1.

Il-politika agrikola komuni (PAK) u l-politika Ewropea tal‑kompetizzjoni, li jikkostitwixxu pilastri tal-integrazzjoni Ewropea, jistgħu, prima facie, jidhru li diffiċilment huma rikonċiljabbli. Filwaqt li l‑ewwel waħda, intiża sabiex tirrimedja n-nuqqasijiet tas-swieq agrikoli, fil-bidu kienet twassal għal intervent pubbliku sinjifikattiv, b’mod partikolari bl-introduzzjoni ta’ sistemi ta’ kwoti ta’ produzzjoni u ta’ għajnuna lill-produtturi, it-tieni tistrieħ, għall-kuntrarju, fuq l-idea li l‑liberalizzazzjoni tas-swieq hija l-aħjar garanzija ta’ effikaċja ekonomika u, fl-aħħar mill-aħħar, tal-benesseri tal-konsumaturi. Dawn id‑diffikultajiet ta’ rikonċiljazzjoni, enfasizzati mid-duttrina u li l‑Qorti tal-Ġustizzja diġà kellha l-okkażjoni li teżaminahom, jirrikjedu definizzjoni preċiża tal-portata tad-“deroga agrikola” stabbilita mit‑Trattati, kif speċifikata mid-dritt sekondarju. Din hija l-kwistjoni ċentrali f’din il-kawża.

2.

Din it-talba għal deċiżjoni preliminari tressqet fil-kuntest ta’ appell ta’ kassazzjoni ppreżentat mill-President tal-Autorité de la concurrence (awtorità tal‑kompetizzjoni, Franza) mis-sentenza tal-15 ta’ Mejju 2014 tal-Cour d’appel de Paris (qorti tal‑appell ta’ Pariġi, Franza) li biddlet id-Deċiżjoni Nru 12‑D‑08 tas‑6 ta’ Marzu 2012 dwar il-prattiki implementati fis-settur tal‑produzzjoni u tal-kummerċjalizzazzjoni tal-indivja (iktar ’il quddiem id-“deċiżjoni kkontestata”) tal-awtorità tal‑kompetizzjoni. Permezz ta’ din id-deċiżjoni, din l-awtorità, abbażi, b’mod partikolari, tal‑Artikolu 101(1) TFUE, ikkonstatat li kien hemm akkordju kumpless u kontinwu fuq perijodu ta’ 14-il sena fis‑suq Franċiż tal-indivja u imponiet sanzjoni ta’ kważi EUR 4 miljuni.

3.

Il-Qorti tal-Ġustizzja għalhekk hija mitluba tagħti kjarifiki, mistennija ferm ( 2 ) u li, minbarra l-importanza tagħhom bħala prinċipju, għandhom interess prattiku kbir ( 3 ), dwar ir-relazzjoni bejn il‑leġiżlazzjoni Ewropea fis-settur tal-PAK u l-applikazzjoni tad-dritt Ewropew tal-kompetizzjoni. Tqum b’mod iktar partikolari l‑kwistjoni dwar jekk, minbarra l-eżistenza ta’ derogi ġenerali għall‑applikazzjoni tar-regoli Ewropej tal-kompetizzjoni espressament previsti bir-regolamenti dwar l-organizzazzjoni komuni tas-swieq (iktar ’il quddiem l-“OKS”) – derogi li l-applikazzjoni tagħhom ma hijiex direttament ikkunsidrata f’din il-kawża – għandhomx jiġu rrikonoxxuti “derogi speċifiċi” li jirriżultaw impliċitament mir-responsabbiltajiet fdati, skont il-leġiżlazzjoni Ewropea adottata abbażi tal-Artikolu 42 TFUE, lill‑organizzazzjonijiet ta’ produtturi (iktar ’il quddiem l-“OP”) u lill-assoċjazzjonijiet ta’ organizzazzjonijiet ta’ produtturi (iktar ’il quddiem l-“AOP”).

4.

Din il-kwistjoni titlob, fl-opinjoni tiegħi, risposta kkwalifikata. Ċertament, kif nipproponi li nispjega fl-argumenti li ġejjin, ir‑responsabbiltajiet mogħtija lill-atturi ewlenin tal-OKS, jiġifieri l-OP u l‑AOP, neċessarjament jimplikaw li ċerti prattiki miftehma fi ħdan dawn l-entitajiet, li ma humiex koperti bid-derogi leġiżlattivi ġenerali, jistgħu jevitaw il-projbizzjoni tal-akkordji antikompetittivi stabbilita bl‑Artikolu 101(1) TFUE.

5.

Din l-esklużjoni fundamentalment hija bbażata fuq is‑supremazija tal-PAK, stabbilita bis-sentenza Maizena vs Il‑Kunsill ( 4 ) u li ġiet ikkonfermata mill-ġdid fil-ġurisprudenza iktar reċenti, fuq il-politika tal-kompetizzjoni. Xorta jibqa’ l-fatt li, ħlief jekk ma jiġix osservat ir-rekwiżit li l-każijiet ta’ esklużjoni mill-applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni għandhom jiġi interpretati b’mod strett, aġir kollużiv, bħal dak li jwassal għall-iffissar orizzontali tal-prezzijiet, ma jistax jevita il‑projbizzjoni minħabba s-sempliċi fatt li b’xi mod, huma intiżi għat‑twettiq tar-responsabbiltajiet mogħtija lill-OP u lill-AOP, b’mod partikolari l-għan ta’ “stabbilizzazzjoni ta’ prezzijiet” fil-kuntest tal-OKS. F’dan il-kuntest għandhom jiġu ddefiniti l-prattiki ta’ dawn l‑entitajiet li jaqgħu neċessarjament taħt dawn ir-responsabbiltajiet u dawk li, għall-kuntrarju, qabelxejn ma jistgħux jevitaw l-applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni.

6.

L-Artikolu 42 TFUE jipprevedi li r-regoli tal-kompetizzjoni tal‑Unjoni għandhom japplikaw għall-produzzjoni u għall‑kummerċ ta’ prodotti agrikoli biss sa fejn jiġi stabbilit mid-dritt sekondarju u fid-dawl tal‑għanijiet tal-PAK imsemmija fl-Artikolu 39 TFUE.

7.

F’dak li jirrigwarda, b’mod partikolari, is-settur tal-frott u l-ħaxix, id-dispożizzjonijiet tad-dritt sekondarju li jirregolaw l-applikazzjoni tar‑regoli tal-kompetizzjoni għall-produzzjoni u għall-kummerċ ta’ prodotti agrikoli ġew adottati mil-leġiżlatur tal-Unjoni fil-kuntest tar‑Regolament Nru 26 ( 5 ) li ġie ssostitwit bir-Regolament (KE) Nru 1184/2006 ( 6 ) u l‑Artikoli 175 sa 182, tal-Parti IV intitolata “Regoli ta’ kompetizzjoni” tar‑Regolament (KE) Nru 1234/2007 ( 7 ).

8.

Fir-rigward b’mod iktar partikolari tal-OKS fis-settur tal-frott u ħaxix, dispożizzjonijiet addizzjonali jinsabu fl-Artikolu 20 tar‑Regolament (KE) Nru 2200/96 ( 8 ) li ġew issostitwiti b’mod partikolari bl‑Artikolu 22 tar-Regolament (KE) Nru 1182/2007 ( 9 ) u sussegwentement bl‑Artikolu 176a tar-Regolament Nru 1234/2007.

9.

L-Artikolu 1 tar-Regolament Nru 26 jipprevedi:

“Mid-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament, l-Artikoli 85 sa 90 tat-Trattat u d-dispożizzjonijiet magħmula għall-implimentazzjoni tagħhom għandhom, bla ħsara għall-Artikolu 2 ta’ hawn taħt, japplikaw għall‑ftehim, għad-deċiżjonijiet u għall-prattiki kollha miftiehma li għalihom hemm referenza fl-Artikoli 85(1) u 86 tat-Trattat li għandhom x’jaqsmu mal-produzzjoni jew il-kummerċ tal-prodotti mniżżla fil-lista fl-Anness II tat-Trattat.”

10.

Din id-dispożizzjoni ġiet essenzjalment riprodotta fl-Artikolu 1a tar-Regolament Nru 1184/2006 u sussegwentement fl-Artikolu 175 tar‑Regolament Nru 1234/2007.

11.

L-Artikolu 2 tar-Regolament Nru 26 jipprevedi dan li ġej:

“1.   L-Artikolu 85(1) tat-Trattat ma għandux japplika għal dak il‑ftehim, deċiżjonijiet u prattiki li għalihom hemm referenza fl-Artikolu preċedenti li jifformaw parti integrali minn organizzazzjoni tas-suq nazzjonali jew li huma meħtieġa għall-kisba tal-miri ddikjarati fl‑Artikolu 39 tat-Trattat. B’mod partikolari, dan m’għandux japplika għall-ftehim, għad-deċiżjonijiet u għall-prattiki tal-bdiewa, l‑assoċjazzjonijiet tal-bdiewa, jew l-assoċjazzjonijiet ta’ dawn l‑assoċjazzjonijiet li jappartjienu għal Stat Membru wieħed u li jirrigwardaw il-produzzjoni jew il-kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti agrikoli jew l-użu ta’ faċilitajiet konġunti għall-ħażna, għat-trattament jew għall‑ipproċessar ta’ prodotti agrikoli, u li dwarhom ma hemm l-ebda obbligu li jintalbu prezzijiet identiċi, għajr jekk il-Kummissjoni ssib illi l-kompetizzjoni hija b’hekk eskluża jew li l-miri ta’ l-Artikolu 39 tat‑Trattat huma mhedda.

2.   Wara li tikkonsulta lill-Istati Membri u tisma’ lill-impriżi jew lill‑assoċjazzjonijiet ta’ l-impriżi konċernati u lil kull persuna naturali jew legali oħra li tikkonsidra xierqa, il-Kummissjoni għandu jkollha l‑kompetenza esklussiva, suġġetta għar-reviżjoni mill-Qorti tal-Ġustizzja, li tistabilixxi, permezz ta’ deċiżjoni li għandha tiġi ppubblikata, liema ftehim, deċiżjonijiet jew prattiki jissodisfaw il‑kondizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 1.

3.   Il-Kummissjoni għandha timpenja ruħha li tistabilixxi dan jew fuq l-inizjattiva tagħha jew fuq it-talba ta’ awtorità kompetenti ta’ Stat Membru jew ta’ impriża jew ta’ assoċjazzjoni ta’ impriżi interessati.

4.   Il-pubblikazzjoni għandha tiddikjara l-ismijiet tal-partijiet u l‑kontenut prinċipali tad-deċiżjoni; għandha tieħu kont ta’ l-interess leġittimu ta’ l-impriżi fil-protezzjoni tas-sigrieti kummerċjali tagħhom.”

12.

Din id-dispożizzjoni essenzjalment hija riprodotta fl-Artikolu 2 tar-Regolament Nru 1184/2006 u sussegwentement fl-Artikolu 176 tar‑Regolament Nru 1234/2007.

13.

L-Artikolu 11(1) ta’ dan ir-regolament jipprevedi dan li ġej:

“Għall-iskopijiet ta’ dan ir-Regolament, ‘organizzazzjoni ta’ produtturi’ tfisser kull entità legali:

14.

L-Artikolu 20(1) sa (3) tal-istess regolament jaqra kif ġej:

“1.   Minkejja l-Artikolu 1 tar-Regolament Nru 26, l-Artikolu 85(1) tat‑Trattat m’għandux japplika għall-ftehim, id-deċiżjonijiet u l-prattiċi konċertati ta’ organizzazzjonijiet bejn il-fergħat irrikonoxxuti maħsuba biex jimplimentaw il-miżuri msemmija fl-Artikolu 19(1)(ċ).

2.   Il-paragrafu 1 għandu japplika biss sakemm:

– il-ftehim, id-deċiżjonijiet u l-prattiċi kkonċertati jkunu ġew innotifikati lill-Kummissjoni, u li

– fi żmien xahrejn minn meta tirċievi d-dettalji kollha meħtieġa l‑Kummissjoni ma tkunx sabet li l-ftehim, deċiżjonijiet jew il-prattiċi kkonċertati jkunu inkompatibbli mar-regoli tal-Komunità.

Il-ftehim, id-deċiżjonijiet u l-prattiċi kkonċertati ma jistgħux jiġu implimentati qabel ma l-perjodu indikat fit-tieni inċiż ta’ l-ewwel subparagrafu jkun skada.

3.   Il-Ftehim, id-deċiżjonijiet u l-prattiċi kkonċertati li:

15.

L-Artikolu 23(1) tar-Regolament Nru 2200/96 jaqra kif ġej:

“Organizzazzjonijiet ta’ produtturi u l-assoċjazzjonijiet tagħhom jistgħu jagħżlu li ma jqiegħdux għall-bejgħ prodotti elenkati fl-Artikolu 1(2) kontribwiti mill-membri tagħhom, kemm fi kwantitajiet u kemm għal perjodi li jikkunsidraw xierqa.”

16.

L-Artikolu 3(1) tar-Regolament Nru 1182/2007 huwa essenzjalment analogu għall-Artikolu 11(1) tar-Regolament Nru 2200/96.

17.

L-ewwel paragrafu tal-Artikolu 122 tar-Regolament Nru 1234/2007, fil-verżjoni tiegħu li tirriżulta mir-Regolament (KE) Nru 361/2008 ( 10 ), kien jipprevedi:

“L-Istati Membri għandhom jirrikonoxxu organizzazzjonijiet ta’ produtturi, li:

[…]”

18.

L-Artikolu 175 ta’ dan ir-regolament, kif emendat bir-Regolament (KE) Nru 491/2009 ( 11 ), kien jaqra kif ġej:

“Ħlief kif previst mod ieħor f’dan ir-Regolament, l-Artikoli 81 sa 86 tat‑Trattat u d-dispożizzjonijiet implimentattivi tagħhom għandhom, soġġett għall-Artikoli 176 sa 177 ta’ dan ir-Regolament, japplikaw għall-ftehimiet, id-deċiżjonijiet u l-prattiki kollha msemmijin fl-Artikoli 81(1) u 82 tat-Trattat li għandhom x’jaqsmu mal-produzzjoni jew il-kummerċ tal-prodotti koperti minn dan ir-Regolament.”

19.

L-Artikolu 176 tal-imsemmi regolament kien jaqra kif ġej:

“1.   L-Artikolu 81(1) tat-Trattat ma għandux japplika għall-ftehim, deċiżjonijiet u prattika msemmija fl-Artikolu 175 ta’ dan ir-Regolament li huma parti integrali minn organizzazzjoni tas-suq nazzjonali jew li huma meħtieġa għall-kisba ta’ l-objettivi stabbiliti fl-Artikolu 33 tat‑Trattat.

B’mod partikolari, l-Artikolu 81(1) tat-Trattat m’għandux japplika għal ftehim, deċiżjonijiet u prattika tal-bdiewa, l-assoċjazzjonijiet tal-bdiewa, jew l-assoċjazzjonijiet ta’ tali assoċjazzjonijiet li jappartjenu għal Stat Membru wieħed u li jirrigwardaw il-produzzjoni jew il‑kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti agrikoli jew l-użu ta’ faċilitajiet konġunti għall-ħażna, trattament jew ipproċessar ta’ prodotti agrikoli, u li skondhom ma hemm l-ebda obbligu li jintalbu prezzijiet identiċi, għajr jekk il-Kummissjoni ssib illi l‑kompetizzjoni hija b’hekk eskluża jew li l-objettivi ta’ l-Artikolu 33 tat‑Trattat huma mhedda.

2.   Wara li tikkonsulta lill-Istati Membri u tisma’ lill-impriżi jew lill‑assoċjazzjonijiet ta’ l-impriżi kkonċernati u lil kull persuna fiżika jew ġuridika oħra li tikkonsidra xierqa, il-Kummissjoni għandu jkollha l‑kompetenza esklussiva, suġġetta għar-reviżjoni mill-Qorti tal-Ġustizzja, li tistabbilixxi, permezz ta’ deċiżjoni li għandha tiġi ppubblikata, liema ftehim, deċiżjonijiet jew prattika jissodisfaw il‑kondizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 1.

Il-Kummissjoni għandha timpenja ruħha li tistabilixxi dan jew fuq l‑inizjattiva tagħha stess jew fuq it-talba ta’ awtorità kompetenti ta’ Stat Membru jew ta’ impriża jew assoċjazzjoni ta’ impriżi interessati.

3.   Il-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni msemmija fl-ewwel subparagrafu tal-paragrafu 2 għandha tagħti l-ismijiet tal-partijiet u l-kontenut prinċipali tad-deċiżjoni. Għandha tqis l-interess leġittimu ta’ l-impriżi fil‑protezzjoni tas-sigrieti kummerċjali tagħhom.”

20.

L-Artikolu 176a ta’ dan l-istess regolament kien jipprevedi:

“1.   L-Artikolu 81(1) tat-Trattat m’għandux japplika għall-ftehim, deċiżjonijiet u prattika miftiehma ta’ organizzazzjonijiet interprofessjonali bil-għan li jwettqu l-attivitajiet li jissemmew fl‑Artikolu 123(3)(c) ta’ dan ir-Regolament.

2.   Il-paragrafu 1 għandu japplika biss sakemm:

3.   Il-ftehim, id-deċiżjonijiet u l-prattika miftiehma ma jistgħux jidħlu b’effett qabel ma jgħaddi l-perijodu msemmi fil-paragrafu 2(b).

4.   Il-ftehim, id-deċiżjonijiet u l-prattika miftiehma li ġejjin, ikun xi jkun il-każ, għandhom jiġu ddikjarati inkompatibbli mar-regoli Komunitarji:

5.   Jekk, wara l-iskadenza tal-perijodu ta’ xahrejn li jissemma fil‑paragrafu 2(b), il-Kummissjoni ssib li l-kondizzjonijiet biex jiġi applikat il-paragrafu 1 ma ġewx sodisfatti, għandha tadotta Deċiżjoni li tiddikjara li l-Artikolu 81(1) tat-Trattat japplika għall-ftehim, għad‑deċiżjoni jew għall-prattika miftiehma in kwistjoni.”

21.

L-Artikolu L.420‑1 tal-Code de commerce (kodiċi tal-kummerċ) jipprovdi:

“L-azzjonijiet miftiehma, il-ftehimiet, l-akkordji espressi jew taċiti jew il-koalizzjonijiet għandhom ikunu pprojbiti anki jekk jitwettqu direttament jew indirettament minn kumpannija tal-grupp stabbilita barra minn Franza, meta jkollhom bħala għan jew jista’ jkollhom bħala effett il-prevenzjoni, ir-restrizzjoni jew id-distorsjoni tal-kompetizzjoni f’suq, b’mod partikolari meta jkunu intiżi li:

22.

Wara operazzjonijiet ta’ spezzjoni u sekwestru li saru mis-servizzi tad-Direction générale de la concurrence, de la consommation et de la répression des fraudes (direttorat ġenerali tal-kompetizzjoni, tal-konsum u tar-repressjoni tal-frodi, Franza) fit-12 ta’ April 2007, il-Ministre chargé de l’Économie (ministru tal‑ekonomija) irrefera lill-Conseil de la concurrence (kunsill tal-kompetizzjoni, li sussegwentement sar l‑awtorità tal-kompetizzjoni), fil-11 ta’ Lulju 2008, prattiki potenzjalment antikompetittivi implementati fis-settur tal-produzzjoni u tal-kummerċjalizzazzjoni tal-indivja.

23.

Permezz tad-deċiżjoni kkontestata, l-awtorità tal-kompetizzjoni ddeċidiet li l-APEF, l-APVE, is-Celfnord, is-Cerafel, il-FCE, il‑FNPE, is-SNE, is-SAS Groupe Perle du Nord u l-OP Cap’Endives, Fraileg, France Endives, Marché de Phalempin, Nord Alliance, Primacoop, Prim’Santerre, Soleil du Nord, Sipema u Valois-Fruits kienu implementaw akkordju kumpless u kontinwu pprojbit mill-Artikolu L.420‑1 tal-kodiċi tal-kummerċ u mill‑Artikolu 101 TFUE fis-suq tal-indivja. Skont l-awtorità tal‑kompetizzjoni, dan l-akkordju kien jikkonsisti fi ftehim dwar il-prezz tal-indivja, permezz ta’ prattiki miftehma differenti, skont iż‑żmien, f’diversi forom – bħat-tqassim ta’ prezz minimu fil-ġimgħa, l-iffissar ta’ rata ċentrali, it-twaqqif ta’ borża għall-kummerċ, l-iffissar ta’ prezz ta’ riżerva u l-użu ħażin tal-mekkaniżmu tal-prezzijiet ta’ rtirar – ta’ kollużjoni fuq il-kwantitajiet ta’ indivja mqiegħda fis-suq u ta’ sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni strateġika li serviet sabiex ġiet stabbilita politika ta’ prezzijiet, u dawn il-prattiki kellhom l-għan li jiffissaw prezz minimu ta’ bejgħ għall-produzzjoni tal-indivja u ppermettew lill-produtturi u lil diversi organizzazzjonijiet professjonali tagħhom iżommu prezzijiet ta’ bejgħ minimi, u dan matul perijodu li beda fix-xahar ta’ Jannar 1998 u li kien għadu għaddej sad-data tad-deċiżjoni kkontestata. Hija għalhekk imponiet fuqhom sanzjonijiet finanzjarji għal ammont totali ta’ EUR 3970590.

24.

Fid-deċiżjoni kkontestata, l-awtorità tal-kompetizzjoni b’mod partikolari warrbet l-argument tal-produtturi li l-ftehimiet inkwistjoni kellhom jitqiesu li kienu neċessarji sabiex jintlaħqu l-għanijiet tal‑PAK, peress li d-derogi previsti fl-Artikolu 2(1) tar-Regolament Nru 1184/2006 u fl-Artikolu 176 tar-Regolament Nru 1234/2007 ma setgħux japplikaw f’dan il-każ. L-awtorità tal-kompetizzjoni kkunsidrat ukoll li l-prattiki kkritikati kienu jmorru “lil hinn mir-responsabbiltajiet leġittimi tal-organizzazzjonijiet professjonali inkwistjoni” u, barra minn hekk, li l-OP u l-AOP kienu jafu, fl-opinjoni tagħha, bin-natura illegali ta’ dawn il-prattiki.

25.

Fis-6 ta’ April 2012, diversi impriżi u korpi ssanzjonati ppreżentaw quddiem il-Cour d’appel de Paris (qorti tal-appell ta’ Pariġi) rikors għal annullament u, sussidjarjament, rikors għal bidla tad-deċiżjoni kkontestata.

26.

Permezz ta’ sentenza tal-15 ta’ Mejju 2014, dik il-qorti biddlet id‑deċiżjoni kkontestata fid-dispożizzjonijiet kollha tagħha u, fuq il‑mertu, iddeċidiet li d-dispożizzjonijiet tal-Artikolu L.420‑1 tal-kodiċi tal-kummerċ u tal-Artikolu 101(1) TFUE kienu ġew interpretati b’mod żbaljat. Il-Cour d’appel de Paris (qorti tal-appell ta’ Pariġi) b’mod partikolari rrilevat li ma kienx stabbilit li t-tqassim ta’ struzzjonijiet ta’ prezzijiet minimi kien, fil‑każijiet kollha, neċessarjament u definittivament ipprojbit, b’tali mod li ma kienx ġie stabbilit mingħajr dubji li l-korpi inkwistjoni kienu eċċedew il-limiti tar-responsabbiltajiet legalment fdati lilhom għall‑istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet.

27.

Il-President tal-awtorità tal-kompetizzjoni ppreżenta appell ta’ kassazzjoni minn din is‑sentenza.

28.

Fil-kuntest ta’ din il-proċedura, il-Kummissjoni Ewropea ppreżentat, skont l-Artikolu 15(3) tar-Regolament Nru 1/2003 osservazzjonijiet quddiem il-Cour de cassation (qorti ta’ kassazzjoni). Hija spjegat li għall‑applikabbiltà tar-regoli Ewropej tal-kompetizzjoni għas-settur agrikolu jeżistu mhux biss derogi ġenerali adottati abbażi tal-Artikolu 2 tar‑Regolamenti Nri 26 u 1184/2006 kif ukoll tal-Artikolu 176 tar‑Regolament Nru 1234/2007, iżda wkoll, skont l-Artikolu 175 ta’ dan l-istess regolament, derogi speċifiċi li jinsabu fid-diversi regolamenti li jirrigwardaw l-OKS u li jinkarigaw lil organizzazzjonijiet, attivi fil‑qasam tal-produzzjoni u tal-kummerċjalizzazzjoni tal-frott u ħaxix, b’ċerti funzjonijiet partikolari li normalment jistgħu jaqgħu taħt il‑projbizzjonijiet tar-regoli tal-kompetizzjoni. Madankollu, hija tikkunsidra li l-aġir prinċipali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jiġifieri l‑mekkaniżmi ta’ prezzijiet minimi miftehma fi ħdan l-AOP prinċipali, ma kienx jifforma parti mill-funzjonijiet speċifiċi previsti mill-OKS u ma jistax jitqies li kien kopert minn dawn id-derogi speċifiċi.

29.

Fis-sentenza tat-8 ta’ Diċembru 2015, il-Cour de cassation (qorti ta’ kassazzjoni) irrilevat li l-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddeċidiet li l-Artikolu 42 TFUE kien jistabbilixxi l-prinċipju ta’ applikabbiltà tar-regoli Ewropej tal-kompetizzjoni fis-settur agrikolu u li ż-żamma ta’ kompetizzjoni effettiva fis-swieq tal-prodotti agrikoli kienet tifforma parti mill-għanijiet tal-politika komuni tal-kompetizzjoni ( 12 ), filwaqt li kkunsidrat li, anki f’dak li jirrigwarda r-regoli tat-Trattat fil‑qasam tal-kompetizzjoni, l-Artikolu 42 TFUE kien jistabbilixxi li l‑għanijiet tal-PAK jipprevalu fuq dawk tal-politika fil-qasam tal‑kompetizzjoni ( 13 ).

30.

Madankollu, hija tikkunsidra li l-Qorti tal-Ġustizzja għadha ma ddeċidietx dwar l-eżistenza tad-“derogi speċifiċi” imsemmija mill‑Kummissjoni u lanqas spjegat, fejn ikun il-każ, ir-relazzjoni tagħhom mad-“derogi ġenerali” imsemmija fir-regolamenti dwar l‑applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni fis-settur agrikolu. Hija indikat ukoll li l-Qorti tal-Ġustizzja lanqas ma ddeċidiet dwar il‑limitazzjonijiet tar-responsabbiltajiet fdati lill-OP u lill-AOP permezz tar-regolamenti li jirrigwardaw l-OKS fis-settur tal-frott u ħaxix (Regolamenti Nri 2200/96, 1182/2007 u 1234/2007).

31.

Għaldaqstant, il-Qorti ta’ Kassazzjoni ddeċidiet li tissospendi l‑proċeduri u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari segwenti:

32.

Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub mill-President tal-awtorità tal-kompetizzjoni, mill-Association Comité économique régional agricole fruits et légumes de Bretagne (Cerafel), mill-Comité économique fruits et légumes du Nord de la France (Celfnord), mill-Association des producteurs d’endives de France (APEF), mis- Section nationale de l’endive (SNE) u mill-Fédération du commerce de l’endive (FCE), flimkien, mill-kumpanniji Fraileg u Prim’Santerre, flimkien, mill-kumpanniji France Endive, Cambrésis Artois-Picardie endives (CAP’Endives), Marché de Phalempin, Primacoop, Coopérative agricole du marais audomarois (Sipema) u Groupe Perle du Nord, flimkien, mill-Gvern Spanjol, mill-Gvern Franċiż u mill-Gvern Taljan, kif ukoll mill-Kummissjoni.

33.

Saret seduta fil-31 ta’ Jannar 2017, li fiha pparteċipaw il-President tal-awtorità tal-kompetizzjoni, Cerafel, Celfnord, l-APEF, is-SNE, il-FCE, il-kumpanniji Fraileg u Prim’Santerre, il-kumpanniji France Endive, CAP’Endives, Marché de Phalempin, Primacoop, Sipema u Groupe Perle du Nord, il-Gvern Franċiż u l-Gvern Spanjol, kif ukoll il-Kummissjoni.

34.

L-eżami ta’ din it-talba għal deċiżjoni preliminari jitlob li jitfakkru, qabelxejn, il-prinċipji ġenerali li jirregolow ir-relazzjoni bejn ir-regoli tal-kompetizzjoni u r-regoli tal-PAK.

35.

Abbażi tal-konstatazzjoni li l-għanijiet li għandhom jiġu segwiti mill-PAK ma humiex neċessarjament dawk li tfittex li tippromwovi l‑politika tal-kompetizzjoni u li, għalhekk jista’ jkun hemm kunflitt fl‑implementazzjoni ta’ dawn il-politiki ( 14 ), l-Artikolu 42 TFUE, li l‑kliem tiegħu essenzjalment jikkorrispondi għall-Artikolu 36 tat-Trattat KE, filwaqt li jistabbilixxi s-supremazija tal-PAK fuq l-għanijiet tat‑Trattat fil-qasam tal-kompetizzjoni, jistabbilixxi regoli ġenerali ta’ rikonċiljazzjoni.

36.

Dan l-artikolu jipprevedi, fil-fatt, li r-regoli tal-kompetizzjoni għandhom japplikaw għall-produzzjoni u għall-kummerċ ta’ prodotti agrikoli biss sa fejn jiġi stabbilit mid-dritt sekondarju, fid-dawl tal-għanijiet imsemmija fl‑Artikolu 39 TFUE. Din l-aħħar dispożizzjoni tipprevedi, fil‑paragrafu 1 tagħha, l-għanijiet ekonomiċi u soċjali tal-PAK, jiġifieri żieda fil-produttività, garanzija ta’ livell ta’ għejxien xieraq għall‑popolazzjoni agrikola, stabbilizzazzjoni tas-swieq, garanzija tad‑disponibbiltà tal‑provvisti u żamma ta’ prezzijiet raġonevoli fil‑kunsinna tal-prodotti lill-konsumaturi.

37.

Għalhekk huwa fl-aħħar mill-aħħar il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea li għandu d-dover li jiddefinixxi jekk u sa fejn ir-regoli tal-kompetizzjoni tal-Unjoni japplikaw fis-settur agrikolu, għalkemm din l-applikazzjoni ma għandhiex tikkomprometti t-twettiq tal-għanijiet tal-PAK.

38.

Dan seħħ sa mill-1962 bl-adozzjoni tal-Artikolu 1 tar-Regolament Nru 26, li jipprovdi li d-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-kompetizzjoni huma applikabbli għall-ftehimiet, għad-deċiżjonijiet u għall-prattiki li għalihom hemm riferiment fil-lista fl-Anness II tat-Trattat (fosthom il‑frott u l-ħaxix, li magħhom hija elenkata l-indivja). Din id-dispożizzjoni matul iż-żmien ġiet issostitwita b’dispożizzjonijiet identiċi jew simili. Għall-perijodu li għalih tirreferi l-kawża prinċipali, id-dispożizzjonijiet inkwistjoni huma l-Artikoli 1 u 2 tar-Regolament Nru 1184/2006 u l‑Artikoli 175 u 176 tar-Regolament Nru 1234/2007.

39.

Issa, dawn id-dispożizzjonijiet jipprevedu, bħala prinċipju, l‑applikazzjoni tar‑regoli tal-kompetizzjoni. Skont l-Artikolu 2 tar‑Regolament Nru 1184/2006 (dispożizzjoni li essenzjalment hija riprodotta fl-Artikolu 176 tar-Regolament Nru 1234/2007), huma biss il‑ftehimiet, id-deċiżjonijiet u l-prattiki fis-sens tal-Artikolu 101 TFUE dwar il-produzzjoni u l-kummerċ tal-prodotti agrikoli elenkati fl‑Anness I tat-Trattat li jiffurmaw parti integrali minn OKS jew li huma meħtieġa għat-twettiq tal-għanijiet tal-PAK li jistgħu jevitaw l‑applikazzjoni tagħhom. Iktar ’il quddiem nerġa’ nirreferi għad-derogi ġenerali li stabbilixxew dawn id-dispożizzjonijiet applikabbli (jiġifieri l-Artikolu 2(1) tar-Regolament Nru 26 u l-artikoli ekwivalenti li ssostitwewh).

40.

Minn dan jirriżulta li s-settur agrikolu, u b’mod partikolari s-settur tal-OKS, ma għandux jitqies li huwa “żona mingħajr kompetizzjoni” ( 15 ). Il-Qorti tal-Ġustizzja għalhekk iddeċidiet li l‑Artikolu 42 TFUE jistabbilixxi l-prinċipju tal-applikabbiltà tar-regoli tal-kompetizzjoni Ewropej fis-settur agrikolu u li ż-żamma ta’ kompetizzjoni effettiva fis-swieq tal-prodotti agrikoli tifforma parti mill‑għanijiet tal-politika komuni tal-kompetizzjoni ( 16 ).

41.

F’dan ir-rigward, hemm lok li jiġi enfasizzat li l-attività tal‑bdiewa, minkejja li tista’ tippreżenta ċertà partikolarità u tkun is‑suġġett ta’ regolamentazzjoni ddettaljata ferm, hija ta’ natura ekonomika u għalhekk taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni previsti mit-Trattat FUE ( 17 ).

42.

Fid-dawl ta’ dan, u minkejja l-fatt li l-OKS ta’ prodotti agrikoli ma jikkostitwixxux “żoni mingħajr kompetizzjoni”, l-Artikolu 42 TFUE jkompli jistabbilixxi li l-għanijiet tal-PAK jipprevalu fuq dawk tal‑politika fil-qasam tal-kompetizzjoni ( 18 ).

43.

B’hekk, mill-Artikolu 42 TFUE, li jistabbilixxi kemm is‑supremazija tal-PAK fuq il-politika tal-kompetizzjoni kif ukoll il‑possibbiltà tal-Kunsill li jiddeċiedi sa fejn ir-regoli fil-qasam tal‑kompetizzjoni jistgħu japplikaw fis-settur agrikolu, jirriżulta li ċertu aġir tal-atturi tas-swieq agrikoli jista’ qabelxejn jevita r-regoli tal-kompetizzjoni u, b’mod partikolari dawk li jirrigwardaw l-akkordji antikompetittivi. Madankollu, din l-esklużjoni għandha tkun strettament limitata, peress li d-dritt sekondarju, li għalih jirreferi d-dritt primarju, jipprovdi hekk. Għalhekk, fl-aħħar mill-aħħar, dan ifisser li għandu jinstab punt ta’ bilanċ bejn l-għanijiet tal-PAK u l-ħtieġa li tinżamm kompetizzjoni effettiva fis-swieq agrikoli.

44.

Huwa għalhekk fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet li għandha tiġi eżaminata din it-talba għal deċiżjoni preliminari.

45.

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar jekk, lil hinn mid-“derogi ġenerali” previsti mil-leġiżlazzjoni rilevanti, ftehimiet, deċiżjonijiet jew prattiki ta’ OP, ta’ AOP jew ta’ organizzazzjonijiet professjonali, “li jistgħu jiġu kkwalifikati bħala antikompetittivi fir-rigward tal‑Artikolu 101 TFUR[TFUE]”, jistgħux jevitaw il-projbizzjoni tal-akkordji prevista f’dan l-artikolu minħabba s-sempliċi fatt li jistgħu jkunu relatati mar‑responsabbiltajiet mogħtija lil dawn l-organizzazzjonijiet fil‑kuntest tal-OKS.

46.

Wara li nispjega għaliex id-domanda magħmula mill-qorti tar‑rinviju għandha tiġi fformulata mill-ġdid sabiex tidentifika l-każijiet ta’ esklużjoni – u mhux ta’ “derogi” impliċiti – mill-applikazzjoni tar‑regoli tal-kompetizzjoni fis-settur tal-OKS, esklużjoni li hija bbażata primarjament fuq is-supremazija li għandha tingħata lill-PAK, ser nispjega l-kundizzjonijiet li l-aġir ikkritikat għandu jissodisfa sabiex jevita l-applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE.

47.

L-ewwel domanda, kif ifformulata mill-qorti tar-rinviju, hija bbażata fuq il-premessa li l-aġir inkwistjoni huwa, a priori, antikompetittiv.

48.

Issa, tali premessa jidhirli li hija żbaljata.

49.

Fil-fatt, indipendentement mill-eżami tal-miżuri inkwistjoni mill‑perspettiva tal-effetti reali jew potenzjali tagħhom, sabiex ikun jista’ jiġi konkluż li aġir kollużorju għandu għan antikompetittiv, dejjem huwa mitlub li dan għandu jiġi eżaminat fid-dawl tal-kuntest fattwali u ġuridiku tiegħu. Fil-kuntest tal-evalwazzjoni tal-imsemmi kuntest, hemm lok ukoll li tittieħed inkunsiderazzjoni n-natura tal-prodotti jew tas-servizzi affettwati kif ukoll il-kundizzjonijiet reali tal-funzjonament u tal‑istruttura tas-suq jew tas-swieq inkwistjoni ( 19 ).

50.

B’mod partikolari, jekk aġir kollużorju partikolari jseħħ f’ambjent mhux kompetittiv, li jirriżulta b’mod partikolari mill-fatt li dan l-aġir huwa direttament relatat mat-twettiq tar-responsabbiltajiet mogħtija lill‑atturi tal-OKS bis-saħħa tal-leġiżlazzjoni applikabbli, ma tibqax kwistjoni ta’ aġir antikompetittiv, li jista’ jaqa’ taħt l‑Artikolu 101(1) TFUE. Kif spjegat il-Qorti tal-Ġustizzja, l-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni għandhom l-ewwel jikkunsidraw ir-regoli tal-OKS sabiex jevalwaw jekk aġir adottat mill-OP u l-AOP huwiex ta’ natura antikompetittiva jew le ( 20 ).

51.

Fl-opinjoni tiegħi, dawn il-kunsiderazzjonijiet jindikaw li, iktar minn deroga (jew eżenzjoni skont it-terminoloġija użata) mill‑applikazzjoni tad-dritt tal-kompetizzjoni, f’din il-kawża hija kwistjoni ta’ esklużjoni minn din l-applikazzjoni, li tirriżulta mill-ħtieġa li jitwettqu r-responsabbiltajiet mogħtija lill-atturi ewlenin tal-OKS. Fil‑fatt, sa fejn – u biss sa fejn – huwa stabbilit li l-prattiki implementati fil-kuntest ta’ OSK huma, fl-aħħar mill-aħħar, strettament neċessarji għat-twettiq ta’ dawn ir-responsabbiltajiet, l-applikazzjoni tar-regoli fil-qasam tal‑kompetizzjoni, u b’mod partikolari dawk relatati mal-akkordji antikompetittivi, għandha tiġi eskluża mill-ewwel. Kuntrarjament għall‑pożizzjoni mressqa minn ċerti intervenjenti, l-aġir inkwistjoni ma jistax, għalhekk, a priori, jitqies li huwa “antikompetittiv”, għas‑sempliċi raġuni li ma kienx qiegħed jintuża f’żona suġġetta għall‑kompetizzjoni.

52.

Din il-preċiżazzjoni terminoloġika ma hijiex mingħajr importanza. Għall-kuntrarju, hija għandha konsegwenzi sinjifikattivi kemm għall‑metodoloġija tal-eżami tal-miżuri meħuda mill-atturi tal-OKS kif ukoll għall-oneru tal-prova tan-natura potenzjalment antikompetittiva ta’ dawn il-miżuri.

53.

Fil-fatt, huwa stabbilit sew li hija l-awtorità inkarigata mill‑prosekuzzjoni tal-aġir antikompetittiv tal-impriżi li għandha kemm tistabbilixxi li l-miżuri inkwistjoni jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tar‑regoli tal-kompetizzjoni kif ukoll turi li dawn għandhom effetti li jirrestrinġu l-kompetizzjoni.

54.

Issa, jekk nitilqu mill-premessa li l-imsemmija miżuri huma prima facie antikompetittivi, mingħajr eżami ddettaljat ta’ kif ġew żviluppati u implementati, il-possibbiltà għall-entitajiet ekonomiċi inkwistjoni li juru li dan l-aġir huwa relatat mill-qrib mat-twettiq tar-responsabbiltajiet li ġew fdati lilhom fil-kuntest tal-OKS, u għalhekk “żona mingħajr kompetizzjoni”, issir partikolarment diffiċli. F’każ bħal dan, l-entitajiet jistgħu juru biss li l-imsemmija miżuri għandhom ikunu eżentati mill‑applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni, fid-dawl taċ-ċirkustanzi partikolari ta’ kif ġew żviluppati. Dan ifisser li dawn l-entitajiet jintalbu jieħdu azzjoni simili għal dik introdotta sabiex jibbenefikaw minn deroga msejħa “ġenerali” jew inkella għal dik involuta f’talba għal eżenzjoni skont l-Artikolu 101(3) TFUE.

55.

F’dan il-każ, dak li għandu jiġi stabbilit għalhekk ma huwiex jekk l-Artikolu 101(1) TFUE jistax jiġi injorat minkejja li japplika għall-aġir ikkontestat, iżda iktar jekk din id-dispożizzjoni hijiex effettivament applikabbli.

56.

Sabiex ma tiġix iddeterminata minn qabel in-natura antikompetittiva tal-aġir inkwistjoni, il-problema quddiemna hija għalhekk jekk l-applikazzjoni tal-Artikolu 101 TFUE għandhiex tiġi eskluża u mhux jekk hemmx deroga mill-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni.

57.

Fid-dawl ta’ din l-ispjegazzjoni, jidhirli, f’dan il-każ, li fir-realtà l‑kwistjoni hija jekk jistax ikun hemm aġir ta’ impriżi li ma jaqax taħt id‑derogi ta’ natura ġenerali li, fid-dawl tal-importanza tiegħu għall‑funzjonament effettiv ta’ OKS fil-kuntest tal-PAK, jista’ xorta jevita l-applikazzjoni tal‑Artikolu 101 TFUE u, jekk ikun il-każ, liema huma l-kundizzjonijiet li l-prattiki inkwistjoni għandhom jissodisfaw.

58.

Għar-raġunijiet li ser nispjega iktar ’il quddiem, nikkunsidra li din il-mistoqsija għandha tingħata tweġiba fl-affermattiv.

59.

Fir-rigward tad-derogi espressament previsti mil-leġiżlatur tal‑Unjoni, għall-perijodu tal-fatti fil-kawża prinċipali u skont ir‑regolamenti rilevanti ( 21 ), huma previsti tliet każijiet ġenerali ta’ derogi skont ir-regoli fil-qasam tal-akkordji, li għalihom hija meħtieġa deċiżjoni tal-Kummissjoni ( 22 ). Fir-realtà, il-Kummissjoni rarament aċċettat tali derogi ( 23 ) u l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet b’mod konsistenti li dawn għandhom jingħataw interpretazzjoni stretta ( 24 ).

60.

L-ewwel każ ta’ deroga jirrigwarda l-ftehimiet, id-deċiżjonijiet u l-prattiki li huma parti integrali ta’ organizzazzjoni nazzjonali ta’ suq. Il‑portata ta’ din id-deroga llum hija limitata, peress li kważi l-prodotti agrikoli kollha ġew gradwalment koperti b’OKS settorjali, u sussegwentement bir-Regolament Nru 1234/2007 li jistabbilixxi OKS unika ( 25 ).

61.

It-tieni każ ta’ deroga ġenerali jirrigwarda l-każ li fih il‑Kummissjoni wasslet sabiex tikkonstata li ċerti ftehimiet, deċiżjonijiet u prattiki restrittivi huma meħtieġa għat-twettiq tal-għanijiet tal-PAK imsemmija fl-Artikolu 39 TFUE. Din id-deroga hija interpretata b’mod restrittiv mill-Qorti tal-Ġustizzja, inkwantu kien rikjest li l-aġir inkwistjoni għandu jippromwovi t-twettiq ta’ dawn l-għanijiet kollha jew, tal-inqas, li l-imsemmija għanijiet kollha ġew ikkunsidrati ( 26 ).

62.

Finalment, l-aħħar deroga hija relatata mal-ftehimiet, mad-deċiżjonijiet u mal-prattiki restrittivi tal-kompetizzjoni minn bdiewa, assoċjazzjonijiet ta’ bdiewa jew assoċjazzjonijiet ta’ dawn l-assoċjazzjonijiet li jappartjenu lil Stat Membru wieħed, inkwantu, “mingħajr ma jikkunsidraw l-obbligu li jużaw prezz stabbilit”, jikkonċernaw il-produzzjoni jew il-bejgħ ta’ prodotti agrikoli jew l-użu ta’ faċilitajiet komuni ta’ ħażna, ta’ trattament jew ta’ pproċessar ta’ prodotti agrikoli sakemm il-Kummissjoni ma tikkonstatax li b’hekk il-kompetizzjoni ġiet eskluża jew li l-għanijiet tal-PAK tpoġġew f’perikolu ( 27 ).

63.

Kif semmiet il-qorti tar-rinviju, dawn id-derogi ġenerali ma huma bl-ebda mod rilevanti f’dan il-każ ( 28 ) u ma għandix għalfejn nistabbilixxi jekk setgħux, li kieku kien il-każ, jiġu invokati mill-entitajiet inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Fi kwalunkwe każ u kif jirriżulta minn spjegazzjonijiet preċedenti u min-nuqqas ta’ deċiżjoni tal-Kummissjoni f’dan ir-rigward – li, infakkar, kienet mitluba fiż-żmien meta seħħew il-fatti tal-kawża prinċipali –, jidhirli li huwa ċar li l-ebda waħda minn dawn id-derogi ma hija applikabbli f’dan il-każ.

64.

Kif ifformulata mill-ġdid (ara l-punt 57 iktar ’il fuq), l-ewwel domanda titlob, għall-kuntrarju, li jiġi stabbilit jekk esklużjonijiet iktar impliċiti mill-Artikolu 101(1)TFUE ma jistgħux jirriżultaw min‑natura stess tal-PAK u, b’mod iktar partikolari, mir‑responsabbiltajiet speċifiċi mogħtija lill-OP u lill-AOP mid-dritt sekondarju adottat abbażi tal-Artikolu 42 TFUE.

65.

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li huwa stabbilit li l-għanijiet tal-PAK imsemmija fl-Artikolu 39 TFUE jipprevalu fuq l-għanijiet tal‑kompetizzjoni. Għandu jiġi osservat li l-Artikolu 38(2) TFUE jagħti, bħad-dispożizzjonijiet tat-Trattati li ġew qablu, preċedenza lid‑dispożizzjonijiet speċifikament adottati fil-kuntest tal-PAK ( 29 ), mingħajr ma jagħmel distinzjoni skont id-dispożizzjonijiet tar‑regolamenti inkwistjoni. L-Artikolu 40 TFUE, min-naħa tiegħu, jipprevedi li l-OKS, li ġiet stabbilita sabiex jintlaħqu l-għanijiet tal-PAK, “tista’ tikkomprendi l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jinkisbu [dawn] l‑għanijiet […], b’mod partikolari, kontrolli tal-prezzijiet”. Kif iddeċidiet diversi drabi l-Qorti tal-Ġustizzja, dan jimplika li l-awtoritajiet ta’ Stati Membri ma għandhomx jieħdu miżuri li jistgħu jikkawżaw preġudizzju lil OKS. B’mod partikolari, hija ddeċidiet li l-miżuri adottati mill‑awtoritajiet tal-kompetizzjoni ma għandhomx jostakolaw il‑funzjonament tal-mekkaniżmi previsti minn OKS ( 30 ).

66.

B’hekk mis-sistema kif mixtieqa mill-awturi tat‑Trattati jirriżulta li miżura tista’ tevita l-applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni meta l‑imsemmija miżuri huma meħtieġa għall-OP u għall-AOP sabiex jissodisfaw funzjoni waħda jew iktar li ġew fdati lilhom.

67.

Tali konklużjoni hija riflessa fl-Artikolu 175 tar-Regolament Nru 1234/2007, dispożizzjoni li ssostitwixxiet l-Artikolu 1 tar‑Regolament Nru 26 u l-Artikolu 1a tar-Regolament Nru 1184/2006, li jipprevedi li r-regoli tal-kompetizzjoni japplikaw “[ħ]lief kif previst mod ieħor f[l-imsemmi] Regolament”. Dan huwa l-każ b’mod partikolari tar‑regolamenti li jirrigwardaw l-OKS li jinkludu ċerti responsabbiltajiet u ċerti metodi ta’ intervent fis-swieq agrikoli. Dawn ir-regolamenti, fil‑fatt, jagħtu lill-entitajiet attivi fis-settur tal-produzzjoni u tal‑kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti agrikoli, b’mod iktar partikolari l‑OP u l-AOP, ċerti funzjonijiet u responsabbiltajiet speċifiċi li jistgħu jwassluhom sabiex jadottaw ċerti forom ta’ koordinazzjoni.

68.

F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li l-OKS huwa intiż sabiex jirregola l-produzzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti agrikoli kollha tal-Istati Membri. Hija tikkostitwixxi mekkaniżmu essenzjali sabiex jintlaħqu l‑għanijiet tal-PAK imsemmija fit-Trattat u, b’mod partikolari, l‑istabbilizzazzjoni tas-swieq agrikoli u ż-żamma ta’ livell ta’ għejxien xieraq għall-bdiewa.

69.

L-aspett intern tal-OKS jipprovdi b’hekk numru ta’ miżuri intiżi sabiex jittieħdu inkunsiderazzjoni karatteristiċi speċifiċi tas-suq agrikolu, li huwa kkaratterizzat minn konċentrazzjoni dejjem tikber tat-talba u, b’mod parallel, minn frammentazzjoni tal-provvista.

70.

F’kuntest fejn, kif jissemma fil-premessa 7 tar-Regolament Nru 2200/96, “l-iggruppament ta’ provvista […] huwa aktar minn qatt qabel neċessità ekonomika sabiex issaħħaħ il-posizzjoni tal-produtturi fis-suq”, l-OP u sussegwentement l-AOP, fir-regolamenti relatati mal‑OKS tas-settur tal-frott u ħaxix, kienu maħsuba fis-sens li jkun jista’ jkollhom rwol importanti sabiex, b’mod partikolari, jikkonċentraw il-provvista u jistabbilizzaw il-prezzijiet ( 31 ) u għalhekk, bħala atturi ewlenin ta’ din l-OKS. F’dan is-sens, din il-premessa tispjega li l-“[OP] huma l‑elementi bażiċi fl-organizzazzjoni komuni tas-suq, li jassiguraw fil‑livell tagħhom l-operazzjoni deċentralizzata” ( 32 ).

71.

Konsegwentement, meta, fir-regolamenti li jirregolaw l-OKS u r‑regolamenti li jirrigwardaw modalitajiet ta’ applikazzjoni ta’ dawn tal‑aħħar, il-Kunsill jipprevedi għal xi miżuri ta’ ftehim, fl-istess ħin jipprekludi, l-applikazzjoni tar-regoli ta’ kompetizzjoni u, b’mod partikolari, il-projbizzjoni tal-akkordji antikompetittivi tal‑Artikolu 101(1) TFUE.

72.

F’dan il-każ, l-ewwel domanda preliminari titlob li jiġi kkunsidrat ir-rwol mogħti lil dawn l-atturi ewlenin tal-OKS, b’mod partikolari tal-OKS Frott u ħaxix, li huma l-OP u l-AOP bis-saħħa tar-regolamenti rilevanti.

73.

Fir-rigward tal-OP ( 33 ), dawn jissodisfaw il-ħtieġa imperattiva li tissaħħaħ il-pożizzjoni tal-produtturi tas-suq u huma ddefiniti bħala persuni ġuridiċi kkostitwiti, fuq bażi volontarja u utli, fuq inizjattiva tal‑produtturi sabiex, b’mod partikolari, ifittxu li jilħqu ċerti għanijiet. Ġeneralment, dawn il-produtturi jkollhom l-għan li jgħaqqdu r-riżorsi tagħhom sabiex jerġgħu jilħqu bilanċ fir-relazzjonijiet kummerċjali li huma għandhom ma’ atturi ekonomiċi ’l isfel mill-industrija tagħhom u, b’mod partikolari, li jsaħħu s-setgħa ta’ negozjar tagħhom waqt il-bejgħ tal-prodotti tagħhom. L-OP jingħaqdu abbażi ta’ programm operattiv. Gruppi ta’ produtturi li jipproduċu prova li għandhom numru minimu ta’ membri u jkopru volum minimu ta’ produzzjoni li tista’ tinbiegħ għandhom jiġu rrikonoxxuti bħala OP (ara l-Artikoli 15 sa 23 tar‑Regolament Nru 2200/96).

74.

L-OP huma kkostitwiti għal għan preċiż iddefinit mil-leġiżlazzjoni ( 34 ). L-għanijiet għall-kostituzzjoni ta’ OP jinkludu, b’mod partikolari, li jiżguraw li l-produzzjoni tkun ippjanata u aġġustata skont id-domanda, il-promozzjoni tal-konċentrazzjoni tal-provvista u t-tqegħid fis-suq ta’ prodotti mkabbra mill-membri tagħhom kif ukoll it-tnaqqis tal-ispejjeż tal-produzzjoni u l-istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet tal‑produtturi ( 35 ).

75.

Sabiex jintlaħqu dawn l-għanijiet, l-OP għandu jikkontrolla l‑kundizzjonijiet ta’ bejgħ u, b’mod partikolari, il-prezz ta’ bejgħ tal‑prodotti tal-produtturi membri. Min-naħa tagħhom, dawn tal-aħħar jintrabtu li japplikaw ċerti regoli adottati mill-OP, ikunu membri biss ta’ OP waħda u li jbigħu, permezz tal-OP li fiha huma membri, il‑produzzjoni kollha tagħhom ( 36 ). Għandu jiġi rrilevat ukoll li, għal kull settur, huma ffissati limiti, ibbażati fuq in-numru ta’ produtturi jew inkella fuq il-valur tal-produzzjoni kummerċjali, li l-OP għandha obbligatorjament tilħaq sabiex tkun irrikonoxxuta.

76.

Skont il-leġiżlazzjoni rilevanti, l-OP jistgħu jingħaqdu f’AOP ( 37 ) jew f’organizzazzjonijiet professjonali ( 38 ).

77.

L-Artikolu 125c tar-Regolament Nru 1234/2007 jipprevedi li t‑twettiq ta’ dawn ir-responsabbiltajiet ġie estiż għall-AOP ( 39 ).

78.

Il-leġiżlazzjoni applikabbli tipprevedi li r-responsabbiltajiet ta’ dawn l-atturi hija (i) li jiżguraw li l-produzzjoni tkun ippjanata u aġġustata skont id‑domanda, b’mod partikolari f’termini ta’ kwalità u kwantità, (ii) li jippromwovu l-konċentrazzjoni tal-provvista u t-tqegħid fis‑suq ta’ prodotti mkabbra mill-membri tagħhom, (iii) li jnaqqsu l-ispejjeż tal-produzzjoni u l-istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet tal-produtturi u (iv) li jippromwovu l-użu ta’ prattiċi ta’ kultivazzjoni, teknika ta’ produzzjoni u prattiċi tajbin għall-ambjent għall-immaniġġjar tal-iskart b’mod partikolari għall-protezzjoni tal-kwalità tal-ilma, tal-ħamrija u tal‑pajsaġġ u li jippreżervaw u/jew jinkoraġġixxu l-biodiversità ( 40 ).

79.

Sabiex iwettqu b’mod effettiv dawn il-funzjonijiet, kemm l-OP kif ukoll l-AOP jistgħu għalhekk, l-ewwel nett, ikollhom jinnegozjaw direttament il-kundizzjonijiet ta’ bejgħ tal-prodotti kollha tal-membri tagħhom mal-gruppi ta’ xiri.

80.

It-tieni nett, huma jista’ jkollhom jieħdu miżuri sabiex jiġġestixxu l-kwantitajiet imqiegħda fis-suq.

81.

F’dan ir-rigward, il-leġiżlazzjoni Ewropea tipprevedi espressament li l-OP jistgħu jadottaw miżuri ta’ rtirar, jiġifieri jiddeċiedu li ma jpoġġux għall‑bejgħ ċerti kwantitajiet ta’ prodotti għal ċerti perijodi li jikkunsidraw opportuni. Matul il-perijodu ta’ applikazzjoni tar‑Regolament Nru 2200/96, jiġifieri sal-aħħar tas-sena 2007, dawn il-miżuri kienu maħsuba bħala miżuri ta’ intervent meħuda mill-OP u għalhekk li setgħu japplikaw kemm għall-membri tagħhom kif ukoll għal dawk li ma humiex membri sakemm l-OP ikkonċernat kien ikkunsidrat bħala rappreżentattiv ( 41 ). Il-ġestjoni ta’ dawn il-miżuri ta’ rtirar, li ssir permezz ta’ fondi u ta’ programm operattiv ( 42 ), fir-realtà tirrikjedi li l-OP u l-AOP ikunu suġġetti għal ċertu skrutinju, peress li huma awtorizzati jadottaw regoli li l-Istat Membru kkonċernat jista’ jagħmel mandatorji fuq il-produtturi kollha ta’ settur partikolari. Is-sistema ta’ miżuri ta’ rtirar kienet sostanzjalment emendata permezz tar-Regolament Nru 1234/2007, peress li ma baqgħux maħsuba bħala parti mill‑programmi operattivi għall-prevenzjoni u l-ġestjoni ta’ kriżi ( 43 ).

82.

Minbarra dawn il-miżuri ta’ rtirar, l-OP u l-AOP għandhom ukoll is-setgħa li jippjanaw il-produzzjoni sabiex jaġġustawha skont it-talba b’mod konformi mal-għanijiet kif iddefiniti mil-leġiżlazzjoni rilevanti ( 44 ).

83.

Minn dawn id-dispożizzjonijiet kollha jirriżulta li l-OP u l-AOP huma inevitabbilment meħtieġa li jkollhom rwol determinanti sabiex jiċċentralizzaw il-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti tal-membri tagħhom. Essenzjalment jikkostitwixxu lok ta’ konċentrazzjoni kollettiva.

84.

It-twettiq tar-responsabbiltajiet tagħhom jirrikjedi, taħt piena li jintilef l-effett utli tal-leġiżlazzjonijiet relatati mal-OKS, li ċerti azzjonijiet li jieħdu u li huma strettament neċessarji għat-twettiq tar-responsabbiltajiet tagħhom jistgħu jevitaw l-applikazzjoni tad-dritt tal-kompetizzjoni. Sabiex iwettqu ir-responsabbiltajiet li ġew fdati bihom mil-leġiżlatur tal-Unjoni fil-kuntest tal-OKS, dawn l-atturi huma mitluba jimplementaw forom ta’ koordinazzjoni u ta’ ftehim li ma humiex koperti bir-regoli tas-suq u li, għalhekk, ma humiex konsistenti mal-idea ta’ kompetizzjoni.

85.

Fir-realtà, it-twettiq ta’ tali responsabbiltajiet jimplika, inevitabbilment, kif il-Qorti Ġenerali kellha l-okkażjoni li tenfasizza ( 45 ), li l-OP ikkonċernata għandu jkollha kontroll reali tal-kundizzjonijiet ta’ bejgħ u, b’mod partikolari, tal-prezzijiet ta’ bejgħ. Huwa preċiżament dan il-kontroll li l-produtturi membri jobbligaw ruħhom li jiżguraw billi jżommu ċerta dixxiplina, skont l-Artikolu 11(1)(c) tar-Regolament Nru 2200/96.

86.

Madankollu, dan ma jimplikax li OP u AOP differenti tal‑produzzjoni jiġu awtorizzati jaġixxu flimkien sabiex jistabbilixxu l-prezzijiet. Bl-istess mod, dan ma għandux iwassal sabiex azzjonijiet meħuda fi ħdan entitajiet jew organizzazzjonijiet li ma ġewx inkarigati mill-membri tagħhom bil-bejgħ tal-prodotti tagħhom jevitaw l‑applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE. Ser neżamina dan l-aspett f’iktar dettall iktar ’il quddiem.

87.

Minbarra d-derogi ġenerali msemmija iktar ’il fuq, il-prattiki segwiti minn dawn l-atturi għandhom, sabiex il-mekkaniżmi ta’ regolarizzazzjoni implementati bir-regolamenti li jirregolaw l-OKS ikollhom effett, jevitaw sa ċertu punt l-applikazzjoni tar-regoli fil-qasam tal-kompetizzjoni, b’mod partikolari l-Artikolu 101(1) TFUE.

88.

Iktar milli deroga “speċifika”, din hija kwistjoni li għandhom jiġu misluta l-konklużjonijiet tad-deroga agrikola prevista mit-Trattati.

89.

Madankollu, huwa biżżejjed, kif sostnew ċerti partijiet intervenjenti, li l-miżuri meħuda minn OP jew minn AOP jgħinu b’xi mod it‑twettiq tar-responsabbiltajiet li ġew fdati lilhom permezz tar‑regolamenti li jirregolaw l-OKS sabiex ikunu jistgħu jevitaw l‑applikazzjoni tad-dritt tal-kompetizzjoni?

90.

Jiena ma naħsibx.

91.

Kif ser nispjega fl-argumenti li ġejjin, huma biss il-prattiki relatati mar-responsabbiltajiet speċifikament fdati lill-OP, lill-AOP u lill‑organizzazzjonijiet professjonali li huma inkarigati mill-bejgħ tal‑prodotti kkonċernati li għandhom jevitaw l-applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni.

92.

Ma hemmx għalfejn jingħad li l-esklużjonijiet mill-applikazzjoni tad-dritt tal-kompetizzjoni għal miżuri partikolari ma għandhomx jiġu aċċettati sempliċement għaliex, skont l-OP jew l-OAP ikkonċernati, jgħinu sabiex jintlaħqu l-għanijiet ġenerali bħat-tnaqqis tal-ispejjeż tal‑produzzjoni u l-istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet tal-produzzjoni.

93.

B’mod ġenerali, għandu jiġi spjegat, kif sostniet il‑Kummissjoni, li sabiex tkun tista’ tiġi evitata l-applikazzjoni tal‑Artikolu 101(1) TFUE, għandu jiġi żgurat li l-prattiki inkwistjoni ġew effettivament adottati f’“livell tajjeb” u mill-“entità t-tajba”, jew minn OP jew minn AOP effettivament inkarigata mill-ġestjoni tal-produzzjoni u tal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodott ikkonċernat.

94.

Apparti l-każijiet li fihom ir-regolament li jirregola l-OKS inkwistjoni jiddefinixxi bi preċiżjoni l-miżuri speċifiċi li l-OP u l-AOP jistgħu jieħdu, bħall-miżuri ta’ rtirar imsemmija iktar ’il fuq, il-prattiki li jseħħu bejn OP jew AOP jew li jinvolvu eventwalment atturi mhux membri fuq is-suq għandhom ikunu suġġetti għar-regoli tal-kompetizzjoni.

95.

Konsegwentement, ftehim fuq il-prezzijiet, fuq il-kwantitajiet prodotti u fuq it-trażmissjoni ta’ informazzjoni kummerċjali sensittiva ma għandhomx ifissru kollużjoni bejn OP jew AOP differenti, jew fi ħdan entità li, ikun xi jkun l-isem reali jew allegat tagħha, ma ġietx inkarigata mill-membri tagħha mill-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti inkwistjoni.

96.

Dan ir-rekwiżit jidhirli li jirriżulta impliċitament iżda neċessarjament mil-leġiżlazzjoni applikabbli li tiddefinixxi r‑responsabbiltajiet ta’ konċentrazzjoni tal-provvista u l‑istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet mogħtija lil dawn l-entitajiet. Sabiex prattiki miftehma bejn OP jew AOP differenti jkunu jistgħu jevitaw l‑applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE, ir-regolamenti li jirregolaw l‑OKS inkwistjoni kellhom jippreveduh b’mod espress.

97.

B’hekk l-Artikolu 11(1)(c) tar-Regolament Nru 2200/96, l‑Artikolu 3 tar-Regolament Nru 1182/2007 u l-ewwel paragrafu tal‑Artikolu 122 tar-Regolament Nru 1234/2007 jiddikjaraw li r-rwol mogħti lil OP jikkonċerna unikament il-produzzjoni tal-membri jew tal‑produtturi msieħba fl-organizzazzjoni.

98.

F’dan is-sens, il-Qorti Ġenerali ( 46 ) diġà kellha l-okkażjoni li tiddeċiedi li l-promozzjoni tal-konċentrazzjoni tal-provvista, prevista fil‑punt 2 tal‑Artikolu 11(1)(b) tar-Regolament Nru 2200/96, kienet possibbli biss jekk parti sinjifikattiva tal-produzzjoni tal-membri tinbiegħ permezz tal-organizzazzjoni ta’ produtturi. Fin-nuqqas ta’ tali rekwiżit, il-miżuri adottati mill-OP u/jew mill-AOP ikollhom biss impatt żgħir ferm fuq is-suq u fuq il-konċentrazzjoni tal-provvista.

99.

Issa, hija preċiżament l-effikaċja tar-rwol li dawn l-entitajiet jista’ jkollhom f’din il-konċentrazzjoni tal-provvista u, fl-aħħar mill-aħħar, fl‑istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet li tista’, jekk ikun il-każ, tiġġustifika li huma jimplementaw forom ta’ prattiki miftehma li jevitaw ir-regoli ta’ kompetizzjoni, u b’mod partikolari l-applikazzjoni tal‑Artikolu 101(1) TFUE.

100.

Konsegwentement, apparti mill-miżuri ta’ intervent strettament previsti mir-regolament dwar l-OKS, jiena tal-opinjoni li l-prattiki miftehma adottati mhux biss bejn OP jew AOP differenti, iżda wkoll fi ħdan entitajiet li huma inkarigati biss minn parti sinjifikattiva tal-produzzjoni tal-membri taghhom, għandhom ikunu suġġetti għad-dritt tal‑kompetizzjoni.

101.

Fil-fatt, prattiki implementati fi ħdan OP jew AOP li ġiet effettivament inkarigata mill-ġestjoni tal-produzzjoni u tal‑kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti tal-membri tagħha huma komparabbli ma’ dawk adottati fi ħdan kumpannija jew grupp li jirrappreżenta lilu nnifsu, fis-suq ikkonċernat u fid-dawl tal‑karatteristiċi tas-suq agrikolu, bħala l-istess entità ekonomika waħda. Tali prattiki “interni” huma suġġetti għall-applikazzjoni tad-dritt tal‑kompetizzjoni. F’tali konfigurazzjoni, il-bdiewa rrappreżentati ma jibqgħalhom ebda kontroll, għall-finijiet tal-kummerċjalizzazzjoni tal‑produzzjoni tagħhom, fir-rigward tan-negozjar fuq l-oġġett u l-prezz.

102.

Għall-kuntrarju, u irrispettivament, anki hawn, mid‑dispożizzjonijiet espressament previsti mil-leġiżlazzjoni applikabbli, il-prattiki li jintużaw bejn OP jew AOP, fi ħdan entitajiet mhux inkarigati mill-kummerċjalizzazzjoni tal-membri tagħhom, jew dawk bejn OP/AOP u tipi oħra ta’ atturi fis-suq ikkonċernat, ma jistgħux jevitaw din l-applikazzjoni, peress li dawn il-prattiki jintużaw bejn entitajiet ekonomiċi li suppost huma indipendenti.

103.

Fil-fatt, għalkemm l-għan ta’ konċentrazzjoni tal-provvista segwit mil-leġiżlazzjoni relatata mal-OKS jimplika li l-membri tal-OP u tal-AOP inkarigati effettivament mill-kummerċjalizzazzjoni jistgħu jieħdu azzjoni miftehma, dan ma jfissirx li ftehimiet relatati mal-kundizzjonijiet ta’ produzzjoni u ta’ kummerċjalizzazzjoni konklużi bejn diversi OP, AOP u entitajiet oħra eventwalment mhux irrikonoxxuti mil-leġiżlazzjoni applikabbli jistgħu jevitaw l-applikazzjoni tar-regoli dwar l-akkordji antikompetittivi. Lanqas ma jippermetti li jiġu vvalidati prattiki, b’mod partikolari ta’ ffissar tal-prezzijiet, fi ħdan waħda minn dawn l-entitajiet, jekk din l-entità ma jkollhiex il‑kontroll tal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti tal-membri tagħha. F’dan il-każ, ma tibqax kwistjoni ta’ konċentrazzjoni tal-provvista, iżda ta’ ftehim bejn entitajiet li għadhom jikkompetu fis-suq finali tal-prodott ikkonċernat.

104.

Huwa veru li jista’ jidher li dan ir-rekwiżit jista’ faċilment jiġi skartat bil-ħolqien, li jirriżulta mill-amalgamazzjoni tagħhom, ta’ OP u ta’ AOP ta’ skala kbira. Madankollu, għandu jitfakkar li d-daqs ta’ OP jew AOP huwa element li bħala regola jiġi kkunsidrat fl-istadju meta tiġi rrikonoxxuta jew meta jinżamm ir-rikonoxximent tagħha. Fil-fatt, fil-leġiżlazzjoni relatata mal-OKS huwa espressament previst li l-Istati Membri jistgħu jirrikonoxxu, fuq talba, OP jew AOP jekk, b’mod partikolari “ma jkollhiex pożizzjoni dominanti f’suq partikolari”, sakemm dan ma jkunx meħtieg sabiex jiġu segwiti l-għanijiet tal‑PAK ( 47 ).

105.

Konsegwentement, kull aġir jew prattika li jmorru lil hinn minn dak li huwa strettament neċessarju għall-eżerċizzju tar-responsabbiltajiet mogħtija lill-OP u lill-AOP fir-rigward tal-produtturi msieħba jistgħu jaqgħu taħt il-projbizzjoni tal-akkordji fis-sens tal-Artikolu 101(1) TFUE.

106.

Fid-dawl tal-argumenti preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal‑Ġustizzja tirrispondi għall-ewwel domanda preliminari fis-sens li ftehimiet, deċiżjonijiet jew prattiki ta’ OP, ta’ AOP u ta’ organizzazzjonijiet professjonali jistgħu, minkejja li ma jaqgħu taħt l-ebda waħda mid-derogi ġenerali previsti suċċessivament fl-Artikolu 2 tar-Regolamenti Nru 26 u Nru 1184/2006 u fl-Artikolu 176 tar-Regolament Nru 1234/2007, jevitaw il-projbizzjoni tal-akkordji prevista fl‑Artikolu 101(1) TFUE, fil-każ li jiġi vverifikat li dan l-aġir, l-ewwel nett, huwa neċessarju jew permess għat-twettiq tal-funzjoni fdata lill-OP, lill-AOP jew lill-organizzazzjoni professjonali inkarigata b’mod effettiv mill-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti kkonċernati u, it-tieni nett, jittieħed fil-kuntest u b’mod konformi mal-leġiżlazzjoni relatata mal-OKS ikkonċernata.

107.

It-tieni domanda preliminari tirrigwarda l-punt dwar jekk il‑prattiki kkontestati fil-kawża prinċipali, li jikkonċernaw, rispettivament, i) l-iffissar kollettiv ta’ prezz minimu, ii) il-ftehim fuq il‑kwantitajiet ta’ prodotti mqiegħda fis-suq u iii) l-iskambju ta’ informazzjoni sensittiva/strateġika, jistgħux jevitaw l-applikazzjoni tal‑Artikolu 101 TFUE, inkwantu huma intiżi b’mod partikolari għat‑twettiq tar-responsabbiltajiet ta’ stabbilizzazzjoni tal-prezzijiet tal‑produzzjoni u ta’ aġġustament tal-produzzjoni għad-domanda, fdati lill‑OP u lill-AOP (ara l-Artikolu 11(1) tar-Regolament Nru 2200/96; l-Artikolu 3 tar-Regolament Nru 1182/2007, u l-ewwel paragrafu tal‑Artikolu 122 tar-Regolament Nru 1234/2007).

108.

Qabelxejn, għandi nenfasizza li l-fatt, imsemmi b’mod partikolari waqt is-seduta, li l-miżuri ttieħdu mill-atturi kkonċernati bl-intenzjoni li jilqgħu għad‑diffikultajiet allegati jew reali tal-produtturi tal-indivja, b’mod partikolari fid-dawl ta’ sitwazzjoni ekonomika diffiċli ta’ kunflitt mal‑atturi ta’ distribuzzjoni fuq skala kbira, ma huwiex rilevanti. F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja spjegat li, anki jekk jiġi stabbilit li l‑partijiet fi ftehim aġixxew mingħajr l-ebda intenzjoni suġġettiva li jirrestrinġu l-kompetizzjoni, iżda bl-iskop li jagħmlu tajjeb għall-effetti tal-kriżi settorjali, tali kunsiderazzjonijiet ma humiex rilevanti għall‑finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE, iżda jistgħu, jekk ikun il-każ, jiġu eżaminati sabiex tinkiseb eżenzjoni mill‑projbizzjoni prevista fil-paragrafu 3 tal-istess artikolu ( 48 ).

109.

Barra minn hekk, mingħajr ma nixtieq assolutament nippreġudika l-eżami tal-fatti, li fl-aħħar mill-aħħar, għandu jsir mill-qorti nazzjonali, għandu jiġi rrilevat li, skont l-indikazzjonijiet li jirriżultaw mill-proċess ippreżentat quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, il-prattiki involuti f’dan il-każ ma sarux biss fi ħdan OP jew AOP inkarigati mill-kummerċjalizzazzjoni tal-membri tagħhom, iżda kienu iktar wisgħin. Skont id-data miġbura mill-awtorità tal-kompetizzjoni fl-investigazzjonijiet tagħha, il-prattiki kkontestati kienu jinvolvu mhux biss għaxar OP u erba’ AOP, iżda wkoll ħames gruppi mhux irrikonoxxuti li ma huma inkarigati mill-ebda funzjoni partikolari skont il-leġiżlazzjoni rilevanti.

110.

Ċerti spjegazzjonijiet preliminari huma għalhekk meħtieġa, fl‑ewwel lok, fir-rigward tal-miżuri li jistgħu effettivament jittieħdu mid-diversi gruppi u OP fir-rigward tal‑istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet u l-aġġustament tal-produzzjoni għad‑domanda.

111.

Fit-tieni lok u fid-dawl tal-konklużjonijiet milħuqa fuq dan il-punt, ser neżamina wieħed wieħed id-diversi tipi ta’ miżuri inkwistjoni fil-kawża prinċipali billi ssir distinzjoni, għal kull wieħed minnhom, bejn dawk li jirrigwardaw il‑membri ta’ OPI jew ta’ AOP inkarigata mill-kummerċjalizzazzjoni tal‑prodotti tal‑membri tagħha (iktar ’il quddiem il-“konfigurazzjoni interna”) u dawk li jintużaw fi ħdan entitajiet li, minkejja li huma kklassifikati bħala “OP” jew “AOP”, ma humiex inkarigati mill‑kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti tal-membri tagħhom, ta’ OP jew AOP differenti u/jew ma’ entitajiet li ma humiex irrikonoxxuti (iktar ’il quddiem il-“konfigurazzjoni esterna”).

112.

Kif diġà semmejt preċedentement, ir-rwol mogħti lill-OP u lill-AOP fil-qasam tal-istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet u tal-aġġustament tad-domanda jista’ jwasslu sabiex jiġu adottati forom ta’ skambji u ta’ ftehim mal-membri tagħhom.

113.

Il-kwistjoni ewlenija li tqum f’dan il-każ hija jekk tali funzjoni ta’ stabbilizzazzjoni u ta’ aġġustament tistax twassal sabiex jiġi stabbilit, fi ħdan OP jew AOP u bi ftehim mal-membri tagħha, prezz minimu ta’ kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti koperti bl-OKS.

114.

Jiena naħseb li dan, taħt l-ebda ċirkustanza, ma jista’ jseħħ.

115.

Fil-fatt, f’konfigurazzjoni interna, jekk il-membri ta’ OP jew ta’ AOP effettivament fdawlha, kif titlob il-leġiżlazzjoni relatata mal-OKS, il‑funzjoni ta’ kummerċjalizzazzjoni tal-produzzjoni kollha jew kważi kollha tagħhom, jidher essenzjali li l-OP jew l-AOP tinnegozja mad‑distributuri prezz uniku applikabbli għal din il-produzzjoni kollha. L-OP jew l-AOP ikkonċernata tingħata, sa ċertu punt, mill-membri tagħha, il-kwalità ta’ negozjatur uniku b’mod partikolari mal-atturi li jinsabu ’l isfel mill-industrija. Dan il-prezz uniku, li huwa stabbilit skont il-perijodi ta’ kummerċjalizzazzjoni u tal-kwalità tal-prodott ikkonċernat, huwa, minnu nnifsu, varjabbli.

116.

Konsegwentement, fil-każ li l-integrazzjoni tal‑kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti kkonċernati fi ħdan l-OP jew l‑AOP twassal għad-determinazzjoni ta’ tali prezz uniku, ma jagħmilx sens li jkun hemm l-iffissar ta’ prezz minimu fi ħdan waħda mill-entitajiet li ma jista’ jkollu l-ebda varjazzjoni.

117.

Fil-fatt, il-prattiki ta’ ffissar ta’ prezz minimu jistgħu jsiru biss f’kuntest li fih il-produtturi tal-prodott ikkonċernat jibqgħalhom ċerta setgħa fir-rigward tan-negozjar tal-prezz ta’ bejgħ ta’ dan il-prodott.

118.

Kif irrilevat b’mod partikolari l-awtorità tal-kompetizzjoni, il‑funzjoni ta’ “stabbilizzazzjoni tal-prezzijiet tal-produzzjoni” (“stabilising producer prices”) mogħtija lill-OP/AOP għandha tinftiehem fil-kuntest tal-għan ta’ stabbilizzazzjoni tas-swieq segwit mill-OKS u fid‑dawl tal-mezzi li huma espressament previsti fil-leġiżlazzjoni Ewropea (miżuri ta’ rtirar u/jew pjani ta’ produzzjoni) u ma għandhiex twassal sabiex tiġi evitata l-applikazzjoni tal‑Artikolu 101(1) TFUE għall-iffissar ta’ prezz minimu bħal dak li jidher li huwa inkwistjoni fil-kawża prinċipali, jiġifieri l-iffissar ta’ prezz impost fuq l-OP/AOP kollha u applikabbli għall-prodotti kollha inkwistjoni ta’ kważi l-produzzjoni nazzjonali kollha.

119.

Fir-rigward tal-konfigurazzjoni esterna, jekk l-OP/AOP huma, skont id-dispożizzjonijiet suċċessivi rilevanti ( 49 ), mogħtija funzjonijiet sinjifikattivi, b’mod partikolari ta’ konċentrazzjoni tal-provvista u ta’ stabbilizzazzjoni tal-prezzijiet tal-produzzjoni, l-importanza ta’ dawn il-funzjonijiet ma għandhiex tiġi interpretata fis-sens li tawtorizza azzjonijiet kollużorji ta’ ffissar ta’ prezzijiet imposti b’mod ġenerali fuq il-membri kollha tagħhom u fuq il-prodotti kkummerċjalizzati kollha.

120.

Bħala konklużjoni, l-esklużjoni mill-applikazzjoni tal‑Artikolu 101 TFUE ma tistax tiġi estiża għall-prattiki miftehma li jseħħu bejn OP jew AOP differenti, jiġifieri fi ħdan entitajiet jew gruppi mhux irrikonoxxuti.

121.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, prattiki ta’ ffissar ta’ prezz bejn OP jew bejn AOP jew bejnhom u entitajiet oħra, jiġifieri fil‑konfigurazzjoni esterna, għandhom, f’kull każ, ikunu suġġetti għad-dritt tal-kompetizzjoni, peress li ġie spjegat li huwa stabbilit sew li prattiki ta’ ffissar ta’ prezzijiet jitqiesu, min-natura tagħhom stess, li jikkawżaw preġudizzju għall-funzjonament tajjeb tal‑kompetizzjoni ( 50 ).

122.

Din il-konklużjoni tapplika wkoll fil-każ li fih entità, li minkejja li tkun ġiet ikklassifikata bħala OP jew bħala AOP, effettivament ma ġietx inkarigata mill-membri tagħha bil-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti tagħhom. Dan jidher li huwa l-każ ta’ AOP imsejħa “ta’ governanza” ( 51 ) imsemmija fil-kawża prinċipali.

123.

Fir-rigward tal-konfigurazzjoni interna, fl-istess linja tal-argument li għadni kemm semmejt, ma hemmx raġuni għalfejn għandu jkun hemm l‑iffissar ta’ prezz minimu fi ħdan OP jew AOP effettivament inkarigata mill-kummerċjalizzazzjoni, minħabba l-eżistenza stess ta’ sistema ta’ prezz uniku għall-prodotti tal-membri tagħhom.

124.

B’mod ġenerali, jidhirli utli li jitfakkar li, skont l-istruttura tas‑sistema implementata fil-kuntest b’mod partikolari tal-OKS uniku, l‑istabbilizzazzjoni tal-prezzijiet għandha neċessarjament issir permezz ta’ miżuri espliċitament imsemmija fil-leġiżlazzjoni relatata mal-OKS u li huma intiżi sabiex jirregolaw il-kwantitajiet tal-prodotti mqiegħda fis-suq ikkonċernat, jiġifieri miżuri ta’ rtirar u pjani ta’ produzzjoni li jistgħu jiġu implementati fi ħdan OP u AOP.

125.

Din il-funzjoni ta’ stabbilizzazzjoni tal-prezzijiet tista’, pereżempju, tieħu l-forma ta’ tqassim mill-OP jew mill-AOP ikkonċernata ta’ data li tieħu inkunsiderazzjoni l-evoluzzjoni tas-suq, iżda bl-ebda mod ma tista’ tirriżulta fi skala ta’ prezzijiet irrakkomandati. Din il-funzjoni tista’ twassal ukoll sabiex l-OP jew l-AOP ikkonċernati jagħtu ċerti rakkomandazzjonijiet sabiex jinfluwenzaw il-volumi tal-prodotti li ser jitqiegħdu fis-suq.

126.

F’dan ir-rigward, jiena tal-opinjoni li l-eżistenza ta’ prezzijiet imsejħa “ta’ rtirar”, li kienu teoretikament possibbli qabel l‑implementazzjoni tal-OKS uniku bir-Regolament Nru 1234/2007, ma tistax tintuża bħala argument sabiex tiġi ġġustifikata prattika ta’ prezzijiet minimi implementati bejn OP jew AOP. Il-prezz ta’ rtirar fil-fatt huwa ddefinit bħala prezz taħt dak li l-produtturi msieħba ma jpoġġux għall‑bejgħ ċerta kwantità (u mhux it-totalità) tal-prodotti pprovduti mill‑imsieħba tagħhom, b’dawn tal-aħħar jirċievu kumpens inkambju għal dan. Il-kumplament tal-produzzjoni tal-membri tal-OP jew tal-AOP tibqa’ suġġetta għall-forzi tas-suq u għalhekk ma tistax tinbiegħ bi prezz minimu ffissat minn qabel minn dawn il-membri.

127.

Għalhekk, ftehim, deċiżjoni ta’ assoċjazzjoni ta’ impriżi jew prattika miftehma dwar il-prezz, li tirrigwarda b’mod partikolari l-iffissar ta’ prezz minimu, fl-ebda każ ma tista’ awtomatikament tevita l‑applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE.

128.

Bħala konklużjoni, kemm jekk tkun fi ħdan l-istess OP jew AOP inkarigata mill-kummerċjalizzazzjoni tal-produzzjoni tal-membri tagħha jew bejn OP jew AOP differenti, prattika ta’ ffissar ta’ prezz minimu bejn produtturi ma tistax, fl-opinjoni tiegħi, tevita l-applikazzjoni tal‑Artikolu 101 TFUE.

129.

Għandu jiġi rrikonoxxut li prattika miftehma fuq il-kwantitajiet ta’ prodotti mqiegħda fis-suq tista’ tikkontribwixxi, b’mod partikolari f’kuntest ikkaratterizzat minn frammentazzjoni tal-produzzjoni agrikola, – li tista’ twassal sabiex toħloq żbilanċ fid-dawl tad-domanda, li ġeneralment tkun qawwija ħafna, tal-prodotti kkonċernati –, għall‑ippjanar tal-produzzjoni u għall-aġġustament tagħha għad-domanda. Tista’, finalment, tikkontribwixxi mhux biss sabiex tiżgura stabbilizzazzjoni tas-swieq ikkonċernati – billi tirregola n-natura u l‑volum tal-prodotti offruti fis-suq – iżda wkoll tirregola l-prezzijiet bil‑għan li żżomm livell ta’ ħajja xieraq għall-popolazzjoni agrikola.

130.

Il-leġiżlazzjoni rilevanti tipprevedi, f’dan ir-rigward, li l-OP/AOP jistgħu jadottaw regoli sabiex jaġġustaw il-volum tal-provvista ta’ prodott partikolari għar-rekwiżiti tas-suq, jiġifieri jipprogrammaw il‑kwantità ta’ prodotti offerti għal perijodu partikolari sabiex iżommu r‑rati tal-bejgħ f’ċertu livell.

131.

Sal-adozzjoni tal-OKS uniku permezz tar-Regolament Nru 1234/2007, il-leġiżlazzjoni applikabbli f’dan il-qasam kienet tipprevedi wkoll il-possibbiltà li jiġu adottati miżuri ta’ rtirar, li kienu jippermettu li jiġu introdotti pjani ta’ azzjoni għal perijodu qasir billi jiġu aġġustati l-volumi li jitqiegħdu fis-suq. L-OP u AOP jistgħu għalhekk jiddeċiedu li ma jpoġġux għall-bejgħ ċerta kwantità ta’ prodotti tal-membri tagħhom għal ċerti perijodi.

132.

Kif indikajt preċedentement, ir-Regolament Nru 1234/2007 madankollu naqqas il-possibbiltà li jintużaw dawn il-miżuri ta’ rtirar, peress li issa huma meqjusa biss bħala mezz ta’ prevenzjoni u ta’ ġestjoni ta’ kriżi li bħala regola ma jistgħux jiġu estiżi għall-produtturi kollha kif kien il-każ qabel.

133.

Madankollu, fl-istess linja tal-kunsiderazzjonijiet esposti iktar ’il fuq fir-rigward tal-prattiki ta’ stabbilizzazzjoni tal-prezzijiet, jiena tal‑opinjoni li, irrispettivament mill-possibbiltà li jiġu implementati miżuri ta’ rtirar fil-kuntest ta’ pjani ta’ azzjoni għal perijodu qasir approvati minn qabel (skont, b’mod partikolari, l-Artikolu 23 tar‑Regolament Nru 2200/96) ( 52 ), il-prattiki miftehma dwar il-kwantitajiet imqiegħda fis-suq għandhom jiġu kkunsidrati b’mod differenti skont il‑konfigurazzjoni maħsuba.

134.

F’konfigurazzjoni interna, miżuri bħal dawk adottati fil-kuntest tal-pjani ta’ produzzjoni previsti fil-leġiżlazzjoni Ewropea jistgħu, meta huma intiżi sabiex effettivament jirregolaw il-produzzjoni sabiex jistabbilizzaw il-prezzijiet tal-prodotti msemmija, jevitaw l-applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni.

135.

Għall-kuntrarju, f’konfigurazzjoni esterna, tali prattiki ma jistgħux jevitaw l-applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE. Għandu jiġi enfasizzat li, minn meta ġiet introdotta l-OKS unika permezz tar‑Regolament Nru 1234/2007, ma għadux possibbli li l-miżuri ta’ rtirar adottati fi ħdan l-OP u l-AOP jiġu estiżi għall-produtturi li ma għadhomx membri ta’ dawn l-entitajiet.

136.

F’dan il-każ, jidher li l-prattiki inkwistjoni kienu jikkonsistu fi ftehimiet li jillimitaw u ġeneralment jikkontrollaw kwantitajiet imqiegħda fis-suq fil-livell tas-suq kollu tal-indivja. Ftehim ta’ tali skala nazzjonali, magħmul bejn diversi OP u AOP, u li jwassal, fl-aħħar mill-aħħar, għal limitazzjoni tal-produzzjoni għal perijodu twil ma jevitax l-applikazzjoni tar-regoli tal-kompetizzjoni.

137.

Bħall-approċċ meħud preċedentement, għandha ssir distinzjoni bejn il-prattiki użati fi ħdan OP jew AOP u dawk li huma fir-realtà intiżi sabiex jintroduċu politika globali u nazzjonali ta’ prezz bejn il-produtturi, u dan irrispettivament mis-sħubija tagħhom f’xi waħda minn dawn l‑organizzazzjonijiet jew assoċjazzjonijiet.

138.

Fil-konfigurazzjoni interna, għandu jiġi aċċettat li r-responsabbiltajiet mogħtija lill-OP u lill-AOP fil-kuntest ta’ OKS neċessarjament ifissru skambji ta’ informazzjoni strateġika fi ħdan AOP. It-twettiq ta’ responsabbiltajiet ta’ stabbilizzazzjoni tal-prezzijiet u/jew ta’ ppjanar tal-produzzjoni u ta’ aġġustament għad-domanda li ġew fdati lilhom jistgħu, fil-fatt, ikunu kompromessi ħafna fin-nuqqas ta’ trażmissjoni ta’ data relatata man-natura u mal-volumi ta’ produzzjoni tal-ispeċi, iżda wkoll dwar il-volumi mibjugħa jew maħżuna.

139.

Din il-ħtieġa ġiet irrikonoxxuta fir-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) Nru 543/2011 ( 53 ), li fl-Artikolu 23 tiegħu, jipprevedi li “[l]-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-organizzazzjonijiet tal-produtturi jkollhom għad-dispożizzjoni tagħhom il-persunal, l-infrastruttura u t‑tagħmir meħtieġ sabiex […] jiżguraw il-funzjonament essenzjali tagħhom”, b’mod partikolari f’dak li jirrigwarda “l-għarfien tal-produzzjoni tal‑membri tagħhom” u “il-ġbir, l-għażla, il-ħżin u l-imballaġġ tal‑produzzjoni tal-membri tagħhom”.

140.

Konsegwentement, f’tali konfigurazzjoni interna, hemm lok li l‑qorti tivverifika li l-iskambji ta’ informazzjoni inkwistjoni jkunu marbuta mat-twettiq tar-responsabbiltajiet tal-OP u tal-AOP u, għalhekk, ma jistgħux japplikaw ir-regoli tal-kompetizzjoni, b’mod partikolari l‑Artikolu 101(1) TFUE.

141.

Għall-kuntrarju, f’konfigurazzjoni esterna, l‑Artikolu 101(1) TFUE għandu japplika għall-prattiki ta’ skambji ta’ informazzjoni.

142.

Sabiex nirritornaw għall-kawża prinċipali, jidher li l-iskambji ta’ informazzjoni kkritikati kienu jikkonsistu f’komunikazzjonijiet ta’ prezzijiet bejn OP, AOP u entitajiet oħra kompetituri. Jidhirli li ma jistax jiġi konkluż li dawn huma relatati mar-responsabbiltajiet mogħtija lill‑OP/AOP fil-kuntest tal-OKS.

143.

F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li, skont ġurisprudenza stabbilita, skambji ta’ informazzjoni jistgħu jitqiesu li għandhom għan antikompetittiv, peress li jistgħu jeliminaw l-inċertezzi fir-rigward tal-aġir ippjanat mill-impriżi kkonċernati ( 54 ).

144.

Madankollu, skambji ta’ informazzjoni jistgħu jitqiesu li huma konformi mar-regoli tal-kompetizzjoni f’ċerti ċirkustanzi: suq ta’ natura mhux ikkonċentrata ħafna, fejn l-informazzjoni hija pubblika u miġbura, kif ukoll fejn l-informazzjoni ma hijiex komparabbli ma’ skali ta’ prezzijiet u/jew li ma tippermettix li jiġu kkalkolati l-ispejjeż kollha tal-operaturi.

145.

B’hekk, is-swieq agrikoli jippreżentaw karatteristiċi, b’mod partikolari bl-introduzzjoni ta’ OKS, li jistgħu jiġġustifikaw skambji ta’ informazzjoni f’ċirkustanzi inqas stretti minn dawk f’suq inqas limitat.

146.

Madankollu, f’dan il-każ, jidher li ma ġiex stabbilit li l‑iskambji ta’ informazzjoni kontenzjużi, li, probabbilment, fir-realtà kienu intiżi sabiex isir qbil fuq il-prezzijiet tal-prodotti inkwistjoni, kienu imposti minħabba l-partikolarità tas-suq inkwistjoni.

147.

Bħala konklużjoni, l-Artikolu 11(1) tar-Regolament Nru 2200/96, l-Artikolu 3(1) tar-Regolament Nru 1182/2007, u l-ewwel paragrafu tal‑Artikolu 122 tar-Regolament Nru 1234/2007, li jistabbilixxu, fost l-għanijiet mogħtija lill-OP u lill‑assoċjazzjonijiet tagħhom, dak li jistabbilizzaw il-prezzijiet għall‑produzzjoni u dak li jaġġustaw il-produzzjoni għad-domanda, għandhom jiġu interpretati fis-sens li prattiki ta’ ffissar kollettiv ta’ prezz minimu bejn OP u/jew AOP ma jistgħu f’ebda każ jevitaw awtomatikament l-applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE. Fir-rigward tal-prattiki ta’ skambji ta’ informazzjoni strateġika dwar il‑prezzijiet minimi implementati minn u bejn dawn l-organizzazzjonijiet jew l-assoċjazzjonijiet tagħhom, lanqas dawn ma jistgħu jevitaw il-projbizzjoni tal-akkordji prevista fl-Artikolu 101(1) TFUE sempliċement għaliex jistgħu jikkontribwixxu għall-għanijiet ġenerali mogħtija lill‑OP u lill-assoċjazzjonijiet tagħhom. Sabiex dan ikun il-każ, hija b’mod partikolari l-qorti nazzjonali li għandha tivverifika jekk il-prattika inkwistjoni, l-ewwel nett, hijiex imposta jew permessa għat-twettiq ta’ funzjoni speċifika fdata lill-OP, lill-AOP jew lill‑organizzazzjoni professjonali effettivament inkarigata mill‑kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti kkonċernati u, it-tieni nett, saritx fil-qafas u skont il-leġiżlazzjoni relatata mal-OKS ikkonċernata.

148.

Prattiki bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali, implementati bejn OP, AOP u entitajiet mhux irrikonoxxuti differenti, li huma intiżi sabiex jiffissaw prezz minimu, sabiex jintlaħaq ftehim fuq il-prezzijiet u għal skambji ta’ informazzjoni strateġika ma humiex tali li jistgħu awtomatikament jevitaw l-applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE.

149.

Fid-dawl tal-argumenti preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal‑Ġustizzja tirrispondi d-domandi magħmula mill-Cour de cassation (qorti ta’ kassazzjoni, Franza) bil-mod segwenti:

Prattiki bħal dawk inkwistjoni fil-kawża prinċipali, implementati bejn organizzazzjonijiet ta’ produtturi, assoċjazzjonijiet ta’ organizzazzjonijiet ta’ produtturi u entitajiet mhux irrikonoxxuti differenti, li huma intiżi sabiex jiffissaw prezz minimu, sabiex jintlaħaq ftehim fuq il-prezzijiet u għal skambji ta’ informazzjoni strateġika ma humiex tali li jistgħu awtomatikament l-applikazzjoni tal-Artikolu 101(1) TFUE.