IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 20.5.2020

COM(2020) 500 final

KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI

Is-Semestru Ewropew 2020 - Rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi

Introduzzjoni

L-Unjoni Ewropea qed tiffaċċja xokk ekonomiku mingħajr preċedent li rriżulta mill-pandemija tal-COVID-19. Il-kura tas-saħħa u miżuri ta’ trażżin u l-impatti konsegwenti fuq il-produzzjoni, id-domanda u l-kummerċ naqqsu l-attività ekonomika u rriżultaw f’livelli ogħla ta’ qgħad, tnaqqis qawwi fil-qligħ tal-kumpaniji, defiċits pubbliċi ogħla u disparitajiet dejjem akbar fl-Istati Membri u bejniethom.

Huwa kruċjali rispons ekonomiku Ewropew ikkoordinat b’saħħtu. Jeħtieġ li jitnaqqsu l-konsegwenzi ekonomiċi u soċjali negattivi tal-kriżi, kwalunkwe frammentazzjoni tas-Suq Uniku, u diverġenzi ekonomiċi sinifikanti u żbilanċi fl-UE. 

Is-sostenibbiltà kompetittiva kif ippreżentata fl-Istrateġija Annwali għat-Tkabbir Sostenibbli hija fil-qalba tal-ekonomija tas-suq soċjali tal-Ewropa. L-Istati Membri għandhom ikomplu jiffokaw fuq l-erba’ dimensjonijiet tal-istabbiltà ekonomika: l-istabbiltà ekonomika, il-ġustizzja soċjali, is-sostenibbiltà ambjentali u l-produttività u l-kompetittività, kif ukoll enfasi speċifika fuq is-saħħa. Aġenda ekonomika bħal din tgħin lill-UE u lill-Istati Membri tagħha biex jiksbu l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti u jkunu fit-triq it-tajba għan-newtralità klimatika fl-2050.

B’mod partikolari fi żminijiet ta’ kriżi, is-Suq Uniku wera l-valur tiegħu billi żgura li l-prodotti, is-servizzi u l-ħaddiema essenzjali jilħqu lil dawk fil-bżonn. Madankollu, l-integrità tiegħu ġiet affettwata serjament minn xi miżuri nazzjonali li għandhom l-għan li jrażżnu l-firxa tal-pandemija. Biex timmassimizza l-potenzjal tagħha għall-irkupru ekonomiku, it-tneħħija gradwali tar-restrizzjonijiet se jkollha timxi id f’id mal-isforzi biex jissaħħaħ is-Suq Uniku u tiżdied ir-reżiljenza tiegħu għall-futur.

Is-Semestru Ewropew issa huwa partikolarment neċessarju, minħabba d-daqs tax-xokk u n-natura mingħajr preċedent tal-miżuri tal-politika ekonomika 1 li qed jiġu adottati mill-Istati Membri. L-iżgurar ta’ koordinazzjoni effettiva tal-politika ekonomika fl-UE huwa tal-akbar importanza. Is-Semestru jippermetti lill-Istati Membri jiddiskutu l-politiki tagħhom, jiskambjaw l-aħjar prattiki u jaqblu dwar triq ’il quddiem komuni, f’konformità mal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-13 ta’ Marzu 2020, il-Pjan Direzzjonali lejn irkupru Ewropew tal-24 ta’ April.

Il-proċess tas-Semestru ta’ din is-sena jirrifletti li l-Istati Membri għandhom jiffukaw kemm fuq il-miżuri immedjati biex jindirizzaw u jimmitigaw l-impatt soċjoekonomiku tal-pandemija u fuq il-miżuri biex ikun hemm rilanċ tal-attività ekonomika b’mod sikur. Il-prijoritajiet urġenti jikkonċernaw l-investiment fi kwistjonijiet relatati mas-saħħa, l-appoġġ tad-dħul tal-ħaddiema affettwati, il-likwidità lid-ditti (b’mod partikolari l-Intrapriżi Żgħar u Medji) u miżuri ta’ appoġġ għal irkupru simetriku u biex tiġi ppreservata l-integrità tas-Suq Uniku. 

Fir-rilanċ tal-ekonomija, l-Istati Membri jenħtieġ li jikkonċentraw fuq strateġija ta’ rkupru li tistabbilixxi t-triq għat-tranżizzjoni ekoloġika u diġitali f’konformità mal-patt ekoloġiku Ewropew. Il-mixja lejn mudell ekonomiku aktar sostenibbli, mogħni minn teknoloġiji diġitali u nodfa, jista’ jitfa’ lill-Ewropa fuq quddiem fejn tidħol it-trasformazzjoni. Jenħtieġ li tingħata attenzjoni partikolari lil dawk il-proġetti ta’ investiment li jinsabu fi stadju avvanzat ta’ żvilupp u li jistgħu jiġu antiċipati bl-appoġġ tad-diversi inizjattivi tal-pjan ta’ rkupru tal-UE. Barra minn hekk, l-Istati Membri se jkollhom jindirizzaw l-inugwaljanzi li qed jiżdiedu u jagħtu spinta l-kapital kemm fiżiku u kemm uman, appoġġjati minn investimenti u riformi li jsaħħu t-tkabbir. Huma għandhom jipproteġu wkoll is-Suq Uniku, jiżguraw ktajjen ta’ provvista reżiljenti u sostenibbli u jkomplu jippromwovu kummerċ ħieles u ġust madwar id-dinja. Il-perspettiva ekonomika dinjija qed tiddeterjora. Dan se jkollu impatt fuq l-ekonomija tal-UE u ż-żamma ta’ ftuħ kummerċjali b’mod reċiproku tappoġġa l-irkupru. Fl-aħħar nett, f’kuntest aktar diffiċli, dawn jenħtieġ li jiżguraw l-istabbiltà makroekonomika. Permezz ta’ miżuri ta’ politika ekonomika bla preċedent adottati fil-livell nazzjonali u r-rwol akbar tas-settur pubbliku fl-ekonomija, l-amministrazzjoni pubblika effettiva u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni se jkollhom rwol importanti.

1.PERSPETTIVA EKONOMIKA

Minkejja r-rispons politiku rapidu u komprensiv kemm fil-livell tal-UE kif ukoll dak nazzjonali, l-ekonomija tal-UE mistennija li tesperjenza reċessjoni ta’ dimensjoni storika din is-sena. It-Tbassir Ekonomiku tar-Rebbiegħa 2020 jipprojetta li l-ekonomija tal-UE se tiċkien b’rekord ta’ 7,5 % fl-2020 qabel ma tirpilja b’6 % fl-2021, madwar disa’ punti perċentwali aktar baxxi meta mqabbla mat-Tbassir Ekonomiku tal-Ħarifa 2019. Il-pandemija u l-miżuri ta’ konfinament relatati affettwaw b’mod gravi l-infiq tal-konsumaturi, il-produzzjoni industrijali, l-investiment, il-kummerċ, il-flussi ta’ kapital u l-ktajjen ta’ provvista. It-tħaffif potenzjali tal-miżuri ta’ trażżin fix-xhur li ġejjin għandu jwitti t-triq għal irkupru solidu. Madankollu, l-ekonomija tal-UE bħalissa mhijiex mistennija li tagħmel tajjeb għat-telf ta’ din is-sena sa tmiem l-2021, b’inċertezza u riskji għall-perspettiva ekonomika li tkun għolja ħafna.

Filwaqt li l-pandemija laqtet lill-Istati Membri kollha, il-konsegwenzi ekonomiċi huma differenti. Ix-xokk għall-ekonomija tal-UE huwa simetriku, fis-sens li l-pandemija laqtet lill-Istati Membri kollha, imma kemm it-tnaqqis fl-output fl-2020 (minn -4,2 % fil-Polonja għal -9,7 % fil-Greċja) u l-qawwa tal-effett rebound fl-2021 huma mistennija jkunu differenti b’mod sinifikanti madwar l-Istati Membri. L-irkupru ekonomiku ta’ kull Stat Membru se jiddependi mhux biss fuq l-evoluzzjoni tal-pandemija f’dak il-pajjiż, imma anki fuq ir-reżiljenza u l-istruttura tal-ekonomija tiegħu u l-kapaċità li jirrispondi b’politiki ta’ stabbilizzazzjoni. Minħabba l-interdipendenza tal-ekonomiji tal-UE, id-dinamiċi tal-irkupru f’kull Stat Membru se jaffettwaw ukoll il-qawwa tal-irkupru fl-Istati Membri l-oħra.

Huwa meħtieġ rispons koordinat. Il-limitazzjoni tal-ħsara ekonomika li tiżgura protezzjoni adegwata tas-saħħa u li jiġi ffaċilitat irkupru rapidu u robust biex jiġu stabbiliti l-ekonomiji fit-triq ta’ tkabbir sostenibbli u inklużiv se tiddependi b’mod kruċjali fuq l-effettività kontinwa tal-miżuri ta’ politika nazzjonali u tal-UE. Il-kura tas-saħħa u l-miżuri ta’ protezzjoni ċivili huma kruċjali għall-ftuħ bla periklu tal-ekonomiji u ħaqqhom attenzjoni partikolari. Ir-riperkussjoni ekonomika fl-2021 se tiddependi ħafna fuq il-kapaċità tal-Istati Membri li jirrilanċjaw l-attività ekonomika b’mod sikur u dejjiemi, billi jimplimentaw il-miżuri meħtieġa ta’ ttestjar, intraċċar u miżuri oħra ta’ protezzjoni tas-saħħa.

Filwaqt li skemi ta’ xogħol għal żmien qasir, sussidji tal-pagi u appoġġ għan-negozji se jillimitaw it-telf ta’ impjiegi, il-pandemija se jkollha impatt qawwi fuq is-suq tax-xogħol. Fl-UE r-rata tal-qgħad fl-UE hija mbassra li tiżdied minn 6,7 % fl-2019 għal 9 % fl-2020 u mbagħad tinżel għal madwar 8 % fl-2021. Xi Stati Membri se jaraw żidiet aktar sinifikanti fil-qgħad minn oħrajn, billi proporzjon kbir tal-forza tax-xogħol dipendenti fuq setturi bħat-turiżmu huma partikolarment vulnerabbli.

L-Istati Membri rreaġixxew b’mod deċiżiv b’miżuri fiskali biex jillimitaw il-ħsara ekonomika kkawżata mill-pandemija. L-’ "Istabilizzaturi awtomatiċi", bħall-pagamenti tal-benefiċċji tas-sigurtà soċjali aggravati b’miżuri fiskali diskrezzjonali se jżidu l-infiq tal-gvern. B’riżultat ta’ dan, id-defiċit fiskali tal-gvern aggregat taż-Żona tal-Euro u tal-UE mistenni li jiżdied minn 0,6 % tal-PDG fl-2019 għal madwar 8½ % fl-2020, qabel jerġa’ jinżel għal madwar 3½ % fl-2021. Wara li kien ilu fuq xejra ta’ tnaqqis mill-2014, il-proporzjon tad-dejn pubbliku mal-PDG huwa wkoll mistenni li jiżdied bħala riżultat ta’ taħlita ta’ dejn ogħla u ta’ PDG aktar baxx. Fiż-Żona tal-Euro huwa mbassar li jiżdied minn 86 % fl-2019 għal 102¾ % fl-2020 u mbagħad jinżel għal 98¾ % fl-2021. Fl-UE hu mbassar li jiżdied minn 79,4 % fl-2019 għal madwar 95 % din is-sena qabel jinżel għal 92 % s-sena d-dieħla.

Il-kriżi se jkollha impatt sinifikanti fuq il-kundizzjonijiet soċjali, b’mod partikolari għall-gruppi vulnerabbli u dan jista’ jaggrava l-inugwaljanzi. Hija prijorità li jiġu mmitigati l-impatti soċjali u li tiġi evitata żieda permanenti fil-faqar u l-inugwaljanzi. Il-miżuri preżenti u futuri jeħtieġ li jipproteġu lill-ħaddiema kollha. Dawk li kienu diġà vulnerabbli qabel il-kriżi (bħall-ħaddiema fuq kuntratti temporanji, il-ħaddiema bi ftit kwalifiki, dawk li jaħdmu part-time u dawk li jaħdmu għal rashom, u l-ħaddiema migranti) aktarx li se jintlaqtu l-agħar anki permezz ta’ aċċess inugwali għall-infrastruttura u l-ħiliet diġitali. Filwaqt li jiġi rikonoxxut li ħafna ħaddiema f’okkupazzjonijiet essenzjali fir-rispons ta’ fuq quddiem tal-pandemija COVID-19 jappartjenu wkoll għal dawn il-kategoriji vulnerabbli, huwa importanti li jiġu indirizzati l-ħtiġijiet speċifiċi tagħhom.

Is-sitwazzjoni attwali tinvolvi wkoll riskju ta’ twessigħ tad-differenzi reġjonali u territorjali madwar u fl-Istati Membri. Bidliet fid-domanda u l-kapaċità tas-settur korporattiv biex jirpiljaw se jaffettwaw b’mod asimetriku reġjuni u territorji fi Stati Membri minħabba l-ispeċjalizzazzjoni settorjali differenti tagħhom. Is-servizzi li jirrikjedu kuntatt dirett mal-konsumaturi huma mistennija li se jbatu l-aktar, b’mod partikolari permezz ta’ tnaqqis fil-fatturat u l-impjiegi fl-SMEs. L-Istati Membri bi spazju fiskali sinifikanti jistgħu jaffordjaw li jipprovdu appoġġ aktar ġeneruż u fit-tul lin-negozji u lill-unitajiet domestiċi minn dawk bi spazju fiskali inqas. Dawn se jkunu wkoll f’pożizzjoni aħjar biex jassorbu d-defiċits u l-livelli ta’ dejn tal-gvern ogħla, fost żieda fl-urġenza biex jiġu żgurati kura tas-saħħa ta’ kwalità u provvediment ta’ benesseri soċjali fit-tul għal dawk affettwati. B’mod aktar ġenerali, l-Istati Membri se jiffaċċjaw differenzi fil-kapaċità tagħhom li jiffinanzjaw l-investiment meħtieġ biex jirrilanċjaw l-ekonomiji tagħhom u biex jiffinanzjaw it-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali. Dawn id-differenzi jistgħu jwasslu għal distorsjoni tal-kundizzjonijiet ekwi tas-Suq Uniku u għal żieda fid-diverġenza fl-istandards tal-għajxien.

2.L-OBJETTIVI EWLENIN TAR-RAKKOMANDAZZJONIJIET TAL-2021

Ir-rakkomandazzjonijiet tal-lum jirriflettu r-realtà soċjoekonomika ġdida tal-kriżi tal-COVID-19. L-eżerċizzju tas-Semestru attwali huwa strutturat madwar żewġ dimensjonijiet biex iħeġġeġ lill-Istati Membri jsaħħu aktar ir-reżiljenza tal-ekonomiji tagħhom 2 :

·L-għoti ta’ rispons ta’ politika ekonomika immedjata biex jiġu indirizzati u mtaffija s-saħħa u l-impatt soċjoekonomiku tal-Covid-19 (għal żmien qasir). Dawn il-prijoritajiet jinvolvu l-preservazzjoni tal-impjiegi u l-iżgurar tal-appoġġ tad-dħul għall-ħaddiema affettwati, l-infiq pubbliku fuq is-saħħa, il-miżuri ta’ likwidità għas-settur korporattiv (b’mod partikolari għall-Intrapriżi Żgħar u Medji) u l-protezzjoni tal-fluss ta’ oġġetti essenzjali fis-suq intern. L-elementi fiskali tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż jirriflettu l-attivazzjoni tal-klawżola liberatorja ġenerali fil-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir.

·Ir-rilanċ tal-attività ekonomika u t-tqegħid mill-ġdid tat-tkabbir fuq il-binarji, it-trawwim ta’ tranżizzjoni ekoloġika u t-trasformazzjoni diġitali (għal żmien qasir sa medju). Se jkun importanti li wieħed jiffoka fuq kif “terġa’ tagħti l-ħajja” lill-ekonomija ladarba jitrażżan l-impatt akut immedjat tal-pandemija. Se jkunu meħtieġa politiki attivi tas-suq tax-xogħol aktar b’saħħithom u aktar b’saħħithom, politiki attivi tas-suq tax-xogħol u l-iżvilupp tal-ħiliet. Ir-rapporti tal-pajjiżi jistgħu jagħtu kontribut dwar l-oqsma għat-tkabbir futur ladarba jintemmu ċ-ċirkostanzi eċċezzjonali (pereż. il-konfinament).

Il-qafas ippreżentat fl-Istrateġija Annwali tat-Tkabbir Sostenibbli 3 madwar il-kunċett ta’ ‘Sostenibbiltà Kompetittiva’ għandu jiggwida l-irkupru bil-fokus tiegħu fuq l-istabbiltà ekonomika, il-ġustizzja soċjali, is-sostenibbiltà ambjentali u l-produttività u l-kompetittività. Ir-rakkomandazzjonijiet li nħarġu llum lill-Istati Membri jkopru dawn l-erba’ dimensjonijiet.

Il-pandemija tenfasizza l-interkonnettività tal-isferi ekonomiċi, soċjali u ambjentali u l-ħtieġa għal strateġija olistika għall-irkupru. Għal din ir-raġuni, l-integrazzjoni tal-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti (SDG) fis-Semestru Ewropew tal-koordinazzjoni tal-politika ekonomika hija saħansitra aktar importanti milli kienet qabel. Ir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għal kull pajjiż japplikaw kemm għar-riformi strutturali kif ukoll għall-investimenti. Ir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż tal-2019 għadhom rilevanti u għandhom jitqiesu għall-fondi tal-politika ta’ koeżjoni tal-UE, b’mod partikolari għall-politika ta’ koeżjoni. Is-Semestru Ewropew se jgħin biex ipoġġi fuq quddiem nett fl-aġenda politika l-isfidi u r-rakkomandazzjonijiet ta’ politika rilevanti għal ekonomija sostenibbli, li jistgħu jikkontribwixxu għal ekonomija sostenibbli, f’konformità mal-Patt Ekoloġiku Ewropew u l-Istrateġija Annwali dwar it-Tkabbir Sostenibbli.

Il-monitoraġġ tal-kapaċità effettiva tal-Istati Membri biex jipprovdu rispons effettiv għall-kriżi huwa element essenzjali tas-Semestru ta’ din is-sena iffukat mill-ġdid.

Il-kriżi tal-COVID-19 affettwat il-funzjonament tas-Suq Uniku għall-prodotti, u dan wassal għall-għeluq tal-fruntieri u affettwa l-esportazzjonijiet. Ir-restrizzjonijiet nazzjonali fuq l-esportazzjonijiet ta’ prodotti ewlenin biex tiġi miġġielda l-pandemija, bħal tagħmir ta’ protezzjoni personali, il-maskri, il-ventilaturi u l-mediċini jimminaw il-ġlieda komuni kontra l-pandemija. Minkejja li ħafna Stati Membri eventwalment neħħew ir-restrizzjonijiet tagħhom b'talba tal-Kummissjoni, għad fadal restrizzjonijiet mhux ġustifikati u mhux meħtieġa f’xi pajjiżi li jistgħu jaggravaw it-tfixkil tal-katina tal-provvista, iż-żidiet fil-prezz u n-nuqqas ta’ oġġetti. Biex jiġu koperti l-ħtiġijiet, ittieħdu inizjattivi biex tiżdied kemm il-produzzjoni lokali kif ukoll l-importazzjonijiet minn pajjiżi terzi. Minħabba l-urġenza tas-sitwazzjoni, is-Suq Uniku jeħtieġ li jkun protett minn prodotti mhux konformi. Ir-rwol tal-Awtoritajiet tas-Sorveljanza tas-Suq u tal-Awtoritajiet Doganali jibqa’ kruċjali.

Is-suq Uniku ser jibbenefika minn katini tal-provvista li jaħdmu tajjeb, kemm fl-UE kif ukoll fid-dinja. Filwaqt li tiġi riflessa n-natura dinjija tal-ktajjen tal-provvista, mhux l-inqas għall-oġġetti kritiċi (inklużi l-provvisti mediċi) u l-impenn tal-UE għat-tranżizzjoni ekoloġika u diġitali, jenħtieġ li tingħata attenzjoni partikolari għar-reżiljenza u s-sostenibbiltà tagħhom filwaqt li jiġu diversifikati l-ktajjen tal-provvista tagħna u tiżdied il-kapaċità tal-UE li tipproduċi oġġetti kritiċi.

Il-Funzjonament tas-Suq Uniku fis-servizzi huwa mfixkel minn kompetizzjoni dgħajfa u restrizzjonijiet regolatorji sproporzjonati, b’mod partikolari fil-bejgħ bl-imnut u l-kostruzzjoni. Is-settur tas-servizzi huwa s-settur l-aktar milqut mill-kriżi minħabba l-kollass fid-domanda u l-miżuri ta’ trażżin li jipprevjenu lil ħafna negozji milli jiffunzjonaw. Huwa wkoll is-settur bl-akbar potenzjal ta’ rkupru. It-tnaqqis tal-ostakli regolatorji u amministrattivi se jkun kruċjali. Il-flessibilità addizzjonali fir-regolamentazzjoni nazzjonali tal-aktar setturi affettwati, bħalma huma l-bejgħ bl-imnut, it-turiżmu, il-kultura u l-"Horeca" (l-ospitalità) se tgħinhom jirkupraw.

Il-pandemija COVID-19 wasslet lil ħafna Stati Membri biex jimplimentaw miżuri b’implikazzjonijiet estensivi għall-moviment tan-nies kemm f'pajjiżhom kif ukoll lil hinn mill-fruntieri. L-Istati Membri kważi kollha introduċew kontrolli temporanji fil-fruntieri interni. Barra minn hekk, ġew applikati restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar mhux essenzjali fil-fruntieri esterni tal-Unjoni. L-għeluq tal-fruntieri interni tal-UE għandu effett negattiv partikolarment fuq dawk il-ħaddiema li għandhom bżonn jaqsmu fi Stat Membru ieħor biex jaslu sal-post tax-xogħol tagħhom. Dan jikkonċerna l-ħaddiema tal-fruntiera, iżda wkoll il-ħaddiema stazzjonati jew staġjonali. Sabiex jiġu indirizzati l-problemi serji kkawżati mill-introduzzjoni tal-kontrolli fil-fruntieri interni u r-restrizzjonijiet fuq l-ivvjaġġar, u biex jiġu limitati l-impatti fuq il-funzjonament tas-suq intern, il-Kummissjoni pprovdiet koordinazzjoni u gwida fil-livell tal-UE 4 .

2.1Stabbiltà

Is-sorveljanza skont il-Proċedura ta’ Żbilanċ Makroekonomiku hija tal-akbar importanza 5 . Ir-rakkomandazzjonijiet ta’ din is-sena jqisu l-ħtieġa li tiġi indirizzata l-pandemija u li jiġi ffaċilitat l-irkupru ekonomiku bħala pass importanti biex jiġu evitati żbilanċi ġodda fil-futur. Ir-rakkomandazzjonijiet għandhom l-għan li jindirizzaw il-vulnerabbiltajiet kif ukoll l-isfidi strutturali. Monitoraġġ speċifiku skont il-proċedura ta’ żbilanċ makroekonomiku se jkompli jsegwi l-iżviluppi tal-politika f’oqsma rilevanti. L-iżviluppi makroekonomiċi madwar l-UE se jiġu vvalutati mill-ġdid fir-Rapport li jmiss dwar il-Mekkaniżmu ta’ Twissija.

Jekk wieħed jitlaq mix-xejra ta’ tnaqqis mill-2015, id-dejn tal-gvern huwa mistenni li jiżdied drastikament fl-2020. Bl-użu tal-flessibbiltà fiskali sħiħa permessa fil-qafas tal-UE, l-Istati Membri adottaw firxa wiesgħa ta’ miżuri biex iżidu l-kapaċità tas-sistemi tas-saħħa u jipprovdu għajnuna lil dawk iċ-ċittadini u setturi li huma partikolarment affettwati. Dawn il-miżuri, flimkien mat-tnaqqis fl-attività ekonomika u inflazzjoni baxxa, se jikkontribwixxu għad-defiċits u d-dejn tal-amministrazzjoni pubblika sostanzjalment ogħla fl-2020. Barra minn hekk, l-Istati Membri qed jipprovdu miżuri ta’ appoġġ ta’ likwidità u garanziji ta’ self sinifikanti, li jinvolvu obbligazzjonijiet kontinġenti għall-gvernijiet.

L-elementi fiskali tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż jirriflettu l-attivazzjoni tal-klawżola liberatorja ġenerali, li tirrakkomanda li jittieħdu l-miżuri kollha meħtieġa biex tkun indirizzata b’mod effettiv il-pandemija, tiġi sostnuta l-ekonomija u jiġi appoġġat l-irkupru sussegwenti. Meta l-kundizzjonijiet ekonomiċi jippermettu, il-politiki fiskali jenħtieġ li jimmiraw li jiksbu pożizzjonijiet fiskali prudenti fi żmien medju u jiżguraw is-sostenibbiltà tad-dejn, filwaqt li jtejbu l-investiment.

L-attivazzjoni bla preċedent tal-klawżola liberatorja ġenerali tiffaċilita l-koordinazzjoni tal-politiki baġitarji matul dan it-tnaqqis serju fir-ritmu ekonomiku. Tnaqqis fir-ritmu ekonomiku qawwi mistenni li rriżulta mit-tifqigħa tal-COVID-19 wassal lill-Kummissjoni biex tikkonkludi li l-kundizzjonijiet attwali jiġġustifikaw l-attivazzjoni tal-klawżola liberatorja ġenerali. Il-Ministri tal-Finanzi tal-Istati Membri qablu ma’ dik il-valutazzjoni. Il-klawżola liberatorja ġenerali ma tissospendix il-proċeduri tal-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir. Se tippermetti lill-Kummissjoni u lill-Kunsill biex jieħdu l-miżuri ta’ koordinazzjoni tal-politika fil-qafas tal-Patt, filwaqt li jitilqu mir-rekwiżiti baġitarji li normalment japplikaw. B’mod speċifiku, dan jippermetti li Stat Membru jitbiegħed temporanjament mill-perkors ta’ aġġustament lejn l-objettiv baġitarju fi żmien medju, sakemm dan ma jipperikolax is-sostenibbiltà fiskali fi żmien medju.

Il-gwida fiskali fil-pakkett tar-rebbiegħa għandha l-għan li tikkoordina l-politiki fiskali fil-fażi immedjata tal-kriżi kif ukoll matul il-fażi ta’ rkupru ekonomiku. Sabiex jiġi ffaċilitat l-irkupru, bħalissa hemm bżonn ta’ pożizzjoni fiskali ta’ appoġġ fl-Istati Membri kollha. B’mod parallel, is-sostenibbiltà fiskali fiż-żmien medju jenħtieġ li tibqa’ tiġi mħarsa. B’mod partikolari, jenħtieġ li jiġi żgurat li, meta l-kundizzjonijiet ekonomiċi jippermettu, l-Istati Membri jsegwu politiki fiskali biex jiksbu pożizzjonijiet fiskali prudenti fi żmien medju u jiżguraw is-sostenibbiltà tad-dejn.

Jenħtieġ li l-Istati Membri jagħtu wkoll attenzjoni lill-kwalità tal-finanzi pubbliċi f’mument ta’ pakketti fiskali mingħajr preċedent, bil-prijoritizzazzjoni ġusta fir-rigward tal-investiment u n-nefqa produttiva. Barra minn hekk, bil-pakketti fiskali mingħajr preċedent adottati fl-Istati Membri u r-rwol akbar sussegwenti tas-settur pubbliku fl-ekonomija, huwa importanti ħafna li l-amministrazzjonijiet pubbliċi jkunu effettivi u effiċjenti. Biex jimxu ’l quddiem, dawk l-Istati Membri li jiżguraw trattament finanzjarju sod tal-finanzi pubbliċi se jirpiljaw aktar malajr mill-kriżi. In-nefqa pubblika u l-investiment huma importanti biex jappoġġaw it-tranżizzjoni ekoloġika u diġitali, inkluż permezz ta’ bbaġitjar ekoloġiku u akkwist pubbliku ekoloġiku.

Bit-tifqigħa tal-epidemija COVID-19, is-swieq finanzjarji dinjija esperjenzaw korrezzjonijiet severi fil-prezzijiet u żieda fil-volatilità. Is-swieq ta’ ekwità, ta’ dħul fiss kif ukoll dawk tal-komoditajiet ġew affettwati b’mod negattiv minħabba l-kundizzjonijiet ekonomiċi li qed jiddeterjoraw u l-inċertezza ogħla. Minkejja dan, sa issa ġie ppreservat sew il-funzjonament tas-swieq kif ukoll l-istituzzjonijiet finanzjarji. Il-politika pubblika u l-azzjonijiet tal-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) u ta’ awtoritajiet monetarji oħrajn madwar id-dinja kienu importanti biex jittaffa dan l-impatt. Il-BĊE għamel EUR 1 triljun (8,5 % tal-PDG taż-Żona tal-Euro) ta’ likwidità disponibbli permezz ta’ diversi strumenti, inkluż il-Programm ta’ Xiri ta’ Emerġenza Pandemika għal bonds tal-gvern u korporattivi.

Ir-riskji tal-ħasil tal-flus jibqgħu prevalenti. Il-ħasil tal-flus għandu konsegwenzi negattivi fir-rigward tal-finanzi pubbliċi u l-istabbiltà finanzjarja u joħloq riskji partikolari. Minbarra l-Istati Membri (il-Bulgarija, id-Danimarka, l-Estonja, il-Latvja, Malta u l-Isvezja) li rċevew rakkomandazzjoni biex iżidu r-regolamentazzjoni u s-superviżjoni kontra l-ħasil tal-flus matul is-sena li għaddiet, din is-sena żdiedu ħamsa oħra (l-Irlanda, il-Lussemburgu, in-Netherlands, is-Slovakkja, il-Finlandja).

Il-banek għandhom rwol importanti biex iżommu l-likwidità għaddejja lejn l-ekonomija reali. Fil-kuntest ta’ ekonomija li qed tiddeterjora, il-Kummissjoni Ewropea, il-BĊE, l-Awtorità Bankarja Ewropea u l-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku ħadu miżuri eċċezzjonali biex il-banek jiffinanzjaw l-unitajiet domestiċi u d-ditti biex jikkonfrontaw it-telf fid-dħul. Il-banek se jitħallew joperaw taħt il-Gwida 2 tal-Pilastru għall-adegwatezza tal-kapital u l-Istati Membri rrilaxxaw il-bafers kapitali ta’ riskju kontroċikliku u sistemiku, fejn kienu fis-seħħ, biex ikunu f’pożizzjoni aħjar biex jassorbu t-telf u jappoġġaw l-irkupru bi kreditu. Huwa importanti li jingħata appoġġ finanzjarju lil dawk li jissellfu li kienu essenzjalment vijabbli qabel ma faqqgħet il-kriżi. Ir-riċessjoni attwali se tittestja r-reżiljenza tas-settur bankarju, billi s-suċċessi li nkisbu fit-tindif tal-karti tal-bilanċ tal-banek jistgħu jittreġġgħu lura u sfidi oħra, bħall-profittabbiltà baxxa, jistgħu jsiru aktar viżibbli wkoll.

2.2Ġustizzja

Il-kriżi tal-COVID-19 qed ikollha impatt kbir fuq is-suq tax-xogħol u l-kundizzjonijiet soċjali. Id-daqqa waslet fil-mument li s-swieq tax-xogħol kienu qed jitjiebu. Ir-rata tal-impjiegi laħqet l-ogħla livell ta’ aktar minn 74 % fi tmiem l-2019 u s-sehem ta’ persuni f’riskju ta’ faqar u esklużjoni soċjali laħaq l-aktar livell baxx tiegħu fid-deċennju, għalkemm komplew jippersistu d-diverġenzi bejn il-pajjiżi.

Il-kriżi attwali hija mistennija li żżid b’mod sinifikanti l-qgħad u l-inugwaljanzi fid-dħul. Il-qgħad mistenni jiżdied b’mod mhux uniformi fis-setturi kollha. Is-sitwazzjoni demografika fl-Istati Membri u fis-swieq tax-xogħol tagħhom għandha tiġi kkunsidrata wkoll b’mod partikolari fir-rigward tat-tixjiħ. Il-limitazzjonijiet persistenti għall-mobilità huma mistennija li jkollhom impatt fuq il-kundizzjonijiet tax-xogħol, it-tagħlim u t-taħriġ u l-aċċess għas-servizzi. Il-gruppi vulnerabbli ma jridux jitħallew lura f’kuntest fejn l-inugwaljanzi huma evidenti ħafna u saħansitra aggravati. L-irkupru jrid ikun ukoll sensittiv għall-kwistjonijiet relatati mas-sessi u jittaffa l-impatt sproporzjonat li għandha l-kriżi fuq in-nisa, li qed jagħfas fuq id-disparitajiet eżistenti. It-tliet dimensjonijiet tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali — jiġifieri l-opportunitajiet indaqs, il-kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti u l-aċċess għall-protezzjoni soċjali — jibqgħu il-boxxla tal-azzjoni politika fil-livell tal-UE u tal-Istati Membri.

L-Istati Membri qed jagħmlu sforzi straordinarji biex inaqqsu l-impatt soċjali u fuq l-impjiegi. Il-maġġoranza tal-Istati Membri attivaw u estendew il-kamp ta’ applikazzjoni tal-iskemi ta’ xogħol għal żmien qasir eżistenti, filwaqt li oħrajn introduċew skemi simili. Il-biċċa l-kbira tal-Istati Membri ħolqu wkoll jew espandew skemi ta’ garanzija biex jipprovdu likwidità lill-SMEs, filwaqt li jipproteġu l-impjiegi u l-kontinwità tan-negozju. Il-kumpaniji u l-ħaddiema ta’ appoġġ, b’dan il-mod u b’oħrajn simili se jkollhom rwol ewlieni fil-preservazzjoni tal-impjiegi. Il-finanzjament tagħhom qed jiġi appoġġat bl-użu tal-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej, u permezz tal-istrument il-ġdid għall-Appoġġ temporanju biex jitnaqqsu r-Riskji tal-Qgħad f’Emerġenza (Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency, SURE) ta’ EUR 100 biljun proposti mill-Kummissjoni fil-bidu ta’ April. L-istrument il-ġdid tal-UE se jipprovdi assistenza finanzjarja lill-Istati Membri biex jgħinu jkopru l-ispejjeż relatati ma’ skemi nazzjonali ta’ xogħol b’ħinijiet iqsar u miżuri simili oħra mmirati għal dawk li jaħdmu għal rashom. L-arranġamenti tax-xogħol flessibbli u t-telexogħol għandhom ukoll parti importanti fil-preservazzjoni ta’ l-impjiegi u l-produzzjoni. Dawn huma wkoll kruċjali biex jiġi appoġġat bilanċ aħjar bejn ix-xogħol u l-ħajja privata.

Filwaqt li mhux se jkun possibbli li jiġu salvati l-impjiegi kollha, l-irkupru se jġib ukoll opportunitajiet ġodda. L-Istati Membri jenħtieġ li jappoġġaw dawn il-bidliet strutturali. Minn naħa, iż-żieda fil-qgħad qed tagħmel pressjoni fuq is-sistemi tal-benefiċċji tal-qgħad. Il-kopertura u d-durata ġew estiżi f’ħafna pajjiżi. Huwa tal-akbar importanza li jiġu pprovduti benefiċċji tal-qgħad u sostituzzjoni tal-introjtu adegwati għall-ħaddiema kollha, irrispettivament mill-istatus professjonali tagħhom, filwaqt li tingħata wkoll l-attenzjoni dovuta lil dawk li jaħdmu għal rashom. Min-naħa l-oħra, se jkunu meħtieġa politiki attivi tas-suq tax-xogħol effettivi biex jappoġġaw lin-nies biex isibu impjiegi xierqa matul l-irkupru, b’attenzjoni partikolari għaż-żgħażagħ, il-persuni qiegħda fit-tul u l-gruppi vulnerabbli. Jenħtieġ li l-bidla strutturali tiġi mħeġġa wkoll permezz ta’ azzjonijiet li jippromwovu forom innovattivi ta’ xogħol u intraprenditorija, inkluż l-ekonomija soċjali. Fl-aħħar nett, l-involviment sinifikanti tas-sħab soċjali se jkun kruċjali għas-suċċess ta’ kull strateġija ta’ ħruġ u rkupru.

Minkejja li ddaħħlu fis-seħħ miżuri ta’ stabilizzazzjoni ekonomika mingħajr preċedent, ħafna nies x’aktarx isibu ruħhom f’sitwazzjoni ta’ introjtu prekarju. It-telf ta’ introjtu mtawwal jista’ jkun mistenni li jżid ir-riskji ta’ faqar, b’mod partikolari għal unitajiet domestiċi vulnerabbli biex b’hekk iżid l-inegwalitajiet fl-aċċess għall-kura tas-saħħa, servizzi soċjali essenzjali u appoġġ u tagħlim mill-bogħod. Xi gruppi, b’mod partikolari l-familji bit-tfal, dawk qiegħeda fit-tul, il-persuni b’diżabilità, il-migranti u l-persuni bi sfond ta’ migranti u r-ROM huma relattivament aktar esposti. L-inugwaljanzi eżistenti fl-introjtu x’aktarx li se jkunu aggravati. F’dawn iċ-ċirkostanzi, huwa vitali li s-sistemi ta’ protezzjoni soċjali jiġu adattati malajr billi jittejbu l-kopertura u l-adegwatezza tagħhom fejn meħtieġ. Dan jista’ jinkludi estensjoni tal-perjodu tal-benefiċċju u rekwiżiti ta’ eliġibbiltà anqas stretti fejn possibbli. L-Istati Membri se jkollhom bżonn ukoll iżidu l-effiċjenza tal-infiq soċjali billi jiżguraw li jilħaq lil dawk l-aktar fil-bżonn permezz ta’ ttestjar adegwat tal-mezzi. L-aċċess għas-servizzi soċjali u għas-servizzi essenzjali (fosthom l-ilma, is-sanitazzjoni, l-enerġija u l-komunikazzjoni diġitali) jenħtieġ li jkun żgurat għal kulħadd.

Il-kooperazzjoni bejn is-servizzi soċjali, il-kura tas-saħħa u l-kura fit-tul jaf ikollha bżonn tissaħħaħ. Biex jiġu protetti l-familji li huma mgħobbija żżejjed mill-ispejjeż tal-akkomodazzjoni, miżuri għal żmien qasir jistgħu jinkludu s-sospensjoni temporanja ta’ żgumbramenti u l-preklużjoni jew il-posponiment ta’ pagamenti ta’ ipoteki u kera għal familji bi dħul baxx matul il-kriżi, filwaqt li jiġu ppreservati l-istabbiltà finanzjarja u l-inċentivi ta’ ħlas lura fi żmien medju. Jeħtieġ li jiġu applikati d-dispożizzjonijiet nazzjonali li jittrasponu r-regoli tal-UE dwar is-sikurezza u s-saħħa fil-post tax-xogħol, f’konformità mal-Gwida prattika dwar ir-ritorn sikur tal-ħaddiema fil-post tax-xogħol 7 magħmula disponibbli mill-UE.

Is-sistemi tal-edukazzjoni u tat-taħriġ huma wkoll affettwati mill-kriżi. Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, il-klassijiet (kif ukoll it-tagħlim imsejjes fuq ix-xogħol u l-apprendistati) ġew sospiżi u l-attivitajiet ta’ tagħlim imxew parzjalment online. Din is-sitwazzjoni taffettwa l-eżiti edukattivi ta’ dawk li qed jitgħallmu u tista’ taggrava d-disparitajiet soċjoekonomiċi u l-isfidi strutturali eżistenti, jekk ma tkunx kontrobilanċjata permezz ta’ riformi xierqa u investiment. Wisq żgħażagħ għadhom jitilqu l-edukazzjoni mingħajr ħiliet bażiċi adegwati. Il-kriżi tal-COVID-19 uriet kemm huwa importanti li l-istudenti kollha jkollhom aċċess ugwali għat-tagħlim mill-bogħod, permezz ta’ konnessjonijiet broadband u apparat tal-IT, u li jkollhom il-ħiliet diġitali meħtieġa. L-investiment fl-infrastruttura ta’ “impatt soċjali għoli” jenħtieġ li jinkludi l-aspetti rilevanti kollha tal-iskejjel/is-servizzi tal-edukazzjoni mit-titjib tal-binjiet tal-iskejjel (biex tiġi garantita l-effiċjenza enerġetika, l-iġjene u t-tbegħid soċjali fost l-istudenti) għat-tagħmir tal-IT. L-appoġġ tal-ħiliet adegwati, b’mod partikolari l-ħiliet diġitali, se jtejjeb il-produttività u r-reżiljenza tal-manodopera waqt li tiffaċilita t-tranżizzjoni lejn ekonomija aktar ekoloġika u aktar intelliġenti.

Djalogu soċjali li jiffunzjona tajjeb huwa kruċjali biex jiġi żgurat li l-miżuri li jittieħdu jkunu ta’ suċċess, inklużivi u sostenibbli. Filwaqt li ma hemm l-ebda mudell uniku li jservi ta’ referenza, f’xi Stati Membri hemm lok ċar għal djalogu soċjali li jiffunzjona aħjar u għal involviment akbar tas-sħab soċjali fit-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politika.

Sistemi fiskali ġusti u favorevoli għat-tkabbir jistgħu jgħinu biex jiġi appoġġat l-irkupru ekonomiku billi jikkontribwixxu għal tkabbir inklużiv u sostenibbli. Sistemi fiskali favorevoli għat-tkabbir jistgħu jgħinu u jappoġġaw l-investiment privat u jtejbu l-ambjent tan-negozju, jinkoraġġixxu l-impjiegi, inaqqsu l-inugwaljanzi u jikkontribwixxu għal ekonomija ambjentalment reżiljenti. Barra minn hekk, is-simplifikazzjoni tas-sistema tat-taxxa tista’ tgħin biex tillimita d-distorsjonijiet ekonomiċi u tnaqqas il-piż amministrattiv għall-kumpaniji. Billi sistema fiskali effiċjenti u ġusta hija partikolarment importanti biex ikun appoġġat irkupru ekonomiku effettiv fiż-żmien medju, huwa rakkomandat li xi Stati Membri jirriformaw is-sistema fiskali tagħhom, anki billi .jbiddlu minn tassazzjoni tax-xogħol għal waħda ambjentali.

Il-ġlieda kontra l-Ippjanar Aggressiv tat-Taxxa (Aggressive Tax Planning, ATP) tibqa’ prijorità ċara, b’mod partikolari biex l-Istati Membri jkunu jistgħu jiddependu fuq is-sehem ġust tagħhom ta’ dħul mit-taxxa biex jimplimentaw l-appoġġ fiskali . It-traspożizzjoni tal-leġiżlazzjoni tal-UE u ta’ inizjattivi miftehma internazzjonalment se jgħinu biex jitrażżnu l-prattiki ta’ ppjanar aggressiv tat-taxxa. Xi elementi fis-sistema tat-taxxa ta’ xi Stati Membri (jiġifieri Ċipru, l-Ungerija, l-Irlanda, il-Lussemburgu, Malta u n-Netherlands), madankollu, jintużaw minn kumpaniji li jwettqu ppjanar aggressiv tat-taxxa. Fid-dawl ta’ dan, huwa rakkomandat li dawn l-Istati Membri jrażżnu l-ippjanar aggressiv tat-taxxa.

2.3Is-sostenibbiltà ambjentali

L-investiment ta’ rkupru joħloq l-opportunità li l-ekonomija tal-UE tingħata forma ġdida u tiġi stabbilita b’mod sod fuq bażi sostenibbli. Ir-rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiżi ta’ din is-sena jidentifikaw oqsma fejn investimenti sostenibbli jistgħu jiġu antiċipati mill-perspettiva tal-Istati Membri. Huwa rakkomandat li l-awtoritajiet jidentifikaw proġetti lesti biex jinvestu u sorsi ta’ finanzjament biex jippermettu n-newtralità klimatika u l-effiċjenza fir-riżorsi tal-industrija, tal-binjiet u tat-trasport, u biex iniedu t-tħejjija ta’ proġetti ta’ investiment futuri biex imexxu ’l quddiem l-aġenda tas-sostenibbiltà ambjentali. Fil-firxa wiesgħa ta’ politiki u miżuri dwar l-enerġija, il-klima u l-ambjent, uħud jispikkaw bħala kandidati għal implimentazzjoni rapida. Dan jinkludi investiment fi proġetti fuq skala żgħira, bħad-dekarbonizzazzjoni tat-trasport u l-effiċjenza enerġetika, anki permezz ta’ rinnovazzjonijiet tal-binjiet, li jistgħu jikkontribwixxu għall-irkupru u jpoġġu l-ekonomiji fuq perkors sostenibbli fit-tul.

Il-Patt Ekoloġiku Ewropew u l-implimentazzjoni tal-Pjanijiet Nazzjonali għall-Enerġija u l-Klima jankraw l-objettiv fit-tul ta’ newtralità klimatika u r-rekwiżiti ta’ investiment relatati. Il-promozzjoni ta’ investimenti fl-effiċjenza enerġetika u fil-produzzjoni u fin-netwerks tal-enerġija rinnovabbli tista’ tikkontribwixxi għat-trasformazzjoni lejn sistema tal-enerġija aktar kompetittiva, sostenibbli u sigura. Il-politika dwar l-enerġija li tikkombina l-investiment pubbliku u privat tista’ wkoll tikkontribwixxi b’mod sinifikanti għall-irkupru ekonomiku. 

L-investiment fil-mobilità sostenibbli u l-ekonomija ċirkolari jirrappreżenta opportunità biex titjieb il-produttività u tittrawwem it-tranżazzjoni ekoloġika. L-investimenti fl-infrastruttura tat-trasport sostenibbli (pereż. it-trasport pubbliku urban, il-ferroviji, l-infrastrutturi għaċ-ċikkliżmu u ċ-ċentri loġistiċi għat-trasport intermodali) jistgħu jżidu l-kwalità għall-passiġġieri u jsostnu l-kompetittività tas-settur tat-trasport.

Il-ktajjen tal-provvista strateġiċi li huma ta’ importanza kritika għar-reżiljenza, sostenibbiltà u l-awtonomija strateġika tal-Ewropa jeħtieġ li jiġu appoġġati. Dan japplika speċjalment f’setturi li huma diffiċli biex jiġu dekarbonizzati (bħall-produzzjoni tal-azzar, is-sustanzi kimiċi, u l-katina tal-valur tal-mobbiltà) u għas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli. L-għan huwa li jinħolqu swieq pilota/ktajjen ta’ provvista għall-industriji Ewropej ta’ enerġija nadifa. L-Istrateġija ta’ Integrazzjoni tas-Sistema tal-Enerġija se tkun mutur importanti biex jinkisbu riżultati fuq dan l-għan, appoġġati minn inizjattivi multipli 8 .

L-investiment f’infrastrutturi “b’impatt għoli” jista’ jgħin biex jiġu indirizzati l-kompromessi tal-politika kurrenti u l-iżbilanċi fis-soċjetà. Sa fejn ikun possibbli, ir-riżorsi maħsuba għall-irkupru jenħtieġ ikunu diretti lejn beni pubbliċi u infrastruttura għal tkabbir aktar sostenibbli. Dan jista’’ jinkiseb pereżempju permezz ta’ investiment f’infrastruttura sostenibbli tat-trasport b’mod li tkun kompatibbli mal-objettiv tal-UE ta’ newtralità klimatika (pereż. it-trasport pubbliku urban, il-ferroviji u ċ-ċentri loġistiċi għat-trasport intermodali), kif ukoll permezz ta’ investimenti f’infrastruttura ambjentali. L-investiment fl-infrastruttura ta’ “impatt soċjali għoli” jista’ jinkludi rinnovazzjoni fl-akkomodazzjoni soċjali u abitazzjonijiet ta’ unitajiet domestiċi bi dħul baxx, kif ukoll l-aspetti rilevanti kollha rilevanti tal-iskejjel / is-servizzi tal-edukazzjoni mit-titjib tal-binjiet tal-iskejjel (biex tiġi garantita l-effiċjenza enerġetika, l-iġjene u t-tbegħid soċjali fost l-istudenti) għal tagħmir tal-IT li jiżgura tagħlim mill-bogħod, ħiliet adegwati u aċċess għal studenti żvantaġġati. Huwa importanti wkoll li jiġu indirizzati l-isfidi ambjentali u tat-tibdil fil-klima biex tkun imħarsa s-saħħa. B’mod partikolari, investimenti ekoloġiċi huwa kruċjali biex ikun indirizzat it-tniġġis tal-arja

Użu akbar tat-teknoloġija diġitali jista’ joffri soluzzjonijiet aktar ekoloġiċi biex jiġu organizzati l-ekonomiji u s-soċjetajiet tagħna. Jista’ jkun xieraq li jiġu kkunsidrati bidliet fl-istil tal-ħajja taċ-ċittadini u fil-prattiki tax-xogħol fin-negozji, speċjalment fejn inaqqsu l-impronta ambjentali u jottimizzaw il-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata.

2.4Il-produttività u l-kompetittività

Filwaqt li tkabbir aktar b’saħħtu tal-produttività huwa kruċjali biex tiżdied il-kompetittività tal-Ewropa u biex din titpoġġa fit-triq lejn irkupru robust, il-kriżi kurrenti toħloq riskji għat-tkabbir tal-produttività fi żmien medju, dan jista’ jkun aggravat ulterjorment minn frizzjonijiet fil-ktajjen ta’ valur mondjali. L-adattament tad-ditti jista’ jżid il-produttività b’mod pożittiv. Id-diġitalizzazzjoni, il-kummerċ elettroniku, il-gvern elettroniku u s-saħħa elettronika, l-iżvilupp ta’ mudelli ta’ negozju ġodda, l-arranġamenti bejn ix-xogħol u d-dar u t-telexogħol fi skala akbar jistgħu wkoll iżidu l-produttività.

Politiki xierqa huma kruċjali biex noħorġu mir-reċessjoni ekonomika fi żmien qasir u biex ikun żgurat li l-kapital uman ma jiġix affettwat fi żmien medju. Il-mekkaniżmi li jtejbu l-produttività jinkludu: (i) Il-promozzjoni tal-innovazzjoni u t-tixrid teknoloġiku, pereż. permezz tal-investiment fir-RuI; (ii) L-infurzar effettiv tar-regoli tal-kompetizzjoni biex ikunu indirizzati kwistjonijiet ta’ saħħa fis-suq; (iii) Investiment fil-kompetenzi tal-persuni permezz ta’ sistemi ta’ edukazzjoni u ta’ taħriġ aħjar; (iv) L-iżgurar ta’ swieq tax-xogħol li jiffunzjonaw tajjeb li jevitaw is-segmentazzjoni tal-ħiliet u l-opportunitajiet u li jippermettu l-progressjoni fl-impjiegi; (v) L-iffaċilitar tal-allokazzjoni xierqa tar-riżorsi permezz ta’ ambjent ta’ negozju ta’ appoġġ; (vi) It-titjib tal-funzjonament tal-istituzzjonijiet u tal-governanza, inkluż sistemi ġudizzjarji effiċjenti u indipendenti. L-appoġġ għad-diġitalizzazzjoni u l-investiment tal-ICT jista’ jkollu effett pożittiv doppju jekk it-“tbegħid soċjali” attwali jkompli. Il-produttività tat-telexogħol se jkollha rwol ewlieni. Madankollu, il-benefiċċji jistgħu ma jkunux disponibbli għal dawk bla sengħa jew mhux imħarrġa.

It-teknoloġija diġitali hija essenzjali u se tikkontribwixxi għal irkupru aktar robust tas-soċjetajiet tagħna kif ukoll tal-ekonomiji tagħna. Il-miżuri reċenti ta’ tbegħid fiżiku mexxew fuq quddiem l-importanza ta’ infrastruttura diġitali moderna li tiggarantixxi aċċess wiesa’ għall-internet u d-disponibbiltà ta’ servizzi diġitali, li hija indispensabbli għall-attivitajiet ta’ kuljum. L-investiment fid-diġitalizzazzjoni tan-negozju u fis-settur pubbliku, l-iżvilupp ta’ data fis-servizzi diġitali fis-setturi pubbliċi u privati jista’ jippermetti t-telexogħol, it-tagħlim virtwali u l-edukazzjoni skolastika mid-dar. Minbarra li żżid ir-reżiljenza u l-produttività, din it-tranżizzjoni tista’ tikkontribwixxi wkoll għat-trasformazzjoni ekoloġika tal-ekonomiji tagħna u tgħin biex il-gruppi vulnerabbli jidħlu fl-ekonomija prinċipali. L-investiment fit-tul fir-RuŻ f’teknoloġiji diġitali avvanzati u fil-ħiliet diġitali avvanzati huwa indispensabbli biex tiġi garantita s-sovranità teknoloġika tal-Ewropa filwaqt li jiġu ppreservati l-valuri komuni tagħha.

L-investiment irid jikkunsidra l-ktajjen tal-provvista. Ħafna impjanti industrijali waqqfu l-produzzjoni tagħhom. Oħrajn ġew ikkonvertiti. Wara l-interruzzjonijiet fil-katina tal-provvista u fid-domanda, x’aktarx li s-sistema tokkorri f’forom ġodda (pereż. il-proċessi jkunu aġġustati għal inputs ta’ oriġini ġeografika differenti). Din hija opportunità ta’ “darba” biex tiġi żgurata l-awtonomija strateġika miftuħa Ewropea, b’mod partikolari permezz tad-diversifikazzjoni u t-tisħiħ tal-katini ta’ provvista fis-Suq Uniku u billi niżguraw li qatt ma nerġgħu niffaċċjaw ir-riskju ta’ provvista insuffiċjenti ta’ oġġetti essenzjali fl-oqsma alimentari u tal-kura tas-saħħa. Programmi potenzjali ta’ finanzjament ta’ ekwità provdut mill-UE u mill-awtoritajiet nazzjonali għall-SMEs, b’mod partikolari dawk involuti b’mod attiv fi proġetti innovattivi u b’potenzjal ta’ tkabbir, jistgħu jipprevjenu fallimenti bla bżonn ta’ negozji vijabbli u jservu ta’ għodod ta’ politika biex tingħeleb il-frammentazzjoni industrijali. L-innovazzjoni hija kruċjali għal Ewropa produttiva.

L-indirizzar tal-irkupru jeħtieġ li jikkunsidra r-rabtiet kbar bejn l-ekosistemi industrijali u d-ditti li mifruxa madwar diversi Stati Membri. L-investiment jirrappreżenta wkoll għodda b’saħħitha għall-politika industrijali tal-UE. Ir-restawr tal-ktajjen ta’ provvista tal-UE se jirrikjedi sforz biex tinkiseb l-effiċjenza. L-inċertezzi, id-domanda aktar baxxa u t-tfixkil fil-ktajjen tal-valur żiedu l-kostijiet tal-kumpaniji. Ir-restawr tal-produttività u tal-kompetittività tal-kost saret sfida għall-kumpaniji fi żmien medju. L-innovazzjonijiet li jnaqqsu l-kostijiet se jsiru aktar attraenti iżda l-effiċjenza se tkun ta’ sfida fl-ekonomija kollha. Il-kost tal-opportunità soċjali minħabba nefqa pubblika ineffiċjenti se jkun ta’ piż li jrid jinqasam bejn in-negozji u ċ-ċittadini. Governanza mtejba u użu professjonali u effiċjenti tal-għodod tal-akkwist pubbliku se jkunu aktar meħtieġa minn qatt qabel.

3.SFORZ KONĠUNT BEJN L-ISTITUZZJONIJIET TAL-UE U L-ISTATI MEMBRI

Is-sitwazzjoni bla preċedent teħtieġ approċċ speċifiku tas-Semestru Ewropew ta’ din is-sena. Matul l-aħħar 10 snin, is-Semestru Ewropew sar l-għodda ewlenija għall-koordinazzjoni tal-politiki nazzjonali ekonomiċi u dwar l-impjiegi. Bħalissa huwa parti integrali mill-isforz tal-UE biex trażżan it-tixrid tal-virus, tappoġġa s-sistemi tas-saħħa nazzjonali, tipproteġi u ssalva l-ħajjiet, u tiġġieled l-impatt soċjali u ekonomiku tal-pandemija. Għalhekk, ir-rakkomandazzjonijiet proposti jissotolinjaw il-politiki ekonomiċi u tal-impjiegi adattati għall-prijoritajiet soċjoekonomiċi ġodda tal-kriżi tal-COVID-19 f’oqsma ta’ interess komuni.

Dan l-approċċ kien possibbli biss b’kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri. Il-kuntatt mill-qrib u d-djalogu intensiv kienu kruċjali biex jinftiehmu u jiġu identifikati l-politiki u l-aħjar prattiki adottati biex jittaffa u jiġi indirizzat l-impatt soċjoekonomiku tal-virus. Bħala riżultat, il-Kummissjoni aġġornat l-analiżi tagħha tas-sitwazzjoni soċjali u ekonomika tal-Istati Membri ppreżentata fir-rapporti tal-pajjiżi tal-2020 biex tirrifletti ċ-ċirkostanzi ekonomiċi u soċjali kurrenti f’kull Stat Membru. Il-Kummissjoni organizzat laqgħat bilaterali mal-Istati Membri permezz ta’ vidjokonferenza matul ix-xahar ta’ April u kompliet djalogu kontinwu mal-Istati Membri b’mod multilaterali u bilaterali, anki permezz tal-Kumitati rilevanti u mal-Uffiċjali tas-Semestru Ewropew fil-bliet kapitali.

4.IS-SEMESTRU EWROPEW U L-BAĠIT TAL-UE

Il-baġit tal-UE huwa wieħed mill-muturi tal-aġenda ekonomika tal-UE. Meta qegħdin niffaċċaw skoss ekonomiku mingħajr preċedent, il-baġit tal-UE huwa għodda essenzjali biex jiġu indirizzati l-isfidi fi żmien qasir u twil. Il-qafas finanzjarju pluriennali huwa allinjat mill-qrib mas-Semestru Ewropew. L-istrumenti tiegħu joffru appoġġ finanzjarju akbar għal investimenti u riformi ewlenin b’impatt li jdum fuq ir-reżiljenza tal-ekonomija tal-UE. Il-baġit tal-UE jwitti t-triq għaż-żewġ tranżizzjonijiet, dik ekoloġika u dik diġitali, filwaqt li jipproteġi l-ekonomija soċjali tas-suq u s-sistemi ta’ protezzjoni soċjali biex jiġi żgurat irkupru sostenibbli u li jkun hemm spinta għall-konverġenza.

Filwaqt li mhux il-ħtiġijiet ta’ investiment kollha jistgħu jiġu indirizzati mill-fondi tal-UE, il-baġit tal-UE joffri bosta opportunitajiet permezz tal-programmi finanzjarji tal-UE. Ir-Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiż fis-Semestru Ewropew jipprovdu gwida għar-riformi u l-investimenti f’diversi strumenti bħall-programmi operazzjonali tal-fondi tal-politika ta’ koeżjoni. Dawn ir-riżorsi jistgħu jappoġġaw ir-riformi u l-investimenti li jkunu identifikati fil-kuntest tas-Semestru Ewropew u huma kruċjali għall-Istati Membri biex jappoġġaw l-emerġenza ekonomika kurrenti u l-irkupru. L-iffukar tar-riformi u l-investimenti f’dawn l-oqsma kritiċi ta’ politika se jwassal għal irkupru aktar rapidu. Ir-rabta msaħħa ulterjuri bejn is-Semestru Ewropew u l-fondi tal-politika ta’ koeżjoni tal-UE se twassal għal programmar aħjar u aktar effettiv u għalhekk għal investimenti aħjar u aktar iffukati li jirriżultaw ukoll f’irkupru aktar rapidu. Din ir-rabta operazzjonali tissimplifika l-proċessi eżistenti u tiżgura koerenza akbar bejn il-koordinazzjoni tal-politiki ekonomiċi u l-użu tal-fondi tal-UE. Il-bażi analitika tas-Semestru Ewropew tista’ tiggwida b’mod effettiv lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni fid-djalogu li jwassal għall-ipprogrammar tal-fondi.

Allinjament mill-qrib bejn il-baġit tal-UE u s-Semestru Ewropew huwa essenzjali biex jiġu żgurati l-istabbiltà, il-produttività u l-ġustizzja fl-irkupru ekonomiku madwar l-UE bit-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali fil-qalba tiegħu.

Il-passi li jmiss

Il-Kummissjoni tappella lill-Kunsill Ewropew biex jendorsja u lill-Kunsill biex jadotta r-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi għall-2020-2021. Il-Membri tal-Kummissjoni li huma responsabbli mill-politika ekonomika se jiddiskutu dawn ir-rakkomandazzjonijiet ta’ politika mal-Parlament Ewropew f’kull stadju prinċipali taċ-ċiklu tas-Semestru Ewropew.    

Il-Kummissjoni tistieden ukoll lill-Istati Membri biex jimplimentawhom b’mod sħiħ u f’waqtu, fi djalogu mas-sħab soċjali, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u partijiet ikkonċernati oħra fil-livelli kollha. Il-Kummissjoni se tkompli timpenja ruħha mal-Istati Membri u mal-partijiet ikkonċernati nazzjonali matul il-proċess kollu tas-Semestru biex tiżgura segwitu u implimentazzjoni effettivi fuq il-bażi ta’ sjieda wiesgħa.

Minħabba l-urġenza li jitnieda l-irkupru, il-Kummissjoni tappella lill-Istati Membri biex jadottaw b’mod urġenti l-Qafas Finanzjarju Pluriennali l-ġdid u biex iħejju l-programmi rilevanti fuq il-bażi tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi. Il-Kummissjoni hija disponibbli wkoll biex tipprovdi appoġġ ta’ riforma fuq talba lill-Istati Membri u biex tgħin lill-awtoritajiet jagħmlu l-aħjar użu mill-fondi tal-UE.

APPENDIĊI - PROGRESS FL-IMPLIMENTAZZJONI TAR-RAKKOMANDAZZJONIJIET SPEĊIFIĊI GĦALL-PAJJIŻI

L-isfidi strutturali jibqgħu importanti u l-indirizzar tagħhom se jkun kruċjali għal irkupru u tkabbir sostenibbli wara. L-aktar Stati Membri reżiljenti bħalissa huma previsti li se jqumu lura fuq saqajhom aktar malajr, b’hekk juru l-importanza tal-implimentazzjoni tar-riformi.

Sa mill-bidu tas-Semestru Ewropew fl-2011, inkiseb progress fl-implimentazzjoni għal aktar minn żewġ terzi tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi. L-implimentazzjoni għadha għaddejja fi triq stabbli, bħal fis-snin ta’ qabel (l-Illustrazzjoni 1). Madankollu, l-implimentazzjoni tar-riformi hija ferm differenti f’oqsma ta’ politika differenti. B’mod partikolari, matul l-aħħar snin l-Istati Membri għamlu l-aktar progress fis-servizzi finanzjarji, segwiti minn progress fuq il-leġiżlazzjoni dwar il-protezzjoni tal-impjiegi. Min-naħa l-oħra, il-progress kien partikolarment lajman fit-twessigħ tal-bażi tat-taxxa, kif ukoll fil-kura tas-saħħa u l-kura fit-tul, bis-sistemi tal-kura tas-saħħa jiġu kkontestati ulterjorment minħabba l-COVID-19.

Illustrazzjoni 1: Il-livell ta’ implimentazzjoni llum tar-RSP tal-2011-2019

Nota: Il-valutazzjoni pluriennali tħares lejn l-implimentazzjoni miż-żmien li fih ir-rakkomandazzjonijiet ġew adottati l-ewwel darba sal-pubblikazzjoni ta’ din il-Komunikazzjoni f’Mejju 2020. Il-valutazzjoni kumplessiva tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi relatata mal-politika fiskali tinkludi l-konformità mal-Patt ta' Stabbiltà u Tkabbir.

Il-progress fl-implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet adottati fl-2019 kien kumplessivament lajman. L-Istati Membri għamlu almenu “xi progress” f’erbgħa minn 10 rakkomandazzjonijiet indirizzati lilhom f’Lulju 2019 (l-Illustrazzjoni 2). Din il-prestazzjoni hija stabbli meta mqabbla mas-sena l-oħra. Madankollu, il-progress jibqa’ irregolari fl-oqsma ta’ politika kollha. L-implimentazzjoni tar-riformi tkompli tkun aħjar fis-servizzi finanzjarji u fil-politiki attivi tas-suq tax-xogħol; filwaqt li l-progress għadu baxx fl-indirizzar tar-rakkomandazzjonijiet dwar it-tisħiħ tal-kompetizzjoni fis-servizzi u s-sostenibbiltà fit-tul tal-finanzi pubbliċi, inklużi l-pensjonijiet.

Illustrazzjoni 2: Implimentazzjoni tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi: valutazzjoni annwali f’kull sena konsekuttiva mill-2011 fil-konfront tal-implimentazzjoni sa issa

Nota: Il-valutazzjoni pluriennali tħares lejn l-implimentazzjoni miż-żmien li fih ir-rakkomandazzjonijiet ġew adottati l-ewwel darba sal-pubblikazzjoni ta’ din il-Komunikazzjoni f’Mejju 2020. Għas-snin 2011 u 2012 huwa aktar diffiċli li tqabbel il-valutazzjoni annwali ma’ dik pluriennali minħabba li saret valutazzjoni differenti tal-kategoriji tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi.

(1) https://ec.europa.eu/info/files/policy-measures-against-spread-coronavirus_en

(2) Xi kwistjonijiet strutturali rilevanti din is-sena jidhru fil-premessi. Dawn huma kwistjonijiet b’effetti strutturali importanti fi żmien medju li jibqgħu rilevanti u progressivament se jiggwadanjaw importanza bl-irkupru.

(3)       COM/2019/650 final

(4)      COVID-19 - Linji gwida għal miżuri ta’ ġestjoni tal-fruntieri biex tiġi protetta s-saħħa u tiġi żgurata d-disponibbiltà tal-oġġetti u tas-servizzi essenzjali, COM(2020) 1752; Linji gwida dwar l-eżerċizzju tal-moviment liberu tal-ħaddiema matul it-tifqigħa COVID-19, C(2020) 2051. Għal ħarsa ġenerali lejn il-linji gwida kollha ara https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/health/coronavirus-response/travel-and-transportation-during-coronavirus-pandemic_mt

(5)     Fi Frar, tliet pajjiżi ġew identifikati bi żbilanċi eċċessivi (il-Greċja, Ċipru u l-Italja) u disa’ pajjiżi bi żbilanċi (il-Kroazja, Franza, il-Ġermanja, l-Irlanda, il-Portugall, in-Netherlands, ir-Rumanija, Spanja u l-Iżvezja).

(6)    COM/2020/113 final 

(7)    Il-gwida li ħejjiet l-EU-OSHA b’kooperazzjoni mal-Kummissjoni Ewropea tinkludi wkoll il-kontribut tal-Kumitat ta’ Konsulenza dwar is-Sigurtà u s-Saħħa fil-Post tax-Xogħol li hu magħmul minn tliet partijiet u tal-Kumitat tal-Ispetturi Għolja tax-Xogħol.

(8)     L-inizjattivi ta’ appoġġ għal sorsi ta’ enerġija rinnovabbli diġà jinkludu l-Alleanza Ewropea tal-Batteriji, l-Alleanza għall-Idroġenu Nadif, l-Ekosistema ta’ Enerġija Rinnovabbli, u l-Istrateġija dwar l-Enerġija Rinnovabbli Offshore. Effiċjenza fir-riżorsi mtejba permezz tal-implimentazzjoni tal-Pjan ta' Azzjoni tal-UE għal Ekonomija Ċirkolari jagħti spinta għar-reżiljenza wkoll.