—

għal S. Kamberaj, minn F. Pinton u D. Simonato, avukati,

—

għall-Provincia autonoma di Bolzano, minn R. von Guggenberg, S. Beikircher, C. Bernardi u D. Ambach, avukati,

—

għall-Gvern Belġjan, minn M. J-C. Halleux u C. Pochet, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Franċiż, minn E. Belliard, G. de Bergues u B. Beaupère-Manokha, bħala aġenti,

—

għall-Gvern Awstrijak, minn C. Pesendorfer, bħala aġent,

—

għall-Kummissjoni Ewropea, minn M. Condou-Durande u C. Cattabriga, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikoli 2 TUE, 6 TUE, 18 TFUE, 45 TFUE u 49 TFUE, tal-Artikoli 21 u 34 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”) kif ukoll tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva tal-Kunsill 2000/43/KE, tad-29 ta’ Ġunju 2000, li timplimenta l-prinċipju tat-trattament ugwali bejn il-persuni irrispettivament mill-oriġini tar-razzja jew l-etniċità (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 20, Vol. 1, p. 23), u tad-Direttiva tal-Kunsill 2003/109/KE, tal-25 ta’ Novembru 2003, dwar l-istatus ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu residenti għat-tul (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 19, Vol. 6, p. 272). Il-qorti tar-rinviju tqajjem ukoll kwistjonijiet dwar l-Artikolu 14 tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertaijet Fundamentali, iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1952 (iktar ’il quddiem il-“KEDB”), u l-Artikolu 1 tal-Protokoll Nru 12 tal-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, iffirmat f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 2000 (iktar ’il quddiem il-“Protokoll Nru 12”).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża bejn S. Kamberaj u l-Istituto per l’Edilizia sociale della Provincia autonoma di Bolzano (Istitut għall-akkomodazzjoni soċjali tal-Provincia autonoma di Bolzano, iktar ’il quddiem l-“IPES”), il-Giunta della Provincia autonoma di Bolzano (Kunsill provinċjali tal-Provincia autonoma di Bolzano, iktar ’il quddiem il-“Giunta”) kif ukoll il-Provincia autonoma di Bolzano (provinċja awtonoma ta’ Bolzano) rigward iċ-ċaħda mill-IPES tal-applikazzjoni tiegħu sabiex jikseb għajnuna għall-akkomodazzjoni għas-sena 2009, għar-raġuni li l-baġit tal-Provincia autonoma di Bolzano previst għall-għoti ta’ tali għajnuna liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi kien eżawrit.

3

Skont l-Artikolu 1 tagħha, id-Direttiva 2000/43 “[l]-għan [...] huwa li jistabbilixxi qafas sabiex tiġi kkumbattuta d-diskriminazzjoni għar-raġunijiet ta’ l-oriġini tar-razza jew l-etniċità, bl-għan li jseħħ fl-Istati Membri l-prinċipju ta’ trattament ugwali.”

4

L-Artikolu 2(1) u (2) ta’ din id-direttiva jipprovdi:

“1.   Għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva, il-prinċipju ta’ trattament ugwali għandu jfisser illi ma għandux ikun hemm diskriminazzjoni diretta jew indiretta msejsa fuq l-oriġini tar-razza jew l-etniċità.

2.   Għall-għanijiet tal-paragrafu 1:

5

L-Artikolu 3(2) tad-Direttiva 2000/43 jipprovdi li din “ma’ tkoprix id-differenza tat-trattamenti msejsa fuq in-nazzjonalità u hija mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet u l-kondizzjonijiet li għandhom x’jaqsmu mad-dħul u r-residenza ta’ ċittadini minn pajjiżi terzi u ta’ persuni mingħajr stat fit-territorju ta’ l-Istati Membri, u għal kull trattament li jinħoloq mill-istat legali taċ-ċittadini tal-pajjiżi terzi u l-persuni bla stat interessati”.

6

L-Artikolu 15 tal-istess direttiva huwa miktub kif ġej:

“L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu r-regoli dwar is-sanzjonijiet li japplikaw għall-ksur tad-dispożizzjonijiet nazzjonali adottati skond din id-Direttiva u għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa sabiex jiżguraw illi jiġu applikati. Is-sanzjonijiet, li jistgħu jinkludu l-ħlas ta’ kumpens għall-vittma, iridu jkunu effettivi, pproporzjonati u diswassivi. L-Istati Membri għandhom jgħarrfu dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni mhux aktar tard mid-19 ta’ Lulju 2003 u għandhom jgħarrfuha mingħajr dewmien bl-emendi li jaffettwawhom.”

7

Il-premessi 2 sa 4, 6, 12 u 13 tad-Direttiva 2003/109 huma miktuba kif ġej:

[…]

[…]

8

Il-Kapitolu II tad-Direttiva 2003/109 jikkonċerna l-għoti ta’ status ta’ residenti għal perijodu twil ta’ żmien fi Stat Membru.

9

Skont l-Artikolu 4(1) tal-istess direttiva, li jaqa’ taħt dan il-Kapitolu II, l-Istati Membri għandhom jagħtu status ta’ residenti għal żmien twil lil ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu rrisjedew legalment u kontinwament fit-territorju tagħhom għal ħames snin li jseħħu minnufih qabel is-sottomissjoni tal-applikazzjoni rilevanti.

10

L-Artikolu 5 tad-Direttiva 2003/109 jipprovdi l-kundizzjonijiet dwar il-kisba ta’ status ta’ residenti għal żmien twil. Skont il-paragrafu 1(a) u (b) ta’ dan l-artikolu, l-Istati Membri għandhom jeħtieġu liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jagħtu evidenza li jkollhom, għalihom u għall-membri dipendenti tal-familja tagħhom, minn naħa, riżorsi stabbli u regolari li jkunu suffiċjenti biex imantnu lilhom infushom u lill-membri tal-familja tagħhom, mingħajr rikors għas-sistema tal-għajnuna soċjali tal-Istat Membru kkonċernat kif ukoll, min-naħa l-oħra, l-assigurazzjoni għall-mard fir-rigward tar-riskji kollha normalment koperti għaċ-ċittadini proprji fl-Istat Membru kkonċernat.

11

Il-paragrafu (2) tal-Artikolu 5 jipprovdi li l-Istati Membri jistgħu wkoll jeħtieġu li ċittadini ta’ pajjiżi terzi jikkonformaw ma’ kundizzjonijiet ta’ integrazzjoni, skont id-dritt nazzjonali tagħhom.

12

Minkejja li l-Istati Membri jistgħu jirrifjutaw li jagħtu status ta’ residenti għal żmien twil abbażi ta’ ordni pubbliku jew sigurtà pubblika skont l-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2003/109, il-paragrafu (2) tal-istess artikolu jipprovdi li tali rifjut ma għandux ikun imsejjes fuq kunsiderazzjonijiet ekonomiċi.

13

Skont l-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 2003/109, sabiex jikseb status ta’ residenti għal żmien twil, iċ-ċittadin tal-pajjiż terz ikkonċernat għandu jibgħat applikazzjoni lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru li fih jirrisjedi, akkumpanjata b’evidenza dokumentata li għandha tiġi stabbilita mid-dritt nazzjonali, li tissodisfa l-kundizzjonijiet stipulati fl-Artikoli 4 u 5 ta’ din l-istess direttiva.

14

L-Artikolu 11(1) ta’ din id-direttiva huwa miktub kif ġej:

“Ir-residenti għat-tul għandhom igawdu trattament ugwali ma’dak taċ-ċittadini fir-rigward ta’:

[…]

[…]

[…]”

15

L-Artikolu 11(4) tal-istess direttiva jipprovdi li, “[l]-Istati Membri jistgħu jillimitaw it-trattament ugwali fir-rigward ta’ assistenza soċjali u protezzjoni soċjali għall-benefiċċji prinċipali”.

16

L-Artikolu 12(1) tad-Direttiva 2003/109 jipprovdi li l-Istati Membri jistgħu jieħdu deċiżjoni li jkeċċu residenti għal żmien twil unikament fejn huwa jikkostitwixxi theddiha attwali u suffiċjentement serja għall-ordni pubbliku jew għas-sigurtà pubblika. Il-paragrafu (2) tal-istess artikolu jippreċiża li deċiżjoni li jitkeċċew residenti ma għandhiex tkun ibbażata fuq kunsiderazzjonijiet ekonomiċi.

17

Skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 26 tad-Direttiva 2003/109, l-Istati Membri kellhom idaħħlu fis-seħħ il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex jikkonformaw ma’ din id-direttiva mhux iktar tard mit-23 ta’ Jannar 2006.

18

Skont l-Artikolu 117 tal-Kostituzzjoni Taljana, l-Istat ma jistax jilleġiżla esklużivament, f’termini ta’ għajnuna soċjali, ħlief għall-finijiet tad-determinazzjoni tal-livelli essenzjali ta’ benefiċċji relatati mad-drittijiet ċivili u soċjali li għandhom ikunu ggarantiti fit-territorju nazzjonali kollu. Lil hinn minn dan il-għan, il-kompetenza taqa’ fuq ir-reġjuni.

19

Id-Digriet Leġiżlattiv Nru 3, tat-8 ta’ Jannar 2007, li jirrigwarda t-traspożizzjoni tad-Direttiva 2003/109/KE dwar l-istatus ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu residenti għal żmien twil (GURI Nru 24, tat-30 ta’ Jannar 2007, p. 4), integra d-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva fil-kuntest tad-dispożizzjonijiet tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 286, tal-25 ta’ Lulju 1998, dwar test uniku dwar id-dispożizzjonijiet li jikkonċernaw il-leġiżlazzjoni tal-immigrazzjoni u r-regoli dwar il-kundizzjoni tal-barrani (suppliment ordinarju għall-GURI Nru 191, tat-18 ta’ Awwissu 1998, iktar ’il quddiem id-“Digriet Leġiżlattiv Nru 286/1998”).

20

L-Artikolu 9(1) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 286/1998 jipprovdi:

“Il-barrani li għandu, għal mhux inqas minn ħames snin, permess ta’ residenza li huwa fil-proċess ta’ validazzjoni, li juri li huwa għandu dħul ta’ mhux inqas mill-ammont annwali tal-allowances soċjali u, fil-każ ta’ applikazzjoni li tikkonċerna l-membri tal-familja tiegħu, dħul suffiċjenti [...] u akkomodazzjoni xierqa li tissodisfa l-kundizzjonijiet minimi previsti mid-[dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt nazzjonali], jista’ jitlob lill-Kap tal-Pulizija l-ħruġ ta’ permess ta’ residenza KE għal residenti għal żmien twil, għalih innifsu u għall-membri tal-familja tiegħu [...]”.

21

L-Artikolu 9(12) tad-Digriet Leġiżlattiv Nru 286/1998 jipprovdi:

“Barra mid-dispożizzjonijiet previsti għall-barrani regolarment residenti fl-Italja fit-territorju nazzjonali, il-persuna li għandha permess ta’ residenza KE għal residenti għal żmien twil tista’

[…]

22

Skont it-tielet paragrafu tal-Artikolu 3 tal-Digriet Presidenzjali Nru 670 tat-31 ta’ Awwissu 1972, dwar l-istatus speċjali previst għar-reġjun tat-Trentino Alto Adige (ĠURI Nru 301, tal-20 ta’ Novembru 1972, iktar ’il quddiem id-“Digriet Presidenzjali Nru 670/1972”), li jikkostitwixxi digriet ta’ livell Kostituzzjonali, il-Provincia autonoma di Bolzano, minħabba l-kompożizzjoni partikolari tal-popolazzjoni tagħha li hija maqsuma fi tliet gruppi lingwistiċi, jiġifieri l-gruppi li jesprimu ruħhom bit-Taljan, bil-Ġermaniż u bil-Ladin (iktar ’il quddiem it-“tliet gruppi lingwistiċi”), tgawdi minn kundizzjonijiet ta’ awtonomija partikolari.

23

Skont il-punt 25 tal-Artikolu 8 tad-Digriet Presidenzjali Nru 670/1972, din l-awtonomija tinkludi, b’mod partikolari, is-setgħa li tadotta dispożizzjonijiet ta’ livell leġiżlattiv fil-qasam tal-assistenza u tal-għajnuna pubblika.

24

L-Artikolu 15(2) tad-Digriet Presidenzjali Nru 670/1972 jipprovdi li l-Provincia autonoma di Bolzano, ħlief f’każijiet eċċezzjonali, tuża l-krediti tagħha ddestinati għal skopijiet ta’ assistenza kif ukoll għal skopijiet soċjali u kulturali fi proporzjon dirett mad-daqs ta’ kull wieħed mit-tliet gruppi lingwistiċi u skont l-ambitu tal-ħtiġijiet tagħhom.

25

Għajnuna għall-akkomodazzjoni hija prevista fl-Artikolu 2(1)(k) tal-Liġi provinċjali Nru 13 tas-17 ta’ Diċembru 1998, fil-verżjoni tagħha fis-seħħ fid-data tal-fatti tal-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem il-“Liġi provinċjali”). Din l-għajnuna, li tikkostitwixxi kontribuzzjoni għall-ħlas ta’ kiri minn kerrejja l-inqas vantaġġati sabiex ikunu jistgħu jħallsuha, titqassam fost it-tliet gruppi lingwistiċi skont l-Artikolu 15(2) tad-Digriet Presidenzjali Nru 670/1972.

26

L-Artikolu 5(1) tal-Liġi provinċjali jipprovdi li l-fondi ddestinati għall-interventi msemmija fl-Artikolu 2(1)(k) ta’ din l-istess liġi għandhom jitqassmu bejn l-applikanti ta’ tliet gruppi lingwistiċi proporzjonalment mal-medja mwieżna stabbilita bejn id-daqs numeriku tagħhom u l-bżonnijiet ta’ kull grupp. Skont il-paragrafu 2 tal-istess artikolu, il-bżonnijiet ta’ kull grupp lingwistiku huma stabbiliti kull sena abbażi tal-applikazzjonijiet ippreżentati matul kull l-aħħar għaxar snin.

27

Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li l-kalkolu tad-daqs numeriku ta’ kull grupp lingwistiku jsir abbażi tal-aħħar ċensiment ġenerali tal-popolazzjoni kif ukoll fuq l-istqarrijiet ta’ appartenenza għal wieħed mit-tliet gruppi lingwistiċi li ċ-ċittadini Taljani kollha ta’ iktar minn 14-il sena u li jirrisjedu fit-territorju tal-Provincia autonoma di Bolzano huma meħtieġa li jagħmlu.

28

Iċ-ċittadini tal-Unjoni li jirrisjedu fit-territorju provinċjali, li hemmhekk jeżerċitaw attività professjonali u li jissodisfaw il-kundizzjonijiet l-oħra li huma marbuta mal-għoti ta’ għajnuna fil-qasam tal-akkomodazzjoni għandhom, skont l-Artikolu 5(5) tal-Liġi provinċjali, jiddikjaraw li jappartjenu jew li għandhom konnessjoni ma’ wieħed mit-tliet gruppi lingwistiċi.

29

Skont l-Artikolu 5(7) tal-Liġi provinċjali, il-Giunta tiddetermina kull sena l-ammont ta’ fondi li għandhom jiġu rriżervati għal ċittadini ta’ pajjiżi terzi u għal persuni mingħajr stat li, fid-data tal-introduzzjoni tal-applikazzjoni tagħhom, jirrisjedu, fuq bażi permanenti u regolari, fit-territorju provinċjali għal mhux inqas minn ħames snin u li jkunu eżerċitaw attività professjonali f’dan it-territorju għal mill-inqas tliet snin. L-għadd ta’ akkomodazzjonijiet bil-kera li jistgħu jingħataw lil dawn iċ-ċittadini u persuni mingħajr stat huwa wkoll iddeterminat proporzjonalment mal-medja mwieżna bejn, minn naħa, id-daqs numeriku ta’ dawn tal-aħħar li jissodisfaw il-kriterji msemmija iktar ’il fuq u, min-naħa l-oħra, il-bżonnijiet tagħhom.

30

Mid-Deċiżjoni Nru 1885 tal-Giunta tal-20 ta’ Lulju 2009, dwar l-ammont ta’ fondi ddestinati, għas-sena 2009, għal ċittadini ta’ pajjiżi terzi u għal persuni mingħajr stat (iktar ’il quddiem id-“Deċiżjoni Nru 1885”) jirriżulta li, fil-medja mwieżna, id-daqs numeriku tagħhom ġie attribwit koeffiċjent 5, filwaqt li l-ħtiġijiet tagħhom ġew attribwiti koeffiċjent 1.

31

S. Kamberaj huwa ċittadin Albaniż li ilu jirrisjedi u jokkupa impjieg stabbli fil-Provincia autonoma di Bolzano mis-sena 1994. Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li huwa għandu permess ta’ residenza għal żmien indeterminat.

32

Ir-rikorrent fil-kawża prinċipali bbenefika, mis-snin 1998 sa 2008, mill-għajnuna għall-akkomodazzjoni prevista fl-Artikolu 2(1)(k) tal-Liġi provinċjali

33

B’ittra tat-22 ta’ Marzu 2010, l-IPES informa lir-rikorrent fil-kawża prinċipali bir-rifjut tal-applikazzjoni tiegħu għal assistenza għas-sena 2009, minħabba li l-baġit iddestinat għal ċittadini ta’ pajjiżi terzi, stabbilit skont id-Deċiżjoni Nru 1885, kien eżawrit.

34

Permezz ta’ rikors ippreżentat fit-8 ta’ Ottubru 2010, ir-rikorrent fil-kawża prinċipali talab lit-Tribunale di Bolzano biex jikkonstata li din id-deċiżjoni ta’ ċaħda kienet tikkostitwixxi diskriminazzjoni eżerċitata mill-konvenuti fil-kawża prinċipali fir-rigward tiegħu. Fil-fehma tiegħu, leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik li tinsab fil-Liġi provinċjali u d-Deċiżjoni Nru 1885 hija inkompatibbli, b’mod partikolari, mad-Direttivi 2000/43 u 2003/109, sa fejn din tirriżerva għaċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu residenti għal żmien twil trattament inqas favorevoli minn dak previst għaċ-ċittadini tal-Unjoni fil-qasam tal-għajnuna għall-akkomodazzjoni.

35

Quddiem il-qorti tar-rinviju, il-Provincia autonoma di Bolzano ssostni li huwa neċessarju li jiġi previst tqassim tal-għajnuna li jkun proporzjonali mal-gruppi lingwistiċi preżenti f’din il-provinċja sabiex tinżamm il-paċi soċjali bejn il-persuni li qed ifittxu għajnuna soċjali.

36

Il-qorti tar-rinviju tesponi li, skont il-Liġi provinċjali, il-popolazzjoni residenti tal-Provincia autonoma di Bolzano hija maqsuma f’żewġ kategoriji, jiġifieri ċ-ċittadini tal-Unjoni, kemm jekk huma Taljani jew ma humiex, li għalihom l-aċċess għall-għajnuna għall-akkomodazzjoni huwa mingħajr distinzjoni suġġett għall-produzzjoni tad-dikjarazzjoni ta’ appartenenza għal wieħed mit-tliet gruppi lingwistiċi, u ċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi, li għalihom din id-dikjarazzjoni ma hijiex meħtieġa.

37

Din il-qorti tindika li, fl-2009, sabiex tissodisfa r-rekwiżiti ġenerali tal-aċċess għall-akkomodazzjoni bil-kera jew bħala proprjetà, krediti għal ammont totali ta’ EUR 90 812 321.57 li minnhom EUR 21 546 197.57 bħala għajnuna għall-akkomodazzjoni u EUR 69266124 f’għajnuna għall-akkwist, għall-kostruzzjoni u għar-restawr ta’ akkomodazzjonijiet imfassla biex jissodisfaw il-ħtiġijiet ta’ residenza prinċipali ġew approvati għall-ewwel kategorija msemmija iktar ’il fuq, jiġifieri ċ-ċittadini tal-Unjoni, kemm jekk huma Taljani jew ma humiex, u krediti għal ammont totali ta’ EUR 11604595 li minnhom EUR 10200000 f’għajnuna għall-akkomodazzjoni u EUR 1404595 f’għajnuna għall-akkwist, għall-kostruzzjoni u għar-restawr ta’ akkomodazzjonijiet intiżi sabiex jissodisfaw il-ħtiġijiet fil-qasam ta’ residenza prinċipali, kienu ġew approvati għat-tieni kategorija, jiġifieri dik ifformata minn ċittadini ta’ pajjiżi terzi.

38

Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li t-Tribunale di Bolzano rrikonoxxa lir-rikorrent fil-kawża prinċipali, bħala miżura kawtelatorja, il-benefiċċju tal-għajnuna għall-akkomodazzjoni mitluba għax-xhur ta’ Ottubru 2009 sa Ġunju 2010, jiġifieri għal ammont ta’ EUR 453.62 fix-xahar.

39

Peress li qies li l-eżitu tal-kawża pendenti quddiemu kien jeħtieġ interpretazzjoni tad-dritt Komunitarju, it-Tribunale di Bolzano ddeċieda li jissospendi l-proċeduri u li jagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

40

Għandu l-ewwel nett jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita, fil-kuntest tal-kooperazzjoni bejn il-Qorti tal-Ġustizzja u l-qrati nazzjonali stabbilita mill-Artikolu 267 TFUE, hija biss il-qorti nazzjonali li quddiemha titressaq il-kawża u li għandha tagħti d-deċiżjoni li għandha tevalwa, fir-rigward tal-partikolaritajiet tal-kawża, kemm in-neċessità ta’ deċiżjoni preliminari sabiex tkun fil-pożizzjoni li tagħti d-deċiżjoni tagħha kif ukoll ir-rilevanza tad-domandi li hija tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja. Konsegwentement, meta d-domandi magħmla jkunu jirrigwardaw l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja bħala prinċipju għandha l-obbligu li tagħti deċiżjoni (ara, b’mod partikolari, is-sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006. Adeneler et, C-212/04, Ġabra p. I-6057, punt 41 u l-ġurisprudenza ċċitata).

41

Madankollu, hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha teżamina l-kundizzjonijiet li fihom il-kawża tressqet quddiemha mill-qorti nazzjonali sabiex tivverifika l-ġurisdizzjoni tagħha stess. Fil-fatt, l-ispirtu ta’ kollaborazzjoni li għandu jkun hemm għall-funzjonament ta’ rinviju għal deċiżjoni preliminari jinvolvi li, min-naħa tagħha, il-qorti nazzjonali tikkunsidra l-funzjoni mogħtija lill-Qorti tal-Ġustizzja, li hija li tikkontribwixxi għall-amministrazzjoni tal-ġustizzja fl-Istati Membri u mhux li tagħti opinjonijiet konsultattivi dwar domandi ġenerali jew ipotetiċi (ara s-sentenza Adeneler et, iċċitata iktar ’il fuq, punt 42).

42

F’dan ir-rigward, iċ-ċaħda ta’ domanda magħmula minn qorti nazzjonali ma hijiex possibbli ħlief jekk jidher manifestament li l-interpretazzjoni mitluba tad-dritt tal-Unjoni ma għandhiex x’taqsam mal-fatti jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali jew inkella meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika jew il-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex għad-dispożizzjoni tagħha l-punti ta’ fatt u ta’ liġi neċessarji sabiex twieġeb utilment għad-domandi li jkunu sarulha (ara s-sentenza tat-23 ta’ Novembru 2006, Asnef-Equifax u Administración del Estado, C-238/05, Ġabra p. I-11125, punt 17).

43

Huwa fid-dawl ta’ dawn il-prinċipji li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha teżamina l-ammissibbiltà ta’ wħud mid-domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju.

44

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk il-prinċipju ta’ supremazija tad-dritt tal-Unjoni jimponix fuq il-qorti nazzjonali li tapplika d-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni li għandhom effett dirett, billi ma tapplikax kull dispożizzjoni legali nazzjonali li tmur kontra tagħhom anki jekk tali regola ġiet adottata skont prinċipji fundamentali tas-sistema Kostituzzjonali tal-Istat Membru kkonċernat.

45

Din id-domanda hija relatata mal-prinċipju ta’ protezzjoni tal-minoritajiet lingwistiċi li huwa, skont il-qorti nazzjonali, prinċipju fundamentali tas-sistema Kostituzzjonali ta’ dan l-Istat Membru. Issa, dan il-prinċipju ma huwiex rilevanti fil-kawża prinċipali f’dak li jikkonċerna ċ-ċittadini Taljani u ċ-ċittadini tal-Unjoni li għalihom, kif jirriżulta mill-punti 26 sa 28 ta’ din is-sentenza, l-aċċess għall-għajnuna għall-akkomodazzjoni hija indistintament suġġetta għall-produzzjoni ta’ sempliċi dikjarazzjoni ta’ appartenenza għal wieħed mit-tliet gruppi lingwistiċi, filwaqt li tali dikjarazzjoni ma hijiex meħtieġa min-naħa taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi, bħar-rikorrent fil-kawża prinċipali.

46

Peress li l-ewwel domanda hija intiża, fir-realtà, sabiex twassal lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tifformula opinjoni konsultattiva dwar kwistjoni ġenerali dwar sitwazzjoni li ma għandha ebda relazzjoni mal-fatti jew mas-suġġett tal-kawża pendenti quddiem il-qorti tar-rinviju, għandu jiġi kkunsidrat li din id-domanda hija inammissibbli.

47

Permezz tar-raba’ domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk l-Artikolu 15 tad-Direttiva 2000/43, li jipprovdi li s-sanzjonijiet kontra ksur tal-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni minħabba r-razza jew l-etniċità għandhom ikunu effettivi, proporzjonali u dissważivi, jimponix fuq il-qorti nazzjonali, meta hija tikkonstata tali ksur, li ttemm il-ksur kollu li jaffettwa l-vittmi tad-diskriminazzjoni, anki jekk dawn tal-aħħar ma humiex partijiet fil-kawża.

48

F’dan il-każ, jirriżulta b’mod ċar kemm mid-deċiżjoni tar-rinviju kif ukoll mill-osservazzjonijiet imressqa lill-Qorti tal-Ġustizzja li d-differenza fit-trattament li tagħha r-rikorrent fil-kawża prinċipali jallega li huwa vittma meta pparagunat maċ-ċittadini Taljani hija fondata fuq l-istatus tiegħu ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz.

49

Issa, skont l-Artikoli 1 u 2(a) u (b) tad-Direttiva 2000/43, din tapplika unikament għad-diskriminazzjonijiet diretti jew indiretti minħabba r-razza jew l-etniċità. L-Artikolu 3(2) ta’ din id-direttiva jippreċiża li din ma tkoprix id-differenza fit-trattamenti msejsa fuq iċ-ċittadinanza u hija bla ħsara għad-dispożizzjonijiet u l-kundizzjonijiet li għandhom x’jaqsmu mad-dħul u r-residenza ta’ ċittadini minn pajjiżi terzi u ta’ persuni mingħajr stat fit-territorju tal-Istati Membri, u għal kull trattament li jinħoloq mill-istatus legali taċ-ċittadini tal-pajjiżi terzi u l-persuni bla stat.

50

Minn dan isegwi li d-diskriminazzjoni allegata mir-rikorrent fil-kawża prinċipali ma tidħolx fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2000/43 u li r-raba’ domanda hija inammissibbli.

51

Permezz tal-ħames domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk id-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni u, b’mod partikolari, tad-Direttivi 2000/43 u 2003/109, jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali jew reġjonali li timponi biss liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi, u mhux liċ-ċittadini tal-Unjoni, kemm jekk ikunu Taljani jew ma jkunux, kundizzjoni supplimentari għal dik dwar l-obbligu ta’ residenza fit-territorju tal-Provincia autonoma di Bolzano għal iktar minn ħames snin, li tistabbilixxi li huwa meħtieġ li dawn iċ-ċittadini jeżerċitaw attività professjonali għal mhux inqas minn tliet snin sabiex jaċċedu għall-benefiċċju tal-għajnuna għall-akkomodazzjoni.

52

Għandu jitfakkar li, kif jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju, il-kawża prinċipali tirrigwarda d-diskriminazzjoni allegata mir-rikorrent fil-kawża prinċipali li tirriżulta mill-mekkaniżmu ta’ tqassim tal-fondi ddestinati għall-għajnuna għall-akkomodazzjoni previst mil-Liġi provinċjali u d-Deċiżjoni Nru 1885.

53

Ma huwiex ikkontestat li, fil-kawża prinċipali, il-kundizzjoni imposta fuq iċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi mill-Artikolu 5(7) tal-Liġi provinċjali, jiġifieri dik dwar l-obbligu li jkunu eżerċitaw attività professjonali fil-Provincia autonoma di Bolzani għal mhux inqas minn tliet snin, kienet sodisfatta mir-rikorrent fil-kawża prinċipali u li l-applikazzjoni tiegħu għal għajnuna għall-akkomodazzjoni ma kinitx ġiet miċħuda għar-raġuni li huwa ma ssodisfax tali kundizzjoni.

54

F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkonstatat li l-ħames domanda, li ma għandha ebda relazzjoni mal-fatti jew mas-suġġett tal-kawża pendenti quddiem il-qorti tar-rinviju, għandha tiġi miċħuda bħala inammissibbli.

55

Permezz tas-sitt u s-seba’ domanda tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk id-dritt tal-Unjoni u, b’mod partikolari, l-Artikoli 2 TUE, 6 TUE, 18 TUE, 45 TFUE kif ukoll 49 TFUE, moqrija flimkien mal-Artikoli 1, 21 u 34 tal-Karta, għandhomx jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali jew reġjonali li timponi liċ-ċittadini tal-Unjoni, sabiex jibbenefikaw mill-għajnuna għall-akkomodazzjoni prevista minn din il-leġiżlazzjoni, l-obbligu, minn naħa, ta’ residenza jew li jeżerċitaw impjieg fit-territorju tal-Provincia autonoma di Bolzano għal mhux inqas minn ħames snin kif ukoll, min-naħa l-oħra, li ssir dikjarazzjoni ta’ appartenenza jew ta’ konnessjoni ma’ wieħed mit-tliet gruppi lingwistiċi preżenti f’dan it-territorju.

56

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, kif jirriżulta mill-punti 31 u 52 ta’ din is-sentenza, ir-rikorrent fil-kawża prinċipali huwa ċittadin ta’ pajjiż terz li ilu jirrisjedi, għal diversi snin, fit-territorju tal-Provincia autonoma di Bolzano u li l-kawża prinċipali tirrigwarda ċ-ċaħda tal-applikazzjoni tiegħu għal għajnuna għall-akkomodazzjoni minħabba l-eżawriment tal-baġit previst għaċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi u minħabba l-fatt li l-fondi neċessarji għall-ħlas ta’ din l-għajnuna għal dawn iċ-ċittadini ma humiex iktar disponibbli.

57

Il-qorti tar-rinviju ma wrietx ir-raġuni li għaliha l-invalidazzjoni, abbażi tad-dritt tal-Unjoni, tal-kundizzjonijiet ta’ residenza jew lingwistiċi imposti fuq iċ-ċittadini tal-Unjoni sabiex ikunu jistgħu jibbenefikaw mill-għajnuna għall-akkomodazzjoni prevista mil-leġiżlazzjoni stabbilita mill-Provincia autonoma di Bolzano jista’ jkollha konnessjoni mal-fatti u s-suġġett tal-kawża pendenti quddiemha.

58

F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkunsidrat li s-sitt u s-seba’ domandi magħmula minn din il-qorti huma inammissibbli.

59

Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk, fil-każ ta’ kunflitt bejn regola tad-dritt nazzjonali u l-KEDB, ir-riferiment magħmul għal din tal-aħħar mill-Artikolu 6 TUE jimponix fuq il-qorti nazzjonali l-obbligu li tapplika direttament id-dispożizzjonijiet ta’ din il-konvenzjoni, f’dan il-każ l-Artikolu 14 tagħha kif ukoll l-Artikolu 1 tal-Protokoll Nru 12, billi ma tapplikax id-dispożizzjoni legali nazzjonali inkompatibbli, mingħajr ma jkollha l-obbligu li tqajjem l-ewwel nett il-kwistjoni ta’ kostituzzjonalità quddiem il-Corte costituzionale.

60

Skont l-Artikolu 6(3) TUE, id-drittijiet fundamentali, kif iggarantiti mill-KEDB, u kif jirriżultaw mit-tradizzjonijiet kostituzzjonali komuni għall-Istati Membri, jagħmlu parti mill-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni.

61

Din id-dispożizzjoni tat-Trattat UE tirrifletti l-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja li d-drittijiet fundamentali jagħmlu parti integrali mill-prinċipji ġenerali tad-dritt li l-Qorti tal-Ġustizzja tiżgura l-osservanza tagħhom (ara, b’mod partikolari, is-sentenza tad-29 ta’ Settembru 2011, Elf Aquitaine vs Il-Kummissjoni, C-521/09 P, Ġabra p. I-8947, punt 112).

62

Madankollu, l-Artikolu 6(3) TUE ma jirregolax ir-relazzjoni bejn il-KEDB u l-ordinamenti ġuridiċi tal-Istati Membri u lanqas ma jiddetermina l-konsegwenzi li għandha tasal għalihom il-qorti nazzjonali fil-każ ta’ kunflitt bejn id-drittijiet iggarantiti minn din il-konvenzjoni u dispożizzjoni legali nazzjonali.

63

Għalhekk it-tieni domanda għandha tingħata r-risposta li r-riferiment li jsir fl-Artikolu 6(3) TUE għall-KEDB ma jimponix fuq il-qorti nazzjonali, fil-każ ta’ kunflitt bejn dispożizzjoni legali nazzjonali u l-KEDB, li jiġu applikati direttament id-dispożizzjonijiet ta’ din il-konvenzjoni, billi ma tiġix applikata d-dispożizzjoni legali nazzjonali inkompatibbli magħha.

64

Permezz tat-tielet domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk id-dritt tal-Unjoni, b’mod partikolari d-Direttivi 2003/43 u 2003/109, għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali jew reġjonali bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali li tipprevedi, f’dak li jikkonċerna l-għoti ta’ għajnuna għall-akkomodazzjoni, trattament differenti għaċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi residenti għal żmien twil minn dak irriżervat għaċ-ċittadini tal-Unjoni, kemm jekk ikunu ċittadini Taljani jew ma jkunux, residenti fit-territorju tal-Provincia autonoma di Bolzano.

65

Għar-raġunijiet diġà esposti fil-punti 48 sa 50 ta’ din is-sentenza, id-diskriminazzjoni allegata mir-rikorrent fil-kawża prinċipali ma tidħolx fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2000/43.

66

Fir-rigward tad-Direttiva 2003/109, għandu jitfakkar, l-ewwel nett, li s-sistema stabbilita minnha tindika b’mod ċar li l-kisba tal-istatus ta’ residenti għal żmien twil mogħti skont din id-direttiva hija suġġetta għal proċedura partikolari u, minbarra dan, għall-obbligu li jiġu sodisfatti l-kundizzjonijiet ippreċiżati fil-Kapitolu II ta’ din id-direttiva.

67

Għalhekk, l-Artikolu 4 tad-Direttiva 2003/109 jipprovdi li l-Istati Membri jirriżervaw l-għoti tal-istatus ta’ residenti għal żmien twil lil ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu rrisjedew legalment u kontinwament fit-territorju tagħhom għal ħames snin minnufih qabel is-sottomissjoni tal-applikazzjoni rilevanti. L-Artikolu 5 ta’ din id-direttiva jissuġġetta l-kisba ta’ dan l-istatus għall-prova li ċ-ċittadin ta’ pajjiż terz li jitlob il-benefiċċju ta’ dan l-istatus jkollu riżorsi suffiċjenti kif ukoll assigurazzjoni għall-mard. Fl-aħħar nett, l-Artikolu 7 tal-istess direttiva jippreċiża r-rekwiżiti proċedurali għall-kisba ta’ dan l-istatus.

68

F’dawn iċ-ċirkustanzi, hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika jekk ir-rikorrent fil-kawża prinċipali għandux l-istatus ta’ resident għal żmien twil, b’mod li jista’ jitlob, skont din id-direttiva, il-benefiċċju ta’ ugwaljanza fit-trattament maċ-ċittadini tal-Istat Membri kkonċernat, skont l-Artikolu 11(1) tagħha.

69

Attwalment għandu jiġi eżaminat jekk mekkaniżmu ta’ tqassim tal-fondi ddestinati għal għajnuna għall-akkomodazzjoni bħal dak inkwistjoni fil-kawża prinċipali huwiex konformi mal-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament stabbilit mill-Artikolu 11 tad-Direttiva 2003/109.

70

Għandu, fl-ewwel lok, jiġi osservat li, fil-kawża prinċipali, kemm għaċ-ċittadini tal-Unjoni, kemm jekk ikunu Taljani jew mhux, kif ukoll għaċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi, il-Liġi provinċjali tqassam il-fondi ddestinati għall-għajnuna għall-akkomodazzjoni abbażi ta’ medja mwieżna stabbilita skont id-daqs numeriku ta’ kull kategorija u tal-bżonnijiet tagħha.

71

Madankollu, filwaqt li, għaċ-ċittadini Taljani u ċ-ċittadini tal-Unjoni li għalihom, kif jirriżulta mill-punti 26 sa 28 ta’ din is-sentenza, l-aċċess għall-għajnuna għall-akkomodazzjoni huwa indistintivament suġġett għall-produzzjoni ta’ dikjarazzjoni ta’ appartenenza għal wieħed mit-tliet gruppi lingwistiċi, iż-żewġ fatturi meħuda inkunsiderazzjoni waqt id-determinazzjoni tal-medja mwieżna huma suġġetti għall-istess koeffiċjent, jiġifieri koefiċċjent 1, għaċ-ċitttadini ta’ pajjiż terz, skont id-Deċiżjoni Nru 1885, fejn il-fattur dwar id-daqs numeriku tagħhom ġie attribwit koeffiċjent 5, filwaqt li l-bżonnijiet tagħhom ġew assenjati koeffiċjent 1.

72

Kif jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju, mis-sena 2009, id-determinazzjoni tal-parti tal-fondi mogħtija, bħala għajnuna għall-akkomodazzjoni, liċ-ċittadini tal-Unjoni minn naħa u liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi min-naħa l-oħra, kienet għalhekk suġġetta għal metodu ta’ kalkolu differenti. L-applikazzjoni ta’ koeffiċjenti differenti għandha bħala effett li tisfavorixxi l-kategorija komposta minn ċittadini ta’ pajjiżi terzi, peress li l-baġit disponibbli sabiex jiġu sodisfatti l-applikazzjonijiet għal għajnuna għall-akkomodazzjoni tagħhom hija iktar imnaqqsa, u għalhekk toħloq riskju li jiġi eżawrit iktar malajr, b’riżultat li dan ikollu effett fuq dawn iċ-ċittadini.

73

Għalhekk, għandu jiġi rrilevat li d-differenzjali bejn il-koeffiċjenti dwar id-daqs numeriku taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi, minn naħa, u taċ-ċittadini tal-Unjoni, kemm jekk ikunu Taljani jew ma jkunux, li jappartjenu għat-tliet gruppi lingwistiċi, min-naħa l-oħra, joħloq differenza fit-trattament bejn dawn iż-żewġ kategoriji ta’ benefiċjarji.

74

Fir-rigward tal-paragun bejn iċ-ċittadini tal-Unjoni, kemm jekk ikunu Taljani jew ma jkunux, u ċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi, il-Provincia autonoma di Bolzano ssostni li l-użu ta’ mekkaniżmi differenti sabiex jiġi stabbilit id-daqs numeriku ta’ dawn iż-żewġ kategoriji jew sabiex jiġu kkwantifikati l-bżonnijiet tagħhom juri li huma ma jinsabux f’sitwazzjoni paragunabbli.

75

Madankollu, anki jekk jitqies li diffikultajiet statistiċi jew amministrattivi jeżistu, kif il-Provincia autonoma di Bolzano ssostni, sabiex jiġu amministrati l-applikazzjonijiet għal għajnuna għall-akkomodazzjoni b’mod partikolari minn ċittadini ta’ pajjiżi terzi, dawn id-diffikultajiet ma jispjegawx ir-raġuni li għaliha s-sitwazzjoni ta’ tali ċittadini, li jkunu kisbu l-istatus mogħti mid-Direttiva 2003/109, ikunu ssodisfaw kemm il-proċedura kif ukoll il-kundizzjonijiet previsti f’din id-direttiva u li ma jkollhomx riżorsi suffiċjenti sabiex ikopru l-ispejjeż relatati mal-akkomodazzjoni, ma hijiex paragunabbli ma’ dik ta’ ċittadin tal-Unjoni li għandu l-istess bżonn ekonomiku.

76

Fit-tieni lok, għandu jiġi vverifikat jekk, dak li l-Provinca autonoma di Bolzano tikkontesta, id-differenza fit-trattament kif ikkonstatata taqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2003/109, b’mod partikolari tal-Artikolu 11 tagħha, fejn il-pargrafu (1)(d) jipprovdi għar-residenti għal żmien twil il-benefiċċju ta’ ugwaljanza fit-trattament f’dak li jikkonċerna s-sigurtà soċjali, l-għajnuna soċjali u l-protezzjoni soċjali, kif dawn il-kunċetti huma ddefiniti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali.

77

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, meta l-leġiżlatur tal-Unjoni għamel riferiment espress għal-leġiżlazzjoni nazzjonali, kif huwa l-każ fl-Artikolu 11(1)(d) tad-Direttiva 2003/109, ma huwiex ir-rwol tal-Qorti tal-Ġustizzja li tagħti għat-termini kkonċernati definizzjoni awtonoma u uniformi skont id-dritt tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-18 ta’ Jannar 1984, Ekro, 327/82, Ġabra p. 107, punt 14). Fil-fatt, tali riferiment jimplika li l-leġiżlatur tal-Unjoni xtaq josserva d-differenzi li jeżistu bejn l-Istati Membri rigward id-definizzjoni u l-portata eżatta tal-kunċetti inkwistjoni.

78

Madankollu, l-assenza ta’ definizzjoni awtonoma u uniformi, skont id-dritt tal-Unjoni, tal-kunċetti ta’ sigurtà soċjali, ta’ għajnuna soċjali u ta’ protezzjoni soċjali u r-riferiment għad-dritt nazzjonali, li jinsabu fl-Artikolu 11(1)(d) tad-Direttiva 2003/109, dwar dawn il-kunċetti ma jimplikawx li l-Istati Membri jistgħu jippreġudikaw l-effettività tad-Direttiva 2003/109 waqt l-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament previst f’dan l-artikolu.

79

Mill-premessa 3 tad-Direttiva 2003/109 jirriżulta li din tirrispetta d-drittijiet fundamentali u tħares il-prinċipji rrikonoxxuti b’mod partikolari, mill-Karta, li, skont l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 6(1) TUE, għandha jkollha l-istess valur legali bħat-Trattati. Skont l-Artikolu 51(1) tal-Karta, id-dispożizzjonijiet ta’ din il-Karta huma intiżi għall-Istati Membri meta huma jkunu qed jimplementaw id-dritt tal-Unjoni.

80

Minn dan isegwi li, meta jiddeterminaw il-miżuri ta’ sigurtà soċjali, ta’ għajnuna soċjali u ta’ protezzjoni soċjali ddefiniti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali tagħhom u suġġetti għall-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament stabbilit fl-Artikolu 11(1)(d) tad-Direttiva 2003/109, l-Istati Membri għadhom jirrispettaw id-drittijiet u josservaw il-prinċipji previsti mill-Karta, b’mod partikolari dawk stabbiliti fl-Artikolu 34 tagħha. Skont il-paragrafu 3 ta’ dan l-istess artikolu, sabiex jiġu miġġielda l-esklużjoni soċjali u l-faqar, l-Unjoni, u għalhekk l-Istati Membri meta jimplementaw id-dritt tagħha, “tirrikonoxxi u tirrispetta d-dritt għal għajnuna soċjali u għal għajnuna għall-akkomodazzjoni sabiex tiżgura l-eżistenza dinjituża għal dawk kollha li huma neqsin minn riżorsi suffiċjenti, skont [ir-regoli] stabbiliti mil-liġi ta’ l-Unjoni u mil-liġijiet u l-prattiċi nazzjonali”.

81

Peress li kemm l-Artikolu 11(1)(d) tad-Direttiva 2003/109 kif ukoll l-Artikolu 34(3) tal-Karta jirreferu għad-dritt nazzjonali, hija l-qorti tar-rinviju, billi tieħu inkunsiderazzjoni l-għan ta’ integrazzjoni mfittex minn din id-direttiva, li għandha tevalwa jekk għajnuna għall-akkomodazzjoni kif prevista mil-Liġi provinċjali taqax taħt waħda mill-kategoriji msemmija fl-Artikolu 11(1)(d), ħaġa li l-Provincia autonoma di Bolzano tikkontesta.

82

Peress li l-qorti tar-rinviju tista’ tikkunsidra li l-għajnuna għall-akkomodazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali taqa’ taħt l-Artikolu 11(1)(d) tad-Direttiva 2003/109, għandu jiġi eżaminat, fit-tielet lok, jekk il-Provincia autonoma di Bolzano tistax, kif hija ssostni, tillimita l-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament stabbilit f’dan l-Artikolu 11(1) skont il-paragrafu 4 ta’ dan l-istess artikolu.

83

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li din id-dispożizzjoni tipprovdi li, fil-qasam tal-għajnuna soċjali u tal-protezzjoni soċjali, l-Istati Membri jistgħu jillimitaw l-applikazzjoni ta’ dan il-prinċipju għall-benefiċċji prinċipali. L-Artikolu 11(4) tad-Direttiva 2003/109 ma jippermettix, min-naħa l-oħra, deroga għal dan il-prinċipju fir-rigward ta’ benefiċċji li jaqgħu taħt is-sigurtà soċjali kif iddefinita mil-leġiżlazzjoni nazzjonali.

84

Mill-premessa 13 ta’ din id-direttiva jirriżulta li l-kunċett ta’ benefiċċji jew ta’ benefiċċji prinċipali jkopri tal-inqas dħul minimu ta’ sostenn, assistenza fil-każ ta’ mard, tqala, assistenza tal-ġenituri u kura f’perijodu twil ta’ żmien. Il-modalitajiet għall-għoti ta’ dawn il-benefiċċji jew benefiċċji prinċipali għandhom ikunu stabbiliti, skont din il-premessa, mil-liġi nazzjonali.

85

Għandu l-ewwel nett jiġi osservat li l-lista stabbilita f’din il-premessa 13 u li tispjega l-kunċett ta’ “benefiċċji prinċipali” li jinsab fl-Artikolu 11(4) tad-Direttiva 2003/109 ma hijiex eżawrjenti, kif jikkonferma l-użu tat-termini “ta’ l-anqas”. Il-fatt li ebda riferiment espress ma sar f’din il-premessa għall-għajnuna għall-akkomodazzjoni ma jimplikax għalhekk li din l-għajnuna ma tikkostitwixxix “benefiċċji prinċipali” li għalihom il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament għandu neċessarjament jiġi applikat.

86

Sussegwentement, għandu jiġi rrilevat li peress li l-integrazzjoni taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu residenti għal żmien twil fl-Istati Membri u d-dritt ta’ dawn iċ-ċittadini għall-benefiċċju tal-ugwaljanza fit-trattament fl-oqsma elenkati fl-Artikolu 11(1) tad-Direttiva 2003/109 huma r-regola ġenerali, id-deroga prevista fil-paragrafu 4 tal-istess artikolu għandha tiġi interpretata b’mod strett (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-4 ta’ Marzu 2010, Chakroun, C-578/08, Ġabra p. I-1839, punt 43).

87

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li awtorità pubblika, kemm jekk fuq livell nazzjonali, reġjonali jew lokali, ma tistax tinvoka d-deroga prevista fl-Artikolu 11(4) tad-Direttiva 2003/109 ħlief jekk l-entitajiet kompetenti fl-Istat Membri kkonċernat għall-implementazzjoni ta’ din id-direttiva jkunu esprimew b’mod ċar li huma kellhom l-intenzjoni li jinvokaw din id-deroga.

88

Mill-proċess li għandha quddiemha l-Qorti tal-Ġustizzja ma jirriżultax li r-Repubblika Taljana kienet uriet l-intenzjoni tagħha li tirrikorri għad-deroga għall-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament prevista fl-Artikolu 11(4) tad-Direttiva 2003/109.

89

Fl-aħħar nett, għandu jiġi rrilevat li r-riferiment għad-dritt nazzjonali magħmul fil-premessa 13 ta’ din id-direttiva huwa limitat għall-modalitajiet għall-għoti tal-benefiċċji inkwistjoni, jiġifieri d-determinazzjoni tal-kundizzjonijiet ta’ aċċess u l-livell ta’ tali benefiċċji kif ukoll il-proċeduri relatati magħhom.

90

Is-sens u l-portata tal-kunċett ta’ “benefiċċji prinċipali” li jinsab fl-Artikolu 11(4) tad-Direttiva 2009/109 għandhom għalhekk jiġu mfittxija billi jittieħdu inkunsiderazzjoni l-kuntest li jinsab fih dan l-artikolu u l-għan segwit minn din id-direttiva, jiġifieri l-integrazzjoni taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li kienu residenti legalment u għal żmien twil fl-Istati Membri.

91

L-Artikolu 11(4) tad-Direttiva 2003/109 għandu jinftiehem bħala jippermetti lill-Istati Membri li jillimitaw l-ugwaljanza fit-trattament li minnha jibbenefika min għandu l-istatus mogħti mid-Direttiva 2003/109, bl-eċċezzjoni tal-benefiċċji ta’ għajnuna soċjali jew ta’ protezzjoni soċjali mogħtija mill-awtoritajiet pubbliċi, kemm jekk fuq livell nazzjonali, reġjonali jew lokali, li jikkontribwixxu sabiex l-individwu jkun jista’ jista’ jieħu ħsieb il-bżonnijiet bażiċi tiegħu bħall-ikel, l-akkomodazzjoni u s-saħħa.

92

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont l-Artikolu 34 tal-Karta, l-Unjoni tirrikonoxxi u tirrispetta d-dritt għal għajnuna soċjali u għal għajnuna għall-akkomodazzjoni sabiex tiżgura l-eżistenza dinjituża għal dawk kollha li ma għandhomx riżorsi suffiċjenti. Minn dan isegwi li, sa fejn l-għajnuna inkwistjoni fil-kawża prinċipali tissodisfa l-għan stabbilit minn dan l-artikolu tal-Karta, hija ma tistax tiġi kkunsidrata, fid-dritt tal-Unjoni, bħala li ma tagħmilx parti mill-benefiċċji prinċipali fis-sens tal-Artikolu 11(4) tad-Direttiva 2003/109. Hija l-qorti nazzjonali li għandha tagħmel il-konstatazzjonijiet neċessarji, billi tieħu inkunsiderazzjoni l-għan ta’ din l-għajnuna, l-ammont tagħha, il-kundizzjonijiet għall-għoti tagħha u l-pożizzjoni ta’ din l-għajnuna fis-sistema ta’ għajnuna soċjali Taljana.

93

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, it-tielet domanda għandha tingħata r-risposta li l-Artikolu 11(1)(d) tad-Direttiva 2003/109 għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali jew reġjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tipprevedi, f’dak li jikkonċerna l-għoti ta’ għajnuna għall-akkomodazzjoni, trattament differenti għal ċittadin ta’ pajjiż terz li jibbenefika mill-istatus ta’ residenti għal żmien twil mogħti skont id-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva meta pparagunat ma’ dak irriżervat għaċ-ċittadini nazzjonali residenti fl-istess provinċja jew reġjun waqt it-tqassim tal-fondi ddestinati għal din l-għajnuna, sakemm tali għajnuna taqa’ taħt waħda mit-tliet kategoriji msemmija f’din id-dispożizzjoni u sakemm il-paragrafu 4 tal-istess artikolu ma japplikax.

94

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi: