1.

Il-fattura hija element essenzjali tad-dritt ta’ persuna taxxabbli li tnaqqas il-VAT tal-input skont id-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (iktar ’il quddiem id-“Direttiva tal-VAT”) ( 2 ). Tabilħaqq, fattura magħmula kif imiss kienet deskritta bħala “il-biljett ta’ dħul” ( 3 ) għad-dritt għal tnaqqis, minħabba li għandha “funzjoni ta’ garanzija” għall-awtorità tat-taxxa nazzjonali sabiex torbot it-tnaqqis tat-taxxa tal-input mal-ħlas tat-taxxa ( 4 ).

2.

Fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, jista’ d-dritt għal tnaqqis tal-VAT tal-input kif previst fid-Direttiva tal-VAT jiġi miċħud minn awtorità tat-taxxa nazzjonali meta l-persuna taxxabbli tonqos milli tipprovdilha kwalunkwe fattura?

3.

Din hija, essenzjalment, il-kwistjoni prinċipali li għandha tiġi eżaminata mill-Qorti tal-Ġustizzja f’dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari mill-Curtea de Apel Alba Iulia (il-Qorti tal-Appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija). Il-qorti tar-rinviju hija tal-opinjoni li dan jimplika interpretazzjoni tad-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input, kif stabbilit fl-Artikoli 167, 168, 178, 179 u 273 tad-Direttiva tal-VAT, u li jittieħdu inkunsiderazzjoni l-prinċipji ta’ proporzjonalità u ta’ newtralità tal-VAT. Barra minn dan, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk, skont il-fatti tal-kawża prinċipali, huwiex permissibbli, skont il-liġi Ewropea dwar il-VAT, metodu ta’ stima indiretta permezz ta’ perizja legali sabiex jiġi ddeterminat id-dritt għal tnaqqis fl-assenza ta’ fatturi.

4.

Skont il-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, bla ħsara għal ċerti eċċezzjonijiet, l-awtoritajiet tat-taxxa nazzjonali għandhom jagħtu lill-persuna taxxabbli d-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input, kif stipulat fid-Direttiva tal-VAT, meta jkunu ġew issodisfatti r-rekwiżiti sostantivi bħal dawk previsti fil-Kapitolu 1 tat-Titolu X tad-Direttiva tal-VAT (bit-titolu “Oriġini u skop tad-dritt ta’ tnaqqis”), anki jekk il-persuna taxxabbli tkun naqset milli tikkonforma ruħha ma’ xi wħud mir-rekwiżiti formali marbuta mal-eżerċizzju ta’ dan id-dritt, li jinkludu il-fatturazzjoni ( 5 ).

5.

S’issa, din il-ġurisprudenza kienet ġeneralment tapplika għal sitwazzjonijiet li kienu jinvolvu difetti li jivvizzjaw fattura li għall-bqija tkun ġiet imfassla debitament ( 6 ), jew għal kwistjonijiet oħra li jkunu rilevanti sabiex jiġi stabbilit jekk tali fatturi jkunux jistgħu jew le jiġu ppreżentati lill-awtoritajiet tat-taxxa bil-għan li jkun hemm tnaqqis tat-taxxa tal-input, bħat-termini ta’ dekadenza ( 7 ). Din il-kawża toffri lill-Qorti tal-Ġustizzja l-opportunità li tiddeċiedi jekk dan l-approċċ għandux jiġi segwit f’ċirkustanzi li jkunu jinvolvu n-nuqqas tal-persuna taxxabbli li tagħti kwalunkwe fattura, u huwa propost li l-lakuna probatorja timtela b’perizja.

6.

L-Artikolu 167 tad-Direttiva tal-VAT jgħid li:

“Dritt ta’ tnaqqis iseħħ fil-ħin meta t-taxxa mnaqqsa tiġi imposta.”

7.

L-Artikolu 168(a) tad-Direttiva tal-VAT jgħid:

“Sakemm il-merkanzija u s-servizzi jintużaw għall-iskopijiet tat-transazzjonijiet taxxabbli ta’ persuna taxxabbli, il-persuna taxxabbli għandha tkun intitolata, fl-Istat Membru li fih twettaq dawn it-transazzjonijiet, li tnaqqas mill-VAT li għandha tħallas dan li ġej:

8.

L-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT jipprevedi li:

“Biex teżerċita d-dritt ta’ tnaqqis, persuna taxxabbli għandha tissodisfa l-kondizzjonijiet li ġejjin:

9.

L-ewwel paragrafu tal-Artikolu 179 tad-Direttiva tal-VAT jgħid li:

“Il-persuna taxxabbli għandha teffettwa t-tnaqqis billi tnaqqas mill-ammont totali tal-VAT dovuta għal perijodu partikolari ta’ taxxa l-ammont totali ta’ VAT li fir-rigward tagħha, matul l-istess perijodu, id-dritt li tnaqqas irriżulta u hu eżerċitat skond l-Artikolu 178.”

10.

L-Artikolu 273 tad-Direttiva tal-VAT jgħid li:

“L-Istati Membri jistgħu jimponu obbligi oħrajn li jidhrulhom meħtieġa biex jiżguraw il-ġbir korrett ta’ VAT u biex ma ssirx frodi, soġġett għall-ħtieġa ta’ trattament indaqs bejn transazzjonijiet domestiċi u transazzjonijiet li jsiru bejn Stati Membri minn persuni taxxabbli u sakemm dawn l-obbligi, fin-negozju bejn Stati Membri, ma jagħtux lok għal formalitajiet konnessi mal-qsim ta’ fruntieri.

L-għażla skond l-ewwel paragrafu ma tistax tintuża biex timponi obbligi tal-fatturazzjoni addizzjonali aktar minn dawk stabbiliti fil-Kapitolu 3.”

11.

Skont l-Artikolu 145(1) u (2)(a) u l-Artikolu 146(1)(a) tal-Legea nr. 571/2003 privind Codul fiscal (il-Liġi Nru 571/2003 li tistabbilixxi l-Kodiċi tat-Taxxa), applikabbli mill‑1 ta’ Jannar 2007 ( 8 ), il-persuni taxxabbli kollha għandhom dritt għal tnaqqis tal-VAT relatata ma’ xiri għal tranżazzjonijiet taxxabbli; dan id-dritt jinħoloq fil-mument meta l-VAT issir eżiġibbli. Sabiex jiġi eżerċitat id-dritt għal tnaqqis fir-rigward ta’ VAT dovuta jew imħallsa, il-persuna taxxabbli għandu jkollha fil-pussess tagħha fattura maħruġa skont ir-rekwiżiti stabbiliti mil-liġi.

12.

Il-punt 46(1) tal-Hotărârea Guvernului nr. 44/2004 pentru aprobarea Normelor metodologice de aplicare a Legii nr. 571/2003 (id-Digriet tal-Gvern Nru 44/2004 li japprova r-regoli dettaljati għall-implimentazzjoni tal-Liġi Nru 571/2003), applikabbli mill‑1 ta’ Jannar 2007 ( 9 ), jgħid li:

“Ġustifikazzjoni għal tnaqqis tat-taxxa tista’ tiġi stabbilita biss abbażi tal-oriġinali tad-dokumenti msemmija fl-Artikolu 146(1) tal-Kodiċi tat-Taxxa jew permezz ta’ dokumenti oħra li fihom bħala minimu l-informazzjoni prevista fl-Artikolu 155(5) tal-Kodiċi tat-Taxxa, bl-eċċezzjoni ta’ fatturi ssemplifikati msemmija fil-punt 78. Fil-każ ta’ telf, serq jew qerda tal-oriġinali ta’ dokument ta’ sostenn, il-persuna li tibbenefika mid-dritt għal tnaqqis għandha titlob lill-fornitur joħroġ kopja tal-fattura li fuqha għandu jiġi indikat li dik il-kopja tissostitwixxi l-fattura oriġinali.”

13.

Skont id-deċiżjoni tar-rinviju, L. H. Vădan (iktar ’il quddiem ir-“rikorrent”) huwa ċittadin Rumen u kuntrattur.

14.

Fil-kwalità tiegħu ta’ persuna fiżika, ir-rikorrent bena kumpless residenzjali li kellu disgħin (90) appartament, liema kumpless inbena bejn is‑6 ta’ Ġunju 2006 u t‑8 ta’ Settembru 2008. Ir-rikorrent huwa wkoll is-sid ta’ artijiet oħra li dwarhom kienu diġà tfasslu pjanijiet settorjali urbani għall-bini ta’ djar għal familja waħda.

15.

Fl-2006, ir-rikorrent għamel 29 tranżazzjoni dwar il-bejgħ ta’ artijiet u bini, li 17 minnhom saru qabel l‑1 ta’ Awwissu 2006.

16.

Mill‑1 ta’ Jannar 2007 sal‑31 ta’ Diċembru 2009, ir-rikorrent għamel 70 tranżazzjoni li kienu jikkonsistu fil-bejgħ ta’ bini ġdid u, mill-2008 sal-2009, fil-bejgħ ta’ artijiet għall-bini. Il-valur totali tat-tranżazzjonijiet kien ta’ 19234596 leu Rumen (RON).

17.

Peress li d-dħul tar-rikorrent f’Ġunju 2006 tqies li kien qabeż il-limitu ta’ eżenzjoni ta’ RON 200000, id-Direcţia Generală a Finanţelor Publice Alba (id-Direttorat Ġenerali tal-Finanzi Pubbliċi ta’ Alba) kien tal-fehma li r-rikorrent kien obbligat jirreġistra għall-finijiet tal-VAT.

18.

Fis‑26 ta’ Jannar 2011, ir-rikorrent ġie rreġistrat għall-finijiet tal-VAT mill-awtoritajiet tat-taxxa. Huwa sar persuna taxxabbli suġġett għall-VAT b’effett mill‑1 ta’ Awwissu 2006.

19.

Fit‑28 ta’ Jannar 2011, id-Direttorat Ġenerali tal-Finanzi Pubbliċi, Alba, ħareġ avviż ta’ taxxa lir-rikorrent għall-perijodu bejn l‑1 ta’ Awwissu 2006 u l‑31 ta’ Diċembru 2009 (iktar ’il quddiem l-“avviż”). L-avviż stabbilixxa li l-VAT li kellha titħallas kienet tammonta għal RON 3071069, miżjuda bl-interessi li kienu jammontaw għal RON 2476864 u bi ħlasijiet perjodiċi bħala penali li kienu jammontaw għal RON 460660, biex b’hekk it-total kien ta’ RON 6008593.

20.

Ir-rikorrent ikkontesta l-avviż permezz ta’ lment amministrattiv. B’deċiżjoni meħuda fid‑19 ta’ Awwissu 2011 (iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni”), id-Direcţia Generală de Soluţionare a Contestaţiilor (id-Direttorat Ġenerali għar-Riżoluzzjoni ta’ Lmenti) annulla parzjalment l-avviż u ordna lill-awtorità tat-taxxa tikkalkula mill-ġdid ċerti tranżazzjonijiet, bir-riżultat li l-ammont totali tad-dejn fiskali tar-rikorrent ġie stmat mill-ġdid fl-ammont ta’ RON 5735741.

21.

Ir-rikorrent ippreżenta rikors għall-annullament tal-avviż u tad-deċiżjoni, li ġie miċħud mill-qorti tar-rinviju b’sentenza tal‑2013.

22.

Ir-rikorrent appella mis-sentenza tal-qorti tar-rinviju quddiem l-Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (il-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja, ir-Rumanija, iktar ’il quddiem il-“Qorti Għolja”). Fis-sentenza tagħha tat‑3 ta’ Diċembru 2014, il-Qorti Għolja laqgħet l-appell tiegħu u bagħtet lura l-kawża quddiem il-qorti tar-rinviju għal eżami mill-ġdid.

23.

Skont id-deċiżjoni tar-rinviju, il-Qorti Għolja ddeċidiet li r-rikorrent kien kiseb l-istatus ta’ persuna taxxabbli fl‑1 ta’ Awwissu 2006 u li t-tranżazzjonijiet magħmula minnu, li kienu jinvolvu l-bejgħ ta’ artijiet u l-kostruzzjoni ta’ bini b’diversi appartamenti segwita bil-bejgħ tagħhom, kienu jikkostitwixxu attività ekonomika.

24.

Barra minn hekk, fir-rigward tad-dritt għal tnaqqis, il-Qorti Għolja ddeċidiet li l-qorti tar-rinviju kienet wettqet żball ta’ liġi peress li għalkemm hija kienet espressament qalet fis-sentenza li r-rikorrent, bħala riżultat tar-reġistrazzjoni tiegħu bħala persuna taxxabbli għall-finijiet tal-VAT mill-awtoritajiet tat-taxxa, kien ċertament jibbenefika minn dan id-dritt, hija mbagħad iddeċidiet li ma setgħetx tagħmel użu minn dak li kien intqal f’żewġ perizji għar-raġuni biss li r-rikorrent ma kienx ipproduċa l-oriġinali tad-dokumenti dwar ix-xiri tal-oġġetti u tas-servizzi relatat mal-bini mibjugħ, minkejja l-fatt li l-qorti tar-rinviju kienet taf dwar l-assenza tad-dokumenti oriġinali sa minn meta ġiet adita bit-tilwima.

25.

Il-Qorti Għolja kkonstatat li l-qorti tar-rinviju kienet ċaħdet, mingħajr ma tat ebda raġuni adegwata, l-allegazzjonijiet tar-rikorrent li jgħidu li, peress li huwa ma kienx irreġistrat bħala persuna taxxabbli għall-finijiet tal-VAT fil-mument tal-kostruzzjoni tal-bini, huwa ma kienx obbligat iżomm kontijiet tal-pagamenti tal-VAT magħmula lil fornituri ta’ servizzi u ta’ xogħlijiet għall-finijiet tal-eżerċizzju eventwali tad-dritt għal tnaqqis ta’ din it-taxxa, u li s-somma totali li huwa kien ħallas bħala VAT lil dawn il-fornituri kienet qabżet is-somma stabbilita mill-awtoritajiet tat-taxxa bħala dovuta fir-rigward tat-tranżazzjonijiet ta’ proprjetà immobbli.

26.

Il-Qorti Għolja kkonstatat ukoll li, bis-saħħa tar-rwol attiv tagħha, il-qorti tar-rinviju kellha l-opportunità titlob lir-rikorrent għal provi dokumentali addizzjonali sabiex teżamina sewwa jekk huwa kienx obbligat juri d-dritt għal tnaqqis biss permezz ta’ dokumenti oriġinali li kienu jsostnu dan, jew jekk dan kienx possibbli permezz ta’ dokumenti oħra, biex b’hekk jingħata effett lill-prinċipju li dak li huwa importanti kien li t-tranżazzjoni ekonomika mwettqa kienet reali u li jiġi evitat formaliżmu eċċessiv. Il-Qorti Għolja qieset li jkun utli sabiex il-kawża tiġi riżolta li kieku l-qorti tar-rinviju kellha teżamina l-ħtieġa li jiġu ordnati perizji ulterjuri abbażi ta’ kull dokumentazzjoni sottomessa.

27.

Madankollu, il-qorti tar-rinviju esprimiet ir-riżervi tagħha fid-deċiżjoni tar-rinviju dwar jekk kuntrattur, bħar-rikorrent, li ma żgurax ruħu minn qabel dwar jekk it-tranżazzjonijiet inkwistjoni kinux suġġetti għall-VAT, li ma rreġistrax bħala persuna taxxabbli minkejja li kellu obbligu li jagħmel hekk abbażi tal-leġiżlazzjoni fis-seħħ dak iż-żmien, mill-1 ta’ Awwissu 2006, u li naqas milli jżomm rekord kontabilistiku mitlub minn persuni taxxabbli, għandux id-dritt li jnaqqas il-VAT fir-rigward tal-flus investiti fil-kostruzzjoni ta’ bini f’sitwazzjoni fejn, għalkemm dan il-bini kien jeżisti u kien ittrasferit lix-xerrejja, id-dokumenti ta’ sostenn fil-pussess tar-rikorrent (jiġifieri rċevuti, peress li l-ħruġ ta’ fatturi għal persuni fiżiċi ma kienx obbligatorju dak iż-żmien) ma jistgħux jinqraw u ma humiex biżżejjed sabiex tiġi ddeterminata l-portata tad-dritt għal tnaqqis.

28.

Il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk, abbażi tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, ir-rikorrent jistax jeżerċita d-dritt tiegħu għal tnaqqis f’sitwazzjoni fejn ma jkunx jista’ juri li l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 178 tad-Direttiva tal-VAT, traspost fil-liġi Rumena permezz tal-Artikolu 146(1)(a) tal-Liġi Nru 571/2003, kienu ġew osservati, peress li r-rikorrent ma għandux il-fatturi fil-pussess tiegħu. Fil-każ li jkun permissibbli l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis, il-qorti tar-rinviju għandha dubji jekk il-liġi tal-Unjoni tipprekludix l-użu ta’ stima indiretta (permezz ta’ perizja legali) magħmula minn espert indipendenti u bbażata fuq l-ammont ta’ xogħol/ħaddiema involuti, f’sitwazzjoni fejn il-kunsinni ta’ oġġetti (materjal ta’ kostruzzjoni) u l-provvisti ta’ servizzi (ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni ta’ bini) joriġinaw minn persuni taxxabbli, sabiex tiġi ddeterminata l-portata tad-dritt għal tnaqqis.

29.

Huwa f’dawn iċ-ċirkustanzi li l-Curtea de Apel Alba Iulia (il-Qorti tal-Appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

30.

Osservazzjonijiet bil-miktub ġew ippreżentati lill-Qorti tal-Ġustizzja mir-rikorrent, mill-Gvern Rumen u mill-Kummissjoni. Kollha kemm huma pparteċipaw fis-seduta tal‑31 ta’ Jannar 2018.

31.

Wasalt għall-konklużjoni li, fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, l-Artikoli 167, 168, 178 u 226 tad-Direttiva tal-VAT, fid-dawl tal-prinċipji ta’ newtralità tal-VAT u ta’ proporzjonalità, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis minn persuna taxxabbli li ma jkollha ebda fattura jew dokument ta’ sostenn ieħor li jattesta d-dritt tagħha għat-tnaqqis tal-VAT tal-input. Tali persuna taxxabbli hija prekluża milli tibbaża ruħha esklużivament fuq perizja legali bil-għan li ssir stima tal-valur tal-kunsinni ta’ oġġetti (materjal ta’ kostruzzjoni) u tal-provvisti ta’ servizzi (ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni ta’ bini).

32.

L-analiżi tiegħi hija maqsuma fi tliet partijiet. L-ewwel nett, ser niġbor fil-qosor l-osservazzjonijiet prinċipali sottomessi mill-partijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja. It-tieni nett, ser nagħmel xi osservazzjonijiet preliminari. It-tielet nett, ser nirrispondi għad-domandi preliminari ( 10 ).

33.

Ir-rikorrent josserva li l-Qorti Għolja imponiet fuq il-qorti tar-rinviju l-obbligu li tikkalkula l-obbligi fiskali tar-rikorrent meta rrikonoxxiet d-dritt tiegħu għal tnaqqis tat-taxxa tal-input.

34.

Għal dak li jirrigwarda l-ewwel domanda, ir-rikorrent jinnota li, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, id-dritt għal tnaqqis previst fl-Artikolu 167 et seq tad-Direttiva tal-VAT huwa parti integrali mill-iskema tal-VAT u, bħala prinċipju, ma jistax ikun limitat. Id-dritt għal tnaqqis jista’ jiġi eżerċitat immedjatament fir-rigward tat-taxxi kollha imposti fuq tranżazzjonijiet relatati ma’ inputs ( 11 ).

35.

Ir-rikorrent josserva wkoll li, skont ġurisprudenza stabbilita, id-dritt għal tnaqqis huwa prinċipju fundamentali tas-sistema komuni tal-VAT. Din is-sistema hija intiża li tneħħi kompletament, fil-konfront tal-kummerċjant, il-piż tal-VAT dovuta jew imħallsa matul l-attivitajiet ekonomiċi tiegħu kollha. Is-sistema komuni tal-VAT tiżgura, għaldaqstant, li l-attivitajiet ekonomiċi kollha, indipendentement mill-għan jew mir-riżultat tagħhom, jiġu intaxxati b’mod għalkollox newtrali, bil-kundizzjoni li huma stess ikunu suġġetti għall-VAT. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li l-prinċipju fundamentali ta’ newtralità tal-VAT jitlob li jitħalla jsir tnaqqis tal-VAT tal-input jekk jitħarsu r-rekwiżiti sostantivi, anki jekk il-persuna taxxabbli tkun naqset milli tikkonforma ruħha ma’ xi wħud mir-rekwiżiti formali ( 12 ).

36.

Għalhekk, ladarba r-rekwiżiti sostantivi kollha għat-tnaqqis tal-VAT ikunu tħarsu, dan id-dritt ma jistax jiġi limitat minħabba l-ħtieġa li jkunu osservati kundizzjonijiet formali.

37.

Ir-rikorrent isostni li l-pożizzjoni tiegħu hija analoga għal dik eżaminata mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tagħha Salomie u Oltean ( 13 ), fejn kien ġie kkonstatat li nuqqas ta’ osservanza ta’ obbligu formali ma kienx jirriżulta fit-telf tad-dritt għal tnaqqis tal-VAT. Ir-rikorrent jargumenta li fiċ-ċirkustanzi tal-proċedura, fejn ir-rekwiżiti sostantivi jkunu tħarsu, il-produzzjoni ta’ fattura hija biss rekwiżit formali li ma għandhiex tippreġudika d-dritt tiegħu għal tnaqqis.

38.

Fl-aħħar nett, ir-rikorrent josserva li fis-sentenza Reisdorf ( 14 ), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li fl-assenza ta’ regoli speċifiċi dwar il-prova tad-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input, l-Istati Membri għandhom is-setgħa jitolbu li tinġieb il-fattura oriġinali sabiex jiġi stabbilit dan id-dritt, kif ukoll is-setgħa, meta l-persuna taxxabbli ma jkunx għad għandu l-oriġinali, li jaċċettaw prova oħra li tistabbilixxi li t-tranżazzjoni li dwarha jkun qiegħed jintalab it-tnaqqis tkun fil-fatt seħħet ( 15 ).

39.

Ir-rikorrent isostni li huwa jinsab fl-istess sitwazzjoni bħal dik li l-Qorti tal-Ġustizzja eżaminat fis-sentenza Reisdorf. Ir-rikorrent jenfasizza li l-kawża prinċipali ma hijiex dwar jekk huwa għandux jew le d-dritt li jnaqqas it-taxxa tal-input, iżda pjuttost dwar kif jiġi stmat l-ammont ta’ dan id-dritt.

40.

Fir-rigward tat-tieni domanda, ir-rikorrent jsostni li l-uniku mezz għal prova oġġettiva li jista’ jintuża sabiex jiġi stabbilit id-dritt tiegħu għal tnaqqis huwa dak ta’ espert maħtur minn qorti, liema mezz jeskludi kull riskju ta’ frodi jew ta’ preġudizzju għall-baġit tal-Istat. Li wieħed jirrikorri għal espert jipprovdi l-garanziji kollha meħtieġa sabiex jiġi ddeterminat b’oġġettività u professjonaliżmu l-ammont tal-VAT tal-input li għandu jitnaqqas.

41.

Il-Gvern Rumen huwa tal-fehma kuntrarja.

42.

Għal dak li jirrigwarda l-ewwel domanda, il-Gvern Rumen jinnota, inter alia, li, skont l-Artikolu 167 tad-Direttiva tal-VAT, ikun hemm lok għad-dritt għal tnaqqis meta t-taxxa li għandha titnaqqas tkun ġiet imposta, iżda li, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, id-dritt għal tnaqqis tal-VAT relatata mal-oġġetti jew mas-servizzi inkwistjoni għandu jkollu rabta diretta u immedjata mat-tranżazzjoni taxxabbli ( 16 ). Skont l-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT, l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis jiddependi minn jekk il-persuna taxxabbli jkollhiex fil-pussess tagħha fattura maħruġa skont l-Artikolu 226 tad-Direttiva tal-VAT ( 17 ), jew dokument ieħor li jkun jista’, skont il-kriterji stabbiliti mill-Istat Membru kkonċernat, jitqies li jissostitwixxi l-fattura ( 18 ). Il-fattura tippermetti lill-awtoritajiet amministrattivi jeżaminaw li t-taxxa tkun tħallset minn min ikun ħareġ il-fattura ( 19 ), u tiġġustifika d-dritt għal tnaqqis għal min ikun irċieva l-fattura ( 20 ).

43.

Il-Gvern Rumen jirrikonoxxi li l-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddeċidiet li l-prinċipju ta’ newtralità tal-VAT jitlob li jitħalla jkun hemm tnaqqis tat-taxxa tal-input jekk jitħarsu r-rekwiżiti sostantivi, anki jekk il-persuna taxxabbli tkun naqset milli tikkonforma ruħha ma’ xi wħud mir-rekwiżiti formali. Meta l-awtorità tat-taxxa jkollha l-informazzjoni meħtieġa sabiex tistabbilixxi li l-persuna taxxabbli, fil-kwalità tagħha ta’ destinatarja tat-tranżazzjonijiet inkwistjoni, għandha tħallas il-VAT, hija ma tistax timponi, għal dak li jirrigwarda d-dritt tal-persuna taxxabbli li tnaqqas dik it-taxxa, kundizzjonijiet addizzjonali li jista’ jkollhom l-effett li jagħmlu lil dan id-dritt ineffettiv ( 21 ).

44.

Madankollu, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja hija kkaratterizzata minn eċċezzjoni li hija rilevanti għall-kawża prinċipali. Dan huwa meta l-ksur ta’ rekwiżiti formali effettivament ma jħallix li tiġi prodotta prova konklużiva li r-rekwiżiti sostantivi jkunu tħarsu ( 22 ).

45.

Fil-fehma tal-Gvern Rumen dan huwa l-każ fil-kawża prinċipali. In-nuqqas ta’ fatturi jew ta’ kull dokument adatt ieħor ma jħallix jipprekludi li tiġi prodotta prova li jkunu tħarsu r-rekwiżiti sostanzjali tad-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input ( 23 ).

46.

Il-Gvern Rumen isostni li l-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT, li jitlob li min iħallas it-taxxa jżomm fatturi bħala prerekwiżit għad-dritt għal tnaqqis tal-VAT tal-input, jista’ japplika għall-kawża prinċipali ( 24 ), b’mod partikolari meta l-assenza ta’ tali fatturi hija kkawżata esklużivament mill-passività tar-rikorrent. Skont l-Artikolu 242 tad-Direttiva tal-VAT, kull persuna taxxabbli għandha żżomm kontijiet iddettaljati biżżejjed li jippermettu li l-VAT tkun applikata u li l-applikazzjoni tagħha tkun eżaminata mill-awtorità tat-taxxa ( 25 ).

47.

Il-Gvern Rumen isostni li l-pożizzjoni tiegħu hija konformi mal-prinċipju ta’ newtralità fiskali. Huwa jinnota li l-prinċipju ta’ proporzjonalità jippermetti li l-Istati Membri, f’konformità mal-Artikolu 273 tad-Direttiva tal-VAT, jimponu obbligi li huma jqisu li jkunu meħtieġa sabiex jiżguraw li l-kalkolu tal-VAT ikun eżatt u sabiex jevitaw il-frodi. Madankollu, il-miżuri li l-Istati Membri jistgħu jadottaw skont l-Artikolu 273 tad-Direttiva tal-VAT sabiex jiżguraw il-ġbir korrett tal-VAT u sabiex ma jħallux li ikun hemm evażjoni, ma għandhomx imorru lil hinn minn dak li jkun meħtieġ sabiex jinkisbu dawk l-għanijiet u ma għandhomx ikunu ta’ ħsara għan-newtralità tal-VAT ( 26 ). F’kull każ, l-awtoritajiet Rumeni, skont Artikolu 273 tad-Direttiva tal-VAT, ma talbux lir-rikorrent jissodisfa obbligi oħra ħlief dawk imposti mill-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT.

48.

Fir-rigward tat-tieni domanda l-Gvern Rumen jinnota li l-fattura hija dokument li jipprovdi l-informazzjoni kollha rilevanti għas-sistema tal-VAT li tkun applikabbli. Ma huwiex il-valur finali tal-bini li jkun tlesta li jiddetermina l-ammont tal-VAT li jista’ jitnaqqas, iżda kull tranżazzjoni għal xiri ta’ oġġetti u servizzi. Li wieħed jirrikorri għal metodu ta’ stima indiretta jkun ta’ preġudizzju għall-prinċipju ta’ newtralità tal-VAT.

49.

Il-Kummissjoni hija tal-fehma li, meta għamlet iż-żewġ domandi preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju qiegħda essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikoli 167, 168, 178 u 226 tad-Direttiva tal-VAT għandhomx jiġu interpretati fis-sens li persuna taxxabbli li ma tkunx żammet fatturi li jattestaw id-dritt tagħha li tnaqqas il-VAT fir-rigward tal-kunsinna ta’ oġġetti jew tal-provvista ta’ servizzi tkun tista’ tipproduċi prova ta’ dawn it-tranżazzjonijiet abbażi ta’ rapport redatt minn esperti maħtura mill-qorti nazzjonali tar-rinviju sabiex issir stima tal-valur tal-proprjetà immobbli, peress li jkun għadda perijodu kunsiderevoli ta’ żmien minn meta l-bini ġdid inkwistjoni kien is-suġġett ta’ tranżazzjonijiet.

50.

Bħar-rikorrent, il-Kummissjoni tinnota wkoll li, skont ġurisprudenza stabbilita, id-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input previst fl-Artikolu 167 et seq tad-Direttiva tal-VAT huwa prinċipju fundamentali tas-sistema komuni tal-VAT, li, bħala prinċipju, ma jistax jiġi limitat, u li jista’ jiġi eżerċitat minnufih fir-rigward tat-taxxi kollha imposti fuq tranżazzjonijiet relatati ma’ inputs ( 27 ). Il-Kummissjoni tirrikonoxxi li s-sistema hija intiża sabiex tneħħi kompletament, fil-konfront tal-kummerċjant, il-piż tal-VAT dovuta jew imħallsa matul l-attivitajiet ekonomiċi kollha tiegħu. Għalhekk, is-sistema komuni tal-VAT tiżgura li l-attivitajiet ekonomiċi kollha, ikun x’ikun l-għan jew ir-riżultati tagħhom, jiġu intaxxati b’mod newtrali, bil-kundizzjoni li, bħala prinċipju, huma stess ikunu suġġetti għall-VAT ( 28 ).

51.

Madankollu l-Kummissjoni tenfasizza li l-prevenzjoni tal-frodi, tal-evażjoni fiskali u ta’ abbużi eventwali huwa għan rikonoxxut u inkoraġġit mid-Direttiva tal-VAT. Huwa, għalhekk, għall-qrati nazzjonali u għall-awtoritajiet ġudizzjarji li jirrifjutaw id-dritt għal tnaqqis jekk jintwera, fid-dawl ta’ fatturi oġġettivi, li dan id-dritt ikun qiegħed jiġi invokat għal għanijiet frawdolenti jew abbużivi ( 29 ).

52.

Il-Kummissjoni tirrikonoxxi li l-prinċipju ta’ newtralità fiskali jitlob li t-tnaqqis tal-VAT tal-input jitħalla jsir jekk jitħarsu r-rekwiżiti sostantivi, anki jekk il-persuna taxxabbli tkun naqset milli tikkonforma ruħha ma’ xi wħud mir-rekwiżiti formali ( 30 ).

53.

Madankollu, l-istess bħall-Gvern Rumen, il-Kummissjoni tenfasizza li l-każ ikun differenti jekk il-ksur ta’ tali rekwiżiti formali effettivament jipprekludi li tiġi prodotta prova konklużiva li jkunu tħarsu r-rekwiżiti sostantivi ( 31 ).

54.

Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li mill-formulazzjoni tal-Artikolu 168(a) tad-Direttiva tal-VAT jirriżulta li, fir-rigward tal-kundizzjonijiet rilevanti li għandhom jitħarsu qabel ma jkun jista’ jintuża d-dritt għal tnaqqis, il-parti kkonċernata għandha tkun persuna taxxabbli skont it-tifsira ta’ din id-direttiva u, fit-tieni lok, li l-oġġetti jew is-servizzi invokati sabiex hija tkun intitolata għal dak id-dritt għandhom jintużaw mill-persuna taxxabbli għall-għanijiet tat-tranżazzjonijiet tagħha stess intaxxati bħala outputs, u li, bħala inputs, dawn l-oġġetti jew servizzi għandhom ikunu ġew ipprovduti minn persuna taxxabbli oħra ( 32 ).

55.

Madankollu, ir-rekwiżiti formali għad-dritt għal tnaqqis huma dawk li jirregolaw l-eżerċizzju u l-monitoraġġ tiegħu u l-funzjonament tajjeb tas-sistema tal-VAT, bħall-obbligi dwar iż-żamma ta’ kontijiet, il-produzzjoni ta’ fatturi u l-preżentazzjoni ta’ dikjarazzjonijiet tat-taxxa.

56.

Għaldaqstant, mill-Artikolu 178(a) tad-Direttiva tal-VAT jirriżulta li l-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis jiddependi minn jekk wieħed ikollux fattura maħruġa b’mod konformi mal-Artikolu 226 ta’ din id-direttiva ( 33 ).

57.

Bħall-Gvern Rumen, il-Kummissjoni tinnota li l-għan tad-dettalji li għandhom jintwerew f’fattura kif previst fl-Artikolu 226 tad-Direttiva tal-VAT huwa li l-awtoritajiet tat-taxxa jitħallew jagħmlu monitoraġġ tal-ħlas tat-taxxa u, fejn ikun xieraq, tal-eżistenza tad-dritt għal tnaqqis tal-VAT. Id-data ta’ provvista tas-servizzi li tkun is-suġġett tal-fattura tippermetti li jiġi vverifikat meta jkun seħħ il-fatt taxxabbli, u, b’hekk, li jiġu ddeterminati d-dispożizzjonijiet tat-taxxa li għandhom japplikaw, ratione temporis, għat-tranżazzjoni li dak id-dokument ikun jirrigwarda ( 34 ). Hija l-persuna taxxabbli li tkun qiegħda titlob tnaqqis tal-VAT li għandha turi li hija tissodisfa l-kundizzjonijiet għal eliġibbiltà ( 35 ).

58.

Il-Kummissjoni ssostni li, fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, l-awtoritajiet tat-taxxa ma għandhomx fil-pussess tagħhom l-informazzjoni meħtieġa sabiex jistabbilixxu li kienu ġew issodisfatti r-rekwiżiti sostantivi. Dan huwa minnu peress li fis-snin konsekuttivi 2007 sa 2009 ir-rikorrent ma rreġistrax għall-finijiet tal-VAT, ma ħallasx VAT, ma ddikjarax meta beda l-attivitajiet ekonomiċi tiegħu, ma ppreżentax dikjarazzjoni tat-taxxa, ma ġabarx fatturi u lanqas ma kien refagħhom għal 10 snin skont il-leġiżlazzjoni fiskali Rumena jew għall-inqas sa tmiem it-terminu ta’ dekadenza ta’ 5 snin. Bl-eċċezzjoni taż-żamma ta’ rċevuti tat-taxxa li ma jistgħux jinqraw, ir-rikorrent ma kkonformax ruħhu mar-rekwiżit li jinżammu kontijiet.

59.

Il-Kummissjoni ssostni li huwa indispensabbli li l-isem ta’ kull fornitur ikun jista’ jiġi identifikat, mhux biss sabiex jiġu vverifikati l-kundizzjonijiet għat-tnaqqis tat-taxxa tal-input, iżda wkoll sabiex l-awtoritajiet tat-taxxa nazzjonali jitħallew jivverifikaw il-kontijiet ta’ persuni taxxabbli u jiddeterminaw jekk ikunx hemm frodi konnessa fir-rigward ta’ tranżazzjonijiet relatati ma’ inputs.

60.

Il-Kummissjoni tfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddeċidiet li n-nuqqas li jinżammu rekords kontabilistiċi li jippermettu l-applikazzjoni tal-VAT u l-monitoraġġ tagħha mill-awtoritajiet tat-taxxa, u n-nuqqas ta’ reġistrazzjoni tal-fatturi maħruġa u mħallsa, jistgħu jipprekludu l-ġbir b’mod korrett ta’ din it-taxxa u, konsegwentement, jikkompromettu l-funzjonament tajjeb tas-sistema komuni tal-VAT ( 36 ).

61.

Il-Kummissjoni ssostni li huwa diffiċli li wieħed jifhem kif espert ikun jista’ jidentifika kull provvista ta’ oġġetti u servizzi li tkun saret lir-rikorrent sabiex ikun jista’ jirrediġi rapport li jkun jikkwalifika bħala prova konklużiva fir-rigward tar-rekwiżiti sostantivi tad-dritt għal tnaqqis. Id-deċiżjoni tar-rinviju tirreferi għall-elementi pprovduti mill-perizji bħala stimi. Madankollu, xejn mill-formulazzjoni tal-Artikolu 168(a) tad-Direttiva tal-VAT, b’riferiment għat-tnaqqis tal-VAT fuq tranżazzjonijiet upstream, ma jippermetti li jiġi konkluż li persuna taxxabbli tkun tista’ tibbenefika mid-dritt għal tnaqqis abbażi ta’ stimi. Il-Kummissjoni tfakkar li hija ġurisprudenza stabbilita li l-VAT tapplika għal kull tranżazzjoni ta’ produzzjoni jew ta’ distribuzzjoni, wara li titnaqqas it-taxxa direttament imposta fuq l-ispiża tad-diversi elementi li jikkostitwixxu l-prezz ( 37 ). Għalhekk, għandha ssir distinzjoni bejn il-valur tal-materjali ta’ kostruzzjoni u tas-servizzi ta’ kostruzzjoni kkunsinnati u pprovduti dak iż-żmien lir-rikorrent mill-fornituri tiegħu u l-valur tal-bini fil-mument tat-tħejjija ta’ perizja, li fil-kawża prinċipali jfisser intervall ta’ 10 snin.

62.

L-ewwel nett, hija ġurisprudenza stabbilita li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex tinterpreta l-liġi tal-Unjoni biss għal dak li jirrigwarda l-applikazzjoni tagħha fi Stat Membru ġdid b’effett mid-data tal-adeżjoni ta’ dak l-Istat mal-Unjoni Ewropea ( 38 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni tinterpreta d-Direttiva tal-VAT fejn il-perijodu tal-ġbir tat-taxxa inkwistjoni jkun ġie qabel id-data ta’ adeżjoni tal-Istat Membru kkonċernat ( 39 ).

63.

F’dan il-każ, l-istima tat-taxxa kkontestata tikkonċerna l-perijodu mill‑1 ta’ Awwissu 2006 sal‑31 ta’ Diċembru 2009. Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni tagħti interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tal-liġi tal-Unjoni mitluba fir-rigward tal-applikazzjoni tagħhom għall-kawża prinċipali u dan mid-data tal-adeżjoni tar-Rumanija mal-Unjoni Ewropea fl‑1 ta’ Jannar 2007, u, għalhekk, dan jeskludi l-perijodu mill‑1 ta’ Awwissu 2006 sal‑31 ta’ Diċembru 2006.

64.

It-tieni nett, sa fejn ir-rikorrent jimplika, f’osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu (riprodotti fil-punt 33 iktar ’il fuq), li l-qorti tar-rinviju għandha tapplika s-sentenza tal-Qorti Għolja u tevalwa jekk ir-rikorrent huwiex intitolat inaqqas il-VAT tal-input abbażi ta’ perizji, pjuttost milli tirrikorri għall-Artikolu 267 TFUE sabiex tinterpreta dispożizzjonijiet rilevanti tal-liġi tal-Unjoni, nagħmel riferiment għall-osservazzjonijiet tiegħi fil-konklużjonijiet tiegħi fil-kawża C.K. et ( 40 ). Hemmhekk, kont osservajt li, fil-kawża Križan et ( 41 ), il-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddeċidiet li regola ta’ dritt nazzjonali li abbażi tagħha d-deċiżjonijiet ġuridiċi ta’ qorti superjuri għandhom jorbtu lil qorti oħra, ma tistax iċċaħħad lil din tal-aħħar id-diskrezzjoni li tibgħat lill-Qorti tal-Ġustizzja domandi ta’ interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni ikkonċernat bis-saħħa ta’ tali deċiżjonijiet ġuridiċi ( 42 ).

65.

It-tielet nett, naċċetta l-argumenti magħmula mill-Kummissjoni fis-sens li ż-żewġ domandi preliminari jistgħu jiġu eżaminati flimkien. Fil-fehma tiegħi, il-qorti tar-rinviju essenzjalment qiegħda tistaqsi jekk l-Artikoli 167, 168, 178 u 226 tad-Direttiva tal-VAT għandhomx jiġu interpretati fis-sens li persuna taxxabbli li ma tkunx żammet fatturi li jattestaw id-dritt tagħha li tnaqqas il-VAT fir-rigward tal-kunsinna ta’ oġġetti jew tal-provvista ta’ servizzi tkun tista tipproduċi prova ta’ dawn it-tranżazzjonijiet abbażi ta’ rapport redatt minn esperti maħtura mill-qorti tar-rinviju sabiex issir stima tal-valur tal-materjali ta’ kostruzzjoni u tal-ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni tal-bini, peress li jkun għadda perijodu kunsiderevoli ta’ żmien minn meta l-bini ġdid inkwistjoni kien is-suġġett ta’ tranżazzjonijiet.

66.

Issa ser ngħaddi biex nirrispondi għad-domandi preliminari fuq din il-bażi.

67.

Qabelxejn, ma naċċettax l-argumenti tar-rikorrent li s-sitwazzjoni li huwa jinsab fiha tista’ titqabbel mal-problemi eżaminati mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenzi tagħha fil-kawżi Salomie u Oltean ( 43 ) u Reisdorf ( 44 ).

68.

Il-kawża Salomie u Oltean kienet tirrigwarda l-applikazzjoni tal-VAT għall-bejgħ ta’ proprjetà immobbli magħmul fir-Rumanija fl‑2009. Mill‑2007 sal‑2009, ir-rikorrenti f’dik il-kawża kienu għamlu diversi tranżazzjonijiet ta’ proprjetà immobbli li ma kinux ġew iddikjarati li kienu suġġetti għall-VAT, iżda wara verifika mill-awtoritajiet tat-taxxa kienu ntbagħtu avviżi tal-VAT, li taw lok għal tilwima bejn ir-rikorrenti u l-awtorità tat-taxxa nazzjonali ( 45 ).

69.

Fis-sentenza tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, minkejja l-fatt li l-awtoritajiet tat-taxxa nazzjonali ma kinux issuġġettaw tranżazzjonijiet ta’ proprjetà immobbli għall-VAT b’mod sistematiku, dan ma kienx bħala prinċipju jagħti lir-rikorrenti garanziji preċiżi fis-sens tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar in-nuqqas ta’ applikazzjoni tal-VAT għat-tranżazzjonijiet ta’ proprjetà immobbli inkwistjoni. Minħabba l-iskala ta’ dawn it-tranżazzjonijiet, li kienu jinvolvu l-kostruzzjoni ta’ erba’ binjiet b’total ta’ iktar minn 130 appartament, operatur ekonomiku prudenti u avżat ma setax raġonevolment jikkonkludi li tali tranżazzjoni ma kinitx ser tkun suġġetta għall-VAT mingħajr ma jkun irċieva, jew għall-inqas talab, garanziji espressi f’dak is-sens mingħand l-awtoritajiet tat-taxxa kompetenti ( 46 ).

70.

Madankollu, ma hemm ebda kwistjoni ta’ ksur ta’ aspettattivi leġittimi fil-kawża prinċipali. Tabilħaqq, l-osservazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Salomie u Oltean fir-rigward ta’ operaturi ekonomiċi prudenti u avżati għandhom pjuttost jitqiesu bħala li jsostnu l-pożizzjoni tal-Gvern Rumen u tal-Kummissjoni milli tar-rikorrent.

71.

Id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Salomie u Oltean kienet tirrigwarda wkoll il-kwistjoni dwar jekk id-Direttiva tal-VAT kinitx teskludi regoli nazzjonali li kienu jiċħdu d-dritt għal tnaqqis “għas-sempliċi raġuni” li l-persuna taxxabbli ma kinitx ġiet identifikata għall-finijiet tal-VAT meta kienet għamlet it-tranżazzjonijiet rilevanti. Madankollu, l-identifikazzjoni għall-finijiet tal-VAT ma hijiex element rilevanti fil-kawża prinċipali ( 47 ).

72.

Bl-istess mod, Reisdorf ( 48 ) tista’ tiġi distinta mill-fatti fil-kawża prinċipali.

73.

F’dik il-kawża, il-persuna taxxabbli ma kinitx ingħatat id-dritt għal tnaqqis minħabba li kienet ippreżentat kopji ta’ diversi fatturi, iżda mhux l-oriġinali ( 49 ). Konsegwentement, il-kawża kienet tirrigwarda l-kwistjoni dwar jekk ir-rekwiżit li tinżamm fattura għall-finijiet tal-eżerċizzju tad-dritt għal tnaqqis, dak iż-żmien stabbilit fl-Artikolu 18(1)(a) tas-Sitt Direttiva tal-Kunsill 77/388/KEE tas‑17 ta’ Mejju 1977 fuq l-armonizzazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri dwar taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ – Sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud: bażi uniformi ta’ stima ( 50 ) jippermettix lill-Istat Membru jqis bħala fattura mhux biss l-oriġinali, iżda wkoll dokumenti oħra bħal kopji, idduplikati jew fotokopji, u jekk persuna taxxabbli li ma għadx għandha l-fattura oriġinali tistax titħalla tipproduċi prova tad-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input b’mezzi oħra.

74.

Konsegwentement, is-sentenza Reisdorf issostni l-pożizzjoni li persuni taxxabbli li ma għadx għandhom fatturi jistgħu jipproduċu “provi konvinċenti oħra” li t-tranżazzjoni li għaliha jkun intalab tnaqqis fil-fatt tkun seħħet ( 51 ). Hija ma tikkonċernax ir-rwol ta’ perizji f’dan il-proċess.

75.

Fir-rigward tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar nuqqas ta’ osservanza tar-rekwiżiti formali li għandhom x’jaqsmu mal-fatturazzjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonfermat id-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input f’ċirkustanzi li fihom il-fattura jkollha diversi irregolaritajiet. Madankollu, jidher li l-ġurisprudenza f’dan il-kuntest ma indirizzatx direttament l-assenza ta’ kwalunkwe fattura ( 52 ) jew ta’ kwalunkwe dokument ieħor ta’ sostenn.

76.

Pereżempju, is-sentenza Uszodaépítő ( 53 ) kienet dwar tibdil fil-kontenut tal-fatturi u l-preżentazzjoni ta’ dikjarazzjoni supplimentari. Is-sentenza Polski Trawertyn ( 54 ) kienet dwar fattura magħmula qabel ir-reġistrazzjoni u l-identifikazzjoni ta’ kumpannija għall-finijiet tal-VAT, li kienet inħarġet f’isem l-imsieħba futuri ta’ dik il-kumpannija. Is-sentenza Idexx Laboratories Italia ( 55 ) indirizzat sitwazzjoni li fiha l-persuna taxxabbli kienet naqset milli iddaħħal fir-reġistru tal-VAT ċerti fatturi fil-kuntest ta’ proċedura ta’ awtolikwidazzjoni ( 56 ). Is-sentenza Senatex kienet dwar korrezzjoni ta’ fattura ( 57 ).

77.

Fil-konklużjonijiet tiegħu fil-kawża Vámos ( 58 ) l-Avukat Ġenerali Wahl irrimarka li “[f]il-kawżi fejn il-Qorti tal-Ġustizzja rrifjutat li tadotta metodu formalistiku, l-għan kien li jkun żgurat li, minkejja żball proċedurali żgħir magħmul mill-persuna taxxabbli, tranżazzjonijiet xorta waħda jiġu ntaxxati skont il-karatteristiċi oġġettivi tagħhom. L-Istati Membri ma jistgħux jippenalizzaw nuqqas ta’ konformità stretta ma’ rekwiżiti formali b’mod li jkun hemm riskju li n-newtralità tas-sistema tiġi mminata, pereżempju billi impriżi kompetituri jiġu ttrattati b’mod differenti, jew li dispożizzjonijiet ewlenin tad-Direttiva tal-VAT jisfaw ineffettivi” ( 59 ).

78.

Nenfasizza wkoll li, skont l-Artikolu 242 tad-Direttiva tal-VAT, kull persuna taxxabbli għandha żżomm kontijiet dettaljati biżżejjed sabiex tiġi applikata l-VAT u sabiex l-applikazzjoni tagħha tiġi vverifikata mill-awtoritajiet tat-taxxa. L-Artikolu 244 ta’ din id-direttiva jitlob li persuni taxxabbli jiżguraw li kopji tal-fatturi maħruġa u riċevuti minnhom jinżammu merfugħa. Skont l-Artikolu 250(1) tal-istess direttiva, persuni taxxabbli għandhom jippreżentaw dikjarazzjoni tal-VAT li fiha jkun hemm l-informazzjoni kollha meħtieġa sabiex tiġi kkalkolata t-taxxa dovuta lill-Istat ( 60 ).

79.

Tabilħaqq, huwa stabbilit fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li l-Istati Membri ma humiex preklużi milli jittrattaw in-nuqqas li jinżammu kontijiet bħala evażjoni tat-taxxa ( 61 ).

80.

Fil-kawża prinċipali, il-ksur ta’ rekwiżit formali, iż-żamma ta’ fatturi, wassal sabiex jiġi miċħud id-dritt għal tnaqqis peress li dan il-ksur effettivament jipprekludi l-produzzjoni ta’ prova konklużiva li r-rekwiżiti sostantivi ġew issodisfatti ( 62 ). Hemm nuqqas ta’ informazzjoni meħtieġa sabiex jiġi stabbilit li r-rekwiżiti sostantivi ġew issodisfatti, iktar milli nuqqas ta’ osservanza ta’ rekwiżit formali ( 63 ). Jew kif osserva reċentement Avukat Ġenerali, ikun “perfettament loġiku li jiġi rrifjutat il-benefiċċju tad-dritt għal tnaqqis jekk il-ksur ta’ dawn ir-rekwiżiti jkun tant gravi li jirrendi l-kontroll tal-osservanza tal-kundizzjonijiet sostantivi tad-dritt għal tnaqqis impossibbli jew eċċessivament diffiċli” ( 64 ).

81.

Għalhekk, il-kawża prinċipali tirrifletti waħda miż-żewġ eċċezzjonijiet għall-prevalenza tas-sustanza fuq il-forma, filwaqt li l-oħra hija l-parteċipazzjoni fl-evażjoni tat-taxxa ( 65 ).

82.

Għalhekk, filwaqt li ma jistax jiġi eskluż li jistgħu jinqalgħu ċirkustanzi li fihom il-kundizzjonijiet sostantivi għat-tnaqqis tat-taxxa tal-input jistgħu jiġu aċċertati b’riferiment għal perizji fl-assenza ta’ fatturi, liema kwistjoni għandha tiġi evalwata mill-qorti tar-rinviju ( 66 ), fil-fehma tiegħi tali ċirkustanzi ma jirriżultawx fil-kawża prinċipali.

83.

Il-ġurisprudenza ssostni l-argumenti magħmula mill-Gvern Rumen u mill-Kummissjoni fis-sens li n-nuqqas ta’ diliġenza minima min-naħa tar-rikorrent li jżomm il-fatturi rilevanti fir-rigward tat-tnaqqis tat-taxxa tal-input huwa fattur li għandu jittieħed inkunsiderazzjoni ( 67 ). Dan jgħodd ukoll fir-rigward ta’ dewmien, meta l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-Istati Membri huma intitolati jimponu limitazzjonijiet raġonevoli ratione temporis fuq id-dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input fl-interessi taċ-ċertezza legali ( 68 ). Il-fatti fil-kawża prinċipali huma distinti minn dawk tad-deċiżjoni reċenti tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Volkswagen ( 69 ) abbażi ta’ diversi raġunijiet, u b’mod partikolari minħabba l-fatt li ma kienx hemm nuqqas ta’ diliġenza min-naħa tar-rikorrenti f’dik il-kawża u ma kienx hemm dubju li r-rikorrenti kellha dritt għal tnaqqis tat-taxxa tal-input, fejn is-somma kienet kwantifikabbli permezz ta’ fatturazzjoni tardiva ( 70 ). Bl-istess mod, kien ġie deċiż fis-sentenza Biosafe ( 71 ) li t-taxxa tal-input setgħet titnaqqas minħabba li kien oġġettivament impossibbli li l-persuna taxxabbli teżerċita d-dritt tagħha għal tnaqqis qabel ma kien sar aġġustament tal-VAT minn persuna taxxabbli oħra fil-katina tal-provvista.

84.

Fuq kollox, ma hemm xejn fil-proċess ippreżentat quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja li jissuġġerixxi li, fid-dawl tal-fatt li għaddew għaxar snin u li ma hemmx fatturi jew dokumenti ekwivalenti li jistgħu jintużaw, perizja tkun tista’ tirreġistra mill-ġdid b’mod preċiż kull tranżazzjoni rilevanti li fir-rigward tagħha qiegħed jintalab tnaqqis tat-taxxa tal-input.

85.

Għalhekk, fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, il-prinċipju ta’ newtralità fiskali ma jistax jiġi invokat b’mod leġittimu minn persuna taxxabbli li jkollha l-ħsieb tqiegħed f’riskju t-tħaddim tas-sistema komuni tal-VAT minħabba nuqqas li jinżammu d-dokumenti meħtieġa skont id-Direttiva tal-VAT għal perijodu twil ta’ żmien ( 72 ).

86.

Għalhekk, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha tirrispondi għad-domandi preliminari magħmula mill-Curtea de Apel Alba Iulia (il-Qorti tal-Appell ta’ Alba Iulia, ir-Rumanija) kif ġej:

“Fid-dawl tal-fatti fil-kawża prinċipali, l-Artikoli 167, 168, 178 u 226 tad-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud, għandhom jiġu interpretati fis-sens li persuna taxxabbli li ma tkunx żammet fatturi li jattestaw id-dritt tagħha li tnaqqas it-taxxa fuq il-valur miżjud fir-rigward tal-kunsinna ta’ oġġetti jew tal-provvista ta’ servizzi ma tistax tipproduċi prova ta’ dawn it-tranżazzjonijiet abbażi ta’ rapport redatt minn esperti maħtura mill-qorti tar-rinviju sabiex issir stima tal-valur tal-materjali ta’ kostruzzjoni u tal-ħaddiema neċessarji għall-kostruzzjoni tal-bini, peress li jkun għadda perijodu kunsiderevoli ta’ żmien minn meta l-bini ġdid inkwistjoni kien is-suġġett ta’ tranżazzjonijiet taxxabbli.”