1.

Ir-Reġjun Taljan ta’ Puglia kontinwament iressaq kwistjonijiet ambjentali quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja: Kif għandhom jiġu evalwati, fid-dawl tad-Direttiva “Habitats” ( 2 ), ċerti deċiżjonijiet ( 3 ) ta’ muniċipalità? Din id-direttiva tipprojbixxi l-bini ta’ turbini tar-riħ f’żoni ta’ protezzjoni tal-għasafar? ( 4 ) U f’dan ir-reġjun kien hemm landfill illegali jew le? ( 5 ) Dawn huma biss ftit eżempji ta’ proċeduri ambjentali li oriġinaw minn dan ir-reġjun.

2.

Jista’ jkun li dawn il-każijiet taw kontribut sabiex tissaħħaħ il-konoxxenza tal-awtoritajiet kompetenti dwar il-problema, b’mod li jsegwu kritikament il-pjanijiet għar-radam bl-iskart ta’ barriera li ma għadhiex tintuża. Huma għandhom fehma differenti mill-operatur ta’ dan il-proġett dwar jekk japplikawx ir-regoli rigorużi tad-Direttiva dwar ir-rimi ta’ skart f’terraferma [landfill] (iktar ’il quddiem id-“Direttiva dwar il-landfills”) ( 6 ) jew id-dritt tal-iskart ġenerali biss.

3.

Il-kawża hija bbażata fuq il-fatt li d-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni ( 7 ) tirreferi għad-Direttiva dwar il-landfills għar-radam bl-iskart ta’ spazji vojta tal-iskavar. F’din il-kawża, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha tiċċara jekk dan huwiex riferiment għal bażi legali jew għal konsegwenza legali, jiġifieri jekk għandhomx ikunu ssodisfatti l-kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni tad-Direttiva dwar il-landfills jew jekk il-konsegwenzi legali tagħha humiex applikabbli għar-radam mingħajr l-ebda eżami ieħor. Din il-kwistjoni hija influwenzata minn numru ta’ differenzi bejn il-verżjonijiet lingwistiċi tar-riferiment.

4.

Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja trid tiffoka b’mod partikolari fuq il-kwistjoni dwar jekk ir-radam ta’ barriera bl-iskart huwiex operazzjoni tal-irkupru tal-iskart jew operazzjoni ta’ rimi tal-iskart u taħt liema kundizzjonijiet.

5.

L-Artikolu 1 tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni jirregola s-suġġett tagħha:

“Din id-Direttiva tipprevedi miżuri, proċeduri u gwida għall-prevenzjoni u t-tnaqqis sa fejn hu possibli ta’ kwalunkwe effett negattiv fuq l-ambjent, b’mod partikolari fuq l-ilma, l-arja, il-ħamrija, il-fawna, il-flora u l-pajsaġġ, u kwalunkwe riskji għas-saħħa tal-bniedem li jirriżultaw, ikkawżati b’riżultat ta’ l-immaniġġar ta’ l-iskart mill-industriji ta’ estrazzjoni.”

6.

Il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni jinsab fl-Artikolu 2:

“(1)   Bla ħsara għal paragrafi 2 u 3, din id-Direttiva tkopri l-immaniġġar ta’ skart li jirriżulta mit-tfittix, l-estrazzjoni, it-trattament u l-ħażna ta’ riżorsi minerali u l-qtugħ tal-barrieri, minn issa ’l quddiem ‘skart ta’ estrazzjoni’.

[…]

(4)   Mingħajr preġudizzju għal leġiżlazzjoni Komunitarja oħra, l-iskart li jaqa’ taħt il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva m’ għandux ikun soġġett għad-Direttiva [dwar il-landfills].”

7.

L-Artikolu 10 tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni jirregola r-radam ta’ spazji vojta tal-iskavar u f’dan il-kuntest jirreferi għad-Direttiva dwar il-landfills:

“(1)   L-Istati Membri għandhom jiżguraw li meta l-operatur ikun qed jitfa’ l-iskart ta’ l-estrazzjoni lura fl-ispazji imħaffra għal skopijiet ta’ riabilitazzjoni u kostruzzjoni, kemm jekk saru permezz ta’ estrazzjoni minn fuq wiċċ l-art kif ukoll minn taħt l-art, dan għandu jieħu miżuri xierqa sabiex […]

(2)   Id-Direttiva [dwar il-landfills] għandha tibqa’ tapplika għall-iskart barra minn skart ta’ estrazzjoni użat għall-mili ta’ spazji imħaffra kif xieraq.”

8.

Il-premessa 20 tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni tispjega din id-dispożizzjoni kif ġej:

“Skart li jitpoġġa lura fl-spazji vojta ta’ l-iskavar jew għar-riabilitazzjoni tiegħu jew għall-finijiet ta’ bini relatat mal-proċess ta’ estrazzjoni ta’ minerali, bħall-bini jew iż-żamma fi spazji vojta ta’ mezzi ta’ aċċess għal makkinarju, rampi għat-trasport ta’ oġġetti, paratijiet, barrikati jew berms ta’ sigurtà, jeħtieġ ukoll li jkun soġġett għal ċerti rekwiżiti sabiex jiġi protett l-ilma tal-wiċċ u ta’ l-art, tiġi assigurata l-istabbilità ta’ tali skart, u jiġi żgurat il-monitoraġġ xieraq meta jieqfu tali attivitajiet. Għaldaqstant, tali skart m’għandux ikun soġġett għar-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva li jirrelataw b’mod esklussiv ma’ ‘faċilitajiet ta’ l-iskart’, ħlief għar-rekwiżiti msemmija fid-dispożizzjoni speċifika dwar spazji vojta ta’ l-iskavar.”

9.

Il-premessa 15 tad-Direttiva dwar il-landfills tindirizza l-użu tal-iskart għall-mili.

“Billi l-irkupru, bi qbil mad-Direttiva 75/442/KEE, ta’ skart qiegħed [inerti] jew mhux perikoluż li huwa xieraq, permezz l-użu tagħhom fix-xogħol ta’ żvilupp mill-ġdid/restorazjoni u l-mili, jew għal skopijiet ta’ kostruzzjoni jistgħu ma jikkostitwux attività ta’ rimi f’ terraferma [landfill].”

10.

L-Artikolu 2 tad-Direttiva dwar il-landfills jiddefinixxi b’mod partikolari l-kunċetti ta’ “terraferma [landfill]” u “trattament”:

“Għall-iskopijiet ta’ din id-Direttiva:

[…]

[…]

[…]”

11.

Il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva dwar il-landfills huwa rregolat fl-Artikolu 3:

“(1)   L-Istati Membri għandhom japplikaw din id-Direttiva għal kull terraferma [landfill] kif imsemmi fl-Artikolu 2(g).

(2)   mingħajr preġudizzju għall-leġiżlazzjoni Komunitarja eżistenti, dan li ġej irid jiġi eskluż mill-iskop ta’ din id-Direttiva:

12.

Skont l-Artikolu 6(a), l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-iskart ittrattat biss jintrema’ fil-landfill:

“skart li ġie soġġett għat-trattament biss ikun mitfugħ fit-terraferma [landfill]. Din id-dispożizzjoni tistgħa ma tapplikax għal […]”

13.

Il-bażi tad-dritt tal-iskart tal-Unjoni huwa stabbilit fid-Direttiva dwar l-iskart ( 8 ). Din issostitwixxiet il-verżjoni kkonsolidata ( 9 ) tad-Direttiva dwar l-iskart preċedenti ( 10 ), li fuqha hija bbażata l-biċċa l-kbira tal-ġurisprudenza eżistenti, b’effett mit-12 ta’ Diċembru 2010 (Artikolu 41).

14.

L-Artikolu 3 tad-Direttiva dwar l-iskart jiddefinixxi diversi kunċetti:

“Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva, għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

[…]

[…]

[…]”

15.

Id-Deċiżjoni 2011/753/UE ( 11 ) għandha bħala għan il-kontribuzzjoni tal-implementazzjoni tal-Artikolu 11(2) tad-Direttiva dwar l-iskart, li skontha l-Istati Membri għandhom, sal-2020, jilħqu ċerti kwoti minimi fil-preparazzjoni għal użu mill-ġdid, għar-riċiklaġġ u għal irkupru ieħor ta’ materjali (inkluż ir-radam, fejn l-iskart jintuża bħala sostitut għal materjali oħra). Għal dan il-għan, l-Artikolu 1(6) tad-Deċiżjoni jiddefinixxi l-kunċett ta’ radam:

“B’żieda mad-definizzjonijiet imniżżla fl-Artikolu 3 tad-Direttiva [dwar l-iskart], id-definizzjonijiet li ġejjin japplikaw għall-iskopijiet ta’ din id-Deċiżjoni:

[…]

16.

Fis-16 ta’ Marzu 2010, il-kumpannija b’responsabbiltà limitata Edilizia Mastrodonato s.r.l. [iktar ’il quddiem “Edilizia Mastrodonato”] ressqet applikazzjoni għall-“estensjoni” ta’ barriera, li b’mod partikolari kienet tinkludi pjan għar-riabilitazzjoni ambjentali tas-siti kkonċernati mill-attività tat-tħaffir inkwistjoni.

17.

Dan l-imsemmi pjan kien jipprevedi b’mod partikolari li l-iskavar tas-siti li kienu għadhom ma tħaffrux kellu jsir flimkien mar-riabilitazzjoni ambjentali tas-siti li diġà kienu tħaffru. Ir-riabilitazzjoni kellha ssir fuq perijodu ta’ għoxrin sena, permezz tal-użu gradwali ta’ ċertu skart għajr skart ta’ estrazzjoni b’volum totali ta’ 1200000 metri kubi. Kellu jintuża skart mhux perikoluż fis-sens tad-Digriet Ministerjali tal-5 ta’ Frar 1998. Il-perijodu tar-riabilitazzjoni ambjentali kellu jikkoinċidi mal-perijodu ta’ validità tal-approvazzjoni mitluba għat-tħaffir ta’ żoni oħra tal-art.

18.

Wara t-tmiem tal-proċedura bil-miktub, fuq talba tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-Consiglio di Stato (kunsill tal-istat) informaha li rapport tekniku ta’ Mastrodonato Edilizia kien jipprevedi l-użu ta’ diversi tipi ta’ skart. Dan l-iskart kien jinkludi, fost oħrajn, gagazza mill-manifattura tal-azzar, skart ta’ briks, ġibs u konkrit, ġibs mill-industrija tal-kimika kif ukoll ħafna skart ieħor abbażi tal-ġebel jew tal-ġir.

19.

Permezz ta’ deċiżjoni tal-awtorità ambjentali kompetenti tad‑19 ta’ Jannar 2011, ġiet ipprorogata l-opinjoni pożittiva dwar l-evalwazzjoni tal-effetti fuq l-ambjent, li kienet ingħatat minn din l-awtorità lil Edilizia Mastrodonato fis-sena 2007.

20.

Fil-21 ta’ Settembru 2011, l-awtoritajiet tal-minjieri approvaw l-estensjoni tal-barriera bil-kundizzjoni espressa li “r-riabilitazzjoni ambjentali tas-siti ta’ tħaffir inkwistjoni” titwettaq “skont il-kundizzjonijiet previsti fil-pjan”.

21.

Sussegwentement, Edilizia Mastrodonato tat bidu għal proċedura ssemplifikata sabiex tibda bir-riabilitazzjoni ambjentali. Madankollu, awtorità tal-provinċja ta’ Bari ordnat it-tħassir ta’ din il-proċedura permezz ta’ ittra tal-15 ta’ Novembru 2012, liema ordni ġiet ikkontestata fl-ewwel istanza.

22.

Minn dakinhar lil hawn, it-tilwima bejn il-partijiet tikkonċerna l-kwistjoni dwar jekk ir-radam għandux jitqies bħala landfill tal-iskart fis-sens tad-Direttiva dwar il-landfills u konsegwentement, jekk għandux jiġi suġġett għal kundizzjonijiet ta’ awtorizzazzjoni korrispondenti.

23.

Fil-kuntest ta’ din il-proċedura, il-Consiglio di Stato (kunsill tal-istat) għamel id-domanda preliminari segwenti:

“L-Artikolu 10(2) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni għandu jiġi interpretat fis-sens li l-attività ta’ mili ta’ miżbla [radam ta’ landfill] – fil-każ ta’ użu ta’ skart li ma huwiex ġej minn estrazzjoni – għandha dejjem tkun suġġetta għal-leġiżlazzjoni dwar l-iskart tad-Direttiva dwar il-landfills, anki fil-każ li ma hemmx operazzjonijiet ta’ rimi ta’ skart, iżda ta’ rkupru?”

24.

Minbarra Edilizia Mastrodonato, ir-Repubblika tal-Awstrija, ir-Repubblika Taljana, ir-Repubblika tal-Polonja, ir-Renju Unit u l-Kummissjoni Ewropea wkoll ippreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub. Il-provinċja ta’ Bari, l-Italja, il-Polonja, ir-Renju Unit u l-Kummissjoni pparteċipaw fis-seduta tal-10 ta’ Marzu 2016.

25.

Għalkemm il-kunsill tal-istat Taljan iressaq domanda dwar ir-radam ta’ landfill, mill-kuntest tal-kawża prinċipali jirriżulta li fir-realtà d-domanda effettivament tikkonċerna r-radam ta’ barriera. Id-domanda tiegħu hija intiża sabiex jiġi kkjarifikat jekk dan ir-radam jaqax taħt id-Direttiva dwar l-landfills, peress li f’dan il-każ ma hijiex applikabbli l-proċedura ssemplifikata mibdija minn Edilizia Mastrodonato.

26.

Sabiex dan jiġi kkjarifikat, għandha tingħata risposta għal tliet punti, jiġifieri:

27.

Id-domanda dwar jekk ir-radam ta’ barriera bi skart li ma huwiex ġej minn estrazzjoni skont l-Artikolu 10(2) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni jaqax dejjem taħt id-Direttiva dwar il-landfills tidher sorprendenti b’referenza għall-verżjoni Ġermaniża tal-Artikolu 10(2), iżda hija evidenti b’referenza għall-verżjoni Taljana ta’ din id-dispożizzjoni.

28.

Skont il-verżjoni Ġermaniża, id-Direttiva dwar il-landfills tapplika skont il-każ (gegebenenfalls) ukoll għal skart li ma huwiex ġej minn estrazzjoni li jintuża għar-radam ta’ spazji vojta tal-iskavar . L-użu tal-kelma “gegebenenfalls” jeskludi s-sitwazzjoni fejn id-Direttiva dwar il-landfills tapplika dejjem. Għall-kuntrarju, il-kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni tagħha jridu jkunu ssodisfatti. Il-verżjoni Ingliża tal-Artikolu 10(2) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni hija fformulata b’mod simili u tipprovdi li d-Direttiva dwar ir-rimi ta’ skart f’terraferma [landfill] hija applikabbli biss, skont il-każ (“as appropriate”) ( 12 ).

29.

Għall-kuntrarju, kemm il-verżjoni Taljana kif ukoll pereżempju l-verżjoni Franċiża tal-Artikolu 10(2) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni ma jinkludux kwalifiki paragunabbli ( 13 ). Dan jista’ jinftiehem fis-sens li d-Direttiva dwar il-landfills dejjem tapplika għal skart li ma joriġinax mill-estrazzjoni li jintuża għar-radam ta’ spazji vojta tal-iskavar.

30.

Għaldaqstant, peress li hemm diverġenza bejn il-verżjonijiet lingwistiċi differenti tal-Artikolu 10(2) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni, in-neċessità ta’ interpretazzjoni uniformi ta’ din id-dispożizzjoni tirrikjedi li din għandha tiġi interpretata skont il-kuntest u l-għan tal-leġiżlazzjoni li tagħmel parti minnha ( 14 ). Għandha tittieħed inkunsiderazzjoni wkoll l-oriġini ta’ dispożizzjoni, sa fejn din tindika r-rieda vera tal-awtur tagħha ( 15 ).

31.

F’dan ir-rigward, l-ewwel nett għandu jiġi nnotat li l-verżjonijiet lingwistiċi kollha tal-Artikolu 10(2) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni jinkludu indikazzjoni li tikkontradixxi l-applikazzjoni awtomatika tad-Direttiva dwar il-landfills. Dan għaliex il-verżjonijiet lingwistiċi kollha jipprovdu li d-Direttiva dwar il-landfills “tibqa’” applikabbli. Dan jindika li applikabbiltà preċedenti ta’ din id-Direttiva hija neċessarja, u dan jimplika li l-kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni tagħha jkunu ssodisfatti f’punt preċedenti.

32.

Huwa minnu li l-proposta tal-Kummissjoni ( 16 ) diġà kienet tinkludi r-regoli tal-Artikolu 10(1) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni għar-radam ta’ spazji vojta tal-iskavar, iżda ma kinitx tinkludi riferiment għall-Artikolu 10(2) għad-Direttiva dwar il-landfills. Dan ġie propost mill-Parlament ( 17 ) u adottat mill-Kunsill fil-Pożizzjoni Komuni ( 18 ). Il-kwalifika “gegebenenfalls” kienet għadha ma hijiex inkluża fil-proposta għal emenda tal-Parlament, iżda kienet tinsab fil-verżjonijiet lingwistiċi tal-Pożizzjoni Komuni, u l-imsemmija kwalifika ġiet riprodotta wkoll fil-verżjoni finali.

33.

Għaldaqstant, l-oriġini tal-Artikolu 10(2) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni ma tikkostitwixxi ebda indikazzjoni li tippermetti li jiġi dedott li r-riferiment għad-Direttiva dwar il-landfills għandu jestendi l-kamp ta’ applikazzjoni tagħha. Huwa iktar adatt li din titqies bħala kjarifika li r-regoli tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni dwar ir-radam tal-ispazji vojta tal-iskavar ma jeskludux l-applikazzjoni kontinwa tad-Direttiva dwar il-landfills għall-iskart li ma joriġinax mill-estrazzjoni.

34.

Dan jikkorrispondi wkoll mas-sistema regolatorja u mal-għanijiet tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni. Skont l-Artikoli 1 u 2 tagħha, din tirregola l-immaniġġar tal-iskart mill-industrija ta’ estrazzjoni, li fid-Direttiva huwa ddefinit bħala skart ta’ estrazzjoni. L-Artikolu 20(2) għall-kuntrarju jikkonċerna biss l-iskart li ma joriġinax mill-estrazzjoni. Għaldaqstant, ikun kontradittorju jekk id-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija ta’ estrazzjoni testendi, f’ċertu sens inċidentalment, il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dispożizzjonijiet oħra dwar l-iskart.

35.

Għaldaqstant, l-Artikolu 10(2) tad-Direttiva dwar l-iskart mill-industrija tal-estrazzjoni għandu jiġi interpretat fis-sens li r-radam ta’ barriera bi skart li ma joriġinax mill-estrazzjoni jaqa’ biss taħt id-dispożizzjonijiet dwar l-iskart inklużi fid-Direttiva dwar il-landfills, jekk ikunu ssodisfatti l-kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva tal-aħħar.

36.

It-tieni punt tal-kunsill tal-istat Taljan jikkonċerna l-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva dwar il-landfills, b’mod partikolari jekk din tapplikax biss għar-rimi tal-iskart jew jekk tkoprix ukoll ċerti operazzjonijiet ta’ rkupru.

37.

Id-distinzjoni bejn ir-rimi u l-irkupru tal-iskart hija ta’ importanza ċentrali fid-dritt tal-Unjoni dwar l-iskart. Fil-ġerarkija tal-iskart tal-Artikolu 4(1) tad-Direttiva dwar l-iskart, ir-rimi jinsab fl-aħħar post, u b’hekk huwa l-agħar għażla, filwaqt li l-irkupru jinsab qabel tal-aħħar. Għaldaqstant, fil-prinċipju, dan għandu jingħata preferenza fuq ir-rimi. Dan peress li l-irkupru, skont il-punt 15 tal-Artikolu 3, jitqies li huwa użu utli tal-iskart, peress li jissostitwixxi materjali oħra li nkella kienu jintużaw għal funzjoni partikolari ( 19 ).

38.

Skont l-Artikolu 3(1) tagħha, id-Direttiva dwar il-landfills tapplika għal-landfills kollha. Fl-Artikolu 2(g), dawn huma ddefiniti bħala siti ta’ rifjut ta’ skart għad-depożitu ta’ skart fuq jew taħt l-art.

39.

Għaldaqstant, l-irkupru ta’ skart permezz ta’ depożitu ta’ skart fuq jew taħt l-art ma huwiex kopert mid-Direttiva dwar il-landfills u l-partijiet qablu dwar dan il-punt.

40.

Madankollu, id-Direttiva dwar il-landfills tinkludi wkoll ċerti siltiet ambigwi li jqajmu dubju dwar jekk din tapplikax esklużivament għar-rimi tal-iskart, bħal pereżempju l-premessa 15, it-tieni inċiż tal-Artikolu 3(2) jew l-Artikolu 6(a).

41.

Il-premessa 15 tad-Direttiva dwar il-landfills tipprovdi li l-irkupru ta’ skart inerti ( 20 ) jew ta’ skart mhux perikoluż adatt għall-użu fl-iżvilupp mill-ġdid/fir-restorazzjoni u fir-radam jew għal skopijiet ta’ kostruzzjoni mhux neċessarjament jikkostitwixxi rimi. Skont din il-premessa, l-interpretazzjoni letterali ta’ dan it-tip ta’ rkupru tista, mill-inqas fil-verżjonijiet lingwistiċi bil-Ġermaniż, bl-Ingliż, bl-Olandiż jew bil-Franċiż, possibbilment timplika li dan huwa wkoll rimi. Għall-kuntrarju, il-verżjoni Taljana ta’ din il-premessa teskludi kategorikament l-imsemmi użu tal-iskart mir-rimi (“non può costituire un’attività riguardante le discariche”).

42.

It-tieni inċiż tal-Artikolu 3(2) tad-Direttiva dwar il-landfills jirriproduċi dan il-kunċett u jeskludi mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva l-użu ta’ skart inerti adatt għall-iżvilupp mill-ġdid/għar-restorazzjoni u għar-radam jew għal skopijiet ta’ kostruzzjoni, f’landfills. Tali eċċezzjoni hija neċessarja biss jekk dan l-użu tal-iskart ikun, fin-nuqqas ta’ tali eċċezzjoni, jaqa’ taħt id-Direttiva dwar il-landfills.

43.

L-Artikolu 6(a) tad-Direttiva dwar il-landfills ukoll għandu jissemma’ f’dan il-kuntest. Skont l-ewwel sentenza tiegħu, għandu jintrema biss skart li ġie pproċessat. L-ipproċessar ta’ skart skont id-definizzjoni tal-Artikolu 2(h) jinvolvi diversi operazzjonijiet li, inter alia, huma intiżi sabiex “ikabbru” l-irkupru. Dan ukoll jindika li r-rimi jista’ jkun irkupru.

44.

Madankollu, għandu jiġi kkonstatat li ebda waħda minn dawn id-dispożizzjonijiet ma tipprovdi l-applikazzjoni tad-Direttiva dwar il-landfills għall-irkupru tal-iskart. Barra minn hekk, ma hija evidenti ebda regola f’dan is-sens. Konsegwentement, għandu jiġi preżunt li dawn huma biss dispożizzjonijiet ifformulati b’mod ambigwu dovuti għall-fatt li kien biss wara l-adozzjoni tad-Direttiva dwar il-landfills li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet sa liema punt id-depożitu tal-iskart jista’ jikkostitwixxi rkupru ( 21 ).

45.

Madankollu, dan ma jfissirx li l-ambjent ma jkunx protett b’mod suffiċjenti li kieku r-radam ta’ barriera kellu jitqies bħala rkupru. Huwa veru li f’dan il-każ id-dispożizzjonijiet stretti u metikolużi tad-Direttiva dwar il-landfills ma jkunux applikabbli, iżda fil-prinċipju, ir-rekwiżiti ġenerali tad-dritt tal-iskart, speċjalment l-obbligu taħt l-Artikoli 1 u 13 tad-Direttiva dwar l-iskart li jiġu protetti s-saħħa tal-bniedem u l-ambjent, ser ikomplu japplikaw għall-irkupru tal-iskart. Il-kontenut tal-miżuri li għandhom jittieħdu ma huwiex irregolat fid-dettall, iżda l-Istati Membri huma marbuta fir-rigward tal-għanijiet li għandhom jintlaħqu, għalkemm għad għandhom id-diskrezzjoni fl-evalwazzjoni tan-neċessità ta’ tali miżuri ( 22 ).

46.

Dawn il-miżuri jinkludu b’mod partikolari miżuri sabiex jiġi evitat id-depożitu ta’ skart mhux adatt, pereżempju kontroll tal-iskart użat, kif previst fl-Artikolu 11 tad-Direttiva dwar il-landfills. Madankollu, kif targumenta l-Awstrija, barra minn hekk, l-Istati Membri jistgħu, meta jieħdu miżuri protettivi b’rabta mal-irkupru tal-iskart permezz tad-depożitu tiegħu, jibbażaw ruħhom fuq id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva dwar il-landfills.

47.

Huwa biss wara li l-iskart adatt jiġi rkuprat kompletament permezz ta’ depożitu jew operazzjoni oħra, u għalhekk jikseb l-istess proprjetajiet u karatteristiċi bħal materja prima użata għar-radam, li dan min-naħa l-oħra jkun jista’ jiġi eliminat mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva dwar l-iskart ( 23 ).

48.

Għaldaqstant, fil-qosor, ir-risposta li għandha tingħata għat-tieni parti tad-domanda għandha tkun li d-Direttiva dwar il-landfills ma hijiex applikabbli għall-irkupru, iżda biss għar-rimi ta’ skart permezz tad-depożitu tiegħu fuq jew taħt l-art.

49.

Fl-aħħar nett, sabiex jiġi ddeterminat jekk għar-radam bl-iskart ta’ barrieri japplikawx id-dispożizzjonijiet speċifiċi tad-Direttiva dwar il-landfills jew ir-regoli ġenerali tad-Direttiva dwar l-iskart biss, għandu jiġi kkjarfikat jekk dan l-użu għandux jitqies bħala rimi jew irkupru tal-iskart u taħt liema kundizzjonijiet.

50.

Din id-domanda għandha tingħata risposta fuq il-bażi tad-Direttiva dwar l-iskart applikabbli attwalment, peress li sa issa ma tqiegħed ebda skart fil-barriera. Konsegwentement, l-iskart kollu inkwistjoni għandu jiġi pproċessat skont id-dispożizzjonijiet applikabbli attwalment. Il-fatt li l-proċedura ta’ awtorizzazzjoni għar-radam tal-barriera nbdiet meta kienet għadha valida d-Direttiva dwar l-iskart preċedenti kkonsolidata ma jistax ibiddel din il-konklużjoni.

51.

Id-definizzjoni ta’ rimi fil-punt 19 tal-Artikolu 3 tad-Direttiva dwar l-iskart tkopri kull operazzjoni li ma hijiex irkupru, anki jekk l-operazzjoni jkollha l-konsegwenza sekondarja li jiġu rkuprati sustanzi jew enerġija.

52.

Għall-kuntrarju, il-punt 15 tal-Artikolu 3 tad-Direttiva dwar l-iskart jiddefinixxi bħala “irkupru” kwalunkwe operazzjoni li r-riżultat prinċipali tagħha jkun skart li jservi skop utli permezz tas-sostituzzjoni ta’ materjali oħra li kieku kienu jintużaw sabiex jissodisfaw funzjoni partikolari, jew l-iskart li qed jiġi ppreparat b’mod li jissodisfa dik il-funzjoni, fl-impjant jew fl-ekonomija inġenerali. Din id-definizzjoni, speċjalment fil-verżjoni Ingliża, tikkorrispondi b’mod kunsiderevoli mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja relatata mad-Direttiva dwar l-iskart preċedenti ( 24 ).

53.

Għaldaqstant, l-irkupru huwa suġġett għal żewġ kundizzjonijiet, jiġifieri l-ewwel nett l-użu tal-iskart għal skop utli u t-tieni nett is-sostituzzjoni ta’ materjali li kieku kienu jintużaw għal funzjoni partikolari.

54.

Huwa minnu li l-ewwel kundizzjoni hija fundamentali, peress li huwa biss użu għall-finijiet utli li jista’ jitqies bħala rkupru. L-użu tal-iskart għar-radam ta’ barriera fil-prinċipju jidher li huwa utli. Madankollu, mid-definizzjoni ta’ rimi. Li tipprovdi li r-reklamazzjoni ta’ sustanzi jew enerġija ma teskludix rimi ( 25 ) jirriżulta li użu utli tal-iskart ma huwiex kriterju suffiċjenti fih innifsu.

55.

Għall-irkupru huwa pjuttost deċiżiv li l-iskart jissostitwixxi materjali li kieku kienu jintużaw għal funzjoni partikolari ( 26 ).

56.

Ir-Renju Unit ġustament jenfasizza din il-karatteristika. Minħabba spejjeż għolja, dan l-Istat Membru jiddubita li l-barrieri tipikament ikunu suġġetti għar-radam jekk ma jkunx hemm disponibbli skart għal dan l-għan. Il-fatt li r-radam possibbilment huwa kundizzjoni tal-approvazzjoni tal-barriera ma jbiddel xejn, peress li l-approvazzjoni bħala regola tirrifletti l-pjanijiet tal-operatur u normalment tkun tista’ tinbidel jekk jirriżulta li r-radam jikkawża spejjeż sproporzjonati.

57.

Dan l-approċċ jidher sorprendenti prima facie, peress li l-Qorti tal-Ġustizzja fil-prinċipju diġà rrikonoxxiet ir-radam bħala rkupru. Madankollu, dawn il-kawżi kienu jikkonċernaw ir-radam ta’mini li mingħajr radam fuq perijodu twil ta’ żmien kien ikollhom ir-riskju li jisfrondaw ( 27 ). Riskji paragunabbli huma inqas probabbli fil-każ ta’ barrieri mhux użati. Fejn ikun hemm tali riskji, ma huwiex neċessarju radam sħiħ sabiex jiġu indirizzati tali riskji. Kuntrarjament għall-argument tal-Polonja, jidher li lanqas ma huwa neċessarju li f’kull każ li barriera timtela bir-radam sabiex l-art tkun tista’ terġa’ tintuża għal skopijiet oħra.

58.

Għaldaqstant għandu jiġi kkunsidrat l-argument tar-Renju Unit li l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti għandhom jeżaminaw bir-reqqa jekk ir-radam ta’ barriera bl-iskart fir-realtà jippermettix li jiġu ssostitwiti materjali oħra. Indikazzjoni importanti f’dan il-kuntest tkun jekk l-operatur tal-barriera ikunx marbut iħallas għall-iskart użat jew jekk jitħallasx sabiex jużah. Fil-każ tal-aħħar, jidher li huwa probabbli ħafna li l-barriera ma timtelax mingħajr l-iskart, u għaldaqstant ikun każ ta’ rimi tal-iskart ( 28 ).

59.

Barra minn hekk, fil-konklużjonijiet tiegħu fil-kawża ASA, l-Avukat Ġenerali Jacobs diġà indika li s-sostituzzjoni ta’ materjali oħra tinkludi kriterju li huwa enfasizzat b’mod partikolari mill-Kummissjoni, jiġifieri r-rilevanza tal-iskart għall-operazzjoni inkwistjoni ( 29 ). Skart li ma huwiex adatt ma jistax jissostitwixxi materjali oħra adatti.

60.

Sa fejn id-definizzjoni tal-kunċett ta’ radam fil-punt 6 tal-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni 2011/753/UE teżiġi r-rilevanza tal-iskart, din konsegwentement ma tillimitax il-kunċett ta’ rkupru, iżda tikkjarifika biss fattur ta’ dan il-kunċett li kien diġà inkluż b’mod impliċitu. Ir-riferiment għall-konvenjenza tal-iskart fil-premessa 15 u fit-tieni inċiż tal-Artikolu 3(2) tad-Direttiva dwar il-landfills għandu jingħata sinjifikat simili.

61.

Kif spjegaw ġustament il-Provincia ta’ Bari u l-Kummissjoni, l-informazzjoni ppreżentata mill-kunsill tal-istat dwar l-iskart previst għar-radam tqajjem dubji dwar jekk it-tipi tal-iskart kollha previsti fir-realtà humiex adatti għar-radam. Mill-premessa 15 tad-Direttiva dwar il-landfills għandu jiġi dedott li fil-prinċipju huwa biss skart inerti jew skart adatt mhux perikoluż biss. Ma huwiex ċar jekk it-tipi ta’ skart kollha previsti jaqgħux f’waħda minn dawn il-kategorija. Din il-kwistjoni trid tiġi ċċarata mill-awtoritajiet u mill-qrati nazzjonali.

62.

Għaldaqstant, ir-risposta għat-tielet parti tad-domanda għandha tkun li r-radam ta’ barriera bi skart għajr dak li joriġina mill-estrazzjoni jikkostitwixxi rkupru ta’ skart jekk l-awtoritajiet kompetenti jikkonstataw li l-iskart iservi għal użu utli billi effettivament jissostitwixxi materjali oħra, li jippresupponi b’mod partikolari l-konvenjenza tal-iskart li jissostitwixxi dawn il-materjali.

63.

Għaldaqstant, nipproponi li tingħata risposta għad-domanda preliminari kif ġej: