet tipi ta’ kuntratti standard għall-finanzjament tal-użu ta’ vetturi bil-mutur: kuntratt ta’ kirja standard imsejjaħ “Leasing”, kuntratt imsejjaħ “Hire Purchase” u kuntratt ta’ kiri bl-għażla ta’ xiri msejjaħ “Agility”, li jgħaqqad ċerti karatteristiċi tal-ewwel tnejn, u jiġi ppreżentat bħala li jippermetti lill-klijenti li jipposponu l-għażla bejn kiri u xiri għal data sussegwenti għall-kunsinna tal-vettura.

11

Il-punti komuni bejn dawn it-tliet kuntratti standard huma li Mercedes-Benz Financial Services UK iżżomm il-proprjetà tal-vettura matul il-kuntratt kollu u li l-lessee jwettaq il-ħlas ta’ ħlasijiet akkont mensili.

12

Għall-kuntrarju, il-kuntratti standard ivarjaw fir-rigward tal-possibbiltajiet u tal-modalitajiet ta’ akkwist tal-vettura.

13

Il-kuntratt standard “Leasing” jeskludi kull trasferiment tal-proprjetà, u barra minn hekk jistabbilixxi kilometraġġ massimu, u lil hinn minnu l-klijent ikollu jħallas penalità fuq il-kilometri eċċessivi.

14

Għall-kuntrarju, il-kuntratti standard “Hire Purchase” u “Agility” jipprevedu trasferiment tal-proprjetà, iżda taħt kundizzjonijiet differenti.

15

Fl-ewwel kuntratt standard, it-total tal-ħlasijiet imwettqa kull xahar bħala prinċipju jirrappreżenta t-total tal-prezz tal-bejgħ tal-vettura, bl-ispiża tal-finanzjament inkluża. Sabiex wieħed isir proprjetarju tal-vettura fi tmiem il-kuntratt, għandha tiżdied biss somma modesta (“l-ispejjeż tal-għażla”). Dan il-ħlas finali huwa previst fil-kuntratt u ma jiddependix fuq l-eżerċizzju tal-għażla. L-ispejjeż tal-għażla jittieħdu mill-kont tal-klijent fl-istess mument li jittieħed l-aħħar ħlas akkont, u t-trasferiment tal-proprjetà għaldaqstant ikun twettaq. Madankollu, il-leġiżlazzjoni ta’ protezzjoni tal-konsumaturi tar-Renju Unit jillimita l-ammont li bejjiegħ jista’ jitlob mingħand xerrej f’kundizzjonijiet ta’ hire purchase, tant li fil-prattika huwa possibbli għall-klijent li jevita li jwettaq l-aħħar ħlas akkont, u dan billi jxolji l-kuntratt qabel ma dan jiskadi.

16

Fil-kuntratt standard “Agility”, il-ħlasijiet akkont mensili bħala prinċipju huma inqas għoljin minn dawk fil-kuntratt standard “Hire Purchase”, b’tali mod li t-total tagħhom jirrappreżenta biss madwar 60 % tal-prezz tal-bejgħ tal-vettura, inkluża l-ispiża tal-finanzjament. Jekk l-utent ikun jixtieq jeżerċita l-għażla ta’ xiri tal-vettura, ikollu għaldaqstant iħallas madwar 40 % tal-prezz tal-bejgħ. Dan l-ammont “ta’ rilaxx” jirrappreżenta stima tal-valur residwu medju tal-vettura fi tmiem il-kuntratt. Tliet xhur qabel tmiem il-kuntratt, il-klijent jiġi mistoqsi jekk huwa jixtieqx jeżerċita l-għażla. Skont konstatazzjonijiet tal-qorti tar-rinviju, kważi nofs il-lessees jirrispondu fl-affermattiv.

17

Mill-perspettiva tal-VAT, ma huwiex ikkontestat li l-kuntratt standard “Leasing” jaqa’ taħt il-kategorija ta’ “provvista ta’ servizzi”, u, għaldaqstant, huwa suġġett għal tassazzjoni ma’ kull ħlas akkont mensili skont l-Artikolu 64 tad-Direttiva dwar il-VAT, bl-ammont taxxabbli ikun l-ammont tal-ħlas akkont mensili. Lanqas ma huwa kkontestat li, għall-kuntrarju, il-kuntratt standard “Hire Purchase” jikkostitwixxi “kunsinna ta’ oġġetti”, fis-sens tal-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT. Konsegwentement, skont l-Artikolu 63 ta’ din id-direttiva t-taxxa ssir dovuta fit-total tagħha mal-kunsinna tal-vettura, bl-ammont taxxabbli jkun il-prezz totali tal-kunsinna.

18

L-amministrazzjoni fiskali tqis li l-kuntratt standard “Agility”, bħall-kuntratt standard “Hire Purchase”, jikkostitwixxi “kunsinna ta’ oġġetti”, fis-sens tal-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT. Konsegwentement hija talbet mingħand Mercedes-Benz Financial Services UK il-ħlas integrali tat-taxxa fil-mument tal-kunsinni ta’ vetturi mwettqa abbażi ta’ dan il-kuntratt.

19

Mercedes-Benz Financial Services UK ikkontestat din il-klassifikazzjoni quddiem il-First-tier Tribunal (Tax Chamber) [qorti tal-ewwel istanza (awla tat-tassazzjoni), ir-Renju Unit], billi sostniet li l-kuntratt standard “Agility”, li ma jipprevedix neċessarjament trasferiment tal-proprjetà, kellu jitqies bħala “provvista ta’ servizzi”, u li, għaldaqstant, il-VAT kienet dovuta biss fuq kull ħlas akkont mensili.

20

Il-First-tier Tribunal (Tax Chamber) [qorti tal-ewwel istanza (awla tat-tassazzjoni)] ċaħdet it-talba tagħha, u Mercedes-Benz Financial Services UK appellat u rebħet quddiem l-Upper Tribunal (Tax and Chancery Chamber) [qorti superjuri (awla tat-tassazzjoni u taċ-Chancery), ir-Renju Unit].

21

L-amministrazzjoni fiskali adixxiet il-qorti tar-rinviju b’appell minn din l-aħħar deċiżjoni. Din il-qorti tqis li s-soluzzjoni tat-tilwima mressqa quddiemha teħtieġ interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, u b’mod iktar partikolari tal-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT.

22

F’dawn il-kundizzjonijiet, il-Court of Appeal (England & Wales) (Civil Division) [qorti tal-appell (Ingilterra u Wales) (sezzjoni ċivili), ir-Renju Unit], iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

23

Permezz tad-domandi tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tixtieq tkun taf jekk, u sa fejn, l-espressjoni “kuntratt għall-kiri li jipprovdi li normalment proprjetà għandha tgħaddi mhux aktar tard minn meta jsir l-aħħar ħlas akkont” użata fl-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT, għandhiex tiġi interpretata fis-sens li din tapplika għal kuntratt ta’ kiri bl-għażla ta’ xiri bħall-kuntratt standard inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

24

Preliminarjament għandu jiġi rrilevat li kuntratt ta’ kiri ta’ vettura bil-mutur bl-għażla ta’ xiri bħall-kuntratt standard “Agility” offrut minn Mercedes-Benz Financial Services UK huwa kuntratt li jagħmel parti mill-kategorija ta’ kuntratti li konvenzjonalment jissejħu leasing finanzjarju, jew leasing.

25

Hekk kif espona l-Avukat Ġenerali fil-punti 22 u 23 tal-konklużjonijiet tiegħu, dawn il-kuntratti għandhom il-partikolarità li jservu ta’ sostitut għal kisba immedjata ta’ proprjetà sħiħa, u l-lessee jgawdi mill-oġġett mingħajr ma jkollu bżonn iħallas il-prezz tax-xiri sħiħ tiegħu fil-mument li l-oġġett jiġi kkunsinnat lilu.

26

Dan it-tip ta’ kuntratt jista’ jkollu karatteristiċi li jistgħu jiġu assimilati mal-akkwist ta’ oġġett, bħalma jista’ jkun li ma jkollux, peress li huwa plawżibbli għall-partijiet li fih jipprevedu li l-lessee għandu l-għażla li jakkwista jew li ma jakkwistax l-imsemmi oġġett fi tmiem il-perijodu ta’ kiri (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-16 ta’ Frar 2012, Eon Aset Menidjmunt, C‑118/11, EU:C:2012:97, punti 34 u 37).

27

Il-fatt li trasferiment ta’ proprjetà jkun previst fi tmiem il-kuntratt jew li s-somma aġġornata tal-ħlasijiet akkont tkun prattikament identika għall-valur fis-suq tal-oġġett jikkostitwixxu, individwalment jew b’mod konġunt, kriterji li jippermettu li jiġi stabbilit jekk kuntratt jistax jiġi kkwalifikat bħala “kuntratt ta’ leasing finanzjarju” (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tas-16 ta’ Frar 2012, Eon Aset Menidjmunt, C‑118/11, EU:C:2012:97, punt 38, u tat-2 ta’ Lulju 2015, NLB Leasing, C‑209/14, EU:C:2015:440, punt 30).

28

Madankollu, il-klassifikazzjoni ta’ kuntratt bħala “kuntratt ta’ leasing finanzjarju”, fiha nnifisha ma hijiex ta’ natura li torbot il-kunsinna materjali ta’ oġġett imwettqa skont dan tal-aħħar ma’ kategorija ta’ tranżazzjonijiet suġġetti għall-VAT. Sabiex titqies bħala “kunsinna ta’ oġġetti”, fis-sens tad-Direttiva dwar il-VAT, għandu jiġi ddeterminat jekk tali kuntratt għandux bħala għan il-“kuntratt għall-kiri li jipprovdi li normalment proprjetà għandha tgħaddi mhux aktar tard minn meta jsir l-aħħar ħlas akkont”, fis-sens tal-Artikolu 14(2)(b) ta’ din id-direttiva.

29

Din il-klassifikazzjoni ġuridika teħtieġ li jkun hemm żewġ elementi.

30

Minn naħa, din id-dispożizzjoni għandha tinqara b’mod li din timplika li l-kuntratt li skontu titwettaq il-kunsinna tal-oġġett tinkludi klawżola espressa dwar it-trasferiment tal-proprjetà ta’ dan l-oġġett mil-lessor lil-lessee.

31

Fil-fatt, hekk kif jirriżulta mill-formulazzjoni tiegħu stess, l-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT ma jirreferix għat-trasferiment tas-setgħa li wieħed jiddisponi minn oġġett bħal proprjetarju, bħalma huwa l-każ tal-paragrafu 1 tal-istess artikolu, iżda, b’mod espliċitu, għall-“akkwist tal-proprjetà” ta’ dan l-oġġett.

32

Barra minn hekk għandu jiġi osservat li din id-dispożizzjoni tuża l-kelma “ħlas akkont”, magħrufa fil-kuntratti ta’ kreditu iżda għall-kuntrarju ma hijiex abitwali fil-kuntratti ta’ kera pura, li ġeneralment isemmu l-“kirjiet”.

33

Hekk kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punt 50 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-klawżola espressa ta’ trasferiment tal-proprjetà tista’ titqies bħala preżenti fil-kuntratt meta dan ikun jipprevedi għażla ta’ xiri ta’ oġġett meħud b’leasing.

34

Min-naħa l-oħra, mill-istipulazzjonijiet tal-kuntratt, kif evalwati b’mod oġġettiv u fil-mument tal-iffirmar tiegħu, għandu jirriżulta b’mod ċar li l-proprjetà tal-oġġett hija intiża li tinkiseb awtomatikament mil-lessee jekk l-eżekuzzjoni tal-kuntratt titwettaq b’mod normali sa tmiemu.

35

Fil-fatt, mill-espressjoni “normalment proprjetà għandha tgħaddi mhux aktar tard minn meta jsir l-aħħar ħlas akkont” jista’ jiġi dedott biss l-idea li l-ħlas tal-aħħar somma dovuta mil-lessee skont il-kuntratt jġib miegħu t-trasferiment ipso jure tal-proprjetà, lil dan tal-aħħar, tal-oġġett li huwa s-suġġett tal-kuntratt.

36

Fir-rigward, b’mod partikolari, tal-fatt li l-kuntratt jipprevedi klawżola li tistipula, kif inhu l-każ tal-kuntratt standard inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li l-lessee għandu l-għażla li jeżerċita għażla ta’ xiri, għandu jiġi ppreċiżat li l-avverbju “normalment” għandu jitqies bħala li jagħmel sempliċi riferiment għall-iżvolġiment prevedibbli, sa tmiemu, ta’ ftehim eżegwit in bona fide mill-partijiet tiegħu, konformement mal-prinċipju ta’ pacta sunt servanda.

37

Hekk kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punti 51 u 53 tal-konklużjonijiet tiegħu, din is-soluzzjoni konvenzjonali ta’ trasferiment tal-proprjetà hija inkonċiljabbli mal-eżistenza, għal-lessee, ta’ alternattiva ekonomika reali li tippermettilu li, meta jasal il-mument, jagħżel jew li jakkwista l-oġġett, jew li jirritornah lil-lessor jew li jestendi l-kiri, skont l-interessi proprji tiegħu fid-data li huwa jkollu jagħmel din l-għażla.

38

Is-sitwazzjoni tkun differenti biss jekk l-eżerċizzju tal-għażla ta’ xiri, minkejja li jkun fakultattiv minn perspettiva formali, fir-realtà, fid-dawl tal-kundizzjonijiet finanzjarji tal-kuntratt, tkun tidher bħala l-unika għażla ekonomikament razzjonali li l-lessee jkun jista’ jagħmel. Dan jista’ b’mod partikolari jkun il-każ jekk mill-kuntratt jirriżulta li, meta tinfetaħ il-possibbiltà li din l-għażla tiġi eżerċitata, it-total tal-ħlasijiet akkont kuntrattwali jkun jikkorrispondi għall-valur fis-suq tal-oġġett, inkluża l-ispiża tal-finanzjament, u li l-eżerċizzju tal-għażla ma jimponix fuq il-lessee li jħallas somma addizzjonali sinjifikattiva.

39

Tali interpretazzjoni tal-formulazzjoni tal-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT hija kkonfermata fid-dawl tal-istruttura ta’ din id-direttiva fir-rigward tal-klassifikazzjoni tat-tranżazzjonijiet taxxabbli.

40

Fil-fatt, kwalunkwe interpretazzjoni oħra tkun torbot lill-awtoritajiet fiskali nazzjonali li, meta jkollhom quddiemhom kuntratti li, bħal f’dan il-każ, ma jkunux oġġettivament marbuta ma’ tranżazzjonijiet taxxabbli mal-bidu tal-eżekuzzjoni tagħhom, iwettqu investigazzjonijiet ta’ segwitu (“follow-up”) sabiex jiddeterminaw l-intenzjoni tal-kontraenti tal-persuna taxxabbli fil-mument tal-eżerċizzju tal-għażla u, jekk ikun il-każ, iwettqu operazzjonijiet ta’ regolarizzazzjoni.

41

Issa, tali neċessità tmur kontra l-għanijiet tas-sistema tal-VAT li tiżgura ċ-ċertezza legali u li tiffaċilita l-atti inerenti għall-applikazzjoni tat-taxxa permezz tat-teħid inkunsiderazzjoni, ħlief f’każijiet eċċezzjonali, tan-natura oġġettiva tat-tranżazzjoni inkwistjoni (ara, b’analoġija, is-sentenza tas-6 ta’ April 1995, BLP Group, C‑4/94, EU:C:1995:107, punt 24).

42

Hija l-qorti nazzjonali, li hija l-unika qorti li għandha ġurisdizzjoni sabiex tevalwa l-fatti, li għandha tiddetermina, każ b’każ u skont iċ-ċirkustanzi ta’ kull każ, jekk il-kuntratt li skontu vettura tkun ġiet ikkunsinnata lil utent jissodisfax il-kundizzjonijiet imfakkra f’din is-sentenza.

43

Minn dak li ntqal iktar ’il fuq jirriżulta li l-espressjoni “kuntratt għall-kiri li jipprovdi li normalment proprjetà għandha tgħaddi mhux aktar tard minn meta jsir l-aħħar ħlas akkont” użata fl-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva dwar il-VAT, għandha tiġi interpretata fis-sens li din tapplika għal kuntratt standard ta’ kiri bl-għażla ta’ xiri meta mill-kundizzjonijiet finanzjarji tal-kuntratt jista’ jiġi dedott li l-eżerċizzju tal-għażla jidher li huwa l-unika għażla ekonomikament razzjonali li l-lessee se jkun jista’ jagħmel meta jasal il-mument jekk il-kuntratt jiġi eżegwit sa tmiemu, fatt dan li għandu jiġi vverifikat mill-qorti nazzjonali.

44

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas‑sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (L-Ewwel Awla), taqta’ u tiddeċiedi:

L-espressjoni “kuntratt għall-kiri li jipprovdi li normalment proprjetà għandha tgħaddi mhux aktar tard minn meta jsir l-aħħar ħlas akkont” użata fl-Artikolu 14(2)(b) tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE, tat-28 ta’ Novembru 2006, dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud, għandha tiġi interpretata fis-sens li din tapplika għal kuntratt standard ta’ kiri bl-għażla ta’ xiri meta mill-kundizzjonijiet finanzjarji tal-kuntratt jista’ jiġi dedott li l-eżerċizzju tal-għażla jidher li huwa l-unika għażla ekonomikament razzjonali li l-lessee se jkun jista’ jagħmel meta jasal il-mument jekk il-kuntratt jiġi eżegwit sa tmiemu, fatt dan li għandu jiġi vverifikat mill-qorti nazzjonali.