1. 

It-trade marks Ewropej jeħtieġu protezzjoni effettiva madwar l-Unjoni Ewropea ( 2 ).

2. 

Din tista’ tinkiseb billi l-qrati jingħataw permess jagħtu rimedji ta’ natura panEwropea, li jkopru ksur tat-trade mark li ma jseħħx biss fl-Istat Membru tal-qorti kompetenti iżda wkoll fi kwalunkwe Stat Membru tal-UE ( 3 ). Il-leġiżlatura tal-UE pprevediet rimedju komprensiv ta’ dan it-tip ( 4 ), iżda tagħti l-ġurisdizzjoni estiża meħtieġa ( 5 ) esklużivament lil qorti li tista’ tibbaża l-ġurisdizzjoni internazzjonali tagħha fuq l-Artikolu 97(1) sa (4) tar-Regolament dwar it-trade mark Komunitarja ( 6 ) (iktar ’il quddiem ir-“Regolament Nru 207/2009”). Dan jieħu preċedenza fuq ir-regoli ġurisdizzjonali iktar ġenerali tar-Regolament Nru 207/2009 u dawk tar-Regolament “Brussell I” ( 7 ) ( 8 ).

3. 

L-Oberlandesgericht Düsseldorf (qorti reġjonali superjuri, Düsseldorf, il-Ġermanja), li taġixxi fil-kapaċità tagħha bħala qorti tat-trade marks Komunitarji, tistaqsi jekk għandhiex tali ġurisdizzjoni komprensiva ta’ dan it-tip għal proċedimenti ta’ vjolazzjoni mressqa minn kumpannija Daniża kontra konvenuta mill-Istati Uniti. Skont l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009, il-qrati għandhom ġurisdizzjoni internazzjonali jekk konvenut, li ma għandux id-domiċilju tiegħu fl-UE, għandu stabbiliment fl-Istat Membru tal-qorti kompetenti. Peress li l-konvenut mill-Istati Uniti għandu sottosussidjarja fil-Ġermanja, tqum il-kwistjoni dwar jekk dik l-entità hijiex “stabbiliment” għall-finijiet tal-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009.

4.

Il-premessa 16 tiddikjara li:

“Id-deċiżjonijiet li jirrigwardaw il-validità u l-vjolazzjoni ta’ trade marks Komunitarji għandhom ikollhom effett u għandhom ikopru t-territorju kollu tal-Komunità, li huwa l-uniku mod kif wieħed jista’ jipprevjeni deċiżjonijiet inkonsistenti minn naħa tal-qrati u tal-Uffiċċju u kif jista jiġi żgurat li l-karattru waħdieni tat-trade marks Komunitarji ma jiġix imxejjen. Hemm id-disposizzjonijiet tar-Regolament (KE) Nru 44/2001 tal-Kunsill tat-22 ta’ Diċembru 2000 dwar il-ġurisdizzjoni, ir-rikonoxximent u l-infurzar tad-deċiżjonijiet ċivili u kummerċjali li għandhom japplikaw fil-każ ta’ kull azzjoni skont il-liġi li tirrigwarda trade marks Komunitarji, ħlief fejn dan ir-Regolament jidderoga minn dawn ir-regoli.”

5.

L-Artikolu 97 huwa intitolat “Il-ġurisdizzjoni internazzjonali” u fil-paragrafi 1 u 2 tiegħu jipprovdi li:

“1.   Bla ħsara għad-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament kif ukoll għal kull dispożizzjoni tar-Regolament (KE) Nru 44/2001 applikabbli bis-saħħa tal-Artikolu 94, il-proċedimenti li jirrigwardaw l-azzjonijiet u t-talbiet msemmija fl-Artikolu 96 għandhom jinfetħu fil-qrati tal-Istat Membru fejn il-konvenut għandu d-domiċilju tiegħu jew, jekk huwa m’għandu domiċilju f’ebda Stat Membru, fejn huwa għandu stabbiliment.

2.   Jekk il-konvenut ma jkollu la domiċilju u lanqas stabbiliment f’ebda wieħed mill-Istati Membri, dawn il-proċedimenti għandhom jinfetħu quddiem il-qrati tal-Istat Membru fejn l-attur għandu d-domiċilju tiegħu jew, jekk m’għandu domiċilju f’ebda wieħed mill-Istati Membri, fejn huwa għandu stabbiliment.”

6.

L-Artikolu 98 huwa intitolat “Il-firxa tal-ġurisdizzjoni”; il-paragrafu 1 tiegħu jipprovdi li:

“1.   Qorti ta’ trade marks Komunitarji li għandha ġurisdizzjoni bbażata fuq l-Artikolu 97(1) sa (4) għandha ġurisdizzjoni fir-rigward ta’:

7.

Il-premessi 11 u 12 jiddikjaraw:

8.

Is-Sezzjoni 1, intitolata “Disposizzjonijiet ġenerali” tal-Kapitolu II, intitolat “Ġurisdizzjoni” jinkludi l-Artikoli 2 sa 4, li fl-ewwel paragrafu tagħhom jipprovdu:

“Artikolu 2

1.   Bla preġudizzju għal dan ir-Regolament, persuni b’domiċilju fi Stat Membru għandhom, independentament min-nazzjonalità tagħhom, jiġu mfittxija fil-qrati ta’ dak l-Istat Membru.”

“Artikolu 4

1.   Jekk il-konvenut ma jkunx domiċiljat fi Stat Membru, il-ġurisdizzjoni tal-qrati ta’ kull Stat Membru għandha, bla ħsara għall-Artikoli 22 u 23, tkun determinata bil-liġi ta’ dak l-Istat Membru.”

9.

Hummel Holdings A/S, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali, hija produttur ta’ prodotti għall-isports u ħwejjeġ għall-isports u għar-rikreazzjoni u għandha s-sede tagħha fid-Danimarka. Hummel fetħet kawża fil-Ġermanja quddiem il-Landgericht Düsseldorf (qorti reġjonali, Düsseldorf, il-Ġermanja) kontra żewġ konvenuti fil-grupp Nike għall-bejgħ ta’ oġġetti ta’ ħwejjeġ għall-isports allegatament bi ksur tat-trade mark figurattiva internazzjonali tagħha Nru 943057, li kienet ġiet irreġistrata wkoll biex ikollha effett fl-Unjoni Ewropea għal prodotti fil-klassi 25.

10.

L-ewwel konvenuta, Nike Inc., hija l-kumpannija holding prinċipali tal-grupp Nike u għandha s-sede tagħha fl-Istati Uniti tal-Amerika.

11.

It-tieni konvenuta Nike Retail B.V. tappartjeni għal dak il-grupp u għandha d-domiċilju tagħha fil-Pajjiżi l-Baxxi. Nike Retail topera s-sit internet www.nike.com/de, li fuqu jiġu rreklamati u offerti prodotti NIKE bl-Ingliż u bil-Ġermaniż għall-bejgħ fil-Ġermanja kif ukoll f’pajjiżi oħra.

12.

Ħafna mill-vjolazzjonijiet tat-trade mark tar-rikorrenti huma allegati li seħħew fil-Ġermanja. Fil-Ġermanja l-prodotti jistgħu jiġu ordnati online permezz tas-sit internet ta’ Nike Retail’s jew permezz ta’ negozjanti indipendenti li ma humiex parti mill-Grupp Nike u li huma stess jordnaw dawn il-prodotti mingħand Nike Retail. Barra minn hekk, is-servizzi ta’ qabel il-bejgħ u dawk wara l-bejgħ huma pprovduti minn Nike Deutschland GmbH. Din il-kumpannija ma tbigħx prodotti NIKE iżda tipprovdi assistenza lill-klijenti bit-telefon jew b’posta elettronika meta dawn ikunu qegħdin jordnawhom, u taġixxi wkoll bħala aġent ta’ Nike Retail għal kuntratti konklużi ma’ negozjanti. Fir-rigward tas-servizzi ta’ wara l-bejgħ, Nike Deutschland tittratta kwistjonijiet dwar skambji jew ilmenti, u tipprovdi assistenza lin-negozjanti fir-reklamar u fl-eżekuzzjoni ta’ dawk il-kuntratti.

13.

Nike Deutschland GmbH għandha s-sede tagħha fi Frankfurt am Main u ma hijiex parti fil-kawża prinċipali. Din hija madankollu sottosussidjarja tal-ewwel konvenuta Nike Inc, u l-preżenza tagħha fil-Ġermanja hija ċentrali għall-argument tar-rikorrenti dwar il-ġurisdizzjoni tal-qrati Ġermaniżi.

14.

Quddiem il-Landgericht Düsseldorf, ir-rikorrenti talbet (I) ordni li tipprojbixxi l-importazzjoni, l-esportazzjoni, ir-reklamar, l-offerta għall-bejgħ u t-tqegħid fis-suq tal-prodotti kkonċernati jew li dawn il-prodotti jitħallew jitqiegħdu fis-suq, u (II) ordnijiet ta’ żvelar inkluż ta’ kopji ta’ fatturi, u ordnijiet ta’ rtirar miċ-ċirkulazzjoni u fir-rigward tal-qerda tal-prodotti kkonċernati, u fl-aħħar nett (III) dikjarazzjoni ta’ dritt għal kumpens.

15.

Fir-rigward tal-ewwel konvenuta, ir-rikorrenti fittxet dawn l-ordnijiet (1) fir-rigward tat-territorju tal-Unjoni Ewropea, u alternattivament, (2) fir-rigward tat-territorju tal-Repubblika Federali tal-Ġermanja. Fir-rigward tat-tieni konvenuta, is-suġġett tar-rikors kien jaqa’ biss taħt it-territorju tar-Repubblika Federali tal-Ġermanja. Id-digriet tar-rinviju jikkonċerna biss l-ewwel talba għal rimedju.

16.

Il-Landgericht Düsseldorf, fuq il-bażi li Nike Deutschland GmbH kellha titqies bħala stabbiliment tal-ewwel konvenuta, li b’hekk tinħoloq rabta bejn il-konvenuta mill-Istati Uniti u l-Ġermanja, sostniet li hija kellha ġurisdizzjoni internazzjonali, kif ukoll fir-rigward tat-territorju tal-Unjoni Ewropea kollu. Madankollu, hija ċaħdet il-kawża fuq il-mertu. Fl-appell mir-rikorrenti quddiem l-Oberlandesgericht Düsseldorf, il-konvenuti jkomplu jsostnu li l-qrati Ġermaniżi ma għandhomx ġurisdizzjoni internazzjonali fir-rigward tal-ewwel forma ta’ rimedju mfittex.

17.

Huwa f’dak il-kuntest li l-Oberlandesgericht Düsseldorf għamlet id-domanda preliminari li ġejja:

“Taħt liema kundizzjonijiet kumpannija ġuridikament indipendenti, stabbilita fi Stat Membru tal-Unjoni, li hija sottosussidjarja ta’ impriża li ma għandhiex hija stess is-sede tagħha fl-Unjoni, għandha titqies li hija ‘stabbiliment’ ta’ din l-impriża fis-sens tal-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009?”

18.

Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub lill-Qorti tal-Ġustizzja mir-rikorrenti u miż-żewġ konvenuti, mill-Gvern Taljan u mill-Kummissjoni Ewropea. Il-partijiet kollha minbarra l-Gvern Taljan ippreżentaw sottomissjonijiet orali fis-seduta li saret fis-6 ta’ Ottubru 2016.

19.

Qabelxejn, huwa importanti li jiġi enfasizzat li, skont ir-Regolament Nru 207/2009, “[i]l-qrati tat-trade marks Komunitarji” biss, li huma qrati nazzjonali magħżula b’mod speċifiku u mogħtija din il-funzjoni ( 9 ), jistgħu jiddeċiedu dwar proċedimenti ta’ vjolazzjoni ( 10 ). Il-Landgericht Düsseldorf u l-Oberlandesgericht Düsseldorf kienu ġew maħtura bħala tali mill-Gvern Ġermaniż ( 11 ).

20.

Madankollu, mhux il-qrati tat-trade marks Komunitarji kollha jistgħu jagħtu r-rimedji fl-Unjoni kollha ( 12 ) mitlub mir-rikorrenti f’din il-kawża.

21.

Il-fatt li qorti tat-trade marks Komunitarji partikolari jkollha jew ma jkollhiex din is-setgħa komprensiva, jiddependi minn jekk tistax tibbaża l-ġurisdizzjoni internazzjonali tagħha fuq l-Artikolu 97(1) sa (4) tar-Regolament Nru 207/2009 ( 13 ). F’dak il-każ biss qorti tat-trade marks Komunitarji għandu jkollha “ġurisdizzjoni fir-rigward ta’ atti ta’ vjolazzjoni mwettqa jew mhedda fit-territorju ta’ wieħed mill-Istati Membri” ( 14 ).

22.

Għaldaqstant, filwaqt li l-allegazzjoni tar-rikorrenti li vjolazzjoni li seħħet fil-Ġermanja tikkostitwixxi bażi ġurisdizzjonali għal proċedimenti ta’ vjolazzjoni tat-trade mark Komunitarja fil-Ġermanja skont l-Artikolu 97(5) tar-Regolament Nru 207/2009 ( 15 ), din id-dispożizzjoni tista’ sservi biss ta’ bażi għal ġurisdizzjoni fir-rigward ta’ atti ta’ vjolazzjoni mwettqa jew mhedda fit-territorju tal-Istat Membru tal-qorti kompetenti ( 16 ). Din ma hijiex bażi suffiċjenti biex jingħata r-rimedju mitlub mir-rikorrenti, li l-effetti tiegħu jmorru lil hinn mit-territorju Ġermaniż. Għal dan, ġurisdizzjoni trid tkun neċessarjament ibbażata fuq l-Artikolu 97(1) sa (4) tar-Regolament Nru 207/2009 ( 17 ).

23.

Kif diġà semmejt, l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 jipprovdi tali bażi ta’ ġurisdizzjoni internazzjonali jekk l-Istat terz konvenut ikollu stabbiliment fl-Istat Membru tal-qorti kompetenti ( 18 ). Għaldaqstant, l-Oberlandesgericht Düsseldorf tfittex kjarifika dwar il-kundizzjonijiet li fihom Nike Deutschland, bis-sede tagħha fil-Ġermanja, tista’ tiġi kkaratterizzata bħala stabbiliment ta’ Nike Inc.

24.

L-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 jipprevedi li proċedimenti ta’ vjolazzjoni fi kwistjonijiet ta’ trade marks Komunitarji “għandhom jinfetħu fil-qrati tal-Istat Membru fejn il-konvenut għandu d-domiċilju tiegħu jew, jekk huwa m’għandu domiċilju f’ebda Stat Membru, fejn huwa għandu stabbiliment.”

25.

L-ewwel kwistjoni li għandha tiġi indirizzata hija jekk it-terminu “stabbiliment” għandux, bħal ma l-Kummissjoni semmiet waqt is-sottomissjonijiet orali, tifsira awtonoma estiża tal-UE jew jekk għandux jitħalla f’idejn il-qorti nazzjonali biex tiddeterminah fuq il-bażi tal-liġi nazzjonali tagħha ( 19 ).

26.

Din l-aħħar soluzzjoni jista’ jkun li hija ssuġġerita mill-fatt li t-terminu “domiċilju”, skont l-Artikolu 59 tar-Regolament Brussell I ( 20 ) għandu jiġi ddeterminat f’konformità mal-liġi nazzjonali tal-Istat Membru fejn il-kwistjoni titressaq quddiem qorti. Madankollu bl-istess mod, l-Artikolu 60 tar-Regolament Brussell I jipprovdi definizzjoni awtonoma ta’ domiċilju għall-kumpanniji u għall-assoċjazzjonijiet ( 21 ).

27.

Bħala regola ġenerali, dispożizzjonijiet tad-dritt tal-UE għandhom jiġu interpretati b’mod awtonomu ( 22 ). Barra minn hekk, tifsira estiża għall-UE ta’ “stabbiliment” hija konsistenti mal-għan tal-Artikolu 97(1) sa (4) tar-Regolament Nru 207/2009 biex tinħoloq bażi uniformi għall-ġurisdizzjoni estiża għall-Unjoni Ewropea komprensiva. Għaldaqstant, l-approċċ li ttieħed f’dawn il-konklużjonijiet huwa li trid tiġi pprovduta interpretazzjoni awtonoma mill-Qorti tal-Ġustizzja ( 23 ).

28.

Għalkemm ġew inklużi xi definizzjonijiet statutorji fir-Regolament Nru 207/2009 ( 24 ), il-leġiżlatura ma pprovdietx definizzjoni għat-terminu “stabbiliment”.

29.

Minbarra dan, il-Qorti tal-Ġustizzja, sa issa, kien għad ma kellhiex l-opportunità ( 25 ) li tagħti interpretazzjoni tal-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 u lanqas tat-terminu “stabbiliment” kif użat f’dispożizzjonijiet oħra tar-Regolament Nru 207/2009 ( 26 ).

30.

Minħabba li l-materjal leġiżlattiv ( 27 ) ma jipprovdi l-ebda gwida, it-terminu “stabbiliment” skont l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 bilfors li jrid jiġi ddeterminat bl-użu ta’ sorsi li jmorru lil hinn mir-Regolament Nru 207/2009.

31.

Prima facie, ir-Regolament dwar il-proċeduri ta’ insolvenza ( 28 ) jidher li huwa sors tajjeb ta’ dan it-tip. Fl-Artikolu 2(h) tiegħu, huwa jipprovdi definizzjoni statutorja ( 29 ) tat-terminu “stabbiliment”, inter alia għall-kuntest ta’ ġurisdizzjoni internazzjonali.

32.

Madankollu f’dan il-kuntest, din id-definizzjoni la tista’ tiġi applikata direttament u lanqas użata bħala analoġija. Din hija mogħtija unikament “[g]ħall-iskopijiet ta’ dan ir-Regolament”. L-għan ta’ rbit mal-istabbiliment fir-Regolament dwar l-insolvenza huwa pjuttost differenti mill-kuntest tal-Artikolu 97 tar-Regolament Nru 207/2009: ġurisdizzjoni bbażata fuq l-istabbiliment taħt ir-Regolament dwar l-insolvenza hija operattiva biss fil-kuntest ta’ proċeduri sekondarji li ma humiex ibbażati fuq iċ-ċentru ta’ interess prinċipali tad-debitur; minbarra dan, id-deċiżjonijiet mogħtija f’dawn il-proċeduri għandhom effett limitat ( 30 ). Bil-kontra, l-Artikolu 97 tar-Regolament Nru 207/2009 jorbot mal-istabbiliment sabiex tiġi identifikata ġurisdizzjoni ċentrali sabiex jingħataw sentenzi b’ġurisdizzjoni b’effett estiż.

33.

Sors naturali għal gwida fl-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni dwar ġurisdizzjoni tar-Regolament Nru 207/2009 huwa, madankollu, ir-Regolament Brussell I, peress li dan l-istrument legali jistabbilixxi r-regoli ġenerali dwar ġurisdizzjoni f’materji ċivili u kummerċjali Ir-Regolament Brussell I japplika għall-proċedimenti relatati mat-trade marks Komunitarji ( 31 ), sakemm speċifikat mod ieħor fir-Regolament Nru 207/2009. Bl-istrument predeċessur tiegħu (il-Konvenzjoni ta’ Brussell) imur lura sal-1968, ir-Regolament Brussell I jipprovdi qafas kunċettwali minn żmien twil, u wieħed li wkoll jispeċifika regoli dwar ġurisdizzjoni iktar reċenti li jinsabu f’regolamenti speċifiċi bħar-Regolament Nru 207/2009.

34.

Ir-Regolament Brussell I fid-dispożizzjonijiet ġenerali tiegħu jipprovdi xi definizzjonijiet statutorji ( 32 ), iżda ma jiddefinixxix it-terminu “stabbiliment”.

35.

Madankollu, ir-Regolament Brussell I juża t-terminu “stabbiliment” bħala fattur ta’ konnessjoni għal ġurisdizzjoni internazzjonali skont l-Artikoli 5(5) u 18.

36.

Fl-osservazzjonijiet tiegħu, il-Gvern Taljan sostna fl-osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu li l-verżjoni Taljana tat-terminu “stabbiliment” kif użat fir-Regolament Brussell I (“sede d’attività”) ma hijiex identika għal dik użata fl-Artikolu 97 tar-Regolament Nru 207/2009 (“stabile organizzazzione”). Madankollu, fid-dawl tal-konnessjoni fil-qrib bejn iż-żewġ strumenti legali li hija stabbilita b’riferiment speċifiku għar-Regolament Brussell I fil-premessa 16 u fl-Artikoli 97 u 94 tar-Regolament Nru 207/2009, id-diverġenza lingwistika f’verżjoni lingwistika waħda ma tipprekludix lill-Qorti tal-Ġustizzja milli tirreferi għar-Regolament Brussell I, li huwa l-istrument legali klassiku dwar ġurisdizzjoni internazzjonali.

37.

Bħal ma rrilevaw il-partijiet fil-proċedura preliminari kif ukoll il-qorti tar-rinviju, il-kwistjoni tas-sens tat-terminu “stabbiliment” tat lok għal ġurisprudenza b’saħħitha fil-kuntest tar-Regolament Brussell I.

38.

L-ewwel dispożizzjoni li għandha tiġi interpretata mill-Qorti tal-Ġustizzja f’dan ir-rigward, kienet l-Artikolu 5(5) tar-Regolament Brussell I ( 33 ), li skontha “[ġ]urisdizzjoni speċjali” ( 34 ) tkun “f’dak li għandu x’jaqsam ma’ kwistjoni li toriġina mill-operazzjonijiet ta’ fergħa, aġenzija jew stabbiliment ieħor, fil-qrati tal-post li fih jkunu jinstabu l-fergħa, l-aġenzija jew l-istabbiliment”.

39.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tat interpretazzjoni ta’ dawn il-kunċetti għall-ewwel darba fl-1976 fis-sentenza tagħha De Bloos li fiha hija sostniet li “wieħed mill-elementi essenzjali li jikkaratterizzaw il-kunċett ta’ fergħa jew ta’ aġenzija huwa l-issuġġettar għad-direzzjoni u għall-kontroll tal-kumpannija omm” u li l-kunċett ta’ stabbiliment huwa “bbażat fuq l-istess elementi essenzjali bħal dawk ta’ fergħa jew ta’ aġenzija” ( 35 ).

40.

Fis-sentenza tagħha Somafer, il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li “b’kunsiderazzjoni lejn il-kunċetti previsti li jagħtu l-possibbiltà li ssir deroga mill-prinċipju ġenerali ta’ ġurisdizzjoni tal-Artikolu 2 tal-Konvenzjoni, l-interpretazzjoni tagħhom għandha tippermetti li tiġi żvelata mingħajr diffikultà r-rabta partikolari li tiġġustifika din l-eċċezzjoni” ( 36 ), filwaqt li żiedet “li din ir-rabta speċjali tikkonċerna, fl-ewwel lok, is-sinjali materjali li jippermettu faċilment li tiġi rrikonoxxuta l-eżistenza tal-fergħa, tal-aġenzija jew tal-istabbiliment u, fit-tieni lok, ir-relazzjoni li teżisti bejn l-entità hekk lokalizzata u s-suġġett tal-kawża ppreżentata kontra l-kumpannija omm”.

41.

Fir-rigward tal-ewwel kwistjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li “l-kunċett ta’ fergħa, ta’ aġenzija jew ta’ kull stabbiliment ieħor jimplika ċentru operattiv li jimmanifesta ruħu fit-tul lejn l-estern bħala l-estensjoni ta’ kumpannija ommi, li għandha tmexxija u hija materjalment mgħammra b’mod li tista’ twettaq kummerċ ma’ terzi, b’tali mod li dawn, filwaqt li jkunu jafu li rabta legali eventwali ser isseħħ mal-kumpannija omm li l-uffiċċju rreġistrat tagħha qiegħed f’pajjiż barrani, huma eżentati milli jindirizzaw direttament ruħhom lil din, u jistgħu jikkonkludu negozju fiċ-ċentru operattiv li jikkostitwixxi l-estensjoni tagħha”.

42.

Fir-rigward tat-tieni kwistjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet “li minbarra dan huwa neċessarju li s-suġġett tat-tilwima jikkonċerna l-operat tal-fergħa, tal-aġenzija jew ta’ kull stabbiliment ieħor” u li “dan il-kunċett ta’ operat jinkludi, minn naħa, it-tilwimiet li jirrigwardaw id-drittijiet u l-obbligi kuntrattwali jew mhux kuntrattwali li jirrigwardaw il-ġestjoni hekk imsejħa tal-aġenzija, tal-fergħa jew tal-istabbiliment stess, bħal dawk li jirrigwardaw il-kiri tal-immobbli fejn dawn l-entitajiet ikunu stabbiliti jew għar-reklutaġġ fuq il-post tal-persunal li jaħdem hemm” ( 37 ).

43.

Fl-aħħar nett, fis-sentenzi Blanckaert & Willems u SAR Schotte, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li fergħa, aġenzija jew stabbiliment “għandha tidher f’għajnejn terzi b’mod faċilment identifikabbli bħala estensjoni ta’ kumpannija omm” ( 38 ) u li “r-rabta ta’ konnessjoni mill-qrib bejn il-kontestazzjoni u l-ġurisdizzjoni li hija msejħa li tisma’ l-kawża hija evalwata […] ukoll abbażi tal-mod kif dawn iż-żewġ impriżi jġibu ruħhom fir-relazzjonijiet ta’ negozju tagħhom u kif jippreżentaw ruħhom fir-rigward ta’ terzi fir-relazzjonijiet kummerċjali tagħhom” ( 39 ).

44.

F’deċiżjoni iktar reċenti, il-Qorti tal-Ġustizzja kellha tagħti interpretazzjoni tal-istess kunċetti fil-kuntest tal-Artikolu 18 tar-Regolament Brussell I, li jipprevedi fil-paragrafu 2 tiegħu li “[m]eta impjegat jidħol f’kuntratt individwali ta’ impjieg ma’ min jimpjegah u dan ta’ l-aħħar li ma jkunx domiciljat fi Stat Membru iżda li jkollu fergħa, aġenzija jew xi stabbiliment ieħor f’wieħed mill-Istati Membri, dak li jimpjega għandu, fi kwistjonijiet li jinqalgħu mill-operazzjonijiet tal-fergħa, aġenzija jew stabbiliment, huwa meqjus li jkun domiċiljat f’dak l-Istat Membru”.

45.

Fis-sentenza Mahamdia, il-Qorti tal-Ġustizzja, fuq il-bażi ta’ analiżi tal-preċedenti msemmija iktar ’il fuq li jikkonċernaw l-Artikolu 5(5) tar-Regolament Brussell I, identifikat żewġ kriterji bħala deċiżivi għall-ħolqien ta’ rabta suffiċjenti mal-Istat Membru tal-qorti kompetenti. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, “[f]l-ewwel lok, il-kunċett ta’ ‘fergħa’, ta’ ‘aġenzija’ u ta’ ‘xi stabbiliment ieħor’ jipresupponu l-eżistenza ta’ ċentru operattiv li jimmanifesta ruħu fit-tul lejn l-estern, bħall-estensjoni ta’ sede prinċipali [kumpannija omm]. Dan iċ-ċentru għandu jkollu tmexxija u jkun materjalment mgħammar b’mod li jista’ jinnegozja ma’ terzi li huma b’hekk eżenti milli jindirizzaw direttament lis-sede prinċipali […]. Fit-tieni lok, il-kwistjoni għandha tikkonċerna kemm l-atti li jirrigwardaw l-operat ta’ dawn l-entitajiet, kemm tal-impenji meħuda minn dawn f’isem is-sede prinċipali, meta dawn tal-aħħar għandhom ikunu eżegwiti fl-Istat fejn huma jinsabu” ( 40 ).

46.

Is-sentenza Mahamdia kienet tikkonċerna kawża fil-qasam tal-impjiegi mressqa minn xufier impjegat minn ambaxxata tar-Repubblika Demokratika tal-Poplu tal-Alġerija kontra dak l-Istat. F’dak il-kuntest, il-Qorti tal-Ġustizzja sostniet li “għandu jingħad li ambaxxata tista’ tiġi assimilata ma’ ċentru operattiv li jimmanifesta ruħu fit-tul esternament u li jikkontribwixxi għall-identifikazzjoni u għar-rappreżentanza tal-Istat minn fejn toriġina” ( 41 ).

47.

Il-Qorti tal-Ġustizzja b’hekk żiedet aspett partikolari għar-rabta bejn il-“kumpannija omm” u l-istabbiliment, jiġifieri identifikazzjoni u rappreżentazzjoni. Dan jikkorrispondi mal-funzjonijiet differenti li l-Artikolu 18(2) tar-Regolament Brussell I għandu, meta mqabbel mal-Artikolu 5(5) tar-Regolament Brussell I: l-Artikolu 18(2) jikkonċerna s-sitwazzjoni speċjali li fiha konvenut ma jkollux domiċilju fl-UE u, billi mbagħad jintrabat mal-istabbiliment tiegħu, iqis dak l-istabbiliment bħala element ta’ sostituzzjoni għall-assenza ta’ domiċilju billi jsostni li l-konvenut għandu jkun “meqjus li jkun domiċiljat f’dak l-Istat Membru”. Jekk din hija kwistjoni ta’ sostituzzjoni, l-identifikazzjoni hija l-element ċentrali.

48.

It-tnejn li huma, l-Artikoli 5(5) u 18(2) tar-Regolament Brussell I, jippermettu lir-rikorrenti tippreżenta rikors kontra konvenuta fil-post li ma huwiex id-domiċilju tagħha, iżda li fih għandha stabbiliment.

49.

Madankollu, dawn iż-żewġ dispożizzjonijiet jeħtieġu, lil hinn mis-sempliċi eżistenza ta’ stabbiliment, li t-tilwima tkun oriġinat “mill-operazzjonijiet tal-istabbiliment”. B’hekk, skont dawn ir-regoli, l-istabbiliment fih innifsu ma huwiex suffiċjenti biex tiġi kkostitwita r-rabta mal-Istat tal-qorti kompetenti, iżda huwa meħtieġ element addizzjonali. It-tieni miż-żewġ kriterji, li ġew żviluppati fil-ġurisprudenza tar-Regolament Brussell I deskritta iktar ’il fuq, jirreferi esklużivament għal dak l-element addizzjonali.

50.

Madankollu, il-formulazzjoni tal-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009, ma fihiex dan it-tieni element, iżda pjuttost tillimita ruħha li tagħti ġurisdizzjoni lill-Istat Membru li fih konvenut għandu stabbiliment. Għalhekk, it-tieni kriterju tat-test b’żewġ partijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja fir-rigward tal-Artikoli 5 u 18 tar-Regolament Brussell I jista’ jiġi injorat f’dan il-kuntest.

51.

L-ewwel kriterju, li għalhekk huwa l-uniku wieħed rilevanti għall-analiżi tiegħi, fih żewġ elementi li jindikaw karatteristiċi li huma indipendenti mill-azzjoni partikolari li fiha ssir ir-rabta mal-istabbiliment. Dawn jitfgħu dawl fuq l-essenza tal-kunċett ta’ stabbiliment innifsu. Dawn il-karatteristiċi huma (a) ċentru operattiv, li (b) jimmanifesta ruħu fit-tul lejn l-estern, bħall-estensjoni ta’ kumpannija omm.

52.

Fir-rigward taċ-“ċentru operattiv” bħala l-ewwel karatteristika, il-Qorti tal-Ġustizzja spjegat ulterjorment li l-istabbiliment irid ikollu tmexxija u jkun materjalment mgħammar b’mod li jista’ jinnegozja ma’ teżi, sabiex b’hekk ma jkollhomx għalfejn jindirizzaw lilhom infushom direttament mal-kumpannija omm ( 42 ). Mingħajr ma jsir riferiment għall-kuntest partikolari ta’ kuntratti, wieħed jista’ jiddeduċi li hija meħtieġa ċerta attività operattiva u li hija neċessarja ċerta preżenza reali u stabbli bħalma huwa mmanifestat mill-persunal u mit-tagħmir materjali fuq il-post. Ċertament, huwa meħtieġ livell minimu ta’ organizzazzjoni u ċerta stabbiltà; il-preżenza biss ta’ oġġetti u kontijiet bankarji ma hijiex suffiċjenti biex jiġi kkostitwit “stabbiliment” ( 43 ). Minbarra dan, il-ġurisprudenza Brussell II b’mod ċar teħtieġ tmexxija fuq livell lokali.

53.

L-element ta’ preżenza reali u operattiva f’dan il-każ huwa ssodisfatt b’mod evidenti, fejn Nike Deutschland GmbH hija kumpannija lokali li fil-fatt twettaq servizzi ta’ qabel u ta’ wara l-bejgħ għal konsumaturi ta’ Nike fil-Ġermanja. Nike Deutschland hija GmbH ġuridikament indipendenti sa fejn l-element ta’ tmexxija lokali huwa ssodisfatt.

54.

Madankollu, dak li l-konvenuti jikkontestaw f’din il-kawża, huwa jekk fil-fatt hemmx rabta suffiċjenti bejn Nike Deutschland u l-ewwel konvenuta. Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, dik ir-rabta hija stabbilita billi “[timmanifesta ruħha] fit-tul lejn l-estern, bħall-estensjoni ta’ sede prinċipali [kumpannija omm]” ( 44 ). Dan jissuġġerixxi ċertu livell ta’ dipendenza u sottomissjoni min-naħa tal-istabbiliment.

55.

Il-konvenuti f’dan il-kuntest jagħmlu żewġ oġġezzjonijiet.

56.

L-ewwel nett, il-konvenuti jissuġġerixxu li, għal raġunijiet formali, Nike Deutschland ma tistax tkun stabbiliment ta’ soċjetà oħra peress li hija kumpannija ġuridikament indipendenti u, fil-kuntest ta’ proċedura ċivili, jeħtieġ li jittieħed approċċ formali.

57.

Madankollu, bħalma deher iktar ’il fuq, teżisti ġurisprudenza stabbilita ( 45 ) li entità ġuridikament indipendenti tista’ tiġi kklassifikata bħala stabbiliment. Fil-kawża SAR Schotte ( 46 ), l-istabbiliment ikkonċernat kien inkorporat ukoll bħala GmbH Ġermaniża.

58.

F’dan il-kuntest, il-qorti tar-rinviju tirreferi għall-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali Mengozzi fil-konklużjonijiet tiegħu fil-kawża Mahamdia ( 47 ) fejn huwa sostna li huwa stabbilit li l-kunċetti ta’ “fergħa”, “aġenzija” u “stabbiliment” essenzjalment jirreferu għal entitajiet mingħajr personalità ġuridika. Madankollu din l-affermazzjoni kienet obiter dictrum, peress li l-kawża Mahamdia kienet tikkonċerna ambaxxata mingħajr personalità ġuridika separata. L-istess japplika għall-Opinjoni 1/03 tal-Qorti tal-Ġustizzja ( 48 ) li l-Avukat Ġenerali Mengozzi jirreferi għaliha. L-opinjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja wkoll ma ddiskutietx l-indipendenza ġuridika iżda pjuttost żiedet l-attribut “mingħajr personalità ġuridika”colorandi causa, fil-kuntest ta’ regoli “għall-fergħat, għall-aġenziji jew għall-istabbilimenti l-oħra” inġenerali. Il‑kwistjoni dwar jekk entità li għandha personalità ġuridika tistax tiġi kklassifikata bħala stabbiliment ta’ impriża oħra ma kinitx inkwistjoni hemmhekk.

59.

Min-naħa l-oħra, jekk kelli nfittex definizzjonijiet f’kuntesti oħrajn, tista’ tiġi stabbilita konferma, fejn jingħad b’mod ċar li “l-forma legali ta’ stabbiliment bħal dan, kemm jekk sempliċi fergħa jew sussidjarju b’personalità ġuridika, [ma hijiex] il-fattur determinanti dwar dan” ( 49 ).

60.

Għalhekk, f’dan il-kuntest, ma hemm l-ebda raġuni għal devjazzjoni mill-ġurisprudenza rilevanti li ilha stabbilita ċċitata iktar ’il fuq.

61.

L-approċċ formali, ġeneralment meħud fi proċedura ċivili, li l-konvenuti jirreferu għalih, ma jipprekludix il-perspettiva ekonomika adottata hawnhekk dwar jekk konvenut għandux stabbiliment fi Stat jew le. L-istabbiliment ma huwiex parti fil-proċedura iżda jservi sempliċement bħala rabta bejn il-konvenut u ċertu territorju. L-argument li l-istabbiliment innifsu ma jistax jintrabat mis-sentenza mal-kumpannija parent tiegħu huwa irrilevanti għall-kwistjoni dwar jekk il-post ta’ ċerta sussidjarja jistax jistabbilixxi rabta bejn il-konvenut u ċertu Stat u l-qrati tiegħu ( 50 ). Minflok, dak li huwa deċiżiv huwa jekk sussidjarja tistax titqies bħala bażi tal-kumpannija konvenuta li minnha din tal-aħħar tista’ tiddefendi l-interessi tagħha.

62.

It-tieni nett, Nike Deutschland ma għandhiex l-istess diretturi bħall-ewwel konvenuta ( 51 ). Il-konvenuti għaldaqstant jargumentaw li kwalunkwe kontroll li Nike Inc. għandha fuq Nike Deutschland jista’ jkun dgħajjef u mhux immedjatament trasparenti lil terzi. Dan l-argument iqajjem il-kwistjoni sa fejn id-“direzzjoni u l-kontroll tal-kumpannija omm” ( 52 ) għandha tiġi estiża u kif dan jista’ jiġi aċċertat, kwistjoni li teħtieġ li titqies fl-isfond tal-importanza kbira tal-prevedibbiltà ( 53 ) fi kwistjonijiet ġurisdizzjonali.

63.

B’ħarsa lura lejn il-ġurisprudenza stabbilita, madankollu, jidher ċar li l-kontroll effettiv ma huwiex inkwistjoni, iżda iktar il-perċezzjoni ta’ terzi ( 54 ) fl-Istat fejn jinsab l-istabbiliment. Jeħtieġ li dawn ikollhom l-impressjoni li l-entità tappartjeni lill-kumpannija parent, jiġifieri li, “filwaqt li jafu li rabta legali eventwali ser tiġi stabbilita mal-kumpannija omm, li s-sede tagħha hija f’pajjiż ieħor, huma eżentati milli jindirizzaw direttament lilha, u jistgħu jikkonkludu negozju fiċ-ċentru operattiv li kkostitwixxa l-estensjoni” ( 55 ). L-evalwazzjoni għandha ssir ukoll “abbażi tal-mod kif dawn iż-żewġ impriżi jġibu ruħhom fir-relazzjonijiet ta’ negozju tagħhom u kif jippreżentaw ruħhom fir-rigward ta’ terzi fir-relazzjonijiet kummerċjali tagħhom” ( 56 ). Għalkemm is-sempliċi preżenza simbolika ma hijiex biżżejjed, dak li huwa deċiżiv huwa, li din “[t]ikkontribwixxi għall-identifikazzjoni u għar-rappreżentanza” tal-kumpannija omm “minn fejn toriġina” ( 57 ).

64.

F’din il-kawża, Nike Deutschland hija ppreżentata bħala l-kuntatt Ġermaniż li għandu jintuża fir-rigward tal-prodotti NIKE ( 58 ) u din tifforma, billi tipprovdi servizzi ta’ qabel u ta’ wara l-bejgħ, parti rilevanti tal-organizzazzjoni tal-bejgħ integrata sew fl-istruttura operattiva tal-grupp. Minkejja li hija stess ma taġixxix bħala bejjiegħ, din għandha funzjoni essenzjali fi ħdan il-ġestjoni tal-bejgħ u hija parti integrali tal-organizzazzjoni tal-bejgħ u tal-kummerċjalizzazzjoni ta’ Nike fil-Ġermanja. Element essenzjali ta’ din l-integrazzjoni huwa l-użu prominenti tal-isem “Nike” u wkoll il-fatt li l-isem tas-sussidjarja Ġermaniża ma fih l-ebda restrizzjoni għal ċerti kompiti jew negozji, iżda sempliċement iżid l-isem tal-pajjiż mal-isem kummerċjali kumplessiv. L-identità tal-ismijiet kienet fattur rilevanti wkoll fil-kawża SAR Schotte ( 59 ).

65.

L‑evalwazzjoni ta’ dawn il-fatturi teħtieġ li ssir mill-perspettiva tal-ambjent nazzjonali fl-Istat tal-qorti kompetenti. Huwa għalhekk li l-qorti nazzjonali hija fl-aħjar pożizzjoni biex taċċerta jekk is-sussidjarja tippreżentax lilha nnifisha bħala stazzjonament marbut sew mal-konvenut jew le. Din l-evalwazzjoni għandha tkun ibbażata fuq kriterji oġġettivi li jistgħu jiġu vverifikati. Il-fatturi materjali meqjusa għall-finijiet ta’ evalwazzjoni tal-karatterizzazzjoni bħala stabbiliment iridu jkunu aċċertabbli minn terzi ( 60 ). Dawn kellhom isiru pubbliċi jew tal-inqas ikunu biżżejjed aċċessibbli sabiex terzi jkunu jafu dwarhom ( 61 ); data interna dwar il-kontroll effettiv fi ħdan il-grupp ma hijiex rilevanti għal dan ( 62 ).

66.

Il-konvenuti jargumentaw li sa fejn sempliċi preżunzjoni li entità hija stabbiliment tista’ tkun il-bażi ta’ ġurisdizzjoni, ir-rikorrent kien bilfors ibbaża ruħu fuq din il-preżunzjoni (element suġġettiv). Il-konvenuti jsostnu li dan huwa prinċipju ġenerali ta’ dritt, li japplika biss meta l-parti li tinvokah jistħoqqilha protezzjoni ( 63 ).

67.

Madankollu, dan l-argument ma huwiex konvinċenti. L‑Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 billi huwa marbut mal-istabbiliment tal-konvenuta, ma huwiex intiż li jipproteġi l-interessi tar-rikorrenti iżda dawk tal-konvenuta ( 64 ). Għandu jerġa’ jiġi enfasizzat ukoll li kriterji oġġettivi huma neċessarji sabiex tinħoloq l-impressjoni ta’ kontroll tal-konvenuta fuq l-entità li hija potenzjalment stabbiliment. Fi kwalunkwe każ, l-ewwel element ta’ ċentru operattiv ta’ negozju reali għadu meħtieġ. Għalhekk, bl-approċċ meħud hawnhekk, l-istabbiliment qatt ma huwa għal kollox fittizju.

68.

F’dan l-isfond, iċ-ċertezza legali u l-prevedibbiltà ( 65 ) huma żgurati, mill-perspettiva tar-rikorrenti kif ukoll tal-konvenuta. F’din il-kawża, Nike Inc., l-ewwel konvenuta, li hija l-kumpannija omm tal-Grupp Nike, tinsab fil-pożizzjoni li tagħmel dikjarazzjonijiet ċari u tikkoreġi impressjonijiet ħżiena. Huwa għalhekk għar-riskju ta’ Nike Inc li tiċċara l-konnessjonijiet legali u kummerċjali bejnha u l-istabbiliment intiż billi tagħti messaġġi pubbliċi espliċiti, jew billi tirristruttura l-organizzazzjoni tal-kummerċjalizzazzjoni tagħha jew billi tirrestrinġi l-użu tal-isem kummerċjali tagħha mis-sussidjarja Ġermaniża, fil-każ li ma tkunx tixtieq tkun suġġetta għall-ġurisdizzjoni Ġermaniża komprensiva skont l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009.

69.

Minkejja li l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 ma jeħtieġx b’mod espliċitu li t-tilwima tkun oriġinat “mill-operazzjonijiet tal-istabbiliment” ( 66 ), fil-fehma tal-konvenuti ( 67 ), madankollu ċertu involviment tal-istabbiliment fl-aġir li jikkostitwixxi delitt li għalih il-konvenuta tressqet quddiem il-qorti, jeħtieġ li jeżisti ( 68 ).

70.

Il-premessa 12 tar-Regolament Brussell I tista’ tkun il-bażi tal-affermazzjoni li lil hinn mis-sempliċi preżenza ta’ stabbiliment, huwa meħtieġ element ieħor. Il-premessa 12 tiddikjara li “[b]’żieda mad-domiċilju tal-konvenut, għandu jkun hemm bażi alternattiva ta’ ġurisdizzjoni bbażata fuq rabta mill-qrib bejn il-qorti u l-azzjoni jew sabiex tkun iffaċilitata amministrazzjoni tajba tal-ġustizzja.”

71.

Sabiex jiġi aċċertat jekk l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 jistabbilixxix “bażi alternattiva ta’ ġurisdizzjoni” ta’ dan it-tip, għandha tingħata kunsiderazzjoni xierqa lir-raġunament li fuqu hija bbażata r-regola, in-natura tagħha u l-funzjoni tat-terminu “stabbiliment” fi ħdan norma usa’.

72.

L-Artikolu 97(1) sa (4) tar-Regolament Nru 207/2009 jelenka kriterji għad-determinazzjoni tal-Istat Membru, li l-qrati tiegħu għandhom jiġu fdati li jagħtu, b’sentenza waħda, protezzjoni effettiva tat-trade marks Komunitarji fl-Unjoni Ewropea kollha ( 69 ).

73.

Sabiex għall-inqas Stat Membru wieħed jiġi pprovdut bil-qrati kompetenti għal kull sitwazzjoni, il-leġiżlatura bniet fl-Artikolu 97(1) sa (3) tar-Regolament Nru 207/2009 ( 70 )“sellum ta’ rabta” għal ġurisdizzjoni internazzjonali li jistabbilixxi ordni ġerarkika komposta minn diversi punti ta’ rabta. Wieħed minn dawn il-punti ta’ rabta huwa l-“istabbiliment” tal-konvenut.

74.

Is-sellum ta’ rabta għal ġurisdizzjoni internazzjonali għandu total ta’ ħames tarġiet, bl-ewwel waħda hija d-domiċilju fl-UE tal-konvenut, u t-tieni waħda hija l-istabbiliment fl-UE tal-konvenut ( 71 ). It-tielet waħda hija d-domiċilju fl-UE tar-rikorrenti, u r-raba’ waħda hija l-istabbiliment fl-UE tar-rikorrenti ( 72 ). Fl-aħħar nett, is-sede tal-Uffiċċju għall-Armonizzazzjoni fis-Suq Intern tista’ tiddetermina l-qorti kompetenti ( 73 ).

75.

“Stabbiliment” jibda japplika mit-tieni livell ta’ rabta. Dan huwa applikabbli biss jekk il-konvenut ma għandux domiċilju fi ħdan l-UE, peress li dan huwa l-ewwel pass. B’hekk, id-domiċilju jżomm il-pożizzjoni tiegħu bħala l-fattur ta’ konnessjoni primarju għal ġurisdizzjoni, filwaqt li l-istabbiliment huwa sekondarju.

76.

Taħt is-sistema ġenerali stabbilita mir-Regolament Brussell I, li fiha d-domiċilju fl-UE tal-konvenut huwa wkoll il-punt ta’ rabta primarju ( 74 ), id-determinazzjoni tal-ġurisdizzjoni internazzjonali għal konvenuti minn Stat terz titħalla f’idejn il-liġi nazzjonali tal-Istat Membru tal-qorti kompetenti ( 75 ). Dan ma jkunx mixtieq taħt il-ġurisdizzjoni panEwropea estiża tar-Regolament Nru 207/2009. Il-protezzjoni ta’ trade mark uniformi fl-Unjoni kollha f’sentenza waħda permezz ta’ ġurisdizzjoni komprensiva teħtieġ bażi uniformi ta’ ġurisdizzjoni. Huwa għalhekk li skont ir-Regolament Nru 207/2009, ir-regoli dwar ġurisdizzjoni ġenerali pprovduti mir-Regolament Brussell I kienu ddikjarati inapplikabbli fir-Regolament Nru 207/2009 ( 76 ) u ġew issostitwiti mis-sellum awtonomu ta’ rabta speċifiku fl-Artikolu 97(1) sa (3) tar-Regolament Nru 207/2009.

77.

Fir-rigward tan-natura tal-Artikolu 97(1) sa (3) tar-Regolament Nru 207/2009, minn dak li ntqal iktar ’il fuq jidher li din tikkostitwixxi regola speċifika ta’ ġurisdizzjoni ġenerali pjuttost milli regola ta’ ġurisdizzjoni speċjali. Din ma toħloqx “bażi alternattiva” ta’ ġurisdizzjoni ( 77 ) iżda tiddefinixxi l-ġurisdizzjoni ġenerali għall-finijiet tar-Regolament Nru 207/2009, u b’hekk tissostitwixxi r-regoli ġenerali li inkella jkunu applikabbli. “Stabbiliment” fl-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 ma jipprovdix bażi ta’ ġurisdizzjoni “[b]’żieda mad-domiċilju tal-konvenut” ( 78 ). Pjuttost, dan japplika “minflok id-domiċilju tal-konvenut”, meta dan id-domiċilju ma jkunx disponibbli. Għalhekk dan jitqies aħjar bħala sostituzzjoni milli bħala “alternattiva”.

78.

Konsegwentement, ma huwa meħtieġ l-ebda element ieħor.

79.

Barra minn hekk ma hemm l-ebda raġuni biex tiġi segwita l-fehma tal-konvenuti li l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 jeħtieġ li jiġi interpretat b’mod strett. Dan ikun meħtieġ biss għal ġurisdizzjonijiet speċjali, peress li dawn huma eċċezzjonijiet minquxa mir-regola ġenerali ( 79 ).

80.

It-terminu “stabbiliment” skont l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 pjuttost għandu jingħata interpretazzjoni wiesgħa. Dan ma jikkostitwixxix eċċezzjoni għar-regola ġenerali iżda pjuttost jimplementaha. Din ir-regola ġenerali hija stabbilita fil-premessa 11 tar-Regolament Brussell I, li tiddikjara “r-regoli ta’ ġurisdizzjoni għandhom […] jiġu stabbiliti fuq il-prinċipju li l-ġurisdizzjoni hija ġeneralment ibbażata fuq id-domiċilju tal-konvenut u l-ġurisdizzjoni għandha dejjem tkun disponibbli fuq dan il-lat ħlief għal ftit sitwazzjonijiet definiti sewwa”.

81.

L-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 bir-rabta primarja tiegħu mad-domiċilju tal-konvenut, li hija sostnuta bir-rabta sekondarja mal-istabbiliment tiegħu, jimplementa eżattament dak il-prinċipju, li huwa (għal kawżi ċivili ġenerali) kkodifikat fl-Artikolu 2 tar-Regolament Brussell I u li jsegwi r-regola “actor sequitur forum rei” ( 80 ).

82.

Dan il-prinċipju ġenerali ta’ ġurisdizzjoni huwa mfassal biex jipproteġi l-interessi proċedurali tal-konvenut, li ma huwiex meqjus biss bħala li huwa fiżikament eqreb għall-post tad-domiċilju tiegħu iżda anki iktar familjari mal-lingwa u mal-liġijiet proċedurali u sostantivi ta’ dak il-pajjiż. Għalkemm dan ma huwiex prinċipju universali, din ir-regola li ilha stabbilita, ispirata mill-approċċi Ewropej kontinentali, hija bażika u tipika għar-regoli ġurisdizzjonali Ewropej ( 81 ).

83.

Dan il-prinċipju jiffavorixxi b’mod ċar l-interessi ġurisdizzjonali tal-konvenuta fuq dawk tar-rikorrenti. Fis-sentenza Dumez France SA vs Hessische Landesbank ( 82 ) il-Qorti tal-Ġustizzja, fl-interpretazzjoni tal-Konvenzjoni ta’ Brussell bħala l-istrument predeċessur tar-Regolament Brussell I ( 83 ), irreferiet ukoll għal “ostilità tal-Konvenzjoni lejn l-għoti ta’ ġurisdizzjoni lill-qorti tad-domiċilju tar-rikorrenti” ( 84 ).

84.

Is-sellum ta’ rabta li l-leġiżlatura bniet fl-Artikolu 97(1) sa (3) tar-Regolament Nru 207/2009 huwa konformi perfettament ma’ dan l-approċċ ġenerali fil-proċedura ċivili Ewropea, peress li ma hemm ebda tarġa li torbot ġurisdizzjoni mad-domiċilju jew mal-istabbiliment tar-rikorrenti qabel ma jiġi żgurat li l-konvenut ma għandu l-ebda konnessjoni rilevanti ma’ wieħed mill-Istati Membri - konnessjoni li, fl-assenza ta’ domiċilju, tista’ tkun l-istabbiliment tiegħu.

85.

Il-funzjoni doppja ta’ din ir-rabta sekondarja mal-istabbiliment tal-konvenut hija li tipprovdi għall-inqas ċerta protezzjoni lil dik il-parti billi tintrabat ma’ post fejn il-konvenut jitqies li għandu ċerta preżenza minima, minkejja li din ma tammontax għal preżenza fuq skala sħiħa, li domiċilju ( 85 ) biss ikun jista’ jipprovdi. B’hekk “stabbiliment” bħala fattur ta’ konnessjoni f’dan il-kuntest iservi (1) bħala l-aħħar istanza tal-għoti ta’ effett lill-prinċipju li ġurisdizzjoni tintrabat mal-post tal-konvenut, u fl-istess ħin (2) bħala limitu li jipprevjeni bidla wisq ta’ malajr għall-post tar-rikorrenti.

86.

Meta l-Qorti tal-Ġustizzja tintalab tinterpreta l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009, u b’mod iktar preċiż il-kunċett ta’ “stabbiliment” fih, id-definizzjoni pprovduta mill-Qorti tal-Ġustizzja għaldaqstant se tinfluwenza jekk jitteħidx it-tielet pass, inqas ippreferut, li jmiss fuq is-sellum, punt fejn il-ġurisdizzjoni internazzjonali se tiċċaqlaq minn Stat Membru b’konnessjoni mal-konvenut lejn waħda b’konnessjoni mar-rikorrenti. Din hija ċaqliqa li jeħtieġ li tiġi evitata jekk possibbli. Bejn dawn iż-żewġ passi hemm ix-xiżma kunċettwali ċentrali deskritta iktar ’il fuq. B’hekk hija meħtieġa interpretazzjoni wiesgħa tat-terminu “stabbiliment” sabiex jingħata effett lill-prinċipju ċentrali ta’ “actor sequitur forum rei”.

87.

L-interpretazzjoni wiesgħa li ġiet issuġġerita hawnhekk tista’ twassal għal sitwazzjoni fejn il-konvenut jitqies li għandu iktar minn stabbiliment wieħed fi ħdan l-UE. F’din il-kawża, x’aktarx mhux Nike Deutschland biss iżda anki Nike Retail se tiġi kklassifikata bħala stabbiliment.

88.

Dan iqajjem il-kwistjoni dwar jekk l-istabbilimenti kollha humiex fuq l-istess livell jew jekk wieħed minnhom biss jistax iservi bħala fattur ta’ konnessjoni skont l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009. Bħalma indikaw il-konvenuti waqt is-seduta quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, Nike Retail hija l-istabbiliment prinċipali tal-organizzazzjoni Nike fl-Ewropa. B’hekk, jekk ġurisdizzjoni internazzjonali setgħet tintrabat biss mal-post tal-istabbiliment prinċipali, l-Oberlandesgericht Düsseldorf ma setgħetx toħroġ ir-rimedju panEwropew, li ġie mitlub. Dan seta’ jsir biss minn qorti Olandiża.

89.

Madankollu, minflok ma jipprevedi rabta mal-“istabbiliment prinċipali” ( 86 ), l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 jitkellem sempliċement dwar “[il]-qrati tal-Istat Membru fejn il-konvenut […] għandu stabbiliment” ( 87 ). Minbarra dan, “stabbiliment prinċipali” diġà jaqa’ taħt id-definizzjoni ta’ “domiċilju ta’ kumpannija” ( 88 ). Ma jagħmilx sens li jkun hemm żewġ kategoriji fl-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009, bi “domiċilju” li huwa primarju u “stabbiliment” li huwa sekondarju, jekk “stabbiliment” kien jinkludi biss l-istabbiliment prinċipali ( 89 ).

90.

Għaldaqstant, kwalunkwe stabbiliment fi Stat Membru jista’ jservi bħala fattur ta’ konnessjoni biex tiġi stabbilita ġurisdizzjoni internazzjonali skont l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009. Dan jikkorrispondi mal-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009 fis-sens li, fil-kuntest ta’ domiċilju ta’ kumpanniji, kumpannija tista’ jkollha iktar minn domiċilju wieħed ( 90 ). F’tali każijiet ta’ ġurisdizzjoni alternattiva, skont il-prinċipji ġenerali ta’ proċedura ċivili, l-għażla bejn diversi qrati kompetenti għandha titħalla f’idejn ir-rikorrenti.

91.

Madankollu, fid-dawl tal-għan li jiġi limitat in-numru ta’ qrati kompetenti fil-kawżi tat-trade marks Komunitarji ( 91 ), li huwa partikolarment importanti fil-kuntest tal-ġurisdizzjoni internazzjonali estiża ( 92 ), il-prospett ta’ pluralità ta’ Stati Membri li l-qrati tagħhom jistgħu jkollhom ġurisdizzjoni jista’ jintuża bħala kontroargument kontra l-interpretazzjoni wiesgħa ta’ “stabbiliment” skont l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009.

92.

Il-fatt li ġurisdizzjoni estiża fuq Nike Inc. tista’ tiġi eżerċitata minn qrati fil-Pajjiżi l-Baxxi u fil-Ġermanja joħloq riskju ta’ forum shopping, minkejja li wieħed limitat. Madankollu se jiġu evitati ( 93 ) deċiżjonijiet inkonsistenti bil-mekkaniżmi tar-Regolament Brussell I, b’mod partikolari mid-dispożizzjonijiet ta’ dak ir-regolament dwar lis pendens ( 94 ), li japplikaw ukoll skont ir-Regolament Nru 207/2009. Fl-aħħar nett, din is-sitwazzjoni għandha tiġi aċċettata għall-valur ogħla li tintlaqa’ l-idea tal-protezzjoni proċedurali tal-konvenut li hija żgurata bl-għoti ta’ tifsira usa’ ta’ “stabbiliment” skont l-Artikolu 97(1) tar-Regolament Nru 207/2009.

93.

Il-protezzjoni legali mogħtija lill-konvenut billi l-ġurisdizzjoni tintrabat mal-istabbiliment tiegħu, tabilħaqq, ma hijiex b’saħħitha daqs il-protezzjoni li tintlaħaq billi tintrabat mad-domiċilju tiegħu, fejn il-konvenut għandu l-panoplija sħiħa tar-riżorsi tiegħu. Madankollu meta l-konvenut ma jkollux domiċilju fl-Unjoni Ewropea, protezzjoni minima bażika f’tilwima bbażata fuq ġurisdizzjoni estiża hija pprovduta permezz tal-istabbilimenti tiegħu fl-Istati Membri.

94.

Għaldaqstant nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domanda preliminari kif ġej:

F’ċirkustanzi bħal dawk li taw lok għall-proċedura fil-kawża prinċipali, kumpannija ġuridikament indipendenti, stabbilita fi Stat Membru tal-Unjoni Ewropea, li hija sottosussidjarja ta’ impriża li ma għandhiex hija stess is-sede tagħha fl-Unjoni għandha titqies li hija “stabbiliment” ta’ din l-impriża fis-sens tal-Artikolu 97(1) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 207/2009, tas-26 ta’ Frar 2009, dwar it-trade mark Komunitarja (ĠU 2009 L 78, p. 1), jekk din is-sottosussidjarja ġuridikament indipendenti hija ċentru operattiv li, fl-Istat Membru fejn tinsab, timmanifesta ruħha fit-tul lejn l-estern, bħala l-estensjoni tal-kumpannija omm ibbażata fi Stat terz.