IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 12.1.2022

COM(2022) 6 final

2022/0001(NLE)

Proposta għal

DEĊIŻJONI TAL-KUNSILL

dwar is-sospensjoni parzjali tal-applikazzjoni tal-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika ta’ Vanuatu dwar l-eżenzjoni mill-viża għal soġġorn għal perjodu qasir

MEMORANDUM TA’ SPJEGAZZJONI

Ir-rapport tal-Kummissjoni dwar skemi ta’ ċittadinanza u residenza b’investiment fl-Unjoni Ewropea ta’ Jannar 2019 1 enfasizza tħassib dwar skemi bħal dawn, b’mod partikolari fir-rigward tas-sigurtà, l-infiltrazzjoni tal-kriminalità organizzata, il-ħasil tal-flus, il-finanzjament tat-terroriżmu, l-evażjoni tat-taxxa u l-korruzzjoni. Wissa wkoll li, meta jkunu operati minn pajjiżi li jgawdu minn aċċess mingħajr viża għall-Unjoni, l-iskemi ta’ ċittadinanza għall-investituri jistgħu jintużaw biex jiċċirkomvjenu l-proċedura regolari tal-viża ta’ Schengen u l-valutazzjoni tar-riskju fil-fond li ġġib magħha 2 .

Il-Ftehim ta’ Eżenzjoni mill-Viża bejn l-UE u Vanuatu 3 ilu japplika mill-2015. Qabel l-2015, Vanuatu opera skema waħda ta’ ċittadinanza għall-investituri biss, li taħtha nħareġ għadd limitat ta’ passaporti 4 . Madankollu, mill-2015, Vanuatu stabbilixxa skemi addizzjonali ta’ ċittadinanza għall-investituri u l-għadd ta’ applikanti li rnexxew żdied b’mod sinifikanti. Skont l-awtoritajiet ta’ Vanuatu, bħalissa hemm żewġ skemi joperaw: il-Vanuatu Contribution Program u d-Development Support Program. Sa Marzu 2021, Vanuatu kien ħareġ aktar minn 10 500 passaport taħt l-iskemi tiegħu ta’ ċittadinanza għall-investituri 5 . F’April 2021, il-Parlament ta’ Vanuatu approva skema ġdida ta’ ċittadinanza li għadha ma bdietx topera 6 .

Fl-2017, il-Kummissjoni bdiet tinvestiga l-iskemi ta’ Vanuatu, peress li dawn qajmu dubji serji, b’mod partikolari minħabba n-nuqqasijiet fis-sigurtà tagħhom. Il-Kummissjoni wissiet ukoll lill-awtoritajiet ta’ Vanuatu dwar il-possibbiltajiet ta’ sospensjoni li jinsabu fil-Ftehim. Ukoll fl-2017, il-Kummissjoni talbet informazzjoni mill-awtoritajiet ta’ Vanuatu dwar il-ġestjoni tal-iskemi, b’mod partikolari fir-rigward tal-investigazzjoni ta’ sigurtà tal-applikanti. Fl-2018, il-Kummissjoni rċeviet assigurazzjonijiet mill-Gvern ta’ Vanuatu rigward il-proċeduri ta’ investigazzjoni ta’ sigurtà, u qal li dawn il-proċeduri kienu jinkludu kontrolli mal-bażijiet ta’ data tal-Interpol.

Fil-ħames Djalogu Politiku Msaħħaħ bejn l-UE u Vanuatu tal-15 ta’ April 2019, l-UE tenniet it-tħassib tagħha fir-rigward tal-iskemi ta’ ċittadinanza permezz ta’ investiment ta’ Vanuatu, u ġibdet l-attenzjoni li seta’ jkollhom impatt fuq il-Ftehim dwar l-Eżenzjoni mill-Viża. L-UE ċċarat li, filwaqt li l-proċeduri ta’ naturalizzazzjoni huma d-deċiżjoni sovrana ta’ Vanuatu, huma meħtieġa kontrolli tal-isfond tas-sigurtà stretti ħafna biex jiġi evitat kwalunkwe abbuż.

F’Lulju 2019, ġie għall-attenzjoni tal-Kummissjoni li kien hemm applikanti li ngħataw iċ-ċittadinanza bis-saħħa tal-iskemi ta’ ċittadinanza għall-investituri ta’ Vanuatu minkejja li kienu elenkati fil-bażijiet ta’ data tal-Interpol, u li xi applikanti kienu ppreżentaw dokumenti ffalsifikati (b’mod partikolari ċertifikati tal-kondotta nodfa ffalsifikati) li l-awtoritajiet ta’ Vanuatu naqsu milli jaqbdu.

Il-Kummissjoni bagħtet ittri lill-awtoritajiet ta’ Vanuatu fejn talbet aktar informazzjoni dwar l-iskemi, l-investigazzjoni ta’ sigurtà u l-għoti tan-nazzjonalità lill-applikanti elenkati fil-listi ta’ sorveljanza tal-Interpol, u reġgħet wissiet dwar il-possibbiltà tas-sospensjoni tal-eżenzjoni mill-viża 7 .

Fis-sitt Djalogu Politiku Msaħħaħ bejn l-UE u Vanuatu fil-21 ta’ April 2021, l-UE reġgħet irreferiet għall-impatt potenzjali tal-iskemi taċ-ċittadinanza għall-investituri ta’ Vanuatu fuq il-Ftehim dwar l-Eżenzjoni mill-Viża u rrakkomandat bis-saħħa li Vanuatu jindirizza minnufih ir-riskji possibbli tal-infiltrazzjoni tal-kriminalità organizzata, tal-ħasil tal-flus, tal-evażjoni tat-taxxa u tal-korruzzjoni assoċjata ma’ skemi bħal dawn. F’dan id-Djalogu Politiku, Vanuatu esprima l-impenn tiegħu li jimplimenta riformi sabiex jindirizza dan it-tħassib, bħal kooperazzjoni mill-qrib ma’ diversi partijiet ikkonċernati - b’mod partikolari l-Unità tal-Intelligence Finanzjarja tiegħu - jew l-emenda tal-Att dwar il-Passaporti. Madankollu, f’April 2021 il-Gvern ta’ Vanuatu ħa passi ulterjuri biex jistabbilixxi programm taċ-ċittadinanza ġdid.

Abbażi tal-informazzjoni li waslet mingħand Vanuatu, il-Kummissjoni kkonkludiet li l-iskemi tal-investituri tagħha jippreżentaw nuqqasijiet serji u nuqqasijiet ta’ sigurtà li għandhom il-potenzjal li joħolqu riskju għas-sigurtà interna tal-UE u tal-Istati Membri tagħha. B’mod partikolari, il-medja ta’ żmien meħuda biex l-applikazzjonijiet jiġu pproċessati hija qasira wisq biex tippermetti investigazzjoni bir-reqqa, u ma hemm l-ebda skambju sistematiku tal-informazzjoni mal-pajjiż ta’ oriġini jew ir-residenza passata tal-applikant qabel ma tingħata ċ-ċittadinanza. Barra minn hekk, ma hemm l-ebda rekwiżit għar-residenza fiżika jew għall-preżenza f’Vanuatu. In-nuqqas ta’ rekwiżit ta’ intervista fiżika jqajjem dubji addizzjonali dwar l-affidabbiltà tal-investigazzjoni ta’ sigurtà, peress li jnaqqas l-opportunitajiet għall-awtoritajiet biex jikkorroboraw l-informazzjoni pprovduta fl-applikazzjoni, inkluż il-veraċità u l-kredibbiltà tagħha.

Id-data disponibbli tqajjem ukoll tħassib f’termini tal-firxa tal-iskemi, ir-rata ta’ rifjut u n-nazzjonalitajiet tal-oriġini:

L-ewwel nett, l-għadd ta’ applikanti magħżula (aktar minn 10 500 ċittadinanza mogħtija bi skambju għal investiment bejn l-2013 u l-2021, skont l-Uffiċċju tal-Passaporti ta’ Vanuatu) huwa għoli ħafna.

It-tieni, ir-rata ta’ rifjut hija baxxa ħafna. Abbażi tal-informazzjoni disponibbli, sal-2020, applikazzjoni waħda biss kienet miċħuda 8 . Dan iqajjem aktar dubji dwar l-affidabbiltà tal-investigazzjoni ta’ sigurtà u tad-diliġenza dovuta.

It-tielet, il-pajjiżi ta’ oriġini tal-applikanti li jirnexxu jinkludu xi wħud li huma tipikament esklużi minn skemi oħra ta’ ċittadinanza, bħall-Iran u l-Afganistan, u pajjiżi oħra li ċ-ċittadini tagħhom jeħtieġu viża għal soġġorni qosra fl-UE, inklużi n-Niġerja, il-Jemen, is-Sirja, il-Pakistan u l-Libja.

B’riżultat ta’ dan, l-iskemi li Vanuatu stabbilixxa mill-2015 jippermettu liċ-ċittadini li jeħtieġu viża biex jevitaw il-proċedura regolari tal-viża ta’ Schengen u l-valutazzjoni dettaljata tar-riskji migratorji u ta’ sigurtà individwali li din tinvolvi. L-iskemi taċ-ċittadinanza għall-investituri ta’ Vanuatu ma jiżgurawx il-livell għoli ta’ sigurtà msemmija fir-rapport tal-Kummissjoni tal-2019 dwar l-iskemi ta’ ċittadinanza u residenza għall-investituri 9 .

Fl-aħħar nett, l-iskemi stabbiliti mill-2015 ġew promossi kummerċjalment bħala li jipprovdu aċċess mingħajr viża għall-UE, minkejja li l-Ftehim dwar l-Eżenzjoni mill-Viża ma għandux l-għan li jippermetti liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi li huma meħtieġa li jkollhom viża biex jivvjaġġaw lejn l-UE biex jevitaw tali rekwiżit billi jiksbu ċ-ċittadinanza ta’ Vanuatu. Filwaqt li l-UE tirrispetta d-dritt tal-pajjiżi sovrani li jiddeċiedu dwar il-proċeduri ta’ naturalizzazzjoni tagħhom stess, l-aċċess mingħajr viża għall-Unjoni ma għandux jintuża bħala għodda għall-ingranaġġ tal-investiment individwali bi skambju għaċ-ċittadinanza.

Il-Ftehim jista’ jiġi sospiż kompletament jew parzjalment għal raġunijiet ta’ politika pubblika jew għall-protezzjoni tas-sigurtà nazzjonali 10 .

F’dan il-kuntest, il-Kummissjoni tqis li l-iskemi għall-investituri li hemm fis-seħħ f’Vanuatu jmorru kontra l-objettivi tal-politika tal-UE dwar il-viżi u tad-distinzjoni li ssir, fir-Regolament 2018/1806 11 , bejn pajjiżi terzi li ċ-ċittadini tagħhom huma soġġetti għar-rekwiżit tal-viża u pajjiżi terzi li ċ-ċittadini tagħhom mhumiex soġġetti għal tali rekwiżit, li huwa determinat mill-UE abbażi ta’ valutazzjoni każ b’każ ta’ varjetà ta’ kriterji relatati, fost l-oħrajn, mas-sigurtà. Skemi bħal dawn jagħtu liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi, li jkunu jeħtieġu viża jekk ma jkunux kisbu ċ-ċittadinanza ta’ Vanuatu, il-possibbiltà li jivvjaġġaw lejn l-UE mingħajr viża, mingħajr ma jgħaddu mill-investigazzjoni ta’ sigurtà qabel il-wasla tagħhom fil-fruntieri esterni meħtieġa mill-proċedura tal-viża ta’ Schengen.

Fid-dawl ta’ dan ta’ hawn fuq, sospensjoni parzjali u proporzjonata tal-Ftehim dwar l-Eżenzjoni mill-Viża hija ġġustifikata sabiex jittaffa l-impatt tal-iskemi ta’ ċittadinanza b’investiment fuq ir-reġim mingħajr viża bejn l-UE u Vanuatu. Meta jitqies li mhux se jkun possibbli fil-prattika li l-gwardji tal-fruntiera tal-Istati Membri jiddeterminaw jekk passaport ordinarju nħariġx permezz ta’ skema ta’ investituri, jenħtieġ li s-sospensjoni tal-Ftehim tkopri l-passaporti ordinarji kollha maħruġa mill-25 ta’ Mejju 2015, meta Vanuatu beda joħroġ għadd sostanzjali ta’ passaporti bi skambju għal investiment.

2022/0001 (NLE)

Proposta għal

DEĊIŻJONI TAL-KUNSILL

dwar is-sospensjoni parzjali tal-applikazzjoni tal-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika ta’ Vanuatu dwar l-eżenzjoni mill-viża għal soġġorn għal perjodu qasir

IL-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidra t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 77(2) tiegħu,

Wara li kkunsidra t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 218(9) tiegħu,

Billi:

(1)Il-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika ta’ Vanuatu dwar l-eżenzjoni mill-viża għal soġġorn għal perjodu qasir 12 (“il-Ftehim”) ġie konkluż fit-28 ta’ Mejju 2015 13 biex jiffaċilita l-ivvjaġġar lejn l-Unjoni għaċ-ċittadini ta’ Vanuatu u l-ivvjaġġar taċ-ċittadini tal-Unjoni lejn Vanuatu.

(2)Il-Ftehim huwa bbażat fuq ix-xewqa komuni tal-partijiet li jinkoraġġixxu l-kuntatti bejn il-persuni, jagħtu spinta lit-turiżmu u jagħtu spinta lin-negozju bejn l-Unjoni u Vanuatu.

(3)Skont l-Artikolu 8(4) tal-Ftehim, kull parti tista’ tissospendi l-Ftehim kollu jew parti minnu, b’mod partikolari għal raġunijiet tal-ordni pubbliku u l-protezzjoni tas-sigurtà nazzjonali. Id-deċiżjoni dwar is-sospensjoni trid tiġi notifikata lill-parti l-oħra mhux aktar tard minn xahrejn (2) qabel id-dħul fis-seħħ ippjanat. Jekk ir-raġunijiet għal dik is-sospensjoni ma jibqgħux jeżistu, il-parti li tkun issospendiet il-Ftehim trid tinforma lill-parti l-oħra minnufih u tneħħi s-sospensjoni.

(4)Vanuatu jopera skemi taċ-ċittadinanza għall-investituri, li bihom ta n-nazzjonalità ta’ Vanuatu lil ċittadini ta’ pajjiżi oħrajn li ma kellhom l-ebda konnessjoni preċedenti ma’ Vanuatu, u ħareġ deċiżjonijiet pożittivi dwar il-maġġoranza vasta tal-applikazzjonijiet. Sa Marzu 2021, kien ħareġ 10 500 passaport b’rata ta’ ċaħda estremament baxxa 14 . Dan iqajjem dubji dwar l-affidabilità tal-investigazzjoni ta’ sigurtà u ta’ diliġenza dovuta mwettqa mill-awtoritajiet ta’ Vanuatu.

(5)Fi skambji f’Ottubru 2017, Novembru 2019, Ġunju 2020 u Marzu 2021, il-Kummissjoni esprimiet tħassib serju u wissiet lill-gvern ta’ Vanuatu dwar il-possibbiltà li jerġa’ jiddaħħal ir-rekwiżit tal-viża. L-ispjegazzjonijiet ipprovduti minn Vanuatu ma kinux biżżejjed biex itaffu dan it-tħassib.

(6)L-għoti taċ-ċittadinanza lill-applikanti elenkati fil-bażijiet tad-data tal-Interpol jikkontradixxi l-assigurazzjonijiet preċedenti mill-awtoritajiet ta’ Vanuatu fir-rigward tal-investigazzjoni ta’ sigurtà u jqajjem aktar tħassib dwar l-affidabbiltà tal-proċeduri ta’ investigazzjoni ta’ sigurtà tal-iskemi.

(7)Fost in-nazzjonalitajiet tal-oriġini tal-applikanti li ngħataw in-nazzjonalità ta’ Vanuatu hemm bosta pajjiżi li ċ-ċittadini tagħhom irid ikollhom viża meta jaqsmu l-fruntieri esterni tal-Unjoni. Barra minn hekk, il-Kummissjoni qajmet tħassib dwar in-nuqqas ta’ preżenza fiżika jew ta’ rekwiżiti ta’ residenza, il-perjodi qosra ta’ pproċessar tal-iskemi u n-nuqqas ta’ skambju sistematiku ta’ informazzjoni mal-pajjiżi ta’ oriġini tal-applikanti jew ir-residenza prinċipali passata tal-applikanti. Il-Kummissjoni waslet għall-konklużjoni li l-iskrinjar tal-applikazzjonijiet għall-iskemi ta’ ċittadinanza għall-investiment f’Vanuatu ma jiggarantix livell għoli ta’ sigurtà.

(8)Jenħtieġ li s-sospensjoni tal-Ftehim tkun limitata għall-passaporti ordinarji maħruġa mill-25 ta’ Mejju 2015 ’il quddiem, meta l-għadd ta’ applikanti li rnexxew taħt l-iskemi ta’ ċittadinanza għall-investiment bdew jiżdiedu b’mod sinifikanti.

(9)Għaldaqstant, l-applikazzjoni tal-Ftehim fir-rigward taċ-ċittadini kollha ta’ Vanuatu li għandhom passaport ordinarju maħruġ minn Vanuatu mill-25 ta’ Mejju 2015 jenħtieġ li tiġi sospiża.

(10)Din id-Deċiżjoni tikkostitwixxi żvilupp tad-dispożizzjonijiet tal-acquis ta’ Schengen li fihom l-Irlanda mhix qed tieħu sehem, f’konformità mad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2002/192/KE 15 ; għalhekk l-Irlanda mhix qed tieħu sehem fl-adozzjoni ta’ din id-Deċiżjoni u mhix marbuta biha jew suġġetta għall-applikazzjoni tagħha.

ADOTTA DIN ID-DEĊIŻJONI:

Artikolu 1

Il-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika ta’ Vanuatu dwar l-eżenzjoni mill-viża għal soġġorn qasir huwa sospiż għaċ-ċittadini ta’ Vanuatu b’passaport ordinarju maħruġ minn Vanuatu mill-25 ta’ Mejju 2015 ’il quddiem.

Artikolu 2

Din id-Deċiżjoni għandha tidħol fis-seħħ fi [xahrejn wara l-pubblikazzjoni - OP daħħal data speċifika].

Magħmul fi Brussell,

(1)    COM(2019) 12 final.

(2)    p. 22-24.

(3)    Il-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika ta’ Vanuatu dwar l-eżenzjoni mill-viża għal soġġorn għal perjodu qasir (ĠU L173, 3.7.2015, p. 48).

(4)    Skont l-informazzjoni pprovduta mill-awtoritajiet ta’ Vanuatu, inħarġu 93 passaport bejn l-2014 u l-2015 taħt il-Capital Investment Immigration Program (CIIP).

(5)    Informazzjoni pprovduta mill-Uffiċċju tal-Passaporti ta’ Vanuatu fl-14 ta’ Ġunju 2021.

(6)    Informazzjoni pprovduta mid-Delegazzjoni tal-UE fis-17 ta’ Ġunju 2021.

(7)    Ittri mibgħuta mill-Kummissjoni lil Vanuatu fil-15 ta’ Novembru 2019 u fit-18 ta’ Ġunju 2020.

(8)    Informazzjoni pprovduta mill-Uffiċċju tal-Passaporti ta’ Vanuatu fit-22 ta’ Settembru 2020.

(9)    COM(2019) 12 final.

(10)    L-Artikolu 8(4) tal-Ftehim dwar l-Eżenzjoni mill-Viża bejn l-Unjoni Ewropea u Vanuatu, imsemmi hawn fuq.

(11)    Ir-Regolament (UE) 2018/1806 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-14 ta’ Novembru 2018 li jelenka l-pajjiżi terzi li ċ-ċittadini tagħhom għandhom ikollhom viża fil-pussess tagħhom meta jaqsmu l-fruntieri esterni u dawk li ċ-ċittadini tagħhom huma eżenti minn dik il-ħtieġa (ĠU L 303, 28.11.2018, p. 39).

(12)    ĠU L 173, 3.7.2015, p. 48.

(13)    Id-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2016/272 tat-12 ta’ Frar 2016 dwar il-konklużjoni, f’isem l-Unjoni Ewropea, tal-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika ta’ Vanuatu dwar l-eżenzjoni mill-viża għal soġġorn għal perjodu qasir (ĠU L 52, 27.2.2016, p. 11).

(14)    Informazzjoni pprovduta mill-Uffiċċju tal-Passaporti ta’ Vanuatu fl-14 ta’ Ġunju 2021.

(15)    Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2002/192/KE tat-28 ta’ Frar 2002 rigward it-talba tal-Irlanda biex tieħu sehem f’xi dispożizzjonijiet tal-acquis ta’ Schengen ( ĠU L 64, 7.3.2002, p. 20 ).