—

għal David Hütter, minn T. Stampfer, u C. Orgler, Rechtsanwälte,

—

għal Technische Universität Graz, minn M. Gewolf-Vukovich, Mitglied der Finanz Prokuratur,

—

għall-Gvern Daniż, minn B. Weis Fogh, bħala aġent,

—

għall-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej, minn J. Enegren u B. Kotschy, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tad-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE, tas-27 ta’ Novembru 2000, li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 4, p. 79).

2

Din it-talba ġiet ippreżentata fil-kuntest ta’ kawża bejn D. Hütter u t-Technische Universität Graz (iktar ’il quddiem it-“TUG”) dwar il-klassifikazzjoni tiegħu fl-iskala tal-membri tal-persunal bil-kuntratt tas-servizz pubbliku waqt li huwa ġie impjegat.

3

Il-premessa 25 tad-Direttiva 2000/78 tipprovdi:

“Il-projbizzjoni tad-diskriminazzjoni marbuta ma’ l-età hija element essenzjali biex jintlaħqu l-miri stabbiliti fil-Linji Gwida ta’ l-Impjieg u biex tiġi inkoraġġata d-diversità fl-impjieg. Madankollu, id-differenzi fit-trattament marbuta ma’ l-età jistgħu jiġu ġġustifikati f’ċerti ċirkostanzi u għalhekk jeħtieġu dispożizzjonijiet speċifiċi li jistgħu jvarjaw skond is-sitwazzjoni fl-Istati Membri. Huwa għalhekk essenzjali li jkun hemm distinzjoni bejn id-differenzi fi trattament li huma ġġustifikati, b’mod partikulari minn politika leġittima ta’ mpjieg, objettivi tas-suq tax-xogħol u taħriġ professjonali, u diskriminazzjoni li għandha tiġi pprojbita.”

4

Skont l-Artikolu 1 tagħha, l-iskop tad-Direttiva 2000/78 “huwa li tniżżel parametru ġenerali biex tikkumbatti diskriminazzjoni fuq bażi ta’ reliġjon jew twemmin, diżabilità, età jew orjentazzjoni sesswali f’dak li għandu x’jaqsam ma’ l-impjieg u x-xogħol, bi skop li timplimenta fl-Istati Membri il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament”.

5

L-Artikolu 2 tad-Direttiva 2000/78, intitolat “Il-kunċett ta’ diskriminazzjoni”, jipprovdi:

“1.   Għall-iskop ta’ din id-Direttiva, ‘il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament’; għandu jfisser li m’għandux ikun hemm diskriminazzjoni diretta jew indiretta għall-ebda raġuni msemmija fl-Artikolu 1.

2.   Għall-iskopijiet tal-paragrafu 1:

[…]”

6

L-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2000/78, intitolat “Il-kamp ta’ applikazzjoni”, jipprovdi:

“Fil-limiti tal-kompetenzi konferiti lill-Komunità, din id-Direttiva għandha tapplika għall-persuni kollha, kemm fis-settur pubbliku kif ukoll f’dak privat, inklużi korpi pubbliċi, f’dak li jirrigwarda:

7

L-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78, intitolat “Il-ġustifikazzjoni għal trattament differenti fuq bażi ta’ età” jipprovdi:

“Minkejja l-Artikolu 2(2), l-Istati Membri jistgħu jipprovdu li trattament differenti fuq bażi ta’ età m’għandux jikkostitwixxi diskriminazzjoni, jekk, fil-kuntest tal-liġi nazzjonali, hu objettivament u raġonevolment iġġustifikat b’għan leġittimu, inkluża politika leġittima ta’ l-impjieg, tas-suq tax-xogħol u ta’ objettivi ta’ taħriġ professjonali, u jekk il-mezzi biex jintlaħqu dawk l-għanjiet ikunu approprjati [xierqa] u neċessarji.

Dan it-trattament differenti jista’ b’mod partikolari jinkludi:

8

Skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 18 tad-Direttiva 2000/78, ir-Repubblika tal-Awstrija kellha tadotta l-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex tikkonforma ruħha mal-imsemmija direttiva mhux aktar tard mit-2 ta’ Diċembru 2003.

9

Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li l-Artikolu 128 tal-Liġi Federali tal-2002 dwar l-organizzazzjoni tal-universitajiet u tal-istudji universitarji, (Universitätsgesetz 2002, BGBl. I, 120/2002) jipprovdi li l-kundizzjonijiet ta’ kuntratti ta’ xogħol konklużi bejn l-università u l-impjegati tagħha wara d-dħul fis-seħħ tal-imsemmija liġi, jiġifieri, fl-1 ta’ Jannar 2004, u sad-dħul fis-seħħ ta’ ftehim kollettiv huma rregolati bil-Liġi dwar l-impjegati kuntrattwali tal-1948 (Vertragsbedienstetengesetz 1948, BGBl., 86/1948), kif emendata bil-Liġi tal-2004 (BGBl. I, 176/2004, iktar ’il quddiem il-“VBG”).

10

L-Artikolu 3(1)(a) tal-VBG jistabbilixxi r-regoli ta’ klassifikazzjoni tal-membri tal-persunal bil-kuntratt. Dawk il-persuni li jkunu għalqu 15-il sena biss jistgħu jiġu impjegati bħala aġenti.

11

Fir-rigward tad-drittijiet li jiddependu fuq it-tul tar-relazzjoni ta’ xogħol jew tal-esperjenza professjonali, il-VBG ma tippermettix li jittieħed inkunsiderazzjoni perijodu ta’ xogħol li jkun twettaq qabel l-età ta’ 18-il sena, ħlief fil-każ ta’ ċerti sitwazzjonijiet partikolari, li ma humiex rilevanti għall-kawża inkwistjoni. Għaldaqstant, fl-iffissar tad-data ta’ referenza għall-avanz fl-iskala, l-Artikolu 26(1) tal-VGB jeskludi t-teħid inkunsiderazzjoni tal-perijodi ta’ xogħol li jkunu twettqu qabel l-età ta’ 18-il sena. Il-perijodi ta’ xogħol li jkunu twettqu “fil-kuntest ta’ taħriġ professjonali fil-qasam tat-tagħlim […] f’università jew fi stabbiliment ta’ edukazzjoni ogħla […]” imsemmija fl-Artikolu 26(2)(1)(b) tal-VBG jistgħu biss jittieħdu inkunsiderazzjoni għall-finijiet tad-determinazzjoni tal-iskala bil-kundizzjoni li jkunu twettqu wara li l-persuna kkonċernata tkun għalqet 18-il sena.

12

Id-Direttiva 2000/78 ġiet trasposta fl-Awstrija bil-Liġi Federali dwar it-trattament ugwali tal-1993 (Bundes-Gleichbehandlungsgesetz 1993, BGBl., 100/1993), kif emendata bil-Liġi tal-2004 (BGBl. I, 65/2004, iktar ’il quddiem il-“B-GIBG”). Din il-liġi tirregola l-kuntratti ta’ xogħol mal-universitajiet. Madankollu, skont il-qorti tar-rinviju, il-B-GIBG ma emendatx l-Artikolu 26(1) tal-VBG li għalhekk jibqa’ applikabbli għall-fatti fil-kawża prinċipali.

13

D. Hütter, ir-rikorrenti fil-kawża prinċipali, twieled fl-1986. Flimkien ma’ kollega, huwa wettaq, mit-3 ta’ Settembru 2001 sat-, perijodu ta’ apprendistat bħala tekniku f’laboratorju mat-TUG, korp pubbliku li huwa rregolat mil-Liġi Federali tal-2002 l-organizzazzjoni tal-universitajiet u tal-istudji universitarji.

14

Sussegwentement, D. Hütter u l-kollega tiegħu ġew impjegati mit-TUG, b’effett mit-3 ta’ Marzu 2005 sat-, jiġifieri għal tliet xhur. Peress li l-kollega tiegħu kienet 22 xahar ikbar minnu, hija ġiet ikklassifikata fi skala ogħla, li jfisser differenza ta’ EUR 23.20 fil-paga ta’ kull xahar. Din id-differenza hija dovuta għall-fatt li l-perijodu ta’ apprendistat li twettaq minn D. Hütter wara li kien sar maġġorenni kien biss ta’ madwar 6.5 xhur, meta mqabbel ma’ 28.5 xhur tal-kollega tiegħu.

15

D. Hütter ressaq rikors quddiem il-Landesgericht für Zivilrechtssachen Graz. Huwa talab li jingħata kumpens ekwivalenti għad-differenza fit-trattament li sar fil-konfront tiegħu minħabba l-età tiegħu, liema trattament huwa kkunsidra li ma kienx ġustifikat u li kien jikser kemm il-B-GIBG kif ukoll id-Direttiva 2000/78. Din id-differenza fit-trattament tammonta għas-somma ta’ EUR 69.60.

16

Peress li t-talba ta’ D. Hütter intlaqgħet fl-ewwel istanza u fl-appell, TUG ippreżentat appell quddiem il-qorti tar-rinviju. Din il-qorti tistaqsi, b’mod partikolari, jekk l-Artikolu 6 tad-Direttiva 2000/78 jipprekludix miżura nazzjonali li tippermetti lil min jimpjega ma jiħux inkunsiderazzjoni l-perijodi ta’ esperjenza professjonali miksuba qabel ma wieħed ikun sar maġġorenni, sabiex tevita li tippreġudika persuni li jkunu kisbu edukazzjoni sekondarja, u sabiex ma tħeġġiġx l-istudenti jevitaw din it-tip ta’ edukazzjoni, u b’mod iktar ġenerali, sabiex tevita li tirrendi finanzjarjament diffiċli l-apprendistat għas-settur pubbliku u tippromwovi l-integrazzjoni ta’ apprendisti żgħażagħ fis-suq tax-xogħol.

17

Kien f’dawn iċ-ċirkustanzi li l-Oberster Gerichtsof iddeċidiet li tissospendi l-proċedura u li tagħmel id-domanda preliminari li ġejja lill-Qorti tal-Ġustizzja:

“L-Artikoli 1, 2 u 6 tad-Direttiva [2000/78] għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali […] li teskludi, fost il-perijodi ta’ impjieg li għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni fl-iffissar tad-data ta’ referenza għall-finijiet ta’ avanz fil-grad, dawk li jkunu twettqu qabel ma l-persuna kkonċernata tkun għalqet it-18-il sena?”

18

D. Hütter iqis li, fil-każ fejn l-esperjenza professjonali tkun ugwali, ma hemm ebda ġustifikazzjoni li tippermetti, skont l-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78, differenza fit-trattament ibbażata esklużivament fuq l-età li jkollha persuna meta tinkiseb din l-esperjenza. Tali regola bħal dik fil-kawża prinċipali tikkostitwixxi nuqqas ta’ inċentiv li tiġi eżerċitata attività professjonali qabel l-età ta’ 18-il sena. Din tikkostiwixxi diskriminazzjoni pprojbita mid-Direttiva 2000/78.

19

It-TUG tikkontesta l-fatt li hemm diskriminazzjoni. Hija ssostni li l-Artikolu 26(1) tal-VBG japplika mingħajr distinzjoni għal kull persuna, indipendentement mill-età. Konsegwentement, ma hemm ebda kwistjoni dwar diskriminazzjoni bbażata fuq l-età. Isegwi li din id-dispożizzjoni tista’ biss tiġi eżaminata fid-dawl tal-Artikolu 2(2)(b) tad-Direttiva 2000/78, li jikkonċerna diskriminazzjoni indiretta bbażata fuq kriterji apparentement newtrali.

20

It-TUG issostni, sussidjarjament, li l-miżura inkwistjoni fil-kawża prinċipali għandha għan leġittimu u hija kemm xierqa kif ukoll neċessarja, fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78.

21

Fil-fatt, tali miżura tipprovdi, lis-servizzi pubbliċi, struttura ċara u uniformi għall-iffissar tas-salarji tal-membri tal-persunal bil-kuntratt. Dan huwa għan leġittimu fis-sens tal-Artikolu 2(2) u l-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78.

22

Matul is-sena 2000, madwar 0.03% tal-apprendisti wettqu t-taħriġ tagħhom wara li għalqu 18-il sena. Il-fatt li l-apprendisti għandhom ikollhom prova ta’ perijodi ta’ esperjenza professjonali miksuba qabel ma jkunu għalqu 18-il sena, liema perijodi ma humiex meħuda inkunsiderazzjoni għall-kalkolu tar-remunerazzjoni tagħhom, tippromwovi l-integrazzjoni tagħhom fis-suq tax-xogħol. Skont it-TUG, din tippermetti lil min iħaddem inaqqas l-ispejjeż marbuta mar-reklutaġġ ta’ apprendisti żgħażagħ.

23

Barra minn hekk, it-teħid inkunsiderazzjoni ta’ perijodi ta’ xogħol li twettqu qabel l-età ta’ 18-il sena tippreġudika indebitament lill-persuni li kisbu edukazzjoni ġenerali. Fi Stat Membru bħal dak tar-Repubblika tal-Awstrija, fejn is-suq tax-xogħol ibati min-nuqqas ta’ persuni li għandhom kwalifiki ta’ edukazzjoni ogħla, miżura bħal dik fil-kawża prinċipali tevita li persuni ma jagħżlux li jkollhom edukazzjoni ġenerali.

24

Il-Gvern Daniż iqis li l-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78 għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jipprekludix miżura bħal dik fil-kawża prinċipali, jekk din ikollha għan leġittimu marbut mat-taħriġ professjonali kif ukoll mal-politika tax-xogħol favur iż-żgħażagħ u tkun xierqa u neċessarja.

25

L-imsemmi Gvern jenfasizza s-setgħa diskrezzjonali wiesgħa li għandhom l-Istati Membri fir-rigward ta’ miżuri bbażati fuq l-età (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat-22 ta’ Novembru 2005, Mangold, C-144/04, Ġabra p. I-9981, punti 62 u 63, kif ukoll tas-, Palacios de la Villa, C-411/05, Ġabra p. I-8531, punt 68).

26

Il-Gvern Daniż iqis li jekk jiġi pprovdut li persuni taħt it-18-il sena jitħallsu inqas mill-adulti, dan iħeġġeġ lil persuni taħt it-18-il sena jkomplu bl-edukazzjoni sabiex dawn jiksbu paga aħjar. Barra minn hekk, kieku min jimpjega kien marbut li jħallas lil persuni taħt it-18-il sena bl-istess kundizzjonijiet bħal dawk tal-ħaddiema adulti, dan ikun imħeġġeġ jimpjega ħaddiema ikbar fl-età u li għandhom iktar esperjenza. Fl-aħħar nett, il-persuni taħt it-18-il sena ma humiex, b’mod ġenerali, kapaċi li jwettqu l-istess kompiti bħal dawk ta’ persuni maġġorenni. Din hija r-raġuni għalfejn numru ta’ ftehim kollettivi fid-Danimarka jipprovdu kundizzjonijiet ta’ remunerazzjoni inqas favorevoli fir-rigward ta’ ħaddiema li jaqgħu taħt din il-kategorija ta’ età.

27

Il-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej tqis li r-regola inkwistjoni fil-kawża prinċipali tikkonċerna kundizzjoni ta’ impjieg u ta’ xogħol fis-sens tal-Artikolu 3(1)(ċ) tad-Direttiva 2000/78, jiġifieri l-kundizzjoni relatata mar-remunerazzjoni. Għaldaqstant, is-sitwazzjoni fil-kawża prinċipali taqa’ taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmija direttiva.

28

Skont il-Kummissjoni, ir-regola li teskludi l-perijodi ta’ xogħol li twettqu qabel l-età ta’ 18-il sena tistabbilixxi diskriminazzjoni bbażata fuq l-età. Il-fatt li l-miżura inkwistjoni fil-kawża prinċipali tapplika mingħajr distinzjoni għal kull persuna li tkun għalqet it-18-il sena hija irrilevanti f’dan ir-rigward. Id-diskriminazzjoni tinsab fil-fatt li r-regola hija iktar favorevoli fir-rigward ta’ persuni li jkunu kisbu esperjenza professjonali wara li jagħlqu t-18-il sena. Il-fatti fil-kawża prinċipali juru l-effett diskriminatorju ta’ din ir-regola peress li r-rikorrent fil-kawża prinċipal għandu l-istess esperjenza iżda huwa ttrattat inqas favorevolment minn waħda mill-kollegi tiegħu tax-xogħol abbażi tad-differenza fl-età tagħhom.

29

Fir-rigward tal-ġustifikazzjoni bbażata fuq il-bżonn li jkun hemm sistema uniformi għat-teħid inkunsiderazzjoni tal-perijodi tal-esperjenza professjonali għall-impjegati kollha, il-Kummissjoni tammetti li jista’ jkun hemm għan leġittimu fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78. Madankollu, hija tikkunsidra li r-regola inkwistjoni la hija xierqa u lanqas neċessarja sabiex jintlaħaq dan l-għan. Is-sistema ta’ kalkolu tal-perijodi ta’ anzjanità xorta tkun uniformi u loġika jekk ma jiġux esklużi perijodi ta’ servizz imwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena.

30

Fir-rigward tal-ġustifikazzjoni bbażata fuq it-trattament ugwali bejn l-apprendisti, minn naħa, u l-istudenti ta’ edukazzjoni ġenerali min-naħa l-oħra, il-Kummissjoni tirrikonoxxi li dan jista’ jaqa’ taħt it-taħriġ professjonali msemmi fl-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78. Madankollu, hija xorta għandha dubji fir-rigward tan-natura xierqa u neċessarja tal-miżura inkwistjoni fil-kawża prinċipali, peress li din il-miżura tippreġudika lill-istudenti ta’ edukazzjoni ġenerali meta mqabbla ma’ apprendisti, peress li dawn tal-aħħar jistgħu ġeneralment jiksbu esperjenza professjonali qabel ma jsiru maġġorenni.

31

Fir-rigward, fl-aħħar nett, tal-ġustifikazzjoni bbażata fuq l-integrazzjoni taż-żgħażagħ fis-suq tax-xogħol, il-Kummissjoni tiddubita li l-miżura inkwistjoni fil-kawża prinċipali għandha tali effett. Id-differenza fit-trattament stabbilita minn din il-miżura tikkostitwixxi żvantaġġ li jintrabat mal-impjegat matul il-karriera tiegħu. L-esklużjoni tal-perijodi ta’ servizz imwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena ma tikkonċernax esklużivament liż-żgħażagħ iżda wkoll, skont il-Kummissjoni, lill-membri tal-persunal bil-kuntratt li jaqgħu taħt il-VBG, indipendentement mill-età tagħhom meta jiġu impjegati. Il-Kummissjoni hija tal-fehma li hemm metodi inqas restrittivi li jistgħu jippromwovu x-xogħol għaż-żgħażagħ.

32

Għandu jiġi vverifikat jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik fil-kawża prinċipali taqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2000/78 u, jekk dan huwa l-każ, jekk hemmx inkwistjoni miżura diskriminatorja bbażata fuq l-età li tista’, skont il-każ, tiġi kkunsidrata li hija ġustifikata fid-dawl tal-imsemmija direttiva.

33

Mit-titolu, mill-preambolu, mill-kontenut u mill-għan tagħha, jirriżulta li d-Direttiva 2000/78 hija intiża li tistabbilixxi kuntest ġenerali sabiex tiżgura lil kull persuna trattament ugwali “fl-impjieg u fix-xogħol”, billi toffri protezzjoni effikaċji kontra d-diskriminazzjonijiet ibbażati fuq waħda mir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 1, li fosthom hija inkluża l-età.

34

B’mod partikolari, mill-Artikolu 3(1)(a) u (ċ) tad-Direttiva 2000/78 jirriżulta li din tapplika, fil-kuntest tal-kompentenzi mogħtija lill-Komunità, “għall-persuni kollha, kemm fis-settur pubbliku kif ukoll f’dak privat, inklużi korpi pubbliċi”, f’dak li jirrigwarda, minn naħa, “il-kondizzjonijiet għall-aċċess għall-impjieg […] inklużi l-kriterji ta’ għażla u l-kondizzjonijiet ta’ reklutaġġ, ikun xi jkun il-qasam ta’ attività u fil-livelli kollha tal-ġerarkija professjonali” u, min-naħa l-oħra, “il-kundizzjonijiet għall-impjieg u tax-xogħol, inklużi sensji u paga”.

35

L-Artikolu 26 tal-VBG jeskludi, b’mod ġenerali, it-teħid inkunsiderazzjoni tal-esperjenza professjonali miksuba qabel l-età ta’ 18-il sena għall-finijiet tal-klassifikazzjoni fl-iskala tal-membri tal-persunal bil-kuntratt tas-servizz pubbliku Awstrijak. Għalhekk, din id-dispożizzjoni taffettwa d-determinazzjoni tal-grad li fih jiġu impjegati tali persuni. Din taffettwa wkoll, konsegwentement, ir-remunerazzjoni tagħhom. Għalhekk, leġiżlazzjoni ta’ dan it-tip għandha tiġi kkunsidrata li tistabbilixxi regoli dwar il-kundizzjonijiet tal-aċċess għall-impjieg, għar-reklutaġġ u għar-remunerazzjoni, fis-sens tal-Artikolu 3(1)(a) u (ċ) tad-Direttiva 2000/78.

36

F’dawn il-kundizzjonijiet, id-Direttiva 2000/78 tapplika għal sitwazzjoni bħal dik li tat lok għall-kawża li tinsab quddiem il-qorti tar-rinviju.

37

L-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2000/78 jiddefinixxi l-“prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament” li huwa jimplementa bħala li “m’għandux ikun hemm diskriminazzjoni diretta jew indiretta għall-ebda raġuni msemmija fl-Artikolu 1” ta’ din id-direttiva. L-Artikolu 2(2)(a) tad-direttiva jipprovdi li, għall-finijiet tal-applikazzjoni tal-Artikolu 2(1), għandu jitqies li jkun hemm diskriminazzjoni diretta meta persuna tiġi ttrattata b’mod inqas favorevoli minn persuna oħra li tinsab f’sitwazzjoni simili, abbażi ta’ waħda mir-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 1 tal-istess direttiva.

38

Issa, leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik fil-kawża inkwistjoni timponi trattament inqas favorevoli fir-rigward ta’ persuni li parti mill-esperjenza professjonali tagħhom tkun inkisbet qabel it-18-il sena meta mqabbla ma’ persuni li wara li jagħlqu t-18-il sena, ikunu kisbu esperjenza tal-istess natura u ta’ tul simili. Tali leġiżlazzjoni tistabbilixxi differenza fit-trattament bejn persuni bbażata fuq l-età li kellhom meta kisbu l-esperjenza professjonali tagħhom. Kif juru l-fatti fil-kawża prinċipali, dan il-kriterju jista’ jwassal għal differenza bejn żewġ persuni li jkunu wettqu l-istess studji u li jkunu kisbu l-istess esperjenza professjonali, u dan esklużivament abbażi tal-età rispettiva ta’ dawn il-persuni. Għalhekk, tali dispożizzjoni tistabbilixxi differenza fit-trattament ibbażata direttament fuq il-kriterju tal-età fis-sens tal-Artikolu 2(1) u 2(a) tad-Direttiva 2000/78.

39

Madankollu, mill-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78 jirriżulta li tali differenzi fit-trattament ibbażati fuq l-età “m’għand[homx] jikkostitwixx[u] diskriminazzjoni, jekk, fil-kuntest tal-liġi nazzjonali, hu[ma] objettivament u raġonevolment iġġustifikat[i] b’għan leġittimu, inkluża politika leġittima ta’ l-impjieg, tas-suq tax-xogħol u ta’ objettivi ta’ taħriġ professjonali, u jekk il-mezzi biex jintlaħqu dawk l-għanjiet ikunu approprjati [xierqa] u neċessarji”.

40

Fir-rigward tan-natura leġittima tal-għan imfittex mil-leġiżlazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali, mill-ispjegazzjonijiet ipprovduti mill-qorti tar-rinviju jirriżulta li l-leġiżlatur Awstrijak kellu l-intenzjoni li jeskludi t-teħid inkunsiderazzjoni tal-esperjenza professjonali miksuba qabel ma jkun hemm kapaċità legali sħiħa, fl-età ta’ 18-il sena, sabiex ma jippreġudikax persuni li kisbu edukazzjoni ġenerali sekondarja meta mqabbla ma’ persuni li kisbu edukazzjoni professjonali. Minbarra l-imsemmi inċentiv għall-istudji sekondarji, il-qorti tar-rinviju tirreferi wkoll għar-rieda tal-leġiżlatur li jevita li jirrendi finanzjarjament diffiċli l-apprendistat professjonali għas-settur pubbliku u li jippromwovi l-integrazzjoni ta’ żgħażagħ li jkunu kisbu din it-tip ta’ edukazzjoni fis-suq tax-xogħol. Għalhekk, għandu jiġi eżaminat jekk dawn l-għanijiet jistgħux jiġi kkunsidrati li huma leġittimi fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78.

41

F’dan ir-rigward, għandu jiġi mfakkar li l-għanijiet li jistgħu jiġu kkunsidrati li huma “leġittimi” fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78, u konsegwentement, xierqa sabiex jiġġustifikaw deroga mill-prinċipju li jipprojbixxi diskriminazzjoni bbażata fuq l-età, huma għanijiet ta’ politika soċjali, bħal dawk relatati mal-politika tax-xogħol, mas-suq tax-xogħol jew mat-tagħlim professjonali (sentenza tal-5 ta’ Marzu 2009, Age Concern England, C-388/07, Ġabra p. I-1569, punt 46).

42

L-għanijiet imsemmija mill-qorti tar-rinviju jaqgħu taħt il-kategorija ta’ għanijiet leġittimi u huma xierqa sabiex jiġġustifikaw differenzi fit-trattament li huma marbuta ma’ “l-istabbiliment ta’ kondizzjonijiet speċjali għall-aċċess għall-impjieg […], inkluzi […] kundizzjonijiet ta’ sensji u pagi, għaż-żgħażagħ […] sabiex jippromwovu l-integrazzjoni professjonali tagħhom” u “[l]-iffissar ta’ kondizzjonijiet minimi ta’ età, esperjenza professjonali jew anzjanità f’servizz għall-aċċess ta’ mpjieg jew għal ċerti vantaġġi marbuta ma’ l-impjieg” ipprovduti fl-Artikolu 6(1)(a) u (b) rispettivament, tad-Direttiva 2000/78.

43

Konsegwentement, għanijiet ta’ natura bħal dawk imsemmija mill-qorti tar-rinviju għandhom, fil-prinċipju, jiġu kkunsidrati li jiġġustifikaw “objettivament u raġonevolment”, “fil-kuntest tal-liġi nazzjonali”, kif ipprovdut fl-ewwel paragrafu tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78, differenza fit-trattament ibbażata fuq l-età li ġiet implementata mill-Istati Membri.

44

Huwa wkoll neċessarju li jiġi eżaminat, skont l-imsemmija dispożizzjoni, jekk il-miżuri li ġew implementati sabiex jitwettqu dawn l-għanijiet humiex “approprjati [xierqa] u neċessarji”.

45

F’dan ir-rigward, l-Istati Membri mingħajr ebda dubju għandhom marġni diskrezzjonali wiesgħa fl-għażla tal-miżuri li bihom ikunu jistgħu jwettqu l-għanijiet tagħhom fil-qasam tal-politika soċjali u tal-impjieg (sentenza Mangold, iċċitata iktar ’il fuq, punt 63).

46

Minkejja din il-marġni diskrezzjonali li jgawdu l-Istati Membri, għandu jiġi enfasizzat li l-għanijiet imsemmija mill-qorti tar-rinviju jistgħu prima facie jidhru li huma paradossali. Fil-fatt, wieħed mill-għanijiet huwa li studenti jiġu mħeġġa jiksbu edukazzjoni sekondarja ġenerali pjuttost milli edukazzjoni professjonali. Għan ieħor huwa l-promozzjoni tar-reklutaġġ ta’ persuni li jiksbu edukazzjoni professjonali pjuttost milli persuni b’edukazzjoni ġenerali, kif jidher mill-punt 40 tas-sentenza preżenti. Għaldaqstant, fl-ewwel każ, hemm inkwistjoni l-fatt li persuni li jiksbu edukazzjoni sekondarja ġenerali ma jkunux ippreġudikati meta mqabbla ma persuni li jiskbu edukazzjoni professjonali, u fit-tieni każ, bil-kontra. Għaldaqstant, huwa diffiċli li jiġi ammess, prima facie, li leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik fil-kawża prinċipali tista’ simultanjament tkun ta’ vantaġġ għal grupp wieħed minn dawn iż-żewġ gruppi, bi ħsara għall-grupp l-ieħor.

47

Minbarra dan in-nuqqas ta’ koerenza interna, għandu jiġi enfasizzat ukoll li l-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali hija bbażata fuq il-kriterju ta’ esperjenza professjonali preċedenti għall-finijiet tal-iffissar tal-klassifikazzjoni fl-iskala u, konsegwentement, tar-remunerazzjoni tal-membri tal-persunal bil-kuntratt tas-servizz pubbliku. Issa, li tiġi kkumpensata l-esperjenza, li tippermetti lill-ħaddiem jaqdi d-dmirijiet tiegħu aħjar, hija regola ġenerali meqjusa li hija għan leġittimu. Għalhekk, min jimpjega huwa liberu li jikkumpensa din l-esperjenza (ara s-sentenza tat-3 ta’ Ottubru 2006, Cadman, C-17/05, Ġabra p. I-9583, punti 35 u 36). Madankollu, għandu jiġi kkonstatat li leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik fil-kawża prinċipali ma tikkumpensax biss l-esperjenza iżda tistabbilixxi, fil-każ ta’ esperjenza ugwali, differenza fit-trattament skont l-età li kellha persuna meta nkisbet din l-esperjenza. F’dawn iċ-ċirkustanzi, tali kriterju marbut mal-età għalhekk ma għandux rabta diretta mal-għan, sa fejn jikkonċerna l-fatt li min jimpjega jikkumpensa l-esperjenza professjonali miksuba.

48

Fir-rigward tal-għan li ma tkunx ippreġudikata l-edukazzjoni sekondarja ġenerali meta mqabbla ma’ edukazzjoni professjonali, għandu jiġi enfasizzat li l-kriterju tal-età li kellha persuna meta kisbet l-esperjenza preċedenti japplika indipendentement mit-tip ta’ edukazzjoni miksuba. Dan jeskludi kemm it-teħid inkunsiderazzjoni tal-esperjenza miksuba qabel l-età ta’ 18-il sena minn persuna li kisbet edukazzjoni ġenerali kif ukoll minn persuna li kisbet edukazzjoni professjonali. Għaldaqstant, dan il-kriterju jista’ jwassal għad-differenza fit-trattament bejn żewġ persuni li kisbu edukazzjoni ġenerali jew bejn żewġ persuni li kisbu edukazzjoni ġenerali bbażata biss fuq il-kriterju tal-età li kellhom meta kisbu l-esperjenza professjonali. F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-kriterju tal-età li kellha l-persuna meta kisbet l-esperjenza professjonali ma jidhirx li huwa xieraq sabiex jinkiseb l-għan li ma tkunx ippreġudikata l-edukazzjoni ġenerali meta mqabbla mal-edukazzjoni professjonali. F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li kriterju li huwa bbażat direttament fuq it-tip ta’ studji li nkisbu mingħajr ma jirreferi għall-età tal-persuni kkonċernati jkun, fid-dawl tad-Direttiva 2000/78, iżjed adatta sabiex jitwettaq l-għan li ma tkunx ippreġudikata l-edukazzjoni ġenerali.

49

Fir-rigward tal-għan li tiġi promossa l-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol ta’ żgħażagħ li jkunu kisbu edukazzjoni professjonali, għandu jiġi enfasizzat li l-esklużjoni tat-teħid inkunsiderazzjoni tal-esperjenza miksuba qabel it-18-il sena tapplika mingħajr distinzjoni għall-membri tal-persunal bil-kuntratt tas-servizz pubbliku kollha, indipendentement mill-età li kellhom meta ġew impjegati. Għalhekk, il-kriterju tal-età li kellha persuna meta kisbet l-esperjenza professjonali ma jippermettix li jiġi identifikat grupp ta’ persuni skont l-età żgħira tagħhom sabiex jingħataw kundizzjonijiet ta’ reklutaġġ speċjali intiżi li jippromwovu l-integrazzjoni tagħhom fis-suq tax-xogħol. Tali regola bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali hija differenti minn miżuri bħal dawk evokati mill-Gvern Daniż li huma intiżi li jippromwovu l-integrazzjoni professjonali ta’ żgħażagħ ta’ inqas minn 18-il sena sa fejn dawn jipprovdu, fir-rigward tagħhom, kundizzjonijiet minimi ta’ remunerazzjoni inferjuri għal dawk applikabbli għall-ħaddiema ikbar fl-età. Sa fejn ma tiħux inkunsiderazzjoni l-età tal-persuni meta huma jiġu impjegati, għaldaqstant, regola bħal dik fil-kawża prinċipali ma hijiex xierqa sabiex tippromwovi d-dħul fis-suq tax-xogħol ta’ kategorija ta’ ħaddiema identifikata fuq il-bażi tal-età żgħira tagħhom.

50

Konsegwentement, leġiżlazzjoni li għandha karatteristiċi bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma tistax titqies li hija xierqa fis-sens tal-Artikolu 6(1) tad-Direttiva 2000/78.

51

Għaldaqstant, ir-risposta li għandha tingħata lill-qorti tar-rinviju għandha tkun li l-Artikoli 1, 2 u 6 tad-Direttiva 2000/78 għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li, sabiex ma tippreġudikax l-edukazzjoni ġenerali meta mqabbla mal-edukazzjoni professjonali, u sabiex tippromwovi l-integrazzjoni ta’ apprendisti żgħażagħ fis-suq tax-xogħol, teskludi l-perijodi ta’ xogħol imwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena milli jittieħdu inkunsiderazzjoni sabiex tiġi ddeterminata l-iskala li fiha għandhom jiġu kklassifikati l-membri tal-persunal bil-kuntratt tas-servizz pubbliku ta’ Stat Membru.

52

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (It-Tielet Awla) taqta’ u tiddeċiedi li:

L-Artikoli 1, 2 u 6 tad-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE, tas-27 ta’ Novembru 2000 li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li, sabiex ma tippreġudikax l-edukazzjoni ġenerali meta mqabbla mal-edukazzjoni professjonali, u sabiex tippromwovi l-integrazzjoni ta’ apprendisti żgħażagħ fis-suq tax-xogħol, teskludi perijodi ta’ xogħol imwettqa qabel l-età ta’ 18-il sena milli jittieħdu inkunsiderazzjoni sabiex tiġi ddeterminata l-iskala li fiha għandhom jiġu kklassifikati l-membri tal-persunal bil-kuntratt tas-servizz pubbliku ta’ Stat Membru.