SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (It-Tieni Awla)

15 ta' Marzu 2007(*)

“It-Tmien Direttiva tal-VAT – Artikoli 2 u 5 – Persuni taxxabbli li mhumiex stabbilit fil-pajjiż – Taxxa imħallsa indebitament – Metodi ta' rifużjoni”

Fil-kawża C-35/05,

li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skond l-Artikolu 234 KE, imressqa minn la Corte suprema di cassazione (L-Italja), permezz ta' deċiżjoni tat-23 ta' Ġunju 2004, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fil-31 ta' Jannar 2005, fil-proċedura

Reemtsma Cigarettenfabriken GmbH

vs

Ministero delle Finanze,

IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (It-Tieni Awla),

komposta minn C. W. A. Timmermans, President ta' l-Awla, P. Kūris, J. Klučka, J. Makarczyk u G. Arestis (Relatur), Imħallfin,

Avukat Ġenerali: E. Sharpston,

Reġistratur: L. Hewlett, Amministratur Prinċipali,

wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tat-30 ta' Marzu 2006,

wara li rat is-sottomissjonijiet ippreżentati:

–       għal Reemtsma Cigarettenfabriken GmbH, minn S. Pettinato, avvocato,

–       għall-Gvern Taljan, minn I. M. Braguglia, bħala aġent, assistit minn G. De Bellis, avvocato dello Stato,

–       għall-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej, minn M. Afonso u M. Velardo kif ukoll minn A. Aresu, bħala aġenti,

wara li semgħet il-konklużjonijiet ta' l-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tat-8 ta' Ġunju 2006,

tagħti l-preżenti

Sentenza

1       It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni ta' l-Artikoli 2 u 5 tat-Tmien Direttiva tal-Kunsill Nru 79/1072/KEE, tas-6 ta' Diċembru 1979, dwar l-armonizzazzjoni tal-liġijiet ta' l-Istati Membri rigward it-taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ - Arranġamenti għar-rifużjoni tat-taxxa fuq il-valur miżjud lill-persuni taxxabbli li m'humiex stabbiliti fit-territorju tal-pajjiż (ĠU L 331, p. 11, aktar 'il quddiem it-"Tmien Direttiva").

2       Din it-talba ġiet ippreżentata fil-kuntest ta' kawża bejn il-kumpannija Reemtsma Cigarettenfabriken GmbH (aktar 'il quddiem "Reemtsma") u l-Ministero delle Finanze (Ministeru tal-Finanzi) dwar iċ-ċaħda ta' dan ta' l-aħħar ta' rifużjoni parzjali tat-taxxa fuq il-valur miżjud (aktar 'il quddiem il-"VAT") fuq servizzi ta' promozzjoni pubbliċitarja u ta' marketing li ġew ipprovduti lilu fl-Italja.

 Kuntest Ġuridiku

 Il-leġiżlazzjoni Komunitarja

3       L-Artikolu 2 tat-Tmien Direttiva jipprovdi li:

"Kull Stat Membru għandu jirrifondi lil kull persuna taxxabbli li ma tkunx stabbilita fit-territorju ta' dak il-pajjiż iżda li tkun stabbilita fi Stati Membru ieħor, soġġetta għall-kondizzjoniiet preskritti taħt, kull taxxa fuq il-valur miżjud mitluba fir-rigward ta' servizzi jew proprjetà li tista' tiċċaqlaq ipprovduta lilha minn persuni oħra taxxabbli fit-territorju tal-pajjiż jew mitluba fir-rigward ta' l-importazzjoni ta' merkanzija fil-pajjiż, sakemm tali merkanzija u servizzi jintużaw għall-għanijiet tat-transazzjonijiet li hemm referenza għalihom fl-Artikolu 17(3)(a) u (b) ta' Direttiva 77/388/KEE u tad-disposizzjoni ta' servizzi li hemm referenza għalihom fl-Artikolu 1(b)."

4       L-ewwel subparagrafu ta' l-Artikolu 5 tat-Tmien Direttiva jipprovdi li:

"Għall-għanijiet ta' din id-Direttiva, merkanzija u servizzi li għalihom tista' ssir rifużjoni tat-taxxa għandhom jissodisfaw il-kondizzjoniiet preskritti fl-Artikolu 17 ta' Direttiva 77/388/KEE kif applikabbli fl-Istat Membru ta' rifużjoni."

5       Skond l-Artikolu 9(2)(e) tas-Sitt Direttiva tal-Kunsill Nru 77/388/KEE, tas-17 ta' Mejju 1977, fuq l-armonizzazzjoni tal-liġijiet ta' l-Istati Membri dwar taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ - Sistema komuni ta' taxxa fuq il-valur miżjud: bażi uniformi ta' stima (ĠU L 145, p. 1), kif emendata mid-Direttiva tal-Kunsill 92/111/KEE, ta' l-14 ta' Diċembru 1992 (ĠU L 384, p. 47, aktar 'il quddiem is-"Sitt Direttiva"):

"[I]l-post fejn jingħataw is-servizzi li ġejjin, [lil] persuni taxxabbli stabbiliti fil-Komunità imma mhux fl-istess pajjiż bħal tal-fornitur, għandu jkun il-post fejn il-konsumatur stabbilixxa n-negozju tiegħu jew ikollu stabbiliment fiss li lilu jingħata s-servizz jew, fin-nuqqas ta' post bħal dan, il-post fejn hu ikollu l-indirizz permanenti tiegħu jew fejn normalment ikun residenti:

–       […]

–       servizzi ta' reklamar,

–       […]"

6       L-Artikolu 17 tas-Sitt Direttiva jipprovdi dan li ġej:

"1. Id-dritt li tnaqqas għandu jqum fl-istess ħin meta t-taxxa mnaqqsa ssir taxxabbli.

2. Sa kemm l-oġġetti u s-servizzi huma użati għall-iskopijiet fuq it-transazzjoni taxxabbli tiegħu, il-persuna taxxabbli għandha tkun intitolata biex tnaqqas mit-taxxa li hi responsabbli biex tħallas:

(a) taxxa fuq il-valur miżjud dovuta jew mħallsa fir-rigard ta' oġġetti jew servizzi pprovduti jew li għandhom ikunu pprovduti lilu minn persuna taxxabbli oħra;

[…]

3. Stati Membri għandhom jagħtu wkoll lil kull persuna taxxabbli d-dritt ta' tnaqqis jew ta' ħlas lura tat-taxxa fuq il-valur miżjud riferut fil-paragrafu 2 sa kemm l-oġġetti u s-servizzi huma użati għall-iskopijiet ta':

(a) transazzjonijiet li għandhom x'jaqsmu ma' attivitajiet ekonomiċi kif msemmija fl-Artikolu 4(2) mwettqa f'pajjiż ieħor, li jistgħu jkunu eleġibbli għal tnaqqis tat-taxxa jekk huma saru fit-territorju tal-pajjiż;

[…]"

7       Skond l-Artikolu 21(1) tas-Sitt Direttiva:

"1. Li ġejjin għandhom ikunu responsabbli biex iħallsu t-taxxa fuq il-valur miżjud:

1. taħt is-sistema interna:

(a) persuni taxxabbli li jwettqu transazzjonijiet taxxabbli barra dawk msemmija [f'(b)] u mwettqa minn persuna residenti barra. Meta t-transazzjoni taxxabbli hi effetwata minn persuna taxxabbli residenti barra Stati Membri jistgħu jaddottaw arranġamenti fejn it-taxxa hi pagabbli minn xi ħadd flok il-persuna taxxabbli li toqgħod barra. Inter alia rappreżentant tat-taxxa jew persuna oħra li għaliha t-transazzjoni taxxabbli tkun twettqet tista' tkun tagħmilha bħala din il-persuna. L-Istati Membri jistgħu ukoll jipprovdu biex xi ħadd ieħor flok il-persuna taxxabbli għandu jkun miżmum responsabbli għall-ħlas tat-taxxa;

(b) il-persuni taxxabbli li lilhom jiġu fornuti s-servizzi koperti bl-Artikolu 9(2)(e) jew il-persuni li huma jdentifikati bil-għan tat-taxxa fuq il-valur miżjud ġewwa t-territorju tal-pajjiż li lihom jiġu fornuti s-servizzi koperti bl-Artikolu 28b(Ċ), (D), (E) u (F), jekk is-servizzi jiġu mwettqa minn persuna taxxabbli stabbilita barra l-pajjiż; madankollu, l-Istati Membri jkunu jistgħu jeħtieġu illi l-fornitur tas-servizzi ikun miżmum flimkien u separatament responsabbli għall-ħlas tat-taxxa;"

(ċ) kwalunkwe persuna li ssemmi t-taxxa fuq il-valur miżjud fuq fattura jew dokument ieħor li jservi bħala fattura."

 Il-leġiżlazzjoni nazzjonali

8       L-Artikolu 17(1) tad-digriet tal-President tar-Repubblika Nru 633, tas-26 ta' Ottubru 1972, li jistabbilixxi u jirregola t-taxxa fuq il-valur miżjud (supplement ordinarju għall-GURI nº 1 tal-11 ta' Novembru 1972, p. 1, aktar 'il quddiem id-"Digriet Presidenzjali Nru 633/72"), li ġie adottat b'applikazzjoni tat-Tmien Direttiva, jipprovdi li:

"Persuni taxxabbli – It-taxxa hija dovuta mill-persuni li jwettqu trasferimenti ta' proprjetà u provvista ta' servizzi taxxabbli, liema persuni għandhom iħallsuha lit-Teżor, b'mod kumulattiv għat-tranżazzjonijiet kollha mwettqa u netti mit-tnaqqis prevista fl-Artikolu 19, skond il-modalitajiet previsti fit-Titolu II."

9       It-tieni subparagrafu tad-Digriet Presidenzjali Nr 633/72 jipprovdi li:

"It-taxxa għall-akkwist jew l-importazzjoni ta' proprjetà u servizzi relatati ma' tranżazzjonijiet eżenti jew li mhumiex suġġetti għat-taxxa ma titnaqqasx […]."

10     L-Artikolu 38b tad-Digriet Presidenzjali Nru 633/72 jipprovdi dan li ġej:

"Il-persuni taxxabbli, li jkollhom l-indirizz permanenti tagħhom jew ikunu residenti fl-Istati Membri tal-Komunità Ekonomika Ewropea, li mhumiex direttament identifikati fis-sens ta' l-Artikolu 35c u li ma jkunux indikaw rappreżentant fis-sens tat-tieni subparagrafu ta' l-Artikolu 17, li jkunu suġġetti għat-taxxa fl-Istat fejn ikollhom l-indirizz permanenti jew ir-residenza tagħhom, li ma wettqux tranżazzjonijiet fl-Italja, bl-eċċezzjoni ta' servizzi ta' transport jew servizzi anċillari oħra li mhumiex suġġetti għat-taxxa fis-sens ta' l-Artikolu 9, kif ukoll servizzi indikati fis-subinċiż (d) tar-raba' subparagrafu ta' l-Artikolu 7, jistgħu jiksbu, għal kull perijodu ta' anqas minn sena, ir-rifużjoni tat-taxxa jekk din tkun tista' titnaqqas skond l-Artikolu 19 u meta tkun tirrigwarda proprjetà mobbli jew servizzi importati jew akkwistati, safejn l-ammont globali tagħha ma jkunx ta' anqas minn EUR 200. […]"

 Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari

11     Il-fatti, hekk kif jirriżultaw mid-digriet tar-rinviju, jistgħu jiġu miġbura fil-qosor kif ġej.

12     Reemtsma hija kumpannija bl-uffiċċju reġistrat tagħha fil-Ġermanja u mingħajr stabbiliment fiss fl-Italja. Fl-1994, hija ġiet ipprovduta servizzi ta' pubbliċità u ta' marketing minn kumpannija Taljana, għal-liema servizzi din ta' l-aħħar ħarġitilha fattura għall-ammont totali ta' ITL 175 022 025 bħala VAT.

13     Il-VAT tpoġġiet a karigu ta' Reemtsma u ġiet imħallsa lit-Teżor Taljan.

14     Reemtsma għalhekk talbet ir-rifużjoni parzjali ta' żewġ ammonti tal-VAT imħallsa għas-sena 1994, li hija kienet tqis li ħallset indebitament minħabba l-fatt li l-provvista tas-servizzi in kwistjoni kienet twettqet għal persuna taxxabbli stabbilita fi Stat Membru li mhuwiex ir-Repubblika Taljana, f'dan il-każ, il-Ġermanja, b'tali mod li l-VAT kienet dovuta f'dan l-aħħar Stat Membru.

15     L-awtoritajiet tat-taxxa ċaħdu din ir-rifużjoni u Reemtsma kkontestat dan ir-rifjut quddiem il-qrati Taljani. Ir-rikors tagħha ġie miċħud kemm fl-ewwel istanza kif ukoll fl-appell minħabba li l-fatturi li kienu nħarġu kienu jirrigwardaw provvista ta' servizzi ta' promozzjoni u ta' marketing li ma kinux suġġetti għall-VAT minħabba li l-kundizzjoni territorjali ma kinitx sodifatta peress li s-servizzi kienu ġew ipprovduti lil persuna li kienet taxxabbli fi Stat Membru ieħor.

16     Reemtsma għalhekk ressqet il-kawża quddiem il-Corte suprema di cassazione li, peress li qieset li s-soluzzjoni tal-kawża kienet tiddependi fuq l-interpretazzjoni ta' regoli u prinċipju tad-dritt Komunitarju, iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u li tressaq lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

"1)      L-Artikoli 2 u 5 tat-Tmien Direttiva […], safejn jissuġġettaw ir-rifużjoni favur l-akkwirent jew il-klijent li ma jkunx residenti għall-kundizzjoni li l-proprjetà u s-servizzi jkunu ntużaw għall-bżonnijiet ta' tranżazzjonijiet li jkunu taxxabbli, għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-VAT li ma tkunx dovuta u li tkun iffatturata bħala output tax bi żball, imbagħad imħallsa lit-Teżor tista' wkoll tagħti lok għal rifużjoni? Fil-każ ta' risposta fl-affermattiv, dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali li teskludi r-rifużjoni lill-akkwirent jew lill-klijent li ma jkunx residenti, billi tibbaża fuq in-natura tat-taxxa li ma titnaqqas meta tkun ġiet imputata u mħallsa, anki jekk ma tkunx dovuta, tmur kontra d-dispożizzjonijiet ta' [l-imsemmija] Direttiva ċċitati aktar 'il fuq?

2)      B'mod ġenerali, huwa possibbli li mis-sistema komuni tal-VAT wieħed jiġbed il-konklużjoni li l-akkwirent jew il-klijent għandu jagħti t-taxxa lit-Teżor? Il-fatt li ma jingħatax, bis-saħħa tad-dritt intern, lill-akkwirent jew lill-klijent suġġett għall-VAT – u kkunsidrat bħala suġġett, bis-saħħa tal-leġiżlazzjoni nazzjonali, għall-obbligi ta' fatturazzjoni u ta' ħlas – dritt għar-rifużjoni mill-awtorità tat-taxxa fil-każ li t-taxxa li ma tkunx dovuta tkun ġiet iddebitata lill-parti kkonċernata u mħallsa, huwa kompatibbli ma' din is-sistema u, b'mod partikolari, mal-prinċipji ta' newtralità tal-VAT, ta' effettività u ta' non-diskriminazzjoni? Sistema nazzjonali – kif inhu indikat mill-interpretazzjoni li jagħtuha l-qrati nazzjonali – hija kuntrarja għall-prinċipji ta' effettività u ta' non-diskriminazzjoni fil-qasam tar-rifużjoni tal-VAT miġbura bi ksur tad-dritt Komunitarju, sakemm tippermetti biss lill-akkwirent jew lill-klijent li jieħu azzjoni kontra l-fornitur jew dak li jkun ipprovda s-servizzi, u mhux kontra l-awtorità tat-taxxa, minkejja li fis-sistema legali nazzjonali jkun hemm każ analogu ta' ġbir, minn rappreżentant ta' persuna taxxabbli, ta' taxxi diretti dovuti minn dan ta' l-aħħar, fejn kemm il-persuna taxxabbli kif ukoll ir-rappreżentant tagħha jkollhom id-dritt li jitolbu r-rifużjoni ta' l-ammont li ma kienx dovut mingħand it-Teżor [?]"

 Fuq id-domandi preliminari

 Fuq l-ewwel domanda

17     Permezz ta' l-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju qiegħda essenzjalment titlob jekk l-Artikoli 2 u 5 tat-Tmien Direttiva għandhomx jiġu interpretati fis-sens li l-fis-sens VAT, li ma tkunx dovuta u li tkun fatturata bi żball lill-benefiċjarju tal-prestazzjonijiet u mbagħad imħallsa lit-Teżor ta' l-Istat Membru fejn ikunu seħħew dawn il-prestazzjonijiet, tista' tkun is-suġġett ta' rifużjoni.

18     Preliminarjament, hemm lok li jiġi mfakkar li s-sistema komuni tal-VAT ma tipprovdix espressament għall-każ fejn din it-taxxa tiġi ffatturata bi żball.

19     Mhuwiex ikkontestat mill-partijiet fil-kawża prinċipali li l-prestazzjonijiet li saru għall-benefiċċju ta' Reemtsma, li kienu jikkonsistu f'servizzi ta' promozzjoni pubbliċitarja u ta' marketing, ma kinux suġġetti għall-VAT. Fil-fatt, skond l-Artikolu 9(2)(e) tas-Sitt Direttiva, il-post fejn jiġu pprovduti servizzi ta' pubbliċità, lill-konsumaturi stabbiliti fil-Komunità iżda barra mill-pajjiż ta' min jipprovdi s-servizzi huwa dak il-post fejn il-konsumatur ikun stabbilixxa n-negozju tiegħu jew fejn ikollu stabbiliment fiss fejn jingħatalu s-servizz. Fil-kawża prinċipali, l-imsemmija servizzi huma meqjusa li ġew ipprovduti fil-Ġermanja.

20     F'dak li jirrigwarda l-Artikolu 2 tat-Tmien Direttiva, dan jipprovdi li kull persuna taxxabbli stabbilita fi Stat Membru minbarra dak fejn jinsab il-post fejn jiġu pprovduti s-servizzi għandha dritt għar-rifużjoni tal-VAT mitluba fuq servizzi li ngħatawlu f'dan l-aħħar Stat Membru fil-każ tat-tranżazzjonijiet imsemmija b'mod partikolari fl-Artikolu 17(3)(a) tas-Sitt Direttiva. Skond l-ewwel subparagrafu ta' l-Artikolu 5 tat-Tmien Direttiva, ir-rifużjoni għandha ssir skond il-kundizzjonijiet preskritti fl-Artikolu 17 tas-Sitt Direttiva kif applikati fl-Istat Membru tar-rifużjoni.

21      Reemtsma tikkunsidra li l-fatt li d-dritt għar-rifużjoni huwa limitat biss għall-VAT li tista' titnaqqas ma jfissirx li t-taxxa li ġiet indebitament fatturata u mħallsa lit-Teżor ma tistax tkun is-suġġett ta' rifużjoni. Fil-fatt, l-Artikolu 21(1)(c), kif interpretat mis-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-17 ta' Settembru 1997, Langhorst (C-141/96, Ġabra p. I-5073), tipprekludi l-prinċipju li d-dritt għal tnaqqis japplika għat-taxxi dovuti biss. Hija tqis li d-dritt għal tnaqqis ta' l-imsemmija taxxa huwa wieħed mill-għodda prinċipali li jippermettu li jiġi ggarantit il-prinċipju ta' newtralità tal-VAT u, għaldaqstant, dritt bħal dan ma jistax jiġi limitat.

22     Min-naħa l-oħra, il-Gvern Taljan u l-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej jikkunsidraw li m'hemmx lok li jiġu invokati l-Artikoli 2 u 5 tat-Tmien Direttiva sabiex tintalab ir-rifużjoni tal-VAT li ġiet iffatturata bi żball, peress li d-dritt għat-tnaqqis tat-taxxa mħallsa, previst fl-Artikolu 17(2) tas-Sitt Direttiva, ma japplikax. Fil-fatt, is-sentenza tat-13 ta' Diċembru 1989, Genius Holding (C-342/87, Ġabra p. 4227), tipprekludi d-dritt għat-tnaqqis tal-VAT fatturata indebitament u mħallsa lill-awtorità tat-taxxa.

23     Preliminarjament, għandu jiġi mfakkar li, fil-punt 13 tas-sentenza Genius Holding, iċċitata aktar 'il fuq, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li l-eżerċizzju tad-dritt għat-tnaqqis tal-VAT huwa limitat għat-taxxi dovuti biss, jiġifieri, it-taxxi li jikkorrispondu għal operazzjoni suġġetta għall-VAT jew imħallsa safejn kienu dovuti. Hija għaldaqstant iddeċidiet li dan id-dritt għal tnaqqis ma jestendix esklużivament għall-VAT dovuta bis-saħħa ta' l-Artikolu 21(1)(c) tas-Sitt Direttiva għaliex hija msemmija fil-fattura (ara, b'mod partikolari, is-sentenza Genius Holding, iċċitata aktar 'il fuq, punt 19). F'dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonfermat ulterjurment din il-ġurisprudenza fis-sentenzi tad-19 ta' Settembru 2000, Schmeink & Cofreth u Strobel (C-454/98, Ġabra p. I-6973, punt 53) u tas-6 ta' Novembru 2003, Karageorgou et (C-78/02 sa C-80/02, Ġabra p. I‑13295, punt 50).

24     F'dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi eżaminat jekk il-ġurisprudenza msemmija fil-punt preċedenti hijiex applikabbli fil-kuntest tat-Tmien Direttiva.

25     F'dan ir-rigward, għandu jiġi mfakkar li t-Tmien Direttiva m'għandhiex l-għan li tippreġudika s-sistema implementata mis-Sitt Direttiva (ara, b'mod partikolari, is-sentenza tas-26 ta' Settembru 1996, Debouche, C‑302/93, Ġabra p. I‑4495, punt 18).

26     Barra minn dan, it-Tmien Direttiva hija intiża sabiex tistabbilixxi l- arranġamenti għar-rifużjoni tal-VAT imħallsa fi Stat Membru minn persuni taxxabbli stabbiliti fi Stat Membru ieħor. L-għan tagħha huwa għaldaqstant li tarmonizza d-dritt għar-rifużjoni kif jirriżulta mill-Artikolu 17(3) tas-Sitt Direttiva (ara, b'mod partikolari, is-sentenza tat-13 ta' Lulju 2000, Monte Dei Paschi Di Siena, C-136/99, Ġabra p. I-6109, punt 20). Fil-fatt, kif jirriżulta mill-punt 20 ta' din is-sentenza, l-Artikoli 2 u 5 tat-Tmien Direttiva jirreferu espressament għall-Artikolu 17 tas-Sitt Direttiva.

27     F'dawn iċ-ċirkustanzi, peress li d-dritt għal tnaqqis, fis-sens ta' l-imsemmi Artikolu 17, ma jistax jiġi estiż għall-VAT indebitament iffatturata u mħallsa lill-awtorità tat-taxxa, hemm lok li jiġi kkonstatat li din l-istess VAT ma tistax tkun is-suġġett ta' rifużjoni fid-dawl tad-dispożizzjonijiet tat-Tmien Direttiva.

28     Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għall-ewwel domanda għandha tkun li l-Artikoli 2 u 5 tat-Tmien Direttiva għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-VAT, li ma tkunx dovuta u li tiġi ffatturata bi żball lill-benefiċċjarju tal-prestazzjonijiet, u mbagħad imħallsa lit-Teżor ta' l-Istat Membru tal-post fejn seħħew dawn il-prestazzjonijiet, ma tistax tkun is-suġġett ta' rifużjoni bis-saħħa ta' dawn id-dispożizzjonijietgħandhom hji.

 Fuq it-tieni domanda

29     Bit-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju qiegħda essenzjalment tistaqsi jekk, f'sitwazzjoni bħal dik tal-kawża prinċipali, ikunx biżżejjed li dak li jirċievi s-servizzi jkollu d-dritt li jitlob ir-rifużjoni tal-VAT mingħand il-fornitur li jkun iffattura tali VAT bi żball u li jista', min-naħa tiegħu, jitlob ir-rifużjoni mingħand l-awtorità tat-taxxa, jew inkella li dak li jirċievi s-servizzi għandu jkun jista' jagħmel it-talba tiegħu lil din l-awtorità direttament. Din id-domanda tinqasam fi tliet partijiet.

30     Fl-ewwel lok, il-qorti tar-rinviju qiegħda tistaqsi jekk dak li jirċievi s-servizzi jistax ikun ikkunsidrat, b'mod ġenerali, bħala l-persuna li għandha tħallas il-VAT mill-perspettiva ta' l-awtoritajiet tat-taxxa ta' l-Istat Membru fejn ġew ipprovduti l-prestazzjonijiet.

31     F'dan ir-rigward, għandu jiġi mfakkar li, skond l-Artikolu 21(1)(a) tas-Sitt Dire tas-Sitt Direttiva "għandhom ikunu responsabbli biex iħallsu t-taxxa fuq il-valur miżjud […] taħt is-sistema interna […] persuni taxxabbli li jwettqu tranżazzjonijiet taxxabbli barra dawk imsemmija f'[(b)]". L-imsemmi Artikolu 21 b'hekk jistabbilixxi r-regola ta' prinċipju li huwa biss il-fornitur li huwa responsabbli għall-VAT u li għandu obbligi fil-konfront ta' l-awtoritajiet tat-taxxa. Madankollu, din l-istess dispożizzjoni telenka lista limitata ta' eċċezzjonijiet għal din ir-regola, u l-Kunsill ta' l-Unjoni Ewropea jista' jawtorizza eċċezzjonijiet oħra fuq il-bażi ta' l-Artikolu 27 tas-Sitt Direttiva. B'dan il-mod, meta persuna taxxabbli, li ma tkunx stabbilita fit-territorju tal-pajjiż, twettaq kunsinna ta' merkanzija jew prestazzjoni ta' servizzi taxxabbli, l-Istati Membri jistgħu jadottaw miżuri li jipprovdu li t-taxxa hija dovuta minn persuna oħra, li tista' tkun dik il-persuna li tkun irċeviet is-servizzi taxxabbli.

32     Issa, anki jekk f'sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, fejn japplika mekkaniżmu ta' trasferiment ta' l-obbligu fiskali previst fl-Artikolu 9(2)(e) tas-Sitt Direttiva, Reemtsma setgħet titlob ir-rifużjoni tal-VAT bħala responsabbli għal din l-istess VAT, għandu jiġi mfakkar li, kif l-Avukat Ġenerali osservat fil-punt 77 tal-Konklużjonijiet tagħha, fil-kuntest ta' dan il-mekkaniżmu, ir-relazzjoni ta' Reemtsma hija ma' l-awtoritajiet tat-taxxa ta' l-Istat Membru fejn hija stabbilita, f'dan il-każ, ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja u mhux ma' l-awtoritajiet ta' l-Istat Membru fejn il-fornitur tagħha ffattura u ddikjara l-VAT indebitament, jiġifieri r-Repubblika Taljana.

33     Għaldaqstant, ir-risposta għall-ewwel parti tat-tieni domanda għandha tkun li, bl-eċċezzjoni tal-każijiet previsti espressament mid-dispożizzjonijiet ta' l-Artikolu 21(1) tas-Sitt Direttiva, huwa biss il-fornitur li għandu jkun ikkunsidrat bħala responsabbli għall-VAT mill-perspettiva ta' l-awtoritajiet tat-taxxa ta' l-Istat Membru fejn ġew ipprovduti s-servizzi.

34     Fit-tieni lok, il-qorti tar-rinviju qiegħda titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk is-sistema komuni tal-VAT kif ukoll il-prinċipji ta' newtralità, ta' effettività u ta' non diskriminazzjoni jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik in kwistjoni fil-kawża prinċipali, li ma tagħtix lil dak li jirċievi s-servizzi dritt ta' rifużjoni tal-VAT mill-awtorità tat-taxxa meta din it-taxxa ma kinitx dovuta, iżda kienet madankollu mħallsa minn dak li rċieva s-servizzi lill-awtorità tat-taxxa ta' l-Istat Membru fejn twettqet il-provvista tas-servizzi.

35     Reemtsma tikkunsidra li l-prinċipju ta' effettività jimplika li l-leġiżlazzjoni nazzjonali m'għandhiex tostakola l-eżerċizzju tad-dritt għar-rifużjoni ta' l-ammonti mħallsa bħala VAT bi ksur tal-leġiżlazzjoni applikabbli. Fil-fatt, l-imsemmi prinċipju jista' jiġi miksur minħabba l-insolvenza tal-fornitur jew il-possibbiltà ta' deċiżjonijiet kontradittorji tal-qorti ċivili u l-qorti fiskali.

36     Mill-banda l-oħra, il-Kummissjoni tqis li hija aċċettabbli sistema tat-taxxa, bħal dik implementata mill-Italja, li fiha, minn naħa, huwa biss il-fornitur li jista', fil-prinċipju, jitlob ir-rifużjoni tal-VAT mingħand l-awtoritajiet tat-taxxa u, min-naħa l-oħra, dak li jirċievi s-servizzi jista' jitlob mingħand il-fornitur l-ammont indebitament imħallas skond id-dritt ċivili. Sakemm il-prinċipju ta' effettività jiġi mħares, l-Istati Membri huma liberi, f'dan ir-rigward, li jagħżlu l-proċedura li huma jqisu adatta sabiex tiżgura din ir-rifużjoni. L-implementazzjoni ta' dan il-prinċipju jista' b'hekk jeżiġi li dak li jirċievi s-servizzi jkun jista' jieħu azzjoni direttament kontra l-imsemmija awtoritajiet jekk din ir-rifużjoni tirriżulta prattikament impossibbli jew eċċessivament diffiċli.

37     Għandu jiġi osservat, f'dan ir-rigward, li, fin-nuqqas ta' leġiżlazzjoni Komunitarja fil-qasam tat-talbiet ta' restituzzjoni tat-taxxi, hija s-sistema legali interna ta' kull Stat Membru li għandha tipprovdi għall-kundizzjonijiet li fihom jistgħu jsiru dawn it-talbiet, liema kundizzjonijiet għandhom iħarsu l-prinċipji ta' ekwivalenza u ta' effettività, jiġifieri, huma la għandhom ikunu anqas vantaġġjużi mill-kundizzjonijiet simili dwar il-ħlas lura li huma bbażati fuq dispożizzjonijiet tad-dritt intern u lanqas għandhom ikunu implementati b'mod li jagħmlu prattikament impossibbli l-eżerċizzju tad-drittijiet mogħtija mis-sistema legali Komunitarja (ara, b'mod partikolari, is-sentenzi tas-17 ta' Ġunju 2004, Recheio – Cash & Carry, C-30/02, Ġabra p. I‑6051, punt 17, u tas-6 ta' Ottubru 2005, MyTravel, C-291/03, Ġabra p. I‑8477, punt 17).

38     Hemm ukoll lok li jiġi mfakkar li s-Sitt Direttiva ma tipprovdi l-ebda dispożizzjonijiet dwar l-aġġustament, minn min joħroġ il-fattura, tal-VAT iffatturata indebitament. Is-Sitt Direttiva tiddefinixxi biss, fl-Artikolu 20 tagħha, il-kundizzjonijiet li għandhom jiġu sodistatti sabiex ikun jista' jkun hemm aġġustament tat-tnaqqis ta' l-input taxes fil-livell ta' min ikun irċieva l-kunsinna ta' merkanzija jew il-provvista ta' servizzi. F'dawn iċ-ċirkustanzi, huma, fil-prinċipju, l-Istati Membri li għandhom jistabbilixxu l-kundizzjonijiet li fihom il-VAT indebitament iffatturata tista' tkun aġġustata (ara s-sentenza Schmeink & Cofreth u Strobel, iċċitata aktar 'il fuq, punti 48 u 49).

39     Fir-rigward tal-ġurisprudenża mfakkra fiż-żewġ punti preċedenti, għandu jiġi ammess li, fil-prinċipju, sistema bħal dik in kwistjoni fil-kawża prinċipali, li fiha, min-naħa, il-fornitur li ħallas il-VAT bi żball lill-awtoritajiet jista' jitlob ir-rifużjoni tagħha, u, min-naħa l-oħra, dak li jirċievi s-servizzi jkun jista' jressaq azzjoni ċivili kontra dan il-fornitur għall-ħlas lura ta' pagament li sar meta ma kienx dovut, tirrispetta, fil-prinċipju, il-prinċipji ta' newtralità u ta' effettività. Fil-fatt, sistema bħal din tippermetti li dak li jkun irċieva s-servizzi u li jkun sostna t-taxxa ffatturata bi żball jikseb ir-rifużjoni ta' l-ammonti mħallsa indebitament.

40     Barra minn dan, għandu jiġi mfakkar li, skond ġurisprudenza kostanti, fin-nuqqas ta' leġiżlazzjoni Komunitarja fil-qasam, il-metodi proċedurali intiżi sabiex jassiguraw il-ħarsien tad-drittijiet li l-individwi għandhom skond id-dritt Komunitarju jagħmlu parti mis-sistema legali nazzjonali ta' kull Stat Membru bis-saħħa tal-prinċipju ta' l-awtonomija proċedurali ta' l-Istati Membri (ara, b'mod partikolari, is-sentenzi tas-16 ta' Mejju 2000, Preston et, C-78/98, Ġabra p. I-3201, punt 31, u tad-19 ta' Settembru 2006, i-21 Germany u Arcor, C-392/04 u C-422/04, li għadha ma ġietx ippubblikata fil-Ġabra, punt 57).

41     F'dan ir-rigward, hekk kif issostni ġustament il-Kummissjoni, jekk ir-rifużjoni tal-VAT issir impossibbli jew eċċessivament diffiċli, b'mod partikolari, fil-każ ta' insolvenza tal-fornitur, l-imsemmija prinċipji jistgħu jirrikjedu li dak li jirċievi s-servizzi jkun jista' jagħmel talba għal rifużjoni direttament lill-awtoritajiet tat-taxxa. B'hekk, l-Istati Membri għandhom jipprovdu l-għodda u l-metodi proċedurali neċessarji biex dak li jirċievi s-servizzi jkun jista' jirkupra t-taxxa ffatturata indebitament sabiex jirrispettaw il-prinċipju ta' effettività.

42     Għaldaqstant, ir-risposta għat-tieni parti tat-tieni mistoqsija għandha tkun li l-prinċipji ta' newtralità, ta' effettività u ta' non-diskriminazzjoni ma jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik in kwisjoni fil-kawża prinċipali, li tipprovdi li l-fornitur jista' biss jitlob ir-rifużjoni ta' l-ammonti mħallsa indebitament bħala VAT lill-awtoritajiet fiskali u li dak li jirċievi s-servizzi jista' jressaq azzjoni ċivili kontra dan il-fornitur għall-ħlas lura ta' pagament li sar meta ma kienx dovut. Madankollu, fil-każ li r-rifużjoni tal-VAT issir impossibbli jew eċċessivament diffiċli, l-Istati Membri għandhom jipprovdu l-għodda neċessarji biex dak li jirċievi s-servizzi jkun jista' jirkupra t-taxxa ffatturata indebitament sabiex jirrispettaw il-prinċipju ta' effettività.

43     Fit-tielet lok, il-qorti tar-rinviju qiegħda titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk il-prinċipji ta' ekwivalenza u ta' non diskriminazzjoni jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik in kwistjoni fil-kawża prinċipali, li tippermetti lil dak li jirċievi s-servizzi li jieħu azzjoni kontra l-fornitur biss u mhux kontra l-awtoritajiet tat-taxxa, meta, fis-sistema nazzjonali ta' tassazzjoni diretta, jeżisti każ fejn, fil-każ ta' ġbir ta' taxxa mhux dovuta, kemm il-persuna inkarigata li tiġbor it-taxxa kif ukoll il-persuna li għandha tħallas din it-taxxa jkunu jistgħu jieħdu azzjoni kontra l-imsemmija awtoritajiet.

44     F'dan ir-rigward huwa biżżejjed li jiġi kkonstatat li, skond ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-projbizzjoni tad-diskriminazzjoni mhijiex espressjoni speċifika tal-prinċipju ġenerali ta' ugwaljanza fid-dritt Komunitarju, liema prinċipju jirrikjedi li sitwazzjonijiet komparabbli ma jkunux trattati b'mod differenti u li sitwazzjonijiet differenti ma jkunux trattati bl-istess mod, sakemm trattament bħal dan ma jkunx oġġettivament iġġustifikat (ara, b'mod partikolari, is-sentenzi tat-18 ta' Mejju 1994, Codorniu vs Il-Kunsill, C-309/89, Ġabra p. I-1853, punt 26, u tas-17 ta' Lulju 1997, National Farmers’ Union et, C-354/95, Ġabra p. I-4559, punt 61).

45     F'din il-kawża, is-sistema ta' tassazzjoni diretta hija, fit-totalità tagħha, mingħajr relazzjoni mas-sistema tal-VAT. Minn dan isegwi li r-risposta mogħtija lit-tieni parti tat-tieni domanda ma tistax tiġi affettwata mil-leġiżlazzjoni nazzjonali fil-qasam tat-tassazzjoni diretta.

 Fuq l-ispejjeż

46     Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta' kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li għandha tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni ta' l-osservazzjonijiet lill-Qorti, barra dawk ta' l-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, il-Qorti tal-Ġustizzja (It-Tieni Awla) taqta' u tiddeċiedi li:

1)      L-Artikoli 2 u 5 tat-Tmien Direttiva tal-Kunsill Nru 79/1072/KEE, tas-6 ta' Diċembru 1979, dwar l-armonizzazzjoni tal-liġijiet ta' l-Istati Membri rigward it-taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ - Arranġamenti għar-rifużjoni tat-taxxa fuq il-valur miżjud lill-persuni taxxabbli li m'humiex stabbiliti fit-territorju tal-pajjiż għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-VAT ,li ma tkunx dovuta u li tiġi ffatturata bi żball lill-benefiċċjarju tal-prestazzjonijiet, u mbagħad imħallsa lit-Teżor ta' l-Istat Membru tal-post fejn seħħew dawn il-prestazzjonijiet, ma tistax tkun is-suġġett ta' rifużjoni bis-saħħa ta’ dawn id-dispożizzjonijiet.

2)      Bl-eċċezzjoni tal-każijiet previsti espressament mid-dispożizzjonijiet ta' l-Artikolu 21(1) tas-Sitt Direttiva tal-Kunsill Nru 77/388/KEE, tas-17 ta' Mejju 1977, fuq l-armonizzazzjoni tal-liġijiet ta' l-Istati Membri dwar taxxi fuq id-dħul mill-bejgħ - Sistema komuni ta' taxxa fuq il-valur miżjud: bażi uniformi ta' stima, kif emendata mid-Direttiva tal-Kunsill 92/111/KEE, ta' l-14 ta' Diċembru 1992, li tintroduċi miżuri ta' simplifikazzjoni fir-rigward tat-taxxa fuq il-valur miżjud (ĠU L 384, p.47), huwa biss il-fornitur li għandu jkun ikkunsidrat bħala responsabbli għall-VAT mill-perspettiva ta' l-awtoritajiet tat-taxxa ta’ l-Istat Membru tal-post fejn seħħew dawn il-prestazzjonijiet.

3)      -Il-prinċipji ta' newtralità, ta' effettività u ta' non diskriminazzjoni ma jipprekludux leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik in kwisjoni fil-kawża prinċipali, li tipprovdi li l-fornitur jista' biss jitlob ir-rifużjoni ta' l-ammonti mħallsa indebitament bħala VAT lill-awtoritajiet fiskali u li dak li jirċievi s-servizzi jista' jressaq azzjoni ċivili kontra dan il-fornitur għall-ħlas lura ta' pagament li sar meta ma kienx dovut. Madankollu, fil-każ li r-rifużjoni tal-VAT issir impossibbli jew eċċessivament diffiċli, l-Istati Membri għandhom jipprovdu l-għodda neċessarji biex dak li jirċievi s-servizzi jkun jista' jirkupra t-taxxa ffatturata indebitament sabiex jirrispettaw il-prinċipju ta' effettività.

-Din ir-risposta ma tistax tiġi affettwata mil-leġiżlazzjoni nazzjonali fil-qasam tat-tassazzjoni diretta.

Firem

---

* Lingwa tal-kawża: it-Taljan.