This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52019DC0653
PROPOSAL FOR A JOINT EMPLOYMENT REPORT FROM THE COMMISSION AND THE COUNCIL accompanying the Communication from the Commission on the Annual Sustainable Growth Strategy 2020
PROPOSTA GĦAL RAPPORT KONĠUNT DWAR L-IMPJIEGI MILL-KUMMISSJONI U MILL-KUNSILL li takkumpanja l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-Istrateġija Annwali dwar it-Tkabbir Sostenibbli għall-2020
PROPOSTA GĦAL RAPPORT KONĠUNT DWAR L-IMPJIEGI MILL-KUMMISSJONI U MILL-KUNSILL li takkumpanja l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-Istrateġija Annwali dwar it-Tkabbir Sostenibbli għall-2020
COM/2019/653 final
IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 17.12.2019
COM(2019) 653 final
ANNESSI
tal-
PROPOSTA GĦAL RAPPORT KONĠUNT DWAR L-IMPJIEGI
MILL-KUMMISSJONI U MILL-KUNSILL
li takkumpanja l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni
dwar l-Istrateġija Annwali dwar it-Tkabbir Sostenibbli għall-2020
ANNESSI
Anness 1. Livelli tal-indikaturi primarji tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
|
|
Opportunitajiet u aċċess indaqs għas-suq tax-xogħol |
||||||||||||||
|
Persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ
|
Diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa (pps) |
Proporzjon kwintili tal-introjtu (S80/S20) |
Fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (f’%) |
Żgħażagħ NEETs (% tal-popolazzjoni totali bl-età ta’ 15-il sena u 24 sena) |
|||||||||||
|
Sena |
2016 |
2017 |
2018 |
2016 |
2017 |
2018 |
2016 |
2017 |
2018 |
2016 |
2017 |
2018 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
EU28 |
10,7 |
10,6 |
10,6 |
11,6 |
11,5 |
11,6 |
5,2 |
5,1 |
5,2 |
23,5 |
22,4 |
21,9 |
11,6 |
10,9 |
10,5 |
|
EA19 |
11,1 |
11,0 |
11,0 |
11,2 |
11,2 |
11,2 |
5,2 |
5,0 |
5,1 |
23,1 |
22,1 |
21,5 |
11,7 |
11,2 |
10,6 |
|
EUnw |
9,5 |
9,4 |
9,3 |
10,6 |
10,5 |
10,6 |
5,0 |
5,0 |
4,9 |
23,8 |
22,8 |
21,9 |
11,0 |
10,4 |
9,6 |
|
EAnw |
9,5 |
9,4 |
9,1 |
10,3 |
10,1 |
10,2 |
5,0 |
4,9 |
4,8 |
23,2 |
22,3 |
21,7 |
10,8 |
10,2 |
9,4 |
|
BE |
8,8 |
8,9 b |
8,6 |
9,3 |
9,8 b |
8,4 |
3,8 |
3,8 |
3,8 |
20,7 |
20,3 |
19,8 |
9,9 |
9,3 b |
9,2 |
|
BG |
13,8 |
12,7 |
12,7 |
7,3 |
8,0 |
8,2 |
7,7 b |
8,2 |
7,7 |
40,4 b |
38,9 |
32,8 |
18,2 |
15,3 |
15,0 |
|
CZ |
6,6 |
6,7 |
6,2 |
16,0 |
15,8 |
15,2 |
3,5 |
3,4 |
3,3 |
13,3 |
12,2 |
12,2 |
7,0 |
6,3 |
5,6 |
|
DK |
7,2 b |
8,8 b |
10,2 |
6,7 b |
6,5 b |
6,7 |
4,1 |
4,1 |
4,1 |
16,8 |
17,2 |
17,4 |
5,8 b |
7,0 b |
6,8 |
|
DE |
10,3 |
10,1 |
10,3 |
8,2 |
7,9 |
8,1 |
4,6 |
4,5 |
5,1 |
19,7 |
19,0 |
18,7 |
6,7 |
6,3 |
5,9 |
|
EE |
10,9 |
10,8 |
11,3 |
8,2 |
7,3 |
7,8 |
5,6 |
5,4 |
5,1 |
24,4 |
23,4 |
24,4 |
9,1 |
9,4 |
9,8 |
|
IE |
6,0 |
5,0 b |
5,0 |
12,1 |
12,1 |
12,2 |
4,4 |
4,6 |
4,2 p |
24,4 |
22,7 |
21,1 p |
12,6 |
10,9 b |
10,1 |
|
EL |
6,2 |
6,0 |
4,7 |
19,0 |
19,7 |
21,0 |
6,6 |
6,1 |
5,5 |
35,6 |
34,8 |
31,8 |
15,8 |
15,3 |
14,1 |
|
ES |
19,0 |
18,3 |
17,9 |
11,5 |
11,9 |
12,1 |
6,6 |
6,6 |
6,0 |
27,9 |
26,6 |
26,1 |
14,6 |
13,3 |
12,4 |
|
FR |
8,8 |
8,9 |
8,9 |
7,5 |
7,9 |
7,6 |
4,3 |
4,3 |
4,2 |
18,2 |
17,0 |
17,4 |
11,9 |
11,5 |
11,1 |
|
HR |
2,8 u |
3,1 |
3,3 |
9,6 |
10,6 |
10,2 |
5,0 |
5,0 |
5,0 p |
27,9 |
26,4 |
24,8 |
16,9 |
15,4 |
13,6 |
|
IT |
13,8 |
14,0 |
14,5 |
20,1 |
19,8 |
19,8 |
6,3 |
5,9 |
6,1 |
30,0 |
28,9 |
27,3 |
19,9 |
20,1 |
19,2 |
|
CY |
7,6 |
8,5 |
7,8 |
9,7 |
9,5 |
10,4 |
4,9 |
4,6 |
4,3 |
27,7 |
25,2 |
23,9 |
16,0 |
16,1 |
13,2 |
|
LV |
10,0 |
8,6 |
8,3 |
2,9 |
4,3 |
4,2 |
6,2 |
6,3 |
6,8 |
28,5 |
28,2 |
28,4 |
11,2 |
10,3 |
7,8 |
|
LT |
4,8 |
5,4 |
4,6 |
1,9 |
1,0 |
2,3 |
7,1 |
7,3 |
7,1 |
30,1 |
29,6 |
28,3 |
9,4 |
9,1 |
8,0 |
|
LU |
5,5 |
7,3 |
6,3 |
11,0 |
7,9 |
8,0 |
5,0 b |
5,0 |
5,7 |
19,8 b |
21,5 |
21,9 |
5,4 |
5,9 |
5,3 |
|
HU |
12,4 |
12,5 |
12,5 |
14,0 |
15,3 |
15,3 |
4,3 |
4,3 |
4,4 |
26,3 |
25,6 |
19,6 |
11,0 |
11,0 |
10,7 |
|
MT |
19,2 |
17,7 b |
17,4 |
25,5 |
24,1 |
21,9 |
4,2 |
4,2 |
4,3 |
20,3 |
19,3 |
19,0 |
8,8 |
8,6 b |
7,3 |
|
NL |
8,0 |
7,1 |
7,3 |
11,0 |
10,5 |
10,1 |
3,9 b |
4,0 |
4,1 |
16,7 b |
17,0 |
16,7 |
4,6 |
4,0 |
4,2 |
|
AT |
6,9 |
7,4 |
7,3 |
7,8 |
8,0 |
9,0 |
4,1 |
4,3 |
4,0 |
18,0 |
18,1 |
17,5 |
7,7 |
6,5 |
6,8 |
|
PL |
5,2 |
5,0 |
4,8 b |
14,2 |
14,6 |
14,4 |
4,8 |
4,6 |
4,3 |
21,9 |
19,5 |
18,9 |
10,5 |
9,5 |
8,7 b |
|
PT |
14,0 |
12,6 |
11,8 |
6,8 |
7,5 |
6,8 |
5,9 |
5,7 |
5,2 |
25,1 |
23,3 |
21,6 |
10,6 |
9,3 |
8,4 |
|
RO |
18,5 |
18,1 |
16,4 |
17,6 |
17,1 |
18,3 |
7,2 |
6,5 |
7,2 |
38,8 |
35,7 |
32,5 |
17,4 |
15,2 |
14,5 |
|
SI |
4,9 |
4,3 |
4,2 |
6,6 |
7,2 |
7,3 |
3,6 |
3,4 |
3,4 |
18,4 |
17,1 |
16,2 |
8,0 |
6,5 |
6,6 |
|
SK |
7,4 |
9,3 |
8,6 |
14,2 |
12,8 |
13,7 |
3,6 |
3,5 |
3,0 |
18,1 |
16,3 |
16,3 |
12,3 |
12,1 |
10,2 |
|
FI |
7,9 |
8,2 |
8,3 |
3,3 |
3,5 |
3,7 |
3,6 |
3,5 |
3,6 |
16,6 |
15,7 |
16,5 |
9,9 |
9,4 |
8,5 |
|
SE |
7,4 |
7,7 |
9,3 p |
3,8 |
4,0 |
4,3 p |
4,3 |
4,3 |
4,1 |
18,3 |
17,7 |
18,0 |
6,5 |
6,2 |
6,1 p |
|
UK |
11,2 |
10,6 |
10,7 |
11,0 |
10,2 |
9,9 |
5,1 |
5,4 b |
6,0 p |
22,2 |
22,0 b |
23,6 p |
10,9 |
10,3 |
10,4 |
Sors: Eurostat.
Nota: EUnw u EAnw jirreferu għall-medji mhux ponderati għall-UE u għaż-żona tal-euro.
Indikazzjonijiet – b: intervall fis-serje; e: stmat; p: proviżorju; u: affidabbiltà baxxa (għadd żgħir ta’ osservazzjonijiet).
Anness 1 (ikompli). Livelli tal-indikaturi primarji tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
|
|
Swieq tax-xogħol dinamiċi u kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti |
||||||||||||||
|
Rata ta’ impjieg
bejn 20-64 sena) |
Rata tal-qgħad
|
Rata tal-qgħad fit-tul (% tal-popolazzjoni attiva bl-età bejn 15-il sena u 74 sena) |
GDHI reali per capita
|
Qligħ nett
|
|||||||||||
|
Sena |
2016 |
2017 |
2018 |
2016 |
2017 |
2018 |
2016 |
2017 |
2018 |
2015 |
2016 |
2017 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
EU28 |
71,1 |
72,2 |
73,2 |
8,6 |
7,6 |
6,8 |
4,0 |
3,4 |
2,9 |
101,0 |
102,9 |
104,3 |
: |
: |
: |
|
EA19 |
70,0 |
71,0 |
72,0 |
10,0 |
9,1 |
8,2 |
5,0 |
4,4 |
3,8 |
98,1 |
99,8 |
101,0 |
: |
: |
: |
|
EUnw |
71,1 |
72,5 |
73,9 |
8,7 |
7,6 |
6,6 |
4,1 |
3,4 |
2,7 |
100,6 |
103,9 |
106,7 |
19 868 |
20 265 |
20 600 |
|
EAnw |
70,6 |
72,0 |
73,4 |
9,6 |
8,5 |
7,4 |
4,7 |
4,0 |
3,2 |
96,7 |
99,4 |
101,5 |
21 267 |
21 628 |
21 947 |
|
BE |
67,7 |
68,5 b |
69,7 |
7,8 |
7,1 b |
6,0 |
4,0 |
3,5 b |
2,9 |
98,0 |
99,1 |
100,4 |
25 086 |
25 339 |
25 593 |
|
BG |
67,7 |
71,3 |
72,4 |
7,6 |
6,2 |
5,2 |
4,5 |
3,4 |
3,0 |
116,5 |
122,1 |
127,8 |
9 348 |
9 883 |
10 388 |
|
CZ |
76,7 |
78,5 |
79,9 |
4,0 |
2,9 |
2,2 |
1,7 |
1,0 |
0,7 |
104,9 |
108,2 |
109,9 |
14 185 |
14 635 |
15 282 |
|
DK |
77,4 b |
76,9 b |
78,2 |
6,0 |
5,8 |
5,1 |
1,4 b |
1,3 b |
1,1 |
107,4 |
111,7 |
113,3 |
26 497 |
26 864 |
27 055 |
|
DE |
78,6 |
79,2 |
79,9 |
4,1 |
3,8 |
3,4 |
1,7 |
1,6 |
1,4 |
105,9 |
107,7 |
109,1 |
27 203 |
27 549 |
27 870 |
|
EE |
76,6 |
78,7 |
79,5 |
6,8 |
5,8 |
5,4 |
2,1 |
1,9 |
1,3 |
107,4 |
111,4 |
115,8 |
14 500 |
15 234 |
16 160 |
|
IE |
71,4 |
73,0 |
74,1 |
8,4 |
6,7 |
5,8 |
4,2 |
3,0 |
2,1 |
93,5 |
97,3 |
101,3 |
29 744 |
30 940 |
32 061 |
|
EL |
56,2 |
57,8 |
59,5 |
23,6 |
21,5 |
19,3 |
17,0 |
15,6 |
13,6 |
69,6 |
68,8 |
69,3 |
19 074 |
18 848 |
18 745 |
|
ES |
63,9 |
65,5 |
67,0 |
19,6 |
17,2 |
15,3 |
9,5 |
7,7 |
6,4 |
91,7 |
93,9 |
95,0 |
23 063 |
23 270 |
23 140 |
|
FR |
70,0 |
70,6 |
71,3 |
10,1 |
9,4 |
9,1 |
4,6 |
4,2 |
3,8 |
100,8 |
102,0 |
103,0 |
24 594 |
24 784 |
25 009 |
|
HR |
61,4 |
63,6 |
65,2 |
13,4 |
11,0 |
8,4 |
6,6 |
4,6 |
3,4 |
: |
: |
: |
13 118 |
13 577 |
13 796 |
|
IT |
61,6 |
62,3 |
63,0 |
11,7 |
11,2 |
10,6 |
6,7 |
6,5 |
6,2 |
89,8 |
91,0 |
91,9 |
21 287 |
21 547 |
21 730 |
|
CY |
68,7 |
70,8 |
73,9 |
13,0 |
11,1 |
8,4 |
5,8 |
4,5 |
2,7 |
79,8 |
85,2 |
88,9 |
: |
: |
: |
|
LV |
73,2 |
74,8 |
76,8 |
9,6 |
8,7 |
7,4 |
4,0 |
3,3 |
3,1 |
98,6 |
104,0 |
108,0 |
10 062 |
10 696 |
11 269 |
|
LT |
75,2 |
76,0 |
77,8 |
7,9 |
7,1 |
6,2 |
3,0 |
2,7 |
2,0 |
107,8 |
116,2 |
118,7 |
11 141 |
11 797 |
12 528 |
|
LU |
70,7 |
71,5 |
72,1 |
6,3 |
5,6 |
5,5 |
2,2 |
2,1 |
1,4 |
102,3 |
101,7 |
104,4 |
32 538 |
33 149 |
33 492 |
|
HU |
71,5 |
73,3 |
74,4 |
5,1 |
4,2 |
3,7 |
2,4 |
1,7 |
1,4 |
103,8 |
108,7 |
113,5 |
11 730 |
12 224 |
12 924 |
|
MT |
71,1 |
73,0 |
75,5 |
4,7 |
4,0 |
3,7 |
1,9 |
1,6 |
1,1 |
: |
: |
: |
21 197 |
21 503 |
21 747 |
|
NL |
77,1 |
78,0 |
79,2 |
6,0 |
4,9 |
3,8 |
2,5 |
1,9 |
1,4 |
100,1 |
101,9 |
102,4 |
28 329 |
28 514 |
28 493 |
|
AT |
74,8 |
75,4 |
76,2 |
6,0 |
5,5 |
4,9 |
1,9 |
1,8 |
1,4 |
95,3 |
96,4 |
96,9 |
26 949 |
27 722 |
28 284 |
|
PL |
69,3 |
70,9 |
72,2 |
6,2 |
4,9 |
3,9 |
2,2 |
1,5 |
1,0 |
117,7 |
124,7 |
128,0 |
13 770 |
14 193 |
14 638 |
|
PT |
70,6 |
73,4 |
75,4 |
11,2 |
9,0 |
7,0 |
6,2 |
4,5 |
3,1 |
96,3 |
99,2 |
101,0 |
16 039 |
15 971 |
15 985 |
|
RO |
66,3 |
68,8 |
69,9 |
5,9 |
4,9 |
4,2 |
3,0 |
2,0 |
1,8 |
106,0 |
116,4 |
131,0 |
9 671 |
10 570 |
10 816 |
|
SI |
70,1 |
73,4 |
75,4 |
8,0 |
6,6 |
5,1 |
4,3 |
3,1 |
2,2 |
95,0 |
99,7 |
102,7 |
15 080 |
15 207 |
15 391 |
|
SK |
69,8 |
71,1 |
72,4 |
9,7 |
8,1 |
6,5 |
5,8 |
5,1 |
4,0 |
105,8 |
109,6 |
113,5 |
12 465 |
12 663 |
12 950 |
|
FI |
73,4 |
74,2 |
76,3 |
8,8 |
8,6 |
7,4 |
2,3 |
2,1 |
1,6 |
102,3 |
103,7 |
104,9 |
24 459 |
24 564 |
24 594 |
|
SE |
81,2 |
81,8 |
82,6 p |
6,9 |
6,7 |
6,3 |
1,3 |
1,2 |
1,2 p |
113,0 |
115,6 |
116,6 |
26 050 |
26 045 |
26 189 |
|
UK |
77,5 |
78,2 |
78,7 |
4,8 |
4,3 |
4,0 |
1,3 |
1,1 |
1,1 |
106,8 |
106,3 |
107,0 |
29 265 |
29 874 |
30 065 |
Sors: Eurostat, OECD.
Nota: EUnw u EAnw jirreferu għall-medji mhux ponderati għall-UE u għaż-żona tal-euro. Il-GDHI reali per capita titkejjel bl-użu tal-“introjtu mhux aġġustat” (jiġifieri mingħajr ma jiġu inklużi trasferimenti soċjali in natura) u mingħajr korrezzjoni għall-istandards tal-kapaċità tal-akkwist. Il-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time li jaqla’ l-paga medja jenħtieġ li jinqara u jiġi interpretat flimkien ma’ indikaturi oħra, bħar-rata tal-faqar fost dawk li jaħdmu, il-proporzjon bejn il-ħames u l-ewwel deċil tad-distribuzzjoni tal-pagi (D5/D1) u indikaturi rilevanti oħra tal-MPI/MPPS u tal-QEK. Għal dan l-indikatur jintużaw medji ta’ tliet snin biex jirradrizzaw il-fluttwazzjonijiet f’terminu qasir.
Indikazzjonijiet – b: intervall fis-serje; e: stmat; p: proviżorju; u: affidabbiltà baxxa (għadd żgħir ta’ osservazzjonijiet).
Anness 1 (ikompli). Livelli tal-indikaturi primarji tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
|
|
Appoġġ pubbliku / Protezzjoni u inklużjoni soċjali |
|||||||||||
|
L-impatt tat-trasferimenti soċjali (minbarra l-pensjonijiet) fuq it-tnaqqis tal-faqar (%) |
Tfal tal-età ta’ inqas minn tliet snin fl-indukrar formali tat-tfal (%) |
Ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika (%) |
Individwi b’ħiliet diġitali ġenerali bażiċi jew iktar minn bażiċi (% tal-popolazzjoni bl-età bejn 16-il sena u 74 sena) |
|||||||||
|
Sena |
2016 |
2017 |
2018 |
2016 |
2017 |
2018 |
2016 |
2017 |
2018 |
2015 |
2016 |
2017 |
|
EU28 |
33,2 |
34,0 |
33,2 |
32,9 |
34,2 |
35,1 |
2,6 |
1,7 |
2,0 |
55,0 |
56,0 |
57,0 |
|
EA19 |
32,3 |
32,0 |
31,7 |
38,1 |
39,2 |
39,2 |
2,3 |
1,3 |
1,4 |
: |
: |
: |
|
EUnw |
34,3 |
34,5 |
34,0 |
29,9 |
32,2 |
33,4 |
3,1 |
2,5 |
2,8 |
55,3 |
55,6 |
57,4 |
|
EAnw |
34,1 |
33,6 |
33,3 |
32,3 |
35,3 |
36,9 |
3,4 |
2,7 |
3,0 |
56,7 |
57,1 |
59,7 |
|
BE |
41,1 |
39,5 |
34,7 |
43,8 |
52,9 |
54,0 |
2,4 |
2,1 |
1,8 |
60,0 |
61,0 |
61,0 |
|
BG |
17,9 b |
19,9 |
25,4 |
12,5 |
9,4 |
16,2 |
2,8 b |
2,1 |
1,9 |
31,0 |
26,0 |
29,0 |
|
CZ |
40,5 |
42,4 |
38,5 |
4,7 |
6,5 |
9,0 |
0,7 |
0,5 |
0,3 |
57,0 |
54,0 |
60,0 |
|
DK |
52,2 |
51,0 |
47,3 |
70,0 |
71,7 |
63,2 |
1,3 |
1,0 |
1,3 |
75,0 |
78,0 |
71,0 |
|
DE |
34,8 |
33,2 |
33,3 |
32,6 |
30,3 |
29,8 |
0,3 |
0,3 |
0,2 |
67,0 |
68,0 |
68,0 |
|
EE |
24,9 |
27,3 |
26,8 |
30,2 |
27,1 |
28,3 |
15,3 |
11,8 |
16,4 |
65,0 |
60,0 |
60,0 |
|
IE |
51,5 |
52,6 |
51,8 p |
28,6 |
34,4 |
37,7 p |
2,5 |
2,8 |
2,0 p |
44,0 |
44,0 |
48,0 |
|
EL |
15,9 |
15,8 |
20,3 |
8,9 |
20,5 |
40,9 |
13,1 |
10,0 |
8,8 |
44,0 |
46,0 |
46,0 |
|
ES |
24,4 |
23,9 |
22,9 |
39,3 |
45,8 |
50,5 |
0,5 |
0,1 |
0,2 |
54,0 |
53,0 |
55,0 |
|
FR |
42,4 |
45,0 |
44,4 |
48,9 |
50,5 |
50,0 |
1,3 |
1,0 |
1,2 |
57,0 |
56,0 |
57,0 |
|
HR |
28,6 |
24,8 |
24,9 |
15,7 |
15,9 |
17,8 |
1,7 |
1,6 |
1,4 |
51,0 |
55,0 |
41,0 |
|
IT |
21,4 |
19,4 |
21,6 |
34,4 |
28,6 |
25,7 |
5,5 |
1,8 |
2,4 |
43,0 |
44,0 |
: |
|
CY |
35,6 |
35,9 |
36,4 |
24,8 |
28,1 |
31,4 |
0,6 |
1,5 |
1,4 |
43,0 |
43,0 |
50,0 |
|
LV |
21,6 |
21,9 |
19,1 |
28,3 |
28,4 |
27,4 |
8,2 |
6,2 |
6,2 |
49,0 |
50,0 |
48,0 |
|
LT |
21,5 |
23,2 |
22,9 |
15,2 |
20,3 |
20,8 |
3,1 |
1,5 |
2,2 |
51,0 |
52,0 |
55,0 |
|
LU |
39,1 b |
35,5 |
33,5 |
50,9 |
60,8 |
60,5 |
0,4 b |
0,3 |
0,3 |
86,0 |
86,0 |
85,0 |
|
HU |
43,8 |
46,4 |
48,8 |
15,6 |
13,8 |
16,5 |
1,3 |
1,0 |
0,8 |
50,0 |
51,0 |
50,0 |
|
MT |
30,7 |
30,1 |
30,6 |
31,3 |
36,6 |
32,1 |
1,0 |
0,2 |
0,2 |
53,0 |
50,0 |
57,0 |
|
NL |
42,5 b |
39,7 |
39,0 |
53,0 |
61,6 |
56,8 |
0,2 |
0,1 |
0,2 |
72,0 |
77,0 |
79,0 |
|
AT |
46,4 |
42,2 |
43,3 |
20,6 |
18,2 |
20,0 |
0,2 b |
0,2 |
0,1 |
64,0 |
65,0 |
67,0 |
|
PL |
24,5 |
37,5 |
40,3 |
7,9 |
11,6 |
10,9 |
6,6 |
3,3 b |
4,2 |
40,0 |
44,0 |
46,0 |
|
PT |
24,0 |
22,5 |
23,8 |
49,9 |
47,5 |
50,2 |
2,4 |
2,3 |
2,1 |
48,0 |
48,0 |
50,0 |
|
RO |
14,2 |
16,6 |
16,1 |
17,4 |
15,7 |
13,2 |
6,5 |
4,7 |
4,9 |
26,0 |
28,0 |
29,0 |
|
SI |
42,8 |
44,6 |
43,2 |
39,6 |
44,8 |
46,3 |
0,4 |
3,5 |
3,3 |
51,0 |
53,0 |
54,0 |
|
SK |
31,0 |
29,1 |
31,1 |
0,5 |
0,6 |
1,4 |
2,3 |
2,4 |
2,6 |
53,0 |
55,0 |
59,0 |
|
FI |
57,0 |
56,9 |
53,7 |
32,7 |
33,3 |
37,2 |
4,1 |
3,6 |
4,7 |
74,0 |
73,0 |
76,0 |
|
SE |
45,8 |
46,1 |
43,3 |
51,0 |
52,7 |
49,4 |
1,6 |
1,4 |
1,5 |
72,0 |
69,0 |
77,0 |
|
UK |
43,4 |
41,8 b |
35,9 p |
28,4 |
33,2 b |
38,7 p |
1,0 |
3,3 b |
4,5 p |
67,0 |
69,0 |
71,0 |
Sors: Eurostat.
Nota: EUnw u EAnw jirreferu għall-medji mhux ponderati għall-UE u għaż-żona tal-euro.
Indikazzjonijiet – b: intervall fis-serje; e: stmat; p: proviżorju; u: affidabbiltà baxxa (għadd żgħir ta’ osservazzjonijiet).
Anness 2. Bidliet u distanza mill-UE fl-indikaturi primarji tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
|
|
Opportunitajiet u aċċess indaqs għas-suq tax-xogħol |
||||||||||||||
|
Persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ
|
Diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa
|
Proporzjon kwintili tal-introjtu (S80/S20) |
Fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (f’%) |
Żgħażagħ NEETs (% tal-popolazzjoni totali bl-età ta’ 15-il sena u 24 sena) |
|||||||||||
|
Sena |
2018 |
2018 |
2018 |
2018 |
2018 |
||||||||||
|
|
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
|
EU28 |
0,0 |
1,3 |
0,2 |
0,1 |
1,0 |
0,0 |
0,1 |
0,3 |
0,1 |
-0,5 |
0,0 |
0,4 |
-0,4 |
0,9 |
0,3 |
|
EA19 |
0,0 |
1,7 |
0,2 |
0,0 |
0,6 |
-0,1 |
0,0 |
0,2 |
0,1 |
-0,6 |
-0,4 |
0,3 |
-0,6 |
1,0 |
0,1 |
|
EUnw |
-0,2 |
0,0 |
0,0 |
0,1 |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
0,0 |
-0,9 |
0,0 |
0,0 |
-0,7 |
0,0 |
0,0 |
|
EAnw |
-0,3 |
-0,1 |
-0,1 |
0,1 |
-0,4 |
0,0 |
-0,1 |
-0,1 |
0,0 |
-0,6 |
-0,2 |
0,4 |
-0,8 |
-0,3 |
-0,1 |
|
BE |
-0,3 |
-0,7 |
-0,1 |
-1,4 |
-2,2 |
-1,5 |
0,0 |
-1,1 |
0,0 |
-0,5 |
-2,1 |
0,4 |
-0,1 |
-0,4 |
0,6 |
|
BG |
0,0 |
3,4 |
0,2 |
0,2 |
-2,4 |
0,1 |
-0,5 |
2,8 |
-0,5 |
-6,1 |
10,9 |
-5,2 |
-0,3 |
5,4 |
0,4 |
|
CZ |
-0,5 |
-3,1 |
-0,3 |
-0,6 |
4,6 |
-0,7 |
-0,1 |
-1,6 |
-0,1 |
0,0 |
-9,7 |
0,9 |
-0,7 |
-4,0 |
0,0 |
|
DK |
1,4 |
0,9 |
1,6 |
0,2 |
-3,9 |
0,1 |
0,0 |
-0,8 |
0,1 |
0,2 |
-4,5 |
1,1 |
-0,2 |
-2,8 |
0,5 |
|
DE |
0,2 |
1,0 |
0,4 |
0,2 |
-2,5 |
0,1 |
0,6 |
0,2 |
0,6 |
-0,3 |
-3,2 |
0,6 |
-0,4 |
-3,7 |
0,3 |
|
EE |
0,5 |
2,0 |
0,7 |
0,5 |
-2,8 |
0,4 |
-0,3 |
0,2 |
-0,3 |
1,0 |
2,5 |
1,9 |
0,4 |
0,2 |
1,1 |
|
IE |
0,0 |
-4,3 |
0,2 |
0,1 |
1,6 |
0,0 |
-0,4 |
-0,7 |
-0,3 |
-1,6 p |
-0,8 |
-0,7 |
-0,8 |
0,5 |
-0,1 |
|
EL |
-1,3 |
-4,6 |
-1,1 |
1,3 |
10,4 |
1,2 |
-0,6 |
0,6 |
-0,5 |
-3,0 |
9,9 |
-2,1 |
-1,2 |
4,5 |
-0,5 |
|
ES |
-0,4 |
8,6 |
-0,2 |
0,2 |
1,5 |
0,1 |
-0,6 |
1,1 |
-0,5 |
-0,5 |
4,2 |
0,4 |
-0,9 |
2,8 |
-0,2 |
|
FR |
0,0 |
-0,4 |
0,2 |
-0,3 |
-3,0 |
-0,4 |
-0,1 |
-0,7 |
0,0 |
0,4 |
-4,5 |
1,3 |
-0,4 |
1,5 |
0,3 |
|
HR |
0,2 |
-6,0 |
0,4 |
-0,4 |
-0,4 |
-0,5 |
0,0 |
0,1 |
0,0 |
-1,6 p |
2,9 |
-0,7 |
-1,8 |
4,0 |
-1,1 |
|
IT |
0,5 |
5,2 |
0,7 |
0,0 |
9,2 |
-0,1 |
0,2 |
1,2 |
0,2 |
-1,6 |
5,4 |
-0,7 |
-0,9 |
9,6 |
-0,2 |
|
CY |
-0,7 |
-1,5 |
-0,5 |
0,9 |
-0,2 |
0,8 |
-0,3 |
-0,6 |
-0,3 |
-1,3 |
2,0 |
-0,4 |
-2,9 |
3,6 |
-2,2 |
|
LV |
-0,3 |
-1,0 |
-0,1 |
-0,1 |
-6,4 |
-0,2 |
0,5 |
1,9 |
0,5 |
0,2 |
6,5 |
1,1 |
-2,5 |
-1,8 |
-1,8 |
|
LT |
-0,8 |
-4,7 |
-0,6 |
1,3 |
-8,3 |
1,2 |
-0,2 |
2,2 |
-0,2 |
-1,3 |
6,4 |
-0,4 |
-1,1 |
-1,6 |
-0,4 |
|
LU |
-1,0 |
-3,0 |
-0,8 |
0,1 |
-2,6 |
0,0 |
0,7 |
0,8 |
0,8 |
0,4 |
0,0 |
1,3 |
-0,6 |
-4,3 |
0,1 |
|
HU |
0,0 |
3,2 |
0,2 |
0,0 |
4,7 |
-0,1 |
0,1 |
-0,5 |
0,1 |
-6,0 |
-2,3 |
-5,1 |
-0,3 |
1,1 |
0,4 |
|
MT |
-0,3 |
8,1 |
-0,1 |
-2,2 |
11,3 |
-2,3 |
0,1 |
-0,6 |
0,1 |
-0,3 |
-2,9 |
0,6 |
-1,3 |
-2,3 |
-0,6 |
|
NL |
0,2 |
-2,0 |
0,4 |
-0,4 |
-0,5 |
-0,5 |
0,1 |
-0,9 |
0,1 |
-0,3 |
-5,2 |
0,6 |
0,2 |
-5,4 |
0,9 |
|
AT |
-0,1 |
-2,0 |
0,1 |
1,0 |
-1,6 |
0,9 |
-0,3 |
-0,9 |
-0,3 |
-0,6 |
-4,4 |
0,3 |
0,3 |
-2,8 |
1,0 |
|
PL |
-0,2 |
-4,5 |
0,0 |
-0,2 b |
3,8 |
-0,3 |
-0,4 |
-0,7 |
-0,3 |
-0,6 |
-3,0 |
0,3 |
-0,8 b |
-0,9 |
-0,1 |
|
PT |
-0,8 |
2,5 |
-0,6 |
-0,7 |
-3,8 |
-0,8 |
-0,5 |
0,3 |
-0,4 |
-1,7 |
-0,3 |
-0,8 |
-0,9 |
-1,2 |
-0,2 |
|
RO |
-1,7 |
7,1 |
-1,5 |
1,2 |
7,7 |
1,1 |
0,7 |
2,3 |
0,7 |
-3,2 |
10,6 |
-2,3 |
-0,7 |
4,9 |
0,0 |
|
SI |
-0,1 |
-5,1 |
0,1 |
0,1 |
-3,3 |
0,0 |
0,0 |
-1,5 |
0,0 |
-0,9 |
-5,7 |
0,0 |
0,1 |
-3,0 |
0,8 |
|
SK |
-0,7 |
-0,7 |
-0,5 |
0,9 |
3,1 |
0,8 |
-0,5 |
-1,9 |
-0,4 |
0,0 |
-5,6 |
0,9 |
-1,9 |
0,6 |
-1,2 |
|
FI |
0,1 |
-1,0 |
0,3 |
0,2 |
-6,9 |
0,1 |
0,1 |
-1,3 |
0,1 |
0,8 |
-5,4 |
1,7 |
-0,9 |
-1,1 |
-0,2 |
|
SE |
1,6 |
0,0 |
1,8 |
0,3 p |
-6,3 |
0,2 |
-0,2 p |
-0,8 |
-0,1 |
0,3 |
-3,9 |
1,2 |
-0,1 p |
-3,5 |
0,6 |
|
UK |
0,1 |
1,4 |
0,3 |
-0,3 |
-0,7 |
-0,4 |
0,6 |
1,0 |
0,6 |
1,6 p |
1,7 |
2,5 |
0,1 |
0,8 |
0,8 |
Sors: Eurostat.
* jindika bidliet sinifikanti mil-lat statistiku.
Nota: EUnw u EAnw jirreferu għall-medji mhux ponderati għall-UE u għaż-żona tal-euro. Fit-2 ta’ Diċembru 2019, l-istimi sinifikanti mil-lat statistiku għall-bidliet tal-LFS u tal-indikaturi abbażi tal-SILC ma kinux disponibbli.
Indikazzjonijiet – b: intervall fis-serje; e: stmat; p: proviżorju; u: affidabbiltà baxxa (għadd żgħir ta’ osservazzjonijiet).
Anness 2 (ikompli). Bidliet u distanza mill-UE fl-indikaturi primarji tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
|
Swieq tax-xogħol dinamiċi u kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti |
|||||||||||||||
|
Rata ta’ impjieg
|
Rata tal-qgħad
|
Rata tal-qgħad fit-tul (% tal-popolazzjoni attiva bl-età bejn 15-il sena u 74 sena) |
GDHI reali per capita
|
Qligħ nett
|
|||||||||||
|
Sena |
2018 |
2018 |
2018 |
2017 |
2018 |
||||||||||
|
|
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
|
EU28 |
1,1 |
-0,3 |
-0,4 |
-0,8 |
0,2 |
0,2 |
-0,5 |
0,2 |
0,1 |
1,4 |
-2,4 |
-1,1 |
: |
: |
: |
|
EA19 |
1,0 |
-1,5 |
-0,5 |
-0,9 |
1,6 |
0,1 |
-0,6 |
1,1 |
0,0 |
1,1 |
-5,7 |
-1,3 |
: |
: |
: |
|
EUnw |
1,5 |
0,0 |
0,0 |
-1,0 |
0,0 |
0,0 |
-0,6 |
0,0 |
0,0 |
2,5 |
0,0 |
0,0 |
2,5 |
0,0 |
0,0 |
|
EAnw |
1,4 |
-0,6 |
-0,1 |
-1,1 |
0,8 |
-0,1 |
-0,8 |
0,5 |
-0,1 |
2,1 |
-5,2 |
-0,4 |
1,9 |
1 347 |
-0,6 |
|
BE |
0,8 b |
-4,0 |
-0,7 |
-1,1 |
-0,6 |
-0,1 |
-0,6 |
0,2 |
0,0 |
1,3 |
-6,3 |
-1,2 |
0,2 |
4 993 |
-2,3 |
|
BG |
3,6 |
-1,2 |
2,1 |
-1,0 |
-1,4 |
0,0 |
-0,4 |
0,3 |
0,2 |
4,7 |
21,1 |
2,2 |
7,4 |
-10 211 |
4,9 |
|
CZ |
1,8 |
6,0 |
0,3 |
-0,7 |
-4,4 |
0,3 |
-0,3 |
-2,0 |
0,3 |
1,6 |
3,2 |
-0,9 |
3,8 |
-5 318 |
1,3 |
|
DK |
-0,5 b |
4,4 |
-2,0 |
-0,7 |
-1,5 |
0,3 |
-0,2 |
-1,6 |
0,4 |
1,4 |
6,6 |
-1,1 |
0,5 |
6 455 |
-2,0 |
|
DE |
0,6 |
6,7 |
-0,9 |
-0,4 |
-3,2 |
0,6 |
-0,2 |
-1,3 |
0,4 |
1,3 |
2,4 |
-1,2 |
1,0 |
7 270 |
-1,5 |
|
EE |
2,1 |
6,2 |
0,6 |
-0,4 |
-1,2 |
0,6 |
-0,6 |
-1,4 |
0,0 |
3,9 |
9,1 |
1,5 |
6,0 |
-4 440 |
3,5 |
|
IE |
1,6 |
0,5 |
0,1 |
-0,9 |
-0,8 |
0,1 |
-0,9 |
-0,6 |
-0,3 |
4,1 |
-5,4 |
1,6 |
5,2 |
11 461 |
2,7 |
|
EL |
1,6 |
-14,7 |
0,1 |
-2,2 |
12,7 |
-1,2 |
-2,0 |
10,9 |
-1,4 |
0,8 |
-37,4 |
-1,7 |
-0,7 |
-1 855 |
-3,2 |
|
ES |
1,6 |
-7,0 |
0,1 |
-1,9 |
8,7 |
-0,9 |
-1,3 |
3,7 |
-0,7 |
1,1 |
-11,7 |
-1,3 |
-0,6 |
2 540 |
-3,1 |
|
FR |
0,6 |
-1,9 |
-0,9 |
-0,3 |
2,5 |
0,7 |
-0,4 |
1,1 |
0,2 |
1,0 |
-3,7 |
-1,4 |
0,3 |
4 409 |
-2,2 |
|
HR |
2,2 |
-8,9 |
0,7 |
-2,6 |
1,8 |
-1,6 |
-1,2 |
0,7 |
-0,6 |
: |
: |
: |
1,7 |
-6 803 |
-0,8 |
|
IT |
0,7 |
-10,2 |
-0,8 |
-0,6 |
4,0 |
0,4 |
-0,3 |
3,5 |
0,3 |
0,9 |
-14,8 |
-1,5 |
0,1 |
1 131 |
-2,4 |
|
CY |
2,1 |
-1,7 |
0,6 |
-2,7 |
1,8 |
-1,7 |
-1,8 |
0,0 |
-1,2 |
4,4 |
-17,8 |
1,9 |
: |
: |
: |
|
LV |
1,6 |
2,3 |
0,1 |
-1,3 |
0,8 |
-0,3 |
-0,2 |
0,4 |
0,4 |
3,8 |
1,3 |
1,3 |
5,6 |
-9 331 |
3,1 |
|
LT |
0,8 |
3,5 |
-0,7 |
-0,9 |
-0,4 |
0,1 |
-0,7 |
-0,7 |
-0,1 |
2,2 |
12,0 |
-0,3 |
6,7 |
-8 072 |
4,2 |
|
LU |
0,8 |
-1,0 |
-0,7 |
-0,1 |
-1,1 |
0,9 |
-0,7 |
-1,3 |
-0,1 |
2,7 |
-2,3 |
0,2 |
1,3 |
12 893 |
-1,2 |
|
HU |
1,8 |
0,8 |
0,3 |
-0,5 |
-2,9 |
0,5 |
-0,3 |
-1,3 |
0,3 |
4,4 |
6,8 |
2,0 |
7,8 |
-7 676 |
5,3 |
|
MT |
1,9 |
0,5 |
0,4 |
-0,3 |
-2,9 |
0,7 |
-0,5 |
-1,6 |
0,1 |
: |
: |
: |
1,8 |
1 147 |
-0,7 |
|
NL |
0,9 |
5,5 |
-0,6 |
-1,1 |
-2,8 |
-0,1 |
-0,5 |
-1,3 |
0,1 |
0,5 |
-4,3 |
-2,0 |
0,4 |
7 893 |
-2,1 |
|
AT |
0,6 |
2,9 |
-0,9 |
-0,6 |
-1,7 |
0,4 |
-0,4 |
-1,3 |
0,2 |
0,4 |
-9,8 |
-2,0 |
1,8 |
7 685 |
-0,7 |
|
PL |
1,6 |
-1,6 |
0,1 |
-1,0 |
-2,7 |
0,0 |
-0,5 |
-1,7 |
0,1 |
2,7 |
21,3 |
0,2 |
4,5 |
-5 961 |
2,0 |
|
PT |
2,8 |
0,9 |
1,3 |
-2,0 |
0,4 |
-1,0 |
-1,4 |
0,4 |
-0,8 |
1,8 |
-5,7 |
-0,7 |
1,4 |
-4 615 |
-1,1 |
|
RO |
2,5 |
-3,7 |
1,0 |
-0,7 |
-2,4 |
0,3 |
-0,2 |
-0,9 |
0,4 |
12,6 |
24,3 |
10,1 |
4,8 |
-9 784 |
2,3 |
|
SI |
3,3 |
0,9 |
1,8 |
-1,5 |
-1,5 |
-0,5 |
-0,9 |
-0,5 |
-0,3 |
3,0 |
-4,0 |
0,6 |
1,3 |
-5 208 |
-1,2 |
|
SK |
1,3 |
-1,4 |
-0,2 |
-1,6 |
-0,1 |
-0,6 |
-1,1 |
1,3 |
-0,5 |
3,6 |
6,8 |
1,1 |
2,9 |
-7 650 |
0,4 |
|
FI |
0,8 |
1,7 |
-0,7 |
-1,2 |
0,8 |
-0,2 |
-0,5 |
-1,1 |
0,1 |
1,1 |
-1,8 |
-1,4 |
0,2 |
3 994 |
-2,3 |
|
SE |
0,6 p |
9,3 |
-0,9 |
-0,4 |
-0,3 |
0,6 |
0,0 p |
-1,5 |
0,6 |
0,8 |
9,9 |
-1,6 |
1,1 |
5 589 |
-1,4 |
|
UK |
0,7 |
5,7 |
-0,8 |
-0,3 |
-2,6 |
0,7 |
0,0 |
-1,6 |
0,6 |
0,7 |
0,3 |
-1,8 |
1,1 |
9 465 |
-1,4 |
Sors: Eurostat, OECD.
Nota: EUnw u EAnw jirreferu għall-medji mhux ponderati għall-UE u għaż-żona tal-euro. Il-GDHI reali per capita titkejjel bl-użu tal-“introjtu mhux aġġustat” (jiġifieri mingħajr ma jiġu inklużi trasferimenti soċjali in natura) u mingħajr korrezzjoni għall-istandards tal-kapaċità tal-akkwist. Il-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time li jaqla’ l-paga medja jenħtieġ li jinqara u jiġi interpretat flimkien ma’ indikaturi oħra, bħar-rata tal-faqar fost dawk li jaħdmu, il-proporzjon bejn il-ħames u l-ewwel deċil tad-distribuzzjoni tal-pagi (D5/D1) u indikaturi rilevanti oħra tal-MPI/MPPS u tal-QEK. Għal dan l-indikatur, id-distanza mill-medja tal-UE hija espressa fi standards tal-kapaċità tal-akkwist (PPS) filwaqt li l-bidliet huma espressi f’termini reali bil-munita nazzjonali; jintużaw medji ta’ tliet snin kemm għal-livelli kif ukoll għall-bidliet biex jiġu radrizzati l-fluttwazzjonijiet f’terminu qasir. Fit-2 ta’ Diċembru 2019, l-istimi sinifikanti mil-lat statistiku għall-bidliet tal-LFS u tal-indikaturi abbażi tal-SILC ma kinux disponibbli.
Indikazzjonijiet – b: intervall fis-serje; e: stmat; p: proviżorju; u: affidabbiltà baxxa (għadd żgħir ta’ osservazzjonijiet).
Anness 2 (ikompli). Bidliet u distanza mill-UE fl-indikaturi primarji tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
|
|
Appoġġ pubbliku / Protezzjoni u inklużjoni soċjali |
|||||||||||
|
L-impatt tat-trasferimenti soċjali (minbarra l-pensjonijiet) fuq it-tnaqqis tal-faqar (%) |
Tfal tal-età ta’ inqas minn tliet snin fl-indukrar formali tat-tfal (%) |
Ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika (%) |
Individwi b’ħiliet diġitali ġenerali bażiċi jew iktar minn bażiċi (% tal-popolazzjoni bl-età bejn 16-il sena u 74 sena) |
|||||||||
|
Sena |
2017 |
2016 |
2017 |
2017 |
||||||||
|
|
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
Bidla Y-Y |
Distanza mill-medja tal-UE |
Y-Y għall-SM u Y-Y għall-UE |
|
EU28 |
-0,8 |
-0,8 |
-0,3 |
0,9 |
1,7 |
-0,4 |
0,3 |
-0,8 |
0,1 |
1,0 |
-0,4 |
-0,3 |
|
EA19 |
-0,3 |
-2,3 |
0,2 |
0,0 |
5,8 |
-1,3 |
0,1 |
-1,4 |
-0,1 |
: |
: |
: |
|
EUnw |
-0,4 |
0,0 |
0,0 |
1,3 |
0,0 |
0,0 |
0,2 |
0,0 |
0,0 |
1,3 |
0,0 |
0,0 |
|
EAnw |
-0,3 |
-0,8 |
0,1 |
1,6 |
3,5 |
0,4 |
0,2 |
0,2 |
0,0 |
1,9 |
2,4 |
0,6 |
|
BE |
-4,9 |
0,6 |
-4,4 |
1,1 |
20,6 |
-0,2 |
-0,3 |
-1,0 |
-0,5 |
0,0 |
3,6 |
-1,3 |
|
BG |
5,6 |
-8,6 |
6,0 |
6,8 |
-17,2 |
5,5 |
-0,2 |
-0,9 |
-0,4 |
3,0 |
-28,4 |
1,7 |
|
CZ |
-4,0 |
4,4 |
-3,5 |
2,5 |
-24,4 |
1,2 |
-0,2 |
-2,5 |
-0,4 |
6,0 |
2,6 |
4,7 |
|
DK |
-3,7 |
13,3 |
-3,2 |
-8,5 |
29,8 |
-9,8 |
0,3 |
-1,5 |
0,1 |
-7,0 |
13,6 |
-8,3 |
|
DE |
0,1 |
-0,7 |
0,6 |
-0,5 |
-3,6 |
-1,8 |
-0,1 |
-2,6 |
-0,3 |
0,0 |
10,6 |
-1,3 |
|
EE |
-0,6 |
-7,3 |
-0,1 |
1,2 |
-5,1 |
-0,1 |
4,6 |
13,6 |
4,4 |
0,0 |
2,6 |
-1,3 |
|
IE |
-0,8 p |
17,8 |
-0,4 |
3,3 p |
4,3 |
2,0 |
-0,8 p |
-0,8 |
-1,0 |
4,0 |
-9,4 |
2,7 |
|
EL |
4,4 |
-13,8 |
4,9 |
20,4 |
7,5 |
19,1 |
-1,2 |
6,0 |
-1,4 |
0,0 |
-11,4 |
-1,3 |
|
ES |
-1,0 |
-11,1 |
-0,6 |
4,7 |
17,1 |
3,4 |
0,1 |
-2,6 |
-0,1 |
2,0 |
-2,4 |
0,7 |
|
FR |
-0,6 |
10,4 |
-0,2 |
-0,5 |
16,6 |
-1,8 |
0,2 |
-1,6 |
0,0 |
1,0 |
-0,4 |
-0,3 |
|
HR |
0,1 |
-9,1 |
0,5 |
1,9 |
-15,6 |
0,6 |
-0,2 |
-1,4 |
-0,4 |
-14,0 |
-16,4 |
-15,3 |
|
IT |
2,2 |
-12,4 |
2,6 |
-2,9 |
-7,7 |
-4,2 |
0,6 |
-0,4 |
0,4 |
: |
: |
: |
|
CY |
0,4 |
2,3 |
0,9 |
3,3 |
-2,0 |
2,0 |
-0,1 |
-1,4 |
-0,3 |
7,0 |
-7,4 |
5,7 |
|
LV |
-2,8 |
-14,9 |
-2,4 |
-1,0 |
-6,0 |
-2,3 |
0,0 |
3,4 |
-0,2 |
-2,0 |
-9,4 |
-3,3 |
|
LT |
-0,3 |
-11,1 |
0,2 |
0,5 |
-12,6 |
-0,8 |
0,7 |
-0,6 |
0,5 |
3,0 |
-2,4 |
1,7 |
|
LU |
-2,1 |
-0,6 |
-1,6 |
-0,3 |
27,1 |
-1,6 |
0,0 |
-2,5 |
-0,2 |
-1,0 |
27,6 |
-2,3 |
|
HU |
2,4 |
14,8 |
2,8 |
2,7 |
-16,9 |
1,4 |
-0,2 |
-2,0 |
-0,4 |
-1,0 |
-7,4 |
-2,3 |
|
MT |
0,5 |
-3,4 |
0,9 |
-4,5 |
-1,3 |
-5,8 |
0,0 |
-2,6 |
-0,2 |
7,0 |
-0,4 |
5,7 |
|
NL |
-0,7 |
5,0 |
-0,3 |
-4,8 |
23,4 |
-6,1 |
0,1 |
-2,6 |
-0,1 |
2,0 |
21,6 |
0,7 |
|
AT |
1,1 |
9,2 |
1,5 |
1,8 |
-13,4 |
0,5 |
-0,1 |
-2,7 |
-0,3 |
2,0 |
9,6 |
0,7 |
|
PL |
2,8 |
6,3 |
3,3 |
-0,7 |
-22,5 |
-2,0 |
0,9 |
1,4 |
0,7 |
2,0 |
-11,4 |
0,7 |
|
PT |
1,3 |
-10,2 |
1,8 |
2,7 |
16,8 |
1,4 |
-0,2 |
-0,7 |
-0,4 |
2,0 |
-7,4 |
0,7 |
|
RO |
-0,5 |
-17,9 |
-0,1 |
-2,5 |
-20,2 |
-3,8 |
0,2 |
2,1 |
0,0 |
1,0 |
-28,4 |
-0,3 |
|
SI |
-1,4 |
9,1 |
-1,0 |
1,5 |
12,9 |
0,2 |
-0,2 |
0,5 |
-0,4 |
1,0 |
-3,4 |
-0,3 |
|
SK |
1,9 |
-2,9 |
2,4 |
0,8 |
-32,0 |
-0,5 |
0,2 |
-0,2 |
0,0 |
4,0 |
1,6 |
2,7 |
|
FI |
-3,3 |
19,7 |
-2,8 |
3,9 |
3,8 |
2,6 |
1,1 |
1,9 |
0,9 |
3,0 |
18,6 |
1,7 |
|
SE |
-2,8 |
9,2 |
-2,4 |
-3,3 |
16,0 |
-4,6 |
0,1 |
-1,3 |
-0,1 |
8,0 |
19,6 |
6,7 |
|
UK |
-5,9 p |
1,9 |
-5,4 |
5,5 p |
5,3 |
4,2 |
1,2 p |
1,7 |
1,0 |
2,0 |
13,6 |
0,7 |
Sors: Eurostat.
* jindika bidliet sinifikanti mil-lat statistiku.
Nota: EUnw u EAnw jirreferu għall-medji mhux ponderati għall-UE u għaż-żona tal-euro. Fit-2 ta’ Diċembru 2019, l-istimi sinifikanti mil-lat statistiku għall-bidliet tal-LFS u tal-indikaturi abbażi tal-SILC ma kinux disponibbli.
Indikazzjonijiet – b: intervall fis-serje; e: stmat; p: proviżorju; u: affidabbiltà baxxa (għadd żgħir ta’ osservazzjonijiet).
Anness 3. Analiżi reġjonali ta’ għadd ta’ indikaturi primarji tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
Illustrazzjoni 1. Ir-rata ta’ impjieg, 2018.
(%, is-sehem ta’ persuni bl-età ta’ 20-64 sena, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Sors: Eurostat (il-kodiċi tad-data online: lfst_r_lfe2emprtn)
Illustrazzjoni 2. Id-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa, 2018
(id-differenza f’punti perċentwali, ir-rata ta’ impjieg tan-nisa mnaqqsa mir-rata ta’ impjieg tal-irġiel, abbażi tal-persuni bl-età ta’ 20-64 sena, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Nota: id-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa hija ddefinita bħala d-differenza bejn ir-rata ta’ impjieg tal-irġiel u r-rata ta’ impjieg tan-nisa fost il-persuni bl-età ta’ 20-64 sena; ir-rata ta’ impjieg tal-irġiel kienet konsistentement ogħla mir-rata ta’ impjieg tan-nisa fir-reġjuni kollha.
Sors: Eurostat (il-kodiċi tad-data online: lfst_r_lfe2emprtn)
Illustrazzjoni 3. Ir-rata tal-qgħad, 2018.
(%, is-sehem tal-forza tax-xogħol bl-età ta’ 15-74 sena, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Nota: Corse (FRM0), Burgenland (AT11), Lubuskie (PL43), Opolskie (PL52), Cumbria (UKD1), Cornwall u l-Isles of Scilly (UKK3), il-Grigal tal-Iskozja (UKM5) u l-Highlands u l-Gżejjer (UKM6), affidabbiltà baxxa.
Sors: Eurostat (il-kodiċi tad-data online: lfst_r_lfu3rt)
Illustrazzjoni 4. Ir-rata tal-qgħad fit-tul (12-il xahar jew aktar), 2018
(%, is-sehem tal-popolazzjoni attiva, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Sors: Eurostat (il-kodiċi tad-data online: tgs00053)
Illustrazzjoni 5. Iż-żgħażagħ li huma barra mill-edukazzjoni, minn impjieg jew minn taħriġ (NEETs), 2018
(%, is-sehem ta’ persuni bl-età ta’ 15-24 sena, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Nota: tinkludi data b’affidabbiltà baxxa għal xi reġjuni (hemm wisq biex jiġu ddokumentati kollha). Intervall fis-serje għar-reġjuni kollha fil-Polonja.
Sors: Eurostat (il-kodiċi tad-data online: edat_lfse_22)
Illustrazzjoni 6. Persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ, 2018
(%, is-sehem ta’ persuni bl-età ta’ 18-24 sena, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Nota: tinkludi data b’affidabbiltà baxxa għal xi reġjuni (hemm wisq biex jiġu ddokumentati kollha). L-Awstrija, Makroregion Poludniowo-Zachodni (PL5), Makroregion Centralny (PL7), Makroregion Wschodni (PL8), Londra (UKI), il-Lbiċ (tal-Ingilterra) (UKK): il-livell 1 tan-NUTS. Dresden (DED2), Voreio Aigaio (EL41), Notio Aigaio (EL42), Peloponissos (EL65), Małopolskie (PL21), North Yorkshire (UKE2), il-Grigal tal-Iskozja (UKM5): 2017. Trier (DEB2), Thessalia (EL61), Região Autónoma de Madeira (PT30): 2016. Prov. Luxembourg (BE34), Dytiki Makedonia (EL53), Warszawski stołeczny (PL91) u l-Highlands u l-Gżejjer (UKM6): 2015.
Sors: Eurostat (il-kodiċi tad-data online: edat_lfse_16)
Illustrazzjoni 7. Il-persuni fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali, 2018
(%, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Nota: Il-Belġju, Franza, il-Litwanja, il-Polonja, il-Portugall, il-Finlandja u r-Renju Unit: data nazzjonali. Il-Ġermanja, l-Estonja, l-Irlanda, il-Greċja, l-Awstrija, is-Slovakkja u r-Renju Unit: 2017.
Sors: Eurostat (il-kodiċi tad-data online: ilc_peps11 u ilc_peps01)
Illustrazzjoni 8. L-impatt tat-trasferimenti soċjali (esklużi l-pensjonijiet) fuq it-tnaqqis tal-faqar, 2018
(%, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Nota: Il-Belġju, il-Bulgarija, iċ-Ċekja, il-Ġermanja, Spanja, Franza, il-Litwanja, l-Ungerija, il-Polonja, il-Portugall u l-Iżvezja: data nazzjonali. Id-Danimarka, is-Slovenja u l-Finlandja: 2017. L-Awstrija: 2017, stimi; Burgenland (AT11): affidabbiltà baxxa. L-Irlanda: proviżorja.
Sors: Eurostat (il-kodiċi tad-data online: tespm050_r)
Illustrazzjoni 9. Ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-eżami mediku, 2018
(%, ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati minħabba “Raġunijiet finanzjarji”, “Lista ta’ stennija” jew “Wisq bogħod”, reġjuni NUTS 2)
Nota: In-Netherlands u l-Polonja: il-livell 1 tan-NUTS. Il-Belġju, il-Ġermanja, Franza, il-Litwanja, l-Awstrija u l-Portugall: data nazzjonali. Ir-Renju Unit: data nazzjonali, proviżorja.
Sors: Eurostat (il-kodiċijiet tad-data online: hlth_silc_08_r and tespm110)
Illustrazzjoni 10. Proporzjon tad-distribuzzjoni kwintili tal-introjtu, 2017
(indiċi, skont ir-reġjuni NUTS 2)
Nota: Il-Greċja: il-livell 1 tan-NUTS. Il-Belġju, il-Bulgarija, iċ-Ċekja, il-Ġermanja, Spanja, Franza, il-Litwanja, l-Ungerija, l-Awstrija, il-Polonja, il-Portugall, is-Slovenja, l-Iżvezja u r-Renju Unit: data nazzjonali. L-Irlanda: 2018, proviżorja. In-Netherlands: 2018.
Sors: Eurostat (il-kodiċijiet tad-data online: ilc_di11_r and ilc_di11)
Anness 4. Nota metodoloġika dwar l-identifikazzjoni tax-xejriet u tal-livelli fit-tabella ta’ valutazzjoni
F’nofs l-2015, il-Kummissjoni Ewropea, il-Kumitat tal-Impjiegi u l-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali ftiehmu fuq metodoloġija għall-valutazzjoni tal-prestazzjoni tal-Istati Membri fit-tabella ta’ valutazzjoni tal-indikaturi ewlenin dwar l-impjiegi u l-qasam soċjali. Bħala parti mill-ftehim, il-metodoloġija kellha l-għan li tipprovdi, għal kull indikatur, miżura tal-qagħda relattiva ta’ kull Stat Membru fid-distribuzzjoni tal-valuri (punteġġi) tal-indikaturi tal-UE. Il-metodoloġija tiġi applikata b’mod konġunt għal-livelli fis-snin (livelli) kif ukoll għall-bidliet f’kull sena (bidliet), u b’hekk tkun tista’ ssir valutazzjoni olistika tal-prestazzjoni tal-Istati Membri 1 .
Fl-2017, il-Kummissjoni bi ftehim mal-Kumitat tal-Impjiegi u mal-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali ddeċidiet tapplika l-metodoloġija lit-tabella ta’ valutazzjoni soċjali li takkumpanja l-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali.
Għal kull indikatur, il-livelli u l-bidliet jiġu kkonvertiti f’punteġġi standard (magħrufa wkoll bħala punteġġi z) biex tiġi applikata l-istess metrika għall-indikaturi kollha. Dan jinkiseb bl-istandardizzazzjoni tal-valuri mhux ipproċessati kemm tal-livelli kif ukoll tal-bidliet skont il-formula:
Imbagħad id-distribuzzjonijiet tal-punteġġi (separatament għal-livelli u għall-bidliet) jiġu analizzati. Permezz ta’ dan l-approċċ, ikun jista’ jiġi espress valur indikatur mhux ipproċessat għal kull Stat Membru fir-rigward tal-għadd ta’ devjazzjonijiet standard li jiddevjaw mill-medja (mhux ponderata). Il-prestazzjoni ta’ kull Stat Membru tiġi vvalutata u kklassifikata abbażi tal-punteġġi z li jirriżultaw imqabbla ma’ sett ta’ livelli limitu predefiniti, stabbiliti bħala multipli ta’ devjazzjonijiet standard.
L-aktar kwistjoni importanti f’dan l-approċċ hija l-iffissar ta’ punti limitu. Peress li ma tista’ ssir l-ebda suppożizzjoni parametrika dwar id-distribuzzjoni tal-valuri mhux ipproċessati li jiġu osservati 2 , is-soltu tintuża regola ġenerali biex jintgħażlu l-livelli limitu. Skont l-analiżi tal-indikaturi ewlenin li ntużaw fit-tabella ta’ valutazzjoni, ġie miftiehem li jiġu kkunsidrati:
1.Kwalunkwe punteġġ inqas minn -1 bħala prestazzjoni tajba ħafna
2.Kwalunkwe punteġġ bejn -1 u -0,5 bħala prestazzjoni tajba
3.Kwalunkwe punteġġ bejn -0,5 u 0,5 bħala prestazzjoni newtrali
4.Kwalunkwe punteġġ bejn 0,5 u 1 bħala prestazzjoni ħażina
5.Kwalunkwe punteġġ ogħla minn 1 bħala prestazzjoni ħażina ħafna 3
Tabella 1: Valuri limitu tal-punteġġi z
|
|
valuri limitu tal-punteġġi z |
||||
|
-1,0 |
-0,5 |
0 |
0,5 |
1,0 |
|
|
(inqas minn) |
(inqas minn) |
(bejn) |
(iktar minn) |
(iktar minn) |
|
|
Valutazzjoni |
|||||
|
Livelli |
Baxxi ħafna |
Baxxi |
Skont il-medja |
Għoljin |
Għoljin ħafna |
|
|
|
||||
|
Bidliet |
Ferm inqas mill-medja |
Inqas mill-medja |
Skont il-medja |
Ogħla mill-medja |
Ferm ogħla mill-medja |
Jekk tiġi kkombinata l-evalwazzjoni tal-livelli u tal-bidliet, imbagħad ikun possibbli li tiġi kklassifikata l-prestazzjoni ġenerali ta’ pajjiż skont kull indikatur f’waħda mis-seba’ kategoriji li ġejjin. Il-kuluri li ntgħażlu jirriflettu ċ-ċifri rispettivi fit-test tar-rapport.
It-tabelli ta’ hawn taħt jipprovdu l-klassifikazzjoni abbażi tal-punteġġi z għal dawk l-indikaturi li għalihom valur baxx ġie vvalutat bħala prestazzjoni tajba (eż. ir-rata tal-qgħad, AROPE, eċċ.).
|
Bl-aqwa prestazzjoni |
b’punteġġ inqas minn -1,0 fil-livelli u inqas minn 1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli ferm aħjar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed titjieb jew li mhux qed tiddeterjora b’rata aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Aħjar mill-medja |
b’punteġġ bejn -1,0 u -0,5 fil-livelli u inqas minn 1 fil-bidliet jew b’punteġġ bejn -0,5 u 0,5 fil-livelli u inqas minn -1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli aħjar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed titjieb jew li mhux qed tiddeterjora b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Tajba iżda teħtieġ monitoraġġ |
b’punteġġ inqas minn -0,5 fil-livelli u iktar minn 1,0 fil-bidliet, u b’bidla ogħla minn żero 4 |
L-Istati Membri b’livelli aħjar jew ferm aħjar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed tiddeterjora b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Skont il-medja / newtrali |
b’punteġġ bejn -0,5 u 0,5 fil-livelli u bejn -1,0 u 1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli skont il-medja u b’sitwazzjoni li mhux qed titjieb u lanqas li qed tiddeterjora b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Dgħajfa iżda b’titjib |
b’punteġġ iktar minn 0,5 fil-livelli u inqas minn -1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli agħar jew ferm agħar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed titjieb b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Sitwazzjoni li trid tiġi ssorveljata |
b’punteġġ bejn 0,5 u 1,0 fil-livelli u iktar minn -1,0 fil-bidliet jew b’punteġġ bejn -0,5 u 0,5 fil-livelli u iktar minn 1,0 fil-bidliet (u b’bidla ogħla minn żero 5 ) |
Din il-kategorija tiġbor flimkien żewġ każijiet differenti: i) l-Istati Membri b’livelli agħar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed tiddeterjora jew li mhux qed titjieb b’rata mgħaġġla biżżejjed; ii) l-Istati Membri b’livelli skont il-medja tal-UE iżda b’sitwazzjoni li qed tiddeterjora b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Sitwazzjonijiet kritiċi |
b’punteġġ iktar minn 1,0 fil-livelli u iktar minn -1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli ferm agħar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed tiddeterjora jew li mhux qed titjieb b’rata mgħaġġla biżżejjed |
It-tabelli ta’ hawn taħt jipprovdu l-klassifikazzjoni abbażi tal-punteġġi z għal dawk l-indikaturi li għalihom valur għoli ġie vvalutat bħala prestazzjoni tajba (eż. ir-rata ta’ impjieg, il-parteċipazzjoni fl-indukrar tat-tfal, eċċ.).
|
Bl-aqwa prestazzjoni |
b’punteġġ iktar minn 1,0 fil-livelli u iktar minn -1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli ferm aħjar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed titjieb jew li mhux qed tiddeterjora b’rata aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Aħjar mill-medja |
b’punteġġ bejn 1,0 u 0,5 fil-livelli u iktar minn -1.0 fil-bidliet jew b’punteġġ bejn -0,5 u 0,5 fil-livelli u iktar minn 1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli aħjar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed titjieb jew li mhux qed tiddeterjora b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Tajba iżda teħtieġ monitoraġġ |
b’punteġġ iktar minn 0,5 fil-livelli u inqas minn -1,0 fil-bidliet, u b’bidla inqas minn żero 6 |
L-Istati Membri b’livelli aħjar jew ferm aħjar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed tiddeterjora b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Skont il-medja / newtrali |
b’punteġġ bejn -0,5 u 0,5 fil-livelli u bejn -1,0 u 1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli skont il-medja u b’sitwazzjoni li mhux qed titjieb u lanqas li qed tiddeterjora b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Dgħajfa iżda b’titjib |
b’punteġġ inqas minn -0,5 fil-livelli u iktar minn 1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli agħar jew ferm agħar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed titjieb b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Sitwazzjoni li trid tiġi ssorveljata |
b’punteġġ bejn -0,5 u -1,0 fil-livelli u inqas minn 1,0 fil-bidliet jew b’punteġġ bejn -0,5 u 0,5 fil-livelli u inqas minn -1,0 fil-bidliet (u b’bidla inqas minn żero 7 ) |
Din il-kategorija tiġbor flimkien żewġ każijiet differenti: i) l-Istati Membri b’livelli agħar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed tiddeterjora jew li mhux qed titjieb b’rata mgħaġġla biżżejjed; ii) l-Istati Membri b’livelli skont il-medja tal-UE iżda b’sitwazzjoni li qed tiddeterjora b’rata ferm aktar mgħaġġla mill-medja tal-UE |
|
Sitwazzjonijiet kritiċi |
b’punteġġ inqas minn 1,0 fil-livelli u inqas minn 1,0 fil-bidliet |
L-Istati Membri b’livelli ferm agħar mill-medja tal-UE u b’sitwazzjoni li qed tiddeterjora jew li mhux qed titjieb b’rata mgħaġġla biżżejjed |
Tabella ta’ sommarju tal-punti limitu
|
Baxxi ħafna |
Baxxi |
Skont il-medja |
Għoljin |
Għoljin ħafna |
||
|
Persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ (% tal-popolazzjoni bl-età bejn it-18-il sena u l-24 sena) |
Livelli |
inqas minn 5,3 % |
inqas minn 7,3 % |
bejn 7,3 % u 11,2 % |
iktar minn 11,2 % |
iktar minn 13,2 % |
|
Bidliet |
inqas minn -0,9 pps |
inqas minn -0,5 pps |
bejn -0,5 pps u 0,2 pps |
iktar minn 0,2 pps |
iktar minn 0,8 pps |
|
|
Diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa (pps) |
Livelli |
inqas minn 5,4 % |
inqas minn 8,0 % |
bejn 8,0 % u 13,2 % |
iktar minn 13,2 % |
iktar minn 15,8 % |
|
Bidliet |
inqas minn -0,7 pps |
inqas minn -0,3 pps |
bejn -0,3 pps u 0,5 pps |
iktar minn 0,5 pps |
iktar minn 0,8 pps |
|
|
Proporzjon kwintili tal-introjtu (S80/S20) |
Livelli |
inqas minn 3,7 |
inqas minn 4,3 |
bejn 4,3 u 5,5 |
iktar minn 5,5 |
iktar minn 6,2 |
|
Bidliet |
inqas minn -0,4 |
inqas minn -0,2 |
bejn -0,2 u 0,1 |
iktar minn 0,1 |
iktar minn 0,3 |
|
|
Fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (%) |
Livelli |
inqas minn 16,4 % |
inqas minn 19,1 % |
bejn 19,1 % u 24,6 % |
iktar minn 24,6 % |
iktar minn 27,4 % |
|
Bidliet |
inqas minn -2,8 pps |
inqas minn -1,9 pps |
bejn -1,9 pps u 0,0 pps |
iktar minn 0,0 pps |
iktar minn 0,9 pps |
|
|
Żgħażagħ NEETs (% tal-popolazzjoni totali bl-età ta’ 15-il sena u 24 sena) |
Livelli |
inqas minn 6,1 % |
inqas minn 7,9 % |
bejn 7,9 % u 11,4 % |
iktar minn 11,4 % |
iktar minn 13,2 % |
|
Bidliet |
inqas minn -1,5 pps |
inqas minn -1,1 pps |
bejn -1,1 pps u -0,3 pps |
iktar minn -0,3 pps |
iktar minn 0,1 pps |
|
|
Rata ta’ impjieg (% tal-popolazzjoni bl-età ta’ 20-64 sena) |
Livelli |
inqas minn 68,5 % |
inqas minn 71,2 % |
bejn 71,2 % u 76,6 % |
iktar minn 76,6 % |
iktar minn 79,3 % |
|
Bidliet |
inqas minn 0,7 pps |
inqas minn 1,0 pps |
bejn 1,0 pps u 1,7 pps |
iktar minn 1,7 pps |
iktar minn 2,0 pps |
|
|
Rata tal-qgħad (% tal-popolazzjoni attiva bl-età bejn 15-il sena u 74 sena) |
Livelli |
inqas minn 2,9 % |
inqas minn 4,8 % |
bejn 4,8 % u 8,4 % |
iktar minn 8,4 % |
iktar minn 10,2 % |
|
Bidliet |
inqas minn -1,7 pps |
inqas minn -1,4 pps |
bejn -1,4 pps u -0,7 pps |
iktar minn -0,7 pps |
iktar minn -0,7 pps |
|
|
Rata tal-qgħad fit-tul (% tal-popolazzjoni attiva bl-età bejn 15-il sena u 74 sena) |
Livelli |
inqas minn 0,2 % |
inqas minn 1,4 % |
bejn 1,4 % u 4,0 % |
iktar minn 4,0 % |
iktar minn 5,3 % |
|
Bidliet |
inqas minn -1,2 pps |
inqas minn -0,9 pps |
bejn -0,9 pps u -0,4 pps |
iktar minn -0,4 pps |
iktar minn -0,1 pps |
|
|
GDHI reali per capita (2008 = 100) |
Livelli |
inqas minn 93,6 |
inqas minn 100,1 |
bejn 100,1 u 113,2 |
iktar minn 113,2 |
iktar minn 119,8 |
|
Bidliet |
inqas minn 0,0 pps |
inqas minn 1,2 pps |
bejn 1,2 pps u 3,7 pps |
iktar minn 3,7 pps |
iktar minn 4,9 pps |
|
|
Qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time b’paga medja (il-livelli f’pps, il-bidliet bil-munita nazzjonali f’termini reali) |
Livelli |
inqas minn 13,381 |
inqas minn 16,990 |
bejn 16,990 u 24,209 |
iktar minn 24,209 |
iktar minn 27,819 |
|
Bidliet |
inqas minn -0,1 % |
inqas minn 1,2 % |
bejn 1,2 % u 3,8 % |
iktar minn 3,8 % |
iktar minn 5,1 % |
|
|
L-impatt tat-trasferimenti soċjali (minbarra l-pensjonijiet) fuq it-tnaqqis tal-faqar (%) |
Livelli |
inqas minn 23,4 % |
inqas minn 28,7 % |
bejn 28,7 % u 39,3 % |
iktar minn 39,3 % |
iktar minn 44,6 % |
|
Bidliet |
inqas minn -3,1 pps |
inqas minn -1,8 pps |
bejn -1,8 pps u 0,9 pps |
iktar minn 0,9 pps |
iktar minn 2,2 pps |
|
|
Tfal tal-età ta’ inqas minn tliet snin fl-indukrar formali tat-tfal (%) |
Livelli |
inqas minn 16,4 % |
inqas minn 24,9 % |
bejn 24,9 % u 41,9 % |
iktar minn 41,9 % |
iktar minn 50,4 % |
|
Bidliet |
inqas minn -3,8 pps |
inqas minn -1,3 pps |
bejn -1,3 pps u 3,8 pps |
iktar minn 3,8 pps |
iktar minn 6,3 pps |
|
|
Ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika (%) |
Livelli |
inqas minn -0,6 % |
inqas minn 1,1 % |
bejn 1,1 % u 4,4 % |
iktar minn 4,4 % |
iktar minn 6,1 % |
|
Bidliet |
inqas minn -0,8 pps |
inqas minn -0,3 pps |
bejn -0,3 pps u 0,7 pps |
iktar minn 0,7 pps |
iktar minn 1,2 pps |
|
|
Individwi b’ħiliet diġitali ġenerali bażiċi jew iktar minn bażiċi (% tal-popolazzjoni bl-età bejn 16-il sena u 74 sena) |
Livelli |
inqas minn 43,4 % |
inqas minn 50,4 % |
bejn 50,4 % u 64,3 % |
iktar minn 64,3 % |
iktar minn 71,3 % |
|
Bidliet |
inqas minn -3,0 pps |
inqas minn -0,9 pps |
bejn -0,9 pps u 3,5 pps |
iktar minn 3,5 pps |
iktar minn 5,6 pps |
Anness 5: Ħarsa ġenerali sommarja lejn ix-“xejriet fl-impjiegi li jridu jiġu ssorveljati” u l-għadd ta’ Stati Membri b’deterjorament jew b’titjib, kif identifikati mill-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni fil-Qasam tal-Impjiegi (MPI) tal-2019.
Nota: il-bidliet bejn l-2017 u l-2018, għajr bejn l-2016 u l-2017 għar-rata tar-riskju tal-faqar tal-persuni qiegħda, in-nassa tal-qgħad u d-diskrepanza fil-pagi bejn l-irġiel u n-nisa.
Anness 6: Ħarsa ġenerali sommarja lejn ix-“xejriet soċjali li jridu jiġu ssorveljati” u l-għadd ta’ Stati Membri b’deterjorament jew b’titjib bejn l-2016 u l-2017, kif identifikati mill-aġġornament tal-2019 tal-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni tal-Protezzjoni Soċjali.
Nota: għall-indikaturi abbażi tal-EU-SILC, b’mod ġenerali l-bidliet effettivament jirreferu għall-2015-2016 għall-indikaturi tal-introjtu u tal-intensità tax-xogħol tal-unitajiet domestiċi. Għall-indikaturi abbażi tal-LFS (ir-rata tal-qgħad fit-tul, dawk li jitilqu kmieni mill-iskola, il-proporzjon ta’ qgħad fost iż-żgħażagħ, in-NEETs (bejn 15-il sena u 24 sena), ir-rata ta’ impjieg (55-64 sena)), il-bidliet jirreferu għall-perjodu 2017-2018.
Bl-eċċezzjoni tal-indikatur il-ġdid “qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time mingħajr tfal li jaqla’ paga medja” li għalih jintużaw medji ta’ tliet snin kemm għal-livelli kif ukoll għall-bidliet biex jiġu radrizzati l-fluttwazzjonijiet f’terminu qasir.
Twettqu testijiet tad-distribuzzjoni tan-normalità u b’għamla ta’ T, u dan irriżulta fir-rifjut ta’ kwalunkwe ipoteżi tad-distribuzzjoni.
F’każ ta’ normalità, il-punti limitu magħżula jikkorrispondu bejn wieħed u ieħor għal 15 %, 30 %, 50 %, 70 % u 85 % tad-distribuzzjoni kumulattiva.
Din il-kundizzjoni li ssemmiet l-aħħar tipprevjeni li Stat Membru li jkollu livell “baxx” jew “baxx ħafna” jiġi indikat bħala b’sitwazzjoni li “qed tiddeterjora” meta jkollu bidla “ferm ogħla mill-medja”, iżda xorta b’titjib.
Din il-kundizzjoni li ssemmiet l-aħħar tipprevjeni li Stat Membru li jkollu livell “skont il-medja” jiġi indikat bħala b’“sitwazzjoni li trid tiġi ssorveljata” meta jkollu bidla “ferm ogħla mill-medja”, iżda xorta b’titjib.
Din il-kundizzjoni li ssemmiet l-aħħar tipprevjeni li Stat Membru li jkollu livell “għoli” jew “għoli ħafna” jiġi indikat bħala b’sitwazzjoni li “qed tiddeterjora” meta jkollu bidla “ferm inqas mill-medja”, iżda xorta b’titjib.
Din il-kundizzjoni li ssemmiet l-aħħar tipprevjeni li Stat Membru li jkollu livell “skont il-medja” jiġi indikat bħala b’“sitwazzjoni li trid tiġi ssorveljata” meta jkollu bidla “ferm inqas mill-medja”, iżda xorta b’titjib.
IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 17.12.2019
COM(2019) 653 final
PROPOSTA GĦAL RAPPORT KONĠUNT DWAR L-IMPJIEGI
MILL-KUMMISSJONI U MILL-KUNSILL
li takkumpanja l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni
dwar l-Istrateġija Annwali dwar it-Tkabbir Sostenibbli għall-2020
WERREJ
DAĦLA
MESSAĠĠI EWLENIN
1. ĦARSA ĠENERALI LEJN IX-XEJRIET U L-ISFIDI SOĊJALI U TAS-SUQ TAX-XOGĦOL FL-UNJONI EWROPEA
1.1 Xejriet tas-suq tax-xogħol
1.2 Xejriet soċjali
2. SNAPSHOTS MT-TABELLA TA’ VALUTAZZJONI SOĊJALI
2.1. It-tabella ta’ valutazzjoni spjegata
2.2. Evidenza mit-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
3. IR-RIFORMI SOĊJALI U TAL-IMPJIEG – IL-PRESTAZZJONI U L-AZZJONI TAL-ISTATI MEMBRI 34
3.1. Il-Linja Gwida Nru 5: Nagħtu spinta lid-domanda għall-ħaddiema 34
3.1.1 Indikaturi ewlenin 34
3.1.2 Rispons tal-politiki 50
3.2. Il-Linja Gwida Nru 6: Insaħħu l-provvista ta’ ħaddiema u ntejbu l-aċċess għall-impjieg, għall-ħiliet u għall-kompetenzi 53
3.2.1 Indikaturi ewlenin 53
3.2.2 Rispons tal-politiki 86
3.3. Il-Linja Gwida Nru 7: Insaħħu l-funzjonament tas-swieq tax-xogħol u l-effettività tad-djalogu soċjali 101
3.3.1 Indikaturi ewlenin 101
3.3.2 Rispons tal-politiki 128
3.4. Il-Linja Gwida 8: Nippromwovu l-opportunitajiet indaqs għal kulħadd, inrawmu l-inklużjoni soċjali u niġġieldu l-faqar
3.4.1 Indikaturi ewlenin
3.4.2 Rispons tal-politiki
DAĦLA
Ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi (JER) mill-Kummissjoni Ewropea u mill-Kunsill huwa stipulat bl-Artikolu 148 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE). Il-proposta inizjali għal dan ir-rapport mill-Kummissjoni Ewropea hija parti mill-Pakkett tal-ħarifa, li jinkludi l-Istrateġija Annwali dwar it-Tkabbir Sostenibbli li tvara ċ-ċiklu tas-Semestru Ewropew. Ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi jipprovdi ħarsa ġenerali annwali lejn l-iżviluppi ewlenin fl-impjiegi u soċjali fl-Ewropa kif ukoll lejn l-azzjonijiet ta’ riforma tal-Istati Membri, f’konformità mal-Linji Gwida għal-Linji Politiċi dwar l-Impjiegi tal-Istati Membri 1 . Ir-rapportar fuq dawn ir-riformi jsegwi l-istruttura tal-Linji Gwida: l-għoti ta’ spinta lid-domanda għall-ħaddiema (il-Linja Gwida Nru 5), it-tisħiħ tal-provvista ta’ ħaddiema u t-titjib tal-aċċess għall-impjieg, għall-ħiliet u għall-kompetenzi (il-Linja Gwida Nru 6), it-tisħiħ tal-funzjonament tas-swieq tax-xogħol u l-effettività tad-djalogu soċjali (il-Linja Gwida Nru 7), u l-promozzjoni tal-opportunitajiet indaqs għal kulħadd, it-trawwim tal-inklużjoni soċjali u l-ġlieda kontra l-faqar (il-Linja Gwida Nru 8).
Barra minn hekk, ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi jimmonitorja l-prestazzjoni tal-Istati Membri b’rabta mat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali stabbilita fil-kuntest tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali. Il-Pilastru ġie pproklamat b’mod konġunt mill-Parlament Ewropew, mill-Kunsill u mill-Kummissjoni fis-17 ta’ Novembru 2017. Jidentifika l-prinċipji u d-drittijiet fi tliet oqsma: i) l-opportunitajiet indaqs u l-aċċess ugwali għas-suq tax-xogħol, ii) il-kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti, u iii) il-protezzjoni u l-inklużjoni soċjali. Il-monitoraġġ tal-progress f’dawn l-oqsma huwa mirfud minn analiżi dettaljata tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali li takkumpanja l-Pilastru.
Ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi huwa strutturat kif ġej: il-kapitolu introduttorju (il-Kapitolu 1) jirrapporta dwar ix-xejriet prinċipali soċjali u tas-suq tax-xogħol fl-Unjoni Ewropea biex jispjega l-kuntest. Il-Kapitolu 2 jippreżenta r-riżultati prinċipali mill-analiżi tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali assoċjata mal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali. Il-Kapitolu 3 jipprovdi deskrizzjoni dettaljata tal-indikaturi ewlenin minn pajjiż għall-ieħor (inkluż mit-tabella ta’ valutazzjoni soċjali) u tal-politiki implimentati mill-Istati Membri sabiex jindirizzaw il-Linji Gwida għal-Linji Politiċi dwar l-Impjiegi.
MESSAĠĠI EWLENIN
L-Ewropa qed tagħmel progress fl-ilħuq tal-għanijiet tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali Skont it-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali li takkumpanja l-Pilastru, is-suq tax-xogħol u x-xejriet soċjali fl-UE għadhom pożittivi għal 9 mill-14-il indikatur primarju. Il-ħames indikaturi l-oħra, bħala medja, baqgħu stabbli jew irreġistraw żvilupp kemxejn negattiv meta mqabbla mas-sena ta’ qabel (jiġifieri l-persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ, l-impatt tat-trasferimenti soċjali fuq it-tnaqqis tal-faqar, il-proporzjon tad-distribuzzjoni kwintili tal-introjtu u l-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika). Ġiet osservata konverġenza fost l-Istati Membri, b’mod differenti, għal aktar minn nofs l-indikaturi primarji. L-Istati Membri kollha, bl-eċċezzjoni tan-Netherlands, għandhom tal-anqas wieħed mill-indikaturi ferm anqas mill-medja (jew b’xejra negattiva importanti).
|
It-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali tindika suq tax-xogħol u xejriet soċjali pożittivi fl-UE, iżda għad hemm l-isfidi |
||
|
Disa’ mill-14-il indikatur primarju tjiebu bħala medja matul l-aħħar sena
14-il Stat Membru
Il-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu li jaqla’ l-paga medja
|
Valutazzjoni tal-indikaturi primarji tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali, Novembru 2019
|
Sors: Servizzi tal-Kummissjoni abbażi tad-data ta’ Eurostat u tal-OECD |
L-impjiegi qed ikomplu jiżdiedu, għad li b’rata anqas mgħaġġla milli fis-snin ta’ qabel. Fit-tielet trimestru tal-2019, 241,5 miljun persuna kellhom impjieg fl-UE, l-ogħla livell li qatt intlaħaq. Il-ħaddiema akbar fl-età u b’livell għoli ta’ ħiliet għadhom il-motivaturi ewlenin tat-tkabbir fl-impjiegi. Minħabba t-tnaqqis fir-ritmu ekonomiku, it-tkabbir fl-impjiegi huwa mistenni jkun aktar kajman fil-kumplament tat-trimestru tal-2019 u fl-2020. Għaldaqstant, ir-rata ta’ impjieg tal-persuni bejn l-20 u l-64 sena bħalissa hija projettata li fl-2020 se toqrob lejn il-mira ta’ 75 % tal-Ewropa 2020, iżda tibqa’ ftit anqas minnha.
|
Il-prestazzjoni tas-suq tax-xogħol hija l-aqwa waħda li qatt ġiet irreġistrata |
||
|
241,5 miljun
+17-il miljun
rata ta’ impjieg ta’ 73,9%
|
Ir-rati ta’ impjieg u tal-qgħad fl-UE u fiż-żona tal-euro
*il-medja tal-ewwel u tat-tieni trimestri, aġġustata staġjonalment. Sors: Eurostat, LFS. |
Sors: Eurostat, LFS |
Il-qgħad laħaq l-anqas livell li qatt ġiet rreġistrat b’6,3 % fit-tielet trimestru tal-2019. Il-konverġenza fost l-Istati Membri lejn il-livelli inferjuri għadha għaddejja. Il-qgħad fost iż-żgħażagħ u fit-tul qed jonqos ukoll, għad li għadu għoli f’xi Stati Membri. In-nuqqas ta’ ħaddiema huwa viżibbli l-aktar fl-Istati Membri fejn il-qgħad huwa baxx, għad li s-sehem ta’ kumpaniji li qed jesperjenzaw nuqqas ta’ ħaddiema beda jonqos, minħabba t-tnaqqis fir-ritmu ekonomiku.
|
Nuqqas ta’ ħaddiema jseħħ meta l-qgħad ikun baxx |
||
|
15,6-il miljun persuna qiegħda fl-UE fit-tielet trimestru tal-2019 (-11-il miljun persuna mill-ogħla livell osservat fl-2013) 6,3 % ir-rata tal-qgħad fit-tielet trimestru tal-2019 2,5 % ir-rata tal-qgħad fit-tul (> 12-il xahar) 14,4 % Ir-rata tal-qgħad fost iż-żgħażagħ fit-tielet trimestru tal-2019 |
Indikatur tan-nuqqas ta’ ħaddiema (xellug) u r-rata tal-qgħad (lemin) - 2018
|
Sors: Eurostat, LFS u Stħarriġ fost l-Impriżi u l-Konsumaturi. L-indikatur kompost jinkludi s-setturi kollha (ara LMWD 2019). |
In-numru ta’ persuni fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali kompla jonqos b’mod kostanti għas-sitt sena konsekuttiva fl-2018. F’dik is-sena biss, in-nies li kienu fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali kienu madwar 2,7 miljun anqas mis-sena ta’ qabel. B’mod partikolari, id-deprivazzjoni materjali estrema kompliet tonqos bis-saħħa, u hekk ukoll, iżda sa ċertu punt anqas, is-sehem ta’ nies li jgħixu f’unitajiet domestiċi b’intensità tax-xogħol baxxa ħafna, bis-saħħa tal-prestazzjoni robusta tas-suq tax-xogħol. Madankollu, is-sehem ta’ nies fir-riskju tal-faqar (indikatur relattiv tal-faqar) baqa’ pjuttost stabbli meta mqabbel mal-2017. Jekk ix-xejra ġenerali tkompli bil-pass kurrenti, sal-2020 l-UE tkun tista’ tirreġistra tnaqqis ta’ madwar 13-il miljun persuna fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali mill-2008 ’l hawn (meta mqabbla mal-mira ta’ 20 miljun tal-Ewropa 2020). Ċerti gruppi, b’mod partikolari t-tfal u n-nies b’diżabilitajiet, jaffaċċjaw riskju konsiderevolment ogħla tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali.
|
Ir-rata tal-AROPE naqset, bis-saħħa ta’ tnaqqis fid-deprivazzjoni materjali estrema u ta’ kundizzjonijiet aħjar fis-suq tax-xogħol |
||
|
110 miljun ruħ fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali, 7 miljuni anqas mill-2008 24,3% tat-tfal jinsabu fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali, ogħla mill-medja 21 % huwa s-sehem tal-introjtu totali miksub mill-40 % li jaqalgħu l-anqas tal-popolazzjoni |
Ir-rata tar-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali
|
Sors: Eurostat, SILC |
L-inugwaljanza fl-introjtu żdiedet kemxejn b’mod ġenerali u għadha f’livell għoli meta mqabbla mal-perjodu ta’ qabel il-kriżi, għalkemm hija relattivament favorevoli meta mqabbla mal-livell internazzjonali. Bħala medja fl-UE kollha, l-aktar 20 % għonja tal-unitajiet domestiċi għandhom introjtu li jaqbeż dak tal-ifqar 20 % b’madwar ħames darbiet. Fl-2018, dan il-proporzjon żdied b’mod marġinali, wara tnaqqis żgħir fis-sena ta’ qabel. Bi ftit eċċezzjonijiet, l-Istati Membri bl-ogħla livelli ta’ inugwaljanza fl-introjtu raw żieda ulterjuri fl-2018. Is-sehem tal-introjtu tal-40 % tal-popolazzjoni bl-inqas sehem baqa’ pjuttost stabbli fl-2018 wara li kien irkupra fl-2017. L-indirizzar tal-inugwaljanzi fl-introjtu jeħtieġ azzjoni mill-Istati Membri f’oqsma differenti, inklużi t-tfassil ta’ sistemi tat-taxxa u tal-benefiċċji, l-iffissar tal-paga (minima), it-trawwim ta’ opportunitajiet indaqs fl-edukazzjoni u fit-taħriġ minn etajiet bikrin, l-iżgurar ta’ aċċess għal servizzi affordabbli u ta’ kwalità, il-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn is-sessi u l-indirizzar ta’ disparitajiet reġjonali.
L-ugwaljanza bejn is-sessi għadha sfida. Id-diskrepanzi fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa (11,6-il pps fl-2018) u fir-rati tal-paga (16,2 % fl-2017) huma sostanzjali u baqgħu kważi stabbli mill-2013 ’l hawn. Għadhom jippersistu disparitajiet kbar bejn l-Istati Membri. Ir-responsabbiltajiet tal-ġenituri u tal-indukrar, flimkien ma’ aċċess limitat għas-servizzi għall-indukrar tat-tfal u għal servizzi oħrajn (kura), u mad-diżinċentivi monetarji għall-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol, huma l-motivaturi ewlenin tar-rati ta’ impjieg inferjuri fost in-nisa. Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, ir-responsabbiltà tal-ġenituri għandha impatt negattiv fuq ir-rati ta’ impjieg tan-nisa, filwaqt li jiġri l-oppost għall-irġiel. Id-diskrepanzi bejn il-pagi jseħħu minkejja li, bħala medja, in-nisa jkollhom livelli ta’ kwalifiki ogħla mill-irġiel. Spiss dawn isarrfu f’diskrepanzi fil-pensjonijiet aktar tard fil-ħajja. Diversi Stati Membri qed jieħdu azzjoni sabiex itejbu l-aċċess għal servizzi tal-kura affordabbli u ta’ kwalità, iżda għad hemm għadd ta’ sfidi. Numru limitat biss ta’ pajjiżi implimentaw miżuri konkreti biex jindirizzaw id-diskrepanza bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa, u l-biċċa l-kbira huma relatati mat-trasparenza fil-pagi.
|
L-inugwaljanzi fl-impjiegi u fil-paga bejn l-irġiel u n-nisa għadhom sostanzjali |
|||||||||||
|
11,6-il pps
9,2 pps
16,2%
(pensjoni iktar baxxa għan-nisa milli għall-irġiel) fl-2017
35,2 %
|
Diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa 2003-2018, il-livell tal-UE
|
Sors: Eurostat, LFS |
|||||||||
Iż-żieda fil-pagi qabdet ir-ritmu fl-2018, iżda b’mod ġenerali għadha moderata. Fl-2018 (u fl-2019), il-pagi reali laħqu l-iżviluppi fil-produttività. Matul l-erba’ snin li għaddew, dawn żdiedu kemxejn anqas mit-tkabbir fil-produttività f’ħafna mill-Istati Membri taż-żona tal-euro. It-tkabbir fil-pagi seħħ ġeneralment b’rata aktar mgħaġġla (u aktar mit-tkabbir fil-produttività) fil-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, u b’hekk ikkontribwixxa għall-konverġenza ’l fuq fl-UE. Attwalment, il-livell ta’ qligħ nett ta’ ħaddiem li jaqla’ l-paga medja (ikkoreġuta għad-differenzi fil-kapaċità tal-akkwist) fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri Ewropej Ċentrali u tal-Lvant għadu ferm anqas mill-medja tal-UE skont it-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali. It-tkabbir sostenibbli u bbilanċjat fil-pagi jenħtieġ li jagħti rispons għall-kundizzjonijiet tas-suq tax-xogħol u għall-iżviluppi fil-produttività f’terminu medju, filwaqt li jqis l-implikazzjonijiet possibbli fuq il-kompetittività tal-kostijiet, u r-rispett tal-awtonomija tas-sħab soċjali.
|
F’xi Stati Membri għad fadal lok għal tkabbir fil-pagi reali |
||
|
+1,1 % ta’ tkabbir fil-pagi reali fl-2018 fl-UE (+0,7 % fiż-żona tal-euro) 9,5 % tal-ħaddiema fir-riskju tal-faqar fl-UE 16,2 % tal-impjegati b’faqar monetarju fost l-impjegati b’kuntratt temporanju |
Diskrepanza bejn it-tkabbir fil-pagi reali u t-tkabbir fil-produttività
* Il-pajjiżi huma mqassma skont id-diskrepanza bejn it-tkabbir fil-kumpens reali u t-tkabbir fil-produttività reali. Id-data għall-Irlanda tirreferi għall-perjodu 2015-2018. |
Sors: Eurostat, il-bażi tad-data tal-AMECO tal-Kummissjoni Ewropea (Kumpens reali għal kull impjegat, PDG deflatur; Il-produttività reali tax-xogħol għal kull persuna). |
Il-faqar fost dawk li jaħdmu għadu f’livelli għoljin u f’ħafna Stati Membri. Huwa ferm ogħla għall-unitajiet domestiċi b’nies li jaħdmu part-time jew b’kuntratti temporanji. Pagi minimi adegwati, kemm jekk statutorji kif ukoll jekk innegozjati b’mod kollettiv, jistgħu jgħinu sabiex jipprevjenu l-faqar fost dawk li jaħdmu, filwaqt li jnaqqsu l-inugwaljanza fil-pagi u jappoġġaw id-domanda aggregata. Fl-2019, il-livelli tal-paga minima żdiedu fi kważi kull wieħed mit-22 Stat Membru fejn teżisti paga minima statutorja.
L-edukazzjoni, it-taħriġ u l-ħiliet jinfluwenzaw il-prospetti tax-xogħol tan-nies b’mod sostanzjali. Bħala medja, fl-UE, ir-rata ta’ impjieg hija ta’ 56,1 % għal dawk li ma lestewx l-iskola sekondarja tat-tieni livell, ta’ 73,4 % għal dawk bi kwalifiki ta’ livell medju u ta’ 84,5 % għal dawk bi kwalifiki terzjarji. L-adattament għat-trasformazzjonijiet fl-ekonomija u fis-suq tax-xogħol, kif ukoll għat-tranżizzjoni ambjentali, jeħtieġ titjib tal-ħiliet u taħriġ mill-ġdid kontinwi. Minkejja r-rikonoxximent dejjem akbar tal-isfida u numru ta’ inizjattivi li qed jitnedew madwar l-Istati Membri, il-parteċipazzjoni tal-adulti fl-attivitajiet ta’ apprendiment żdiedet biss sa ċertu punt limitat fl-aħħar deċennju, u huma biss ftit dawk l-Istati Membri li rnexxielhom jiksbu titjib aktar sinifikanti. Din għadha partikolarment baxxa (anqas minn 5 %) għall-adulti b’livell baxx ta’ ħiliet.
|
Għad li l-ħiliet huma kritiċi għall-impjegabbiltà fl-Istati Membri kollha tal-UE, il-parteċipazzjoni fl-apprendiment għall-adulti għadha baxxa
(punti perċentwali, persuni ta’ bejn 20 u 64 sena) |
||||
|
28,4 pps
ta’ diskrepanza bejn ir-rati ta’ impjieg tal-ħaddiema b’livell baxx u għoli ta’ ħiliet
tal-popolazzjoni ta’ bejn 30 u 34 sena lestew l-edukazzjoni terzjarja (il-mira tal-Ewropa 2020 inqabżet)
11,1 %
minn dawk bejn 25 u 64 sena ħadu sehem fl-apprendiment għall-adulti fl-2018
4,3 % biss tal-adulti b’livell baxx ta’ ħiliet ħadu sehem fl-apprendiment għall-adulti fl-UE fl-2018 |
|
Sors: Eurostat. |
||
Ir-rata ta’ impjiegi temporanji tvarja b’mod sinifikanti bejn l-Istati Membri, minkejja li baqgħet relattivament stabbli matul l-aħħar snin, b’medja ta’ madwar 14 %. Għad fadal sfidi sabiex jiġi żgurat li l-kuntratti temporanji involontarji jkunu punt tat-tluq għal impjiegi permanenti, filwaqt li jiġu evitati “bibien iduru” bejn il-qgħad u l-impjiegi prekarji. Qed isiru riformi f’xi Stati Membri, bl-għan li jiġi żgurat bilanċ bejn il-flessibbiltà u s-sigurtà. F’xi każijiet, dawn jinkludu kundizzjonijiet aktar stretti għall-użu ta’ kuntratti temporanji u aktar ċarezza dwar it-termini u l-kundizzjonijiet tax-xogħol.
|
Il-kuntratti temporanji spiss ma jkunux “punt tat-tluq” |
||
|
14,2 % is-sehem tal-impjegati b’kuntratti temporanji fl-2018 53 % mill-impjegati temporanji kollha huma involontarji 25,6 % mill-impjegati temporanji kollha jmorru għal impjieg permanenti fi żmien sena |
Impjegati temporanji involontarji bħala sehem mill-impjegati totali (xellug) u r-rata ta’ tranżizzjoni lejn impjiegi permanenti (lemin)
|
Sors: Eurostat, LFS. |
Ix-xogħol tal-pjattaformi huwa forma emerġenti ta’ impjieg fis-swieq tax-xogħol Ewropej. L-analiżi taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka tal-Kummissjoni Ewropea bbażata fuq l-istħarriġ COLLEEM II, li tkopri iktar minn nofs l-Istati Membri, tindika li 1,4 % tal-ħaddiema f’dawk il-pajjiżi pprovdew servizzi tax-xogħol permezz ta’ pjattaformi bħala l-impjieg ewlieni tagħhom fl-2018. Terz mix-xogħol tal-pjattaformi tal-UE huwa stmat li huwa transfruntier. Il-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-ħaddiema tal-pjattaformi jvarjaw b’mod sinifikanti, pereżempju fl-istatus legali tagħhom (ħaddiem jew ħaddiem għal rasu), it-tip ta’ kompiti li jwettqu u l-mudell tan-negozju tal-kumpanija prinċipali tagħhom. Filwaqt li qed tiftaħ opportunitajiet ta’ impjiegi ġodda u qed tippermetti l-iżvilupp tal-mudelli tan-negozju innovattivi, iż-żieda tax-xogħol tal-pjattaformi qed tisfida l-prattiki eżistenti tas-suq tax-xogħol u l-oqfsa legali eżistenti (eż. fir-rigward tal-protezzjoni tal-kundizzjonijiet tax-xogħol, tal-aċċess għan-negozjar kollettiv u tas-sistemi tal-protezzjoni soċjali, li spiss ma jkunux adattati għalkollox għall-iżviluppi l-ġodda). Barra minn hekk, tqajjem mistoqsijiet ġodda dwar l-użu tad-data personali u l-immaniġġjar algoritmiku.
Is-Servizzi Pubbliċi tal-Impjiegi jaqdu rwol ċentrali fl-implimentazzjoni tal-politiki tal-impjiegi u fil-faċilitazzjoni tat-tlaqqigħ tal-persuni li jfittxu permezz tal-għoti ta’ gwida u ta’ appoġġ attiv. L-Istati Membri ħadu passi sabiex isaħħu l-provvista ta’ servizzi individwalizzati u qed jagħmlu sforzi sabiex jissimplifikaw u jżidu l-koordinazzjoni tas-servizzi. Minkejja dan, ir-rwol tas-Servizzi Pubbliċi tal-Impjiegi bħala intermedjarji għadu mhuwiex l-istess fl-Istati Membri kollha. Għad hemm sfidi biex jiġu megħjuna dawk li huma l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol. Fl-istess ħin, għadhom qed isiru sforzi sabiex jissaħħu l-kooperazzjoni u l-iskambju ta’ informazzjoni u tal-aħjar prattiki fil-qafas tan-Netwerk Ewropew tas-Servizzi Pubbliċi tal-Impjiegi.
|
Diversi Stati Membri għandhom lok fejn itejbu t-tlaqqigħ permezz tal-PES |
||
|
44,3 % tal-persuni jużaw is-servizzi pubbliċi tal-impjiegi għat-tiftix ta’ impjieg 21,6 % tal-qiegħda jużaw uffiċċji privati tal-impjiegi |
Is-sehem ta’ persuni qiegħda li jużaw is-servizzi pubbliċi tal-impjiegi għat-tiftix ta’ impjieg
|
Sors: Eurostat, LFS |
Il-kostijiet tal-abitazzjoni huma għoljin wisq għal sehem kbir (li però qed jonqos) ta’ unitajiet domestiċi. Ewropew wieħed minn għaxra jġorr piż eċċessiv ta’ kostijiet tal-abitazzjoni. Xejn mhuwa sorprendenti li l-unitajiet domestiċi bl-anqas introjtu u n-nies li jgħixu fl-ibliet huma dawk l-aktar affettwati. Il-privazzjoni severa tal-abitazzjoni hija stabbli, u qed tonqos f’xi Stati Membri Ewropej Ċentrali u tal-Lvant, fejn il-problemi marbuta mal-kwalità tal-abitazzjoni kienu aktar evidenti. Minkejja dan it-titjib, sehem sinifikanti mill-unitajiet domestiċi f’dawk il-pajjiżi jbatu minn kundizzjonijiet batuti tal-abitazzjoni. Il-problema ta’ persuni mingħajr dar, l-aktar forma estrema ta’ esklużjoni mill-abitazzjoni, żdiedet tul l-aħħar għaxar snin f’ħafna mill-Istati Membri. Sabiex jindirizzaw din l-isfida, ħafna Stati Membri adottaw strateġiji sabiex iwasslu tweġibiet integrati għall-problema ta’ persuni mingħajr dar u għall-esklużjoni minn abitazzjoni. Hemm rikonoxximent akbar tal-importanza tas-servizzi ta’ prevenzjoni u kooperazzjoni msaħħa kemm fil-livell tal-politika kif ukoll fil-livell tat-twassil tas-servizzi.
|
Il-piż eċċessiv tal-kost tal-abitazzjoni huwa sfida f’diversi Stati Membri |
||
|
Ewropew minn kull 10 iġarrab piż eċċessiv tal-kost tal-abitazzjoni 3,9 % mill-popolazzjoni jbatu minn rata ta’ privazzjoni ta’ abitazzjoni severa 1,9 % la għandhom banju u lanqas doċċa fl-abitazzjoni tagħhom |
Is-sehem tal-popolazzjoni li tgħix f’unità domestika fejn il-kostijiet tal-abitazzjoni jirrappreżentaw aktar minn 40 % tal-introjtu disponibbli tal-unitajiet domestiċi, 2018
|
Sors: Eurostat, SILC. |
Is-sistemi tal-protezzjoni soċjali qed jiġu mmodernizzati, b’numru ta’ Stati Membri li qed jespandu l-kopertura tagħhom u jtejbu l-adegwatezza tagħhom. Madankollu, għad hemm diffikultajiet affaċċjati minn diversi gruppi (b’mod partikolari dawk li jaħdmu għal rashom u l-ħaddiema mhux standard) li jġarrbu inċertezza ekonomika akbar b’aċċess limitat għall-protezzjoni soċjali. Bħala medja, l-impatt tat-trasferimenti soċjali (esklużi l-pensjonijiet) fuq it-tnaqqis tal-faqar naqas fl-2018. Barra minn hekk, ir-riskju u l-intensità tal-faqar għall-persuni li jgħixu f’unitajiet domestiċi (kważi) qiegħda komplew jiżdiedu. Bħala medja, madwar terz biss mill-qiegħda għal terminu qasir huma koperti minn benefiċċji tal-qgħad. Filwaqt li fl-Istati Membri kollha bħalissa jeżistu skemi ta’ introjtu minimu, l-adegwatezza tagħhom għadha tvarja b’mod konsiderevoli.
|
It-titjib tal-kopertura u tal-adegwatezza huwa kruċjali għall-modernizzazzjoni tas-sistemi tal-protezzjoni soċjali |
||
|
Bħala medja, it-trasferimenti soċjali (esklużi l-pensjonijiet) inaqqsu l-faqar b’33,2 % 32,9 % tal-qiegħda għal terminu qasir (<12-il xahar) huma koperti mill-benefiċċji tal-qgħad Fi tmien SM dawk li jaħdmu għal rashom ma għandhomx aċċess għal protezzjoni mill-qgħad F’żewġ SM l-introjtu nett ta’ dawk li jaqilgħu l-introjtu minimu huwa ogħla mil-livell limitu nazzjonali tal-faqar |
Kopertura tal-benefiċċji tal-qgħad għall-qiegħda għal terminu qasir (<12-il xahar)
Introjtu nett ta’ dawk li jaqilgħu l-introjtu minimu (sena tal-introjtu: 2017)
Nota: mill-2018 ’l hawn hemm skema tal-introjtu minimu fis-seħħ fl-Italja wkoll. Il-ħaddiem b’paga baxxa meqjus jaqla’ 50 % tal-paga medja u jaħdem full-time. |
Sors: Analiżi tal-Kummissjoni Ewropea abbażi ta’ data ta’ Eurostat |
It-tibdil demografiku jippreżenta ħtieġa ċara sabiex il-pensjonijiet, il-kura tas-saħħa u l-kura fit-tul jadattaw. Il-popolazzjoni fl-età tax-xogħol diġà qed tonqos bħala medja fl-UE u se tkompli tonqos. Fi 11-il Stat Membru, din se tonqos b’aktar minn 3 % fil-ħames snin li ġejjin. Fl-istess ħin, il-proporzjon tad-dipendenza tal-età avvanzata huwa projettat li se jiżdied ħafna, u b’hekk se jixpruna lill-Istati Membri sabiex jieħdu azzjoni biex jimmodernizzaw is-sistemi tal-pensjonijiet, tal-kura tas-saħħa u tal-kura fit-tul tagħhom, biex jippreservaw l-adegwatezza u s-sostenibbiltà tagħhom, filwaqt li jiżguraw aċċess għal servizzi ta’ kwalità tajba. Minkejja li l-kapaċità ta’ sostituzzjoni tal-introjtu u ta’ prevenzjoni tal-kapaċità tvarja b’mod sinifikanti bejn l-Istati Membri, l-iżgurar tal-adegwatezza tal-pensjonijiet qed jikseb l-importanza fid-dibattitu dwar il-politiki. Fl-istess ħin, il-promozzjoni tal-aċċess għas-sistemi tal-kura fit-tul u tas-sostenibbiltà ta’ din hija partikolarment impenjattiva, hekk kif ħafna Stati Membri bħalissa jibbażaw ħafna fuq il-kura informali. Konsegwentement, uħud minnhom bdew riformi mmirati lejn iż-żieda tal-popolazzjoni tal-persuni li jindukraw u lejn it-titjib tas-sitwazzjoni tal-persuni li jindukraw b’mod informali (li ħafna minnhom huma nisa).
|
It-tixjiħ tal-popolazzjoni jirrikjedi l-modernizzazzjoni
|
||
|
1,7 % tal-popolazzjoni jirrapportaw ħtiġijiet mhux issodisfati għall-kura medika 10,2 snin ta’ ħajja f’saħħitha fl-età ta’ 65 sena għan-nisa u 9,8 snin għall-irġiel Minn tlieta fl-2018 għal tnejn fl-2050 adulti ħaddiema li jsostnu persuna rtirata waħda |
Il-proporzjon ta’ dipendenza tal-età avvanzata (il-proporzjon bejn l-għadd ta’ persuni bl-età ta’ 65 sena u aktar u dawk bl-età bejn 15-il sena u 64 sena) fl-UE
Nota: espress għal kull 100 persuna fl-età tax-xogħol (bejn 15-il sena u 64 sena). Il-parti bil-blu ċar tenfasizza l-valuri minimi u massimi pprojettati għal kull sena. |
Sors: Eurostat, projezzjonijiet tal-linja bażi |
It-tisħiħ tal-ekonomija soċjali tas-suq timxi id f’id mat-tisħiħ tal-kwalità tad-djalogu soċjali. L-involviment tas-sħab soċjali fit-tfassil u fl-implimentazzjoni tal-politiki u tar-riformi soċjali u tal-impjiegi ġie rikonoxxut fil-Linji Gwida dwar l-Impjiegi. B’mod ġenerali, il-kwalità tal-involviment fil-livell nazzjonali u reġjonali baqgħet stabbli fil-maġġoranza tal-Istati Membri, minkejja li għad hemm differenzi fost il-pajjiżi. Barra minn hekk, filwaqt li bil-mod il-mod sar progress fl-involviment ġenerali tas-sħab soċjali fis-Semestru Ewropew, għad hemm lok għal aktar żvilupp. B’mod partikolari, dan jirrikjedi skambji aktar prevedibbli u siewja f’xi Stati Membri fir-rigward tat-tħejjija tal-Programmi Nazzjonali tar-Riformi, inkluż f’termini taż-żmien allokat.
1.ĦARSA ĠENERALI LEJN IX-XEJRIET U L-ISFIDI SOĊJALI U TAS-SUQ TAX-XOGĦOL FL-UNJONI EWROPEA
Din it-taqsima tippreżenta ħarsa ġenerali lejn ix-xejriet u l-isfidi soċjali u tas-suq tax-xogħol fl-Unjoni Ewropea, filwaqt li tagħti rendikont analitiku dettaljat tal-oqsma ewlenin ta’ politika soċjali u tal-impjieg. Ix-xejriet dettaljati ta’ kull Stat Membru jingħataw fit-taqsimiet li ġejjin tar-rapport.
1.1Xejriet tas-suq tax-xogħol
In-numru ta’ nies impjegati żdied għall-ħames sena konsekuttiva fl-2018, għalkemm b’pass anqas mgħaġġel mill-2017 (jiġifieri b’1,3 % meta mqabbel ma’ 1,6 %). L-impjiegi totali komplew jiżdiedu b’rata moderata anki fl-ewwel tliet trimestri tal-2019 u laħqu l-241,5 miljun 2 fit-tielet trimestru tal-2019 – madwar 2,1 miljun aktar minn sena qabel u l-ogħla livell li qatt intlaħaq fl-UE. F’termini annwali, l-impjieg totali huwa projettat li se jiżdied b’1 % fl-2019 u b’0,5 % fl-2020 3 . Meta mqabbla mal-livell l-aktar baxx irreġistrat fl-ewwel trimestru tal-2013, aktar minn 17-il miljun persuna addizzjonali sabu impjieg fl-UE, inklużi 11-il miljun fiż-żona tal-euro.
Ir-rata ta’ impjieg ta’ persuni ta’ bejn l-20 u l-64 sena kompliet tiżdied u toqrob lejn il-mira tal-Ewropa 2020. Fl-2018, din żdiedet b’punt perċentwali għal 73,2 % fuq medja annwali, u kompliet sa ma laħqet is-73,9 % fit-tieni trimestru tal-2019, 0,8 punti perċentwali aktar milli fl-istess trimestru tas-sena ta’ qabel. Ir-rata ta’ impjieg żdiedet bl-istess pass fiż-żona tal-euro, b’0,8 punti perċentwali mis-sena ta’ qabel għal 72,7 % fit-tieni trimestru tal-2019. Kemm fl-UE kif ukoll fiż-żona tal-euro dawn huma l-ogħla livelli li qatt intlaħqu. Jekk ix-xejra pożittiva tissokta bil-pass kurrenti, l-UE tkun f’pożizzjoni tajba sabiex tilħaq il-mira tagħha ta’ rata ta’ impjieg ta’ 75 %. Madankollu, it-tnaqqis kurrenti fir-ritmu ekonomiku, flimkien mal-issikkar tal-kundizzjonijiet fis-swieq tax-xogħol f’xi Stati Membri, jissuġġerixxu li r-rata ta’ impjieg tista’ tiżdied aktar bil-mod fit-trimestri li jmiss tal-2019 u fl-2020, sabiex b’hekk eventwalment tkun tista’ biss tasal qrib il-mira tal-2020 mingħajr ma tilħaqha 4 .
Żieda fil-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol akkumpanjata mix-xejra pożittiva tar-rata ta’ impjieg. Ir-rata ta’ attività għall-grupp tal-età ta’ bejn l-20 u l-64 sena laħqet it-78,7 % fl-UE u t-78,5 % fiż-żona tal-euro fit-tieni trimestru tal-2019 (minn 78,4 % u 78,3 % rispettivament sena qabel). Bħal fis-snin ta’ qabel, iż-żieda fil-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol kienet tibbaża fil-biċċa l-kbira fuq ħaddiema akbar fl-età (ta’ bejn 55-64 sena) u, sa ċertu punt anqas, fuq in-nisa.
Illustrazzjoni 1: Ir-rati ta’ impjieg u tal-qgħad irreġistraw l-aqwa prestazzjoni li qatt inkisbet fl-UE
Ir-rati ta’ impjieg u tal-qgħad fl-UE u fiż-żona tal-euro
*il-medja tal-ewwel u tat-tieni trimestri, aġġustata staġjonalment.
Sors: Eurostat, LFS.
Is-sigħat totali ta’ xogħol qed jiżdiedu aktar bil-mod iżda b’mod stabbli, u fl-aħħar issa qabżu l-ogħla livell li kien irreġistrat fl-2008. Minn meta beda l-irkupru fl-2013, in-numru ta’ nies impjegati żdied b’mod ferm aktar mgħaġġel mill-volum ta’ sigħat maħduma (bejn it-tieni trimestru tal-2013 u t-tieni trimestru tal-2019 tal-ewwel żdied b’7,7 %, meta mqabbel ma’ 7,1 % għal dan tal-aħħar). Dan jirrifletti parzjalment deklin strutturali fit-tul, aggravat minn żieda fix-xogħol part-time (involontarju) fil-fażi ta’ wara l-kriżi u minn bidla fl-impjiegi lejn setturi b’intensità ta’ ħin tax-xogħol aktar baxxa. Madankollu, il-volum ta’ sigħat maħduma rpilja fl-2018, u għall-ewwel darba qabeż l-ogħla livell tal-2008 b’0,3 %.
Ir-rata tal-qgħad kompliet tonqos fl-2018 u fl-ewwel tliet trimestri tal-2019. Il-ħolqien b’saħħtu ta’ impjiegi, f’kuntest ta’ parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol li kienet qed tikber b’mod moderat, fisser tnaqqis ulterjuri fil-qgħad. Fit-tielet trimestru tal-2019, ir-rata tal-qgħad (15-74) naqset għal 6,3 % fl-UE u għal 7,5 % fiż-żona tal-euro, minn 6,7 % u 8 % rispettivament ta’ sena qabel. F’numri assoluti, dan jikkorrispondi għal 15,6-il miljun persuna qiegħda fl-UE, madwar miljun (1) anqas milli fl-istess kwart tas-sena ta’ qabel, u kważi 11-il miljun anqas mill-ogħla livell osservat fit-tieni trimestru tal-2013. Minkejja tnaqqis fir-rati tal-qgħad fost l-Istati Membri kollha, matul l-aħħar sena ppersista grad sinifikanti ta’ eteroġenjetà (kif muri fit-Taqsima 3.1.1), b’xi pajjiżi li jinsabu f’livelli baxxi ħafna (u b’marġini żgħar għal aktar titjib) u b’oħrajn li għadhom ’il bogħod mill-minimi tagħhom ta’ qabel il-kriżi.
Illustrazzjoni 2: Filwaqt li l-kumpaniji jirrapportaw livell għoli ta’ nuqqas ta’ ħaddiema, hemm sinjali ta’ tqabbil aħjar fis-suq tax-xogħol
Il-kurva ta’ Beveridge fl-UE
Sors: Eurostat, LFS u Stħarriġ fost l-Impriżi u l-Konsumaturi. Nota: ċifri aġġustati b’mod staġunali.
Filwaqt li n-nuqqas ta’ ħaddiema qed jonqos bi ftit meta mqabbel ma’ sena ilu, dan jinsab f’livell għoli. Minn meta beda l-irkupru, is-sehem tan-negozji li jindikaw id-disponibilità ta’ ħaddiema bħala fattur li qed jillimita l-produzzjoni 5 żdied kontinwament fl-UE, minn madwar 5 % fl-aħħar tal-2012 għal madwar 20 % fl-2018. Il-kurva ta’ Beveridge 6 (Illustrazzjoni 2) turi li din iż-żieda marret flimkien ma’ tnaqqis kontinwu fil-qgħad, minkejja li ċ-ċaqliq ’il barra fil-kurva li seħħ bejn l-2010 u l-2013 jindika effiċjenza aktar baxxa tat-tqabbil fil-perjodu ta’ wara l-kriżi meta mqabbla ma’ dik ta’ qabel il-kriżi 7 . Bit-tnaqqis reċenti fir-ritmu ekonomiku, in-numru ta’ kumpaniji li jirrapportaw nuqqas ta’ ħaddiema naqas bi ftit fl-2019, filwaqt li l-qgħad kompla jonqos, kif imsemmi hawn fuq. Għalkemm għadu kmieni sabiex wieħed jiġġudika jekk il-kurva ta’ Beveridge hijiex qed turi bidla fix-xejra, l-imġiba tat-trimestri reċenti tissuġġerixxi li qed isseħħ bidla ’l ġewwa, konsistenti ma’ titjib ġenerali fil-proċess tat-tqabbil (għalkemm is-sitwazzjoni tvarja b’mod sostanzjali bejn l-Istati Membri).
Il-qgħad fit-tul u fost iż-żgħażagħ ikompli jonqos ukoll. It-titjib kontinwu fil-kundizzjonijiet tas-suq tax-xogħol fisser ammont dejjem iżgħar ta’ persuni qiegħda fit-tul (jiġifieri dawk qiegħda għal aktar minn sena). In-numru ta’ nies f’din is-sitwazzjoni ammonta għal 6,2 miljun fit-tieni trimestru tal-2019, jiġifieri 1,1 miljun (jew 15 %) anqas milli fl-istess trimestru tal-2018. Fil-livell ta’ 2,5 % tal-popolazzjoni attiva, il-qgħad fit-tul laħaq il-minimu tat-tielet trimestru tal-2008, qabel il-kriżi (filwaqt li fiż-żona tal-euro għadu ogħla, fil-livell ta’ 3,3 % vs 2,8 %). Huwa viżibbli titjib ċar fis-sitwazzjoni taż-żgħażagħ li qed ifittxu x-xogħol ukoll. Ir-rata tal-qgħad fost iż-żgħażagħ irreġistrat tnaqqis ta’ punt perċentwali (1) għall-UE, hekk kif niżlet għal 14,4 % fit-tielet trimestru tal-2019, u b’0,9 pps fiż-żona tal-euro, li naqset għal 15,8 % (iżda, rati ogħla minn 30 % għadhom irreġistrati fi Spanja, fl-Italja u fil-Greċja). B’mod ġenerali, 3,2 miljun persuna bejn il-15-il sena u l-24 sena ma għandhomx xogħol fl-UE, u dan in-numru jespandi għal 5,5 miljun persuna meta jitqiesu dawk kollha barra mill-edukazzjoni, impjieg jew taħriġ (NEET). Minkejja dan, ir-rata ta’ NEETs tjiebet matul l-aħħar sena, hekk kif niżlet għal 10,2 % fl-UE u għal 10,3 % fiż-żona tal-euro fl-ewwel trimestru tal-2019 (minn 10,6 % u 10,8 % rispettivament sena qabel). Dawn ir-rati huma l-iżjed baxxi li qatt ġew irreġistrati.
Minkejja tnaqqis fir-rata ta’ NEETs, it-tluq bikri mill-iskola stabbilizza. Wara li naqas b’mod stabbli matul l-aħħar għaxar snin, ir-rata ta’ dawk li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ (ta’ bejn 18-il sena u 24 sena) stabbilizzat għal 10,6 % fl-2017 u fl-2018. Għalhekk, filwaqt li din hija ferm qrib il-mira ta’ 10 % tal-Ewropa 2020, għad hemm lok għal tnaqqis ulterjuri 8 . Għall-kuntrarju, il-mira tal-Ewropa 2020 għal kisba ta’ edukazzjoni terzjarja (40 % fil-grupp tal-età ta’ bejn it-30 u l-34 sena) intlaħqet fl-2018, b’rata ta’ 40,7 % (0,8 pps aktar mill-2017).
Illustrazzjoni 3: Il-ħaddiema akbar fl-età u b’livell għoli ta’ ħiliet huma l-motivaturi ewlenin tat-tkabbir fl-impjiegi
Ir-rati tal-impjieg u t-tkabbir fl-impjieg bejn gruppi differenti fl-UE
Sors: Eurostat, LFS.
Il-ħaddiema akbar fl-età għadhom il-motivatur ewlieni tat-tkabbir fl-impjiegi. Bħal fis-snin ta’ qabel, fl-2018 il-ħaddiema akbar fl-età (55-64 sena) irreġistraw l-akbar żieda fl-impjiegi meta mqabbla ma’ klassijiet oħra ta’ età (Illustrazzjoni 3): l-għadd ta’ persuni impjegati f’dan il-grupp żdied b’4,1 % fl-2018 (rata simili ta’ tkabbir bħal fl-2017 meta laħqet l-4,3 %). Ir-rata ta’ impjieg ta’ ħaddiema akbar fl-età konsegwentement żdiedet b’1,6 pps għal 58,7 % fl-2018, l-ogħla livell qatt irreġistrat (aktar minn 13-il pps ogħla mill-2008). L-impjiegi żdiedu wkoll fost gruppi oħra ta’ età, għalkemm b’pass anqas mgħaġġel. B’mod partikolari, in-numru ta’ żgħażagħ (15-24) b’impjieg żdied b’rata komparabbli bħal dik fl-2017 (1,5 % vs. 1,6 %), u wassal għal żieda fir-rata ta’ impjieg taż-żgħażagħ b’0,8 pps għal 35,4 % (din ir-rata xorta waħda għadha 1,9 pps taħt il-livell tal-2008). L-impjiegi għall-adulti tal-età primarja (25-54) kibru b’0,4 %, u wasslu għal rata ta’ impjieg ta’ 80,4 % fl-2018.
Ir-rata ta’ impjieg ta’ persuni li twieldu mhux fl-UE kompliet tiżdied. F’dawk tal-età ta’ bejn 20 u 64 sena, ir-rata żdiedet għal 64,5 % fl-2018 (1,5 pps aktar mill-2017), u tikkorrispondi għal żieda f’termini assoluti minn 17,4-il miljun għal 18,3-il miljun persuna. Ir-rata ta’ impjieg għal dan il-grupp hija pparagunata ma’ 73,9 % għall-medja ta’ dawk li twieldu fl-UE 9 (0,9 pps aktar mill-2017). Għalhekk, filwaqt li qed tonqos ftit, id-diskrepanza għadha mdaqqsa, wara li kibret matul il-kriżi (aktar minn 9 pps fl-2018, meta mqabbel ma’ anqas minn 5 pps fl-2008).
L-impjiegi qed ikomplu jiżdiedu ftit aktar malajr għan-nisa milli għall-irġiel, iżda d-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa għadha kbira. Fl-2018, ir-rata ta’ tkabbir fl-impjiegi kienet 0,2 pps akbar għan-nisa milli għall-irġiel (l-istess valur bħal fl-2017). Madankollu, differenza żgħira bħal din ma kinitx biżżejjed sabiex tnaqqas id-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa (jiġifieri d-differenza fir-rati ta’ impjieg skont is-sess) li baqgħet stabbli għal 11,5-il pp. Wara tnaqqis sinifikanti matul il-kriżi (kien jammonta għal 15-il pps fl-2008) li kien jirrifletti impatt aktar qawwi tar-reċessjoni fuq l-impjieg tal-irġiel, dan l-indikatur baqa’ kważi l-istess mill-2014 ’l hawn. Din id-diskrepanza ta’ 14,5-il pps għan-nisa tal-età ta’ bejn 30 u 34 sena (relatata l-aktar mat-trobbija tat-tfal), ta’ 13,7-il pps għan-nisa tal-età ta’ bejn 55 u 64 sena, u ta’ 21,1 pps għan-nisa b’livell baxx ta’ ħiliet (meta mqabbla ma’ 10,9 pps u 6,8 pps rispettivament għal dawk b’livell medju u għoli ta’ ħiliet).
Il-persuni b’livell għoli ta’ ħiliet huma proporzjon dejjem jiżdied tal-forza tax-xogħol. Dan huwa parti minn xejra fit-tul, minħabba li l-impjiegi li jiddependu fuq kompiti b’livell għoli ta’ ħiliet qed jiżdiedu filwaqt li l-forzi tax-xogħol tal-Istati Membri qed iżidu dejjem aktar il-livell ta’ ħiliet 10 , li jirrifletti d-domanda dejjem akbar għal ħaddiema b’livell għoli ta’ ħiliet fl-ekonomija u l-provvista tagħhom. In-numru ta’ persuni impjegati (fil-grupp tal-età ta’ 25-64) b’edukazzjoni għolja żdied bi 3,1 % fl-2018, li wassal għal rata ta’ impjieg ta’ 85,8 % f’dan il-grupp. Żieda żgħira biss ta’ 0,2 % kienet irreġistrata fost il-ħaddiema b’livell medju ta’ ħiliet (jiġifieri dawk b’edukazzjoni sekondarja tat-tieni livell) li kisbu rata ta’ impjieg ta’ 76,4 %. Kuntrarjament għal dan, l-għadd ta’ ħaddiema b’livell baxx ta’ ħiliet (jiġifieri b’edukazzjoni sekondarja tal-ewwel livell jew anqas) naqas b’0,8 % (wara 0,3 % fl-2017). Madankollu, peress li l-popolazzjoni kumplessiva b’livell baxx ta’ ħiliet bejn il-25 u l-64 sena qiegħda dejjem tonqos (fl-2018 biss naqset b’1,7 miljun, jew bi 2,7 %) – bħala parti minn xejra li tirrifletti t-tixjiħ tal-popolazzjoni u livell edukattiv għoli milħuq fost il-ġenerazzjonijiet ta’ età iżgħar – effettivament, ir-rata ta’ impjieg ta’ dan il-grupp żdiedet minn 55,6 % fl-2017 għal 56,8 % fl-2018. Id-diskrepanza bejn ir-rati ta’ impjieg ta’ ħaddiema b’livell baxx ta’ ħiliet u dawk b’livell għoli ta’ ħiliet kompliet tonqos (mill-ogħla livell ta’ 31,4 pps fl-2013) iżda għadha għolja ħafna b’29 pps, li tindika l-ħtieġa li tittieħed azzjoni sabiex tiżdied l-impjegabbiltà ta’ nies b’livell baxx ta’ edukazzjoni, b’mod partikolari permezz ta’ taħriġ ta’ aġġornament u taħriġ mill-ġdid.
Il-biċċa l-kbira tal-impjiegi addizzjonali maħluqa fl-2018 huma permanenti u full-time, iżda s-sehem ta’ impjegati temporanji għadu mdaqqas. Mit-2,7 miljun impjegat addizzjonali (bejn 15-il sena u 64 sena) irreġistrati fl-2018, kważi kollha kellhom kuntratti permanenti; l-għadd ta’ impjegati temporanji żdied b’55 elf biss fl-istess perjodu (meta mqabbel ma’ 0,8 miljuni fis-sena ta’ qabel). Madankollu, iż-żieda fil-kuntratti permanenti ma kinitx biżżejjed sabiex tnaqqas is-sehem globali ta’ impjegati temporanji fuq l-impjegati totali, li naqas b’0,1 pps biss għal 14,2 % fl-2018. L-impjiegi indipendenti (15-64) naqsu b’160 elf, u komplew it-tnaqqis bil-mod irreġistrat fis-snin ta’ qabel u rriżultaw f’sehem ta’ 13,5 % mill-impjiegi totali (tnaqqis minn 13,7 % fl-2017 u minn 14,4 % fl-2013). Fl-aħħar nett, il-biċċa l-kbira tal-impjiegi addizzjonali kienu full-time (+2,4 miljun), filwaqt li n-numru ta’ ħaddiema part-time baqa’ bejn wieħed u ieħor kostanti. Konsegwentement, is-sehem ta’ ħaddiema part-time (ta’ bejn 15-il sena u 64 sena) naqas ftit għat-tielet sena konsekuttiva (b’0,2 pps għal 19,2 % fl-2018), għalkemm baqa’ kważi żewġ pps ogħla mil-livell tal-2008. Mil-lat pożittiv, is-sehem ta’ ħaddiema volontarji part-time fost il-part-timers totali kompla jonqos (mill-ogħla punt ta’ 29,6 % fl-2014 għal 24,6 % fl-2018) għalkemm għadu sostanzjali.
F’termini ta’ żviluppi settorjali, l-impjiegi komplew ixaqilbu lejn is-servizzi. Skont ix-xejra ta’ dawn l-aħħar snin, fl-2018 l-akbar għadd ta’ impjiegi nħoloq fis-servizzi 11 (2,6 miljun persuna addizzjonali b’impjieg fl-2018, jew +1,5 % meta mqabbla mal-2017; abbażi tal-kontijiet nazzjonali). Din iż-żieda kompliet iżżid is-sehem tas-servizzi mill-impjiegi totali, li fl-aħħar għaxar snin żdied b’mod kontinwu minn 70,1 % fl-2008 għal 74 % fl-2018. F’termini assoluti, l-industrija rreġistrat it-tieni l-akbar żieda fl-2018 (b’470 elf), li tikkorrispondi għal żieda ta’ 1,3 % matul is-sena preċedenti (f’konformità mal-prestazzjoni rreġistrata fl-2017 u fl-2016). Għat-tieni sena konsekuttiva, in-numru ta’ persuni impjegati fil-kostruzzjoni żdied b’aktar minn 2 % (jew 337 elf persuna), u kkonsolida l-irkupru li beda fl-2015. Madankollu, l-għadd ta’ persuni impjegati f’dan is-settur għadu kważi 13 % anqas minn dak fl-2008. Fl-aħħar nett, wara li stabbilizzaw ruħhom fl-2017, l-impjiegi fl-agrikoltura reġgħu bdew jonqsu fl-2018 (bi 2,5 %) b’mod allinjat max-xejra tagħhom fit-tul. Is-sehem tal-agrikoltura mill-impjiegi totali fil-fatt niżel minn 5,4 % fl-2008 għal 4,3 % fl-2018.
1.2Xejriet soċjali
In-numru ta’ persuni fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali 12 13 kompla jonqos b’mod stabbli. Din ix-xejra ta’ tnaqqis kompliet għas-sitt sena konsekuttiva fl-2018 (l-Illustrazzjoni 4), u n-numru ta’ persuni f’riskju ta’ faqar jew ta’ esklużjoni soċjali naqas għal 110 miljun persuna (jew 21,9 % tal-popolazzjoni totali), kważi 2,7 miljun anqas mill-2017 (madwar żewġ punti perċentwali anqas mill-2008). Ix-xejra ġenerali rriflettiet tnaqqis fid-deprivazzjoni materjali estrema, u sa ċertu punt, fis-sehem ta’ unitajiet domestiċi b’intensità tax-xogħol baxxa ħafna, filwaqt li r-rata ta’ dawk fir-riskju tal-faqar baqgħet pjuttost stabbli. B’mod ġenerali, dan huwa allinjat mal-irkupru fl-impjiegi, u maż-żidiet fl-introjtu disponibbli. Jekk ix-xejra pożittiva tkompli bil-pass kurrenti, l-UE tkun f’pożizzjoni tajba sabiex sal-2020 tirreġistra tnaqqis ta’ madwar 13-il miljun persuna f’riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni mill-2008 ’l hawn (meta mqabbla mal-mira ta’ 20 miljun tal-Ewropa 2020). Madankollu, it-tnaqqis kurrenti fl-attività ekonomika jissuġġerixxi li t-tnaqqis veru jista’ jkun anqas prominenti.
It-tnaqqis drastiku fl-għadd ta’ persuni li jbatu minn deprivazzjoni materjali estrema qed ikompli. Aktar minn tliet miljun persuna nħarġu minn sitwazzjoni ta’ deprivazzjoni materjali estrema fl-2018, u b’hekk l-għadd kumplessiv ta’ persuni affettwati tnaqqas għal 29,7 miljun jew 5,9 % mill-popolazzjoni tal-UE. Dan it-tnaqqis jirrappreżenta titjib sinifikanti għas-sitt sena konsekuttiva, li jirrifletti titjib fis-sitwazzjoni materjali tal-unitajiet domestiċi. Peress li t-tnaqqis f’dan l-indikatur huwa mmexxi minn prestazzjoni tajba fost dawk l-Istati Membri li għalihom id-deprivazzjoni materjali estrema hija l-ogħla (ara t-Taqsima 3.4), il-punti ta’ titjib ġenerali jindikaw konverġenza soċjali mtejba kontinwa.
Suq tal-forza tax-xogħol robust ikkontribwixxa għal aktar tnaqqis fin-numru ta’ persuni li jgħixu f’unitajiet domestiċi kważi qiegħda. L-għadd ta’ nies li jgħixu f’unitajiet domestiċi b’intensità ta’ xogħol baxxa ħafna kompla jonqos b’madwar tliet miljun persuna. Dawn in-nies jirrappreżentaw 8,8 % tal-popolazzjoni, livell ferm inqas mis-sitwazzjoni ta’ qabel il-kriżi.
Illustrazzjoni 4: Is-sehem tal-persuni fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali qiegħed jonqos, iżda s-sehem ta’ dawk fir-riskju tal-faqar għadu pjuttost stabbli
Il-perċentwal tal-popolazzjoni f’riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (AROPE) u s-subkomponenti (2005-2017).
Sors: Eurostat, SILC.
Il-perċentwal tal-popolazzjoni fir-riskju tal-faqar għadu għoli minkejja s-saħħa tal-irkupru. L-indikatur tal-faqar relattiv għadu pjuttost stabbli, u żdied b’mod marġinali għal 17,1 % minn 16,9 % ta’ sena qabel. L-għadd ta’ persuni li jgħixu f’unitajiet domestiċi b’introjtu disponibbli ekwivalizzat ta’ anqas minn 60 % tal-medjan nazzjonali huwa ftit aktar minn 86 miljun, miljun persuna aktar mis-sena ta’ qabel. Filwaqt li l-aħħar data mill-istimi rapidi ta’ Eurostat 14 tissuġġerixxi li r-rati tal-faqar mistennija jonqsu, dan it-tnaqqis fil-fatt waqaf wara titjib qawwi fl-2017.
Ir-riskju tal-faqar fost dawk li jaħdmu baqa’ pjuttost stabbli b’livell għoli fl-2018. Fl-2018, il-perċentwal ta’ persuni li jaħdmu fir-riskju tal-faqar żdied b’0,1 pps oħra mill-2017 u għadu qrib l-ogħla livell li ġie rreġistrat fl-2016. 9,5 % tal-persuni impjegati jgħixu f’unità domestika li l-introjtu tagħha huwa anqas minn 60 % tal-medjan (1,2 pps ogħla mill-minimu milħuq fl-2010). Il-persuni li jaħdmu part-time u b’kuntratti temporanji huma aktar esposti għal riskju bħal dan, iżda f’xi Stati Membri dan ir-riskju huwa wkoll relattivament għoli għall-ħaddiema full-time u għall-ħaddiema b’kuntratt permanenti (ara wkoll it-Taqsimiet 3.1.1 u 3.4.1).
Ix-xejriet fl-intensità tal-faqar jindikaw li f’xi pajjiżi t-tkabbir ekonomiku mhux qed jibbenefika lil kulħadd. Id-diskrepanza relattiva fil-faqar ta’ introjtu medjan, li tkejjel kemm huma ’l bogħod mil-linja tal-faqar dawk li jinsabu f’riskju tal-faqar (jiġifieri kemm huma foqra l-foqra), żdiedet b’nofs punt għal 24,6 % fl-2018. Din tirrifletti xejriet differenti fl-Istati Membri, li ġeneralment jissuġġerixxu li l-ifqar nies mhux dejjem jintlaħqu minn impatti pożittivi tat-tkabbir ekonomiku.
Ir-riskju u l-intensità tal-faqar għall-persuni li jgħixu f’unitajiet domestiċi (kważi) qiegħda komplew jiżdiedu. Ir-rata ta’ riskju tal-faqar għall-persuni li jgħixu f’unitajiet domestiċi b’intensità ta’ xogħol baxxa ħafna (anqas minn 20 % tal-kapaċità tagħhom) hija għolja (62,1 % fl-2018) u żdiedet b’mod stabbli għall-ħames sena konsekuttiva. Din ġiet identifikata bħala xejra li għandha tiġi segwita mill-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali 15 . Hemm ukoll differenzi dejjem akbar bejn l-introjtu medjan ta’ dawn il-persuni u l-limitu tar-riskju tal-faqar (ara t-Taqsima 3.4.1), li jindikaw diskrepanzi possibbli fl-adegwatezza u fil-kopertura tal-benefiċċji.
Minkejja titjib kontinwu, it-tfal għadhom qed jaffaċċjaw riskju għoli tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali. Fl-2018, il-perċentwal ta’ tfal fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali fl-EU-28 naqas b’0,6 pps għal 24,3 %. Madankollu, din ir-rata għadha ogħla minn dik għall-popolazzjoni ġenerali. Fl-Istati Membri kollha, it-tfal li l-ġenituri tagħhom ikollhom livell baxx ta’ ħiliet jiffaċċjaw riskju ferm ogħla tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali, u dan jindika li hemm inugwaljanzi persistenti fl-opportunitajiet.
L-introjtu aggregat tal-unitajiet domestiċi qed ikompli jikber. L-introjtu disponibbli gross tal-unitajiet domestiċi (GDHI) żdied għall-ħames sena konsekuttiva fl-2018. Iż-żieda annwali kienet allinjata mat-titjib fil-PDG reali ġenerali per capita (li żdied b’madwar 1,8 %), li jissuġġerixxi li t-tkabbir reċenti qed jibbenefika lill-familji.
L-inugwaljanza fl-introjtu għadha f’livell għoli. Bħala medja, l-aktar 20 % għonja tal-unitajiet domestiċi fl-Istati Membri għandhom introjtu li jaqbeż dak tal-ifqar 20 % tal-unitajiet domestiċi b’madwar ħames darbiet. Fl-2018, dan il-proporzjon żdied wara l-ewwel tnaqqis tas-sena l-oħra, u għadu f’livell għoli f’ħafna Stati Membri (ara t-Taqsima 3.4). Madankollu, l-aħħar stimi rapidi ta’ Eurostat jissuġġerixxu li huwa mistenni li jkun hemm tnaqqis 16 .
Is-sehem tal-introjtu ggwadanjat mill-40 % tal-popolazzjoni bl-anqas introjti (S40) baqa’ stabbli wara żieda fl-2017. F’ħafna pajjiżi, is-sehem tal-introjtu ta’ dan il-grupp, li jikkonsisti f’ħaddiema b’introjtu baxx u dawk li jirċievu l-benefiċċji soċjali, mar għall-agħar jew staġna, anke qabel il-kriżi ekonomika. Madankollu, se jkun meħtieġ titjib ulterjuri fl-S40 sabiex jitreġġgħu lura x-xejriet preċedenti tal-aħħar deċennju.
2.SNAPSHOTS MIT-TABELLA TA’ VALUTAZZJONI SOĊJALI
Il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali ġie pproklamat b’mod konġunt mill-Parlament Ewropew, mill-Kunsill u mill-Kummissjoni fis-17 ta’ Novembru 2017. Jistabbilixxi għadd ta’ prinċipji u ta’ drittijiet ewlenin biex jiġu sostnuti swieq tax-xogħol u sistemi ta’ protezzjoni soċjali ġusti u li jiffunzjonaw tajjeb. Dan huwa mfassal bħala boxxla għal proċess imġedded ta’ konverġenza fost l-Istati Membri lejn kundizzjonijiet soċjoekonomiċi aħjar. L-aġenda strateġika l-ġdida tal-Kunsill għall-UE għall-2019-2024 tenfasizza li l-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali jeħtieġ li jiġi implimentat fil-livell tal-UE u fil-livell tal-Istati Membri, filwaqt li jitqiesu kif suppost il-kompetenzi rispettivi. Il-Kummissjoni se tressaq Komunikazzjoni sabiex tieħu impenn favur Pjan ta’ Azzjoni għall-implimentazzjoni tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali fil-bidu tal-2020.
Il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali huwa akkumpanjat minn tabella ta’ valutazzjoni soċjali għall-monitoraġġ tal-prestazzjonijiet u għall-ittraċċar tax-xejriet fost l-Istati Membri 17 . It-tabella ta’ valutazzjoni tipprovdi għadd ta’ indikaturi (primarji u sekondarji) biex jiġu analizzati l-prestazzjoni soċjali u tal-impjieg tal-Istati Membri fir-rigward ta’ indikaturi magħżula f’tliet dimensjonijiet wesgħin, identifikati fil-kuntest tal-Pilastru: (i) opportunitajiet indaqs u aċċess għas-suq tax-xogħol, (ii) swieq tax-xogħol dinamiċi u kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti, u (iii) appoġġ pubbliku / protezzjoni u inklużjoni soċjali. Sa mill-edizzjoni tal-2018, ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi beda jinkludi t-tabella ta’ valutazzjoni soċjali, li r-riżultati tagħha huma miġbura f’dan il-Kapitolu f’dak li għandu x’jaqsam mal-indikaturi primarji. Din l-analiżi hi mqiegħda fil-kuntest tar-riformi ppreżentat fil-Kapitolu 3.
2.1.It-tabella ta’ valutazzjoni spjegata
It-tabella ta’ valutazzjoni soċjali hija għodda ċentrali għall-monitoraġġ tal-prestazzjoni fl-oqsma soċjali u tal-impjiegi, u għall-konverġenza lejn kundizzjonijiet aħjar tal-għajxien u tax-xogħol. B’mod partikolari, din tgħin fil-monitoraġġ tas-sitwazzjoni tal-Istati Membri fir-rigward ta’ dimensjonijiet li jistgħu jitkejlu tal-Pilastru, u tikkomplementa l-għodod ta’ monitoraġġ eżistenti, speċjalment il-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni fil-Qasam tal-Impjiegi u l-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni tal-Protezzjoni Soċjali 18 . B’mod partikolari tinkludi 14-il indikatur primarju li jivvalutaw ix-xejriet soċjali u tal-impjieg inġenerali:
-Opportunitajiet u aċċess indaqs għas-suq tax-xogħol:
§Is-sehem ta’ persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ, tal-età ta’ 18-24 sena
§Id-diskrepanza bejn l-irġiel u n-nisa fir-rata tal-impjieg, tal-età ta’ 20-64 sena
§L-inugwaljanza fl-introjtu mkejla bħala proporzjon tad-distribuzzjoni kwintili – S80/S20
§Ir-rata tar-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (AROPE)
§Iż-żgħażagħ li huma barra mill-edukazzjoni, minn impjieg jew minn taħriġ (ir-rata ta’ NEET), tal-età ta’ 15-24 sena
-Swieq tax-xogħol dinamiċi u kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti:
§Ir-rata tal-impjieg, tal-età ta’ 20-64 sena
§Ir-rata tal-qgħad, tal-età ta’ 15-74 sena
§Ir-rata tal-qgħad fit-tul, tal-età ta’ 15-74 sena
§Introjtu disponibbli gross tal-unitajiet domestiċi f’termini reali, per capita 19
§Il-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time mingħajr tfal li jaqla’ paga medja 20
-Sostenn pubbliku / Protezzjoni u inklużjoni soċjali:
§L-impatt tat-trasferimenti soċjali (minbarra l-pensjonijiet) fuq it-tnaqqis tal-faqar 21
§Tfal tal-età ta’ inqas minn tliet snin fl-indukrar formali tat-tfal
§Ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika 22
§Is-sehem tal-popolazzjoni b’ħiliet diġitali kumplessivi bażiċi jew aħjar.
L-indikaturi primarji jiġu analizzati permezz ta’ metodoloġija komuni miftiehma mill-Kumitat tal-Impjiegi u mill-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali (għad-dettalji ara l-Anness 3). Din il-metodoloġija tevalwa s-sitwazzjoni u l-iżviluppi fl-Istati Membri billi tħares lejn il-livelli u l-bidliet annwali 23 ta’ kull wieħed mill-indikaturi ewlenin inklużi fit-tabella ta’ valutazzjoni soċjali. Il-livelli u l-bidliet huma kklassifikati skont id-distanza tagħhom mill-medji (mhux ponderati) rispettivi tal-UE. Imbagħad, il-prestazzjonijiet tal-Istati Membri fir-rigward tal-livelli u tal-bidliet jiġu kkombinati (bl-użu ta’ matriċi predefinita) sabiex kull Stat Membru jiġi assenjat għal waħda mis-seba’ kategoriji (“l-aqwa prestazzjoni”, “sitwazzjoni aħjar mill-medja”, “sitwazzjoni tajba iżda teħtieġ monitoraġġ”, “sitwazzjoni medja/newtrali”, “sitwazzjoni dgħajfa iżda qiegħda titjieb”, “sitwazzjoni li trid tiġi osservata” u “sitwazzjonijiet kritiċi”). Fuq din il-bażi, it-Tabella 1 tipprovdi sommarju tal-qari tat-tabella ta’ valutazzjoni skont l-aħħar ċifri disponibbli għal kull indikatur.
Hu meħtieġ li jsir qari bir-reqqa u mhux mekkaniku tat-tabella. Għal dan l-għan, analiżi dettaljata tal-erbatax-il indikatur, inkluż ix-xejriet fit-tul u l-indikaturi addizzjonali, meta jkun rilevanti, hija ppreżentata fil-Kapitolu 3. Barra minn hekk, ir-rapporti tal-pajjiżi li ġejjin se jipprovdu analiżi fil-fond tas-“sitwazzjonijiet kritiċi” kollha u sfond soċjoekonomiku u ta’ politika addizzjonali biex jiġu kkwalifikati aħjar l-isfidi speċifiċi għall-pajjiżi fil-kuntest tas-Semestru Ewropew. Flimkien ma’ analiżi ulterjuri inkluż fil-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni fil-Qasam tal-Impjiegi u fil-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni tal-Protezzjoni Soċjali, dan se jipprovdi bażi analitika għall-proposti sussegwenti tal-Kummissjoni għal Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiżi fejn ikun xieraq.
Għall-ewwel darba, ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi tal-2020 jintegra dimensjoni reġjonali mat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali. Matul l-aħħar snin, it-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali ntużat sabiex tanalizza l-prestazzjoni tal-pajjiż fil-livell nazzjonali. Madankollu, l-evoluzzjoni tal-indikaturi fil-livell nazzjonali tista’ taħbi differenzi importanti fil-livell reġjonali (filwaqt li, f’ħafna Stati Membri, numru ta’ politiki u ta’ fondi ħafna drabi jkunu deċiżi f’dan il-livell). Għalhekk, id-dimensjoni reġjonali tas-sitwazzjoni soċjali u tal-konverġenza qed tikseb rilevanza, b’mod partikolari fil-qafas tas-Semestru Ewropew. F’dan l-isfond, din l-edizzjoni tar-rapport turi evidenza dwar is-sitwazzjoni reġjonali, abbażi tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali. B’mod partikolari, serje ta’ mapep li juru l-analiżi reġjonali skont l-Istat Membru hija ppreżentata fl-Anness 3 għal xi indikaturi primarji tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali 24 . Barra minn hekk, l-analiżi fil-Kapitolu 3 tirrapporta, fejn rilevanti, is-sejbiet fil-livell reġjonali għall-Istati Membri fejn jeżistu disparitajiet kbar 25 bejn ir-reġjuni NUTS 2. Id-data u s-sejbiet jagħmluha possibbli li jkun hemm fehim aħjar ta’ kif imorru reġjuni differenti f’pajjiż fir-rigward ta’ xi dimensjonijiet ewlenin tal-Pilastru u jgħinu fil-monitoraġġ tal-konverġenza fi ħdan il-pajjiżi, fil-valutazzjoni tal-impatt tal-politiki reġjonali u fit-tfassil tal-politiki reġjonali.
2.2.Evidenza mit-tabella ta’ valutazzjoni soċjali
L-analiżi tat-Tabella ta’ Valutazzjoni tindika t-tkomplija ta’ xejriet pożittivi fis-suq tax-xogħol u ta’ xejriet soċjali pożittivi fl-UE, għalkemm mhux l-indikaturi kollha qed jitjiebu 26 . Meta wieħed iħares lejn il-valuri medji għall-UE 27 , 9 minn 14-il indikatur primarju rreġistraw titjib matul l-aħħar sena disponibbli (jiġifieri l-2018 jew l-2017 skont id-disponibbiltà tad-data). F’termini komparattivi, ir-rati tal-qgħad (ġenerali u fit-tul) irreġistraw l-aktar progress sinifikanti, li jirrifletti żviluppi pożittivi fis-suq tax-xogħol. Kif diġà seħħ fl-2017, fl-2018 ir-rati tal-qgħad naqsu fl-Istati Membri kollha. Madankollu, xi indikaturi oħra baqgħu stabbli meta mqabbla mas-sena ta’ qabel (jiġifieri l-istudenti li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni jew it-taħriġ, l-impatt tat-trasferiment soċjali fuq it-tnaqqis tal-faqar) jew saħansitra marru xi ftit għall-agħar (jiġifieri d-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa, il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika). Kif enfasizzat mill-iscatterplots rispettivi fil-Kapitolu 3, aktar minn nofs l-indikaturi primarji urew, b’modi differenti, konverġenza fost l-Istati Membri fl-aħħar perjodu ta’ osservazzjoni (il-proporzjon tad-distribuzzjoni kwintili tal-introjtu, il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika u s-sehem tal-popolazzjoni b’ħiliet diġitali ġenerali bażiċi jew aħjar huma eċċezzjonijiet notevoli).
Kważi l-Istati Membri kollha jaffaċċjaw sfidi f’minn tal-inqas indikatur primarju wieħed. Meta jitqiesu l-aktar tliet klassifikazzjonijiet problematiċi flimkien (jiġifieri “sitwazzjoni kritika”, “sitwazzjoni li trid tiġi osservata” u “sitwazzjoni dgħajfa iżda li qiegħda titjieb”), l-Istati Membri kollha huma indikati minn tal-inqas darba, għajr in-Netherlands. Meta wieħed iħares lejn is-“sitwazzjonijiet kritiċi” biss (jiġifieri l-indikaturi li għalihom il-livell tagħhom huwa ħafna agħar mill-medja, u li jew ma kinux qed jitjiebu malajr biżżejjed jew jiddeterjoraw b’mod ulterjuri), ġew indikati 14-il Stat Membru, l-istess bħal fir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi tal-2019. L-Estonja u Malta daħlu f’dan il-grupp ta’ pajjiżi (jew “reġgħu daħlu” fih, wara li kienu telqu minnu s-sena ta’ qabel), filwaqt li l-Ungerija u l-Portugall ħarġu minnu. L-għadd ta’ sfidi jindika li s-sitwazzjoni sejra għall-agħar kullimkien. Fl-14-il qasam li ġew ivvalutati, b’mod kumplessiv ġew identifikati 121 każ ta’ “sitwazzjoni kritika”, ta’ “sitwazzjoni li trid tiġi osservata” jew ta’ “sitwazzjoni dgħajfa iżda li qiegħda titjieb”, jiġifieri madwar 31 % tan-numru totali ta’ valutazzjonijiet (l-istess bħal fil-JER tal-2019). Minn dawn, 40 huma “sitwazzjonijiet kritiċi” (li jikkorrispondu għal 10,3 % tal-valutazzjonijiet kollha), meta mqabbla ma’ 41 fil-JER tal-2019 (li jikkorrispondu għal 10,6 % tal-valutazzjonijiet kollha).
B’ħarsa lejn it-tliet dimensjonijiet ġenerali koperti mit-tabella ta’ valutazzjoni, b’mod simili għas-snin ta’ qabel, ħafna mill-isfidi huma indikati fil-qasam tal-“appoġġ pubbliku/protezzjoni soċjali u inklużjoni”, b’medja ta’ 9,8 każijiet (li 3,5 minnhom huma “sitwazzjonijiet kritiċi”) għal kull indikatur. Tfal ta’ anqas minn tliet snin f’indukrar formali tat-tfal jidhru bħala l-indikatur l-aktar indikat, jiġifieri għal 13-il Stat Membru (ħamsa minnhom fil-kategorija ta’ isfel).
Wara jsegwu d-dimensjonijiet ta’ “opportunitajiet indaqs u aċċess għas-suq tax-xogħol” u ta’ “swieq tax-xogħol dinamiċi u kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti”, b’medja ta’ 9,6 u 6,8 każijiet indikati għal kull indikatur rispettivament (tlieta u 2,2 “sitwazzjonijiet kritiċi” kull wieħed). Fl-ewwel qasam, l-aktar indikaturi indikati huma l-persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ, id-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa u r-rata tar-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (10 darbiet). F’dan tal-aħħar, il-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time mingħajr tfal li jaqla’ paga medja jidher li huwa l-indikatur bl-aktar sfidi numerużi (14-il indikazzjoni).
Bħal fis-snin ta’ qabel, is-sitwazzjoni tal-Istati Membri u s-severità tal-isfidi tagħhom ivarjaw ħafna. Il-Greċja, l-Italja, ir-Rumanija u Spanja jippreżentaw valutazzjonijiet ta’ “sitwazzjoni kritika”, ta’ “sitwazzjoni li għandha tiġi ssorveljata” , jew ta’ “sitwazzjoni dgħajfa iżda li qed titjieb” f’għaxar indikaturi jew aktar (ara t-Tabella 1). Minn dawn il-pajjiżi, l-Italja tirrapporta l-ogħla numru ta’ “sitwazzjonijiet kritiċi” (tmienja), segwita mir-Rumanija (sebgħa), mill-Greċja (erbgħa) u minn Spanja (tnejn). Madankollu, il-Greċja, ir-Rumanija u Spanja jirrapportaw ukoll għadd ta’ valutazzjonijiet pożittivi kull wieħed: il-Greċja hija fost il-pajjiżi “bl-aqwa prestazzjoni” fit-tluq bikri mill-iskola u hija “aħjar mill-medja” fl-inugwaljanza fl-introjtu u fil-parteċipazzjoni fl-indukrar tat-tfal; ir-Rumanija hija fost il-pajjiżi “bl-aqwa prestazzjoni” fit-tkabbir tal-introjtu disponibbli per capita tal-unitajiet domestiċi u hija “aħjar mill-medja” fir-rata tal-qgħad; Spanja hija fost il-pajjiżi “bl-aqwa prestazzjoni” fil-parteċipazzjoni fl-indukrar tat-tfal u hija “aħjar mill-medja” fil-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika. F’termini tal-għadd totali ta’ sfidi, isegwu l-Bulgarija u l-Kroazja (tmien sfidi), u l-Estonja u l-Latvja (sitt sfidi). B’kuntrast ma’ dan, l-Iżvezja għandha “l-aqwa prestazzjoni” jew hija “aħjar mill-medja” fi ħdax-il indikatur primarju, segwita miċ-Ċekja (disa’ indikaturi), mill-Ġermanja, mid-Danimarka, minn Malta u min-Netherlands (tmien indikaturi).
Meta wieħed iħares lejn l-opportunitajiet u l-aċċess indaqs għas-suq tax-xogħol, ġie rreġistrat l-akbar titjib, bħala medja, f’termini tar-rati ta’ NEETs u tar-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali. Madankollu, ir-rata ta’ tluq bikri mill-iskola ma komplietx ix-xejra ta’ tnaqqis fit-tul u baqgħet stabbli biss meta mqabbla mas-sena ta’ qabel, filwaqt li d-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa u l-proporzjon tad-distribuzzjoni kwintili tal-introjtu żdiedu b’mod marġinali. Meta wieħed iħares skont l-indikatur:
·Spanja, l-Italja u Malta jħabbtu wiċċhom ma’ “sitwazzjoni kritika” fir-rigward tal-persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ, meta mqabbla mal-Greċja, mal-Kroazja, mal-Irlanda, mal-Litwanja, mal-Polonja u mas-Slovenja li għandhom “l-aqwa prestazzjoni”;
·il-Greċja, l-Italja u r-Rumanija għandhom punteġġ kritiku fid-diskrepanza fl-impjieg bejn in-nisa u l-irġiel, meta mqabbla mal-Finlandja, mal-Latvja u mal-Iżvezja “bl-aqwa prestazzjoni”;
·il-Litwanja, il-Latvja u r-Rumanija jħabbtu wiċċhom ma’ “sitwazzjoni kritika” f’termini tal-inugwaljanza fl-introjtu meta mqabbla mal-aqwa prestazzjoni taċ-Ċekja, tal-Finlandja, tas-Slovenja u tas-Slovakkja;
·Is-sitwazzjoni fir-rigward tar-rata tar-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali hija kritika fil-Litwanja u fil-Latvja, meta mqabbla maċ-Ċekja, mas-Slovenja u mas-Slovakkja “bl-aqwa prestazzjoni”;
·il-Bulgarija, il-Greċja, l-Italja u r-Rumanija jaffaċċjaw “sitwazzjoni kritika” meta wieħed iħares lejn in-NEETs, filwaqt li ċ-Ċekja, il-Ġermanja u l-Lussemburgu għandhom l-aqwa prestazzjoni.
Fir-rigward tas-swieq tax-xogħol dinamiċi u l-kundizzjonijiet tax-xogħol ġusti fl-UE, bħala medja, is-sitwazzjoni tjiebet matul l-aħħar sena fl-indikaturi kollha, b’mod partikolari r-rati tal-impjieg u tal-qgħad (kemm b’mod kumplessiv kif ukoll fit-tul), l-introjtu disponibbli gross tal-unitajiet domestiċi (GDHI) per capita u l-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time mingħajr tfal li jaqla’ paga medja. Meta wieħed iħares skont l-indikatur:
·il-Kroazja, il-Greċja, l-Italja u Spanja jħabbtu wiċċhom ma’ “sitwazzjoni kritika” fir-rigward tar-rata tal-impjieg tagħhom, meta mqabbla maċ-Ċekja, mal-Estonja, mal-Ġermanja, u mal-Iżvezja “bl-aqwa prestazzjoni”;
·l-Italja ġġib punteġġ kritiku fir-rata tal-qgħad filwaqt li ċ-Ċekja għandha “l-aqwa prestazzjoni”;
·l-Italja għandha punteġġ kritiku fir-rigward tar-rata tal-qgħad fit-tul (permezz tal-metodoloġija, l-ebda pajjiż ma ġie identifikat bħala dak li għandu “l-aqwa prestazzjoni”, filwaqt li 15-il pajjiż għandhom “sitwazzjoni aħjar mill-medja”).
·It-tkabbir fil-GDHI per capita huwa meqjus bħala “sitwazzjoni kritika” fil-Greċja, f’Ċipru u fl-Italja, meta mqabbla mal-Bulgarija, mal-Polonja u mar-Rumanija li għandhom “l-aqwa prestazzjoni”;
·Is-sitwazzjoni fir-rigward tal-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time mingħajr tfal li jaqla’ paga medja hija vvalutata bħala kritika għar-Rumanija u għas-Slovakkja, filwaqt li l-Awstrija, il-Ġermanja, l-Irlanda, il-Lussemburgu, in-Netherlands u r-Renju Unit għandhom “l-aqwa prestazzjoni”.
Fir-rigward tal-appoġġ pubbliku u l-protezzjoni soċjali u l-inklużjoni, is-sitwazzjoni tjiebet matul l-aħħar sena disponibbli f’termini ta’ disponibbiltà ta’ indukrar tat-tfal u ta’ ħiliet diġitali. Madankollu, marret kemxejn għall-agħar fir-rigward tal-impatt tat-trasferimenti soċjali fuq it-tnaqqis tal-faqar u fuq il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika. Meta wieħed iħares skont l-indikatur:
·Spanja, l-Italja, il-Litwanja, il-Latvja u r-Rumanija jħabbtu wiċċhom ma’ “sitwazzjoni kritika” fir-rigward ta’ kemm it-trasferimenti soċjali tagħhom jirnexxilhom inaqqsu r-riskju tal-faqar. Dawn jitqabblu mal-Ungerija u mal-Irlanda “bl-aqwa prestazzjoni”;
·iċ-Ċekja, il-Polonja, ir-Rumanija u s-Slovakkja għandhom punteġġ kritiku fir-rigward tal-parteċipazzjoni tat-tfal tal-età ta’ inqas minn tliet snin fl-indukrar formali tat-tfal, meta mqabbla mal-Belġju, ma’ Spanja u mal-Lussemburgu “bl-aqwa prestazzjoni”;
·l-Estonja u l-Latvja jaffaċċjaw “sitwazzjoni kritika” f’termini tal-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika (permezz tal-metodoloġija, l-ebda pajjiż ma ġie identifikat bħala li għandu “l-aqwa prestazzjoni”, filwaqt li disa’ pajjiżi għandhom “sitwazzjoni aħjar mill-medja”);
·il-Bulgarija, il-Kroazja u r-Rumanija jħabbtu wiċċhom ma’ “sitwazzjoni kritika” meta wieħed iħares lejn il-livelli ta’ ħiliet diġitali, filwaqt li l-Finlandja, il-Lussemburgu, in-Netherlands u l-Iżvezja għandhom l-aqwa prestazzjoni.
Tabella 1. Sommarju tal-indikaturi primarji fit-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali
Nota: aġġornament tat-2 ta’ Diċembru 2019. It-tkabbir tal-GDHI per capita mhux disponibbli għall-Kroazja u għal Malta. Il-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time mingħajr tfal li jaqla’ l-paga medja mhuwiex disponibbli għal Ċipru. Il-livell ta’ ħiliet diġitali tal-individwi ma kienx disponibbli għall-Italja. Il-waqfiet fis-serje u indikazzjonijiet statistiċi oħra ġew irrapportati fl-Annessi 1 u 2.
|
Kaxxa 1. Parametraġġ referenzjarju – is-sitwazzjoni attwali Il-Komunikazzjoni tas-26 ta’ April 2017 li stabbiliet Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali 28 identifikat il-parametraġġ referenzjarju bħala għodda ewlenija biex jiġu appoġġati r-riformi strutturali u titrawwem il-konverġenza fl-impjiegi u fl-oqsma soċjali fis-Semestru Ewropew. Minn dak iż-żmien ’l hawn, l-oqfsa tal-parametraġġ referenzjarju ġew żviluppati u diskussi mal-Istati Membri f’diversi oqsma, f’konformità mal-approċċ komuni miftiehem mal-Kumitat tal-Impjiegi (EMCO) u mal-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali (SPC), u ffukaw fuq l-identifikazzjoni ta’ ingranaġġi tal-politiki, akkumpanjati minn prinċipji ġenerali għall-gwida tal-politiki u, meta disponibbli, minn indikaturi speċifiċi. F’dan l-istadju, l-ingranaġġi tal-politiki mhumiex akkumpanjati minn valuri referenzjarji, peress li l-għan huwa li jkun jista’ jkun hemm paragun bejn l-Istati Membri u apprendiment reċiproku biex jiġu inċentivati r-riformi meħtieġa. Il-qafas tal-parametraġġ referenzjarju tal-benefiċċji tal-qgħad u tal-politiki attivi tas-suq tax-xogħol intuża għall-ewwel darba fis-Semestru Ewropew tal-2018, u jinkludi indikaturi dwar il-ġenerożità u l-kopertura tal-benefiċċji tal-qgħad u politiki ta’ attivazzjoni relatati. Qed isir xogħol fuq l-iżvilupp ta’ indikaturi biex jiġi ffinalizzat il-qafas b’rabta mal-kwalità tas-servizzi ta’ appoġġ bikri lill-dawk li jfittxu impjieg. Min-naħa l-oħra, il-qafas tal-parametraġġ referenzjarju tal-introjtu minimu, li jkopri l-komponenti tal-adegwatezza, tal-kopertura u tal-attivazzjoni tal-iskemi tal-introjtu minimu, ġie integrat għalkollox fis-Semestru tal-2019, flimkien mal-qafas tal-parametraġġ referenzjarju tal-ħiliet tal-adulti u tal-apprendiment tagħhom, li ġie miftiehem mal-Kumitat tal-Impjiegi f’Ottubru 2018. Attwalment qed isir xogħol fuq oqfsa addizzjonali tal-parametraġġ referenzjarju għall-użu possibbli fiċ-ċikli futuri tas-Semestru, b’mod partikolari fl-EMCO fir-rigward tal-pagi minimi u l-immappjar tan-negozjar kollettiv, u fl-SPC fir-rigward tal-adegwatezza tal-pensjonijiet, l-indukrar tat-tfal u l-appoġġ għat-tfal. |
3. IR-RIFORMI SOĊJALI U TAL-IMPJIEG – IL-PRESTAZZJONI U L-AZZJONI TAL-ISTATI MEMBRI
Din it-taqsima tippreżenta ħarsa ġenerali lejn l-indikaturi tal-impjiegi u soċjali ewlenin u lejn il-miżuri meħuda mill-Istati Membri fl-oqsma ta’ prijorità identifikati mil-linji gwida tal-UE dwar l-impjiegi 29 , kif adottati mill-Kunsill fl-2019. Għal kull linja gwida, jingħataw l-iżviluppi reċenti fir-rigward ta’ għażla ta’ indikaturi ewlenin, kif ukoll fir-rigward ta’ miżuri ta’ politika li ttieħdu mill-Istati Membri. Rigward dawn tal-aħħar, it-taqsima hi bbażata fuq il-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma tal-2019 tal-Istati Membri u fuq sorsi tal-Kummissjoni Ewropea 30 . Jekk ma jkunx speċifikat mod ieħor, il-miżuri ta’ politika implimentati wara Ġunju 2018 biss huma ppreżentati fir-rapport. Analiżi profonda tal-iżviluppi reċenti fis-suq tax-xogħol tinsab fir-rapport Labour Market and Wage Developments 2019 31 u fir-Rieżami tal-Impjiegi u tal-Iżviluppi Soċjali fl-Ewropa 2019 32 .
3.1.Il-Linja Gwida Nru 5: Nagħtu spinta lid-domanda għall-ħaddiema
Din it-taqsima tagħti ħarsa lejn l-implimentazzjoni tal-Linja Gwida Nru 5 dwar l-impjiegi, li tirrakkomanda li l-Istati Membri joħolqu kundizzjonijiet li jippromwovu d-domanda għall-ħaddiema u l-ħolqien tal-impjiegi. L-ewwel tagħti ħarsa ġenerali lejn ir-rati tal-qgħad u tal-impjieg f’kull Stat Membru, filwaqt li tikkomplementa l-analiżi fil-livell tal-UE li saret fil-Kapitolu 1, biex tenfasizza r-rilevanza tal-isfida tal-ħolqien tal-impjiegi fil-pajjiżi kollha. Imbagħad tħares lejn id-dinamika tal-impjiegi indipendenti u n-natura li qed tinbidel tal-impjiegi indipendenti, kif ukoll lejn in-nuqqas ta’ ħaddiem b’ħiliet speċjalizzati. Fl-aħħar nett, tinvestiga l-pagi, l-iżviluppi fil-paga minima u fil-porzjonijiet ta’ taxxa u l-impatt tagħhom fuq l-introjtu u l-istandards tal-għajxien, fuq il-ħolqien tal-impjiegi u l-kompetittività. It-Taqsima 3.1.2 tirrapporta dwar il-miżuri ta’ politika implimentati mill-Istati Membri f’dawn l-oqsma.
3.1.1 Indikaturi ewlenin
Filwaqt li t-tkabbir ekonomiku naqqas ir-ritmu tiegħu, fl-2018 il-qgħad kompla jonqos fl-Istati Membri kollha għat-tieni sena konsekuttiva. B’riżultat ta’ dan, fl-2018, kien anqas minn 5 % f’10 Stati Membri. Fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi b’rata għolja tal-qgħad, it-tnaqqis kien aktar mgħaġġel mill-medja, u kkonferma x-xejra ta’ konverġenza 33 lejn il-livelli aktar baxxi ta’ qgħad osservati fl-aħħar snin. B’mod partikolari, Spanja, il-Greċja, il-Portugall, il-Kroazja u Ċipru lkoll esperjenzaw tnaqqis ta’ tal-anqas 2 pps. Eċċezzjonijiet parzjali huma Franza u mill-Italja, fejn it-tnaqqis, filwaqt li stabbli, kellu pass anqas mgħaġġel. Minkejja t-titjib ġenerali, id-disparitajiet fir-rati tal-qgħad għadhom konsiderevoli, b’rati li jvarjaw minn 2,1 % fiċ-Ċekja (ikklassifikata bħala “bl-aħjar prestazzjoni”) sa 19,2 % fil-Greċja (ara l-Illustrazzjoni 5, li b’mod konġunt tħares lejn il-livelli u t-tibdiliet skont il-metodoloġija maqbula għall-valutazzjoni tal-indikaturi primarji tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali 34 ). Disparitajiet kbar jippersistu wkoll fil-livell reġjonali (ara l-Anness 3) b’xi reġjuni tal-Greċja, tal-Italja u ta’ Spanja li għadhom qed jirreġistraw rati tal-qgħad ogħla minn 20 %. Sal-2018, il-qgħad kien niżel għal-livelli ta’ qabel il-kriżi fil-maġġoranza tal-Istati Membri (ara l-Illustrazzjoni 6). Eċċezzjonijiet notevoli jinkludu lil Franza, lill-Italja u lil Spanja. Fl-2018, aktar minn nofs in-nies qiegħda fl-UE kienu kkonċentrati f’dawn it-tliet pajjiżi.
Illustrazzjoni 5: Il-qgħad qed jikkonverġi lejn livelli aktar baxxi
Ir-rata tal-qgħad (15-74 sena) u l-bidla annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, LFS. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
Illustrazzjoni 6: Matul l-aħħar ħames snin, il-qgħad naqas fl-Istati Membri kollha
Ir-rata tal-qgħad (15-74 sena), tqabbil pluriennali
Sors: Eurostat, LFS.
Ir-rata ta’ impjieg kompliet tiżdied u laħqet quċċata ġdida fil-maġġoranza tal-Istati Membri fl-2018. L-Istati Membri kollha rreġistraw żieda ta’ mill-anqas 0,5 pps meta mqabbla mal-2017. Mill-2018, nofs l-Istati Membri kienu diġà laħqu l-mira tal-Ewropa 2020 ta’ 75 % (u tlettax kienu laħqu l-mira nazzjonali tagħhom għall-impjiegi). Madankollu, kif muri fl-Illustrazzjoni 7, il-konverġenza għadha limitata ħafna. It-tkabbir fl-impjiegi miexi aktar bil-mod mill-medja f’diversi pajjiżi li bdew b’livelli baxxi, inklużi l-Italja u Franza. Fl-istess ħin, l-ogħla żidiet ġew irreġistrati f’pajjiżi b’livelli tal-bidu relattivament għoljin (Ċipru, is-Slovenja, Malta, il-Finlandja, il-Latvja). Il-ħolqien tal-impjiegi kien sostnut ukoll f’ħafna pajjiżi li diġà laħqu l-mira ta’ 75 % (il-Litwanja, id-Danimarka, in-Netherlands, iċ-Ċekja). B’riżultat ta’ dan, id-disparitajiet fir-rata ta’ impjieg (il-grupp tal-età 20-64) għadhom wisgħin, b’livelli li jvarjaw minn 80 % jew aktar fl-Iżvezja, fil-Ġermanja, fiċ-Ċekja u fl-Estonja (“l-aqwa prestazzjoni”) għal madwar 60 % fil-Greċja (ara l-Illustrazzjoni 7 u l-Illustrazzjoni 8). Numru ta’ Stati Membri jippreżentaw disparitajiet reġjonali sinifikanti fir-rati tal-qgħad (ara l-Anness 3).
Illustrazzjoni 7: L-impjiegi żdiedu fl-Istati Membri kollha, iżda l-konverġenza għadha limitata
Ir-rata tal-impjieg (20-64 sena) u l-bidla annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, LFS. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
Illustrazzjoni 8: Ir-rata ta’ impjieg laħqet l-ogħla livelli storiċi kważi fl-Istati Membri kollha
Ir-rata tal-impjieg (20-64 sena), tqabbil pluriennali
Sors: Eurostat, LFS.
In-numru ta’ ħaddiema għal rashom kien bejn wieħed u ieħor l-istess fl-2018, iżda kompla bit-tnaqqis tiegħu fit-terminu medju bħala sehem mill-impjiegi. Fit-terminu twil, in-numru totali ta’ ħaddiema għal rashom kien ġeneralment stabbli mill-2008 ’l hawn, filwaqt li s-sehem ta’ ħaddiema għal rashom mill-impjiegi totali kien qiegħed jonqos bil-mod, minn 14,3 % fl-2008 għal 13,5 % fl-2018 35 . Madankollu, minkejja din l-istabbiltà relattiva, il-kompożizzjoni tax-xogħol indipendenti kienet għaddejja minn bidla kostanti minn attivitajiet tradizzjonali lejn setturi ta’ valur miżjud ogħla. Din il-bidla tidher b’mod partikolari fost ħaddiema awtonomi (persuni li jaħdmu għal rashom mingħajr impjegati), li jirrappreżentaw aktar minn 70 % tal-impjiegi indipendenti. Mill-2008, in-numru ta’ ħaddiema awtonomi naqas b’25 % fl-agrikoltura, b’14 % fil-kummerċ u b’5 % fit-trasport. Matul l-istess perjodu, dan żdied b’aktar minn 30 % fl-attivitajiet ta’ informazzjoni u ta’ komunikazzjoni, professjonali, xjentifiċi u tekniċi u b’40 % fl-attivitajiet tas-saħħa tal-bniedem u tal-ħidma soċjali. Is-sehem tas-setturi mhux tradizzjonali fost il-ħaddiema awtonomi żdied minn 36 % fl-2008 għal 45 % fl-2018, b’differenzi kbar bejn l-Istati Membri. Iż-żieda kienet aktar mgħaġġla f’ekonomiji li qed jikbru b’rata mgħaġġla bħall-Estonja, il-Latvja u l-Litwanja, filwaqt li kienet aktar bil-mod f’pajjiżi fejn l-impjieg indipendenti f’setturi mhux tradizzjonali kien diġà mifrux (eż. id-Danimarka, il-Ġermanja, l-Italja). Il-bidla fil-kompożizzjoni settorjali tal-impjiegi indipendenti fil-livell tal-UE tista’ tiġi osservata fl-Illustrazzjoni 9.
Il-bidla lejn setturi b’valur miżjud ogħla hija riflessa wkoll fil-livelli medji ta’ edukazzjoni tal-persuni li jaħdmu għal rashom. Is-sehem ta’ dawk li għandhom livell għoli ta’ ħiliet (b’edukazzjoni terzjarja) fost il-persuni li jaħdmu għal rashom żdied għal 36,1 % fl-2018 (minn 35,2 % fl-2017 u 26,6 % fl-2008). Din iż-żieda kienet aktar mgħaġġla minn fost l-impjegati, fejn is-sehem ta’ livell għoli ta’ ħiliet kien ta’ 35,3 % fl-2018, li żdied mis-27,2 % tal-2008. Din ix-xejra kienet partikolarment impressjonanti fost in-nisa li jaħdmu għal rashom, fejn is-sehem bi grad ta’ edukazzjoni terzjarja laħaq l-44,5 % fl-2018, żieda mit-30,8 % tal-2008. Dan jissuġġerixxi li l-investiment fil-ħiliet u fil-kapital umani se jkun dejjem aktar importanti f’kuntest ta’ bidla teknoloġika rapida u ta’ dinja tax-xogħol li qed tinbidel. Aktar dettalji dwar l-isfidi u l-opportunitajiet relatati ma’ dawn ix-xejriet jinsabu fit-Taqsima 3.3.
Illustrazzjoni 9: Il-kompożizzjoni tal-impjieg indipendenti qed timxi lejn is-servizzi u setturi mhux tradizzjonali
Sehem ta’ ħaddiema awtonomi skont is-settur
Sors: Eurostat. AGRI: Agrikoltura, forestrija u sajd (NACE A). MANUF: Manifattura (NACE C). CONST: Kostruzzjoni (NACE F). TRADE: Kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut; tiswija ta’ vetturi bil-mutur u ta’ muturi (NACE G). TRACC: Trasport u ħżin u attivitajiet ta’ akkomodazzjoni u ta’ servizz tal-ikel (NACE H & I). Setturi mhux tradizzjonali: l-attivitajiet l-oħra kollha tal-NACE, l-aktar servizzi.
Hekk kif is-swieq tax-xogħol jissikkaw aktar, fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri jidher nuqqas ta’ ħaddiema. F’dawn l-aħħar snin, sehem dejjem akbar ta’ impjegaturi qed jirreferi għall-ħaddiema bħala fattur li qed jillimita l-produzzjoni. Bħala medja fl-UE, dan is-sehem żdied minn 7,5 % fl-2013 għal 21,8 % fl-2018 (ara wkoll il-Kapitolu 1). B’mod ġenerali, din il-limitazzjoni tinħass aktar fl-Istati Membri fejn ir-rata tal-qgħad tinsab f’livelli storikament baxxi, bħall-Ungerija, Malta u l-Polonja (ara l-Illustrazzjoni 10). Għall-kuntrarju, in-nuqqas ta’ ħaddiema huwa anqas ikkunsidrat bħala xkiel għall-produzzjoni fil-pajjiżi fejn ir-rata tal-qgħad hija l-ogħla (il-Greċja, Spanja, l-Italja). Bl-istess mod, f’pajjiżi fejn għad hemm laxkezza fis-suq tax-xogħol (eż. il-Greċja, Spanja u Ċipru), sehem għoli mill-ħaddiema jidher li huwa kkwalifikat żżejjed għax-xogħol tiegħu, filwaqt li din il-problema ġeneralment tkun anqas frekwenti f’pajjiżi fejn ir-rata tal-qgħad hija baxxa (ara l-Illustrazzjoni 11). Dan jissuġġerixxi li t-titjib tal-ħiliet u l-investiment fil-ħiliet, minbarra li huwa mutur għat-tkabbir fit-tul, jista’ jkun għodda qawwija sabiex jippromwovi l-impjiegi fit-terminu qasir, speċjalment f’dawk il-pajjiżi fejn il-kundizzjonijiet tas-suq tax-xogħol diġà huma stretti.
Illustrazzjoni 10: In-nuqqas ta’ ħaddiema jinħass aktar fejn il-qgħad huwa aktar baxx
Indikatur kompożitu tan-nuqqas ta’ ħaddiema (xellug) u r-rata tal-qgħad (lemin) – 2018
Sors: Eurostat, LFS u Stħarriġ fost l-Impriżi u l-Konsumaturi. L-indikatur kompost jinkludi s-setturi kollha (ara LMWD 2019).
Illustrazzjoni 11: Kwalifiki eċċessivi huma l-ogħla f’pajjiżi fejn il-qgħad huwa għoli
Ir-rata ta’ kwalifiki eċċessivi (xellug) u r-rata tal-qgħad (lemin) – 2018
Sors: Eurostat, LFS. Ir-rata ta’ kwalifiki eċċessivi hija ddefinita bħala s-sehem ta’ persuni bejn l-20 u l-64 sena b’edukazzjoni terzjarja u li jaħdmu f’okkupazzjonijiet fil-livelli 4-9 tal-ISCO.
Iż-żieda nominali fil-pagi żiedet ftit il-pass f’diversi Stati Membri, iżda b’mod ġenerali għadha moderata. Għall-ewwel darba mill-2008, fl-2018 il-kumpens nominali għal kull impjegat żdied fl-Istati Membri kollha. Iż-żidiet fl-2018 varjaw minn 0,5 % f’Ċipru għal 16,3 % fir-Rumanija 36 (l-Illustrazzjoni 12). Fl-2018, it-tkabbir nominali fil-pagi kien relattivament aktar mgħaġġel f’ħafna mill-Istati Membri tal-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant. L-Istati Membri b’żieda mgħaġġla fil-pagi nominali (aktar minn 7 %) jinkludu r-Rumanija, iċ-Ċekja, l-Estonja, il-Latvja, il-Litwanja u l-Polonja. B’kuntrast ma’ dan, it-tkabbir fil-pagi nominali kien aktar baxx – jiġifieri madwar 2 % jew anqas – fl-Istati Membri tan-Nofsinhar tal-Ewropa, fejn il-livelli tal-qgħad għandhom it-tendenza li jkunu komparattivament ogħla.
Fl-2018, it-tkabbir fil-pagi reali kien pożittiv fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri. It-tkabbir medju baqa’ moderat, b’1,1 % fl-UE u b’0,7 % fiż-żona tal-euro. It-tkabbir fil-pagi reali kien partikolarment mgħaġġel fir-Rumanija, segwita mill-Bulgarija, mill-Polonja, mill-Estonja, mil-Latvja u miċ-Ċekja (kollha aktar minn 5 %), sabiex b’hekk ikkontribwixxa għaż-żieda tal-kapaċità tal-akkwist tal-impjegati u għat-trawwim ta’ konverġenza akbar fil-kundizzjonijiet tal-għajxien. Fuq in-naħa l-oħra tal-ispettru, Ċipru, Spanja, il-Finlandja u n-Netherlands raw tnaqqis fil-pagi reali. L-iżviluppi fil-pagi reali kienu qrib iż-żero wkoll fil-Belġju, fi Franza, fl-Irlanda u fir-Renju Unit. Il-grupp ta’ pajjiżi bi tkabbir baxx fil-pagi reali huwa eteroġenju, inklużi pajjiżi b’rati tal-qgħad għoljin jew relattivament għoljin (bħal Spanja, Franza u Ċipru) u pajjiżi b’rati baxxi (bħan-Netherlands, ir-Renju Unit u l-Awstrija).
Illustrazzjoni 12: It-tkabbir fil-pagi għadu moderat, bl-eċċezzjoni tal-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant
Żviluppi fil-pagi nominali u reali – 2018 (bidla annwali fil-%)
Sors: Il-Kummissjoni Ewropea, il-bażi tad-data AMECO.
Fl-2018, il-pagi reali kibru aktar mill-produttività fil-maġġoranza tal-Istati Membri, b’mod partikolari fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant. Xejra simili hija mistennija fl-2019. Fit-terminu medju (2013-2018), il-produttività reali u l-pagi reali t-tnejn li huma kibru b’pass kajman, biż-żieda fil-pagi reali ssegwi warajhom, speċjalment fl-ewwel snin tal-irkupru. Kif jidher fl-Illustrazzjoni 13, matul dak il-perjodu, fl-UE l-produttività reali tax-xogħol għal kull persuna impjegata żdiedet b’4,4 %, u għelbet it-tkabbir fil-pagi reali (+3,1 %). Bħala riżultat ta’ moderazzjoni fit-tul, il-pagi fl-2018 kienu għadhom anqas mil-livelli tal-2013 fi 8 Stati Membri (l-Italja, Spanja, Ċipru, il-Greċja, il-Finlandja, il-Kroazja, il-Portugall, il-Belġju). F’xi pajjiżi, jiġifieri l-pajjiżi Baltiċi, ir-Rumanija, il-Bulgarija u s-Slovakkja, iż-żieda fil-pagi kienet ferm akbar miż-żieda fil-produttività. Dan huwa konsistenti ma’ rati tal-qgħad baxxi u nuqqasijiet emerġenti ta’ ħiliet u ta’ ħaddiema, u jikkontribwixxi għall-proċess tal-irpiljar. Fl-istess ħin jaf ikollu implikazzjonijiet negattivi għall-kompetittività tal-kostijiet jekk in-nuqqas ta’ allinjament mal-iżviluppi fil-produttività jkompli fit-tul.
Illustrazzjoni 13: Matul l-aħħar ħames snin, il-pagi reali żdiedu ftit anqas mill-produttività
L-iżviluppi fil-pagi reali u fil-produttività reali (bidla fil-perċentwali bejn l-2013 u l-2018)
Sors: Eurostat, il-bażi tad-data tal-AMECO tal-Kummissjoni Ewropea (Kumpens reali għal kull impjegat, PDG deflatur; Il-produttività reali tax-xogħol għal kull persuna). Il-pajjiżi huma mqassma skont id-diskrepanza bejn it-tkabbir fil-kumpens reali u t-tkabbir fil-produttività reali (jiġifieri fuq ix-xellug tal-graff, l-iżviluppi fil-produttività reali qabżu l-kumpens reali). Id-data għall-Irlanda tirreferi għall-perjodu 2015-2018.
Filwaqt li matul l-aħħar ħames snin is-sehem mill-pagi naqas ftit fl-UE, tista’ tiġi identifikata xejra ġenerali lejn il-konverġenza. Meta mqabbla mal-2013, is-sehem mill-pagi naqas b’0,4 pps fl-UE u b’0,7 pps fiż-żona tal-euro. Madankollu, dan żdied fil-maġġoranza tal-Istati Membri Ċentrali u tal-Lvant, fejn il-livell tiegħu kien komparattivament baxx (inklużi l-Latvja, il-Litwanja, ir-Rumanija u s-Slovakkja). Fl-istess ħin, is-sehem mill-pagi naqas f’pajjiżi, bħall-Belġju u s-Slovenja, fejn il-livell tiegħu kien komparattivament għoli. Fost l-akbar pajjiżi tal-UE, is-sehem mill-pagi naqas bi ftit fi Franza, fi Spanja, fl-Italja, fir-Renju Unit u żdied bi ftit fil-Ġermanja u fil-Polonja (ara l-Illustrazzjoni 14).
Illustrazzjoni 14: Matul l-aħħar ħames snin, tista’ tiġi identifikata xi konverġenza fis-sehem mill-pagi.
Tibdil fis-sehem mill-pagi 2013-2018
Sors: Il-bażi tad-data tal-Kummissjoni Ewropea; Is-sehem mill-pagi aġġustat; l-ekonomija totali; bħala perċentwal tal-PDG bil-prezzijiet kurrenti. Fl-Irlanda, is-sehem mill-pagi naqas b’9,4 pps fl-2015 meta mqabbel mal-2014, minħabba reviżjonijiet fl-istatistika.
Il-qligħ nett qed ikompli jikber b’rata aktar mgħaġġla fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, u dan qed jikkontribwixxi għall-konverġenza fil-livelli tal-introjtu tal-ħaddiema. Din ix-xejra hija allinjata mal-prinċipji tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali, li jistabbilixxi konverġenza ’l fuq fl-istandards tal-għajxien bħala wieħed mill-għanijiet ewlenin tiegħu. Fl-istess ħin, dawk il-pajjiżi li esperjenzaw tkabbir ogħla fil-qligħ nett medju jenfasizzaw żieda veloċi fil-kost tal-unità lavorattiva 37 , u l-implikazzjonijiet għall-kompetittività tagħhom jeħtieġ li tiġi mmonitorjata. Tista’ tiġi identifikata xejra diverġenti bejn in-Nofsinhar u l-Punent tal-Ewropa: l-introjtu tal-ħaddiema staġna jew naqas fi Spanja, fil-Greċja u fl-Italja, minkejja livelli relattivament aktar baxxi f’termini assoluti (iżda b’mod konsistenti b’rati tal-qgħad ogħla), filwaqt li l-iżviluppi kienu aktar dinamiċi f’pajjiżi b’livelli tal-bidu ogħla. Din ix-xejra tidher b’mod ċar mid-distribuzzjoni f’forma ta’ u tal-pajjiżi fl-Illustrazzjoni 15, li tieħu bħala referenza persuna waħedha mingħajr tfal b’paga li taqla’ paga ta’ livell medju, fuq perjodu ta’ tliet snin (2015-2018) 38 . Fuq in-naħa t’isfel tal-ispettru, il-Bulgarija, il-Litwanja u l-Ungerija huma kklassifikati bħala “dgħajfa iżda li qed jitjiebu”, filwaqt li l-Latvja, ir-Rumanija u s-Slovakkja, fejn il-qligħ nett kien qed jikber b’rata anqas mgħaġġla, huma kklassifikati bħala “sitwazzjonijiet kritiċi”. Fost dawk li għandhom “l-aqwa prestazzjoni”, il-qligħ nett fl-istandards tal-kapaċità tal-akkwist huwa ta’ aktar minn EUR 30 000 fil-Lussemburgu, fl-Irlanda u fir-Renju Unit. F’dawn l-Istati Membri, il-qligħ nett kiber b’rata aktar mgħaġġla milli fil-pajjiżi pari.
Illustrazzjoni 15: Il-qligħ nett qed jiżdied b’mod mgħaġġel fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, u b’hekk qed isostni l-konverġenza ’l fuq
Il-qligħ nett u l-bidla annwali – il-medja fuq tliet snin (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Il-bażi tad-data tat-taxxa u tal-benefiċċji (kalkoli proprji). Perjodu: il-livelli tal-2018 (medja ta’ tliet snin) u l-bidliet medji ta’ kull sena 2015-2018. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness. L-Istati Membri mmarkati b’asterisk huma dawk fejn il-kost nominali tal-unitajiet lavorattivi (NULC) qabeż il-livell limitu stabbilit permezz tal-Proċedura tal-Iżbilanċi Makroekonomiċi (MIP). L-indikatur tat-tabella ta’ valutazzjoni għall-MIP huwa il-bidla perċentwali tal-NULC fuq tliet snin. Il-livell limitu huwa ta’ 9 % għaż-żona tal-euro u ta’ 12 % għall-pajjiżi li mhumiex fiż-żona tal-euro. Id-data għal Ċipru mhix disponibbli.
L-inugwaljanzi fil-pagi baqgħu pjuttost stabbli fit-terminu medju. It-tkabbir fil-pagi, speċjalment fin-naħa ta’ isfel tal-iskala tal-pagi, jaqdi rwol importanti sabiex tiġi sostnuta d-domanda, jitnaqqsu l-inugwaljanzi fl-introjtu u r-riskju tal-faqar fost dawk li jaħdmu. Id-dispersjoni tal-qligħ gross, imkejla bħala l-proporzjon bejn il-ħames u l-ewwel deċili (D5/D1), varjat fl-2017 minn 1,33 fl-Iżvezja għal 2,02 fl-Irlanda (abbażi tad-data tal-OECD). L-istituzzjonijiet li jiffissaw il-pagi jista’ jkollhom impatt fuq id-dispersjoni tal-pagi. B’mod partikolari, in-negozjar kollettiv aktar b’saħħtu għandu t-tendenza li jiġi assoċjat ma’ inugwaljanza inferjuri fil-qligħ (il-Kummissjoni Ewropea, 2018 39 ). Il-kopertura tan-negozjar kollettiv tvarja ferm madwar l-Ewropa u tirrifletti t-tradizzjonijiet u l-istituzzjonijiet nazzjonali differenti. Fl-2016, is-sehem ta’ impjegati koperti minn kwalunkwe forma ta’ ftehim kollettiv dwar il-pagi, kif ikkalkolat mill-OECD, varja minn 98 % fl-Awstrija għal 7,1 % fil-Litwanja.
Id-dinamika tal-pagi wkoll għandha impatt fuq ir-riskju tal-faqar fost in-nies li jaħdmu, li għadu f’livelli storikament għoljin fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri. Is-sehem ta’ persuni li, filwaqt li jaħdmu, għandhom introjtu disponibbli ekwivalizzat ta’ unità domestika anqas mil-livell limitu tar-riskju tal-faqar, żdied minn 8,3 % fl-2010, għal 9,6 % fl-2016. Minn dak iż-żmien ’l hawn, baqa’ pjuttost stabbli u bħala medja kien 9,5 % fl-2018. L-ogħla livell ġie rreġistrat fir-Rumanija (15,3 %), segwita mil-Lussemburgu, minn Spanja, mill-Italja, mir-Renju Unit u mill-Greċja – ilkoll ogħla minn 11 %. Min-naħa l-oħra, ir-rata tal-faqar fost dawk li jaħdmu hija anqas minn 4 % fil-Finlandja u fiċ-Ċekja. L-aktar tnaqqis mgħaġġel meta mqabbel mal-2017 ġie rreġistrat fir-Rumanija, fil-Greċja u fl-Ungerija (madwar 2 pps). Ir-riskju tal-faqar fost dawk li jaħdmu huwa assoċjat ferm mat-tip ta’ kuntratt: fl-2018, 16,2 % tal-impjegati b’kuntratt temporanju kienu f’riskju ta’ faqar, imqabbla ma’ 6,1 % ta’ dawk b’kuntratt permanenti.
Illustrazzjoni 16: Il-faqar fost dawk li jaħdmu għadu ogħla mil-livelli tal-2010 fil-maġġoranza tal-Istati Membri.
Ir-rata tal-faqar fost dawk li jaħdmu, tqabbil pluriennali
Sors: Eurostat, SILC.
Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, il-pagi minimi ffissaw limitu aktar baxx għad-distribuzzjoni tal-pagi. Dan normalment ikun stabbilit mill-pagi minimi statutorji nazzjonali (bl-eċċezzjoni tal-Awstrija, ta’ Ċipru, tad-Danimarka, tal-Finlandja, tal-Italja u tal-Iżvezja). Pagi minimi adegwati, kemm jekk statutorji jew inkella nnegozjati kollettivament fil-livell settorjali, iservu għal diversi skopijiet: inaqqsu l-inugwaljanza fil-pagi, jirrappreżentaw inċentiv għax-xogħol, jistgħu jgħinu sabiex inaqqsu l-faqar fost dawk li jaħdmu u jappoġġaw id-domanda aggregata billi jżidu l-introjtu ta’ familji li jaqilgħu paga baxxa, li għandhom propensità ogħla li jikkonsmaw. Pagi minimi trasparenti u prevedibbli jikkontribwixxu wkoll għal ambjent kummerċjali li jsostni l-investiment u l-ħolqien tal-impjiegi, filwaqt li tiġi evitata kompetizzjoni inġusta. Fl-istess ħin, il-pagi minimi jżidu l-kost tar-reklutaġġ ta’ ħaddiema b’paga baxxa, li, skont l-istruttura tal-ekonomija u s-sitwazzjoni makroekonomika, jista’ jkollhom impatt fuq l-opportunitajiet tal-impjieg ta’ ċerti gruppi. Sabiex jiġu kkunsidrati dawn il-fatturi kollha, fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri s-sħab soċjali jkunu involuti fl-iffissar tal-pagi minimi. F’ċerti pajjiżi, anki kummissjonijiet esperti jkunu involuti fil-proċess. Pereżempju, dan iseħħ fil-pajjiżi kollha li introduċew paga minima statutorja (il-Ġermanja, l-Irlanda u r-Renju Unit) fil-passat reċenti. L-Illustrazzjoni 17 turi l-paga minima bħala perċentwal tal-paga medjana u medja 40 madwar l-UE fl-2018. L-ogħla pagi minimi, bħala proporzjon għall-medjan, huma rreġistrati fi Franza, fil-Portugall, fis-Slovenja u fir-Rumanija, filwaqt li l-anqas huma osservati fi Spanja, fiċ-Ċekja u fl-Estonja. Peress li l-impatt potenzjali tal-paga minima kemm fuq il-kundizzjonijiet tal-impjieg kif ukoll fuq dawk tal-għajxien ikun akbar meta jkun kopert sehem kbir mill-forza tax-xogħol, dan l-indikatur jenħtieġ li jitqies ukoll. Fl-2016, is-sehem ta’ dawk li jaqilgħu l-paga minima statutorja jew anqas kien ta’ 7,2 % fl-Istat Membru medjan tal-UE (ara l-Illustrazzjoni 18), b’differenzi kbar bejn il-pajjiżi (minn madwar 2 % fiċ-Ċekja u f’Malta għal aktar minn 12 % fil-Polonja u fir-Renju Unit).
Illustrazzjoni 17: Il-pagi minimi fl-Ewropa jvarjaw bejn terz u nofs il-paga medja.
Il-pagi minimi bħala proporzjon tal-medjan u l-qligħ medju tal-ħaddiema full-time (2018)
Sors: L-OECD. Noti: L-Awstrija, Ċipru, id-Danimarka, il-Finlandja, l-Italja u l-Iżvezja ma għandhomx paga minima statutorja nazzjonali. Għall-Bulgarija, għall-Kroazja u għal Malta, l-OECD ma tipprovdi l-ebda informazzjoni.
Illustrazzjoni 18: Is-sehem ta’ ħaddiema li jaqilgħu l-paga minima jvarja ħafna fost l-Istati Membri.
Sehem ta’ ħaddiema li jaqilgħu ċertu sehem mill-paga minima nazzjonali
Sors: Eurofound, Minimum wages in 2019: Annual review.
Fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, il-pressjonijiet dejjem akbar fuq il-pagi qed jaffettwaw il-livelli kollha tal-iffissar tal-pagi, inklużi l-pagi minimi 41 42 . Fl-2019, dawk li jaqilgħu l-paga minima raw żieda fil-paga tagħhom kważi fil-pajjiżi kollha tal-UE. Bħala medja, ġew irreġistrati żidiet ogħla fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, fejn f’dawn l-aħħar snin kien qed ifeġġ nuqqas ta’ ħaddiema. Madankollu, l-akbar żidiet f’termini nominali ġew irreġistrati fi Spanja (22,3 %) u fil-Greċja (10,9 %), anki jekk f’dan l-aħħar pajjiż, il-paga minima għadha ferm anqas mil-livell ta’ qabel il-kriżi. In-nisa jkomplu jkunu rappreżentati żżejjed b’mod sinifikanti fost dawk li jaqilgħu paga minima fi kważi l-pajjiżi kollha tal-UE – bl-eċċezzjoni tal-Estonja u tal-Bulgarija, fejn hemm bilanċ relattiv bejn is-sessi. Fl-2017, instabu l-ogħla livelli ta’ rappreżentazzjoni żejda tan-nisa fost l-impjegati li jaqilgħu paga minima f’Malta, fin-Netherlands, fiċ-Ċekja, fis-Slovakkja, fil-Kroazja u fil-Belġju 43 .
Illustrazzjoni 19: Il-porzjon ta’ taxxa qed jonqos b’mod ġenerali, speċjalment għal dawk li jaqilgħu pagi baxxi.
Il-porzjon ta’ taxxa fuq ix-xogħol, il-livell fl-2018 u l-bidla 2013/2018
Sors: Il-bażi tad-data tat-taxxi u tal-benefiċċji, il-Kummissjoni Ewropea/l-OECD. Nota: Id-data hija għall-ħaddiema waħedhom mingħajr tfal. Id-data ġiet aġġornata fis-17 ta’ Ġunju 2019. L-EU 28 hija medja mhux ponderata.
Il-piż tat-taxxi fuq il-ħaddiema qed ikompli jonqos bix-xejra ġenerali ta’ tnaqqis gradwali. Fl-2018, it-tnaqqis fil-porzjon ta’ taxxa għal ħaddiema waħedhom li jaqilgħu l-paga medja kien l-aktar sinifikanti fir-Rumanija (-4,7 pps), fl-Estonja (-2,5 pps) u fl-Ungerija (-1,1 pps). Il-porzjon ta’ taxxa żdied f’aktar minn nofs l-Istati Membri tal-UE iżda ġeneralment b’mod limitat ħafna – l-ogħla żidiet ġew irreġistrati fil-Bulgarija (0,6 pps) u f’Malta (0,4 pps). B’mod ġenerali, id-differenzi bejn il-pajjiżi għadhom imdaqqsa (ara l-Illustrazzjoni 19). Il-porzjon ta’ taxxa jvarja minn anqas minn 30 % f’Ċipru u f’Malta sa madwar 50 % fil-Belġju, fil-Ġermanja, fl-Italja, fi Franza u fl-Awstrija. Dispersjoni simili tista’ tiġi osservata għal ħaddiema b’introjtu baxx (iddefiniti bħala dawk li jaqilgħu 67 % tal-paga medja), minkejja li joħorġu mudelli differenti għall-pajjiżi f’dak li jikkonċerna l-progressività tar-rati tat-taxxa. Ix-xejra ta’ tnaqqis fit-tul fil-porzjon ta’ taxxa tidher b’mod partikolari għal dawk b’introjtu baxx. Bejn l-2013 u l-2018, il-porzjon ta’ taxxa medju mhux ponderat naqas fl-UE b’medja ta’ 1,7 pps (u b’2,0 pps għal ħaddiema b’paga baxxa), bi tnaqqis kbir għaż-żewġ gruppi ta’ introjtu fir-Rumanija, fl-Ungerija, fl-Estonja u fil-Belġju. Ġie rreġistrat tnaqqis sostanzjali għall-ħaddiema b’introjtu baxx fl-Italja u fi Franza, kif ukoll fil-Litwanja u fil-Latvja. Għall-aħħar żewġ pajjiżi, dan jirrifletti l-introduzzjoni ta’ skedi progressivi tat-taxxa fuq l-introjtu personali. Fit-terminu twil, tista’ tiġi osservata xi konverġenza fir-rati tat-taxxa, anki jekk il-porzjon ta’ taxxa żdied f’xi pajjiżi fejn kien komparattivament għoli (eż. il-Ġermanja, is-Slovenja, iċ-Ċekja), filwaqt li tnaqqas f’xi pajjiżi fejn kien relattivament baxx (eż. l-Irlanda u r-Renju Unit) 44 . F’Settembru 2015, il-Grupp tal-Euro qabel dwar valutazzjoni komparattiva tal-piż tat-taxxa tal-Istati Membri taż-żona tal-euro fuq il-ħaddiema meta mqabbel mal-medja ponderata tal-PDG. L-għan huwa li jinforma u jappoġġa aktar ir-riformi fil-qasam tat-tassazzjoni fuq il-ħaddiema. Bħala parti minn dan l-eżerċizzju, il-Grupp tal-Euro jħares lejn il-porzjon ta’ taxxa fuq il-ħaddiema għal ħaddiem waħdu b’paga medja u għal ħaddiem waħdu b’paga baxxa 45 .
3.1.2 Rispons tal-politiki
Hekk kif jitjiebu l-kundizzjonijiet tas-suq tax-xogħol, is-sussidji għat-tfittix tal-ħaddiema għandhom it-tendenza li jitnaqqsu. Madankollu, f’ħafna Stati Membri, l-inċentivi finanzjarji baqgħu fis-seħħ sabiex jippromwovu l-integrazzjoni ta’ gruppi speċifiċi fis-suq tax-xogħol. Pereżempju, fil-Belġju, f’ċerti ċirkostanzi, l-impjegaturi ta’ impjegati żgħażagħ (anqas minn 21 sena) jistgħu jnaqqsu l-paga gross tagħhom, bid-differenza li tiġi kkumpensata minn primjum imħallas mill-gvern lill-impjegat. Fil-Fjandri (il-Belġju), il-gvern saħħaħ miżuri mmirati għall-ħaddiema akbar fl-età, għaż-żgħażagħ b’livell baxx ta’ edukazzjoni u għall-persuni b’diżabilità. Fi Franza, is-sussidji sperimentali għall-intrapriżi li jimpjegaw residenti taż-żoni urbani l-aktar fil-bżonn qed jiġu estiżi gradwalment, inkluż għar-reġjuni Ultraperiferiċi. Fil-Ġermanja, fil-qafas tal-programm Teilhabechancegesetz, fil-każ ta’ impjegar ta’ nies li ilhom qiegħda, l-Istat iħallas 75 % tal-paga tagħhom fl-ewwel sena u 50 % fit-tieni sena. F’Ċipru, taħt il-programm ta’ apprendistat għall-gradwati ġodda, l-avukati, il-periti jew l-inġiniera apprendistati jingħataw għotja ta’ taħriġ fix-xahar ta’ EUR 650. Inċentivi huma pprovduti wkoll għall-impjegar ta’ persuni b’diżabilità. Fil-Portugall, bħala parti mill-“Programm ta’ Azzjoni sabiex tiġi indirizzata l-prekarjetà u jitrawwem in-negozjar kollettiv”, qed jingħata appoġġ lill-kumpaniji li jimpjegaw b’mod simultanju lil persuna żagħżugħa qiegħda (jew li tkun qed tfittex l-ewwel impjieg) u persuna akbar fl-età li ilha qiegħda fit-tul permezz ta’ kuntratt permanenti. L-appoġġ jinkludi eżenzjonijiet parzjali jew totali mill-pagamenti għas-sigurtà soċjali. Hemm ukoll sussidji fis-seħħ jekk it-traineeships professjonali jinbidlu f’kuntratti permanenti għaż-żgħażagħ u dawk li ilhom qiegħda (il-bidliet ġew introdotti fl-2019 sabiex jitħaffef il-proċess ta’ applikazzjoni). Fir-Rumanija, l-impjegaturi li jimpjegaw gradwati b’kuntratt permanenti jirċievu ammont ta’ RON 2250 lei fix-xahar (madwar EUR 475) għal kull impjegat għal perjodu ta’ 12-il xahar (18-il xahar għall-gradwati b’diżabilità). L-istess ammont jingħata wkoll għar-reklutaġġ ta’ persuni qiegħda li għandhom aktar minn 45 sena, ta’ ġenituri waħedhom qiegħda, ta’ persuni qiegħda fit-tul jew ta’ NEETs żgħażagħ. Fl-aħħar nett, l-istess ammont jista’ jingħata (mill-baġit tal-assigurazzjoni tal-qgħad) lil impjegaturi li jikkonkludu kuntratt ta’ apprendistat jew ta’ traineeship. Fl-Iżvezja, qed tiġi diskussa miżura ġdida mmirata lejn dawk li jkunu għadhom kemm waslu u l-qiegħda fit-tul, fejn l-Istat jissussidja ftit aktar min-nofs il-kost tal-paga. Aktar dettalji dwar miżuri mmirati lejn gruppi speċifiċi jinsabu fit-Taqsima 3.2.
Xi Stati Membri appoġġaw l-impjiegi u l-introjtu mix-xogħol billi naqqsu l-porzjon ta’ taxxa. F’xi każijiet, il-miżuri ta’ politika jistgħu jinkludu wkoll tibdiliet fil-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali. Fi Spanja, fl-2018 ġew adottati diversi skemi ta’ ħelsien mit-taxxa, inklużi eżenzjoni sħiħa mit-taxxa fuq l-allowances tal-maternità u tal-paternità, tnaqqis tal-ispejjeż fl-edukazzjoni bikrija tat-tfal u fl-indukrar tat-tfal u tnaqqis għall-kontribwenti li jgħixu ma’ sieħeb dipendenti. Fi Franza, l-eks CICE (kreditu tat-taxxa għall-impjiegi u għall-kompetittività) ġie ttrasformat fi tnaqqis dirett tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali ta’ sitt pps fuq il-pagi sa darbtejn u nofs aktar mill-paga minima. Barra minn hekk, se jiġi applikat tnaqqis ta’ 3,9 pps tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali tal-impjegaturi għall-pagi baxxi. Fl-Italja, ġiet introdotta taxxa fissa ta’ 15 % għal negozji żgħar, għal professjonisti u għal artiġjani li jiddikjaraw dħul sa EUR 65 000. Fil-Litwanja, fil-qafas ta’ riforma ewlenija li tintroduċi taxxa progressiva fuq l-introjtu personali, il-porzjon ta’ taxxa fuq il-persuni b’introjtu baxx u medju se jitnaqqas fuq perjodu ta’ tliet snin. Is-sistema tat-tassazzjoni tal-ħaddiema qed tiġi ssimplifikata wkoll, b’eżenzjoni tal-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali għal dawk li jaqilgħu pagi baxxi, inkluż għall-iskema tal-pensjoni prinċipali, flimkien ma’ żieda tal-kontribuzzjoni tas-sigurtà soċjali ġenerali (CSG). Fl-Ungerija, fl-2019 il-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali tal-impjegaturi tnaqqsu minn 19,5 % għal 17,5 %. Barra minn hekk, l-ebda kontribuzzjoni ma għandha titħallas fuq l-introjtu mix-xogħol tal-pensjonanti, sabiex b’hekk tiġi promossa l-parteċipazzjoni tagħhom fis-suq tax-xogħol. Il-Polonja adottat eżenzjoni mit-taxxa għaż-żgħażagħ ta’ taħt is-26 sena. F’Malta, bħala parti mill-inizjattiva Making Work Pay, il-baġit tal-2019 ikkonferma ċ-cheque ta’ EUR 40 sa 68 għall-individwi kollha b’impjieg li jaqilgħu anqas minn EUR 60 000. Il-kontribuzzjoni minima għall-ħaddiema għal rashom żdiedet b’1,9 % fl-2019, sabiex tiffinanzja żieda fil-protezzjoni, kemm f’termini ta’ kopertura kif ukoll ta’ durata. Fis-Slovenja, l-allowance tal-btajjel kienet eżentata mit-taxxi fuq l-introjtu u mill-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali sal-ammont tal-paga medja.
Diversi Stati Membri qed jieħdu passi sabiex itejbu s-saħħa u t-trasparenza tal-oqfsa għall-iffissar tal-pagi u għan-negozjar kollettiv. Fil-Greċja, il-prinċipji ta’ estensjoni tal-ftehimiet kollettivi u ta’ favoribbiltà (jiġifieri l-possibbiltà li l-impjegat biss joħroġ mill-ftehimiet) reġgħu ddaħħlu fis-seħħ. Dan s’issa wassal għall-estensjoni ta’ ħmistax-il arranġament kollettiv, li jkopru aktar minn 220 000 ħaddiem. Fil-Kroazja, qed tiġi diskussa leġiżlazzjoni sabiex l-iffissar tal-pagi jiġi armonizzat aħjar fl-amministrazzjoni statali permezz tal-introduzzjoni ta’ grilji tal-pagi komuni u koeffiċjenti tal-kumplessità tal-impjiegi. Il-leġiżlazzjoni l-ġdida tkun tkopri wkoll oqsma tar-relazzjoni tax-xogħol tal-impjegati taċ-ċivil li bħalissa jiġu nnegozjati permezz tan-negozjar kollettiv, bil-kundizzjoni li tiġi implimentata sistema ġdida għall-evalwazzjoni tal-prestazzjoni. Il-Latvja emendat il-liġi tax-xogħol tagħha sabiex tiffaċilita ftehimiet settorjali bipartitiċi, billi tippermettilhom jidderogaw, f’ċerti kundizzjonijiet, mis-suppliment ta’ 100 % għas-sahra. Fil-Litwanja, abbozz ta’ liġi għandu l-għan li jiċċara l-ambjent legali għad-djalogu soċjali u għan-negozjar kollettiv fil-livelli nazzjonali, settorjali jew amministrattivi. Barra minn hekk, sabiex tissaħħaħ il-kapaċità finanzjarja tas-sħab soċjali, il-kontribwenti se jkollhom il-possibbiltà li jiddedikaw wieħed fil-mija tat-taxxa fuq l-introjtu personali tagħhom għat-trade unions. Fis-Slovakkja, wara emenda fil-kodiċi tax-xogħol, l-impjegati issa jistgħu jaqsmu pubblikament il-livelli tas-salarju tagħhom, li ma jistgħux jinħbew b’kuntratt.
Fl-2019, il-pagi minimi żdiedu kważi fl-Istati Membri kollha li għandhom livelli statutorji nazzjonali. Ħarsa ġenerali lejn l-aġġornamenti li ngħatat fl-2019 tista’ tinsab fit-Tabella 2. Pereżempju, fl-Estonja, il-paga minima grossa żdiedet għal EUR 540 f’Jannar 2019 minn EUR 500 fl-2018. Is-sħab soċjali qablu li sal-2022 iż-żidiet fil-paga minima jiġu kkalkolati kull sena abbażi tal-produttività tax-xogħol u tat-tkabbir ekonomiku. Fil-Greċja, il-gvern żied il-paga minima statutorja b’10,9 % u neħħa l-paga subminima għal persuni taħt il-25 sena. Din hija l-ewwel żieda mill-2012. Fi Spanja, il-paga minima statutorja żdiedet għal EUR 12 600 fis-sena, bħala riżultat ta’ ftehim politiku (mingħajr is-sħab soċjali). Fl-istess ħin, fl-2019 il-Gvern ħabbar iż-żieda minima ta’ 2,25 % fil-pagi pubbliċi b’tal-anqas, li għandha tiżdied aktar b’massimu ta’ 0,5 pps skont it-tkabbir tal-PDG. Fil-Kroazja, is-salarju gross minimu żdied minn KN 3440 għal KN 3750 (madwar EUR 460 għal EUR 505) – l-akbar żieda mill-2008 ’l hawn. Fil-Litwanja, is-salarju minimu żdied minn EUR 400 għal EUR 430 fix-xahar, iżda wara r-riforma tat-taxxa fuq l-introjtu personali, dan jammonta għal EUR 555. Il-paga minima tas-Slovakkja żdiedet minn EUR 480 għal EUR 520. Fil-Latvja, filwaqt li l-paga minima nazzjonali ma żdiditx, il-pagi minimi żdiedu fis-settur tal-bini u fis-settur tat-tagħlim. Fil-Polonja, il-gvern ħabbar żidiet kbar fil-paga minima, li kważi jirdoppjaw f’termini nominali matul il-ħames snin li ġejjin (minn PLN 2250 fl-2019 għal PLN 4000 fl-2024, jiġifieri minn madwar EUR 525 għal EUR 930). Finalment, l-Italja u Ċipru qed jiddiskutu proposti sabiex tiġi introdotta paga minima statutorja bil-liġi. Fl-Italja, abbozz ta’ liġi jipproponi l-introduzzjoni ta’ paga minima gross fis-siegħa ta’ EUR 9. F’Ċipru, il-gvern ħabbar l-intenzjoni tiegħu li jintroduċi paga minima fissa ladarba l-ekonomija tilħaq stadju ta’ impjieg sħiħ, b’rata tal-qgħad ta’ 5 %. Skont il-previżjonijiet, dan huwa mistenni sal-2020-2021.
Tabella 2: Aġġornamenti fil-paga minima fix-xahar fl-2019 (f’EUR)
|
Pajjiż |
2018 |
2019 |
Żieda nominali |
Żieda reali |
|
Il-Belġju |
1 562,59 |
1 593,76 |
2,0 % |
0,2 % |
|
Il-Bulgarija |
260,76 |
286,33 |
9,8 % |
7,4 % |
|
Il-Kroazja |
462,10 |
505,90 |
9,5 % |
8,4 % |
|
Iċ-Ċekja |
477,78 |
518,97 |
8,6 % |
7,2 % |
|
L-Estonja |
500,00 |
540,00 |
8,0 % |
5,0 % |
|
Franza |
1 498,47 |
1 521,22 |
1,5 % |
0,1 % |
|
Il-Ġermanja |
1 497,79 |
1 557,09 |
4,0 % |
2,2 % |
|
Il-Greċja |
683,76 |
758,33 |
10,9 % |
10,4 % |
|
L-Ungerija |
444,69 |
464,20 |
4,4 % |
5,0 % |
|
L-Irlanda |
1 613,95 |
1 656,20 |
2,6 % |
1,8 % |
|
Il-Latvja |
430,00 |
430,00 |
0,0 % |
-2,9 % |
|
Il-Litwanja |
400,00 |
555,00 (430,00) |
7,5 % |
5,0 % |
|
Il-Lussemburgu |
1 998,59 |
2 071,10 |
3,6 % |
2,0 % |
|
Malta |
747,54 |
761,97 |
1,9 % |
0,9 % |
|
In-Netherlands |
1 578,00 |
1 615,80 |
2,4 % |
0,4 % |
|
Il-Polonja |
502,75 |
523,09 |
4,1 % |
6,4 % |
|
Il-Portugall |
676,67 |
700,00 |
3,5 % |
2,8 % |
|
Ir-Rumanija |
407,86 |
446,02 |
9,4 % |
6,0 % |
|
Is-Slovakkja |
480,00 |
520,00 |
8,3 % |
6,0 % |
|
Is-Slovenja |
842,79 |
886,63 |
5,2 % |
3,9 % |
|
Spanja |
858,55 |
1 050,00 |
22,3 % |
21,1 % |
|
Ir-Renju Unit |
1 638,36 |
1 746,73 |
4,9 % |
2,4 % |
Sors: Kalkoli ta’ Eurofound. Ċifri armonizzati dwar il-pagi grossi fix-xahar bl-euro applikabbli għall-impjegati li jaħdmu full-time bir-rata sħiħa tal-adulti. Meta jiġu kkonvertiti bl-euro, il-bidliet reali fil-paga minima fl-Ungerija u fil-Polonja huma ogħla mill-bidliet nominali minħabba l-iżvalutazzjonijiet tal-forint Ungeriż u ż-złoty Pollakk.
3.2.Il-Linja Gwida Nru 6: Insaħħu l-provvista ta’ ħaddiema u ntejbu l-aċċess għall-impjieg, għall-ħiliet u għall-kompetenzi
Din it-taqsima tagħti ħarsa lejn l-implimentazzjoni tal-Linja Gwida Nru 6 dwar l-impjiegi, li tirrakkomanda li l-Istati Membri joħolqu kundizzjonijiet li jippromwovu l-provvista ta’ ħaddiema, il-ħiliet u l-kompetenzi. Tippreżenta l-indikaturi dwar il-livell milħuq ta’ edukazzjoni u ta’ taħriġ, kif ukoll l-eżiti u l-impatt fuq l-iżvilupp tal-ħiliet u fuq l-impjegabbiltà tal-forza tax-xogħol. Imbagħad tħares lejn l-eżiti tas-suq tax-xogħol għal diversi gruppi sottorappreżentati fis-suq tax-xogħol (eż. iż-żgħażagħ, il-ħaddiema iktar imdaħħlin fiż-żmien, in-nisa, il-persuni li ġejjin minn familji migranti u l-persuni b’diżabilità). It-Taqsima 3.2.2 tirrapporta dwar il-miżuri ta’ politika tal-Istati Membri f’dawn l-oqsma u l-miżuri mmirati lejn dawk il-gruppi.
3.2.1 Indikaturi ewlenin
Wara perjodu twil ta’ progress mingħajr interruzzjoni, is-sehem ta’ persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u t-taħriġ 46 staġna matul l-aħħar sentejn. It-tnaqqis tar-rata ta’ tluq bikri mill-iskola huwa parti mill-miri primarji tal-edukazzjoni fl-istrateġija Ewropa 2020. L-Istati Membri qablu li jnaqqsu r-rata medja tal-UE ta’ tluq bikri mill-iskola għal anqas minn 10 % sal-2020, hekk kif kienet fil-livell ta’ 14,7 % fl-2008. Dan is-sehem naqas b’mod kostanti sal-2016, meta laħaq l-10,7 %. Minn dak iż-żmien, ma ġie rreġistrat l-ebda titjib kbir, b’dan l-indikatur li baqa’ stabbli għal 10,6 % kemm fl-2017 kif ukoll fl-2018. Kif turi l-Illustrazzjoni 20, is-sitwazzjoni baqgħet kważi l-istess f’madwar nofs l-Istati Membri, b’varjazzjonijiet annwali li jvarjaw bejn +0,2 u -0,2 punti perċentwali. Minkejja dan, ġie rreġistrat titjib kbir fir-Rumanija (-1,7 pps), fil-Greċja (-1,3 pps) u fil-Lussemburgu (-1 pp), filwaqt li l-Iżvezja u d-Danimarka raw is-sehem tagħhom ta’ persuni li jitilqu kmieni mill-iskola jiżdied b’1,6 u b’1,4 punti perċentwali rispettivament. Meta wieħed iħares lejn l-evoluzzjoni fl-Istati Membri li huma indikati bħala “kritiċi” (skont il-klassifikazzjoni tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali), jiġifieri Malta, Spanja u l-Italja, jitfaċċaw żewġ xenarji differenti. Filwaqt li l-ewwel żewġ pajjiżi juru xejra pożittiva bejn l-2017 u l-2018, bi tnaqqis fir-rata tat-tluq bikri mill-iskola b’-0,3 u -0,4 pps rispettivament, il-perċentwali ta’ persuni li jitilqu kmieni fl-Italja kompla jiżdied, u laħaq l-14,5 % (+0,5 pps). Fl-2018, 17-il Stat Membru rreġistraw rati ta’ tluq bikri mill-iskola ta’ anqas minn 10 %. Ir-rata kienet għadha ħafna ogħla mill-mira tal-UE (u ogħla mill-miri nazzjonali rispettivi) fi Spanja (17,9 %), f’Malta (17,4 %) u fir-Rumanija (16,4 %), filwaqt li kienet ta’ 5 % jew anqas fl-Irlanda, fil-Polonja, fil-Greċja, fil-Litwanja, fis-Slovenja u fil-Kroazja. Fuq perjodu ta’ għaxar snin (l-Illustrazzjoni 21), ir-rata tat-tluq bikri mill-iskola naqset l-aktar fil-Portugall, fi Spanja, fil-Greċja, fl-Irlanda u f’Malta, filwaqt li żdiedet b’mod konsiderevoli fis-Slovakkja u fl-Iżvezja, għalkemm għadha taħt il-livell ta’ referenza tal-Ewropa 2020 f’dawn iż-żewġ pajjiżi. Numru ta’ Stati Membri juru disparitajiet reġjonali kbar fir-rati ta’ tluq bikri mill-iskola (ara l-Anness 3).
Illustrazzjoni 20: Ir-rati ta’ tluq bikri mill-iskola jvarjaw b’mod konsiderevoli fost l-Istati Membri
Il-persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u mit-taħriġ (% tal-popolazzjoni tal-età ta’ 18-24 sena) u l-bidla annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness. Waqfiet fis-serje għall-BE, DK, IE u MT.
Ir-rati ta’ tluq bikri mill-iskola jvarjaw b’mod sinifikanti bejn gruppi ta’ popolazzjoni differenti. Bħala medja, anqas nisa jitilqu mill-edukazzjoni u mit-taħriġ b’mod prematur meta mqabbla mal-kontropartijiet irġiel tagħhom (8,9 % imqabbla ma’ 12,2 %). Din id-diskrepanza bejn l-irġiel u n-nisa ta’ 3,3 pps baqgħet fil-parti l-kbira kostanti matul l-aħħar deċennju (naqset b’0,7 pps biss mill-2008 ’l hawn). Il-pajjiż tat-twelid jinfluwenza b’mod sinifikanti x-xejriet ta’ tluq bikri mill-iskola: studenti nattivi juru rati inferjuri ta’ tluq bikri mill-iskola mill-istudenti li twieldu f’pajjiż ieħor tal-UE (9,5 % meta mqabbla ma’ 19,2 %); id-diskrepanza hija saħansitra akbar għall-istudenti li twieldu barra l-UE, li jirreġistraw rata ta’ tluq bikri mill-iskola ta’ 20,7 %. Madankollu, għall-grupp imsemmi l-aħħar id-diskrepanza naqset bi 8,9 pps mill-2008.
It-tluq bikri mill-iskola huwa ostaklu għat-tkabbir ekonomiku u għall-impjiegi. Iż-żgħażagħ li jitilqu mill-edukazzjoni u mit-taħriġ qabel il-waqt huma mistennija li jkunu neqsin mill-għarfien, mill-kompetenzi u mill-kwalifiki, u li jaffaċċjaw problemi serji u persistenti fis-suq tax-xogħol. Fl-2018, 53,8 % tal-persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u t-taħriġ kienu jew qiegħda jew inattivi. Konsegwentement, jinsabu wkoll f’riskju akbar ta’ faqar jew ta’ esklużjoni soċjali.
Illustrazzjoni 21: Minkejja progress sostanzjali, il-mira tal-Ewropa 2020 relatata mat-tluq bikri mill-iskola għadha ma ntlaħqitx
Il-persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u t-taħriġ, 2009-2018 u mira tal-UE 2020 (%)
Sors: Eurostat, LFS, il-kodiċi tad-data online: [edat_lfse_14].
Nota: Il-pajjiżi kollha: intervall fis-serje fl-2014 (bidla minn ISCED 1997 għal ISCED 2011); il-bidla fl-ISCED ma għandha l-ebda impatt fuq il-komparabbiltà tul iż-żmien ta’ dan l-indikatur għall-Istati Membri kollha, ħlief għall-Estonja.
Aktar minn għoxrin fil-mija tal-istudenti ma għandhomx il-ħiliet bażiċi minimi meħtieġa fl-età tagħhom, u dan jenfasizza l-ħtieġa urġenti li jittejbu s-sistemi edukattivi. Il-Programm għall-Valutazzjonijiet Internazzjonali tal-Istudenti (PISA) tal-2018 tal-OECD juri li bħala medja fl-UE, il-prestazzjoni kompliet tonqos fl-oqsma kollha mill-2015 47 . Fl-2018, 21,7 % tal-istudenti Ewropej kienu studenti b’kisbiet baxxi 48 fil-qari, 22,4 % fil-matematika u 21,6 % fix-xjenza. Madankollu, hemm differenzi notevoli bejn l-Istati Membri. Filwaqt li l-Estonja, l-Irlanda, il-Finlandja u l-Polonja kellhom anqas minn 15 % tal-istudenti b’kisbiet baxxi fil-qari, il-Bulgarija, Ċipru, ir-Rumanija, Malta, is-Slovakkja u l-Greċja kellhom aktar minn 30 % tal-istudenti li ma rnexxilhomx jilħqu livelli ta’ profiċjenza bażiċi fil-qari. L-eżiti edukattivi għadhom influwenzati b’mod qawwi mill-istatus soċjoekonomiku tal-istudenti u minn jekk ikunux ġejjin minn familji migranti, u dan jindika li l-edukazzjoni mhijiex qed taħdem bħala forza għall-mobbiltà soċjali. L-istudenti bi status soċjoekonomiku iktar baxx jew li ġejjin minn familji migranti huma rrappreżentati żżejjed fost il-grupp ta’ studenti li jiksbu livell baxx ta’ ħiliet u jitħabtu biex jiksbu profiċjenza tal-linja bażi fit-tliet oqsma kollha. Fl-Istati Membri kollha, l-istudenti li jkunu jinsabu fl-iktar kwart soċjoekonomiku baxx ikollhom inqas probabbiltà li jiksbu livell minimu ta’ profiċjenza fil-qari minn studenti oħra li jkunu jinsabu fl-ogħla kwart soċjoekonomiku. Il-Bulgarija, ir-Rumanija, l-Ungerija, is-Slovakkja u l-Lussemburgu għandhom l-akbar diskrepanzi bejn dawn iż-żewġ gruppi, filwaqt li l-isfond soċjoekonomiku tal-istudenti jaffettwa inqas lill-eżiti tal-istudenti fl-Estonja, fil-Finlandja u fl-Irlanda.
L-inklużjoni tar-Rom fl-edukazzjoni għadha sfida, minħabba diversi fatturi, inklużi s-segregazzjoni fl-iskejjel, it-tagħlim mhux inklużiv u l-ostakli minħabba faqar gravi jew segregazzjoni fl-abitazzjonijiet. Minkejja l-isforzi sabiex jiżdiedu r-rati ta’ parteċipazzjoni u jitnaqqas it-tluq bikri mill-iskola, anqas minn student Roma wieħed minn ħamsa jkomplu b’livelli ogħla ta’ edukazzjoni. Ir-rati ta’ assenteiżmu u ta’ tluq bikri mill-iskola tar-Roma huma 70 % ogħla b’mod sinifikanti milli għal kategoriji oħra ta’ studenti u l-mira ta’ 10 % tal-Ewropa 2020 ta’ persuni li jitilqu kmieni mill-iskola 49 .
Illustrazzjoni 22: Il-forza tax-xogħol tat-tagħlim tal-Istati Membri qed tixjieħ
Għalliema fil-klassijiet tal-edukazzjoni sekondarja skont il-gruppi ta’ età (ISCED 2-3), 2017
Sors: Eurostat, UOE, il-kodiċi tad-data online: [educ_uoe_perp01]. Ikklassifikati mill-anqas sal-ogħla sehem tal-għalliema li għandhom 50 sena jew aktar. L-Irlanda tinkludi biss id-data dwar l-għalliema tal-klassijiet sekondarji tat-tieni livell. Id-DK dwar għalliema sekondarji tal-ewwel livell biss.
Diversi Stati Membri ma għandhomx numru adegwat ta’ għalliema b’livell għoli ta’ kwalifiki u l-popolazzjoni tat-tagħlim qed tixjieħ. Fl-2017, kien hemm madwar 8,8 miljun għalliem u persunal akkademiku fil-livelli edukattivi kollha fl-UE. Skont l-Istħarriġ Internazzjonali tal-OECD tal-2018 dwar it-Tagħlim u l-Apprendiment (TALIS) 50 , 34 % tal-għalliema ta’ lawrja sekondarja jaħdmu fi skejjel b’tal-anqas 10 % tal-istudenti bi bżonnijiet speċjali, 19 % fi skejjel b’aktar minn 30 % tal-istudenti minn djar soċjoekonomikament żvantaġġati; u 32 % fl-iskejjel b’tal-anqas 1 % mill-istudenti li jkunu refuġjati. Madankollu, 23,5 % tas-surmasti tal-iskejjel jirrapportaw nuqqas ta’ għalliema b’kompetenzi fit-tagħlim f’kuntest multikulturali jew multilingwi, u 37,8 % jirrapportaw nuqqas ta’ għalliema b’kompetenzi fit-tagħlim lil studenti bi bżonnijiet speċjali. Barra minn hekk, il-provvista ta’ għalliema b’livell għoli ta’ kwalifiki f’kull suġġett kif ukoll popolazzjoni ta’ għalliema li dejjem qed tikber fl-età jirrappreżentaw sfidi kbar f’ħafna Stati Membri. Bħala medja, 32,8 % tal-għalliema fl-iskejjel primarji u 39 % tal-għalliema fl-iskejjel sekondarji kellhom tal-anqas 50 sena. Meta nħarsu speċifikament lejn l-iskola sekondarja, l-Italja, il-Greċja, l-Estonja, il-Litwanja u l-Latvja huma l-pajjiżi l-aktar milquta mit-tixjiħ, u dawn se jkollhom jieħdu post madwar nofs il-forza tax-xogħol tat-tagħlim tagħhom bejn wieħed u ieħor fl-għaxar snin li ġejjin (l-Illustrazzjoni 22).
Illustrazzjoni 23: L-għalliema spiss jaqilgħu ferm anqas mill-medja għall-ħaddiema b’edukazzjoni terzjarja
Is-salarji tal-għalliema, meta mqabbla mal-qligħ medju għall-ħaddiema b’edukazzjoni terzjarja, 2016*
Sors: OECD (2018), Education at a Glance 2018. *Is-sena ta’ referenza 2015 għaċ-Ċekja u għall-Finlandja; 2014 għal Franza, għall-Italja, għal-Litwanja u għan-Netherlands. Id-data għall-Belġju, għall-Bulgarija, għal Ċipru, għall-Irlanda, għal Spanja, għal Malta, għall-Kroazja u għar-Rumanija mhix disponibbli.
Il-professjoni tal-għalliema spiss ma tkunx partikolarment attraenti. L-għalliema spiss jaqilgħu ferm anqas mill-medja għall-ħaddiema b’edukazzjoni terzjarja (l-Illustrazzjoni 23). B’mod partikolari, fiċ-Ċekja, fis-Slovakkja, fl-Italja u fl-Ungerija, l-għalliema fil-livelli edukattivi kollha jaqilgħu bħala medja anqas minn 80 % ta’ dak li jaqilgħu ħaddiema oħra b’edukazzjoni terzjarja. Fil-Lussemburgu, fil-Portugall u fil-Greċja biss, is-salarji tal-għalliema fil-livelli kollha tal-edukazzjoni jaqbżu dawk ta’ gradwati terzjarji oħra, filwaqt li fil-Latvja, fil-Finlandja u fil-Ġermanja dan iseħħ esklużivament fl-edukazzjoni sekondarja tat-tieni livell. Numru mdaqqas ta’ impjegati fl-edukazzjoni wkoll jesperjenzaw kundizzjonijiet tax-xogħol diffiċli. Skont klassifikazzjoni bbażata fuq is-sitt Stħarriġ dwar il-Kundizzjonijiet tax-Xogħol Ewropej 51 , 52 , wieħed minn kull ħamsa minnhom (19 %) jaqa’ taħt il-profil tal-kwalità tax-xogħol “taħt pressjoni”, 4 % huma fil-kategorija ta’ “kwalità fqira”. Barra minn hekk, il-professjoni tal-għalliema tidher li mhijiex attraenti għall-irġiel. Fil-biċċa l-kbira, l-għalliema fl-Ewropa huma nisa: jirrappreżentaw 95,7 % tal-għalliema fl-iskejjel preprimarji, 85,5 % tal-għalliema tal-iskejjel primarji u 64,7 % tal-għalliema tal-iskejjel sekondarji. Fl-aħħar nett, programmi ta’ induzzjoni u ta’ mentoraġġ fl-istadji bikrija tal-karriera tal-għalliema kif ukoll opportunitajiet ta’ żvilupp professjonali kontinwu jistgħu jittejbu aktar sabiex tittejjeb l-attraenza tal-professjoni tal-għalliema. Għalkemm, skont l-istħarriġ tal-OECD TALIS 2018, aktar minn 92 % mill-għalliema madwar l-UE jipparteċipaw regolarment fl-iżvilupp professjonali kontinwu, huma jirrapportaw ukoll li l-kunflitt mal-iskedi tax-xogħol, in-nuqqas ta’ inċentivi, il-kost tat-taħriġ jew in-nuqqas ta’ tlaqqigħ bejn l-offerta u l-ħtiġijiet reali jirrappreżentaw ostakli importanti għall-parteċipazzjoni attiva tagħhom f’dan it-tip ta’ attivitajiet.
L-UE kollha laħqet il-mira primarja tagħha ta’ 40 % rigward il-kisba tal-edukazzjoni terzjarja sentejn qabel iż-żmien skedat. Fl-2018, is-sehem mill-popolazzjoni bejn 30 u 34 sena li temmet b’suċċess l-edukazzjoni terzjarja jew ekwivalenti kien ta’ 40,7 % (l-Illustrazzjoni 24). Filwaqt li l-Istati Membri kollha tjiebu matul l-aħħar deċennju, fl-2018 għaxra minnhom kien għad għandhom rati ta’ kisbiet terzjarji anqas mill-mira tal-Ewropa 2020. Ir-Rumanija u l-Italja, iż-żewġ Stati Membri bl-anqas ishma ta’ gradwati terzjarji (24,6 % u 27,8 % rispettivament), irreġistraw progress ta’ 53 % u ta’ 45 %, rispettivament, mill-2008, imqabbla ma’ rata ta’ progress ġenerali ta’ 31 % fil-livell tal-UE matul l-istess perjodu. Fis-Slovakkja u fiċ-Ċekja, ir-rati ta’ kisba terzjarja żdiedu b’aktar mid-doppju mill-2008. Barra minn hekk, f’pajjiżi bħall-Iżvezja, il-Lussemburgu, l-Irlanda, Ċipru u l-Litwanja, aktar minn 50 % tal-popolazzjoni ta’ bejn 30 u 34 sena għandha lawrja terzjarja. Dan huwa inkoraġġanti, peress li l-gradwati żgħażagħ reċenti b’edukazzjoni terzjarja għandhom it-tendenza li jkollhom rata ta’ impjieg konsiderevolment ogħla minn dawk ta’ pari tagħhom li għandhom livelli aktar baxxi ta’ kwalifiki. Minkejja dan, fl-UE għad hemm disparitajiet konsiderevoli fir-rati tal-kisbiet bejn l-irġiel u n-nisa (35,7 % vs 45,8 % fl-2018), u d-diskrepanza kompliet tiżdied b’mod kontinwu matul l-aħħar għaxar snin. Minkejja t-titjib, fl-2018, il-pajjiż tat-twelid għadu jinfluwenza l-kisba terzjarja, bil-persuni li twieldu barra l-UE li juru rati medji ta’ kisba terzjarja madwar 5 pps aktar baxxi (35,8 %) meta mqabbla ma’ persuni li twieldu fl-UE.
Illustrazzjoni 24: Il-mira tal-Ewropa 2020 għall-edukazzjoni għolja ntlaħqet, għalkemm id-differenzi fost l-Istati Membri għadhom jippersistu
Il-livell edukattiv terzjarju milħuq, 2008, 2018 u l-mira tal-UE 2020 (%)
Sors: Eurostat, LFS, il-kodiċi tad-data online: [edat_lfse_03]. L-indikaturi jkopru is-sehem tal-popolazzjoni totali tal-età ta’ 30-34 sena li jkun irnexxielhom itemmu l-edukazzjoni terzjarja (ISCED 5-8). Fl-2014 kien hemm intervall fis-serje minħabba l-introduzzjoni tal-klassifikazzjoni l-ġdida tal-ISCED; id-data tal-2017 għal-Lussemburgu mhijiex affidabbli minħabba d-daqs żgħir tal-kampjun.
Il-ħtiġijiet ta’ investiment fl-edukazzjoni u t-taħriġ huma sinifikanti waqt li l-infiq fl-edukazzjoni baqa’ stabbli f’dawn l-aħħar snin. Sabiex jiġi żgurat l-aċċess għal edukazzjoni u kura bikrija ta’ kwalità għat-tfal kollha, jiġu rinnovati l-iskejjel sabiex isiru adatti għall-pedagoġiji u għat-teknoloġiji diġitali ġodda, jew jiġu attirati l-aħjar għalliema b’salarji adegwati u b’opportunitajiet ta’ żvilupp professjonali jeħtieġ li jsir investiment xieraq fis-sistemi tal-edukazzjoni u tat-taħriġ. Madankollu, minkejja dawn il-ħtiġijiet ta’ investiment li dejjem qed jiżdiedu, l-infiq fl-edukazzjoni staġna jew saħansitra naqas fl-aħħar għaxar snin. Fl-2017, bħala medja fl-UE 4,6 % tal-PDG ġie allokat għall-edukazzjoni u għat-taħriġ. Dan il-proporzjon ilu jonqos mill-2009, meta kien ta’ 5,2 %. Barra minn hekk, jeżistu differenzi konsiderevoli bejn l-Istati Membri. Filwaqt li l-Iżvezja, id-Danimarka u l-Belġju jonfqu aktar minn 6 % tal-PDG tagħhom fuq l-edukazzjoni, ir-Rumanija ma tilħaqx it-3 % tal-PDG. Barra minn hekk, l-Irlanda, il-Bulgarija, is-Slovakkja, il-Greċja, l-Italja u Spanja jonfqu bejn 3 % u 4 % tal-PDG. Meta mkejla bħala sehem min-nefqa pubblika totali, l-infiq fuq l-edukazzjoni fl-UE fl-2017 kien jirrappreżenta 10,2 %, ċifra li baqgħet stabbli mill-2012, wara li naqset bi kważi nofs punt perċentwali mill-ogħla livell ta’ qabel il-kriżi (10,6 % fl-2008). Huwa biss meta wieħed iħares lejn il-bidla reali ta’ sena wara sena f’termini ta’ nefqa fuq l-edukazzjoni li jinnota xejra kemxejn pożittiva rreġistrata fil-livell tal-UE (+0,5 % bejn l-2016 u l-2017). Meta jitqies li d-diskrepanza fl-investiment f’termini ta’ infrastruttura tal-edukazzjoni hija mistennija li tkun ta’ madwar EUR 500 biljun sal-2040 53 , dan l-istaġnar fin-nefqa fuq l-edukazzjoni jirrappreżenta kwistjoni importanti. L-immappjar tal-ħtiġijiet ta’ investiment fil-livell tal-Istati Membri f’termini ta’ infrastruttura u ta’ servizzi edukattivi, filwaqt li jitqiesu l-ispeċifiċitajiet nazzjonali, jista’ jgħin fit-tfassil ta’ strateġiji ta’ investiment intelliġenti u li jħarsu ’l quddiem.
Filwaqt li l-ħaddiema b’livell medju ta’ kwalifiki għadhom jirrappreżentaw l-akbar sehem mill-impjiegi totali, is-sehem ta’ impjiegi fix-xogħlijiet ta’ livell medju qed jonqos. L-adulti b’livell medju ta’ kwalifiki għandhom il-maġġoranza tal-impjiegi fil-gruppi okkupazzjonali kollha, ħlief għall-maniġers, għall-professjonisti u għall-impjiegi f’okkupazzjonijiet elementari (Illustrazzjoni 25). Madankollu, is-sehem tal-impjiegi f’okkupazzjonijiet ta’ livell medju qed jonqos bħala parti minn xejra twila fil-kompożizzjoni okkupazzjonali tas-suq tax-xogħol. B’mod partikolari, bejn l-2002 u l-2018, bħala medja, is-sehem ta’ impjiegi ta’ livell medju naqas fl-UE b’madwar 13-il pp, filwaqt li l-ishma ta’ impjiegi ta’ livell baxx u għoli żdiedu b’5 pps u b’7 pps, rispettivament (il-Kummissjoni Ewropea, LMWD, 2019). Barra mill-bidliet fid-domanda għall-ħiliet, proċess ta’ titjib tal-ħiliet ukoll qed ibiddel il-provvista tal-ħiliet. B’mod partikolari, kien hemm espansjoni sinifikanti tal-kisbiet edukattivi terzjarji fost il-popolazzjoni adulta impjegata, li żiedet in-numru ta’ adulti b’livell ta’ kwalifika bħal dan bi kważi 23 miljun (żieda ta’ kważi 41 %). Bħala riżultat, hemm xejra ċara lejn ħaddiema b’livell għoli ta’ edukazzjoni fl-impjiegi tal-livelli kollha, filwaqt li l-ħaddiema b’livell baxx biss ta’ edukazzjoni qed jieħdu anqas mix-xogħol disponibbli, mhux biss fl-okkupazzjonijiet ta’ livell għoli, iżda anki fl-okkupazzjonijiet tal-livell medju u (speċjalment) baxx (il-Kummissjoni Ewropea, ESDE, 2018). Id-domanda għall-ħaddiema li qed tinbidel malajr favur ħiliet aktar kumplessi qed tikkontribwixxi wkoll għal aktar nuqqas ta’ tlaqqigħ tal-ħiliet f’ħafna Stati Membri (il-Kummissjoni Ewropea, LMWD, 2019).
Illustrazzjoni 25: Adulti b’livell medju ta’ kwalifiki għandhom il-maġġoranza tal-impjiegi
Il-kompożizzjoni tal-provvista u tad-domanda tal-ħaddiema u tal-ħiliet, UE 28, 2007 u 2018
Sors: Eurostat, LFS tal-UE, il-kodiċi tad-data online [ lfsa_egised ].
L-edukazzjoni għolja u l-kwalifiki vokazzjonali ta’ livell medju huma korrelatati mar-rati ogħla ta’ impjieg. Ta’ sikwit l-adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki jkunu jinsabu fi żvantaġġ fis-suq tax-xogħol meta mqabbla ma’ adulti bħalhom li damu aktar jirċievu l-edukazzjoni. Bħala medja fl-UE, il-proporzjon bejn l-adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki u l-għadd ta’ impjiegi li jirrikjedu livelli baxxi ta’ kwalifika huwa ta’ 3:1 (JER, 2019). Fi kliem ieħor, hemm tliet darbiet iktar adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki meta mqabbel mal-impjiegi li jirrikjedu livell baxx ta’ kwalifiki biss. Eventwalment, għall-persuni b’livell baxx ta’ kwalifiki dan jista’ jirriżulta f’involviment aktar dgħajjef fis-suq tax-xogħol, f’inċidenza akbar tax-xogħol prekarju u fir-riskju li wieħed jitbiegħed għalkollox mis-suq tax-xogħol. Bħala medja, fl-2018 kienu impjegati biss 57 % ta’ dawk bejn l-20 u l-34 sena li kellhom livell baxx ta’ kisbiet edukattivi (u mhux aktar f’edukazzjoni jew f’taħriġ). Fl-istess ħin, ir-rata ta’ impjieg ta’ gradwati reċenti bi kwalifika ġenerali ta’ livell medju kienet ta’ 66,3 %, għal dawk bi kwalifika vokazzjonali ta’ livell medju 79,5 % u għal dawk bi kwalifiki terzjarji 85,5 %. Id-diskrepanzi edukattivi fir-rati ta’ impjieg ivarjaw b’mod sinifikanti fl-Istati Membri kollha u dawn id-diskrepanzi ġeneralment ikunu akbar meta jsir tqabbil ma’ nies b’kisba ta’ edukazzjoni baxxa u medja (ara l-Illustrazzjoni 26). F’madwar nofs l-Istati Membri, ir-rata ta’ impjieg għan-nies b’livell ta’ edukazzjoni baxx miksub hija aktar minn 20 pps aktar baxxa milli għan-nies b’livell medju ta’ edukazzjoni miksub.
Illustrazzjoni 26: Il-gradwati żgħażagħ bi kwalifiki tal-edukazzjoni għolja jew vokazzjonali ta’ livell medju għandhom prospettivi aħjar fis-suq tax-xogħol
Ir-rati ta’ impjieg tal-gradwati reċenti ta’ bejn 20 u 34 sena skont il-livell edukattiv miksub, 2018 (%)
Sors: Eurostat (LFS tal-UE, 2018, il-kodiċi tad-data online [ edat_lfse_24 ]). Noti tal-qari: Id-data dwar ir-rata ta’ impjieg tal-persuni b’livell baxx ta’ kwalifiki tinkludi l-adulti żgħażagħ kollha ta’ bejn 20 u 34 sena li mhumiex irreġistrati għal edukazzjoni jew għal taħriġ, irrispettivament minn kemm ilhom li temmew l-edukazzjoni tagħhom. Id-data dwar il-persuni b’livell medju u għoli ta’ kwalifiki tinkludi biss lill-individwi li ggradwaw minn sena sa tliet snin qabel sar l-istħarriġ. Id-data teskludi lil dawk fl-edukazzjoni jew fit-taħriġ.
Aktar minn kwart tal-adulti żgħażagħ ma għandhomx livell ta’ kwalifika rilevanti għas-suq tax-xogħol. Kif muri fil-paragrafu ta’ qabel, il-kisba ta’ lawrja tal-edukazzjoni terzjarja jew ta’ kwalifika ta’ livell medju ta’ natura vokazzjonali hija korrelatata ma’ prestazzjoni aħjar tar-rata ta’ impjieg. Minkejja dan, 10,3 % tan-nies fil-grupp tal-età ta’ 30-34 sena (meta l-maġġoranza taż-żgħażagħ tkun lestiet l-edukazzjoni u t-taħriġ inizjali tagħha) kisbu kwalifika ta’ livell medju ta’ orjentazzjoni ġenerali, u 16,4 % kwalifika anqas minn diploma tal-livell sekondarju tat-tieni livell (jiġifieri bi kwalifiki baxxi). Dawn il-figuri jissuġġerixxu li aktar minn kwart mill-adulti żgħażagħ fl-UE ma jiksbux kwalifika b’rilevanza diretta għas-suq tax-xogħol. Minkejja dan, xorta waħda hemm differenzi sinifikanti bejn il-pajjiżi – pereżempju, fiċ-Ċekja jew fil-Kroazja, dan is-sehem huwa anqas minn 10 %, filwaqt li f’Malta u fil-Portugall, huwa ogħla minn 50 % (l-Illustrazzjoni 27).
Illustrazzjoni 27: Aktar minn kwart tal-adulti żgħażagħ ma kisbux livell ta’ kwalifika rilevanti għas-suq tax-xogħol
Il-livell u l-orjentazzjoni tal-kisbiet edukattivi tal-adulti żgħażagħ ta’ bejn it-30 u l-34 sena, 2018
Sors: Eurostat, LFS, is-sors tad-data online [ edat_lfs_9914 ].
Filwaqt li l-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali (VET) ta’ livell medju għandhom potenzjal kbir sabiex jadattaw il-provvista tal-ħiliet għat-trasformazzjonijiet tas-suq tax-xogħol, is-sehem ta’ adulti żgħażagħ b’dan it-tip ta’ kwalifika qed jonqos. It-twettiq ta’ kors ta’ edukazzjoni u ta’ taħriġ vokazzjonali jiftaħ perspettivi tajbin għall-impjegabilità fis-suq tax-xogħol: 80 % tal-gradwati tal-ETV isibu l-ewwel impjieg fit-tul tagħhom fi żmien sitt xhur minn meta jlestu l-istudji tagħhom 54 . Madankollu, is-sehem ta’ adulti żgħażagħ bi kwalifika tal-ETV ta’ livell medju fost dawk ta’ bejn it-30 u l-34 sena kien qed jonqos fl-UE minn 35 % fl-2009 għal 32,4 % fl-2018. Dan kien riżultat ta’ taħlita ta’ forzi – inkluż, minn naħa, it-tnaqqis ta’ persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u t-taħriġ u, min-naħa l-oħra, iż-żieda fil-kisba terzjarja. F’ħafna Stati Membri, hemm nuqqas persistenti ta’ attrazzjoni tal-karrieri tal-ETV – parzjalment minħabba kunċetti mifruxa żbaljati dwar l-ETV, parzjalment minħabba diskrepanzi reali fil-kwalità u fir-rilevanza għas-suq tax-xogħol tal-programmi tal-edukazzjoni u tat-taħriġ vokazzjonali.
Illustrazzjoni 28: Is-sehem ta’ adulti żgħażagħ bi kwalifika tal-ETV ta’ livell medju qed jonqos
Numru ta’ adulti żgħażagħ ta’ bejn it-30 u l-34 sena li għandhom kwalifika tal-ETV u s-sehem tagħhom mill-koorta totali ta’ dawk ta’ bejn it-30 u l-34 sena, 2009-2018
Sors: Eurostat, LFS, il-kodiċi tad-data online [ edat_lfs_9914 ]. Noti tal-qari: Id-data għall-2009 hija bbażata fuq modulu ad hoc tal-LFS dwar iż-żgħażagħ fis-suq tax-xogħol. Id-definizzjonijiet tal-ETV fl-2009 u fl-2018 jaf ma jkunux jistgħu jiġu pparagunati għalkollox, iżda ż-żewġ sorsi jkopru l-ETV ta’ livell medju (jiġifieri, sekondarji tat-tieni livell jew postsekondarji u mhux terzjarji). Id-data għall-2009 ġiet ipprovduta minn Eurostat bħala estrazzjoni speċjali għad-DĠ EMPL.
L-apprendistati u forom oħra ta’ apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol jiffaċilitaw b’mod konsiderevoli t-tranżizzjoni tal-adulti żgħażagħ fis-suq tax-xogħol. Fl-2016, fl-UE 63,2 % tal-adulti żgħażagħ li ma kinux esposti għal apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol kellhom impjieg, meta mqabbla ma’ 69,1 % ta’ dawk b’esperjenza obbligatorja ta’ traineeship u ma’ 83,7 % ta’ dawk b’esperjenza ta’ apprendistat. Madankollu, fl-2016, 56,7 % biss mill-adulti żgħażagħ ggradwaw mill-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali, irrapportaw li kienu esposti għal apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol, b’27,8 % li kienu parti minn programm tat-tip ta’ apprendistat u 28,9 % li bbenefikaw minn tipi oħra ta’ apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol. Din l-evidenza tissuġġerixxi li, sabiex jitjieb l-apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol u, b’hekk anke l-kwalità u r-rilevanza għas-suq tax-xogħol tal-ETV, il-provvista ta’ edukazzjoni u ta’ taħriġ vokazzjonali tista’ tinkorpora elementi ewlenin u flessibbli stabbli sabiex tipprovdi lill-istudenti bil-ħiliet speċifiċi għall-impjieg u bil-kompetenzi ewlenin li huma meħtieġa fis-suq tax-xogħol. Dan jista’ jinkiseb permezz ta’ approċċ ibbażat fuq l-eżiti tal-apprendiment, u permezz ta’ taħriġ prattiku u fuq ix-xogħol 55 .
Illustrazzjoni 29: Madwar nofs biss mill-istudenti tal-ETV huma esposti għal apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol
L-esponiment tal-adulti żgħażagħ (ta’ bejn 15-il sena u 34 sena) bi kwalifiki tal-edukazzjoni u tat-taħriġ vokazzjonali ta’ livell medju għal apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol, 2016
Sors: Eurostat, il-modulu ad hoc tal-LFS dwar iż-żgħażagħ fis-suq tax-xogħol, 2016, il-kodiċi tad-data online [ lfso_16feduc ]. Nota tal-qari: L-ETV ta’ livell medju jinkludi l-edukazzjoni u t-taħriġ sekondarji tat-tieni livell jew postsekondarji u mhux terzjarji.
Hemm lok sinifikanti sabiex jitjieb l-aċċess u jiġi stimolat l-apprendiment fost il-popolazzjoni adulta 56 . Il-Kunsill stabbilixxa punt ta’ referenza bħala parti mill-Istrateġija għall-Edukazzjoni u t-Taħriġ 2020 bl-għan li jiżgura li tal-anqas 15 % tal-popolazzjoni adulta (bejn il-25 u l-64 sena) tkun wettqet edukazzjoni jew taħriġ fl-aħħar erba’ ġimgħat qabel l-istħarriġ. Ftit li xejn kien hemm progress f’dan l-indikatur fl-UE bejn l-2008 u l-2018: il-parteċipazzjoni fl-apprendiment għall-adulti żdiedet biss b’1,7 pps minn 9,4 % għal 11,1 %, u baqgħet ma laħqitx il-mira tal-ET 2020 (l-Illustrazzjoni 30). Dawn iċ-ċifri jistgħu jirrappreżentaw ostakolu sinifikanti għall-effettività tal-ALMPs (ara wkoll it-Taqsima 3.3). L-aktar rati baxxi ta’ apprendiment għall-adulti huma osservati fir-Rumanija, fil-Bulgarija, fil-Kroazja, fis-Slovakkja, fil-Greċja u fil-Polonja (anqas minn 5 % tal-popolazzjoni adulta), filwaqt li l-ogħla rati huma osservati fl-Iżvezja, fil-Finlandja u fid-Danimarka (aktar minn 20 %). Disa’ Stati Membri (li jinkludu r-Renju Unit u, sa ċertu punt, is-Slovenja u d-Danimarka) raw deterjorament f’dan il-qasam matul l-aħħar għaxar snin, filwaqt li pajjiżi bl-aktar titjib notevoli kienu jinkludu Franza, l-Iżvezja, l-Estonja, il-Lussemburgu, l-Irlanda u l-Portugall (biż-żieda li taqbeż il-5 pp). Studju reċenti taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka jissuġġerixxi li l-innovazzjonijiet tal-edukazzjoni online, bħal korsijiet online miftuħa massivi (MOOCs), qed jintużaw dejjem aktar bħala għodda għall-apprendiment tul il-ħajja sabiex jingħata taħriġ mill-ġdid lill-individwi u jittejbu l-ħiliet tagħhom 57 . Id-data minn fornituri ta’ MOOCs madwar id-dinja kollha turi li fl-2018, 20 miljun student ġdid irreġistraw f’tal-anqas kors wieħed ta’ edukazzjoni online u n-numru totali ta’ studenti qabeż il-100 miljun. Il-ħaddiema jqisu l-MOOCs bħala għodda utli sabiex jiksbu ħiliet ġodda meħtieġa fis-suq tax-xogħol u sabiex iżommuhom aġġornati fil-qasam tagħhom. Madankollu, mhux l-individwi kollha għandhom il-ħiliet diġitali meħtieġa għall-parteċipazzjoni f’korsijiet ta’ edukazzjoni online miftuħa massivi. Tabilħaqq, studenti tal-MOOCs tipikament ikollhom edukazzjoni tajba u diġà jkunu kisbu livell tajjeb ta’ kompetenza diġitali 58 .
Illustrazzjoni 30: Il-parteċipazzjoni tal-adulti fl-apprendiment hija baxxa u tvarja b’mod sinifikanti fost l-Istati Membri
Is-sehem ta’ adulti (bejn 25-64 sena) li jieħdu sehem fl-edukazzjoni u fit-taħriġ, l-2008 u l-2018
Sors: Eurostat, LFS, 2018, il-kodiċi tad-data online [trng_lfs_01].
Il-livell tal-ħiliet diġitali jikber bil-mod u għad hemm differenzi kbar bejn il-pajjiżi. Bħala medja fl-UE, 57 % tal-popolazzjoni tal-età ta’ 16-74 sena kellhom minn tal-inqas ħiliet diġitali bażiċi fl-2017 (1 pp aktar milli fl-2016). Il-livell baxx ta’ ħiliet diġitali jista’ jkollu impatt fuq il-produttività u l-potenzjal tat-tkabbir, iżda wkoll fuq l-esklużjoni soċjali għal parti sinifikanti tal-popolazzjoni, minħabba l-modalitajiet li qegħdin jinbidlu għall-użu tas-servizzi u l-impatt tat-teknoloġija fuq id-dinja tax-xogħol. Il-livell huwa partikolarment baxx fil-Bulgarija, fir-Rumanija u fil-Kroazja (“sitwazzjonijiet kritiċi”). F’sitt pajjiżi oħra (il-Greċja, il-Polonja, il-Portugall, il-Latvja, l-Irlanda u l-Ungerija kollha indikati b’“sitwazzjoni li trid tiġi osservata”), il-livell huwa komparattivament ogħla (madwar 50 %) iżda għadu baxx meta mqabbel mal-medja. L-aqwa prestazzjonijiet jistgħu jinstabu fil-Lussemburgu, fin-Netherlands, fl-Iżvezja u fil-Finlandja, b’rati ’l fuq minn 75 %. Minbarra l-ħiliet diġitali bażiċi, madwar nofs il-popolazzjoni tal-UE ma għandux livell raġonevoli ta’ ħiliet bħala utent tal-internet, u madwar persuna minn kull ħames individwi biss għandha ħiliet ta’ livell avvanzat 59 . L-utenti tal-Internet huma aktar minn 70 % tal-popolazzjoni fi tliet pajjiżi (il-Finlandja, l-Iżvezja u l-Lussemburgu). Fi Stat Membru wieħed minn erbgħa (il-Polonja, il-Portugall, Ċipru, il-Greċja, l-Italja, ir-Rumanija u l-Bulgarija), is-sehem tal-popolazzjoni b’ħiliet fl-użu tal-internet għadu taħt l-40 %. Waħda minn kull tliet persuni li jistgħu jużaw l-internet ma tipprattikax xi manipulazzjoni attiva tal-kontenut, bħall-ipproċessar ta’ test bażiku.
Illustrazzjoni 31: Huma osservati differenzi sinifikanti bejn l-Istati Membri fir-rigward tal-ħiliet diġitali bażiċi
Is-sehem mill-popolazzjoni b’ħiliet diġitali ġenerali bażiċi jew aħjar u t-tibdil annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat. Perjodu: Il-livelli tal-2017 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2016. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness. Id-data għall-Italja mhijiex disponibbli.
Sehem kbir mill-ħaddiema ma jidhirx li huwa lest li jwieġeb għad-domanda li qiegħda tikber għall-ħiliet diġitali 60 . Skont studju reċenti tal-JRC, madwar wieħed minn kull seba’ impjegaturi (15 %) iqisu li xi wħud mill-persunal tagħhom mhumiex profiċjenti bis-sħiħ meta jwettqu kompiti li jużaw teknoloġiji diġitali fuq il-post tax-xogħol u, għalhekk, jirrapportaw diskrepanzi fil-ħiliet diġitali fil-forza tax-xogħol tagħhom. Dan huwa problematiku minħabba li qed tiżdied id-diġitalizzazzjoni tal-oqsma differenti tal-ħajja u tax-xogħol, u l-awtomazzjoni mistennija ta’ numru ta’ kompiti relatati max-xogħol. Tabilħaqq, madwar 90 % tal-okkupazzjonijiet issa jeħtieġu ħiliet diġitali. Il-ħiliet diġitali jistgħu jikkumpensaw għal nuqqas ta’ kwalifiki formali ogħla, filwaqt li bil-kontra ma taħdimx u n-nuqqas ta’ litteriżmu diġitali jista’ jtellef serjament il-prospetti tal-pagi. Kif jidher fl-Illustrazzjoni 32, l-impjegaturi l-kbar għandhom probabbiltà akbar mill-impjegaturi ż-żgħar li jirrapportaw diskrepanzi fil-ħiliet diġitali. Fl-istess ħin, l-impjegaturi l-kbar huma wkoll aktar probabbli li jkollhom riżorsi finanzjarji x’jinvestu f’teknoloġiji diġitali ġodda mill-impjegaturi ż-żgħar, sitwazzjoni li ssarraf direttament f’domanda ogħla għall-impjegati li jkollhom ħiliet diġitali.
Illustrazzjoni 32: Nuqqas ta’ tlaqqigħ bejn iż-żieda fid-domanda għal ħiliet diġitali u l-provvista tal-ħiliet tal-ħaddiema
Il-postijiet tax-xogħol li jirrapportaw nuqqas ta’ ħiliet diġitali skont is-settur u d-daqs, EU28 (% tal-postijiet tax-xogħol)
Sors: Il-Kummissjoni Ewropea, JRC, 2019.
Nota tal-qari: Mit-tweġibiet għat-talba li ġejja: “Jekk jogħġbok agħti l-aħjar stima tiegħek tan-numru jew tas-sehem approssimattiv ta’ impjegati li jkunu qed iwettqu dawk il-kompiti u indika kemm minnhom huma profiċjenti sabiex iwettqu l-kompiti. Jekk jogħġbok kun af li impjegat profiċjenti huwa xi ħadd li kapaċi jagħmel ix-xogħol/iwettaq il-kompitu fil-livell meħtieġ.” Numru ta’ tweġibiet validi: 4 569; Nru = 5 634 045.
Sors: Stħarriġ dwar il-Ħiliet Diġitali Ewropej (valuri ponderati), estratt minn Curtarelli et al (2017).
Illustrazzjoni 33: Il-parteċipazzjoni fl-edukazzjoni u fit-taħriġ hija anqas frekwenti għall-adulti qiegħda u għad hemm differenzi kbar bejn l-Istati Membri
Is-sehem ta’ adulti qiegħda (25-64 sena) li jipparteċipaw fl-apprendiment (bħala sehem mill-adulti qiegħda kollha), 2018
Sors: Eurostat, LFS, 2018, il-kodiċi tad-data online [ trng_lfse_02 ]. Nota tal-qari: Id-data għall-Kroazja u għar-Rumanija mhix disponibbli. Id-data għall-Bulgarija hija tal-2017.
Il-miżuri ta’ taħriġ li jinvolvu l-persuni żvantaġġati huma partikolarment rilevanti. Jista’ jkollhom diversi forom, inkluż pereżempju taħriġ vokazzjonali formali jew mhux formali jew programmi ta’ żvilupp tal-ħiliet bażiċi. 61 L-adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki u l-adulti qiegħda jiffaċċjaw sfidi partikolari f’termini ta’ aċċess għall-apprendiment. Skont id-data tal-LFS, fl-2018 is-sehem ta’ adulti qiegħda li pparteċipaw fi kwalunkwe attività ta’ taħriġ matul l-aħħar erba’ ġimgħat qabel l-istħarriġ (bħala parti mill-adulti qiegħda kollha) ivarja minn kważi 1,5 % fis-Slovakkja sa aktar minn 45 % fl-Iżvezja (il-medja tal-UE: 10,7 %) (l-Illustrazzjoni 33). Minbarra s-Slovakkja, f’pajjiżi bħall-Bulgarija, l-Ungerija, il-Litwanja, il-Greċja, il-Polonja, l-Italja, iċ-Ċekja, Ċipru, Malta, il-Latvja u l-Ġermanja, anqas minn 10 % tal-adulti qiegħda jipparteċipaw fl-apprendiment. Min-naħa l-oħra, fil-Lussemburgu, fid-Danimarka, fil-Finlandja u fl-Estonja, is-sehem ta’ parteċipanti huwa ta’ madwar 20 % jew aktar. Meta wieħed iħares lejn is-sehem ta’ adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki 62 li pparteċipaw f’xi attività ta’ taħriġ matul l-aħħar erba’ ġimgħat qabel l-istħarriġ (bħala sehem mill-adulti kollha b’livell baxx ta’ kwalifiki), ifeġġu diskrepanzi sinifikanti minn Stat Membru għall-ieħor (l-Illustrazzjoni 34). Anqas minn 1 % tal-adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki jipparteċipaw fl-apprendiment f’Ċipru, fil-Greċja u fil-Kroazja, filwaqt li aktar minn 10 % jagħmlu dan fl-Iżvezja, fil-Finlandja u fid-Danimarka (il-medja tal-UE: 4,3 %). Fir-rigward ta’ persuni li ma twildux fl-UE (25-64 sena), bħala medja fl-UE dawn kellhom probabbiltà ftit ogħla li jipparteċipaw fl-edukazzjoni u fit-taħriġ (fl-aħħar erba’ ġimgħat) (12,0 %) fl-2018 minn dawk nattivi (11,1 %). Madankollu, is-sitwazzjoni tvarja bejn il-pajjiżi. Pereżempju, fi Franza, fl-Italja, fil-Greċja u fl-Awstrija, il-persuni nattivi għandhom probabbiltà ferm akbar minn persuni li ma twildux fl-UE li jaċċessaw edukazzjoni għall-adulti 63 . Barra minn hekk, l-Istħarriġ aktar speċifiku dwar l-Edukazzjoni għall-Adulti (2016) wera xejra differenti: l-adulti migranti kienu ftit anqas probabbli li jieħdu sehem f’edukazzjoni u f’taħriġ formali u mhux formali mill-pari nattivi tagħhom (42 % fil-livell tal-UE meta mqabbel ma’ 45 %) 64 . Il-migranti xorta waħda jkunu assoċjati aktar ta’ spiss ma’ nuqqas ta’ gwida u ta’ konsulenza dwar opportunitajiet ta’ apprendiment, peress li madwar l-UE, kwart biss minn dawk li twieldu barra l-UE jgawdu minn appoġġ bħal dan, imqabbel ma’ terz ta’ dawk nattivi.
Illustrazzjoni 34: Minkejja differenzi sinifikanti fost l-Istati Membri, l-adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki jiffaċċjaw sfidi f’termini ta’ parteċipazzjoni fl-attivitajiet ta’ apprendiment
Is-sehem ta’ adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki (25-64 sena) li pparteċipaw fl-apprendiment (bħala parti mill-adulti kollha b’livell baxx ta’ kwalifiki), 2018
Sors: Eurostat, LFS, 2018, il-kodiċi tad-data online [ trng_lfse_03 ]. Nota tal-qari: Id-data għar-Rumanija mhijiex disponibbli.
Illustrazzjoni 35: Filwaqt li f’bosta Stati Membri hemm servizzi pubbliċi ta’ gwida fis-seħħ, il-kopertura tagħhom f’termini ta’ komunikazzjoni tvarja b’mod konsiderevoli
Is-sehem ta’ adulti li rċevew gwida dwar l-opportunitajiet ta’ apprendiment għall-adulti fl-2016
Sors: Eurostat, Stħarriġ dwar l-Edukazzjoni għall-Adulti, 2016, estrazzjoni speċjali tad-data għad-DĠ EMPL. Nota tal-qari: Id-data għall-Irlanda mhijiex disponibbli.
L-għoti ta’ gwida dwar l-opportunitajiet ta’ apprendiment jista’ jqanqal id-domanda tal-individwi għall-apprendiment u l-parteċipazzjoni tagħhom fl-apprendiment. Il-qafas tal-parametraġġ referenzjarju dwar il-ħiliet tal-adulti u l-apprendiment għall-adulti identifika l-għoti ta’ gwida dwar l-opportunitajiet ta’ apprendiment bħala xprun ewlieni ta’ politika biex iħeġġeġ il-parteċipazzjoni tal-adulti fl-apprendiment. Skont l-aħħar data (2016) dwar l-aċċess għal servizzi ta’ gwida għall-apprendiment, kif previst fl-Istħarriġ dwar l-Edukazzjoni għall-Adulti, 65 hemm relazzjoni pożittiva qawwija bejn is-sehem ta’ adulti (25-64 sena) li jirċievu gwida u s-sehem ta’ dawk li eventwalment jipparteċipaw fl-apprendiment. 66 Filwaqt li s-servizzi ta’ gwida pubbliċi jirrappreżentaw għodda ta’ politika komuni fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, il-kopertura tagħhom f’termini ta’ involviment tvarja b’mod konsiderevoli minn pajjiż għall-ieħor. B’mod partikolari fl-2016, kif jidher fl-Illustrazzjoni 35, is-sehem ta’ adulti li rċevew informazzjoni jew parir mingħajr ħlas dwar l-opportunitajiet ta’ apprendiment minn istituzzjonijiet jew minn organizzazzjonijiet matul l-aħħar 12-il xahar kien ivarja minn 1,5 % fir-Rumanija għal kważi 56 % fl-Iżvezja (il-medja tal-UE: 24,3 %). Fl-aħħar nett, fil-maġġoranza tal-pajjiżi, huma biss minoranza żgħira ħafna ta’ kumpaniji (u għal dik il-kwistjoni – fost dawk li fil-biċċa l-kbira huma intrapriżi kbar) li jirċievu xi inċentivi pubbliċi sabiex jipprovdu taħriġ għall-impjegati tagħhom (ara l-Illustrazzjoni 36). L-uniċi eċċezzjonijiet huma Spanja, Franza u l-Belġju, fejn tal-anqas terz mill-intrapriżi kollha jirċievu tali inċentivi (ara wkoll JER 2019).
Illustrazzjoni 36: F’maġġoranza tal-pajjiżi, minoranza żgħira biss tal-kumpaniji tirċievi xi inċentivi pubbliċi sabiex tipprovdi taħriġ lill-impjegati tagħha
Is-sostenn finanzjarju għat-taħriġ mogħti lill-kumpaniji fl-2015 (%)
Sors: Eurostat, Stħarriġ dwar it-Taħriġ Vokazzjonali Kontinwu, 2015, estrazzjoni speċjali tad-data għad-DĠ EMPL. Nota tal-qari: Id-data turi s-sehem ta’ impriżi b’10 impjegati jew iktar li jirrapportaw li rċevew sostenn finanzjarju pubbliku għall-provvista ta’ taħriġ matul is-sena ta’ referenza (2015). Id-data għall-Irlanda mhijiex disponibbli.
Is-sitwazzjoni fis-suq tax-xogħol taż-żgħażagħ qiegħda tkompli titjieb, f’konformità mat-tisħiħ tal-ambjent makroekonomiku. Fl-UE, ir-rata tal-qgħad fost iż-żgħażagħ naqset mill-ogħla livell ta’ 23,8 % fl-2013 għal 15,2 % fl-2018. Din hija 0,7 pps aktar baxxa mil-livell ta’ qabel il-kriżi tal-2008, iżda għadu madwar id-doppju tar-rata ġenerali tal-qgħad (6,8 % fl-2018). Id-dispersjoni fir-rati tal-qgħad fost iż-żgħażagħ – għalkemm qed tonqos maż-żmien – għadha għolja (ara l-Illustrazzjoni 37) u l-qgħad fost iż-żgħażagħ għadu aktar minn 30 % f’xi Stati Membri (l-Italja, Spanja u l-Greċja). Fin-naħa opposta, inkiseb tnaqqis notevoli fil-Bulgarija, fil-Latvja, fil-Polonja, fl-Awstrija, f’Malta u fiċ-Ċekja, fejn ir-rati kienu ferm anqas mill-medja tal-UE fl-2018. In-nisa u l-irġiel żgħażagħ jesperjenzaw livelli u xejriet simili fir-rati tal-qgħad (14,5 % għan-nisa u 15,7 % għall-irġiel fl-2018), b’differenza ħafifa favur in-nisa li bejn wieħed u ieħor kienet kostanti matul l-aħħar tmien snin (id-diskrepanza bejn l-irġiel u n-nisa ddur kontra fost il-gruppi ta’ età akbar). L-irkupru tal-impjiegi mhux dejjem iwassal għall-ħolqien ta’ impjiegi ta’ kwalità għaż-żgħażagħ, peress li 12,8 % tal-impjegati ta’ bejn 15-il sena u 24 sena kienu impjegati b’mod involontarju b’kuntratti temporanji fl-2018 (meta mqabbla ma’ 6,8 % tal-ħaddiema bejn 25 u 64 sena); il-proporzjon kien ta’ aktar minn wieħed minn tlieta fi Spanja, fil-Portugall, fil-Kroazja u fl-Italja.
Illustrazzjoni 37: Id-dispersjoni fir-rati tal-qgħad fost iż-żgħażagħ, għalkemm qed tonqos maż-żmien, għadha għolja
Ir-rata tal-qgħad fost iż-żgħażagħ (15-24 sena), tqabbil pluriennali
Sors: Eurostat, LFS, il-kodiċi tad-data online: [une_rt_a].
Minbarra dawk li jaħdmu jew li qegħdin ifittxu impjieg, parti konsiderevoli miż-żgħażagħ bl-età ta’ bejn 15-il sena u 24 sena għadhom ekonomikament inattivi. Bħala total fl-UE, fl-2018, 5,5 miljun persuna ta’ bejn 15-il sena u 24 sena kienu barra mill-edukazzjoni, impjieg jew taħriġ (NEET). Dan ammonta għal 10,4 % tal-popolazzjoni f’dik il-klassi ta’ etajiet, jiġifieri tnaqqis mill-ogħla livell ta’ 13,2 % fl-2012 u lura għal-livell tal-2008 (10,9 %), iżda xorta waħda ammont sostanzjali. Dan it-tnaqqis seħħ l-iktar minħabba n-NEETs qiegħda li bdew jaħdmu. Kif muri fl-Illustrazzjoni 38, rati ta’ NEETs ogħla minn 14 % għadhom jiġu rreġistrati f’diversi pajjiżi (l-Italja, il-Bulgarija, ir-Rumanija u l-Greċja, ilkoll “sitwazzjonijiet kritiċi”). Ir-rati ta’ NEETs żdiedu, għalkemm għadhom baxxi ħafna, fl-Awstrija, fin-Netherlands u fis-Slovenja. Aktar inkwetanti huma r-rati li żdiedu fl-Estonja u fir-Renju Unit (“sitwazzjoni li trid tiġi osservata”). Fuq nota aktar pożittiva, ġie osservat tnaqqis notevoli f’Ċipru u fil-Kroazja (“sitwazzjoni dgħajfa iżda qiegħda titjieb”), li bdew minn livelli għoljin. Il-konverġenza qed isseħħ sa punt limitat, kif issuġġerit mill-pendil kemxejn negattiv tal-linja ta’ rigressjoni.
Illustrazzjoni 38: Rati għolja ta’ NEETs għadhom jiġu rreġistrati f’diversi pajjiżi
Ir-rata ta’ NEETs (15-24 sena) u l-bidla annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali).
Sors: Eurostat. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
Wara t-tnaqqis fil-qgħad fost iż-żgħażagħ, il-maġġoranza ta’ NEETs għadha inattiva, iżda b’differenzi sostanzjali bejn l-Istati Membri u l-gruppi ta’ popolazzjoni. Fl-2018, fl-UE 6,1 % taż-żgħażagħ bejn 15-il sena u 24 sena kienu f’din is-sitwazzjoni. Ir-rati ta’ inattività fost in-NEETs huma partikolarment għoljin fl-Italja, fil-Bulgarija u fir-Rumanija, filwaqt li l-qgħad huwa predominanti fi Spanja, fil-Kroazja u fil-Greċja (ara l-Illustrazzjoni 39). Il-fattur ta’ riskju ewlieni li jwassal sabiex wieħed jisfa NEET ġie identifikat bħala li wieħed ikollu livell baxx ta’ edukazzjoni biss. 67 Fost in-NEETs nisa, l-inattività hija aktar frekwenti mill-qgħad, filwaqt li ż-żewġ rati huma kważi indaqs għall-irġiel.
Iż-żgħażagħ bi sfond migranti kienu aktar probabbli li jkunu “barra mill-edukazzjoni, impjieg jew taħriġ”. Ir-rata ta’ NEETs taż-żgħażagħ li twieldu barra mill-UE (18-24 sena) kienet ta’ 20,6 % fl-2018 meta mqabbla ma’ 13,1 % fost dawk nattivi 68 . Id-differenza kienet ogħla minn 10 pps f’diversi Stati Membri bħall-Greċja, Malta, is-Slovenja, il-Ġermanja, l-Italja u Spanja. Barra minn hekk, bħala medja, is-sitwazzjoni kienet aktar negattiva għan-nisa migranti żgħażagħ (rata ta’ NEETs ta’ 23,8 %, 10,3 pps ogħla minn dik tal-pari nattivi tagħhom). Minbarra l-persuni li twieldu barra l-UE, huwa probabbli li dawk li twieldu fl-UE f’familja ta’ migranti jkunu affettwati: fil-maġġoranza tal-Istati Membri tal-UE, kellhom probabbiltà akbar li jkunu “barra mill-edukazzjoni, impjieg jew taħriġ” minn dawk li kellhom ġenituri li twieldu fl-UE. Id-differenza kienet kbira b’mod speċjali (rata aktar minn 8 pps ogħla) fis-Slovenja, fi Franza, fil-Belġju, fiċ-Ċekja u fil-Lussemburgu 69 . Iż-żgħażagħ li jikkombinaw sfond ta’ migrazzjoni u livell baxx ta’ edukazzjoni kienu partikolarment f’riskju.
Illustrazzjoni 39: Il-maġġoranza tan-NEETs hija inattiva, iżda b’differenzi sostanzjali minn Stat Membru għall-ieħor.
Profil tan-NEETs (15-24 sena fl-Istati Membri tal-UE fl-2018 (%))
Sors: Eurostat, LFS, il-kodiċi tad-data online: [edat_lfse_20].
Ħaddiema akbar fl-età (55-64 sena) kienu jirrappreżentaw sehem sostanzjali miż-żieda totali fl-impjiegi bejn l-2008 u l-2018 In-numru ta’ persuni impjegati f’dan il-grupp tal-età żdied bi 12,3-il miljun. Din iż-żieda tirrifletti parzjalment żieda fil-popolazzjoni akbar fl-età, b’7,4 miljun, iżda hija dovuta l-aktar għal żieda fil-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol hekk kif ir-rata ta’ impjieg ta’ dawk bejn 55-64 sena żdiedet bi 13,3-il pps sabiex laħqet it-58,7 % fl-2018. Matul l-aħħar għaxar snin l-akbar żidiet fl-għadd ta’ ħaddiema akbar fl-età seħħew fil-Ġermanja (+3,3 miljun jew +63 %), segwita mill-Italja, minn Franza, mill-Polonja u mir-Renju Unit. Ir-rati ta’ impjieg żdiedu b’rata partikolarment mgħaġġla fl-Ungerija (+ 23,3 pps), segwita mill-Italja, minn Malta, min-Netherlands, mill-Ġermanja, miċ-Ċekja u mill-Polonja, li kollha żdiedu b’aktar minn 17-il pps. Ġiet irreġistrata wkoll żieda fil-parteċipazzjoni fost il-“ħaddiema bl-akbar età”: il-persuni impjegati ta’ bejn 65 u 74 sena żdiedu bi kważi 1,5 miljun mill-2008 ’l hawn. Filwaqt li kemm il-popolazzjoni kif ukoll ir-rati ta’ impjieg ikkontribwew, dawn tal-aħħar kellhom impatt akbar.
|
Illustrazzjoni 40: Ħaddiema akbar fl-età kienu jirrappreżentaw sehem sostanzjali miż-żieda totali fl-impjiegi bejn l-2008 u l-2018 Rata ta’ impjieg, 55-64 sena, tqabbil pluriennali %
|
Sors, Eurostat, 2018, 2013, 2008, il-kodiċi tad-data online: [lfsa_pganws].
Fl-2018, ir-rata ta’ impjieg tan-nisa kompliet tiżdied b’mod kostanti għalkemm naqqas il-progress fit-tnaqqis tad-diskrepanza bejn is-sessi fl-impjiegi. Meta mqabbla mal-2017, ir-rata ta’ impjieg tan-nisa (20-64 sena) żdiedet b’0,9 pps għal 67,4 % u żdiedet fl-Istati Membri kollha. Żidiet notevoli akbar minn 2 pps ġew irreġistrati f’Ċipru, fil-Portugall, fil-Finlandja u fis-Slovenja (f’ordni dekrexxenti). L-Italja (53,1 %), il-Greċja (49 %), il-Kroazja (60,1 %) u r-Rumanija (60,6 %) ukoll raw titjib iżda r-rati ta’ impjieg tan-nisa tagħhom għadhom baxxi. Għall-kuntrarju, l-Iżvezja, il-Litwanja, il-Ġermanja u l-Estonja għandhom il-pajjiżi bl-aqwa prestazzjoni b’aktar minn 75 % tar-rati ta’ impjieg tan-nisa. Fl-Istati Membri kollha, il-proporzjon ta’ rġiel li jaħdmu huwa akbar mill-proporzjon ta’ nisa. Fl-2018, il-medja fl-UE tad-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa kienet ta’ 11,6-il pps, kważi l-istess mill-2013 ’l hawn (11,7-il pps). Id-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa mkejla f’ekwivalenti full-time (FTE) hija konsiderevolment ogħla (18-il pps), u din tirrifletti inċidenza ogħla tax-xogħol part-time fost in-nisa (ara aktar ’l isfel). L-iżgħar diskrepanzi fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa jistgħu jinstabu fil-Litwanja (2,3 pps), fil-Finlandja (3,7 pps), fil-Latvja (4,2 pps) u fl-Iżvezja (4,3 pps). Fuq in-naħa l-oħra hemm Malta (21,9 pps), il-Greċja (21 pps), l-Italja (19-il pps) u r-Rumanija (18,3-il pps). Dawn il-pajjiżi kollha msemmija l-aħħar huma vvalutati bħala “sitwazzjonijiet kritiċi” bl-eċċezzjoni ta’ Malta, li tinsab f’“sitwazzjoni dgħajfa iżda qiegħda titjieb” bis-saħħa ta’ tnaqqis qawwi b’2,2 pps fl-aħħar sena. Mill-Illustrazzjoni 41 jirriżulta li mhix qed isseħħ konverġenza f’dan l-indikatur, hekk kif diversi Stati Membri b’diskrepanzi għoljin – jew qrib il-medja – fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa li rreġistraw deterjorament fl-2018.
Illustrazzjoni 41: Id-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa għadha kbira, b’differenzi sinifikanti fost l-Istati Membri
Id-diskrepanza fl-impjiegi bejn in-nisa u l-irġiel u l-bidla annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, LFS. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
Anqas minn nofs (46,6 %) in-nisa (20-64) fl-UE ħadmu full-time fl-2018 meta mqabbel ma’ 71,5 % tal-irġiel. Din id-differenza kbira bejn l-irġiel u n-nisa hija evidenti wkoll fis-sehem ta’ ħaddiema part-time. Minn fost dawk impjegati, 30,8 % tan-nisa ħadmu part-time meta mqabbla ma’ 8 % tal-irġiel fl-2018. Madankollu, il-part-time involontarju fl-UE kien 22,1 % għan-nisa mqabbel ma’ 33,4 % għall-irġiel. Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri tal-Ewropa tal-Lvant, is-sehem ta’ nisa li jaħdmu part-time tradizzjonalment ikun anqas minn 10 % (il-Bulgarija, il-Kroazja, il-Latvja, il-Litwanja, l-Ungerija, il-Polonja, ir-Rumanija u s-Slovakkja). B’kuntrast ma’ dan, kien ta’ 73,8 % fin-Netherlands (għalkemm naqas għat-tielet sena konsekuttiva), ta’ 47,6 % fl-Awstrija u ta’ 46,7 % fil-Ġermanja. Rati ta’ impjieg tan-nisa ogħla mill-medja fl-Istati Membri b’ishma partikolarment kbar ta’ nisa li jaħdmu part-time (pereżempju n-Netherlands, l-Awstrija u l-Ġermanja) jixħtu dawl fuq l-impatt pożittiv ta’ politiki flessibbli ta’ bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata fuq l-involviment fis-suq tax-xogħol tal-ġenituri u tal-familjari li jindukraw. Madankollu, jinstabu wkoll diskrepanzi iżgħar bejn l-irġiel u n-nisa u rati ta’ impjieg ogħla fl-Istati Membri fejn hemm anqas probabbiltà li n-nisa jaħdmu part-time (il-Litwanja, il-Latvja, l-Estonja u l-Finlandja). Dan jissuġġerixxi li jista’ jkun hemm ostakli sottostanti addizzjonali, bħal provvista ta’ indukrar tat-tfal u aspettattivi kulturali inadegwati, u nuqqas ta’ inċentivi bħal xogħol, postijiet u ħinijiet flessibbli jew strutturi tal-pagi u tat-taxxa. Barra minn hekk, il-ħaddiema part-time jaffaċċjaw żvantaġġi fil-kundizzjonijiet tax-xogħol: pereżempju, kif muri fi studju tal-Eurofound 70 , id-diskrepanza bejn dawk li jaħdmu part-time u dawk li jaħdmu full-time żdiedet b’mod sinifikanti bejn l-2005 u l-2015 f’dak li għandu x’jaqsam mat-taħriġ imħallas mill-impjegatur. Il-ħaddiema part-time jirrapportaw ukoll ambjenti soċjali anqas attraenti fuq ix-xogħol (Eurofound, 2018).
Id-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa tiżdied fost il-ħaddiema akbar fl-età, hekk kif ammontat għal 13-il pps fost dawk ta’ bejn 55 u 64 sena. Dan huwa dovut għall-fatt li n-nisa jġorru r-responsabbiltajiet ta’ indukrar, għal tendenzi ta’ rtirar bikri u, parzjalment, għal-livelli baxxi tagħhom ta’ ksib ta’ ħiliet f’dak il-grupp tal-età. Il-proporzjon ta’ nisa (55-64 sena) li kienu inattivi minħabba responsabbiltajiet tal-familja jew ta’ indukrar kien ta’ 7,5 % fil-livell tal-UE fl-2018, imqabbel ma’ 1 % biss għall-irġiel f’dan il-grupp tal-età. Ir-rata ta’ impjieg ta’ nisa b’livell baxx ta’ ħiliet (0-2 tal-ISCED) hija ta’ 36,5 % imqabbla ma’ 53 % fost l-irġiel (u 69,3 % għal nisa akbar fl-età li għandhom edukazzjoni ta’ livell terzjarju). Filwaqt li, b’mod ġenerali, in-nisa (20-64) għandhom livelli ta’ kisba terzjarja ogħla mill-irġiel u anqas nisa għandhom livell baxx ta’ ħiliet meta mqabbla mal-irġiel, is-sitwazzjoni tinqaleb għal dan il-grupp akbar fl-età. Barra minn hekk, 31,3 % tan-nisa aktar avvanzati fl-età għandhom livell baxx ta’ ħiliet meta mqabbel ma’ 27,5 % tal-irġiel aktar avvanzati fl-età. Dan kollu jikkontribwixxi għal qligħ fis-siegħa aktar baxx għal dawk li jaħdmu u għal kontribuzzjonijiet aktar baxxi tas-sigurtà soċjali b’mod ġenerali.
Id-diskrepanzi fl-impjiegi huma usa’ għan-nisa b’responsabbiltajiet ta’ indukrar. Il-maternità hija ostaklu kbir għall-parteċipazzjoni sħiħa tan-nisa fis-suq tax-xogħol. Fl-Istati Membri kollha, id-diskrepanza fl-impjiegi bejn in-nisa u l-irġiel tikber b’mod sostanzjali meta jsiru ġenituri. Fl-2018, ir-rata ta’ impjieg tan-nisa (20-49 sena) b’tifel/tifla taħt is-sitt snin kellhom rata ta’ impjieg 9 pps anqas min-nisa mingħajr tfal. F’dak li jirrigwarda ċ-Ċekja, l-Ungerija u s-Slovakkja, l-impatt negattiv tal-maternità huwa partikolarment għoli (aktar minn 13-il pp). Min-naħa l-oħra, il-paternità għandha impatt pożittiv (11,3-il pps fil-livell tal-UE) fuq ir-rata ta’ impjieg tal-irġiel.
Illustrazzjoni 42: L-impatti fuq l-impjiegi għall-irġiel u għan-nisa b’tifel/tifla taħt is-sitt snin huma diverġenti
L-impatt fuq l-impjieg meta n-nisa u l-irġiel ikunu ġenituri (tal-età ta’ 20-49 sena) fl-2018, id-differenza fir-rati ta’ impjieg (pps)
Sors: Eurostat. Nota: l-impatt fuq l-impjieg meta wieħed isir ġenitur huwa d-differenza f’pps fir-rata ta’ impjieg għall-ommijiet u għall-missirijiet li jkollhom tal-anqas wild wieħed taħt is-sitt snin.
Minbarra r-rati aktar baxxi ta’ impjieg, għad hemm differenza sinifikanti bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa. F’termini mhux aġġustati, din baqgħet stabbli b’16 % 71 fl-2017 bi tnaqqis żgħir biss meta mqabbel mal-2013 (16,8 %). Dan minkejja diskrepanza dejjem akbar fil-kisba edukattiva favur in-nisa fl-UE, hekk kif ir-rata ta’ kisba tal-livell terzjarju fost in-nisa (30-34 sena) (45,8 %) kienet 10 pps ogħla minn tal-irġiel (35,7 %) fl-2017. Waħda mir-raġunijiet ewlenin għall-persistenza tad-diskrepanza fil-pagi bejn is-sessi hija li n-nisa għandhom it-tendenza li jkunu rrappreżentati żżejjed fost il-ħaddiema bil-paga minima 72 kif ukoll f’setturi mħallsa u f’okkupazzjonijiet b’paga aktar baxxa b’mod ġenerali. Barra minn hekk, dawn għandhom probabbiltà li jaffaċċjaw restrizzjonijiet fl-għażliet professjonali tagħhom (marbuta mal-obbligi ta’ indukrar) aktar spiss mill-irġiel. Id-diskrepanza bejn il-pagi tibqa’ anki wara li jitneħħew fatturi bħad-differenzi fl-esperjenza, fil-livell ta’ edukazzjoni u fit-tip ta’ kuntratt.
Id-differenzi bejn il-pajjiżi fid-differenza mhux aġġustata bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa huma konsiderevoli. Din tibqa’ ogħla minn 20 % fl-Estonja, fiċ-Ċekja, fil-Ġermanja u fir-Renju Unit, filwaqt li l-iżgħar valuri (madwar 5 %) huma rreġistrati fir-Rumanija, fl-Italja u fil-Lussemburgu. Mill-2013 ’il hawn, is-sitwazzjoni tjiebet b’mod konsiderevoli fl-Estonja, fl-Ungerija u fi Spanja, filwaqt li d-diskrepanza bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa żdiedet b’aktar minn 2 pps fil-Portugall, fil-Litwanja u fil-Kroazja. Spiss id-diskrepanza bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa twassal għal diskrepanza fil-pensjonijiet favur l-irġiel, li, bħala medja, kienet ta’ madwar 35,7 % għall-pensjonanti ta’ 65-79 sena fl-2017 (tnaqqis b’1 pps meta mqabbla mal-2016). Id-diskrepanza bejn il-pensjonijiet tal-irġiel u tan-nisa kienet l-akbar f’Malta, fin-Netherlands, fil-Lussemburgu, fl-Awstrija u f’Ċipru (aktar minn 40 %), filwaqt li l-iżgħar diskrepanzi (anqas minn 10 %) ġew irreġistrati fl-Estonja, fid-Danimarka u fis-Slovakkja (ara l-Kapitolu 3.4 għal aktar dettalji).
Illustrazzjoni 43: Għad hemm diskrepanza sinifikanti bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa
Id-diskrepanza mhux aġġustata bejn in-nisa u l-irġiel fil-pagi fl-2013 u fl-2017
Sors: Eurostat, il-kodiċi tad-data online: [SDG_05_20]. Nota: id-Diskrepanza bejn il-Pagi tal-Irġiel u tan-Nisa (GPG) mhux aġġustata titkejjel bħala d-differenza bejn il-qligħ gross medju fis-siegħa tal-impjegati bil-paga rġiel u nisa bħala perċentwal mill-qligħ gross medju fis-siegħa tal-impjegati bil-paga rġiel.
Nuqqas ta’ aċċess għal servizzi ta’ kwalità u affordabbli ta’ indukrar tat-tfal u ta’ kura fit-tul spiss jirrappreżenta ostaklu għall-impjiegi tan-nisa. L-indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali dwar l-indukrar tat-tfal juri li l-parteċipazzjoni tat-tfal taħt l-età ta’ tliet snin fl-indukrar formali tat-tfal kienet 35,1 % fil-livell tal-UE fl-2018, u b’hekk taqbeż il-mira ta’ Barċellona ta’ 33 % fir-rigward tal-parteċipazzjoni fl-indukrar tat-tfal li trid tintlaħaq għal dan il-grupp tal-età. Madankollu, għad hemm differenzi bejn il-pajjiżi u madwar nofs l-Istati Membri għad iridu jilħqu l-mira ta’ Barċellona. Filwaqt li r-rata ta’ parteċipazzjoni fl-indukrar formali tat-tfal, għat-tfal taħt it-tliet snin, taqbeż is-60 % fid-Danimarka u fil-Lussemburgu, fil-Polonja u fiċ-Ċekja hija madwar 10 % jew anqas, u estremament baxxa, 1,4 %, fis-Slovakkja (l-Illustrazzjoni 44). F’dawn l-Istati Membri, in-nuqqas ta’ arranġamenti formali għall-indukrar tat-tfal huwa assoċjat ma’ eżiti aktar baxxi fis-suq tax-xogħol għan-nisa u fil-biċċa l-kbira tal-każijiet b’impatt negattiv tal-maternità ogħla mill-medja tal-UE.
Illustrazzjoni 44: Għad hemm differenzi kbar f’termini ta’ parteċipazzjoni fis-servizzi ta’ indukrar tat-tfal fost l-Istati Membri
Tfal ta’ anqas minn tliet snin fl-indukrar formali tat-tfal u bidla annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, EU-SILC. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2016. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
Għadhom jeżistu differenzi sinifikanti f’termini ta’ kwalità, ta’ aċċessibilità u ta’ affordabilità ta’ servizzi tal-edukazzjoni u tal-indukrar tat-tfal żgħar fost l-Istati Membri. Edukazzjoni u kura bikrija ta’ kwalità għolja tat-tfal, b’kontenut edukattiv ċar ipprovdut minn persunal kwalifikat, għadhom mhumiex disponibbli f’ħafna pajjiżi tal-UE, b’mod partikolari għat-tfal taħt it-3 snin. Barra minn hekk, fl-ewwel snin tal-ħajja tat-tfal, id-disponibilità bla ħlas ta’ servizzi ta’ edukazzjoni u ta’ kura bikrija tat-tfal hija pjuttost limitata. Fl-UE, id-Danimarka, il-Ġermanja, l-Estonja, is-Slovenja, il-Finlandja u l-Iżvezja huma l-uniċi pajjiżi li jiżguraw aċċess għal servizzi ta’ edukazzjoni u ta’ kura bikrija tat-tfal li huma ffinanzjati pubblikament għal kull wild ta’ bejn is-6 xhur u t-18-il xahar. L-aċċessibilità titjieb mal-età, bi kważi nofs l-Istati Membri li jistgħu jipprovdu post fl-edukazzjoni u fil-kura bikrija tat-tfal mill-età ta’ 3 snin ’il quddiem. Finalment, it-tfal li jinsabu f’riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali juru rati ta’ parteċipazzjoni ħafna aktar baxxi minn dawk ta’ tfal li ġejjin minn familji mhux żvantaġġati. Fl-2016, kien hemm differenza ta’ 11-il punt perċentwali għall-grupp ta’ tliet snin jew aktar, u ta’ kważi 15-il punt perċentwali għal tfal ta’ bejn 0 snin u sentejn. Barra minn hekk, l-użu tal-indukrar tat-tfal ivarja bejn subgruppi tal-popolazzjoni. Madwar l-UE, 77 % tat-tfal kollha (bejn sentejn u ħames snin) f’unitajiet domestiċi ta’ migranti jattendu xi tip ta’ edukazzjoni u kura bikrija tat-tfal imqabbla ma’ 81 % fost tfal f’unitajiet domestiċi ta’ nattivi 73 . Id-diskrepanzi huma ferm usa’ fil-Kroazja, fi Franza, fis-Slovenja u fir-Renju Unit fejn it-tfal tal-immigranti huma tal-anqas 10 punti anqas probabbli li jattendu l-edukazzjoni bikrija. Dan huwa problematiku minħabba li t-tfal tal-immigranti huma grupp li jibbenefika aktar mill-medja minn attendenza għas-servizzi formali tal-indukrar tat-tfal u tal-iskola preprimarja (skont l-analiżi bbażata fuq il-punteġġ ta’ PISA ta’ studenti ta’ 15-il sena b’ġenituri immigranti).
Diżinċentivi finanzjarji jgħarrqu l-ostakli tan-nisa sabiex jaħdmu jew sabiex jaħdmu aktar. Dan iseħħ għal diversi raġunijiet. Pereżempju, sħab li ma jkunux jaħdmu u dawk li jkunu t-tieni sors ta’ introjtu spiss ikunu nisa u jaffaċċjaw diżinċentivi finanzjarji fis-suq tax-xogħol, partikolarment meta jkun hemm ukoll responsabiltajiet ta’ indukrar għat-tfal 74 jew għall-familja. Barra minn hekk, jekk it-taxxa fuq l-introjtu tiġi imposta fuq l-introjtu tal-unità domestika u mhux fuq l-introjtu individwali, dan jista’ joħloq diżinċentiv għall-ħaddiem li jkun it-tieni sors ta’ introjtu. Faċilitajiet ta’ indukrar għaljin iżidu wkoll in-nases ta’ inattività, b’mod partikolari għall-ħaddiema li jkunu t-tieni sors ta’ introjtu u għall-familji b’introjtu baxx. Karatteristiki oħra tas-sistema tat-taxxa u tal-benefiċċji jistgħu wkoll jiskoraġġixxu l-provvista ta’ ħaddiema, fosthom it-tnaqqis għall-familji, it-tnaqqis għall-konjuġi dipendenti u t-tnaqqis trasferibbli. Fl-2017, l-akbar nassa ta’ inattività għall-ħaddiema li jkunu t-tieni sors ta’ introjtu ġiet osservata fid-Danimarka, fil-Ġermanja, fil-Belġju u fi Franza. In-nassa tal-pagi baxxi kienet kbira fil-Belġju, fil-Ġermanja, fl-Italja u fin-Netherlands 75 .
Minkejja xi titjib, in-nies li ma twildux fl-UE għadhom qed jaffaċċjaw sfidi fis-suq tax-xogħol. Dan iseħħ f’kuntest li fih is-sehem tagħhom fil-popolazzjoni globali tal-età tax-xogħol (20-64) kompla jiżdied minn 6,6 % fl-2014 għal 9,4 % fl-2018. Fl-2018, 64,5 % tal-persuni li ma twildux fl-UE u li għandhom età tax-xogħol (20-64 sena) kellhom impjieg, rata 3,2 pps ogħla minn dik ta’ sentejn qabel (2016). Madankollu, għadha 9,4 pps aktar baxxa mir-rati ta’ impjieg fost il-persuni nattivi (73,8 %). F’xi Stati Membri (l-Iżvezja, in-Netherlands, il-Belġju, il-Finlandja, id-Danimarka, il-Ġermanja u Franza) id-diskrepanza kienet akbar minn 15-il pps fl-2018. Barra minn hekk, is-sitwazzjoni għadha aktar sfavorevoli għan-nisa li twieldu barra l-UE b’rata ta’ impjieg ta’ madwar 55,3 % fl-2018, 13,3-il pps taħt il-livell irreġistrat fost in-nisa nattivi (68,6 %). Id-differenza bejn l-irġiel (jiġifieri bejn l-irġiel li twieldu barra l-UE u l-irġiel nattivi) kienet aktar baxxa (4,8 pps fl-2018) u fl-istess ħin kienet qed tonqos b’rata aktar mgħaġġla matul l-aħħar ftit snin. It-titjib żgħir f’dawn l-aħħar snin huwa dovut b’mod partikolari għal rati ogħla ta’ impjieg fost is-subgrupp ta’ “wasliet reċenti” (persuni li twieldu barra l-UE u residenti fiha għal anqas minn ħames snin). Filwaqt li r-rata ta’ impjieg tagħhom għadha aktar baxxa minn dawk li ilhom stabbiliti għal żmien twil, żdiedet bi 3,1 pps f’sena (minn 46,4% fl-2017 għal 49,5% fl-2018), minħabba b’mod partikolari titjib veloċi (żieda ta’ aktar minn ħames pps) fil-Belġju, fl-Awstrija, fil-Ġermanja u fi Franza 76 . Filwaqt li d-differenza bejn ir-rati tal-impjiegi tal-persuni nattivi u ta’ dawk li ma twildux fl-UE żdiedet tul il-perjodu ta’ żmien 2008-2018 fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri (20 minn 28) – b’mod partikolari minħabba l-impatt tar-reċessjoni ekonomika u r-riperkussjonijiet tagħha fuq is-suq tax-xogħol – dan l-aħħar naqset (mill-2016 ’il quddiem) fi 17-il Stat Membru. Dan kien partikolarment il-każ għall-pajjiżi ospitanti ewlenin ta’ immigranti minn pajjiżi terzi (ara l-Illustrazzjoni 45 hawn taħt).
Illustrazzjoni 45: Nies li twieldu barra l-UE għadhom jaffaċċjaw sfidi għall-impjegabbiltà
Rata ta’ impjieg skont il-pajjiż tat-twelid, 20-64 sena, 2018 u l-bidla mill-2008 u mill-2016
Sors: Eurostat [lfsa_ergacob]. Nota: l-ebda valur għal tibdil fid-diskrepanza għall-Ġermanja minħabba nuqqas ta’ data dwar ir-rata ta’ impjieg ta’ persuni li twieldu barra l-UE għas-snin ta’ referenza qabel l-2017.
Ir-rata ġenerali ta’ impjieg ta’ persuni li twieldu barra l-UE tirrifletti diversi fatturi. B’mod partikolari, is-sehem akbar ta’ edukazzjoni baxxa fost dawk li twieldu barra l-UE meta mqabbla ma’ dawk nattivi (rispettivament 35,7% u 20,3% fil-livell tal-UE fost dawk li għandhom bejn 25 u 64 sena 77 ) jispjega parzjalment ir-rata ta’ impjieg aktar baxxa fost l-immigranti. Madankollu, anki dawk l-immigranti b’livell għoli ta’ edukazzjoni ma jilħqux l-istess livell tan-nattivi (kif muri mid-diskrepanza kbira fl-impjiegi u mir-rata ogħla ta’ kwalifiki eċċessivi) u għad hemm nuqqas sinifikanti fl-użu tal-ħiliet u tal-kwalifiki tal-migranti. Dan huwa kkonfermat mid-data tal-Istħarriġ Ewropew dwar il-Kundizzjonijiet tax-Xogħol (EWCS) li turi li minkejja li l-ħaddiema migranti tal-ewwel ġenerazzjoni huma aktar probabbli li jkunu rċevew edukazzjoni terzjarja dawn xorta waħda huma aktar probabbli li jinstabu f’okkupazzjonijiet li jeħtieġu livell aktar baxx ta’ ħiliet, anke meta jkollhom edukazzjoni terzjarja. L-ostakli tal-lingwa u n-nuqqas ta’ rikonoxximent ta’ ħiliet u ta’ ċertifikazzjonijiet huma fost ir-raġunijiet probabbli għat-tlaqqigħ batut bejn il-kapital uman u l-okkupazzjonijiet 78 .
Minbarra l-persuni li twieldu barra l-UE, huwa probabbli li l-persuni li twieldu fl-UE b’ġenituri li twieldu barra l-UE jaffaċċjaw sfidi relatati mal-impjiegi. Fl-2017 (l-aħħar sena disponibbli), ir-rata ta’ impjieg ta’ dawk bejn 15-il sena u 34 sena kienet ta’ 68,5 % fl-UE, 5,7 pps anqas mil-livell għal dawk li għandhom ġenituri nattivi. Barra minn hekk, id-differenza kienet ta’ madwar 15-il pps jew ogħla fl-Awstrija, fil-Greċja, fi Franza, fi Spanja, fil-Finlandja, fid-Danimarka, fil-Belġju, fin-Netherlands u fl-Italja 79 . Matul l-aħħar għaxar snin, l-akbar deterjorament għat-tfal bi sfond ta’ migrazzjoni ġie osservat f’pajjiżi li sofrew l-aktar mit-tnaqqis fir-ritmu ekonomiku, bħall-Greċja u l-Italja, kif ukoll fi Franza u fin-Netherlands. B’kuntrast ma’ dan, l-Iżvezja, iċ-Ċekja u l-Belġju raw żidiet sinifikanti fir-rati ta’ impjieg għaż-żgħażagħ (15-34) bi sfond ta’ migrazzjoni.
Ir-rati ta’ impjieg u ta’ attività baxxi tal-persuni b’diżabilitajiet jindikaw potenzjal mhux sfruttat fl-użu tat-talenti tagħhom. Fl-UE, fl-2017, ir-rata ta’ impjieg tal-persuni b’diżabilitajiet kienet ta’ 50,6 % meta mqabbla ma’ 74,8 % għal dawk mingħajr 80 . Xorta waħda żdiedet bi ftit meta mqabbla mal-2016 (48,1 %). Id-diskrepanza tvarja b’mod sostanzjali bejn l-Istati Membri 81 , minn 13,7-il pp fl-Italja sa 42,1 pps fl-Irlanda. Barra minn hekk, 61 % biss tal-persuni b’diżabilitajiet fl-UE kienu ekonomikament attivi, meta mqabbla ma’ 82,3 % ta’ dawk mingħajr diżabilità, u dan jissuġġerixxi li jeżistu ostakli sinifikanti għall-persuni b’diżabilitajiet sabiex jaċċessaw is-suq tax-xogħol 82 . Il-pajjiżi b’rati simili ta’ attività għall-persuni mingħajr diżabilità jista’ jkollhom rati ta’ attività differenti ħafna għall-persuni b’diżabilità. F’termini tas-sessi, ir-rata ta’ impjieg tan-nisa b’diżabilitajiet (48,3 %) kienet biss ftit anqas minn dik tal-irġiel b’diżabilitajiet (53,3 %). Il-kwalità tax-xogħol hija kwistjoni importanti wkoll: fl-2018 il-persuni b’diżabilità fl-UE kellhom probabbiltà akbar li jaffaċċjaw faqar fost dawk li jaħdmu milli dawk mingħajr diżabilitajiet (11 % meta mqabbla ma’ 9,1 % bħala medja fl-UE) 83 . Studju ta’ Eurofound 84 jikkonferma l-importanza kruċjali tal-impjiegi bħala fattur ta’ inklużjoni primarju. Dan juri li l-punt sa liema l-persuni b’diżabilitajiet iħossuhom imwarrba mis-soċjetà jvarja b’mod konsiderevoli skont jekk ikunux impjegati jew le. Dawk li jkollhom impjieg jirrapportaw ferm anqas spiss li jħossuhom maqtugħin mis-soċjetà meta mqabbla, pereżempju mal-persuni qiegħda fit-tul jew ma’ dawk li ma jistgħux jaħdmu minħabba d-diżabilità tagħhom.
Livell għoli ta’ tluq bikri mill-iskola u livell baxx ta’ kisba ta’ edukazzjoni terzjarja fost il-persuni b’diżabilitajiet jaffettwaw b’mod negattiv l-impjieg tagħhom. Fl-UE, fl-2017 85 , it-tluq bikri mill-iskola minn żgħażagħ (il-grupp tal-età ta’ bejn 18-il sena u 24 sena) b’diżabilitajiet kien ta’ 19,6 % meta mqabbel ma’ 9,5 % ta’ dawk mingħajr diżabilitajiet (jiġifieri diskrepanza ta’ madwar 10,1 punti perċentwali). Din id-diskrepanza kienet l-iżgħar fis-Slovenja (1,8 pps) u relattivament għolja fiċ-Ċekja (25,5 pps), fir-Rumanija (23,5 pps), fil-Bulgarija (21,9 pps) u fil-Ġermanja (21,1 pps). Fir-rigward tal-edukazzjoni terzjarja, 32,4 % tal-persuni b’diżabilitajiet temmew edukazzjoni terzjarja jew ekwivalenti meta mqabbla ma’ 42,5 % għal dawk mingħajr diżabilità (dan ifisser diskrepanza ta’ madwar 10,2 punti perċentwali).
3.2.2 Rispons tal-politiki
Approċċi integrati mfassla apposta għall-ħtiġijiet tal-istudenti huma l-aktar effettivi fit-tnaqqis tat-tluq bikri mill-iskola. Minn Settembru 2018, ħafna Stati Membri introduċew miżuri f’dan il-qasam. Pereżempju, fil-Lussemburgu, il-gvern stabbilixxa “Servizz ta’ Medjazzjoni fl-Iskejjel” sabiex jiġġieled aħjar it-tluq bikri mill-iskola billi jipprovdi appoġġ immirat lill-istudenti f’riskju partikolari li jitilqu mill-iskola b’mod bikri. Fi Spanja, il-“Programm ta’ Orjentazzjoni u ta’ Rinforz għall-Avvanz u għall-Appoġġ fl-Edukazzjoni” jgħin lir-reġjuni Spanjoli jnaqqsu n-numru ta’ persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u t-taħriġ, b’mod partikolari billi jappoġġaw liċ-ċentri edukattivi li jinsabu f’żoni vulnerabbli u lil studenti bi sfond soċjoekonomiku aktar baxx, u billi jissaħħu l-kompetenzi tal-persunal tat-tagħlim fl-indirizzar tad-diversità tal-istudenti fil-klassi. Fil-Bulgarija, il-proġett Appoġġ għal suċċess, li huwa kkofinanzjat mill-Fond Strutturali Ewropew (FSE), huwa mmirat lejn 1 500 skola u 120 000 student li għandhom diskrepanzi fl-apprendiment jew li jinsabu f’riskju li jitilqu mill-iskola b’mod bikri, u jipprovdi gwida dwar il-karriera lill-istudenti mill-ħames sas-seba’ sena.
L-attrazzjoni ta’ għalliema tajbin billi jiġu pprovduti salarji adegwati u jingħata appoġġ għall-iżvilupp professjonali kontinwu tagħhom hija strumentali għall-kisba ta’ kwalità fl-eżiti u ta’ edukazzjoni inklużiva. Diversi Stati Membri dan l-aħħar stabbilew politiki li għandhom l-għan li jżidu l-attraenza tal-professjoni tal-għalliema, u li jtejbu l-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-għalliema. Pereżempju, il-programmi nazzjonali għall-modernizzazzjoni tas-sistema tal-edukazzjoni tal-Bulgarija għandhom l-għan li jimmotivaw lill-għalliema, jimplimentaw metodi innovattivi ta’ tagħlim u jorganizzaw il-proċess ta’ apprendiment, il-gwida bikrija dwar il-karriera, u jiftħu skejjel għal istituzzjonijiet oħra. Is-Slovakkja qed iżżid gradwalment is-salarji tal-għalliema u l-Att il-Ġdid dwar il-Persunal Edukattiv u l-Impjegati Professjonali jsaħħaħ ir-rabtiet bejn ir-rimunerazzjoni u l-prestazzjoni tal-għalliema, billi jemenda l-proċess ta’ attestazzjoni u jimmodifika l-proċess ta’ żvilupp professjonali. L-Iżvezja dan l-aħħar allokat finanzjament addizzjonali sabiex timpjega aktar assistenti tat-tagħlim bl-għan tnaqqas l-ammont ta’ xogħol amministrattiv tal-għalliema u tagħtihom aktar żmien għat-tagħlim. Finalment, fl-2018 il-Litwanja żviluppat għodda pilota li tipprovdi previżjonijiet qosra u ta’ nofs it-terminu tad-domanda għall-għalliema sabiex ikun żgurat id-dħul kontinwu ta’ talenti ġodda fil-professjoni filwaqt li jinżamm kontroll fuq id-daqs globali tal-forza tax-xogħol tal-għalliema. Barra minn hekk, ir-Regolament dwar it-Taħriġ tal-Għalliema jistabbilixxi r-rekwiżiti tal-kwalità għall-programmi edukattivi inizjali u għall-programm ta’ induzzjoni l-ġdid li jkopri l-ewwel sena fl-iskola. Jindika wkoll opportunitajiet ta’ taħriġ u ta’ żvilupp professjonali kontinwi għall-għalliema u jistabbilixxi kriterji għat-tliet ċentri nazzjonali stabbiliti reċentement għat-taħriġ tal-għalliema.
It-titjib tal-kwalità u tar-rilevanza tal-edukazzjoni terzjarja huwa essenzjali sabiex jiġi indirizzat in-nuqqas ta’ tlaqqigħ tal-ħiliet fil-futur, tiġi promossa l-eċċellenza fil-provvista ta’ żvilupp tal-ħiliet, u tiġi żgurata tranżizzjoni li tirnexxi għas-suq tax-xogħol. Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-2017 dwar aġenda mġedda tal-UE għall-edukazzjoni għolja 86 tisħaq dwar l-importanza ta’ miżuri bl-għan li jwessgħu l-parteċipazzjoni fl-edukazzjoni għolja, li jżidu r-rati ta’ persuni li jikkompletaw l-edukazzjoni, li jgħammru lill-istudenti b’ħiliet u b’kompetenzi rilevanti għad-dinja tax-xogħol jew itejbu l-effiċjenza tas-sistema ta’ finanzjament għall-edukazzjoni għolja. Ħafna Stati Membri qed jikkunsidraw dan l-aspett fid-deċiżjonijiet tagħhom dwar il-politiki. Pereżempju, l-inizjattiva Springboard + tal-Irlanda għat-titjib tal-ħiliet fl-edukazzjoni għolja, toffri korsijiet b’xejn fil-livell taċ-ċertifikati, tal-lawrja u tal-master li jwasslu għal kwalifiki f’oqsma fejn hemm opportunitajiet ta’ impjieg fl-ekonomija. Id-Danimarka qed tipprova tagħmel l-edukazzjoni għolja aktar flessibbli u torbotha aktar mas-suq tax-xogħol. Ġew introdotti studji full-time ta’ sena fil-livell ta’ masters li huma orjentati b’mod professjonali f’25 qasam ta’ studju; issa hemm fis-seħħ opportunitajiet aħjar sabiex ikunu kkombinati l-istudju u x-xogħol permezz ta’ studji part-time ta’ sentejn fil-livell ta’ masters; u l-perjodu ta’ eliġibilità għal għotjiet fil-livell ta’ Masters jista’ jittawwal għal tliet snin wara l-gradwazzjoni sabiex jingħata lok għal esperjenza ta’ xogħol. Fl-Italja, tip ġdid ta’ lawrja terzjarja mhux akkademika (lauree professionalizzanti) għandu l-għan li jħarreġ professjonisti speċjalizzati b’livell terzjarju ta’ edukazzjoni fl-inġinerija, fil-kostruzzjoni u fl-ambjent, u fl-enerġija u t-trasport, f’kooperazzjoni mill-qrib mal-assoċjazzjonijiet professjonali rilevanti.
Il-ġlieda kontra l-inugwaljanzi fl-edukazzjoni hija fundamentali sabiex kull student jingħata l-opportunità li jipparteċipa b’mod attiv fl-ekonomija u fis-soċjetà u sabiex tintegra aħjar l-istudenti bi sfond ta’ migrazzjoni jew bi bżonnijiet speċifiċi fl-edukazzjoni formali. F’ħafna pajjiżi tal-UE, l-iskejjel għandhom it-tendenza li jirriproduċu mudelli eżistenti ta’ (ż)vantaġġ soċjoekonomiku, aktar milli jikkontribwixxu għad-distribuzzjoni aktar ugwali tal-opportunitajiet u tal-eżiti tal-apprendiment. Mingħajr bidla qawwija fl-approċċi pedagoġiċi, is-sistemi edukattivi u tat-taħriġ mhux se jkunu jistgħu jsiru mezz ġenwin ta’ integrazzjoni soċjali u se jkomplu jwasslu għall-esklużjoni. Xi Stati Membri qed jippruvaw ikissru dan iċ-ċirku vizzjuż. Iċ-Ċekja adottat Pjan ta’ Azzjoni għall-Edukazzjoni Inklussiva II għall-2019-2020, li għandu l-għan li jimplimenta miżuri ta’ desegregazzjoni għall-iskejjel b’aktar minn 50 % tal-istudenti Rom, u jintroduċi miżuri kontra l-bullying. Fl-Iżvezja, il-Garanzija tal-qari-kitba-għadd tiżgura li l-istudenti kollha li jkunu jeħtieġu miżuri ta’ appoġġ fil-klassi preprimarja u fl-iskola primarja jirċevuhom kmieni fl-Iżvediż, fl-Iżvediż bħala t-tieni lingwa u fil-matematika. Il-Pjan Nazzjonali għat-Tisħiħ tad-Dimensjoni Soċjali tal-Edukazzjoni Għolja 2019-2021 adottat fil-Kroazja f’Jannar 2019 għandu fil-mira tiegħu studenti li jaffaċċjaw sfidi sabiex ikollhom aċċess għall-edukazzjoni għolja jew li jkunu f’riskju ta’ tluq bikri, u għandu l-għan li jtejjeb l-aċċess u jżid iż-żamma, it-tlestija u r-rati ta’ impjieg.
L-infurzar effettiv tal-bidliet leġiżlattivi għall-inklużjoni tar-Rom fl-edukazzjoni jibqa’ importanti. L-edukazzjoni hija l-qasam bl-akbar numru ta’ interventi ta’ politika. Għalkemm azzjoni affermattiva għenet biex titjieb il-parteċipazzjoni tar-Rom fl-edukazzjoni, huwa importanti li jiġi evitat li jiġu ddedikati postijiet speċifiċi għar-Rom li altrimenti kienu jikkwalifikaw għal ammissjoni regolari. Miżuri attivi ta’ desegregazzjoni, li huma meħtieġa fil-ġlieda kontra s-segregazzjoni fl-iskejjel u fil-klassijiet, jenħtieġ li jkunu akkumpanjati minn appoġġ finanzjarju u professjonali addizzjonali sabiex tiġi promossa l-integrazzjoni ta’ tfal Rom fl-iskejjel formali. Fil-Bulgarija, il-miżuri fis-seħħ bħalissa li huma ta’ benefiċċju għall-istudenti Rom jinkludu medjaturi edukattivi, boroż ta’ studju, attivitajiet extrakurrikulari, klassijiet addizzjonali tal-Bulgaru u trasport b’xejn f’ċerti lokalitajiet. Sa mill-2018, il-Ministeru tal-Edukazzjoni tal-Bulgarija beda jalloka finanzjament addizzjonali għall-iskejjel 87 li jaħdmu ma’ tfal vulnerabbli u/jew f’żoni rurali. Ġie stabbilit mekkaniżmu interistituzzjonali sabiex it-tfal jiġu rreġistrati fl-età obbligatorja tal-iskola. Wara l-emenda tal-2017 tal-Atti tal-Ungerija dwar it-Trattament Ugwali u l-Edukazzjoni Pubblika, fl-2018 ġew stabbiliti uffiċjali kontra s-segregazzjoni u gruppi ta’ ħidma f’distretti edukattivi. Madankollu, għad hemm differenzi sinifikanti fil-kompożizzjoni tal-istudenti bejn l-iskejjel tal-gvern u tal-knisja.
Ir-regoli differenzjali, il-libertajiet, l-awtonomija, id-daqs tad-distretti tal-iskejjel flimkien mal-għażla libera tal-iskejjel jillimitaw l-impatt potenzjali tal-miżuri fuq id-desegregazzjoni effettiva fl-edukazzjoni. Għalkemm ġew implimentati diversi programmi, proġetti u miżuri sabiex titjieb is-sistema edukattiva fir-Rumanija, l-istudenti Rom għadhom jaffaċċjaw diversi problemi, b’differenzi sinifikanti bejn iż-żoni rurali u dawk urbani. Fl-2016, il-Ministeru Nazzjonali tal-Edukazzjoni ħareġ Ordni ta’ Qafas li tipprojbixxi s-segregazzjoni fl-iskejjel ta’ qabel l-università iżda fl-2019 l-implimentazzjoni tal-pjan għadha pendenti. Fis-Slovakkja, fejn sehem sproporzjonat ta’ tfal Rom għadu jitqiegħed fi skejjel speċjali jew fi klassijiet għal tfal b’diżabilitajiet mentali, il-Pjan ta’ Azzjoni revedut għall-integrazzjoni tar-Rom, approvat fi Frar 2017, qed jiġi implimentat iżda r-riżultati għadhom ma bdewx jidhru. Barra minn hekk, is-Slovakkja adottat Pjan Nazzjonali għall-Iżvilupp tal-Edukazzjoni fuq 10 snin li jenħtieġ li jindirizza wkoll l-aspetti tal-inklużività u tal-kwalità tal-edukazzjoni, anke għat-tfal Rom. L-introduzzjoni ppjanata ta’ kindergarten obbligatorju mill-età ta’ 5 snin, akkumpanjata minn abolizzjoni tal-grad żero li għaliha jattendu primarjament tfal Rom, jista’ jkollha xi impatt pożittiv f’dan ir-rigward, iżda għad hemm nuqqas ta’ miżuri attivi ta’ desegregazzjoni.
L-Istati Membri jeħtieġ li jiffokaw fuq l-iżvilupp tal-ħiliet sabiex il-kwalifiki jsiru aktar rilevanti għal soċjetà u għal suq tax-xogħol li qed jinbidlu. It-tfassil tal-kwalifiki u d-definizzjoni tal-livell tagħhom f’termini ta’ eżiti tal-apprendiment saru l-approċċ standard fl-Unjoni kollha. L-Istati Membri kollha għandhom qafas nazzjonali ta’ kwalifika u kważi kollha (27) irreferenzjaw il-livelli tagħhom għall- Qafas Ewropew tal-Kwalifiki (QEK). Barra minn hekk, 20 jindikaw il-livell tal-QEK fuq il-kwalifiki tagħhom, sabiex b’hekk ikunu aktar ċari u aktar komparabbli (il-Belġju, iċ-Ċekja, id-Danimarka, il-Ġermanja, l-Estonja, il-Greċja, il-Finlandja, Franza, l-Irlanda, l-Italja, il-Latvja, il-Litwanja, il-Lussemburgu, l-Ungerija, Malta, in-Netherlands, l-Awstrija, il-Portugall, is-Slovenja u r-Renju Unit). Barra minn hekk, u b’mod kruċjali, l-enfasi fuq l-eżiti tal-apprendiment tagħmilha aktar faċli li l-kwalifiki formali jintrabtu mal-validazzjoni tal-ħiliet miksuba barra l-programmi formali kif ukoll ma’ forom innovattivi emerġenti ta’ rikonoxximent tal-ħiliet, bħall-mikrokredenzjali, li jista’ jkollhom impatt sinifikanti fuq l-impjegabbiltà tad-detenturi tagħhom.
F’konformità mar-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tal-2012 88 , l-Istati Membri qed jipprovdu dejjem aktar lin-nies b’opportunitajiet sabiex jivvalidaw ħiliet miksuba barra mill-edukazzjoni u mit-taħriġ istituzzjonali. L-Inventarju Ewropew tal-validazzjoni 2018 juri li kważi l-Istati Membri kollha għandhom arranġamenti ta’ validazzjoni fis-seħħ, għalkemm bi gradi differenti ta’ kopertura. Permezz tal-validazzjoni, huwa possibbli li tinkiseb kwalunkwe kwalifika inkluża fil-qafas nazzjonali fi 12-il pajjiż (il-Finlandja, Franza, l-Irlanda, l-Italja, il-Latvja, il-Litwanja, il-Lussemburgu, in-Netherlands, il-Polonja, ir-Rumanija, l-Iżvezja u r-Renju Unit) jew f’subsett sinifikanti tal-qafas kollu (l-Awstrija, il-Belġju, il-Bulgarija, id-Danimarka, il-Ġermanja, Malta, il-Portugall, is-Slovenja, Spanja). F’ħafna mill-Istati Membri, il-validazzjoni tista’ tagħti aċċess għal programmi formali u eżenzjoni minn partijiet minnhom. Madankollu, għadhom mhumiex disponibbli arranġamenti fil-Kroazja, fejn qafas ta’ validazzjoni nazzjonali għadu qiegħed jissawwar, f’koordinazzjoni mal-qafas ta’ kwalifika nazzjonali, u fis-Slovakkja, fejn xi forma ta’ validazzjoni hija disponibbli biss għal skopijiet speċifiċi ħafna tas-suq tax-xogħol. Filwaqt li r-rabta mal-qafas nazzjonali tal-kwalifiki u mal-edukazzjoni u t-taħriġ istituzzjonali hija karatteristika standard fil-pajjiżi kollha, qed jingħataw ukoll opportunitajiet ta’ validazzjoni b’rabta mal-interventi fis-suq tax-xogħol, li ta’ spiss ikunu implimentati mis-servizzi pubbliċi tal-impjiegi. Dan tal-aħħar huwa l-każ fi 13-il pajjiż (il-Belġju, il-Kroazja, Ċipru, iċ-Ċekja, id-Danimarka, l-Irlanda, l-Italja, Malta, in-Netherlands, il-Polonja, is-Slovakkja, l-Iżvezja, ir-Renju Unit. Tfassil tal-profili tal-ħiliet jew verifika tal-ħiliet jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-qiegħda kollha fi 13-il Stat Membru (l-Awstrija, il-Belġju, il-Finlandja u l-Italja fi żmien tliet xhur ta’ qgħad, il-Kroazja u ċ-Ċekja fi żmien sitt xhur ta’ qgħad, il-Greċja, l-Irlanda, il-Latvja, il-Lussemburgu, Malta, in-Netherlands u l-Polonja b’perjodi ta’ żmien oħra).
L-Istati Membri qed jaħdmu lejn servizzi effettivi ta’ gwida dwar l-apprendiment tul il-ħajja. Qed jikber l-għarfien dwar il-ħtieġa li l-ħaddiema jiġu megħjuna jibqgħu jitgħallmu matul il-karriera kollha tagħhom, sa ferm wara l-edukazzjoni u t-taħriġ inizjali u matul l-ewwel impjieg. Qed jiġu applikati diversi prattiki innovattivi, bi rwol dejjem akbar tas-servizzi pubbliċi tal-impjiegi (PES) u tas-sħab soċjali. Fir-Renju Unit u fid-Danimarka, ir-rappreżentanti tal-unjoni involvew irwieħhom f’attivitajiet ta’ gwida fuq il-post tax-xogħol. In-negozji għandhom rwol ewlieni fir-rieżamijiet tal-ħiliet ta’ nofs il-karriera. Din diġà hija prattika komuni fi Franza u bħalissa hija ttestjata wkoll f’pajjiżi oħra. Ir-reġjuni Taljani jamministraw in-Netwerk Attiv dwar l-Impjiegi, sħubija tal-PES u tal-atturi privati, li jakkumpanja lill-persuni qiegħda u b’livell baxx ta’ ħiliet lejn l-involviment mill-ġdid fis-suq tax-xogħol. L-Uffiċċji tal-Apprendiment u tal-Ħidma tan-Netherlands ilaqqgħu flimkien l-atturi fil-livell lokali u f’dak reġjonali sabiex jipprovdu gwida personalizzata għal adulti b’livell baxx ta’ kwalifiki, għal NEETs u għal persuni impjegati, billi jikkollegawhom mal-proċessi ta’ validazzjoni, u billi jipprovdu servizzi ta’ segwitu.
Aktar u aktar Stati Membri qed isiru konxji li l-isfidi tal-ħiliet jirrikjedu strateġija li tkopri l-gvern sħiħ sabiex tippromwovi l-apprendiment għall-adulti. Fl-2016, bħala parti mill-pakkett tal-Aġenda għall-Ħiliet, il-Kunsill adotta Rakkomandazzjoni dwar Perkorsi għat-Titjib tal-Ħiliet li għandha l-għan li tgħin sabiex tingħata tweġiba għad-diskrepanzi fil-ħiliet, għall-inugwaljanza u għall-ħtiġijiet emerġenti fis-suq tax-xogħol fost il-popolazzjoni adulta. Permezz tal-Perkorsi ta’ Titjib tal-Ħiliet, il-fassala tal-politiki jfasslu u jimplimentaw politiki mfassla apposta għall-ħtiġijiet tal-adulti b’livell baxx ta’ ħiliet. Diversi Stati Membri ilhom jaħdmu favur strateġiji nazzjonali tal-ħiliet, sostnuti mill-Kummissjoni f’kooperazzjoni mal-OECD (Spanja, l-Italja, il-Portugall, is-Slovenja, il-Belġju/il-Fjandri u aktar reċentement il-Latvja u l-Polonja). Barra minn hekk, diversi Stati Membri bħall-Awstrija, in-Netherlands u, bħalissa, is-Slovakkja, iffinanzjaw strateġiji għall-Ħiliet b’finanzjament minnhom stess. Fi Franza, ir-riforma fit-taħriġ vokazzjonali tal-2018 stabbiliet korp ġdid (“France Competences”), sabiex tiżgura approċċ komprensiv dwar il-ħtiġijiet ta’ ħiliet, il-kwalità tat-taħriġ u l-kostijiet.
Skemi ta’ apprendiment u ta’ apprendistat ibbażati fuq ix-xogħol jiżguraw l-aktar rabtiet mill-qrib bejn l-edukazzjoni u d-dinja tax-xogħol: fil-livell tal-Istati Membri, sa minn nofs l-2018 ġew adottati diversi riformi mmirati lejn l-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali (ETV). Il-Kummissjoni flimkien mal-Istati Membri tkompli tikkoopera fil-modernizzazzjoni tal-edukazzjoni u tat-taħriġ vokazzjonali skont il-prijoritajiet ta’ politika definiti fil-Konklużjonijiet ta’ Riga tal-2015 89 . Barra minn hekk, permezz tal-Inizjattiva favur l-Impjieg taż-Żgħażagħ 90 u l-Alleanza Ewropea għall-Apprendistati 91 , il-Kummissjoni kienet qed tħeġġeġ u tappoġġa lill-Istati Membri fl-isforzi tagħhom sabiex iżidu l-kwalità, il-provvista u l-attraenza tal-apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol, u b’hekk ittejjeb ir-rilevanza tal-ETV għas-suq tax-xogħol fl-Istati Membri. Pereżempju, il-Bulgarija, permezz ta’ proġett pilota mibdi f’Mejju 2019, għandha l-għan li tespandi l-ambitu tat-taħriġ doppju, sabiex ittejjeb il-kwalità tal-edukazzjoni vokazzjonali fil-Bulgarija u ssaħħaħ ir-rabta tagħha mal-ħtiġijiet tas-suq tax-xogħol. F’Diċembru 2018 l-Estonja adottat modifika tal-att dwar l-ETV, bl-għan li twettaq studju aktar flessibbli, filwaqt li tittestja wkoll formati ta’ studji innovattivi f’kollaborazzjoni mal-gvern lokali kif ukoll tintroduċi finanzjament ibbażat fuq ir-riżultati. Fi Franza, matul l-2019 u b’mod parallel mar-riforma tal-apprendistat ibbażat fuq ix-xogħol, qed isseħħ riforma gradwali tal-ETV ibbażati fuq l-iskola, bil-ftuħ ta’ Campus des Metiers et Qualifications settorjali ġodda, u perkorsi gradwali ta’ speċjalizzazzjoni tal-istudenti rreġistrati, flimkien ma’ gwida vokazzjonali. Fil-Kroazja, fl-2018, twaqqaf Netwerk nazzjonali ta’ Ċentri Reġjonali ta’ Kompetenzi fl-ETV bl-objettiv li jintgħażlu postijiet ta’ eċċellenza li se joffru programmi regolari tal-ETV u forom oħra ta’ edukazzjoni formali u mhux formali. Malta qed tippjana li tniedi qafas ta’ garanzija tal-kwalità għall-apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol, li jkun ibbażat fuq l-20 prinċipju ta’ gwida għal apprendistati ta’ kwalità għolja. Fil-Polonja, il-bidliet fil-liġi tal-edukazzjoni għandhom l-għan li jtejbu l-kooperazzjoni bejn is-sistema tal-ETV u l-impjegaturi, ibiddlu s-sistema tal-eżamijiet professjonali, u joħolqu għodda analitika għat-tbassir tal-ħtiġijiet nazzjonali kif ukoll reġjonali tas-suq tax-xogħol.
L-Istati Membri, li jirrikonoxxu l-isfidi li jaffaċċjaw is-sistemi tagħhom tal-apprendiment għall-adulti, wettqu wkoll numru ta’ inizjattivi matul it-tieni nofs tal-2018 u tal-2019. Il-bidliet dejjem aktar mgħaġġla fis-suq tax-xogħol, id-domanda għal ħiliet aħjar u l-penetrazzjoni tat-teknoloġiji diġitali fl-aspetti kollha tal-ħajja ta’ kuljum, jagħtu urġenza akbar lill-ħtieġa li n-nies itejbu l-ħiliet sabiex tiġi żgurata l-impjegabilità tagħhom. Il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali jirrikonoxxi d-dritt tagħhom għall-apprendiment tul il-ħajja, bħala mod sabiex jinkisbu l-ħiliet meħtieġa bl-għan li jipparteċipaw b’mod sħiħ fis-soċjetà u sabiex jiġu mmaniġġjati b’suċċess it-tranżizzjonijiet fix-xogħol. F’dan il-kuntest, il-Fjandri (il-Belġju) tejbu l-inċentivi għall-impjegati sabiex jieħdu sehem fl-apprendiment tul il-ħajja: minn Settembru 2019, kull impjegat fis-settur privat sar għandu d-dritt li jieħu 125 siegħa liv imħallas fis-sena għal dan l-iskop. Fil-Wallonia (il-Belġju), inċentiv finanzjarju ġdid ta’ EUR 350 għat-taħriġ fil-professjonijiet b’nuqqas ta’ ħaddiema (Incentive+) jiġi offrut lil kwalunkwe persuna li qiegħda tfittex xogħol li tlesti b’suċċess it-taħriġ fi professjoni b’nuqqas ta’ ħaddiema. Fil-Kroazja, minn Settembru 2019 l-Att dwar l-Edukazzjoni għall-Adulti li għadu kif ġie adottat jenħtieġ li jindirizza l-iżvantaġġi tas-sistema edukattiva eżistenti għall-adulti u jallinjaha mal-Qafas tal-Kwalifiki tal-Kroazja (CROQF). Il-Latvja żiedet l-appoġġ għall-apprendiment għal persuni impjegati fl-intrapriżi u ddedikat EUR 18-il miljun f’finanzjament mill-FEŻR għal dak l-għan. Fi Frar 2019 il-Portugall adotta miżura sabiex jindirizza ħtiġijiet speċifiċi rigward ir-riżorsi umani fl-Amministrazzjoni Pubblika, bl-għan li jinħoloq mudell ta’ apprendiment tul il-ħajja li jippermetti lill-uffiċjali pubbliċi jkollhom aċċess għaċ-ċertifikazzjoni edukattiva u professjonali. Il-programm il-ġdid “Skills to Advance” approvat fl-Irlanda għandu l-għan li jappoġġa lil gruppi vulnerabbli, inklużi dawk b’livell baxx ta’ ħiliet. Din il-miżura l-ġdida se tippermetti appoġġ immirat għal gruppi vulnerabbli fil-forza tax-xogħol Irlandiża, b’mod partikolari dawk li għandhom livelli ta’ ħiliet aktar baxxi u li għandhom bżonn aktar opportunitajiet sabiex javvanzaw il-karriera, bl-għan li tappoġġa lin-nies jibqgħu jaħdmu u sabiex jevitaw iċ-ċaqliq, jew sabiex jaħtfu opportunitajiet ġodda tax-xogħol.
It-tnaqqis ulterjuri tal-qgħad fost iż-żgħażagħ u s-sostenn tat-tranżizzjoni taż-żgħażagħ mill-edukazzjoni u t-taħriġ għas-suq tax-xogħol għadhom prijoritajiet importanti. Kull sena mill-2014 ’l hawn, aktar minn ħames miljun żagħżugħ u żagħżugħa rreġistrati fil-Garanzija għaż-Żgħażagħ u 3,5 miljun ħadu offerta ta’ impjieg, ta’ edukazzjoni kontinwa, ta’ traineeship jew ta’ apprendistat. Madankollu, f’ħafna Stati Membri, il-proporzjon stmat ta’ NEETs irreġistrati fl-iskema matul is-sena għadu ta’ inqas minn 50 %. Minkejja li l-kopertura limitata f’ħafna pajjiżi x’aktarx tkun marbuta mal-kompożizzjoni li qed tinbidel tal-popolazzjoni ta’ NEETs (sehem aktar baxx ta’ NEETs qiegħda mit-total) u tnaqqis fin-numru kumplessiv ta’ NEETs (ara l-Kapitolu 3.2.1 għad-dettalji). F’kuntest fejn il-prestazzjoni taż-żgħażagħ fis-suq tax-xogħol tjiebet b’mod sinifikanti, il-miżuri ta’ politika li jirfdu l-eżekuzzjoni tal-Garanzija għaż-Żgħażagħ qegħdin isiru aktar immirati.
L-Istati Membri qegħdin isaħħu l-isforzi ta’ komunikazzjoni tagħhom, jagħmlu s-servizzi aktar aċċessibbli għaż-żgħażagħ u jiżguraw identifikazzjoni aħjar ta’ dawk li huma fil-bżonn. Fi Spanja, il-Pjan ta’ Azzjoni għall-Impjiegi taż-Żgħażagħ 2019-2021 se jżid in-numru ta’ konsulenti għal dawk iż-żgħażagħ li qegħdin ifittxu xogħol u l-persuni qiegħda fit-tul bi 3 000 membru tal-persunal ġdid. F’Ċipru, proġett ta’ komunikazzjoni jimmira li jilħaq lil 4 000 NEET inattivi u jipprovdi appoġġ għall-attivazzjoni permezz ta’ konsulenza u taħriġ imfassal apposta skont il-ħtiġijiet tagħhom. F’Ċipru wkoll, kampanja ta’ komunikazzjoni trid tiġbed liż-żgħażagħ lejn is-Servizz Pubbliku tal-Impjiegi (PES) sabiex ikunu jistgħu jirreġistraw fil-Garanzija għaż-Żgħażagħ. Il-kampanja għandha l-intenzjoni li tinvolvi lill-partijiet ikkonċernati taż-żgħażagħ bil-kapaċità li jilħqu lil NEETs bi sfondi diversi (faqar, diżabilità, kisba edukattiva baxxa jew minoranza etnika u migranti).
Ġew introdotti wkoll miżuri ġodda sabiex jappoġġaw aħjar liż-żgħażagħ li jaffaċċjaw diversi żvantaġġi. Fl-Irlanda, il-Youth Employment Support Scheme (YESS) toffri internships lil żgħażagħ li jkunu qegħdin ifittxu impjieg u li jkunu qiegħda fit-tul jew li jaffaċċjaw ostakli sinifikanti għall-impjieg. Il-parteċipanti jitgħallmu ħiliet bażiċi soċjali u tax-xogħol f’ambjent ta’ sostenn waqt internship. Fi Franza, skema volontarja għall-kumpaniji sabiex iħarrġu u jimpjegaw żgħażagħ trid timpenja tal-anqas 10 000 kumpanija sabiex joffru traineeship, apprendistat jew impjieg. L-objettiv huwa li tiġi żviluppata kooperazzjoni pubblika/privata fl-indirizzar tar-rati għolja tal-qgħad għaż-żgħażagħ f’żoni urbani deprivati. Il-Portugall adotta miżuri ta’ traineeships professjonali li eventwalment jistgħu jiġu ttrasformati f’reklutaġġ permanenti permezz ta’ sussidji diretti għar-reklutaġġ immirati lejn żgħażagħ u l-persuni qiegħda fit-tul. Wara, fl-2019, ġie introdott tibdil sabiex jittejbu l-effiċjenza u l-effettività ta’ dawn il-miżuri, sabiex jiġi ssimplifikat il-proċess ta’ analiżi tal-applikazzjonijiet u sabiex jiġi żgurat twaqqit xieraq għat-tweġib mill-PES.
Kaxxa 2. Użu sħiħ mill-Fond Soċjali Ewropew (FSE)
Il-Fond Soċjali Ewropew (FSE) huwa wieħed mill-istrumenti ewlenin tal-UE li jagħtu sostenn sabiex jiġu indirizzati l-isfidi identifikati fir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi (CSRs). Dan jikkontribwixxi għal impjiegi sostenibbli u ta’ kwalità, għall-promozzjoni tal-inklużjoni soċjali, għall-investiment fl-edukazzjoni u fit-taħriġ u għat-titjib tal-bini ta’ kapaċità istituzzjonali. Flimkien mal-Inizjattiva favur l-Impjieg taż-Żgħażagħ (YEI), li tappoġġa liż-żgħażagħ li huma barra mill-edukazzjoni, impjieg jew taħriġ, dawn jinvestu kważi EUR 93 biljun f’kapital uman, sabiex jgħinu lin-nies fl-Ewropa jiżviluppaw il-ħiliet tagħhom u jissalvagwardjaw il-futur tagħhom.
Aktar minn 26 miljun parteċipant ibbenefikaw mis-sostenn tal-FSE u tal-YEI bejn l-2014 u tmiem l-2018, inklużi kważi erba’ miljun persuna qiegħda fit-tul (15 %). Iż-żgħażagħ taħt l-età ta’ 25 sena (43 % tal-parteċipanti totali) u l-persuni b’livell baxx ta’ ħiliet b’edukazzjoni primarja jew sekondarja tal-ewwel livell (48 % tal-parteċipanti totali) huma gruppi fil-mira ewlenin ta’ dawn l-interventi. L-implimentazzjoni, li wriet aċċellerazzjoni qawwija fl-2017 - 2018, jenħtieġ li tkompli b’mod stabbli sa tmiem il-perjodu ta’ programmazzjoni. Mis-26 miljun parteċipant sal-aħħar tal-2018,
→ 2,7 miljun parteċipant kienu sabu xogħol
→ 3,6 miljun parteċipant kienu kisbu kwalifika
→ 1,4 miljun parteċipant kienu fl-edukazzjoni jew f’taħriġ li jsegwu attivitajiet appoġġati mill-UE
Barra minn hekk, 2,7 miljun persuna żagħżugħa bbenefikat minn miżuri appoġġati mill-YEI sa tmiem l-2018, li minnhom aktar minn miljun ġew offruti impjieg, kisbu kwalifika jew komplew bl-edukazzjoni jew bit-taħriġ wara dan l-appoġġ.
In-negozjati bejn il-Parlament Ewropew u l-Kunsill dwar il-proposta tal-Kummissjoni Ewropea għall-Fond Soċjali Ewropew Plus (FSE+) 2021-2027 għadhom għaddejjin. Abbażi tal-proposta, il-FSE+ jippermetti fi ħdan il-qafas usa’ tal-Fondi Strutturali Ewropej li s-sostenn jiġi ffokat aktar fuq l-isfidi identifikati fis-Semestru Ewropew. Għal dak l-għan, ir-Rapporti tal-Pajjiżi tal-2019 (b’mod partikolari l-Annessi D il-ġodda tagħhom) identifikaw oqsma ta’ prijorità għall-investiment pubbliku u privat fl-Istati Membri sabiex iservu bħala bażi għall-programmazzjoni tal-Fondi Strutturali futuri.
Barra minn hekk, l-Istati Membri ħadu passi sabiex iżidu l-inċentivi mmirati għall-impjegaturi li jimpjegaw gruppi li qed jaffaċċjaw żvantaġġi fis-suq tax-xogħol u għal meta dawn isibu xogħol. Ir-Rumanija pprovdiet inċentivi addizzjonali għall-impjegaturi sabiex jimpjegaw nies f’sitwazzjonijiet vulnerabbli. It-tibdiliet jimplikaw li l-impjegaturi li jimpjegaw b’kuntratt permanenti persuni qiegħda ta’ aktar minn 45 sena, ġenituri waħedhom qiegħda, persuni qiegħda fit-tul jew NEETs żgħażagħ, jibbenefikaw minn ammont ta’ RON 2250 (madwar EUR 475) kull xahar għal kull persuna impjegata minn dawn il-gruppi għal perjodu ta’ 12-il xahar. Dawn huma obbligati li jżommu l-impjieg għal tal-anqas 18-il xahar. Anki l-Iżvezja adottat miżuri mmirati lejn min jidħol ġdid fis-suq tax-xogħol. Fl-2020, se jiġi introdott tnaqqis għad-dħul, li jfisser li l-kontribuzzjoni tal-impjegatur se titneħħa fl-ewwel sentejn meta jinħatru persuni li jiġu impjegati għall-ewwel darba. Għaż-żgħażagħ taħt it-18-il sena, il-kontribuzzjoni tal-impjegatur tnaqqset f’Awwissu 2019 u se titneħħa kompletament fl-2020. Is-Slovenja neħħiet is-“suppliment tal-attività” fil-leġiżlazzjoni dwar l-assistenza soċjali fi flus kontanti. L-għan huwa li titħaffef l-attivazzjoni tal-benefiċjarji tal-assistenza soċjali u li tiġi żgurata sigurtà soċjali aħjar tal-individwi. Huma jfittxu wkoll li jipprovdu għajnuna komprensiva lill-individwi, billi jgħinuhom ikampaw f’każ ta’ vulnerabilità soċjali.
Bosta Stati Membri jkomplu bl-isforzi tagħhom sabiex jippromwovu l-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol ta’ ħaddiema akbar fl-età filwaqt li jiżguraw pensjonijiet adegwati għal dawk li ma jistgħux jaħdmu aktar. F’kuntest ta’ soċjetà li qed tixjieħ, il-ħidma għal aktar żmien hija essenzjali sabiex tinżamm u tittejjeb l-adegwatezza tal-pensjonijiet. Il-politiki dwar il-pensjonijiet (u t-taxxa) jistgħu jipprovdu l-inċentivi t-tajba għan-nies sabiex jestendu l-ħajja tax-xogħol tagħhom. Tali inċentivi jistgħu jinkludu l-ibbilanċjar tat-taxxa/tal-benefiċċju impliċitu b’rabta mal-irtirar, il-bonusijiet u l-penali għall-irtirar wara jew qabel l-età ta’ rtirar, u l-abilità li jiġu kkombinati l-pensjonijiet u x-xogħol. Ir-Rapport dwar l-Adegwatezza tal-Pensjonijiet 2018 (Il-Kummissjoni Ewropea, 2019) indika li tali politiki huma fattur aktar importanti mill-politiki li jikkonċernaw il-fażi bikrija tal-karriera fl-immotivar ta’ etajiet akbar ta’ rtirar. F’din il-perspettiva, il-Fjandri (il-Belġju) ħadu miżuri mmirati sabiex itejbu l-impjegabbiltà tal-ħaddiema akbar fl-età; b’mod partikolari billi jiżdied is-sussidju massimu għall-impjieg ta’ ħaddiem akbar fl-età, l-eżenzjoni sħiħa tal-kontribuzzjonijiet ta’ impjegatur matul sentejn meta jkun jaħtar ħaddiem akbar fl-età qiegħed (55+) u billi jiżdied il-limitu massimu tal-paga li għalih japplikaw il-miżuri mmirati.
Il-Ġermanja ħadet passi sabiex tattiva persuni qiegħda fit-tul permezz ta’ sussidju fuq ix-xogħol għal ħames snin li jnaqqas il-kostijiet tax-xogħol. Il-kundizzjoni hija li l-persuni qiegħda fit-tul ikunu rċevew il-benefiċċju tal-qgħad “Hartz IV” għal tal-anqas sitta mill-aħħar seba’ snin. Bħala parti mill-Programm ta’ Azzjoni sabiex jiġu ttrattati l-prekarjetà u t-trawwim ta’ negozjar kollettiv, inkluż fir-Resolução do Conselho de Ministros n.º 72/2018, de 6 de Junho, il-Portugall adotta miżuri li jipprovdu appoġġ għar-reklutaġġ lil kumpaniji li jimpjegaw fl-istess ħin persuna żagħżugħa qiegħda (jew persuna żagħżugħa li qed tfittex l-ewwel impjieg) u persuna qiegħda fit-tul (ta’ aktar minn 45 sena). Bħala regola ġenerali, l-appoġġ jingħata biss għal kuntratti permanenti. Dan jinkludi wkoll eżenzjonijiet parzjali jew totali mill-pagamenti għas-sigurtà soċjali mill-impjegatur. Madankollu, il-politiki rigward tmiem il-karriera li għandhom l-għan li jħeġġu ħajjiet itwal tax-xogħol jenħtieġ li jkunu akkumpanjati minn miżuri li jiżguraw pensjonijiet adegwati għal dawk li ma jkunux jistgħu jaħdmu aktar. Għalhekk, l-Awstrija rriformat l-iskema part-time eżistenti tagħha għal ħaddiema akbar fl-età (Altersteilzeit). Sabiex l-impjegati jinżammu fid-dinja tax-xogħol għal aktar żmien, l-Awstrija żiedet l-età tad-dħul għal din l-iskema f’żewġ stadji. Għall-irġiel, l-età tad-dħul żdiedet minn 58 sena għal 59 sena (fl-2019) u għal 60 sena (2020). Għan-nisa żdiedet minn 53 għal 54 (2019) u għal 55 (2020). Il-gvern Taljan baxxa l-età tal-irtirar għal ċerti kategoriji ta’ ħaddiema akbar fl-età li jagħlqu 100 sena f’età u fi snin ta’ kontribuzzjoni magħquda flimkien (rekwiżit minimu: li wieħed ikollu tal-anqas 62 sena u jkollu tal-anqas 38 sena kontribuzzjonijiet). Finalment, fi Spanja, l-assistenza għall-qgħad fit-tul għall-ħaddiema akbar fl-età ġiet adattata. Meta mqabbla mal-iskema preċedenti fis-seħħ, i) il-qiegħda fit-tul huma eliġibbli mill-età ta’ 52 sena minflok 55 sena; ii) id-durata massima tal-benefiċċju ġiet estiża sakemm il-ħaddiem jilħaq l-età legali tal-irtirar (65); iii) il-bażi għall-kalkolu tal-kontribuzzjoni għall-iskema tal-pensjonijiet imħallsa mill-Istat tiżdied bi 53 % (minn EUR 859 fix-xahar fl-2018 għal EUR 1 313 fix-xahar fl-2019) u iv) it-test tal-mezzi se jiġi kkalkolat fil-livell individwali minflok fil-livell tal-unitajiet domestiċi.
Il-parteċipazzjoni fl-edukazzjoni u l-kura bikrija u ta’ kwalità għolja tat-tfal hija pedament għal apprendiment ta’ suċċess tul il-ħajja, għall-iżvilupp personali u għall-impjegabbiltà mtejba aktar tard fil-ħajja. Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tat-22 ta’ Mejju 2019 dwar Sistemi ta’ Edukazzjoni u Kura Bikrija tat-Tfal ta’ Kwalità Għolja ssejjaħ għal servizzi ta’ edukazzjoni u ta’ kura bikrija tat-tfal aċċessibbli, bi prezzijiet raġonevoli u inklużivi u għat-titjib tal-iżvilupp tal-kurrikuli tas-snin bikrija sabiex jiġu ssodisfati l-ħtiġijiet dwar il-benessri u l-edukazzjoni tat-tfal. Fl-aħħar sena, Franza ddeċidiet li b’mod progressiv tiggarantixxi aċċess universali għall-indukrar tat-tfal, mit-twelid sal-età ta’ tliet snin, u tipprovdi benefiċċji soċjali in natura u garanzija ta’ ħlasijiet tal-ispejjeż ta’ manteniment lil ġenituri waħedhom. Fl-Iżvezja, il-klassi preprimarja hija parti obbligatorja miċ-ċiklu tal-iskola mill-ħarifa tal-2018, u l-awtoritajiet Żvediżi adottaw kurrikulu ġdid li jinkorpora enfasi msaħħa fuq l-apprendiment, b’mod partikolari l-qari u l-ħiliet diġitali. Il-Gvern Slovakk espanda l-kindergarten b’xejn għat-tfal kollha minn familji soċjoekonomikament deprivati (irrispettivament mill-età) minn Settembru 2018, u naqqas l-età obbligatorja tal-iskola għal ħames snin (operattiva minn Settembru 2020).
L-Istati Membri jkomplu bl-isforzi tagħhom fil-qasam tas-servizzi għall-indukrar tat-tfal sabiex ineħħu l-ostakli għall-impjieg tan-nisa. L-iskema Irlandiża ta’ edukazzjoni bikrija għat-tfal ġiet adottata f’Settembru 2018, li tintitola lit-tfal kollha minn sentejn u tmien xhur sal-età tal-iskola obbligatorja għal sentejn sħaħ ta’ indukrar tat-tfal tal-iskola preprimarja ssussidjat għal tliet sigħat kuljum. L-Att dwar l-Appoġġ għall-Indukrar tat-Tfal tal-2018 huwa element essenzjali fl-iżvilupp tal-Iskema għall-Indukrar Affordabbli tat-Tfal, b’approċċ ġdid għall-għoti ta’ appoġġ għal aċċess affordabbli għall-postijiet ta’ kwalità ta’ indukrar tat-tfal. Tpoġġi wkoll l-Iskema ta’ Indukrar Affordabbli tat-Tfal fuq livell leġiżlattiv, billi ssostitwiet erba’ skemi mhux statutorji eżistenti mmirati ta’ indukrar tat-tfal. F’Jannar 2019, l-Italja żiedet l-appoġġ għall-miżata annwali għat-tagħlim minn EUR 1 000 għal EUR 1 500 għall-attendenza tal-iskola preprimarja u għall-appoġġ fid-dar għal tfal taħt it-tliet snin li jbatu minn mard kroniku serju. Ir-Rumanija qed tinvesti l-fondi tal-FSE sabiex tappoġġa l-konsolidazzjoni tan-netwerk ta’ ġenituri foster. Barra minn hekk, ir-Riforma tal-Finlandja dwar l-Edukazzjoni u l-Kura Bikrija tat-Tfal daħlet fis-seħħ f’Settembru 2018. Din ir-riforma taġġorna s-sistema tal-edukazzjoni u tal-indukrar tat-tfal tal-Finlandja mal-iżviluppi fis-soċjetà u fis-suq tax-xogħol permezz ta’ titjib fil-ħiliet tal-persunal, filwaqt li toħloq inċentivi għal dawk li għandhom lawrja tal-edukazzjoni għolja sabiex jaħdmu fl-edukazzjoni u fil-kura bikrija tat-tfal u tiffoka fuq timijiet multiprofessjonali. L-attenzjoni għall-benesseri u għall-interessi tat-tfal qiegħda tiżdied u tingħata prijorità.
Distribuzzjoni bbilanċjata tal-liv imħallas bejn in-nisa u l-irġiel tista’ tkun ta’ benefiċċju b’mod partikolari biex tagħti spinta lill-impjieg tan-nisa wara li jkollhom it-tfal. F’dawn l-aħħar snin, ħafna Stati Membri tejbu l-intitolamenti tagħhom għal-liv tal-familja u ppromwovew b’mod partikolari l-użu tal-intitolamenti tal-missirijiet 92 . Fil-bidu tal-2018, iċ-Ċekja għamlet emendi għal-liġi dwar l-appoġġ soċjali sabiex iżżid il-flessibilità tal-konċessjoni għall-ġenituri fejn il-ġenituri issa jistgħu jagħżlu l-ammont fix-xahar u ż-żmien tal-prelevament (sa erba’ snin). L-ammont massimu totali huwa 220 000 CZK (madwar 8 617 EUR). Barra minn hekk, l-allowance mhux se tkun tiddependi fuq ir-reġistrazzjoni għall-indukrar formali tat-tfal. Iċ-Ċekja emendat ukoll l-Att dwar l-Assigurazzjoni tas-Saħħa, u introduċiet liv parentali u allowance tal-paternità ta’ ġimgħa għall-missirijiet. Filwaqt li dan huwa pass fid-direzzjoni t-tajba, għadu ma jissodisfax id-Direttiva dwar il-Bilanċ bejn ix-Xogħol u l-Ħajja Privata li toffri ġimagħtejn paternità mħallsa u xahrejn mhux trasferibbli ta’ liv parentali lill-missirijiet. Barra minn hekk, fi Spanja, bidla leġiżlattiva adottata f’Marzu 2019 stabbilixxiet is-sostituzzjoni tal-liv tal-maternità/paternità b’liv parentali ta’ 16-il ġimgħa għal kull ġenitur. Il-liġi tipprevedi applikazzjoni gradwali. Il-ġenitur li ma jkunx l-omm bijoloġika se jkun intitolat għal liv ta’ tmien ġimgħat fl-2019 (ħamsa fl-2018), ta’ 12-il ġimgħa fl-2020 u finalment ta’ 16-il ġimgħa fl-2021. Miżuri oħra inklużi fl-istess liġi għandhom l-għan ukoll li jsaħħu l-ugwaljanza bejn is-sessi, fosthom: i) L-obbligu li jiġu nnegozjati pjanijiet għall-ugwaljanza ġie estiż għal kumpaniji b’aktar minn 50 impjegat (250 impjegat qabel) u ii) Ir-regolament dwar ir-rimunerazzjoni indaqs ġie mmodifikat sabiex jiddefinixxi meta impjieg ikollu valur ugwali u sabiex jimponi fuq l-impjegatur l-obbligu li jżomm rekord tal-pagi medji tal-irġiel u tan-nisa. Meta d-differenza fis-salarju medju taqbeż il-25 fil-mija bejn iż-żewġ sessi, ir-raġuni trid tkun iġġustifikata u iii) Kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali ħielsa għall-indokraturi li jagħtu l-kura informali.
Fl-Irlanda, mill-1 ta’ Settembru 2019, il-ġenituri jistgħu jieħdu 22 ġimgħa liv parentali mingħajr ħlas għal kull wild ġdid. Il-liv irid jittieħed qabel ma t-tfal jagħlqu t-12-il sena. Qabel l-1 ta’ Settembru 2019, il-liv parentali kienet ta’ 18-il ġimgħa u l-ġenituri setgħu jieħdu liv parentali biss qabel ma t-tfal jagħlqu t-tmien snin. Żvilupp ieħor fil-qasam huwa Skema ta’ Liv Parentali ġdida mħallsa li tippermetti lill-ġenituri jieħdu ġimagħtejn liv imħallsa matul l-ewwel sena tat-tfal. Din l-iskema l-ġdida daħlet fis-seħħ f’Novembru 2019. Fl-2019, in-Netherlands introduċew liġi li żżid il-liv tal-paternità minn jumejn għal ħamest ijiem u li tippermetti sa ħames ġimgħat liv ulterjuri minn Lulju 2020 ’il quddiem, li jridu jittieħdu fl-ewwel sitt xhur mit-twelid. Barra minn hekk, il-liv għall-adozzjoni u għall-kura f’familja ġew estiżi minn 4 għal 6 ġimgħat. F’Diċembru 2018, il-Portugall introduċa erba’ assi li jippromwovu bilanċ aħjar bejn il-ħajja professjonali, personali u tal-familja bħala kundizzjoni għal ugwaljanza effettiva bejn l-irġiel u n-nisa u għal ċittadinanza sħiħa, li jippermettu li jsiru għażliet ħielsa fl-aspetti kollha tal-ħajja abbażi tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali. L-ewwel wieħed huwa patt ta’ konċiljazzjoni b’miżuri sabiex jiġu mmobilizzati impjegaturi differenti sabiex jiżviluppaw prattiki li jwasslu għall-konċiljazzjoni u għad-disseminazzjoni. It-tieni, il-patt ta’ “Rikonċiljazzjoni fl-Amministrazzjoni Pubblika”, huwa dwar l-impenn tal-Amministrazzjoni Pubblika Ċentrali u Lokali għall-promozzjoni tal-konċiljazzjoni. It-tielet huwa dwar tagħmir, servizzi u inċentivi għall-konċiljazzjoni bi strumenti li jiffaċilitaw il-konċiljazzjoni, il-kura, l-edukazzjoni, it-trasport u s-saħħa. Ir-raba’, “Sir af kif tirrikonċilja”, iżid miżuri li jwasslu għall-produzzjoni tal-għarfien u għat-tixrid tiegħu, li jistgħu jappoġġaw l-iżvilupp ta’ azzjonijiet ġodda. Is-sħab soċjali fl-Awstrija qablu dwar 24 xahar liv tal-ġenituri kkreditati għall-kalkolu tal-intitolamenti abbażi tat-tul tas-servizz, bħaż-żieda awtomatika fil-paga, l-intitolament annwali għal-liv, il-perjodi ta’ avviż, jew il-benefiċċju ta’ paga kontinwa matul mard f’setturi bħall-bejgħ bl-imnut li għandhom sehem kbir ta’ ħaddiema nisa.
F’xi Stati Membri ġew introdotti miżuri oħra kontra d-diskriminazzjoni għall-promozzjoni tal-parteċipazzjoni tan-nisa fix-xogħol. Fi Franza, ġiet adottata liġi li tintroduċi miżuri sabiex tiġi miġġielda l-vjolenza relatata mas-sess fuq il-post tax-xogħol li tinkludi ħames oqsma: 1) promozzjoni tad-djalogu soċjali; 2) taħriġ tal-ispetturi; 3) kampanji ta’ informazzjoni; 4) appoġġ għall-vittmi fl-intrapriżi; u 5) għodod għas-sanzjonar ta’ prattiki diskriminatorji bħall-brigata kontra d-diskriminazzjoni (BADI) f’Awwissu 2018. Il-Portugall ukoll, permezz tal-Istrateġija Nazzjonali għall-Ugwaljanza u għan-Nondiskriminazzjoni bejn l-2018 u l-2030, fittex li jiddefinixxi għanijiet strateġiċi speċifiċi f’termini ta’ nondiskriminazzjoni abbażi tal-ġeneru u ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa. Dawn għandhom jintegraw il-Pjan ta’ Azzjoni Nazzjonali għall-Ugwaljanza bejn in-Nisa u l-Irġiel; il-Pjan ta’ azzjoni nazzjonali għall-prevenzjoni u għall-ġlieda kontra l-vjolenza kontra n-nisa u l-vjolenza domestika; u l-Pjan ta’ azzjoni nazzjonali għall-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni bbażata fuq l-orjentazzjoni sesswali, l-identità tal-ġeneru u l-karatteristiċi sesswali. Fil-qasam tal-Aġenda għall-Ugwaljanza fis-Suq tax-Xogħol u fl-Intrapriżi, l-Istrateġija ssaħħaħ il-ġlieda kontra s-segregazzjoni tal-ġeneri fil-professjonijiet, il-promozzjoni ta’ paga ugwali u r-rikonċiljazzjoni tal-ħajja professjonali, tal-familja u personali, filwaqt li trawwem djalogu mas-sħab soċjali. Għall-ewwel darba, qed jitfassal ippjanar speċifiku kontra d-diskriminazzjoni bbażat fuq l-orjentazzjoni sesswali, l-identità tal-ġeneru u l-karatteristiċi sesswali, b’miżuri qed jiġu ddefiniti f’oqsma ta’ intervent ta’ prijorità bħall-informazzjoni u t-taħriġ u l-politiki settorjali.
Għadd limitat ta’ Stati Membri ħadu passi sabiex jindirizzaw id-diskrepanza bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa. Ħafna mill-inizjattivi l-ġodda kienu tal-anqas parzjalment relatati ma’ miżuri ta’ trasparenza fil-pagi, kif rakkomandati mill-Kummissjoni Ewropea fl-2014 (2014/124/UE). Fl-2018 il-Ġermanja u r-Renju Unit bdew l-ewwel sensiliet ta’ rapportar dwar il-pagi tal-irġiel u tan-nisa u rapport parlamentari tar-Renju Unit irrakkomanda l-estensjoni tar-rekwiżiti għar-rapportar dwar id-diskrepanza bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa 93 94 . L-Irlanda ppubblikat Abbozz ta’ Liġi fuq Informazzjoni dwar id-Diskrepanza bejn il-Pagi tal-Irġiel u tan-Nisa fl-2019, li jobbliga lill-kumpaniji jippubblikaw informazzjoni dwar id-differenzjali bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa 95 . F’Settembru 2018, Franza introduċiet “indiċi tal-ugwaljanza fil-pagi” bbażat fuq ħames indikaturi differenti tal-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa. Il-kumpaniji jridu jagħmlu r-riżultati ta’ pagi ugwali trasparenti, żdiedu l-kontrolli tal-ispettorati tax-xogħol u hemm kampanja ta’ promozzjoni sabiex jiġi miġġieled l-isterjotipizzazzjoni tas-sessi fir-reklutaġġ. L-indiċi tal-paga ugwali huwa obbligatorju għal kumpaniji b’aktar minn 50 impjegat. Il-kumpaniji li jilħqu l-limitu ta’ 50 impjegat se jkollhom perjodu ta’ grazzja ta’ tliet snin qabel ma jkunu soġġetti għal dawn l-obbligi. Kumpaniji b’1 000+ impjegat kellhom sal-1 ta’ Marzu 2019 sabiex jippubblikaw ir-riżultati tagħhom dwar l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa, il-kumpaniji b’251 sa 999 impjegat, sal-1 ta’ Settembru; u dawk b’50 sa 250 impjegat sal-1 ta’ Marzu 2020.
Il-Portugall introduċa wkoll leġiżlazzjoni sabiex jindirizza d-diskrepanza bejn il-pagi tal-irġiel u tan-nisa. Il-miżuri jinkludu rapport annwali dwar id-differenzi fir-rimunerazzjoni bejn in-nisa u l-irġiel u valutazzjoni għal kull kumpanija, professjoni u livell ta’ kwalifiki (għal kumpaniji b’250+ impjegat fl-ewwel sentejn, imbagħad imwessa’ għal kumpaniji b’50+). Huma previsti wkoll azzjonijiet speċifiċi mill-ispettorat tax-xogħol u sanzjonijiet kontra l-impjegaturi f’każ ta’ trattament diskriminatorju. Għall-ġlieda kontra s-segregazzjoni vertikali, l-Ugwaljanza fil-kundizzjonijiet tax-xogħol: Paga ugwali; Protezzjoni tal-ġenituri; Il-pjan ta’ Rikonċiljazzjoni tal-attività professjonali mal-ħajja tal-familja u personali għandu l-għan li jrawwem parteċipazzjoni bbilanċjata bejn l-irġiel u n-nisa fit-teħid ta’ deċiżjonijiet. Dan jistabbilixxi limiti minimi ta’ rġiel u nisa fil-bords tal-kumpaniji pubbliċi mill-2018 ’il quddiem (33,3 %) kif ukoll fil-kumpaniji elenkati (20 % u mill-2020 ’il quddiem, 33,3 %). Għandu wkoll l-għan li jrawwem il-parteċipazzjoni bbilanċjata bejn l-irġiel u n-nisa fit-teħid ta’ deċiżjonijiet fl-Amministrazzjoni Pubblika; li jiddeżinja d-detenturi ta’ karigi f’korpi pubbliċi abbażi tal-kompetenzi, tal-ħiliet, tal-esperjenza u tat-taħriġ meħtieġ legalment, u li josserva limitu minimu ta’ rappreżentanza li jiżgura bilanċ bejn l-irġiel u n-nisa kif ġej: 40 % tal-karigi fil-korpi pubbliċi jenħtieġ li jiġu rriżervati għal kull ġeneru.
L-appoġġ għall-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi kien qasam ta’ azzjonijiet f’għadd ta’ Stati Membri, li ta’ spiss kien marbut mat-taħriġ fil-lingwi. Numru ta’ Stati Membri (notevolment il-Greċja, Franza, in-Netherlands, ir-Renju Unit u l-Lussemburgu) għamlu bidliet globali fil-forma ta’ pjanijiet/strateġiji ta’ azzjoni ġodda jew riveduti bħala rispons għall-ħtieġa li jintensifikaw l-isforzi dwar l-integrazzjoni fit-tul u jikkonsolidaw l-isforzi tal-partijiet ikkonċernati kollha involuti. Barra minn hekk, għadd ta’ Stati Membri wessgħu l-offerta tagħhom ta’ miżuri ta’ integrazzjoni filwaqt li ftit fl-istess ħin żiedu l-parteċipazzjoni obbligatorja f’diversi korsijiet tal-lingwa u taħriġ dwar l-integrazzjoni. Pereżempju, l-offerta ta’ taħriġ fil-lingwa lil ċittadini ta’ pajjiżi terzi ttejbet notevolment fil-Belġju (Wallonia, il-Fjandri u l-komunità Ġermaniża), fil-Finlandja, fi Franza, f’Malta, u fil-Ġermanja (taħriġ fil-lingwa li għandu x’jaqsam max-xogħol). Fl-Iżvezja, qafas regolatorju ġdid għall-PES Żvediżi serva sabiex isaħħaħ il-perkorsi lejn l-impjieg ta’ migranti li jkunu għadhom kemm waslu. L-Iżvezja rriformat ukoll is-sistema tagħha ta’ impjieg issussidjat u f’Lulju 2019 introduċiet miżura ġdida ta’ appoġġ, l-hekk imsejħa “impjiegi introduttorji” u pprovdiet aktar finanzjament għal “perkorsi lokali tal-impjiegi” (fis-seħħ mill-2017) li jikkonsistu ġeneralment f’edukazzjoni dwar is-suq tax-xogħol, l-Iżvediż (il-lingwa) għall-immigranti u internships. F’Diċembru 2018, il-Finlandja ffinanzjat f’ħamest ibliet l-hekk imsejħa “ċentri ta’ kompetenza tal-immigranti” fejn il-muniċipalitajiet u l-istituzzjonijiet tas-suq tax-xogħol u edukattivi jiggwidaw lill-klijenti lejn it-taħriġ u s-suq tax-xogħol b’mod flessibbli. In-Netherlands irrevedew l-approċċ tagħhom għall-integrazzjoni inkluż fokus aktar b’saħħtu fuq l-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol. Fl-2019, il-gvern tan-Netherlands nieda tmien azzjonijiet sperimentali sabiex itejjeb l-effettività tal-istrumenti għall-promozzjoni tal-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol u l-pożizzjoni fis-suq tax-xogħol ta’ ċittadini tan-Netherlands bi sfond ta’ migrazzjoni. B’mod partikolari, dawn jinkludu: apprendiment u xogħol kombinati, ikkowċjar intensiv għal gruppi vulnerabbli, appoġġ għall-orjentazzjoni fix-xogħol għall-istudenti vokazzjonali u kejl tad-diversità kulturali fil-kumpaniji. Fi Spanja, il-maġġoranza tal-miżuri għat-titjib tal-impjegabbiltà ġiet implimentata bħala parti mill-Istrateġija Spanjola ta’ Attivazzjoni għall-Impjiegi bejn l-2017 u l-2020 filwaqt li s-Segretarju tal-Istat għall-Migrazzjoni pprovda wkoll appoġġ finanzjarju għall-inklużjoni soċjali u fix-xogħol tal-immigranti. Fi Franza, ir-riforma tal-politika ta’ integrazzjoni, adottata f’Ġunju 2018 u implimentata mill-2019, tinvolvi taqsima ġdida ddedikata għall-integrazzjoni professjonali u għall-verifika tal-ħiliet bħala parti mill-kuntratt ta’ integrazzjoni repubblikana (CIR), taħriġ lingwistiku addizzjonali wara s-CIR jekk meħtieġ u użu aktar sistematiku tas-servizzi pubbliċi tal-impjiegi.
Minbarra l-miżuri li jindirizzaw direttament liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi, l-Istati Membri ħadu wkoll miżuri li jipprovdu riżorsi u għodod lis-servizzi pubbliċi tal-impjiegi, lill-awtoritajiet lokali jew lill-impjegaturi biex jappoġġaw l-integrazzjoni. Franza nediet kollaborazzjoni strutturata bejn l-awtoritajiet tal-migrazzjoni, tat-taħriġ u tal-impjiegi. Fir-Renju Unit, ġie pprovdut finanzjament addizzjonali għall-Jobcentre Plus sabiex jgħin lil aktar nies minn komunitajiet segregati jidħlu fid-dinja tax-xogħol. Fil-Latvja, ġie żviluppat manwal dwar l-integrazzjoni fuq il-post tax-xogħol, li jiġbor prattiki tajbin dwar l-integrazzjoni fuq il-post tax-xogħol ta’ nies ġodda u l-ġestjoni tad-diversità. L-Estonja pprovdiet appoġġ lil persuni b’livell għoli ta’ ħiliet mill-Kamra Internazzjonali tal-Estonja li toffri servizzi lil impjegaturi lokali dwar kif jaħtru esperti barranin u lil persuni barranin li jaslu ġodda kif ukoll lill-konjuġi tagħhom (il-ħajja fl-Estonja, programmi tal-lingwa u pariri dwar il-karriera)
L-Istati Membri adottaw miżuri sabiex itejbu l-kisba edukattiva ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi u ta’ tfal bi sfond ta’ migrazzjoni. Il-Finlandja, l-Estonja u l-Belġju kellhom l-għan speċifiku li jżidu l-parteċipazzjoni fl-edukazzjoni u fil-kura bikrija tat-tfal ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi u adottaw tibdiliet fil-politika għal dak l-għan. Fil-ħarifa tal-2018, il-gvern Finlandiż nieda proġett pilota li joffri edukazzjoni u kura bikrija part-time u mingħajr ħlas għal tfal ta’ ħames snin. Il-Fjandri (il-Belġju) adottaw strateġija sabiex itejbu l-parteċipazzjoni fl-iskola preprimarja (minn sentejn u nofs sa ħames snin) b’attenzjoni speċjali għal tfal bi sfond ta’ migrazzjoni filwaqt li l-Belġju (livell federali) naqqas l-età tal-iskola obbligatorja minn sitt snin għal ħames snin. Franza pprovdiet għall-irduppjar tal-workshops għall-ġenituri ta’ studenti barranin, sabiex issaħħaħ l-integrazzjoni tagħhom u tal-Franċiż bħala programmi ta’ lingwa barranija għall-istudenti li jixtiequ jsegwu l-istudji tagħhom fi Franza. Il-Litwanja introduċiet politika ġdida li permezz tagħha jitqiegħed assistent tat-tagħlim f’kull skola li jkollha tfal bi sfond ta’ immigrazzjoni fost l-istudenti tagħha. Fi Spanja, ġie adottat programm ġdid sabiex jappoġġa r-reġjuni bl-għan li jonqos in-numru ta’ persuni li jitilqu kmieni mis-sistema edukattiva u ta’ taħriġ. Għandha l-ħsieb li tappoġġa ċentri edukattivi u lil studenti f’ambjenti u bi sfondi soċjoekonomiċi vulnerabbli (migranti, Rom, ħtiġijiet ta’ edukazzjoni speċjali) u li ssaħħaħ il-kompetenzi tal-persunal tat-tagħlim sabiex tiġi indirizzata d-diversità tal-istudenti fil-klassi. Fil-Lussemburgu, ġie stabbilit servizz ta’ medjazzjoni li jinkludi medjatur li huwa responsabbli minn kwistjonijiet relatati mal-iskola ta’ tfal bi sfond ta’ immigrazzjoni, b’rabta mal-ħtiġijiet speċifiċi tal-iskola u mat-tluq bikri mill-iskola.
L-Istati Membri wettqu wkoll riformi mmirati lejn ir-rikonoxximent u/jew il-validazzjoni tal-kwalifiki jew tal-ħiliet ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi. Pereżempju, fil-qafas tal-liġi l-ġdida dwar l-immigrazzjoni bil-ħiliet (Fachkräftezuwanderungsgesetz) adottata f’Ġunju 2019, il-Ġermanja għamlet ir-rikonoxximent ta’ kwalifiki vokazzjonali u professjonali maħruġa f’pajjiżi terzi aktar faċli. Minn Ġunju 2018 ’il quddiem għal perjodu ta’ tliet snin, il-Greċja tappoġġa l-Passaport Ewropew tal-Kwalifiki għar-Refuġjati (il-Kunsill tal-Ewropa) bl-għan li tipprovdi metodoloġija valida għall-valutazzjoni tal-kwalifiki tar-refuġjati li jkunu lestew jew li lestew parzjalment studji fil-livell tal-iskola sekondarja tat-tieni livell u ogħla (inklużi l-kwalifiki li għalihom ma kienx hemm biżżejjed dokumentazzjoni jew kien hemm dokumentazzjoni nieqsa). Il-Finlandja ppubblikat gwida sabiex ikun iffaċilitat ir-rikonoxximent tal-kwalifiki ta’ għalliema barranin. Il-gvern Fjamming (il-Belġju) approva digriet dwar ir-rikonoxximent tal-kompetenzi miksuba sabiex il-persuni jkunu jistgħu jiksbu kwalifika tal-kompetenzi miksuba tagħhom, jiġifieri esperjenza tax-xogħol, xogħol volontarju u taħriġ.
Numru ta’ Stati Membri ħadu miżuri sabiex jiffaċilitaw l-ammissjoni ta’ migranti tax-xogħol minn pajjiżi terzi, b’mod partikolari ħaddiema b'livell għoli ta’ ħiliet u dawk li jagħmlu xogħol fejn hemm nuqqas ta’ ħaddiema. Il-Belġju ssimplifika l-proċedura billi għaqqad il-proċeduri tal-permessi tax-xogħol u ta’ residenza. Fil-Fjandri l-lista ta’ xogħlijiet fejn hemm nuqqas ta’ ħaddiema ġiet estiża u l-limitu tas-salarju tnaqqas għall-persuni b’livell għoli ta’ ħiliet taħt it-30 sena kif ukoll għall-infermiera. Malta, l-Awstrija, il-Portugall, is-Slovakkja u l-Litwanja introduċew simplifikazzjonijiet sabiex il-ħaddiema minn pajjiżi terzi japplikaw għal permess tax-xogħol jew ta’ residenza filwaqt li l-Ġermanja adottat riforma usa’ li tiffaċilita l-immigrazzjoni ta’ ħaddiema tas-sengħa minn pajjiżi terzi inklużi bidliet fil-proċeduri tal-viża, ir-rikonoxximent ta’ kwalifiki barranin u żieda fl-appoġġ lingwistiku. Franza ħeġġet il-wasla ta’ ċittadini barranin b’livell għoli ta’ kwalifiki permezz ta’ proċeduri ssimplifikati u faċilitajiet ta’ wasla ddedikati u estendiet il-permess ta’ residenza pluriennali tagħha msejjaħ il-“Passaport tat-talent”. L-intraprendituri u l-investituri barranin kienu wkoll fil-mira ta’ bidliet leġiżlattivi u tal-politika fl-Istati Membri, hekk kif infetħu mezzi ġodda sabiex jiġu attirati jew jittejjeb il-monitoraġġ tad-dħul u tal-permanenza tagħhom. Pereżempju, il-Finlandja u l-Portugall introduċew programm ġdid ta’ Viża għal Negozji Ġodda għall-intraprendituri.
Numru ta’ azzjonijiet reċenti fil-livell tal-Istati Membri kienu mmirati speċifikament lejn ir-refuġjati u/jew l-applikanti għal ażil. Pereżempju, fil-Ġermanja, liġi ġdida (l-Att dwar l-Impjiegi ta’ Ċittadini Barranin) adottata f’Ġunju 2019 tipprevedi aċċess aħjar għall-korsijiet ta’ integrazzjoni, korsijiet bil-Ġermaniż speċifiċi għall-okkupazzjoni u għajnuna fit-taħriġ għal diversi gruppi ta’ persuni li jfittxu l-ażil. Irriformat ukoll l-aċċess għall-benefiċċji sabiex timmotiva lil dawk li qed ifittxu l-ażil isegwu taħriġ u tippermetti lir-refuġjati jidħlu f’xogħol volontarju 96 . Fid-Danimarka, il-gvern u s-sħab soċjali qablu li jtawlu l-programm tal-Edukazzjoni ta’ Integrazzjoni Bażika (IGU) (jgħaqqad flimkien korsijiet tal-lingwa, apprendistati u edukazzjoni vokazzjonali għall-migranti li waslu reċentement u għar-refuġjati ta’ bejn 18-39 sena) sat-30 ta’ Ġunju 2022. Fi Franza, fil-kuntest tal-istrateġija nazzjonali għall-akkoljenza u għall-integrazzjoni tar-refuġjati li għandha l-għan partikolari li tappoġġa l-aċċess għat-taħriġ u għall-impjieg tar-refuġjati, is-Servizz Pubbliku tal-Impjiegi (Pôle-Emploi) f’Settembru 2018 ippubblika ktejjeb b’pariri siewja dwar it-tiftix ta’ impjieg, tradott f’lingwi differenti. Barra minn hekk, diversi Stati Membri ffokaw l-isforzi reċenti fuq l-integrazzjoni ta’ nisa migranti li waslu dan l-aħħar. Fl-2019, id-Dipartiment tal-Ġustizzja u tal-Ugwaljanza tal-Irlanda ffinanzja seba’ proġetti ġodda sabiex jappoġġa l-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol tar-refuġjati nisa filwaqt li l-Iżvezja pprovdiet ukoll finanzjament addizzjonali mill-gvern għal proġetti rilevanti, pereżempju għal inizjattiva li tipprovdi gwida dwar is-suq tax-xogħol Żvediż lil applikanti nisa għal ażil.
Diversi Stati Membri qegħdin jippromwovu l-impjieg tal-persuni b’diżabilità. Fil-Fjandri (il-Belġju), riforma tal-programmi ta’ taħriġ professjonali individwali introduċiet programm ġdid immirat għall-persuni qiegħda b’diżabilità u għall-persuni qiegħda fit-tul. Tista’ tieħu 52 ġimgħa u ma tiswa xejn lill-impjegaturi. Barra minn hekk, it-taħriġ interprofessjonali ma jiswiex flus għall-parteċipanti u l-kostijiet għat-trasport u għall-indukrar tat-tfal jiġu rimborżati. Il-Bulgarija stabbiliet kwoti obbligatorji li jesiġu li l-impjegaturi jaħtru nies b’diżabilità (impjegat wieħed b’diżabilità għal impjegaturi b’50 sa 99 impjegat, 2 % tal-persunal medju għal impjegatur b’100 impjegat jew aktar); u sussidji speċifiċi għall-impjegaturi, għas-servizzi speċjali fl-uffiċċji tax-xogħol u għaċ-ċentri pilota għall-impjiegi protetti. Iċ-Ċekja introduċiet benefiċċju għall-kura fit-tul sabiex jipprovdi lill-persuni b’assigurazzjoni tal-kura tas-saħħa b’kumpens adegwat għat-telf tal-introjtu mill-impjieg li jkun ġie interrott minħabba kura fit-tul għal xi qarib. Il-Kroazja adottat kwoti għall-impjieg ta’ persuni b’diżabilità, jiġifieri impjegaturi li tal-anqas iħaddmu 20 impjegat iridu jimpjegaw ħaddiema b’diżabilitajiet li jridu jammontaw għal tal-anqas 3 % tal-għadd totali ta’ impjegati. L-impjegaturi li jonqsu milli jissodisfaw dan l-obbligu għandhom iħallsu multi. Barra minn hekk, is-sussidji għas-salarji jitħallsu mill-Istitut għat-taħriġ, għar-riabilitazzjoni professjonali u għall-impjieg ta’ persuni b’diżabilitajiet.
Fid-Danimarka, il-gvern alloka DKK 128,4 miljun (EUR 17-il miljun) għall-perjodu 2019-2022 bħala parti mill-ftehim tal-2019 dwar il-Fondi ta’ Aġġustament tar-Rata (Satspuljeaftale) sabiex jissaħħu l-opportunitajiet ta’ impjieg u edukattivi tal-persuni b’diżabilitajiet. Il-Finlandja qed timplimenta programm ta’ kapaċità għax-xogħol li għandu l-għan li jtejjeb il-valutazzjoni individwali tal-ħtiġijiet tas-servizz għall-qiegħda fit-tul u għal nies b’kapaċità għax-xogħol parzjali. Hija żiedet l-allowances tar-riabilitazzjoni sabiex tippromwovi l-impjieg ta’ persuni b’kapaċità tax-xogħol parzjali u l-allokazzjoni ta’ salarji ssussidjati. Franza adottat diversi miżuri rigward il-kamp ta’ applikazzjoni tal-liġi “Liberté de choisir son Avenir Professionnel”. Dawn iffokaw fuq: 1) is-simplifikazzjoni tal-obbligi dikjarattivi tal-impjegaturi; 2) ġeneralizzazzjoni tal-iskemi ta’ akkumpanjament; 3) tibdil fil-ambitu tal-obbligu ta’ 6 % tal-persunal b’diżabilità; 4) dikjarazzjoni obbligatorja ta’ azzjonijiet meħuda minn intrapriża għall-promozzjoni tal-impjieg ta’ persuni b’diżabilità; 5) ftehimiet kollettivi dwar id-diżabilità li jridu jiġġeddu kull tliet snin. Il-Ġermanja tipprovdi sussidji għal 5 snin għal xogħlijiet għall-qiegħda fit-tul li jkollhom aktar minn 25 sena inklużi dawk b’diżabilità serja. Fir-Rumanija, l-impjegaturi jirċievu sussidji sabiex jimpjegaw gradwati tal-istituzzjonijiet edukattivi b’kuntratt permanenti tal-impjiegi għal perjodu ta’ 12-il xahar u għal 18-il xahar fil-każ ta’ gradwati b’diżabilitajiet.
3.3.Il-Linja Gwida Nru 7: Insaħħu l-funzjonament tas-swieq tax-xogħol u l-effettività tad-djalogu soċjali
Din it-taqsima tagħti ħarsa lejn l-implimentazzjoni tal-Linja Gwida Nru 7 dwar l-impjiegi, li tirrakkomanda li l-Istati Membri jtejbu l-funzjonament tas-suq tax-xogħol u l-effettività tad-djalogu soċjali. Dan jinkludi li jinstab bilanċ bejn il-flessibbiltà u s-sigurtà fil-politiki dwar is-suq tax-xogħol, il-prevenzjoni tas-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol, il-ġlieda kontra x-xogħol mhux iddikjarat u t-trawwim ta’ tranżizzjoni lejn forom indefiniti ta’ impjieg, l-iżgurar ta’ politiki attivi effettivi dwar is-suq tax-xogħol u servizzi pubbliċi effettivi tal-impjiegi, l-għoti ta’ benefiċċji tal-qgħad adegwati li jimminimizzaw id-diżinċentiv għar-ritorn rapidu fl-impjieg, u l-promozzjoni tal-mobbiltà tal-ħaddiema u tal-istudenti. Il-linja gwida tirrakkomanda li l-Istati Membri jiżguraw l-involviment puntwali u siewi tas-sħab soċjali fit-tfassil u fl-implimentazzjoni tal-politiki u tar-riformi, inkluż permezz ta’ appoġġ għall-bini tal-kapaċità. Tipprevedi wkoll li l-Istati Membri jqisu l-esperjenza tal-organizzazzjonijiet rilevanti tas-soċjetà ċivili, billi jibnu fuq il-prattiki nazzjonali eżistenti. Il-kapitolu jibda billi jippreżenta indikaturi ewlenin li jindikaw l-isfidi ewlenin f’dawn l-oqsma, filwaqt li jenfasizza l-benefiċċji assoċjati mat-tnaqqis tal-istrettezza tal-protezzjoni tal-impjiegi u jippromwovi suq tax-xogħol u istituzzjonijiet u politiki soċjali effettivi u kkoordinati tajjeb. It-Taqsima 3.3.2 tirrapporta dwar il-miżuri ta’ politika mill-Istati Membri f’dawn l-oqsma.
3.3.1 Indikaturi ewlenin
Il-linji gwida għall-impjiegi jippromwovu l-prevenzjoni tas-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol, li għadha problema f’diversi Stati Membri. F’xi Stati Membri, id-differenzi fil-kundizzjonijiet tax-xogħol bejn l-individwi għadhom sinifikanti. Xi individwi jgawdu minn karrieri stabbli bi prospetti tajbin filwaqt li oħrajn huma maqbuda f’impjiegi ta’ kwalità baxxa b’anqas aċċess għat-taħriġ, għall-protezzjoni soċjali u, b’mod ġenerali, f’kundizzjonijiet tax-xogħol u benesseri agħar. Dawn id-differenzi ma jistgħux jiġu attribwiti esklussivament għad-differenzi fil-livelli tal-produttività ( 97 ). Meta tkun stabbilita, is-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol tista’ tirriżulta f’inugwaljanzi akbar, f’anqas koeżjoni soċjali u f’rati aktar baxxi ta’ tkabbir ekonomiku, minħabba li hija assoċjata ma’ domanda aggregata aktar dgħajfa, ma’ produttività aktar baxxa, ma’ żvilupp tal-kapital uman u ma’ mobilità soċjali. Żewġ prinċipji tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali jappoġġaw l-isforzi sabiex tiġi indirizzata din l-isfida. B’mod partikolari, il-Prinċipju 5 (“Impjieg sigur u adattabbli”) u l-Prinċipju 7 (“Informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet tal-impjieg u l-protezzjoni fil-każ ta’ sensji”) għandhom l-għan li jiżguraw trattament ugwali bejn il-ħaddiema irrispettivament mit-tip ta’ relazzjoni ta’ impjieg, filwaqt li jenfasizzaw l-appoġġ għat-tranżizzjonijiet lejn forom ta’ impjiegi indefiniti.
Is-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol, kif imkejla mis-sehem ta’ impjegati temporanji, taffettwa lil diversi Stati Membri. Fil-livell tal-UE (l-Illustrazzjoni 46), is-sehem ta’ kuntratti temporanji mit-total ta’ impjegati baqa’ bejn wieħed u ieħor fil-medja ta’ 14 % f’dawn l-aħħar għaxar snin (ara wkoll il-Kapitolu 1), għalkemm b’differenzi sinifikanti bejn l-Istati Membri. Id-differenza bejn l-Istati Membri bl-ogħla u bl-anqas sehem ta’ kuntratti temporanji meta mqabbla mal-impjegati totali baqgħet ġeneralment stabbli għal madwar 26 pps mill-2014. Minkejja li baqgħu stabbli jew naqsu bi ftit mill-2017, Spanja, il-Polonja, il-Portugall u n-Netherlands għadhom jirreġistraw l-ogħla livelli fl-2018, b’rati ogħla minn 20 %, segwiti minn ħames Stati Membri oħra (il-Kroazja, l-Italja, Franza, il-Finlandja u s-Slovenja) fil-medda ta’ bejn 15 % u 20 %. L-anqas ishma huma rreġistrati fir-Rumanija, fil-Litwanja, fil-Latvja, fl-Estonja, fil-Bulgarija u fir-Renju Unit, b’ċifri taħt il-5 % fl-2018. L-irkupru ekonomiku li beda fl-2013 ġab miegħu evoluzzjoni mhux indaqs fis-sehem ta’impjiegi temporanji madwar l-Istati Membri. Xi pajjiżi esperjenzaw żidiet kostanti bejn l-2013 u l-2018, b’mod partikolari l-Italja (bi 3,5 pps), il-Kroazja (bi 3 pps), Spanja (b’2,9 pps) u d-Danimarka (b’2,5 pps). Fi Stati Membri oħra, l-espansjoni soda tal-impjiegi kienet akkumpanjata minn tnaqqis sostnut fis-sehem ta’ kuntratti għal terminu fiss. Dan huwa l-każ ta’ Ċipru (sa -5,2 pps), tal-Polonja (b’-4 pps) u tal-Ungerija (b’-3,5 pps).
Il-proporzjon ta’ impjegati f’impjieg temporanju għandu t-tendenza li jkun ogħla fost in-nisa u l-impjegati iżgħar fl-età. Is-sehem ta’ impjegati nisa ta’ bejn 15-il sena u 64 sena f’impjieg temporanju fl-UE fl-2018 kien ta’ 14,7 %, meta mqabbel ma’ 13,6 % għall-irġiel. L-akbar ishma ta’ impjiegi temporanji tan-nisa huma osservati fi Spanja (27,8 %), fil-Polonja (25,1 %), fin-Netherlands (22,7 %), fil-Portugall (22 %) u fil-Kroazja (20,5 %). F’dawn l-Istati Membri kollha, is-sehem huwa ogħla għan-nisa milli għall-irġiel. Għal dawk li għandhom bejn 15-il sena u 24 sena, is-sehem kien ta’ 43,3 % fl-2018, meta mqabbel ma’ 12,1 % għal dawk li għandhom bejn 25 u 54 sena u 6,6 % għal dawk li għandhom bejn 55 u 64 sena.
Illustrazzjoni 46: L-impjiegi temporanji għadhom sfida f’diversi Stati Membri
Is-sehem ta’ ħaddiema temporanji meta mqabbla man-numru totali ta’ impjegati (15-64 sena).
Sors: Eurostat, LFS.
Għad fadal sfidi sabiex jiġi żgurat li l-kuntratti temporanji jkunu “punt tat-tluq” għal impjiegi permanenti, filwaqt li jiġu evitati “bibien iduru” bejn il-qgħad u impjiegi prekarji. Leġiżlazzjoni mfassla sew dwar il-protezzjoni tal-impjiegi jenħtieġ li tipproteġi lill-ħaddiema filwaqt li ma tfixkilx it-tranżizzjonijiet tal-impjiegi, filwaqt li tippermetti lill-ekonomija tirrispondi bla problemi għal xokkijiet li jkunu jeħtieġu l-allokazzjoni mill-ġdid tal-ħaddiema bejn is-setturi jew l-okkupazzjonijiet. Sehem għoli ta’ impjegati temporanji flimkien ma’ rati baxxi ta’ tranżizzjoni minn impjiegi temporanji għal permanenti jista’ jkun sinjal ta’ leġiżlazzjoni mfassla ħażin dwar il-protezzjoni tal-impjiegi u jimpedixxi l-ksib ta’ eżiti tajba tas-suq tax-xogħol. L-Illustrazzjoni 47 turi r-rati ta’ tranżizzjoni minn kuntratti temporanji għal permanenti (fuq medja tal-perjodu 2016-2018 sabiex jitnaqqas l-impatt tal-fluttwazzjonijiet fuq medda qasira ta’ żmien), ipplottjati mas-sehem ta’ impjegati temporanji fost in-numru totali ta’ impjegati ta’ bejn 15-il sena u 64 sena. Erba’ pajjiżi (Franza, l-Italja, il-Polonja u Spanja) juru rati għoljin ta’ impjieg temporanju (fuq il-medja tal-UE ta’ 14,2 % fl-2018) flimkien ma’ rati baxxi ta’ tranżizzjoni minn kuntratti għal terminu fiss għal kuntratti indefiniti (taħt l-10 %). Pajjiżi oħra bħan-Netherlands jew il-Portugall juru rati mdaqqsa ta’ impjieg temporanju, għalkemm b’rati ta’ tranżizzjoni ogħla (ogħla minn 15 %).
Illustrazzjoni 47: Il-kuntratti temporanji spiss ma jkunux “punti tat-tluq” lejn xogħlijiet permanenti.
Is-sehem ta’ ħaddiema temporanji mqabbel mat-total tal-impjegati 15-64 sena (2018) u r-rata ta’ tranżizzjoni lejn impjiegi permanenti, fuq medja ta’ tliet snin (2017).
Sors: Eurostat, LFS, SILC.
L-użu estensiv ta’ kuntratti għal terminu qasir fl-UE jillimita l-kapaċità li jiġu indirizzati dawn l-isfidi u titrawwem integrazzjoni sostenibbli fis-suq tax-xogħol. Fl-2018, 27,2 miljun kienu taħt arranġamenti ta’ ħidma temporanja, li jirrappreżentaw madwar 20 % tal-impjiegi dipendenti kollha fl-UE. Aktar minn 8 miljun minnhom kellhom kuntratt tax-xogħol b’terminu ta’ anqas minn 6 xhur u madwar 1,1 miljun minnhom anqas minn xahar. Filwaqt li l-kuntratti għal terminu qasir ta’ sena jew anqas qed jiżdiedu (żieda ta’ madwar 10 % bejn l-2018 u l-2008), dawk b’durata itwal (sentejn jew aktar) — li huma aktar probabbli li jirrappreżentaw punt tat-tluq lejn karrieri stabbli — naqsu bi kważi 23 % matul l-istess perjodu (ara t-Taqsima 3.3.2 għad-dettalji dwar l-azzjonijiet ta’ politika meħuda mill-Istati Membri; għal analiżijiet aktar dettaljati, ara l-Kummissjoni Ewropea, 2019 98 ).
Illustrazzjoni 48: L-irkupru ġab miegħu durata ġeneralment iqsar għar-relazzjonijiet ta’ impjieg
L-għadd ta’ ħaddiema ta’ bejn 20 u 64 sena skont id-durata tal-kuntratt temporanju fl-EU-28 (2018)
Sors: Eurostat, LFS, SILC.
Prevalenza għolja ta’ kuntratti temporanji fis-segmenti kollha tal-forza tax-xogħol għandha implikazzjonijiet qawwija fuq il-kwalità tal-impjiegi u s-sigurtà tal-impjieg. Rapport ta’ Eurofound jżid mal-analiżi tas-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol ippreżentata fir-Rapport Konġunt tal-2019 dwar l-Impjiegi permezz ta’ monitoraġġ tal-karrieri ta’ individwi u billi jesplora l-punt sa fejn il-kundizzjonijiet tax-xogħol assoċjati tagħhom jinbidlu matul iż-żmien 99 . L-analiżi tkopri r-rati ta’ tranżizzjoni ’l fuq u ’l isfel esperjenzati minn individwi fi stati differenti tas-suq tax-xogħol. Dawn l-istati tas-suq tax-xogħol huma kklassifikati f’kategoriji differenti (minn dawk li marru aħjar għal dawk li marru għall-agħar, jiġifieri minn A sa F) skont il-kundizzjonijiet tax-xogħol assoċjati tagħhom. Evidenza suffiċjenti hija disponibbli biss għal ftit Stati Membri. Filwaqt li huwa limitat fl-ambitu tiegħu, paragun bejn tnejn minnhom (il-Ġermanja u Spanja) jipprovdi għarfien utli sabiex wieħed jifhem kif is-swieq tax-xogħol rispettivi aġġustaw għall-kriżi, kif muri fl-Illustrazzjoni 49. F’dan ir-rigward, filwaqt li l-Ġermanja turi mobilità ’l fuq relattivament għolja u mobilità ’l isfel relattivament baxxa, Spanja tippreżenta livelli aktar baxxi ta’ mobilità ’l fuq u riskju relattivament għoli ta’ mobilità ’l isfel. Il-każ ta’ Spanja jirrifletti kif dawk il-ħaddiema li jinsabu fil-quċċata tal-istruttura tas-suq tax-xogħol huma protetti aktar mit-tranżizzjonijiet ’l isfel, filwaqt li dawk il-ħaddiema li għandhom kundizzjonijiet tax-xogħol agħar (ħafna minnhom b’kuntratti temporanji) għandhom għażliet limitati għal mobilità ’l fuq fil-karrieri tagħhom fis-suq tax-xogħol, iżda spiss ikunu affettwati aktar minn deterjorament fil-kundizzjonijiet tax-xogħol tagħhom u minn tranżizzjonijiet għall-qgħad. Huwa importanti li wieħed jiftakar il-kwistjonijiet bil-kopertura tal-protezzjoni soċjali statutorja għall-impjegati temporanji (ara t-Taqsima 3.4), minħabba li ħafna ħaddiema b’kuntratti temporanji fl-Ewropa spiss ibatu sabiex jiksbu aċċess u jakkumulaw l-intitolamenti, minħabba li ma jissodisfawx il-perjodi minimi ta’ kontribuzzjoni jew ma jilħqux il-limiti minimi ta’ qligħ. ( 100 )
Illustrazzjoni 49: Differenzi fit-tranżizzjonijiet tas-suq tax-xogħol jiddependu ħafna mill-istati tas-suq tax-xogħol u mill-kondizzjonijiet tax-xogħol assoċjati
Rati ta’ tranżizzjoni medji ’l fuq (xellug) u ’l isfel (lemin) minn sena għal sena
Nota: Ir-rati ta’ tranżizzjoni ġew miżjuda flimkien. Kull tranżizzjoni tista’ tilħaq valur massimu ta’ 1 (jiġifieri 100 %). L-Istati tas-suq tax-xogħol huma kklassifikati skont il-kundizzjonijiet tax-xogħol assoċjati tagħhom (ibbażati fuq arranġamenti kuntrattwali, ħin tax-xogħol, paga u kategorija okkupazzjonali) u jmorru mill-aħjar (l-istat A jirrappreżenta b’mod predominanti impjegat permanenti f’impjieg full-time, imħallas relattivament tajjeb u fi stat okkupazzjonali b’livell għoli ta’ ħiliet) għall-agħar (l-istat E jirrappreżenta ħaddiem bl-agħar kundizzjonijiet tax-xogħol, filwaqt li l-istat F jirrappreżenta persuna qiegħda).
Sors: MCVL (Spanja 2009-2016), GSOEP (il-Ġermanja 2009-2016).
Fl-UE, sehem importanti mill-ħaddiema temporanji għandu kuntratt għal terminu fiss minħabba li ma setax isib impjieg permanenti. F’diversi Stati Membri, ir-raġuni għalfejn wieħed ikollu kuntratt temporanju hija li l-ħaddiem ma setax isib impjieg permanenti. Tali sitwazzjoni (jiġifieri impjieg temporanju “involontarju”) hija fost l-indikaturi primarji tas-segmentazzjoni fis-suq tax-xogħol. L-Illustrazzjoni 50 tanalizza b’mod konġunt ir-rati ta’ ħaddiema b’kuntratt temporanju u l-perċentwal ta’ dawk involontarji. F’pajjiżi bħall-Kroazja, il-Portugall, Spanja u l-Italja, aktar fuq minn 80 % tal-impjegati temporanji (ta’ bejn 15-il sena u 64 sena) jirrapportaw li huwa f’din is-sitwazzjoni minħabba li ma setgħux isibu xogħol permanenti. Is-sitwazzjoni ta’ Ċipru teħtieġ xi monitoraġġ: anke jekk is-sehem ta’ impjegati temporanji huwa qrib il-medja tal-UE, 92,8 % minnhom huma kkunsidrati bħala involontarji, imqabbla ma’ 53 % bħala medja fl-EU-28. L-anqas rati ta’ ħaddiema temporanji involontarji huma rreġistrati fl-Awstrija, fil-Ġermanja u fl-Estonja, b’ċifri taħt il-15 %.
Illustrazzjoni 50: Is-sehem tal-persuni meqjusa li huma f’impjieg temporanju involontarjament għadu sinifikanti f’xi Stati Membri
Ħaddiema temporanji involontarji bħala sehem mit-total tal-impjegati temporanji u s-sehem ta’ ħaddiema temporanji min-numru totali ta’ impjegati, 2018.
Sors: Eurostat, LFS.
L-impjieg part-time involontarju għadu problema għal numru sinifikanti ta’ ħaddiema, li jbatu sabiex isibu xogħol full-time. Il-proporzjon ta’ ħaddiema part-time involontarji (ta’ bejn 15-il sena u 64 sena) juri d-diffikultajiet ta’ ħafna impjegati sabiex jaħdmu full-time, minkejja li jkunu jixtiequ. Ir-rati għolja ta’ impjiegi part-time flimkien ma’ ishma sinifikanti ta’ ħaddiema involontarji jistgħu juru nuqqas ta’ użu potenzjali tal-forza tax-xogħol, jiġifieri l-grad ta’ laxkezza fis-suq tax-xogħol fl-ekonomija. Is-sehem tal-impjiegi part-time involontarji mill-impjiegi part-time totali naqas b’4,5 pps mill-2013, minn 29,3 % fl-2013 għal 24,8% tal-ħaddiema part-time kollha (ara wkoll il-Kapitolu 1). Filwaqt li ċ-ċifra ġenerali tikklassifika anqas mil-livelli ta’ qabel il-kriżi, hemm disparitajiet kbar bejn l-Istati Membri fis-sehem ta’ ħaddiema ta’ bejn 15-il sena u 64 sena f’din is-sitwazzjoni. Is-sehem huwa anqas minn 10 % f’sitt Stati Membri, filwaqt li huwa ogħla minn 60 % fi tlieta oħra. Stati Membri bħall-Greċja, l-Italja, Ċipru, il-Bulgarija u Spanja jgħaqqdu ishma għoljin ta’ impjiegi part-time u temporanji involontarji, li joħolqu sfidi f’termini ta’ kontinwità tal-impjiegi u tal-kwalità tal-impjiegi (ara l-Illustrazzjoni 50 u l-Illustrazzjoni 51).
Illustrazzjoni 51: Sehem għoli ta’ xogħol part-time involontarju huwa wkoll sinjal ta’ riżorsi tax-xogħol mhux użati biżżejjed
Impjiegi part-time involontarji bħala sehem mill-impjiegi part-time totali u sehem mill-impjiegi part-time min-numru totali ta’ impjegati, 2018.
Sors: Eurostat, LFS.
L-użu mifrux ta’ impjieg indipendenti f’xi Stati Membri jista’ jikkontribwixxi għas-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol. Is-sehem ta’ ħaddiema li jaħdmu għal rashom li għandhom bejn 20 u 64 sena mill-impjiegi totali kien relattivament stabbli għall-aħħar għaxar snin fl-EU-28, b’xejra li qed tonqos bi ftit u b’differenzi sinifikanti persistenti fl-Istati Membri u fis-setturi (ara t-Taqsima 3.1). Filwaqt li ħaddiema għal rashom normalment jaħdmu għal rashom b’mod volontarju u jagħtu sinjal pożittiv ta’ spirtu intraprenditorjali, jistgħu jkunu jaħbu wkoll relazzjonijiet tax-xogħol dipendenti. F’din is-sitwazzjoni, ħaddiema li jenħtieġ li jkunu intitolati għal drittijiet u għal protezzjonijiet tal-impjegati jistgħu jsibu ruħhom immarkati ħażin bħala persuni li jaħdmu għal rashom, f’tentattiv mill-impjegatur tagħhom sabiex jevitaw ftehimiet kollettivi, liġijiet tax-xogħol (eż. pagi minimi, leġiżlazzjoni dwar il-ħin tax-xogħol), it-taxxa fuq ix-xogħol jew il-kontroll fuq il-ħinijiet tax-xogħol (l-hekk imsejjaħ impjieg indipendenti “fittizju”). Il-grad ta’ dipendenza ekonomika u organizzazzjonali tal-ħaddiema li jaħdmu għal rashom ma jistax jitkejjel bi statistiki komparabbli ta’ Eurostat bejn Stat Membru u ieħor 101 . Fl-2018, in-numru ta’ ħaddiema li jaħdmu għal rashom mingħajr impjegati (ħaddiema awtonomi) kien jammonta għal 9,8 % mill-impjiegi totali fl-UE. Il-Greċja (21,6 %), l-Italja (14,9 %) u r-Rumanija (14,5 %) juru l-ogħla livelli fl-2018, segwiti mill-Polonja, miċ-Ċekja, mir-Renju Unit, mis-Slovakkja u min-Netherlands b’rati ta’ bejn 13,5 % u 11 % (ara l-Illustrazzjoni 52). Fin-naħa l-oħra tal-klassifikazzjoni, id-Danimarka, il-Lussemburgu, il-Ġermanja, l-Iżvezja u l-Kroazja juru rati qrib il-5 % jew anqas. Mill-2008 ’l hawn, is-sehem ta’ ħaddiema awtonomi baqa’ stabbli bħala medja fl-UE, iżda bejn l-2008 u l-2018 ġew irreġistrati żidiet sinifikanti f’xi pajjiżi. B’mod partikolari fin-Netherlands, fil-Finlandja u fir-Renju Unit, b’żieda ta’ madwar 2 pp. Għall-kuntrarju, naqas sostanzjalment fil-Kroazja (b’6,3 pps), fil-Portugall (b’4,9 pps) u fir-Rumanija (2,4 pps). Is-sehem ta’ ħaddiema li jaħdmu għal rashom mingħajr impjegati jippreżenta wkoll differenzi importanti bejn il-gruppi ta’ età. Filwaqt li jirrappreżenta biss 6,5 % mill-impjiegi totali fl-UE fost dawk bejn l-etajiet ta’ 25-29 sena, is-sehem jiżdied għal 12,2 % għal dawk ta’ 50-64 sena u għal 32,3 % għal dawk bejn 65-74 sena 102 . L-iżvilupp ta’ “arranġamenti kuntrattwali atipiċi” (bħal kuntratti ta’ żero sigħat, miniimpjiegi, eċċ.) u ż-żieda fl-ekonomija tal-pjattaformi jistgħu jżidu s-sehem ta’ koorti żgħażagħ fost in-numru totali ta’ ħaddiema li jaħdmu għal rashom, b’sistemi tas-sigurtà soċjali li spiss ma jkunux adattati għalkollox sabiex jinkludu dawn l-iżviluppi l-ġodda (ILO, 2017).
Illustrazzjoni 52: L-għadd ta’ ħaddiema awtonomi huwa għoli f’xi Stati Membri, u jeħtieġ aktar monitoraġġ sabiex jiġu evitati sitwazzjonijiet ta’ impjieg indipendenti “fittizju”
Il-persuni li jaħdmu għal rashom mingħajr impjegati bħala perċentwal tal-impjieg totali.
Sors: Eurostat, l-Istħarriġ dwar il-Forza tax-Xogħol – kalkoli proprji.
Filwaqt li xorta naqas, l-impatt tal-ekonomija tal-pjattaformi jvarja sostanzjalment bejn il-pajjiżi, inkluż f’termini ta’ dipendenza tal-impjieg u tal-introjtu. L-istħarriġ online tal-Kummissjoni Ewropea COLLEEM II jinvestiga l-użu ta’ pjattaformi online fost utenti frekwenti tal-internet li għandhom bejn 16-il sena u 74 sena f’16-il Stat Membru 103 . Fl-2018, madwar 11 % tal-popolazzjoni fl-età tax-xogħol madwar il-pajjiżi mistħarrġa kienu pprovdew servizzi permezz ta’ pjattaformi online tal-anqas darba, li jirrappreżenta żieda ta’ 1,5 pps mill-2017 ’l hawn. Filwaqt li l-biċċa l-kbira tal-ħaddiema tal-pjattaformi pprovdew servizzi fuq bażi sporadika (2,4 %) jew marġinali (3,1 %), 4,1 % oħra tal-popolazzjoni fl-età tax-xogħol ipprovdew servizzi tax-xogħol permezz ta’ pjattaformi bħala impjieg sekondarju. Is-sehem ta’ ħaddiema li jwettqu xogħol tal-pjattaformi bħala l-attività tax-xogħol ewlenija tagħhom għadu żgħir (1,4 % mill-popolazzjoni fl-età tax-xogħol). Fost l-Istati Membri mistħarrġa, l-akbar sehem ta’ ħaddiema li xi darba pprovdew servizzi permezz tal-pjattaformi mill-ħaddiema totali jinsab fi Spanja (18 %), fin-Netherlands (14 %) u fil-Portugall (13 %). Pajjiżi oħra b’ishma ogħla mill-medja ta’ xogħol tal-pjattaformi huma l-Irlanda, ir-Renju Unit u l-Ġermanja. Min-naħa l-oħra, iċ-Ċekja (5,9 %), is-Slovakkja (6,1 %), l-Ungerija (6,5 %) u l-Finlandja (6,7 %) juru l-aktar valuri baxxi. ( 104 ) Is-sehem ta’ ħaddiema li joperaw fuq il-pjattaformi bħala l-impjieg ewlieni tagħhom huwa ogħla minn 2 % biss fi Spanja u fin-Netherlands.
Illustrazzjoni 53: Ix-xogħol tal-pjattaformi qed jieħu prominenza f’ċerti Stati Membri
Sehem ta’ ħaddiema tal-pjattaformi madwar 16-il Stat Membru tal-UE, total u skont l-intensità tax-xogħol tal-pjattaformi.
Sors: L-istħarriġ COLLEEM II taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka. Brancati et al. (għadu ġej).
(*) Ħaddiema tal-pjattaformi ewlenin: xogħol tal-pjattaformi bħala xogħol ewlieni jew sinifikanti ħafna. Ħaddiema tal-pjattaformi kollha: tal-anqas darba bħala ħaddiem tal-pjattaformi fl-aħħar sena.
L-ekonomija tal-pjattaformi tinvolvi firxa wiesgħa ta’ attivitajiet u konfigurazzjonijiet differenti ta’ relazzjoni tax-xogħol, u toħloq sfidi għal prestazzjoni tajba tas-suq tax-xogħol. Rapport reċenti minn Eurofound 105 jikkomplementa l-analiżi mwettqa mill-istħarriġ COLLEEM II taċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka u jippreżenta tassonomija tax-xogħol tal-pjattaformi. It-tassonomija hija bbażata fuq ħames elementi: il-livell ta’ ħiliet meħtieġa sabiex jitwettaq il-kompitu, it-tip ta’ provvista ta’ servizz (online vs. fuq il-post), l-iskala tal-kompiti, is-selettur (min jiddeċiedi fuq l-assenjazzjoni tal-kompitu, il-pjattaforma, il-klijent jew il-ħaddiem) u l-forma ta’ tlaqqigħ (offerta tal-kompitu vs kompetizzjoni). It-Tabella 3 turi l-aktar tipi komuni ta’ xogħol tal-pjattaformi (bħala sehem tal-pjattaformi u tal-ħaddiema mit-total) operazzjonali fl-Ewropa mill-2017 u mbagħad ikklassifikati skont il-kriterji ta’ hawn fuq. L-analiżi mwettqa minn Eurofound turi sejbiet interessanti f’termini ta’ ħiliet meħtieġa. Pereżempju, “xogħol ta’ rutina ddeterminat mill-pjattaformi fuq il-post” huwa mifrux (sehem ta’ 31,5 % mill-pjattaformi u sehem ta’ 31,2 % mill-ħaddiema), iżda prinċipalment jirrikjedi livelli baxxi ta’ ħiliet (għalkemm b’tendenza li l-ħaddiema jkollhom livell għoli ta’ edukazzjoni). Tipi oħra ta’ pjattaformi jeħtieġu livelli ta’ ħiliet medji sa għoljin, ix-“xogħol ta’ speċjalista ddeterminat mill-klijent jew minn konkors online” huwa bbażat l-aktar fuq sistema ta’ xogħol freelance.
Tabella 3: In-natura tax-xogħol qed tinbidel, b’kategorizzazzjonijiet differenti tax-xogħol tal-pjattaformi
L-aktar tipi komuni ta’ xogħol tal-pjattaformi fl-UE (2017)
|
TIKKETTA |
KLASSIFIKAZZJONI TAS-SERVIZZ |
KLASSIFIKAZZJONI TAL-PJATTAFORMA |
SEHEM TA’ PJATTAFORMI FL-GĦADD TOTALI TA’ PJATTAFORMI |
SEHEM TA’ ĦADDIEMA FL-GĦADD TOTALI TA’ ĦADDIEMA |
EŻEMPJI |
|||
|
Livell ta’ ħiliet |
Format tal-provvista ta’ servizz |
Skala tal-kompiti |
Selettur |
Forma ta’ tlaqqigħ |
||||
|
Xogħol ta’ rutina ddeterminat mill-klijent fuq il-post |
Baxx |
Fuq il-post |
Akbar |
Klijent |
Offerta |
13,7 % |
1,3 % |
GoMore (trasport) |
|
Xogħol ta’ rutina ddeterminat mill-pjattaforma fuq il-post |
Baxx |
Fuq il-post |
Akbar |
Pjattaforma |
Offerta |
31,5 % |
31,2 % |
Uber (trasport) |
|
Xogħol li jirrikjedi ħiliet moderati ddeterminat mill-klijent fuq il-post |
Baxx għal medju |
Fuq il-post |
Akbar |
Klijent |
Offerta |
11,3 % |
10,9 % |
Oferia (kompiti fl-unitajiet domestiċi) |
|
Xogħol li jirrikjedi ħiliet moderati mibdi mill-ħaddiem fuq il-post |
Baxx għal medju |
Fuq il-post |
Akbar |
Ħaddiem |
Offerta |
4,2 % |
5,5 % |
ListMinut (kompiti fl-unitajiet domestiċi) |
|
Xogħol ta’ kklikkjar online li jirrikjedi ħiliet moderati |
Baxx għal medju |
Online |
Mikro |
Pjattaforma |
Offerta |
0,6 % |
5,3 % |
CrowdFlower (servizzi professjonali) |
|
Xogħol li jirrikjedi ħiliet ogħla ddeterminat mill-klijent fuq il-post |
Medju |
Fuq il-post |
Akbar |
Klijent |
Offerta |
2,4 % |
3,3 % |
appJobber (kompiti fl-unitajiet domestiċi) |
|
Xogħol li jirrikjedi ħiliet ogħla ddeterminat mill-pjattaforma fuq il-post |
Medju |
Fuq il-post |
Akbar |
Pjattaforma |
Offerta |
1,2 % |
4,2 % |
Be My Eyes (servizzi professjonali) |
|
Xogħol li jirrikjedi ħiliet ogħla ddeterminat mill-pjattaforma online |
Medju |
Online |
Akbar |
Pjattaforma |
Offerta |
0,6 % |
1,9 % |
Clickworker (servizzi professjonali) |
|
Xogħol ta’ speċjalista ddeterminat mill-klijent online |
Medju għal għoli |
Online |
Akbar |
Klijent |
Offerta |
5,4 % |
30,3 % |
Freelancer (servizzi professjonali) |
|
Xogħol ta’ speċjalista f’konkors online |
Għoli |
Online |
Akbar |
Klijent |
Konkors |
5,4 % |
4,6 % |
99designs (servizzi professjonali) |
Sors: Eurofound (2018)
Nota: Ħames elementi qed jiddefinixxu t-tipoloġija tax-xogħol tal-pjattaformi: 1) il-livell ta’ ħiliet meħtieġ sabiex jitwettaq il-kompitu (baxx, medju jew għoli); 2) il-format tal-provvista ta’ servizz (fuq il-post (imwassal personalment) jew online); 3) l-iskala tal-kompiti (mikrokompiti vs proġetti akbar); 4) is-selettur (kompiti assenjati abbażi ta’ deċiżjoni mill-pjattaforma, mill-klijent jew mill-ħaddiem); 5) il-forma ta’ tlaqqigħ tal-ħaddiem u tal-klijent (offerta ta’ kompitu jew konkors).
Aspetti relatati mal-kwalità tal-impjiegi, bħall-istatus tal-impjieg, il-kundizzjonijiet tax-xogħol u l-introjtu jidhru l-aktar fit-talbiet għal organizzazzjoni b’suċċess tal-ekonomija tal-pjattaformi. Fil-prattika, it-termini u l-kundizzjonijiet tal-pjattaformi jiddeterminaw ir-relazzjonijiet ta’ impjieg u l-istatus tal-ħaddiema. Ir-remunerazzjoni tax-xogħol tal-pjattaformi spiss tkun ibbażata fuq il-kompitu li jitwettaq. Il-kundizzjonijiet tax-xogħol tal-ħaddiema tal-pjattaformi jvarjaw ukoll daqs it-tip ta’ kompiti li jistgħu jwettqu, il-mudell tan-negozju u l-mekkaniżmi applikati mill-pjattaforma. Kompiti b’ħiliet baxxi assenjati permezz ta’ pjattaformi u apps b’kontroll algoritmiku għoli joffru opportunitajiet f’termini ta’ aċċess għas-suq tax-xogħol, li jistgħu jgħinu sabiex ikun evitat xogħol mhux iddikjarat, iżda jqajmu wkoll tħassib dwar l-istatus fl-impjieg tal-ħaddiema u l-protezzjoni soċjali relatata 106 . Għall-kuntrarju, kompiti b’livell ogħla ta’ ħiliet u mudelli tan-negozju aktar ibbażati fuq is-suq jistgħu jistimolaw l-ispirtu intraprenditorjali u jiżviluppaw ħiliet trasversali. Huma ta’ spiss ikunu kkaratterizzati wkoll minn iktar flessibbiltà fil-ħin tax-xogħol, li jwassal għal aktar opportunitajiet ta’ bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata. Eurofound 107 tagħti sommarju ta’ xi wħud mill-effetti ewlenin tas-suq tax-xogħol ta’ tipi differenti ta’ xogħol tal-pjattaformi (ara t-Tabella 4).
Tabella 4: Il-forom il-ġodda ta’ xogħol qed iġibu opportunitajiet u sfidi ġodda
Ħarsa ġenerali lejn l-effetti fuq is-suq tax-xogħol ta’ tipi differenti ta’ xogħol tal-pjattaformi
Xogħol ta’ speċjalista ddeterminat b’konkors online
Xogħol ta’ kklikkjar online b’ħiliet moderati
Xogħol b’ħiliet moderati mibdi mill-ħaddiema fuq il-post
Xogħol b’ħiliet moderati ddeterminat mill-klijenti fuq il-post
Xogħol ta’ rutina ddeterminat mill-pjattaformi fuq il-post
Telf ta’ ħiliet
Problemi ta’ protezzjoni soċjali
Status ta’ impjieg ambigwu
Segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol
Stimulant biex taħdem għal rasek
Leġiżlazzjoni tax-xogħol mhux iddikjarat
Sors addizzjonali ta’ introjtu
Aċċess faċli għas-suq tax-xogħol
Riskji
Opportunitajiet
Sors: Eurofound (2019).
Illustrazzjoni 54. Korrelazzjoni bejn ħin flessibbli tax-xogħol u Telexogħol/xogħol mobbli bbażat fuq l-ICT fil-livell tal-Istati Membri (EU-28), 2015
Korrelazzjoni bejn ħin flessibbli tax-xogħol u Telexogħol – xogħol mobbli bbażat fuq l-ICT (TICTM)
Sors: Is-Sitt Stħarriġ Ewropew dwar il-Kundizzjonijiet tax-Xogħol (2015)
Id-diġitalizzazzjoni ffaċilitat modi ġodda ta’ kif jiġi organizzat ix-xogħol billi pprovdiet flessibilità ogħla fir-rigward ta’ meta u fejn isiru l-kompiti tax-xogħol. B’dawn il-forom ta’ xogħol, l-organizzazzjoni tiddependi anqas fuq ritmi regolari u, minflok, talloka l-kompiti b’mod aktar flessibbli. Dan huwa konformi ma’ xejra aktar ġenerali osservabbli lejn xogħol ibbażat fuq proġetti u frammentazzjoni tax-xogħol, impjiegi fuq talba u xogħol imħallas skont il-prestazzjoni, li mhux neċessarjament ikunu dipendenti fuq sistema tas-sigħat tax-xogħol regolari iżda fuq xogħol fuq talba, skadenzi jew l-ilħiq ta’ miri stabbiliti mill-impjegaturi jew mill-klijenti. 108 . Fil-livell tal-pajjiżi, l-evidenza statistika turi korrelazzjoni pożittiva b’saħħitha bejn l-użu tal-ICT, ix-xogħol mobbli bbażat fuq l-ICT (TICTM) u forom flessibbli ta’ organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol (pereżempju prevalenza ta’ ħin flessibbli). Dan jista’ jikkonferma li x-xejra lejn arranġamenti tax-xogħol aktar flessibbli, għalkemm għadha limitata f’xi Stati Membri, għandha bażi soda. Kif jidher fl-Illustrazzjoni 54, kemm il-ħin flessibbli kif ukoll it-TICTM huma aktar prevalenti fil-pajjiżi Skandinavi, fil-Benelux, fi Franza, fir-Renju Unit u fl-Estonja. F’pajjiżi oħra bħall-Bulgarija, Ċipru, il-Greċja, l-Italja, il-Litwanja, il-Portugall, ir-Rumanija jew is-Slovakkja, l-aċċess għal forom ta’ xogħol mobbli bbażati fuq l-ICT u għal arranġamenti tax-xogħol flessibbli huwa aktar limitat. Madankollu, l-inċidenza tat-TICTM ma għandhiex tkun attribwita biss għat-tixrid tal-użu tal-ICT, iżda tirriżulta wkoll mill-interazzjoni bejn it-tibdil teknoloġiku, il-kuntest istituzzjonali u regolatorju kif ukoll l-iżviluppi ekonomiċi, tas-suq tax-xogħol u tas-soċjetà bħall-parteċipazzjoni dejjem akbar tan-nisa fis-suq tax-xogħol (Eurofound u ILO, 2017), u l-prattiki maniġerjali.
Politiki attivi tas-suq tax-xogħol (ALMPs) jistgħu jżidu l-opportunitajiet ta’ impjieg ta’ persuni li qed ifittxu impjieg u jtejbu l-adattament għas-suq tax-xogħol. Permezz ta’ dan, l-ALMPs jistgħu jikkontribwixxu għal eżiti aħjar tal-impjiegi u għall-funzjonament tas-suq tax-xogħol, filwaqt li jgħinu sabiex inaqqsu l-qgħad u d-dipendenza fuq il-benefiċċji (ara t-Taqsima 3.4). L-isfida hija li jiġi żgurat li l-ALMPs jilħqu lil dawk l-aktar fil-bżonn b’mod li jerġgħu lura għas-suq tax-xogħol malajr kemm jista’ jkun u fl-aħjar tlaqqigħ possibbli ta’ xogħol. L-evidenza turi li hekk kif id-durata tal-perjodu ta’ qgħad tiżdied, il-konnessjoni tal-persuna li qed tfittex xogħol mas-suq tax-xogħol tmur għall-agħar. Tnaqqas il-probabbiltà ta’ dħul mill-ġdid fis-suq tax-xogħol u żżid ir-riskju ta’ inattività. Għalhekk, il-qgħad fit-tul (eż. meta l-ħaddiema jkunu mingħajr xogħol għal perjodu ta’ aktar minn sena) huwa meqjus bħala indikatur tajjeb tal-effettività tal-ALMPs u kejl tal-isfida li jaffaċċja pajjiż f’termini ta’ attivazzjoni tal-forza tax-xogħol tiegħu 109 . L-Illustrazzjoni 55 turi r-rata tal-qgħad fit-tul (jiġifieri l-proporzjon bejn l-għadd ta’ persuni li ilhom qiegħda għal aktar minn sena u l-popolazzjoni attiva) fl-2018 u l-bidla fil-proporzjon meta mqabbel mal-2017.
Illustrazzjoni 55: Il-qgħad fit-tul qed jonqos fl-UE kollha
Ir-rata tal-qgħad fit-tul (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, LFS. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
Il-qgħad fit-tul naqas fl-Istati Membri kollha, sostnut mill-irkupru tas-suq tax-xogħol. Ir-rata tal-qgħad fit-tul kompliet tonqos fl-Istati Membri kollha fl-2018, u kkonfermat ix-xejra pożittiva li bdiet fl-2014. Madankollu, minkejja din ix-xejra pjuttost konverġenti (kif enfasizzat mill-pendil negattiv tal-linja ta’ rigressjoni) għad hemm diskrepanzi sinifikanti fost l-Istati Membri, b’rati li jvarjaw minn 0,7 % fiċ-Ċekja sa 13,6 % fil-Greċja fl-2018. Flimkien ma’ Spanja (rata ta’ 6,6 % fl-2018), il-Greċja hija indikata bħala f’“sitwazzjoni dgħajfa iżda li qiegħda titjieb”, peress li tikkombina livell ogħla mill-medja u rata mgħaġġla ta’ tnaqqis matul l-aħħar sena. L-Italja rreġistrat rata tal-qgħad fit-tul komparattivament aktar baxxa (6,2 %), iżda tindika “sitwazzjoni kritika”, minħabba t-titjib limitat tagħha fl-2018 meta mqabbel mas-sena ta’ qabel. Ċipru, il-Portugall u l-Kroazja huma fost il-pajjiżi mmarkati bħala “aħjar mill-medja”. Huma inklużi f’dan il-grupp minħabba l-prestazzjoni tagħhom fuq il-bidla annwali, hekk kif komplew it-titjib sostanzjali tal-2017. Fl-Iżvezja u fir-Renju Unit, ir-rata tal-qgħad fit-tul baqgħet baxxa u stabbli fl-2018. Kif muri fl-Anness 3, ir-rata tal-qgħad fit-tul tippreżenta disparitajiet reġjonali kbar. F’madwar kwart mill-Istati Membri, hemm tal-anqas reġjun wieħed b’rata tal-qgħad fit-tul ogħla minn 5 %.
Illustrazzjoni 56: Minkejja li qed jonqos, il-qgħad fit-tul għadu għoli f’ċerti pajjiżi fin-Nofsinhar u fil-Lvant tal-Ewropa
Il-qgħad fit-tul bħala perċentwal tal-popolazzjoni attiva
Sors: Eurostat, LFS.
Minkejja dan, f’nofs l-Istati Membri, ir-rata tal-qgħad fit-tul għadha għolja u ogħla mil-livell tagħha ta’ qabel il-kriżi. It-titjib fir-rigward tal-ogħla livell tal-2013 kien partikolarment rilevanti (b’aktar minn tliet pps) fil-Bulgarija, fil-Kroazja, f’Ċipru, fil-Greċja, fl-Ungerija, fl-Irlanda, fil-Portugall, fis-Slovakkja, fis-Slovenja u fi Spanja. Fl-Awstrija biss, ir-rata tal-qgħad fit-tul żdiedet fl-2018 meta mqabbla mal-2013, iżda xorta komparattivament f’livelli baxxi ħafna. Madankollu, f’madwar nofs l-Istati Membri, ir-rata tal-qgħad fit-tul għadha ogħla minn dik fl-2008, bl-akbar diskrepanzi rreġistrati għall-Greċja (+9,9 pps), għal Spanja (+4,4 pps) u għall-Italja (+3,2 pps). Fi Stati Membri oħra, ir-rata tal-qgħad fit-tul fl-2018 kienet ferm anqas mil-livell ta’ qabel il-kriżi, b’mod partikolari fil-Ġermanja, fl-Ungerija, fiċ-Ċekja, fil-Polonja u f’Malta, fejn kienet anqas minn nofs il-valur tal-2008.
Ix-xogħol mhux iddikjarat iqiegħed lill-ħaddiema f’għadd kbir ta’ riskji, inklużi kundizzjonijiet tax-xogħol inadegwati jew mhux sikuri u nuqqas ta’ aċċess għall-protezzjoni u għas-sigurtà soċjali. Dan ifixkel ukoll il-kompetizzjoni ġusta, idgħajjef il-prospetti ta’ investiment u l-iżvilupp uman, u jimmina l-finanzi pubbliċi, l-istat soċjali u l-koeżjoni soċjali usa’. Barra minn hekk, in-nuqqas ta’ konformità mad-drittijiet tax-xogħol u dawk ekonomiċi ttellef il-kapaċità tal-Istati Membri sabiex jiżguraw l-infurzar tal-liġi dwar ix-xogħol, l-impjiegi u l-leġiżlazzjoni dwar il-pensjonijiet. Dawn l-isfidi huma aggravati fil-kuntest tal-mobilità tal-forza tax-xogħol fis-suq intern u f’dinja tax-xogħol li qed tinbidel b’rata mgħaġġla. Filwaqt li x-xogħol mhux iddikjarat huwa diffiċli li jiġi ddeterminat, studju kkummissjonat mill-Kummissjoni Ewropea jissuġġerixxi li fl-2013 ix-xogħol mhux iddikjarat kien jikkostitwixxi madwar 9,3 % tal-input totali ta’ xogħol fis-settur privat fl-UE, b’varjazzjoni kbira fost il-pajjiżi 110 . It-trasformazzjoni tax-xogħol mhux iddikjarat f’xogħol formali ddikjarat hija objettiv importanti tal-politika, li jikkontribwixxi sabiex jintlaħqu l-għanijiet tal-Linja Gwida 7 dwar l-Impjiegi u tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali u għal suq tax-xogħol Ewropew aktar ġust. Fid-dawl ta’ dan, Ċipru qed jimplimenta pjan ta’ azzjoni wara proġett ta’ apprendiment reċiproku li sar f’April 2019.
Il-parteċipazzjoni f’politiki attivi tas-suq tax-xogħol (ALMPs) għadha tvarja b’mod sinifikanti minn Stat Membru għall-ieħor. L-ALMPs huma importanti sabiex jiżdiedu l-prospetti tal-impjieg u għall-iżvilupp tal-karriera għall-persuni li jfittxu impjieg, f’kuntest ta’ swieq tax-xogħol li qed jinbidlu u ta’ talbiet ġodda għall-ħiliet (ara t-Taqsima 3.2). L-Illustrazzjoni 57 tissuġġerixxi li d-disparitajiet għadhom sinifikanti fl-Istati Membri kollha f’termini tal-parteċipazzjoni f’miżuri ta’ attivazzjoni 111 . Hemm grupp relattivament kbir ta’ Stati Membri (il-Bulgarija, ir-Rumanija, il-Latvja, l-Estonja, il-Kroazja, is-Slovenja u Ċipru) fejn kemm l-investimenti fil-politiki attivi tas-suq tax-xogħol kif ukoll il-parteċipazzjoni fihom għadhom b’mod sinifikanti anqas mill-medja tal-UE u b’diskrepanza dejjem akbar tul dawn l-aħħar snin. Grupp ieħor ta’ pajjiżi jirreġistra rati ta’ parteċipazzjoni ogħla minn 40 % (Franza, l-Ungerija, l-Iżvezja, il-Belġju u d-Danimarka), għalkemm dawn kollha rreġistraw xejriet pożittivi f’dawn l-aħħar snin. Dawn id-differenzi jissuġġerixxu li l-konverġenza mhijiex qed isseħħ f’termini ta’ kopertura u ta’ estensjoni tal-ALMPs. Fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi, ir-rati ta’ parteċipazzjoni naqsu wara l-kriżi (bl-eċċezzjonijiet notevoli tal-Belġju, tal-Ungerija, tal-Iżvezja, taċ-Ċekja u tal-Estonja) li jindikaw li ż-żieda fl-għadd ta’ persuni li kienu qed ifittxu impjieg ma ġietx segwita minn żieda proporzjonali fil-parteċipazzjoni fl-ALMPs. Hemm għadd ta’ fatturi li jinfluwenzaw l-effettività tal-politiki attivi tas-suq tax-xogħol, iżda l-evidenza turi li hemm lok għal ALMPs aktar immirati, bl-għan li jiġu indirizzati l-ostakli għas-sejbien ta’ impjieg għal dawk li huma l-aktar imbiegħda mis-suq tax-xogħol (ara t-Taqsima 3.2).
Illustrazzjoni 57: Jeżistu differenzi kbar f’termini ta’ parteċipazzjoni fl-ALMPs
Il-parteċipazzjoni f’politiki attivi tas-suq tax-xogħol (għal kull 100 persuna li jridu jaħdmu)
Sors: Eurostat, il-bażi tad-data LMP u LFS.
Illustrazzjoni 58: L-infiq fuq is-servizzi u l-miżuri tas-suq tax-xogħol ivarja b’mod sinifikanti fl-Istati Membri, mingħajr rabta diretta mal-livelli tal-qgħad
L-infiq fuq is-servizzi u l-miżuri tas-suq tax-xogħol (2018) u s-sehem ta’ persuni qiegħda fit-tul (2018)
Sors: Eurostat, il-bażi tad-data LMP u LFS. Nota: Id-data dwar in-nefqa għall-Italja u għar-Renju Unit hija nieqsa.
L-evidenza turi li l-investimenti fil-politiki attivi tas-suq tax-xogħol għandhom impatt fuq l-eżiti tas-suq tax-xogħol. Is-sehem ta’ persuni qiegħda fit-tul huwa approssimazzjoni għall-effettività tal-politiki attivi tas-suq tax-xogħol. Ir-rata tal-qgħad fit-tul hija wkoll relatata mas-sitwazzjoni tal-qgħad u tal-kompetittività ġenerali fi Stat Membru partikolari. In-nefqa fuq is-servizzi u l-miżuri tas-suq tax-xogħol tvarja b’mod sinifikanti fl-Istati Membri u dawk bl-anqas investimenti huma wkoll ġeneralment l-Istati Membri b’sehem għoli ta’ persuni qiegħda fit-tul. Spiss, l-Istati Membri bl-anqas investimenti fl-ALMPs ikunu wkoll dawk fejn parti sinifikanti mis-sistema tal-ALMPs tkun kofinanzjata mill-FSE u fejn, għalhekk, is-sostenibbiltà fit-tul tas-sistema tkun tinsab fil-periklu.
Is-Servizzi Pubbliċi tal-Impjiegi (PES) qed isegwu l-aġenda ta’ riforma tagħhom, bl-għan li jżidu l-kapaċità u jimmodernizzaw u jsaħħu t-twassil tas-servizzi f’oqsma ewlenin. In-numru ta’ persuni rreġistrati li qed ifittxu impjieg naqas tul dawn l-aħħar snin, iżda dawk qiegħda fit-tul, iż-żgħażagħ, il-persuni b’livell baxx ta’ ħiliet u dawk li qed ifittxu xogħol u li huma akbar fl-età għadhom rappreżentati żżejjed fost dawk li qed ifittxu għajnuna mill-PES. L-inklużjoni sħiħa fis-suq tax-xogħol ta’ persuni sottoimpjegati b’mod kroniku jew ta’ persuni inattivi qed issir prijorità għal xi PES, anki fid-dawl tat-tixjiħ mgħaġġel tal-popolazzjoni. Għalhekk, l-allokazzjoni mill-ġdid tar-riżorsi u t-tqegħid tas-servizzi u tal-miżuri fil-mira ta’ gruppi speċifiċi huma meħtieġa sabiex jintlaħqu l-ħtiġijiet tal-persuni li qed ifittxu xogħol u sabiex jiġu massimizzati l-eżiti tas-suq tax-xogħol.
Ir-rwol tal-PES bħala intermedjarji fis-suq tax-xogħol ivarja b’mod sinifikanti fl-Istati Membri kollha, skont, inter alia, il-kapaċità tagħhom, it-tip u l-kwalità ta’ assistenza mogħtija lill-persuni li qed ifittxu impjieg u lil dawk li qed ibiddlu l-impjieg. Il-PES huma totalment responsabbli għall-implimentazzjoni tal-ALMPs, jew jaqsmu din ir-responsabbiltà ma’ istituzzjonijiet oħra. L-Illustrazzjoni 59 turi s-sehem ta’ persuni qiegħda li jużaw is-servizzi pubbliċi tal-impjiegi għat-tiftix ta’ impjieg. Madankollu, hemm differenzi sinifikanti bejn l-Istati Membri. Minn naħa, l-Italja, Spanja, ir-Rumanija u n-Netherlands juru l-anqas ishma fl-2018 (anqas minn 30 %), segwiti mir-Renju Unit, mill-Portugall u minn Malta (b’sehem ta’ bejn 30 % u 40 %). Mill-banda l-oħra, il-PES fl-Istati Membri bħal-Litwanja, iċ-Ċekja, il-Greċja, l-Awstrija, is-Slovakkja, il-Ġermanja u s-Slovenja, jintużaw ħafna fil-proċess ta’ tiftix ta’ impjieg, b’ċifri ta’ aktar minn 70 %. Bħala medja fl-UE, l-użu tal-PES minn persuni qiegħda naqas b’mod kostanti minn mindu faqqgħet il-kriżi, hekk kif niżel b’madwar 14-il pps bejn l-2008 u l-2018. Madankollu, ftit Stati Membri jirreġistraw żidiet notevoli, bħal Ċipru u l-Litwanja (b’aktar minn 30 pp), l-Estonja (bi 22 pps), il-Greċja (b’16-il pps) jew id-Danimarka, ir-Rumanija u s-Slovenja (b’żidiet bejn 4,5 u 7,5 pps), spiss minħabba reġistrazzjoni obbligatorja għall-aċċess għall-benefiċċji jew għat-taħriġ (ara t-Taqsima 3.3.2 għad-dettalji dwar ir-riformi meħuda mill-Istati Membri f’dan il-qasam). Id-differenzi bejn il-ġeneri jeżistu wkoll f’termini ta’ interazzjoni mas-servizzi tal-PES. Sitt Stati Membri (il-Bulgarija, l-Estonja, Ċipru, is-Slovakkja, il-Litwanja u l-Kroazja) juru ishma akbar ta’ nisa li qed ifittxu impjieg li jikkuntattjaw lill-PES sabiex isibu impjieg (9 pps u aktar meta mqabbla mal-kontropartijiet irġiel tagħhom). Għall-kuntrarju, fl-Irlanda u fir-Renju Unit, is-sehem ta’ rġiel li qed ifittxu impjieg huwa ogħla mir-rata tan-nisa (madwar 10 pps u aktar), b’Malta bħala każ li jispikka b’diskrepanza ta’ 23 pps bejn l-irġiel u n-nisa li jidħlu f’kuntatt mal-PES.
Illustrazzjoni 59: L-użu tal-PES għall-għajnuna fit-tiftix ta’ impjieg ivarja minn Stat Membru għall-ieħor
Is-sehem ta’ persuni qiegħda li jużaw is-servizzi pubbliċi tal-impjiegi għat-tiftix ta’ impjieg
Sors: Eurostat, LFS.
L-imġiba fit-tiftix ta’ impjieg ta’ persuni li qed ifittxu impjieg tvarja fost l-Istati Membri. L-Illustrazzjoni 60 tqabbel metodi differenti użati minn dawk li qed ifittxu impjieg sabiex joħorġu mill-qgħad, inklużi uffiċċji privati tal-impjiegi, applikazzjonijiet diretti lil impjegaturi u metodi informali bħal mistoqsijiet lil ħbieb, lil qraba u lil trade unions. Filwaqt li ma tidhirx xejra ċara f’termini ta’ sostituzzjoni bejn il-metodi ta’ tiftix ta’ impjieg, b’mod ġenerali jenħtieġ li jiġi nnotat li l-Istati Membri fejn l-użu tas-servizzi pubbliċi tal-impjiegi jkun baxx jkollhom użu akbar ta’ metodi informali bħall-użu ta’ konnessjonijiet soċjali jew ta’ applikazzjonijiet diretti mal-impjegaturi. Bħala medja, 21,6 % tal-persuni li qed ifittxu impjieg jikkuntattjaw lil uffiċċji tal-impjiegi privati sabiex ifittxu impjieg, bid-differenzi bejn l-Istati Membri li jvarjaw minn 2 % sa 43 %.
Illustrazzjoni 60: Ir-relazzjonijiet soċjali huma essenzjali sabiex wieħed isib xogħol fil-maġġoranza tal-Istati Membri, bil-gwida mill-PES u bl-applikazzjonijiet diretti li jikkomplementaw dawn l-isforzi
Is-sehem ta’ persuni qiegħda li jużaw metodi speċifiċi ta’ tiftix ta’ impjieg (2018)
Sors: Eurostat, LFS.
Il-provvista ta’ benefiċċji adegwati tal-qgħad għal durata raġonevoli, li jkunu aċċessibbli għall-ħaddiema kollha u li jkunu akkumpanjati minn politiki attivi effettivi tas-suq tax-xogħol, hija kruċjali sabiex il-persuni li qed ifittxu impjieg jingħataw sostenn matul it-tranżizzjonijiet. Ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi tal-2018 ippreżenta analiżi komparattiva dettaljata tal-karatteristiki prinċipali tas-sistemi tal-benefiċċji tal-qgħad fl-UE kollha, abbażi tar-riżultati tal-eżerċizzju ta’ parametraġġ referenzjarju tal-benefiċċji tal-qgħad u tal-ALMPs imfassla fil-Kumitat tal-Impjiegi (EMCO). L-analiżi tibqa’ valida b’mod ġenerali, b’referenzi għall-indikaturi tal-prestazzjoni u tal-lieva politika għas-sena 2016 jew 2017, skont id-disponibbiltà tad-data. It-tibdiliet fil-politika li seħħew matul il-perjodu ta’ referenza għal dan ir-rapport kienu wkoll pjuttost limitati (ara t-Taqsima 3.3.2 dwar ir-riformi mwettqa mill-Istati Membri f’dan il-qasam; għal ħarsa ġenerali aktar fit-tul lejn ir-riformi mill-Istati Membri, ara l-Kummissjoni Ewropea, 2019 112 ). Din it-taqsima tipprovdi aġġornament tal-eżerċizzju, b’mod partikolari tal-indikaturi tal-lieva politika, li ġew miftiehma mill-Kumitat tal-Impjiegi fl-2019.
Bħala medja, madwar terz mill-persuni qiegħda għal terminu qasir huma koperti minn benefiċċji tal-qgħad fl-UE 113 . Dan is-sehem naqas kemxejn fil-perjodu ta’ wara l-kriżi (minn 34,4 % fl-2008, għal 32,9 % fl-2018), u baqa’ stabbli f’dawn l-aħħar snin. Id-differenzi bejn il-pajjiżi (l-Illustrazzjoni 61) jiddependu fuq it-tfassil ta’ politika tas-sistemi ta’ benefiċċji tal-qgħad (b’mod partikolari fir-rigward tal-kundizzjonijiet ta’ eliġibbiltà, id-durata massima, ir-rigorożità tar-rekwiżiti għat-tiftix tal-impjiegi, it-trikkib ma’ skemi oħra tal-protezzjoni soċjali) kif ukoll fir-rigward tal-pożizzjoni ċiklika ta’ pajjiżi differenti. L-ogħla rati ta’ kopertura (aktar minn 50 %) huma murija mill-Ġermanja u mill-Finlandja segwiti mill-qrib ħafna mill-Awstrija, mill-Belġju u minn Franza. Fuq in-naħa l-oħra, l-anqas rati ta’ kopertura jistgħu jiġu osservati fil-Polonja u fil-Kroazja.
Illustrazzjoni 61: Is-sehem tal-persuni qiegħda għal terminu qasir koperti minn benefiċċji tal-qgħad naqas xi ftit fl-UE, b’differenzi sinifikanti bejn il-pajjiżi
Kopertura tal-benefiċċji tal-qgħad għall-persuni qiegħda għal terminu qasir
Sors: Eurostat, id-data tal-LFS. Nota: id-data għall-Irlanda u għan-Netherlands mhix disponibbli. Id-data għall-Italja u għal Malta tirreferi għall-2017.
Mill-2008 ’l hawn bosta pajjiżi mmiraw li jtejbu l-kopertura tal-benefiċċji tal-qgħad. Il-kundizzjonijiet ta’ eliġibbiltà ġew iffaċilitati, prinċipalment billi tnaqqsu s-snin minimi ta’ esperjenza jew il-perjodi ta’ kontribuzzjoni meħtieġa għall-intitolament għall-benefiċċji tal-qgħad. Barra minn hekk, il-kopertura tal-benefiċċji tal-qgħad ġiet estiża għal gruppi li qabel kienu esklużi bħal persuni li jaħdmu għal rashom, freelancers, ħaddiema mhux regolari u ħaddiema aġenti temporanji. F’diversi Stati Membri, ġew segwiti strateġiji ta’ attivazzjoni sabiex titjieb il-kosteffettività tas-sistemi tal-benefiċċji tal-qgħad. Mill-2008 ’l hawn, feġġet xejra ta’ riforma fir-rigward tad-durata massima tal-benefiċċji tal-qgħad, li tnaqqset f’diversi Stati Membri u żdiedet biss fi ftit. F’diversi pajjiżi, ir-rati ta’ sostituzzjoni netti tnaqqsu u l-kundizzjonijiet ta’ eliġibbiltà ġew issikkati permezz ta’ rekwiżiti aktar b’saħħithom għat-tiftix ta’ impjieg u għad-disponibbiltà tax-xogħol. L-Illustrazzjonijiet 62 sa 64 juru l-aktar aġġornament reċenti tal-indikaturi tal-parametraġġ referenzjarju rigward it-tul tal-perjodu ta’ kwalifika, id-durata tal-benefiċċji u r-rata netta ta’ sostituzzjoni.
Illustrazzjoni 62: Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, il-perjodu ta’ kwalifika huwa twil madwar 50 ġimgħa
It-tul tal-perjodu ta’ kwalifika meħtieġ, l-2016 u l-2018 (f’ġimgħat)
Sors: il-bażi tad-data MISSOC (is-Sistema ta’ Informazzjoni Reċiproka dwar il-Protezzjoni Soċjali) u l-leġiżlazzjoni nazzjonali. Nota: F’Malta (2018), il-kriterji minimi ta’ kwalifika huma 50 ġimgħa ta’ kontribuzzjonijiet imħallsa li minnhom tal-anqas 20 tħallsu jew ġew ikkreditati fis-sentejn kalendarji ta’ qabel; fl-Irlanda (l-2016 u l-2018), iridu jkunu tħallsu tal-anqas 104 kontribuzzjonijiet fil-ġimgħa minn meta l-persuna bdiet taħdem l-ewwel darba.
Illustrazzjoni 63: Id-durata tal-benefiċċji tal-qgħad tvarja b’mod sinifikanti fl-UE kollha
It-tul ta’ żmien massimu tal-benefiċċji b’sena esperjenza ta’ xogħol fl-2017 u fl-2018
Sors: Il-bażi tad-data MISSOC (is-Sistema ta’ Informazzjoni Reċiproka dwar il-Protezzjoni Soċjali) u l-leġiżlazzjoni nazzjonali (Jannar 2017 u Jannar 2018). Nota: Fil-Belġju, ma hemm ebda limitu fuq id-durata tal-benefiċċji. F’Ċipru, il-ġimgħat jiġu kkalkulati abbażi ta’ sitt ijiem tax-xogħol fil-ġimgħa. Fl-Irlanda, il-benefiċċju jitħallas biss għal 39 ġimgħa (234 jum) għall-persuni b’260 kontribuzzjoni PRSI imħallsa fil-ġimgħa jew iktar. Fis-Slovakkja, persuna li tkun ilha taħdem għal sena ma tistax tikkwalifika għall-benefiċċji tal-qgħad (huma meħtieġa minn tal-anqas sentejn ta’ kontribuzzjonijiet tal-assigurazzjoni tal-qgħad matul l-aħħar erba’ snin). Fil-Polonja, it-tul ta’ żmien ivarja skont il-livell tar-rata tal-qgħad tar-reġjun meta mqabbel mal-medja nazzjonali.
Illustrazzjoni 64: Fl-UE kollha hemm disparitajiet kbar f’termini tal-ammont ta’ benefiċċji
Ir-rata netta ta’ sostituzzjoni tal-benefiċċji tal-qgħad, b’67 % tal-paga medja, fit-tieni u fit-12-il xahar tal-qgħad (2019)
Sors: Il-Kummissjoni Ewropea, abbażi tal-Mudell tal-OECD dwar il-Benefiċċji tat-Taxxa. Nota: l-indikatur huwa kkalkulat għall-każ ta’ persuna waħedha mingħajr tfal b’esperjenza qasira ta’ xogħol (sena) u tal-età ta’ 20 sena. Aktar dettalji metodoloġiċi fin-nota f’qiegħ il-paġna.
L-iżvilupp ta’ pjanijiet u ta’ strateġiji integrati sabiex jiġu attivati l-benefiċjarji tal-benefiċċji tal-qgħad huwa kruċjali sabiex il-persuni li qed ifittxu impjieg jiġu appoġġati matul tranżizzjonijiet tas-suq tax-xogħol. Ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi tal-2019 ippreżenta analiżi estensiva tal-istrumenti ta’ politika adottati u mmirati lejn il-benefiċjarji tal-benefiċċji tal-qgħad. L-analiżi ħarset lejn l-iskemi eżistenti għas-Servizzi Pubbliċi tal-Impjiegi sabiex jingħata appoġġ lil persuni li qed ifittxu impjieg sabiex jerġgħu jsiru impjieg (eż. tfassil ta’ profil, tfassil ta’ pjanijiet ta’ azzjoni individwali, għoti ta’ pariri personalizzati), inkluż l-indirizzar tal-ostakli li jistgħu ma jħalluhomx jagħmlu dan. L-analiżi ta’ kemm huma stretti l-indikaturi tar-rekwiżiti tat-tfittxija tax-xogħol tibqa’ valida b’mod ġenerali, fid-dawl tal-bidliet limitati fil-politika li seħħew matul il-perjodu ta’ referenza għal dan ir-rapport. Ara t-Taqsima 3.3.2 għad-dettalji dwar ir-riformi meħuda mill-Istati Membri f’dan il-qasam.
It-tneħħija tal-ostakli għall-mobbiltà tal-ħaddiema u tal-persuni fl-apprendiment tista’ ttejjeb l-impjegabbiltà u l-iżvilupp tal-ħiliet, u tgħin sabiex jiġi sfruttat il-potenzjal sħiħ tas-suq tax-xogħol Ewropew. Fl-2018, kien hemm madwar 12,9-il miljun ċittadin tal-UE f’età tax-xogħol (20-64 sena) li kienu qed jgħixu f’pajjiż ieħor li mhuwiex il-pajjiż taċ-ċittadinanza tagħhom, li jirrappreżentaw 4,3 % tal-popolazzjoni totali fl-età tax-xogħol fl-UE kollha 114 . Dan l-għadd żdied bi 3,4 % meta mqabbel mal-2017, wara li żdied b’madwar 5 % kull sena mill-2014. Fl-2018, tliet kwarti ta’ dawk li marru jgħixu f’pajjiż ieħor tal-EU-28 kienu residenti f’ħames pajjiżi ta’ destinazzjoni ewlenin (il-Ġermanja, ir-Renju Unit, Spanja, l-Italja u Franza); madwar miljun jew aktar minn fost dawk li marru jgħixu f’pajjiż ieħor tal-EU-28 kienu qed jgħixu f’kull wieħed minn dawn il-ħames pajjiżi, kif kien il-każ ukoll fl-2017. Ftit anqas minn nofs il-persuni li marru jgħixu f’pajjiż ieħor tal-EU-28 kienu qed jirresjedu fil-Ġermanja jew fir-Renju Unit. Il-maġġoranza tal-persuni kollha li marru jgħixu f’pajjiż ieħor tal-UE fl-2018 kienu ċittadini mir-Rumanija, mill-Polonja, mill-Italja jew mill-Portugall. Flimkien, dawn kienu jammontaw għal 6,1 miljun persuna, madwar nofs il-persuni kollha li marru jgħixu f’pajjiż ieħor tal-UE. Ir-rata tal-fluss ta’ ħruġ taċ-ċittadini tagħti stampa tal-fluss ta’ ħruġ taċ-ċittadini bħala proporzjon mill-popolazzjoni ta’ pajjiż. Ir-rata aggregata tal-fluss ta’ ħruġ tal-UE hija ta’ 0,36 %, iżda f’xi Stati Membri, ir-rata tal-fluss ta’ ħruġ hija aktar sinifikanti. Mill-għaxar pajjiżi bl-ogħla rata tal-fluss ta’ ħruġ, tmienja minnhom huma pajjiżi tal-EU-13, l-Irlanda (1 %) u l-Lussemburgu (0,9 %) li huma ż-żewġ eċċezzjonijiet. Il-Litwanja għandha l-ogħla rata tal-fluss ta’ ħruġ (2,2 %), li kibret kontinwament mill-2014, segwita mir-Rumanija (1,5 %), li hija wkoll il-pajjiż bl-ogħla ċifri assoluti tal-fluss ta’ ħruġ. Il-Kroazja (1,4 %), il-Latvja (1,2 %) u l-Estonja (1 %) għandhom ukoll rati għoljin tal-fluss ta’ ħruġ. Il-pajjiżi ta’ oriġini u ta’ destinazzjoni ewlenin baqgħu l-istess meta jiġi ffokat fuq iċ-ċittadini ekonomikament attivi (jiġifieri l-persuni impjegati u l-persuni li qed ifittxu impjieg).
It-tisħiħ tal-mobilità transnazzjonali fl-apprendiment jikkontribwixxi għal soċjetà tal-isfruttament tal-għarfien, għall-iżvilupp ekonomiku u għal koeżjoni soċjali akbar. L-istudenti mobbli għandhom it-tendenza li jaqilgħu pagi ogħla u s-soltu jaffaċċjaw riskju aktar baxx ta’ qgħad aktar tard fil-ħajja tagħhom. Jiżviluppaw ukoll kompetenzi ewlenin fil-karriera u ħiliet trażversali bħall-fehim reċiproku, il-kooperazzjoni jew iċ-ċittadinanza globali. Żewġ dimensjonijiet jiġu kkunsidrati fl-analiżi tal-mobilità ’l barra madwar id-dinja, jiġifieri l-mobilità mill-pajjiżi tal-UE kemm għall-pajjiżi tal-UE kif ukoll għal dawk li mhumiex tal-UE: mobbiltà tal-krediti u mobbiltà tal-lawrji. L-ewwel waħda tirreferi għall-istudenti li kellhom soġġorn tal-mobbiltà tal-krediti u li qattgħu perjodu ta’ studju temporanju jew internship barra l-pajjiż. It-tieni waħda tittraċċa studenti li huma rreġistrati sabiex itemmu lawrja jew xi kwalifika oħra f’università barra mill-pajjiż ta’ residenza tagħhom. Fl-2017, bħala medja fl-UE, 11,6 % tal-gradwati mill-edukazzjoni għolja qattgħu xi żmien jistudjaw barra l-pajjiż (8 % fil-mobbiltà tal-krediti u 3,6 % fil-mobbiltà tal-lawrji). Il-Lussemburgu (80,5 %), Ċipru (36,9 %) u n-Netherlands (24,9 %) irreġistraw l-ogħla ishma ta’ gradwati mobbli fl-2017. Għall-kuntrarju, ir-Renju Unit (4,1 %), is-Slovenja (6,5 %), ir-Rumanija (7,6 %), il-Kroazja (7,7 %) u l-Ungerija (7,7 %) urew l-aktar rati baxxi ta’ mobilità għall-apprendiment transnazzjonali. F’termini ta’ mobbiltà ’l ġewwa tal-istudenti, ir-Renju Unit (34,2 %), il-Lussemburgu (26,1 %), u n-Netherlands (17,9 %) juru l-ogħla perċentwali ta’ gradwati mobbli. Fil-Greċja u fil-Polonja, il-mobbiltà ’l ġewwa tal-lawrji tirrappreżenta anqas minn 2 % tal-popolazzjoni kollha tal-gradwati.
Id-djalogu soċjali huwa l-fattur dominanti tar-relazzjonijiet industrijali fl-Ewropa u huwa komponent ċentrali tal-mudell soċjali Ewropew. Id-djalogu soċjali jinkludi t-tipi kollha ta’ negozjati, konsultazzjonijiet jew sempliċiment il-kondiviżjoni ta’ informazzjoni bejn, jew fost, rappreżentanti ta’ gvernijiet, ta’ organizzazzjonijiet ta’ impjegaturi u tal-ħaddiema, dwar kwistjonijiet ta’ interess komuni relatati mal-politika ekonomika u soċjali. Id-djalogu soċjali jista’ jgħin fil-ħolqien ta’ impjiegi ta’ kwalità għolja, ta’ kundizzjonijiet aħjar tax-xogħol, fl-indirizzar tan-nuqqas ta’ ħiliet u f’ambjent tax-xogħol li jwassal għal aktar investiment, tkabbir sostenibbli u ġustizzja soċjali. Il-Linja Gwida Nru 7 dwar l-Impjiegi u l-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali jistiednu lill-Istati Membri sabiex jiżguraw l-involviment tas-sħab soċjali fit-tfassil u fl-implimentazzjoni ta’ riformi u ta’ politiki rilevanti, f’konformità mal-prattiki nazzjonali, inkluż permezz ta’ appoġġ għal kapaċità akbar tas-sħab soċjali. Madwar l-Ewropa, id-differenzi fis-sistemi nazzjonali ta’ djalogu soċjali huma relatati l-aktar mal-oqfsa istituzzjonali rispettivi tagħhom u mal-kapaċitajiet operazzjonali tas-sħab soċjali. Ir-riċerka ta’ Eurofound turi li suġġetti relatati mal-impjiegi, b’mod partikolari marbuta mal-indirizzar tan-nuqqas ta’ ħaddiema, iddominaw id-djalogu soċjali u d-dibattiti dwar il-ħajja tax-xogħol matul l-2018 115 .
Id-djalogu soċjali għadu rilevanti ħafna fid-dinja tax-xogħol li qed tinbidel u fl-immaniġġjar tat-tranżizzjoni għall-era diġitali u għal ekonomija newtrali għall-klima. It-tranżizzjoni għal ekonomija newtrali għall-klima hija mistennija li tibdel il-proċessi ta’ produzzjoni. L-evidenza tissuġġerixxi li għandhom jinħolqu impjiegi addizzjonali fis-setturi ekoloġiċi (jew tal-ekoloġizzazzjoni) li qed jikbru kemm fl-industrija kif ukoll fis-servizzi, inklużi l-kostruzzjoni, l-immaniġġjar tal-iskart u l-finanzi sostenibbli. Din it-tranżizzjoni tista’ tipprevjeni wkoll il-polarizzazzjoni dejjem akbar tal-impjiegi li tirriżulta mill-awtomatizzazzjoni, billi toħloq impjiegi wkoll fid-distribuzzjonijiet ċentrali tal-pagi u tal-ħiliet, b’mod partikolari fil-kostruzzjoni u fil-manifattura. Madankollu, jista’ jkollha wkoll impatt fuq l-istruttura tas-suq tax-xogħol, id-distribuzzjoni tal-impjiegi u l-ħtiġijiet tal-ħiliet, b’mod partikolari f’dawk ir-reġjuni li jiddependu minn setturi li jużaw ħafna enerġija. Is-sħab soċjali kienu attivi fl-antiċipazzjoni tal-ħtiġijiet tal-ħiliet u flimkien jimmaniġġjaw il-programmi ta’ taħriġ sabiex itejbu l-ħiliet tal-forza tax-xogħol f’xi pajjiżi. Il-progress fit-trawwim ta’ negozjar kollettiv u fit-tisħiħ ta’ djalogu soċjali strutturat jista’ jsostni tranżizzjoni bla xkiel u inklużiva lejn ekonomija ekoloġika, b’tali mod li jħaffef il-konklużjoni ta’ kompromessi bejn il-ħaddiema, l-impjegaturi u l-gvern. L-awtoritajiet pubbliċi jistgħu wkoll jakkumpanjaw il-proċess billi jistabbilixxu l-qafas għal dawn in-negozjati, billi jagħtu gwida dwar l-objettivi li għandhom jintlaħqu u jippromwovu l-involviment puntwali u sinifikanti tal-atturi rilevanti. L-era diġitali twassal għal forom ta’ impjieg ġodda u ta’ spiss mhux standard, bħal xogħol tal-pjattaformi, pereżempju, li ħafna drabi ma jkollhomx rappreżentazzjoni. F’dawn l-aħħar snin, is-sħab soċjali ħadu inizjattivi sabiex jilħqu lil dawn il-ħaddiema wkoll u jiżguraw il-protezzjoni soċjali tagħhom. Is-sħab soċjali għadhom pjattaforma importanti fejn jiġu diskussi l-iżviluppi teknoloġiċi u ekoloġiċi u kif dawn jistgħu jiġu indirizzati bl-aħjar mod 116 .
Djalogu soċjali li jaħdem sew jeħtieġ li s-sħab soċjali jkunu b’saħħithom, rappreżentattivi, awtonomi u mgħammra bil-kapaċità neċessarja. Il-kapaċità tas-sħab soċjali tirreferi għall-kapaċità tagħhom li jinnegozjaw u li juru l-għarfien espert ekonomiku u legali meħtieġ sabiex jiddiskutu l-konsegwenzi ekonomiċi u soċjali ta’ perkorsi politiċi differenti, sabiex jirrappreżentaw b’mod adegwat l-interessi tagħhom, jimmobilizzaw in-nies u r-riżorsi, jaġixxu b’mod awtonomu u jieħdu impenji dejjiema. Peress li l-kontribuzzjonijiet mill-membri tagħhom huma s-sors ewlieni ta’ dħul, is-sħubija tiddetermina wkoll il-kapaċità tal-organizzazzjonijiet tas-sħab soċjali. F’dawn l-aħħar snin, bħala medja, iċ-ċifri tas-sħubija naqsu madwar l-Ewropa (OECD, 2017). Kif turi l-Illustrazzjoni 65, il-livelli tad-densità tal-unions jvarjaw ħafna fit-28 Stat Membru tal-UE, minn madwar 70 % fid-Danimarka, fl-Iżvezja u fil-Finlandja għal anqas minn 10 % fi Franza, fil-Litwanja u fl-Estonja. Madankollu, id-densità mhijiex l-unika indikazzjoni tal-kapaċità tat-unions li jimmobilizzaw il-ħaddiema, fatturi bħall-awtonomija tas-sħab soċjali, jew il-grad ta’ kooperazzjoni fil-kuntest tat-trade unions jista’ jkollhom rwol ukoll. Minkejja dan, is-sħab soċjali jeħtieġu wkoll kuntesti formali li jippermettu li d-djalogu tagħhom ikun effettiv.
Illustrazzjoni 65: Ir-rati ta’ densità tat-trade unions ivarjaw ħafna fost l-Istati Membri
Rata ta’ densità tat-trade unions (l-aktar sena aġġornata disponibbli)
Sors: L-OECD u l-bażi tad-data ICTWSS (intuża s-sors li fih data iktar reċenti għal kull Stat Membru). Nota: ikkalkolata bħala s-sehem ta’ impjegati li huma membri tat-trade unions. Is-snin tad-data: l-2017 għall-Iżvezja, l-2016 għall-Awstrija, għaċ-Ċekja, għad-Danimarka, għall-Finlandja, għall-Ġermanja, għall-Ungerija, għall-Irlanda, għall-Italja, għal-Litwanja, għan-Netherlands u għar-Renju Unit; l-2015 għall-Belġju, għall-Estonja, għal Franza, għal-Latvja, għal-Lussemburgu, għall-Portugall, għas-Slovakkja, għas-Slovenja u għal Spanja; l-2014 għall-Polonja; l-2013 għal Ċipru u għall-Greċja; l-2012 għall-Kroazja, għal Malta, għall-Bulgarija u għar-Rumanija. Għal għadd ta’ Stati Membri, id-data dwar id-densità tal-impjegaturi ġiet aġġornata anqas sikwit f’dawn l-aħħar snin; għaldaqstant, mhijiex ippreżentata f’ċart.
Minkejja l-progress li sar, l-involviment ġenerali tas-sħab soċjali fil-proċess tas-Semestru Ewropew fil-livell nazzjonali jeħtieġ jiġi żviluppat aktar. L-involviment tas-sħab soċjali fit-tfassil u fl-implimentazzjoni tal-politiki u tar-riformi ġie rikonoxxut u żviluppat aktar fil-Linji Gwida dwar l-Impjiegi. Is-suċċess u l-impatt tal-politiki fil-livell Ewropew, nazzjonali u reġjonali jiddependu fuq l-impenn u s-sjieda mill-gvernijiet u mis-sħab soċjali fl-Istati Membri. B’mod ġenerali, il-kwalità tal-involviment tas-sħab soċjali fit-tfassil u fl-implimentazzjoni tal-politiki u tar-riformi tal-impjiegi u soċjali baqgħet stabbli matul dawn l-aħħar ftit snin fil-maġġoranza tal-Istati Membri, b’differenzi li għadhom importanti minn pajjiżi għall-ieħor 117 . Kif inhu l-każ tal-involviment tas-sħab soċjali fil-politiki u fir-riformi fil-livell nazzjonali u, b’mod partikolari, fit-tħejjija tal-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma, il-grad ta’ sodisfazzjon ivarja skont il-prevedibbiltà, il-kwalità tal-iskambji mwettqa, iż-żmien allokat u l-aspettattivi mqajma dwar l-eżiti. Il-progress u l-isfidi eżistenti ġew analizzati u vvalutati mill-Kumitat tal-Impjiegi tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea fil-ħarifa tal-2018. B’mod partikolari, is-sħab soċjali fl-Estonja, fil-Latvja, fil-Portugall, fis-Slovenja u fi Spanja rrikonoxxew xi titjib rigward il-parteċipazzjoni tagħhom fit-tfassil ta’ politika f’dawn l-aħħar ftit snin. Għall-kuntrarju, il-konklużjonijiet urew li hemm lok għal djalogu soċjali li jiffunzjona aħjar u għal involviment akbar tas-sħab soċjali fil-Greċja, fl-Ungerija, fil-Polonja u fir-Rumanija. F’pajjiżi oħra, it-tħassib huwa relatat ma’ problemi u ma’ sitwazzjonijiet varji ħafna, xi wħud aktar strutturali, oħrajn ibbażati aktar fuq l-effettività tal-proċeduri u tal-prattiki applikati. F’każijiet oħra, il-grad ta’ involviment tas-sħab soċjali jista’ jiġi influwenzat minn tibdiliet fiċ-ċiklu politiku (eż., l-Italja, Spanja). Ħafna minn dawn l-isfidi huma enfasizzati fil-premessi tar-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi tal-2019.
Fil-kuntest tal-governanza ekonomika tal-UE, il-konsultazzjoni tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili tista’ tipprovdi għarfien u appoġġ siewja għall-implimentazzjoni tal-politiki. Is-soċjetà ċivili jista’ jkollha rwol importanti fit-tfassil u fl-implimentazzjoni tar-riformi tal-politika, billi tappoġġa l-leġiżlazzjoni rilevanti u l-azzjoni tal-gvern. Kif enfasizzat fil-Linji Gwida riveduti dwar l-Impjiegi adottati f’Lulju 2019, fejn ikun rilevanti u abbażi tal-prattiki nazzjonali eżistenti, jenħtieġ li l-Istati Membri jqisu l-esperjenza dwar l-impjiegi u kwistjonijiet soċjali ta’ organizzazzjonijiet rilevanti tas-soċjetà ċivili. Fid-dawl ta’ dak li ntqal hawn fuq, ir-Rappreżentanzi tal-Kummissjoni fl-Istati Membri organizzaw numru ta’ laqgħat ma’ organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-kuntest tas-Semestru Ewropew. F’ħafna Stati Membri, il-konsultazzjonijiet mal-Kummissjoni Ewropea ħafna drabi jkunu aktar attivi u mqanqla mill-konsultazzjonijiet bejn l-awtoritajiet Nazzjonali u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, b’mod partikolari għat-tħejjija tal-Programm Nazzjonali ta’ Riforma. L-Uffiċjali tas-Semestru Ewropew tal-Kummissjoni ntalbu jivvalutaw il-grad tal-involviment tas-soċjetà ċivili fit-tfassil tal-politika. Ir-riżultati ta’ dan l-istħarriġ preliminari juru sitwazzjoni eteroġenja, li tista’ ssir soġġetta għal analiżi aktar dettaljata.
3.3.2 Rispons tal-politiki
L-Istati Membri qed iwettqu riformi fil-qasam tal-leġiżlazzjoni dwar il-protezzjoni tal-impjiegi sabiex jiżguraw “flessigurtà” xierqa u jnaqqsu l-lakuni fir-regoli u fil-proċeduri tas-suq tax-xogħol. F’Mejju 2019, Franza approvat miżura li għandha l-għan li ġġib aktar flessibbiltà fl-applikazzjoni ta’ leġiżlazzjoni relatata mad-daqs dwar il-protezzjoni tal-impjiegi u ta’ regoli dwar il-post tax-xogħol għall-intrapriżi li jimpjegaw ’il fuq mit-tliet limiti tad-daqs (10/50/250 impjegat). Il-Finlandja emendat ir-regolament eżistenti sabiex jinkludi speċifikazzjonijiet ġodda dwar il-kundizzjonijiet sabiex jintemmu l-kuntratti għall-impjegaturi. L-emenda għandha l-għan li tiżgura li jitqiesu ċirkustanzi speċifiċi (eż. in-numru totali ta’ impjegati tal-impjegatur u ċ-ċirkustanzi ġenerali tal-impjegatur u tal-impjegat) meta ssir il-valutazzjoni ta’ sensja abbażi ta’ persuna. F’ċerti każijiet, dan jista’ jwassal għal eċċezzjonijiet għar-regoli dwar is-sensja. Bħala parti minn riforma wiesgħa, l-Irlanda adottat Att dwar l-Impjiegi li talab lill-impjegaturi jispeċifikaw it-termini u l-kundizzjonijiet tax-xogħol fi ħdan ċertu perjodu ta’ żmien, inkluża l-introduzzjoni ta’ kuntratt skont il-faxex ta’ sigħat (li jippermettu lill-impjegati li l-kuntratt tal-impjieg tagħhom ma jkunx jirrifletti b’mod preċiż ir-realtà tas-sigħat li jaħdmu sabiex jitqiegħdu f’faxxa ta’ sigħat li tirriflettiha aħjar), l-ispeċifiċitajiet tal-paga minima u l-projbizzjoni ta’ kuntratti ta’ żero sigħat. Huma previsti sanzjonijiet f’każ ta’ ksur tal-Att dwar l-Impjiegi.
Xi Stati Membri qed jieħdu miżuri sabiex inaqqsu s-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol, inklużi restrizzjonijiet għal kuntratti għal terminu fiss. Bħala parti minn riforma usa’, in-Netherlands qed jirrieżaminaw ir-regolament tagħhom dwar is-suq tax-xogħol sabiex jippromwovu impjieg indefinit, filwaqt li, fl-istess ħin, jagħmlu l-kuntratti flessibbli aktar għaljin għall-impjegaturi. Dan se jsir, fost l-oħrajn, permezz ta’ kontribuzzjonijiet differenzjati tal-qgħad għal kull tip ta’ kuntratt u b’limiti għall-użu ta’ kuntratti ta’ żero sigħat (il-miżuri huma mistennija li jidħlu fis-seħħ mill-2020). Fil-Portugall, diversi miżuri adottati f’Lulju 2019 bħala parti mill-Programm ta’ Azzjoni mmirati lejn ir-restrizzjoni tal-kundizzjonijiet għall-użu ta’ kuntratti għal terminu fiss, sabiex titnaqqas is-segmentazzjoni fis-suq tax-xogħol. B’mod partikolari, dan il-pakkett naqqas id-durata massima tal-kuntratti għal terminu fiss minn tliet snin għal sentejn, inkluż it-tiġdid. Dan jistabbilixxi wkoll limitu għad-durata totali tat-tiġdid u tal-kuntratti mhux determinati (minn sitt snin għal erba’ snin) u t-tisħiħ u l-estensjoni temporanja tal-appoġġ għall-konverżjoni ta’ kuntratti għal terminu fiss għal kuntratti indefiniti. Dawn il-miżuri ġew diskussi mas-sħab soċjali, li ffirmaw ftehim tripartitiku f’Ġunju 2018 għar-reviżjoni tal-kodiċi tax-xogħol. Fl-2018 l-Italja adottat miżura speċifika sabiex tippromwovi l-użu ta’ kuntratti permanenti (Decreto dignità) li jistabbilixxu regoli aktar stretti għall-użu u għad-durata tal-kuntratti għal terminu fiss (durata massima ta’ kuntratti temporanji minn 36 xahar għal 24 xahar) u obbligat lill-impjegaturi sabiex jiġġustifikaw l-estensjoni tagħhom f’każ li jaqbżu t-12-il xahar. Iżżid ukoll l-indennizz minimu u massimu f’każ ta’ sensja inġusta. F’Marzu 2019 ir-Renju Unit introduċa sett ta’ emendi sabiex jitwaqqaf l-użu ta’ kuntratti ta’ ħlas bejn l-assenjamenti, li għandu jidħol fis-seħħ f’April 2020. L-emendi se jippermettu lin-negozji jagħżlu li ma jipparteċipawx arranġamenti ta’ paga ugwali għall-impjegati tal-aġenziji. Madankollu, ir-riformi jaf ma jsaħħux id-drittijiet ta’ ħaddiema ta’ żero sigħat, li jaf ma jmexxux il-bilanċ tal-poter fl-ekonomija tal-gigs.
Xi Stati Membri qed jipprevedu miżuri addizzjonali f’termini ta’ ħin tax-xogħol u ta’ organizzazzjoni, li huma mistennija jintroduċu aktar ċarezza dwar it-termini u l-kundizzjonijiet tax-xogħol. Bħala parti minn pakkett kbir ta’ riforma (Jobsdeal), f’April 2019 il-Belġju estenda d-durata massima ta’ waqfa fil-karriera (minn 36 għal 48 xahar) għall-ħaddiema wara taħriġ f’impjiegi b’nuqqas ta’ ħiliet identifikat. Il-miżura ġiet approvata flimkien ma’ rilassament tal-klawżoli tat-taħriġ, sabiex tħeġġeġ lill-impjegaturi jrawmu l-parteċipazzjoni tal-impjegati fit-taħriġ ibbażat fuq ix-xogħol. F’April 2019 id-Danimarka approvat miżura ġdida li trawwem kontroll aħjar tal-ambjenti fiżiċi u psikoloġiċi. Meta tidħol fis-seħħ, din hija mistennija li tkun immirata l-aktar lejn ħaddiema tas-sengħa impjegati minn kumpaniji barranin. L-Awtorità Daniża għall-Ambjent tax-Xogħol (Arbejdstilsynet) se tkun responsabbli mill-implimentazzjoni tagħha, b’baġit totali ta’ DKK 460 miljun (EUR 61 miljun) sal-2022. Spanja adottat emenda ġdida li tintroduċi reġistrazzjoni obbligatorja tas-sigħat tax-xogħol ta’ kuljum għall-ħaddiema kollha. B’mod ġenerali, it-termini ta’ konformità mar-regolament dwar is-sahra jistgħu jkunu speċifikati fin-negozjar kollettiv ma’ ċerti setturi soġġetti għal regolamenti speċjali mill-gvern. Il-miżura qed taffaċċja dewmien soġġetta għar-reviżjoni tal-ftehimiet kollettivi rilevanti. Fl-2018, il-Kroazja adottat Att dwar ix-xogħol tal-Istudenti sabiex twessa’ l-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu. Minbarra l-istudenti full-time, dan issa jkopri studenti part-time li mhumiex f’relazzjoni ta’ impjieg. Il-Gvern Awstrijak qed jieħu passi sabiex itejjeb il-flessibbiltà interna tal-ħin tax-xogħol, fi djalogu mill-qrib mas-sħab soċjali. L-Att il-ġdid tal-2018 tal-Awstrija dwar il-Ħin tax-Xogħol għandu l-għan li jagħti flessibbiltà lix-xogħol ta’ sahra limitat, f’sitwazzjonijiet speċifiċi. Dan jestendi l-ħinijiet massimi tax-xogħol minn jum tax-xogħol ta’ 10 sigħat għal 12-il siegħa u minn ġimgħa tax-xogħol ta’ 50 siegħa għal 60 siegħa. Jinkludi wkoll id-dritt tal-impjegati li jirrifjutaw ħin tax-xogħol itwal minn 12-il siegħa. Iċ-Ċekja qed tippjana li temenda l-liġi eżistenti mill-2006 sabiex iġġib aktar flessibilità fl-arranġamenti tax-xogħol. Għandha l-għan li tagħti l-possibbiltà li taqsam postijiet tax-xogħol full-time bejn żewġ impjegati jew aktar. Hija mistennija tidħol fis-seħħ f’Jannar 2020. F’Marzu 2019, il-Finlandja adottat miżura ġdida sabiex iżżid il-flessibbiltà tal-arranġamenti tal-ħin tax-xogħol, bħall-użu tal-banek tal-ħin, eċċ., inkluż f’dawk l-impriżi li mhumiex organizzati u li, għalhekk, huma ristretti fl-użu ta’ klawżoli ta’ flessibbiltà pprovduti minn ftehimiet kollettivi. Il-miżura hija mistennija tidħol fis-seħħ f’Jannar 2020.
s-sensibilizzazzjoni dwar is-saħħa u s-sikurezza fuq il-post tax-xogħol qed twassal sabiex diversi Stati Membri jaġġornaw u jsaħħu r-regolamenti tagħhom. Pereżempju, f’Marzu 2019, il-Latvja ħarġet Pjan ta’ Żvilupp 2019-2020 fil-qasam tas-saħħa u tas-sikurezza fuq il-post tax-xogħol. Il-miżura għandha l-għan li tippromwovi l-implimentazzjoni effettiva tar-rekwiżiti dwar il-protezzjoni tal-ħaddiema, filwaqt li tiżgura standards għal ambjent tax-xogħol sikur u għall-protezzjoni tas-saħħa għall-impjegati. Il-pjan jagħti attenzjoni speċjali lill-persuni li jaħdmu għal rashom u lil ħaddiema oħra f’forom mhux standard ta’ impjieg. Barra minn hekk, il-Latvja qed tippjana diversi emendi sabiex ittejjeb is-sikurezza tax-xogħol u l-protezzjoni ambjentali tal-persuni li jaħdmu għal rashom u tat-teleimpjegati. Dawn se jiddefinixxu wkoll rekwiżiti aktar preċiżi u ċari għall-organizzazzjoni tal-protezzjoni tal-ħaddiema mill-kumpaniji. L-abbozz ta’ liġi qed jiġi diskuss fil-kummissjoni tal-Parlament responsabbli u huwa mistenni li jiġi adottat sa tmiem l-2019. Iċ-Ċekja biddlet il-kundizzjonijiet tal-protezzjoni tas-saħħa fuq ix-xogħol, speċifikament il-limiti tal-esponiment għal sustanzi kimiċi fuq il-post tax-xogħol, skont id-Direttiva tal-Kummissjoni (2017/164/UE). Fil-Greċja, liġi ġdida (4554/2018) espandiet il-leġiżlazzjoni eżistenti dwar is-saħħa u s-sikurezza tal-ħaddiema, inklużi dispożizzjonijiet sabiex jiġu stabbiliti metodi dettaljati bl-għan li jiġi identifikat u stmat l-istress mis-sħana fuq il-ħaddiema fix-xhur b’temperaturi għolja. Il-Kroazja approvat miżuri sabiex tirregola l-kundizzjonijiet li fihom impjegatur u persuna fiżika jew ġuridika jkunu awtorizzati jimplimentaw miżuri tas-saħħa u tas-sikurezza okkupazzjonali, inklużi l-ħruġ, il-kanċellazzjoni u r-revoka tagħhom. Tipprevedi wkoll taħriġ professjonali kontinwu tal-esperti tas-saħħa u tas-sigurtà fuq il-post tax-xogħol u l-obbligu u l-proċedura għar-reġistrazzjoni tal-awtorizzazzjonijiet.
L-Istati Membri adottaw miżuri ġodda sabiex jindirizzaw ix-xogħol mhux iddikjarat, isaħħu l-ispettorati tax-xogħol u jsaħħu l-impatt tal-miżuri ta’ deterrenza. Wara l-finalizzazzjoni, il-Greċja qed tippjana wkoll li twettaq valutazzjoni sħiħa tal-pjan ta’ azzjoni fuq tliet snin għall-ġlieda kontra x-xogħol mhux iddikjarat. Fil-Latvja, l-ispettorati tax-Xogħol tal-Istat adottaw strateġija 2018-2019 b’enfasi dejjem akbar fuq il-miżuri preventivi, sostnuti minn indikaturi primarji ġodda tal-prestazzjoni. Ċipru ppropona xi tibdiliet fil-liġi dwar l-Assigurazzjoni Soċjali sabiex ikompli jiġġieled kontra x-xogħol mhux iddikjarat. L-emendi jinkludu żieda fl-ammonti tal-multi u l-introduzzjoni ta’ dikjarazzjoni elettronika għall-ħaddiema li jkunu qed jibdew xogħol. Fil-Portugall, il-Programm ta’ Azzjoni sabiex jiġu indirizzati l-prekarjetà u t-trawwim ta’ negozjar kollettiv adottat fl-2019 jinkludi l-kompetizzjonijiet li diġà għaddejjin għar-reklutaġġ ta’ spetturi ġodda (imnedija fl-2015 u fl-2016). Il-Portugall ħa wkoll passi sabiex jistabbilixxi sistema ta’ skambju ta’ informazzjoni bejn l-Awtorità tax-Xogħol, l-Awtorità tas-Sigurtà Soċjali u l-Awtorità tat-Taxxa u tad-Dwana. Fi Spanja, il-Pjan għal Xogħol Deċenti 2018-2020 ifittex li jsaħħaħ il-qafas u l-kapaċità ġuridiċi tal-ispettorati tax-xogħol sabiex jippromwovu l-kwalità tal-impjiegi u jiġġieldu kontra l-frodi tax-xogħol. Dan jipprevedi r-reklutaġġ ta’ 833 spettur ġdid tax-xogħol, li jiżdiedu bi 23 % tal-persunal kurrenti. Matul l-2018, l-ispezzjonijiet tax-xogħol wasslu għat-trasformazzjoni ta’ 194 000 kuntratt għal terminu fiss f’kuntratti indefiniti (id-doppju taċ-ċifra ta’ 92 900 għall-2017). Sadanittant, 31 500 kuntratt part-time ġew ikkonvertiti f’full-time (48 % aktar mill-2017).
F’ħafna mill-miżuri sabiex jiġi indirizzat ix-xogħol mhux iddikjarat hemm konċentrazzjoni dejjem akbar fuq il-miżuri preventivi, l-iskambju ta’ data u l-proċeduri ta’ valutazzjoni tar-riskju. Fil-Bulgarija, l-Aġenzija Nazzjonali tad-Dħul u l-Ispettorat Ġenerali tax-Xogħol iffirmaw ftehim ta’ kooperazzjoni fil-kuntest tal-Pjan ta’ Azzjoni tal-2018 sabiex itejbu l-ġbir tat-taxxa, jiġġieldu l-ekonomija griża u jnaqqsu l-kostijiet tal-konformità. Il-ftehim jimmira prinċipalment lejn l-oqsma tal-pagi u tal-ħin tax-xogħol u huwa bbażat fuq kooperazzjoni msaħħa permezz ta’ skambju ta’ informazzjoni, użu akbar tas-servizzi elettroniċi, gruppi ta’ ħidma interistituzzjonali u attivitajiet ta’ kontroll konġunt, inklużi għodod għall-valutazzjoni tar-riskju u għall-monitoraġġ. Il-qafas ta’ kooperazzjoni jinkludi miżuri ta’ prevenzjoni u ta’ edukazzjoni u azzjonijiet sabiex jiżdied l-użu tas-servizzi elettroniċi. Minbarra l-emendi fil-liġi dwar l-Assigurazzjoni Soċjali, Ċipru qed iwettaq riforma fl-ispettorati tax-xogħol, li hija mistennija ttejjeb l-effettività u l-effiċjenza tal-ispezzjonijiet. Il-Gvern approva wkoll liġi ġdida għall-ħolqien ta’ Spettorat tax-Xogħol Ċentralizzat u qed jagħmel sforzi sabiex itejjeb il-valutazzjoni tar-riskju ta’ din l-isfida, inkluż permezz tal-allokazzjoni ta’ riżorsi akbar u permezz ta’ aktar aċċess għat-taħriġ għall-persunal. F’Lulju 2019, Franza adottat Pjan Nazzjonali ġdid għall-ġlieda kontra x-xogħol illegali (“Plan National de lutte contre le travail illégal”). Sal-2021, il-pjan jipproponi 34 azzjoni li għandhom l-għan li jipprijoritizzaw u jsaħħu l-impatt tal-kontrolli u jipprevjenu x-xogħol mhux iddikjarat, inkluż fil-livell transfruntier.
Xi Stati Membri ħadu passi sabiex isaħħu s-sistemi tagħhom tal-ALMP permezz ta’ simplifikazzjoni u ta’ modernizzazzjoni, abbażi ta’ monitoraġġ kontinwu u ta’ għarfien dejjem akbar dwar il-kosteffettività. L-Iżvezja qed tirriforma s-servizzi pubbliċi tal-impjiegi tagħha bl-għan li tikseb effiċjenza. Madwar 130 minn 242 uffiċċju se jingħalqu, u se jitneħħew 4 500 impjegat minn total ta’ madwar 13 400. Ir-riforma hija mistennija titlesta sal-aħħar tal-2021. Il-PES se jiffokaw aktar fuq is-servizzi diġitali, l-awtomatizzazzjoni u l-intelliġenza artifiċjali, l-għoti ta’ appoġġ bit-telefown kif ukoll bil-vidjow. L-atturi privati se jimmaniġġjaw it-tlaqqigħ tal-impjiegi. Bħala parti minn riforma wiesgħa, id-Danimarka ħadet ukoll passi importanti sabiex tissimplifika l-istrateġija tal-impjiegi u tnaqqas il-burokrazija bl-għan li tiffaċilita t-tranżizzjonijiet mill-qgħad għall-impjieg. L-għan tar-riforma huwa li l-muniċipalitajiet ikollhom grad akbar ta’ awtonomija sabiex jimmiraw miżuri għall-individwi li jsiru qiegħda, filwaqt li approċċ amministrattiv issimplifikat għall-kumpaniji jaf jiffaċilita l-possibbiltà li l-persuni qiegħda jerġgħu jiddaħħlu fid-dinja tax-xogħol. Il-persuna qiegħda jenħtieġ li tkun soġġetta għal rekwiżiti aktar ġusti u anqas riġidi, u r-regolamenti jenħtieġ li jkunu aktar faċli biex jiġu interpretati.
Stati Membri oħra qed jipprijoritizzaw il-provvista ta’ servizzi individwalizzati, filwaqt li jistabbilixxu miri speċifiċi għall-persuni impjegati. Fil-Bulgarija, pjan ta’ azzjoni ġdid għall-impjiegi jipprevedi li jdaħħal lura fid-dinja tax-xogħol ’il fuq minn 16 500 persuna qiegħda taħt diversi programmi ta’ ħidma; filwaqt li aktar minn 11 400 persuna se jiġu offruti taħriġ sabiex itejbu l-ħiliet tagħhom u jibqgħu kompetittivi u produttivi (ara t-Taqsima 3.2.2). Fl-Iżvezja, ġew introdotti miżuri mmirati lejn it-titjib tal-aċċess għall-impjiegi għal dawk li jidħlu ġodda fis-suq tax-xogħol u għal dawk li ilhom qiegħda fit-tul. L-iskema taħdem mal-involviment tas-sħab soċjali u se tissussidja ’l fuq minn nofs il-kost tal-pagi għal sentejn. L-impjegat se jaħdem full-time u se jkollu aċċess għal taħriġ, inklużi korsijiet tal-lingwa Żvediża għal persuni li twieldu barra l-Iżvezja. Iċ-Ċekja qed tippjana li tintroduċi tibdiliet fid-disinn preżenti tal-ALMPs sabiex tagħmilhom aktar effettivi fl-appoġġ għall-gruppi l-aktar vulnerabbli. Filwaqt li għadu qed jitħejja, l-ambitu limitat mistenni tat-tibdiliet, inaqqas il-probabbiltà li jkun hemm impatt sostanzjali fuq dawn il-gruppi speċifiċi.
Is-Servizzi Pubbliċi tal-Impjiegi (PES) qed jirriformaw bl-għan li jżidu l-kapaċità u l-effiċjenza. Il-Greċja ħadet passi sabiex iżżid il-kapaċità tal-PES. Ir-reklutaġġ ta’ konsulenti tal-impjiegi addizzjonali kkonkluda bi 335 konsulent ġdid f’April 2019. L-għan huwa li jkompli jitnaqqas in-numru medju li għadu għoli ta’ persuni qiegħda għal kull konsulent (stmat għal madwar 2 700 fl-2018), flimkien ma’ pjanijiet għal appuntamenti skedati minn qabel regolari għal gruppi ta’ prijorità partikolari ta’ persuni qiegħda. Tnediet metodoloġija ġdida għat-tfassil ta’ profili tal-persuni qiegħda u hemm mudell pilota sabiex jitwasslu l-ALMPs, bi gwida u b’appoġġ mill-konsulenti tal-PES. Spanja qed tieħu wkoll passi sabiex issaħħaħ il-kapaċità tal-PES. Madwar 3 000 ħaddiem ġdid tal-każijiet qed jinħatru sabiex jaqdu l-objettivi tal-pjanijiet il-ġodda li jiġu indirizzati l-qgħad fit-tul (“ReincorporaT”) u l-qgħad fost iż-żgħażagħ (“Pjan ta’ Azzjoni għall-qgħad fost iż-żgħażagħ 2019-2021”). Il-miri kwantitattivi stabbiliti mill-awtoritajiet kellhom l-għan li jsaħħu l-orjentazzjoni tar-riżultati, b’enfasi akbar fuq il-monitoraġġ u l-evalwazzjoni. F’konformità mal-pjanijiet preċedenti, hija dipendenti wkoll fuq is-sussidji għar-reklutaġġ tal-impjegati, minkejja li ftit li xejn hemm evidenza tal-effettività tagħhom. Għandha baġit stmat ta’ EUR 40 miljun mifruxa fuq tliet snin, inkluża l-allokazzjoni tas-sussidju tal-qgħad għal persuni akbar minn 52 sena. L-isforzi sabiex jissaħħu l-PES komplew ukoll f’Ċipru bl-għan li jiġi indirizzat il-mandat attwali għall-implimentazzjoni aktar effettiva tal-Garanzija għaż-Żgħażagħ (ara wkoll it-Taqsima 3.2.2). Miżuri addizzjonali fis-seħħ jinkludu t-taħriġ tal-konsulenti tal-impjieg u t-taħriġ tal-persunal tal-PES. L-Awstrija aġġornat is-sistema tagħha ta’ tfassil ta’ profili billi introduċiet valutazzjoni bbażata fuq il-kompjuter tal-opportunitajiet tax-xogħol għal kull persuna qiegħda rreġistrata. Il-miżura għandha l-għan li żżid l-effiċjenza tal-programmi tas-suq tax-xogħol u li ttejjeb il-kwalità tas-servizzi, filwaqt li tnaqqas ir-riżorsi allokati. Il-persuni li qed ifittxu impjieg jiġu assenjati fi gruppi b’opportunitajiet ta’ impjieg għoljin, medji jew baxxi skont il-probabbiltà stmata tagħhom li jerġgħu jidħlu fis-suq tax-xogħol. Il-konsulenti tal-PES jistgħu jinkludu valutazzjoni personali sabiex jitjieb l-assenjament, filwaqt li jitqiesu aspetti bħall-motivazzjoni. Il-Litwanja allokat mill-ġdid ir-riżorsi umani mil-livell maniġerjali u dak eżekuttiv għall-impjegati li jaħdmu direttament mal-persuni li qed ifittxu impjieg, li żdiedu b’9 %. Dan għen sabiex jitnaqqas il-volum ta’ xogħol medju ta’ kull xahar tal-ħaddiema tal-każijiet b’massimu ta’ 30 %, u sabiex tingħata assistenza aktar individwalizzata. Is-sħubijiet soċjali ssaħħew sabiex jikkontribwixxu għall-iżvilupp tar-riżorsi umani, partikolarment permezz ta’ taħriġ u skambju tal-aħjar prattiki.
Ittieħdu miżuri sabiex jissaħħu l-effiċjenza tat-tlaqqigħ tal-impjiegi u r-rabtiet mal-impjegaturi u mal-awtoritajiet lokali, f’kuntest ta’ swieq tax-xogħol dejjem aktar issikkati f’xi Stati Membri. L-Istati Membri għadhom għaddejjin bil-proċess ta’ modernizzazzjoni tal-PES, li jinkludi sħubijiet aktar b’saħħithom mal-impjegaturi u strateġiji konġunti mal-assoċjazzjonijiet tan-negozju. Dsatax mit-30 PES li wieġbu rrapportaw l-introduzzjoni ta’ ALMPs ġodda, u 20 PES irrapportaw li emendaw l-ALMPs eżistenti sabiex iwieġbu aħjar għall-isfidi kurrenti tas-suq tax-xogħol fl-2019. Fil-Finlandja, miżura ġdida għandha l-għan li ttejjeb l-aċċessibilità diġitali fil-PES għall-utenti tas-servizzi tax-xogħol u għall-fornituri ta’ servizzi. Ladarba tidħol fis-seħħ fl-2020, il-post diġitali “Suq għall-impjiegi” (Työmarkkinatori) se jkun aċċessibbli universalment għall-klijenti sabiex isibu firxa wiesgħa ta’ servizzi pubbliċi u privati. Bħala parti minn riforma wiesgħa adottata f’Lulju 2018, Ċipru saħħaħ is-Sistema ta’ Kollokament tal-Kandidati (CPS) tal-PES tiegħu permezz tal-ħolqien ta’ pjattaforma tal-IT li ssostni l-provvista ta’ servizzi aktar individwalizzati kemm għall-persuni li qed ifittxu impjieg kif ukoll għall-impjegaturi.
L-evalwazzjoni tar-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar l-integrazzjoni tal-persuni qiegħda fis-suq tax-xogħol uriet li l-Istati Membri laħqu progress sinifikanti fil-qasam. B’mod ġenerali, l-aktar tibdiliet sostanzjali seħħew fl-Istati Membri b’appoġġ minn qabel anqas żviluppat għall-qiegħda fit-tul. Ir-Rakkomandazzjoni qajmet kuxjenza dwar l-isfidi li jaffaċċjaw l-Istati Membri u ggwidat l-implimentazzjoni tal-aġenda politika miftiehma sabiex tindirizzahom. Din wasslet ukoll għal żieda fil-prospetti tax-xogħol tal-qiegħda fit-tul, għal konverġenza fl-approċċi ta’ politika u għal skambju akbar ta’ informazzjoni u tal-aħjar prattiki madwar l-UE.
Ir-rakkomandazzjoni tal-Kunsill għadha rilevanti sabiex tkompli tipprovdi opportunitajiet aħjar ta’ impjieg għall-qiegħda fit-tul. Il-kwalità tal-appoġġ lill-qiegħda fit-tul għadu jvarja bejn l-Istati Membri. Hemm lok li tiżdied is-sensibilizzazzjoni mmirata għall-persuni inattivi, sabiex titjieb il-kwalità tal-valutazzjonijiet u sabiex jissaħħaħ l-involviment tal-impjegaturi. Il-koordinazzjoni tas-servizzi tibqa’ sfida ġenerali minħabba kapaċità li għadha limitata u approċċ strateġiku għas-sħubijiet f’xi Stati Membri.
Xi Stati Membri dan l-aħħar ħadu passi oħra sabiex jipprovdu appoġġ aktar individwalizzat għall-qiegħda fit-tul u servizzi integrati aħjar. Ċipru waqqaf skema għat-taħriġ tal-persuni qiegħda fit-tul fil-kumpaniji bl-għan li jappoġġa d-dħul mill-ġdid fis-suq tax-xogħol bil-kisba parallela tal-ħiliet meħtieġa. Matul l-2018, madwar 130 persuna qiegħda fit-tul ibbenefikaw mill-iskema b’nefqa totali ta’ madwar EUR 487 000. Il-mira għall-2019 hija li tibbenefika lil 250 persuna qiegħda fit-tul b’baġit ta’ EUR 750 000. Fil-Bulgarija, pjan ta’ azzjoni ġdid għall-impjiegi jipprevedi li jdaħħal lura fid-dinja tax-xogħol ’il fuq minn 16 500 persuna qiegħda taħt diversi programmi ta’ ħidma; filwaqt li aktar minn 11 400 persuna se jiġu offruti taħriġ sabiex itejbu l-ħiliet tagħhom u jibqgħu kompetittivi u produttivi. In-numru ta’ persuni rreġistrati fit-taħriġ fl-2019 huwa mistenni li jiżdied b’7,7 % meta mqabbel mal-2018. Il-Greċja introduċiet metodoloġija ġdida għat-tfassil ta’ profili, minbarra r-reklutaġġ ta’ aktar konsulenti dwar l-impjiegi. Il-kapaċitajiet sabiex jiġu indirizzati l-qiegħda fit-tul qed jissaħħu wkoll f’Ċipru, fil-Litwanja u fi Spanja bir-reklutaġġ addizzjonali ta’ konsulenti. Ir-riforma li għaddejja bħalissa tas-servizzi pubbliċi tal-impjiegi fil-Finlandja hija pass lejn servizzi multiprofessjonali u integrati. Tinkludi miżuri biex jiġu pprovduti aktar servizzi effiċjenti, b’mod partikolari fil-bidu tal-perjodu ta’ qgħad u adattament aħjar għall-ħtiġijiet individwali tal-persuni qiegħda li jvarjaw minn persuna għall-oħra. Servizzi pubbliċi oħra tal-impjiegi qed iwettqu proġetti pilota wkoll, spiss bl-appoġġ tal-Fond Soċjali Ewropew. Fl-Awstrija qed jiġi ttestjat ikkowċjar personalizzat li juża valutazzjonijiet ibbażati fuq il-kompjuter, filwaqt li fis-Slovenja bħalissa qed jiġu ppruvati attivitajiet konġunti maċ-Ċentri għall-Ħidma Soċjali.
Miżuri reċenti mmirati lejn il-qiegħda fit-tul ikomplu jiffokaw fuq sussidji u inċentivi finanzjarji. Fl-2018, il-Fjandri (il-Belġju) adottaw żewġ skemi ssussidjati ġodda li jappoġġaw l-aċċess għal impjiegi sostenibbli tal-qiegħda fit-tul permezz tat-taħriġ (l-hekk imsejħa “K-IBO”). Il-programm jista’ jdum sa 52 ġimgħa, huwa b’xejn għall-impjegatur u jipprevedi r-rimborż tal-ispejjeż tat-trasport u tal-indukrar tat-tfal. Ċipru ffoka wkoll l-isforzi tiegħu sabiex jipprovdi inċentivi għall-organizzazzjoni ta’ programmi ta’ taħriġ u ta’ żvilupp ta’ ħiliet. Fis-Slovakkja, il-pjan ta’ azzjoni adottat dwar l-integrazzjoni tal-qiegħda fit-tul fis-suq tax-xogħol għadu qed jiġi implimentat billi jiġu offruti allowances u inċentivi finanzjarji kemm lill-impjegaturi kif ukoll lill-persuni li qed ifittxu impjieg. Fl-aħħar nett, l-inċentivi għar-reklutaġġ fil-Belġju, fil-Portugall, fir-Rumanija u fi Spanja ġew immodifikati sabiex ikomplu jistimolaw l-impjieg ta’ persuni qiegħda fit-tul.
Riformi reċenti fil-qasam tal-benefiċċji tal-qgħad iffokaw l-aktar fuq il-kopertura u l-effikaċja tal-iskemi, b’tibdiliet sostanzjali f’xi Stati Membri. F’Ottubru 2018, id-Danimarka estendiet il-kopertura tal-iskema volontarja tal-assigurazzjoni tal-qgħad maħsuba inizjalment għall-persuni li jaħdmu għal rashom għal dawk il-ħaddiema kollha b’kuntratti mhux standard. L-emenda tagħtihom status ugwali bħal dawk f’impjieg tradizzjonali u l-metodu ta’ kalkolu tal-benefiċċju tal-qgħad ta’ individwu ma jagħmilx aktar distinzjoni bejn is-sorsi ta’ introjtu. F’April 2019, il-Belġju adotta dispożizzjoni legali li tiggarantixxi li dawk li jsegwu taħriġ f’qasam professjonali b’nuqqasijiet identifikati ma jkunux soġġetti għal tnaqqis (xejra digressiva) tal-benefiċċji tal-qgħad maż-żmien. Il-miżura hija parti mill-pakkett Jobsdeal. F’Marzu 2019, Spanja aġġornat l-iskema tal-qgħad fit-tul, li issa testendi l-kopertura minn 52 sena sal-età tal-irtirar legali, u żżid il-bażi għall-kalkolu tal-intitolamenti tal-pensjoni (minn EUR 859/xahar fl-2018 għal EUR 1 313/xahar fl-2019). Minn meta l-iskemi PREPARA u PAE ġew amalgamati f’Diċembru 2018, il-Gvern ma mexiex bil-pjanijiet li jissimplifika s-sistema kurrenti ta’ assistenza għall-qgħad. Barra minn hekk, l-integrazzjoni mill-ġdid tal-persuni qiegħda akbar fl-età fis-suq tax-xogħol għadha sfida. Il-baġit 2019 f’Malta kien jinkludi estensjoni tal-benefiċċji tal-qgħad għall-persuni li qed ifittxu impjieg li qabel kienu jaħdmu għal rashom. Fid-direzzjoni opposta, fl-2018 u fl-2019 Franza introduċiet xi tibdiliet fid-drittijiet u fl-obbligi tal-benefiċċji tal-qgħad. Bħala parti minn riforma usa’, il-kundizzjonijiet ta’ eliġibbiltà għall-benefiċċji tal-qgħad saru aktar stretti, b’rabtiet aktar mill-qrib mal-isforzi ta’ tiftix tax-xogħol tal-persuni qiegħda, li joħolqu diżinċentivi għall-impjegaturi u għall-impjegati meta jalternaw perjodi frekwenti bejn qgħad u impjieg. Bħala parti minn riforma komprensiva, fl-2018 u l-2019 il-Finlandja introduċiet diversi emendi fl-Att dwar is-Sigurtà tal-Qgħad bl-għan li żżid l-inċentivi għax-xogħol part-time għall-benefiċjarji tal-benefiċċji tal-qgħad, li jiksbu wkoll inċentiv għall-aċċess għat-taħriġ u għall-edukazzjoni vokazzjonali. Ġew introdotti wkoll emendi sabiex jiġu estiżi d-drittijiet għall-benefiċċji tal-qgħad relatati mal-qligħ għall-membri tal-familja tal-ħaddiema li jaħdmu għal rashom u sabiex jitnaqqas iż-żmien ta’ stennija għar-riċevuta tal-benefiċċji tal-qgħad minn 90 jum għal 60 jum f’każijiet li fihom il-kuntratt ikun ġie tterminat minħabba raġunijiet ikkawżati mill-impjegat.
Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, is-sħab soċjali huma involuti fit-tfassil u fl-implimentazzjoni ta’ politiki u ta’ riformi fl-oqsma soċjali u tal-impjiegi 118 . Il-kwalità tal-involviment tagħhom tvarja ħafna fost il-pajjiżi u tiddependi mill-kuntesti istituzzjonali u mill-effikaċja tal-prattiki applikati. Pereżempju, mill-bidu tal-2018 ’l hawn, is-sħab soċjali fil-Belġju, fil-Kroazja, fl-Estonja, fil-Ġermanja, fl-Irlanda, fin-Netherlands, fil-Portugall, fis-Slovakkja, fis-Slovenja jew fl-Iżvezja, iddiskutew, jew inkella kienu direttament involuti fit-tfassil jew fl-implimentazzjoni tar-riformi sabiex tiżdied il-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol. Fl-2018, is-sħab soċjali Portugiżi ffirmaw ftehim tripartitiku, li inkluda miżuri għall-ġlieda kontra s-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol. Is-sħab soċjali ddiskutew u nnegozjaw riformi fil-mekkaniżmi tal-iffissar tal-pagi minimi fil-Portugall jew f’Malta, pereżempju. F’pajjiżi bħal-Latvja, is-Slovenja jew l-Estonja, is-sħab soċjali ffirmaw ftehimiet bilaterali dwar il-pagi u l-kostijiet tax-xogħol. Fil-Bulgarija, fil-Kroazja, f’Ċipru, fil-Finlandja, fil-Latvja, fis-Slovakkja u fis-Slovenja, is-sħab soċjali kienu involuti fir-riformi tas-sistemi tal-kura tas-saħħa. Fil-Latvja u fil-Polonja, is-sħab soċjali ġew ikkonsultati dwar riforma dwar l-edukazzjoni għolja u x-xjenza. Fi Frar 2019, is-sħab soċjali Daniżi flimkien mal-gvern tawlu programm rapidu ta’ sentejn dwar l-Edukazzjoni Bażika fl-Integrazzjoni (IGU) għall-immigranti u għar-refuġjati li waslu reċentement, li ġie introdott fl-2016 bħala parti minn ftehim tripartitiku.
Il-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej jipprovdu appoġġ finanzjarju għat-titjib tal-kapaċità istituzzjonali tas-sħab soċjali. L-appoġġ għall-bini ta’ kapaċità tas-Sħab Soċjali jista’ jwassal għal kuntest istituzzjonali ta’ relazzjonijiet industrijali stabbli u sostenibbli f’livelli differenti (nazzjonali, settorjali, reġjonali u tal-kumpaniji). Skont il-Fond Soċjali Ewropew (FSE) kurrenti, ġew allokati EUR 189 miljun, fost l-oħrajn, għall-bini ta’ kapaċità għall-Kroazja, għaċ-Ċekja, għal Ċipru, għal l-Estonja, għal Franza, għall-Italja, għal-Latvja, għal-Litwanja, għal Malta, għall-Portugall u għas-Slovenja. Fil-Portugall, il-FSE jappoġġa l-bini ta’ kapaċità istituzzjonali tas-sħab soċjali b’sede fil-Kumitat Permanenti għal Konċertazzjoni Soċjali (CPCS), fid-dawl tal-irwol ewlieni tagħhom fid-djalogu soċjali fil-Portugall. Il-miżuri li jistgħu jiġu appoġġati jinkludu t-taħriġ, il-bini ta’ netwerks u l-appoġġ għal azzjonijiet konġunti u kooperazzjoni msaħħa bejn is-sħab soċjali. L-element il-ġdid fil-FSE + propost huwa l-estensjoni tal-obbligu li jiġi appoġġat il-bini ta’ kapaċità tas-sħab soċjali għall-Istati Membri kollha. Skont ir-Regolament kurrenti tal-FSE, dan l-obbligu huwa rilevanti biss għall-awtoritajiet maniġerjali f’reġjuni anqas żviluppati, f’reġjuni fi tranżizzjoni jew fi Stati Membri eliġibbli għal appoġġ mill-Fond ta’ Koeżjoni.
3.4.Il-Linja Gwida 8: Nippromwovu l-opportunitajiet indaqs għal kulħadd, inrawmu l-inklużjoni soċjali u niġġieldu l-faqar
Din it-taqsima tagħti ħarsa lejn l-implimentazzjoni tal-Linja Gwida Nru 8 dwar l-impjiegi, li tirrakkomanda lill-Istati Membri biex jimmodernizzaw is-sistemi tal-protezzjoni soċjali tagħhom, sabiex jippromwovu l-opportunitajiet indaqs, u jiġġieldu l-faqar u l-esklużjoni soċjali. L-ewwel tippreżenta ħarsa ġenerali lejn is-sitwazzjoni soċjali fl-Istati Membri skont l-indikaturi primarji, inkluż l-introjtu disponibbli, l-inugwaljanza, il-faqar ta’ introjtu u l-esklużjoni soċjali, l-adegwatezza tal-pensjonijiet, l-aċċess għal abitazzjoni kif ukoll l-aċċess għall-kura tas-saħħa u għall-kura fit-tul. It-Taqsima 3.4.2 tirrapporta dwar il-miżuri ta’ politika mill-Istati Membri fl-oqsma tas-sistemi tal-protezzjoni soċjali, inkluż l-iskemi tal-introjtu minimu, il-benefiċċji tal-familja, il-politiki dwar l-abitazzjoni, il-pensjonijiet, il-kura fit-tul, il-kura tas-saħħa u l-inklużjoni ta’ persuni b’diżabilitajiet.
3.4.1 Indikaturi ewlenin
L-introjti aggregati tal-familji żdiedu fl-Istati Membri kollha fl-2017 119 . Bħala medja fl-UE, iż-żieda fl-introjtu reali disponibbli gross kienet ftit ogħla miż-żieda fil-PDG per capita. Is-sitwazzjoni tvarja ħafna, bil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi Ewropej Ċentrali u tal-Lvant li għadhom għaddejjin bil-proċess ta’ konverġenza u li għad għandhom żidiet fil-GDHI ogħla mill-PDG per capita. Pajjiżi oħra rreġistraw titjib aktar modest. B’mod partikolari, il-Greċja, Ċipru, l-Italja, Spanja u l-Awstrija għandhom introjtu disponibbli gross per capita li għadu taħt il-livell ta’ qabel il-kriżi. Id-data għall-2018 (li għadha mhijiex disponibbli għall-Istati Membri kollha) tindika li dawn ix-xejriet se jkomplu.
Illustrazzjoni 66: L-introjti reali tal-unitajiet domestiċi fl-UE qed ikomplu jikkonverġu ’l fuq.
Il-GDHI reali per capita, l-indiċi tal-2008 = 100 u l-bidla annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, il-Kontijiet Nazzjonali [nasq_10_nf_tr u namq_10_gdp], il-kalkoli proprji. Perjodu: Il-livelli tal-2017 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2016. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness. Id-data għall-Kroazja u għal Malta ma kinitx disponibbli fit-2 ta’ Diċembru 2019.
Fl-2018, is-sehem ta’ nies f’riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (AROPE) kompla jonqos. Fl-2018, maġġoranza tal-pajjiżi esperjenzat titjib ulterjuri fis-sehem tal-persuni fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (AROPE) u s-sehem naqas b’0,5 punti perċentwali oħra, madwar żewġ pps taħt il-livelli ta’ qabel il-kriżi 120 . L-aktar tnaqqis sinifikanti seħħ f’pajjiżi bħall-Bulgarija (6,1 pps), l-Ungerija (6 pps), ir-Rumanija (3,2 pps) u l-Greċja (3 pps) kif ukoll il-Portugall (1,7 pps), il-Kroazja, l-Irlanda u l-Italja (1,6 pps), imsemmijin hawnhekk mil-livelli għoljin ħafna ’l isfel. Xi Stati Membri oħra esperjenzaw żidiet, jew billi reġġgħu lura l-iżviluppi pożittivi preċedenti (ir-Renju Unit +1,6 pps, il-Finlandja +0,8 pps, l-Estonja +1 pps) jew inkella billi kkonfermaw deterjoramenti ħfief li diġà kienu seħħew is-sena ta’ qabel (il-Lussemburgu +0,4). Is-sitwazzjoni tal-Latvja u tal-Litwanja għadha “kritika” minħabba l-livelli għoljin tagħhom u kien hemm progress limitat jew ma kien hemm l-ebda progress meta mqabbel mas-sena ta’ qabel. Evidenza mill-Illustrazzjoni 67 turi fir-rigward ta’ dan l-indikatur qed isseħħ konverġenza fl-UE kollha, kif indikat mill-pendil ’l isfel tal-linja tar-regressjoni.
Illustrazzjoni 67: Is-sehem ta’ nies f’riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali naqas f’ħafna mill-Istati Membri.
Il-perċentwal tal-popolazzjoni f’riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali, 2018 u l-bidla mis-sena ta’ qabel (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, SILC. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: l-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
It-tfal (bejn 0 snin u 17-il sena) u ż-żgħażagħ (bejn 18-il sena u 24 sena) għadhom l-aktar esposti għar-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali meta mqabbla ma’ gruppi ta’ etajiet oħra. Fl-2018, ir-rata medja tal-AROPE għat-tfal (bejn 0 snin u 17-il sena) naqset bi ftit għal 24,3 % minn 24,9 %. Madankollu, minkejja t-tnaqqis notevoli, xi Stati Membri għadhom jirreġistraw rati għolja ta’ faqar fost it-tfal, b’mod partikolari r-Rumanija (38,1 %), il-Bulgarija (33,7 %) u l-Greċja (33,3 %). Il-ftit Stati Membri fejn ir-rata tal-AROPE għat-tfal marret għall-agħar kienu r-Renju Unit (+2,5 pps), il-Belġju u l-Iżvezja (+1,2 pps), il-Finlandja (+0,9 pps), Franza (+0,8 pps) u d-Danimarka (+0,7 pps). Il-grupp tal-età li jaffaċċja aktar sfidi huwa l-grupp tal-età bejn 18-il sena u 24 sena, b’medja tal-UE li naqset b’0,5 pps għal 28,5 % fl-2018, xorta waħda ogħla mil-livell ta’ qabel il-kriżi iżda bi tnaqqisiet fil-maġġoranza tal-pajjiżi. Għadhom jistgħu jiġu osservati livelli partikolarment għoljin għall-Greċja, għar-Rumanija, għal Spanja, għall-Bulgarija, għall-Italja, fejn il-qgħad fost iż-żgħażagħ għadu għoli ħafna. Madankollu, fir-Renju Unit, fid-Danimarka, fi Spanja fl-Iżvezja u fil-Finlandja huma osservati rati għoljin u li qed ikomplu jiżdiedu. L-AROPE għall-grupp tal-età bejn 25-54 sena naqset b’0,8 pps għal 20,7 %, taħt il-livell ta’ qabel il-kriżi. Il-persuni ta’ 55 sena jew aktar għadhom il-grupp li l-anqas huwa probabbli li jkun affettwat mill-faqar jew mill-esklużjoni b’rata ta’ 20,3 %.
Nies li twieldu barra l-UE jaffaċċjaw riskji akbar tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali. Fl-2018, ir-rata tal-AROPE għal persuni li twieldu barra l-UE kienet ta’ 37,3 % imqabbla ma’ medja tal-UE ta’ 20,1 % għal persuni nattivi. Din id-diskrepanza hija globalment stabbli (17,2-il pps vs 17,6-il pps fl-2017) fil-livell tal-UE, iżda qed tonqos f’xi wħud mill-pajjiżi l-aktar affettwati (il-Belġju -5,1 pps, il-Greċja -4,2 pps, id-Danimarka -3,1 pps, l-Awstrija -3,2 pps, il-Lussemburgu -2,3 pps u l-Iżvezja -1,4 pps). Madankollu, għadha għolja u qed tiżdied fir-Renju Unit (29,2, +1,2 mill-2017), fi Spanja (28,4, +1,8 pps), fi Franza (24,8, +5,2 pps) u fin-Netherlands (22,1, +1,5 pps).
Illustrazzjoni 68: Is-sitwazzjoni qed tkompli titjieb b’mod partikolari fir-rigward tad-deprivazzjoni materjali estrema, u tal-persuni li qed jgħixu f’unitajiet domestiċi kważi qiegħda.
Is-subindikaturi tar-rata tar-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali
Sors: Eurostat, SILC. Nota: L-indikaturi huma kklassifikati skont l-AROPE fl-2018. Il-valuri tal-EU27 użati għall-2008 (id-data għall-Kroazja mhix disponibbli).
Is-sehem tal-popolazzjoni fir-riskju tal-faqar għadu pjuttost stabbli. B’mod ġenerali, żdied kemxejn, minkejja tnaqqis kontinwu f’xi pajjiżi b’rati ogħla, filwaqt li baqa’ bħala medja inqas mill-ogħla livell fl-2016. Bħala medja fl-2018, il-faqar monetarju fl-UE żdied b’0,2 pps għal 17,1 %. L-akbar tnaqqis kien irreġistrat fil-Greċja (-1,7 pp), fil-Bulgarija (-1,4 pp), fil-Portugall (-1 pp) u fl- Ungerija (-0,6 pp). Għall-kuntrarju, l-indikatur żdied fir-Renju Unit (+2,0 pps), fil-Latvja (+1,2 pps), fl-Iżvezja (+0,6 pps), fil-Belġju, fil-Finlandja u fiċ-Ċekja (+0,5 pps). L-istimi rapidi ta’ Eurostat 121 jindikaw tnaqqis b’referenza għall-introjti tal-2018 fil-Greċja, fil-Portugall u fis-Slovakkja, filwaqt li hija stmata żieda ulterjuri fir-Renju Unit.
Ir-rati ta’ deprivazzjoni materjali estrema (SMD) qed ikomplu jikkonverġu ’l isfel, xprunati minn titjib kostanti f’pajjiżi fejn id-deprivazzjoni hija għolja. L-Istati Membri kollha li għalihom is-sehem tal-popolazzjoni li tesperjenza SMD kien ogħla mill-medja tal-UE raw ir-rati tagħhom jonqsu fl-2018. Dawk bl-ogħla rati (il-Bulgarija, il-Greċja u r-Rumanija) kienu wkoll fost dawk li wrew l-akbar tnaqqis (9,1, 4,4 u 2,9 punti perċentwali, rispettivament). F’xi Stati Membri fejn ir-rati ta’ deprivazzjoni huma baxxi, ġew irrapportati żidiet żgħar għall-2018 (Franza +0,6 pps għal 4,7 %; ir-Renju Unit +0,5 pps għal 4,6 %; il-Finlandja +0,7 pps għal 2,8 %).
Id-deprivazzjoni materjali u soċjali, li tkopri firxa usa’ ta’ dimensjonijiet tad-deprivazzjoni, turi titjib kontinwu wkoll. Ir-rata ta’ deprivazzjoni materjali u soċjali (MSD) kompliet tonqos fl-2018 bħala medja fl-UE (b’1 pps għal 12,8 %). Seħħ tnaqqis f’ċerti Stati Membri fl-2018, meta mqabbla mal-2017, bl-akbar tnaqqis osservat fil-Bulgarija (-10,1 pps) u fir-Rumanija (-5,1 pps), li kienu ż-żewġ Stati Membri bl-ogħla rati ta’ MSD fl-2017. F’uħud minn dawn l-Istati Membri, minn tal-anqas l-2016 ’l hawn ġiet osservata xejra ta’ tnaqqis. Ir-rati tal-MSD naqsu fl-2018 (meta mqabbla mal-2017) fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri li kienu ogħla mill-medja tal-UE fl-2017. Min-naħa l-oħra, ir-rati tal-MSD żdiedu fl-2018 (meta mqabbla mal-2017) f’Malta, fid-Danimarka, fil-Lussemburgu, fl-Iżvezja, fi Spanja u fi Franza.
Is-sehem ta’ persuni li jgħixu f’familji kważi mingħajr impjieg kompla jonqos. F’konformità mat-titjib fis-suq tax-xogħol, anki l-intensità tax-xogħol tal-unitajiet domestiċi qed tkompli titjieb. Il-perċentwal ta’ persuni li jgħixu f’unitajiet domestiċi b’intensità tax-xogħol baxxa ħafna naqas mis-sena ta’ qabel (issa 8,8 %) u issa jinsab taħt il-livell ta’ qabel il-kriżi għall-UE kollha u għal 10 Stati Membri. L-Irlanda (-2,9 pps), Spanja u l-Bulgarija (-2,1 pps) irreġistraw l-aktar tnaqqis sostanzjali filwaqt li l-Lussemburgu (+1,4 pps), id-Danimarka (+1,1 pps) u r-Rumanija (+0,5 pps) kellhom prestazzjoni fid-direzzjoni opposta.
B’mod ġenerali, ir-riskju tal-faqar fost dawk li jaħdmu għadu għoli, minkejja tnaqqis fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri. Ir-riskju li wieħed ikollu introjtu tal-unità domestika anqas mil-limitu tal-faqar filwaqt li jkun qed jaħdem żdied kemxejn b’0,1 pps fl-2018 (wara li kien naqas b’0,2 pps fl-2017), u għadu għoli speċjalment f’xi Stati Membri (ara wkoll it-Taqsima 3.1.1). Livelli ogħla sew mill-medja tal-UE (9,5 % fl-2018) jippersistu fir-Rumanija (15,3 %), fil-Lussemburgu (13,5 %), fi Spanja (12,9 %), fl-Italja (12,2 %), fir-Renju Unit (11,3%, b’żieda b’2,4 pps fl-aħħar sena) u fil-Greċja (11 %). Dan ir-riskju huwa ogħla għal unitajiet domestiċi b’nies li jaħdmu part-time (medja ta’ 15,7 % għall-UE kollha) b’livelli għoljin ħafna rreġistrati f’pajjiżi bħar-Rumanija (62,7 %), il-Bulgarija (34,4 %), il-Portugall (29,2 %), il-Litwanja (25,3 %) u l-Greċja (24,6 %). Ir-riskju tal-faqar fost dawk li jaħdmu għadu għoli għal ħaddiema full-time f’xi Stati Membri, speċjalment fil-Lussemburgu (11,8 %), fir-Rumanija (11,2 %), fl-Italja u fi Spanja (10,9 %), li jfisser li f’xi pajjiżi x-xogħol mhux dejjem huwa garanzija sabiex jiġi evitat il-faqar.
B’mod ġenerali, l-intensità tal-faqar monetarju għadha sfida kbira. Iż-żieda fid-diskrepanza fil-faqar fl-2018 (24,6 % vs 24,1% fl-2017) tirrifletti sitwazzjoni li qed tmur għall-agħar minkejja żviluppi pożittivi f’xi Stati Membri. Ġew irreġistrati żidiet fl-Ungerija (+7,4 pps), fir-Renju Unit (+4,8 pps), f’Ċipru (+3,5pps), fil-Kroazja (+2,9 pps), fil-Lussemburgu (+2,6 pps), fil-Belġju (+1,5 pps), fl-Estonja (+1,2 pps) u fil-Ġermanja (+1,1 pps). Dan jindika li n-nies foqra qegħdin ikomplu jitbiegħdu mil-limitu tal-faqar f’dawk il-pajjiżi. Min-naħa l-oħra, jistgħu jiġu osservati żviluppi pożittivi fi Spanja (-3,9 pps), fil-Bulgarija (-3,6 pps), fl-Irlanda (-3,0 pps), fil-Portugall (-2,5 pps) u fis-Slovenja (-2,1 pps).
Il-persuni b’diżabilitajiet għandhom probabbiltà ferm akbar li jkunu fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali mill-persuni mingħajr diżabilitajiet. Fl-2018, 29,3 % tal-persuni b’diżabilitajiet fl-UE kienu fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (jiġifieri l-istess sehem bħal tal-2017), meta mqabbla ma’ 19 % tal-persuni mingħajr diżabilitajiet, 122 li turi żieda fid-diskrepanza ta’ 10,3 pps. Il-gravità tad-diżabilità hija fattur importanti ħafna ta’ spjegazzjoni, peress li fl-2017 fl-UE kien hemm 36,2 % tal-persuni b’diżabilità gravi ta’ 16-il sena jew aktar li kienu fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali, meta mqabbla ma’ 26,3 % tal-persuni b’diżabilità moderata u ma’ 19 % tal-persuni mingħajr diżabilitajiet.
L-inugwaljanza fl-introjtu għadha f’livelli għoljin. Is-sehem tal-introjtu ta’ dawk fl-40 % t’isfel baqa’ lejn 21 % fl-2018, li jirrifletti tkabbir simili fl-introjtu għall-popolazzjoni kollha. Madankollu, żidiet fis-sehem tal-introjtu tal-20 % ta’ fuq tal-unitajiet domestiċi jegħlbu dan l-effett pożittiv, u b’hekk l-inugwaljanza fl-introjtu għadha f’livelli ogħla mill-perjodu ta’ qabel il-kriżi bl-S80/S20 żdied għal 5,17 fl-2018 minn 5,08 fl-2017. Uħud mill-Istati Membri, għalkemm għadhom ogħla mill-medja tal-UE (il-Greċja, Spanja, il-Bulgarija, il-Litwanja u l-Portugall) qed juru sinjali ta’ konverġenza. Xi Stati Membri oħra (il-Lussemburgu, il-Ġermanja, ir-Renju Unit, l-Italja) irreġistraw żidiet, inklużi wħud b’livelli ferm ogħla mill-medja (ir-Rumanija, il-Latvja).
Illustrazzjoni 69: L-inugwaljanza fl-introjtu fl-UE għadha stabbli b’mod ġenerali, għalkemm żdiedet f’xi Stati Membri.
Proporzjon tad-distribuzzjoni kwintili tal-introjtu u t-tibdil annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, SILC. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
In-nefqa fuq il-protezzjoni soċjali 123 żdiedet f’termini reali anqas mill-PDG fl-2016 f’ħafna mill-Istati Membri, iżda għad hemm differenzi kbar 124 . F’termini reali, in-nefqa fuq il-protezzjoni soċjali żdiedet fi 23 Stat Membru mill-2015 sal-2016 u naqset f’ħamsa 125 . It-tibdil strutturali fin-nefqa (lejn pensjonijiet tax-xjuħija u l-kura tas-saħħa) huwa kkonfermat fl-2016 (li parzjalment jirrifletti t-tibdil demografiku) 126 . B’mod ġenerali, in-nefqa fuq il-benefiċċji tal-qgħad kompliet tonqos fl-2016 hekk kif l-ambjent ekonomiku tjieb. Bħala sehem mill-PDG, l-infiq fuq il-protezzjoni soċjali fil-fatt żdied f’disa’ Stati Membri biss, filwaqt li naqas fi 17-il Stat Membru u kien stabbli fi tnejn. Fl-2016 kien għad hemm differenzi kbar fin-nefqa fuq il-protezzjoni soċjali bejn l-Istati Membri, kemm għan-nefqa per capita kif ukoll bħala perċentwal tal-PDG. In-nefqa fuq il-protezzjoni soċjali bħala perċentwal tal-PDG kienet l-ogħla fi Franza (32,1 %), fil-Finlandja (31,3 %) u fid-Danimarka (29,8 %), filwaqt li kienet l-anqas fir-Rumanija (14,4 %), fil-Litwanja (14,6 %) u fil-Latvja (14,9 %).
Hemm differenzi sostanzjali bejn l-Istati Membri fl-evoluzzjoni tal-impatt tat-trasferimenti soċjali (għajr il-pensjonijiet) fuq il-faqar. L-impatt tat-trasferimenti soċjali naqas f’xi Stati Membri (eż. il-Belġju, iċ-Ċekja, id-Danimarka, il-Finlandja, l-Iżvezja, il-Latvja, il-Lussemburgu u r-Renju Unit). Min-naħa l-oħra, ġew irreġistrati żidiet sostanzjali fl-2018 għall-Bulgarija (+5,6 pps), għall-Greċja (+4,4 pps), għall-Ungerija (+2,4 pps) u għall-Italja (+2,2 pps). L-Illustrazzjoni 70 turi li sa ċertu punt qed isseħħ konverġenza, peress li l-Istati Membri b’livelli iktar baxxi kellhom żieda fl-impatt tat-trasferimenti fuq it-tnaqqis tal-faqar b’rata aktar mgħaġġla. L-eżitu ġenerali jiddependi fuq kundizzjonijiet aħjar tas-suq tax-xogħol (u tibdiliet relatati fil-karatteristiċi ta’ dawk li jinsabu f’riskju tal-faqar), kif ukoll tibdiliet fl-adegwatezza u fil-kopertura tal-benefiċċji, inkluż il-fatt li l-benefiċċji xi kultant ma jżommux il-pass mal-introjti li jiżdiedu b’mod ġenerali 127 .
Illustrazzjoni 70: L-impatt tal-benefiċċji soċjali fuq it-tnaqqis tal-faqar qed jiddgħajjef f’xi Stati Membri.
L-impatt tat-trasferimenti soċjali (għajr il-pensjonijiet) fuq it-tnaqqis tal-faqar u l-bidla annwali (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali).
Sors: Eurostat, SILC. Perjodu: Il-livelli tal-2017 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2016. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
Il-persuni li jaħdmu għal rashom u l-ħaddiema mhux standard iħabbtu wiċċhom ma’ inċertezza ekonomika akbar b’aċċess limitat għall-protezzjoni soċjali 128 . Fl-2019, il-persuni li jaħdmu għal rashom ma kellhomx aċċess għall-protezzjoni mill-qgħad f’għaxar pajjiżi, għall-protezzjoni obbligatorja kontra l-mard fi tliet pajjiżi, u għall-protezzjoni fir-rigward tal-aċċidenti fuq il-post tax-xogħol u kontra l-korrimenti okkupazzjonali f’għaxar pajjiżi. 129 Is-soltu l-ħaddiema mhux standard ikollhom l-istess kopertura formali mill-biċċa l-kbira tal-iskemi tal-benefiċċji soċjali bħal dawk b’kuntratti standard, għalkemm sikwit dan ma jkunx il-każ għal ċerti kategoriji ta’ ħaddiema (eż. il-ħaddiema każwali u staġjonali, il-ħaddiema ta’ riżerva, u dawk b’kuntratti temporanji permezz ta’ aġenzija, b’kuntratti tal-liġi ċivili jew b’kuntratti ta’ żero sigħat, sikwit jiġu esklużi mis-sħubija fl-iskemi rilevanti). B’mod kumplessiv, l-ostakli aktar jew anqas diffiċli li jħabbtu wiċċhom magħhom il-ħaddiema mhux standard u l-persuni li jaħdmu għal rashom b’rabta mal-kopertura effettiva, jiġifieri li jkunu jistgħu jiġmgħu u jużaw intitolamenti adegwati f’każ ta’ bżonn, ġew identifikati għal kważi l-Istati Membri kollha (b’rabta mal-perjodi minimi ta’ kwalifika, mal-ħinijiet ta’ stennija, man-nuqqas ta’ trasferibbiltà tad-drittijiet tal-protezzjoni soċjali).
Il-konservazzjoni u t-trasferiment tal-intitolamenti akkumulati lejn skema oħra wara li jkun hemm tranżizzjonijiet professjonali jibqgħu diffiċli. Hekk kif id-dinja tax-xogħol tinbidel, din il-flessibbiltà qiegħda issir dejjem iktar importanti u nuqqas ta’ trasferibbiltà jista’ jxekkel id-dinamiżmu u t-tlaqqigħ tas-suq tax-xogħol. Għall-ħaddiema li jiċċaqilqu minn settur għall-ieħor jew minn għamla ta’ impjieg għall-ieħor, nuqqas ta’ regolamentazzjoni jagħmilha diffiċli li jkun hemm trasferimenti f’minn tal-inqas erba’ Stati Membri, filwaqt li l-kost għoli żżejjed u regoli differenti li jirregolaw skemi differenti ġew identifikati wkoll bħala xkiel għal dawn it-tranżizzjonijiet f’diversi Stati Membri. Fl-aħħar nett, in-nuqqas ta’ informazzjoni trasparenti dwar id-drittijiet tas-sigurtà soċjali twassal biex il-persuni ma jeħdux deċiżjonijiet infurmati f’ħafna pajjiżi. Filwaqt li l-informazzjoni ġenerika dwar l-iskemi tal-protezzjoni soċjali hija disponibbli fl-Istati Membri kollha għajr f’ħames Stati Membri, l-informazzjoni personalizzata hija disponibbli biss f’madwar nofshom (eż. is-simulazzjoni tal-pensjonijiet hija disponibbli fil-Belġju, fil-Ġermanja, fl-Italja, fi Franza, fi Spanja, fir-Renju Unit u fil-Polonja).
Filwaqt li fl-Istati Membri kollha jeżistu skemi ta’ introjtu minimu, l-adegwatezza tagħhom tvarja b’mod konsiderevoli u qed tonqos b’mod ġenerali. L-iskemi ta’ introjtu minimu jenħtieġ li jikkombinaw livell adegwat ta’ appoġġ għall-introjtu ma’ aċċess għal oġġetti u għal servizzi abilitanti, u ma’ inċentivi għall-integrazzjoni (mill-ġdid) fis-suq tax-xogħol ta’ dawk li jistgħu jaħdmu, kif ġie enfasizzat ukoll fil-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali. Ir-Rapport Konġunt dwar l-Impjiegi tal-2018 ippreżenta analiżi komparattiva dettaljata tal-karatteristiki prinċipali tas-sistemi tal-benefiċċji tal-qgħad fl-UE kollha, abbażi tar-riżultati tal-eżerċizzju ta’ parametraġġ referenzjarju relatat fi ħdan il-Kumitat tal-Impjiegi (SPC). 130 Filwaqt li l-analiżi għadha valida b’mod ġenerali, din it-taqsima tipprovdi aġġornament tal-eżerċizzju. L-adegwatezza tal-benefiċċji tal-introjtu minimu jistgħu jitkejlu billi jitqabbel l-introjtu tal-benefiċjarji mal-livell limitu nazzjonali tal-faqar (bħala indikazzjoni tal-effett tat-tnaqqis tal-faqar tal-iskemi) u mal-introjtu tal-benefiċjarji mqabbel mal-introjtu ta’ ħaddiem b’paga baxxa 131 (bl-għan li tiġi pprovduta wkoll indikazzjoni tad-dimensjoni ta’ attivazzjoni u tal-effetti potenzjali ta’ diżinċentiv tal-iskemi). Iż-żewġ indikaturi jagħtu riżultati simili fir-rigward tal-adegwatezza tal-introjtu minimu fl-Istati Membri fis-sena tal-introjtu 2017 132 (l-Illustrazzjoni 71). L-adegwatezza kienet l-ogħla fin-Netherlands u fl-Irlanda, fejn il-livell ta’ benefiċċji ta’ unitajiet domestiċi b’persuna waħedha fl-2017 qabeż il-100 % tal-livell limitu nazzjonali tal-faqar monetarju (stabbilit għal 60 % tal-introjtu disponibbli ekwivalizzat medjan nazzjonali). Min-naħa l-oħra, l-adegwatezza tal-introjtu minimu fil-Bulgarija u fir-Rumanija hija anqas minn 20 % tal-livell limitu tal-faqar jew ftit ogħla minn 20 % tal-introjtu ta’ ħaddiem b’paga baxxa fl-2017. Bejn l-2016 u l-2017, l-adegwatezza tal-introjtu minimu baqgħet stabbli jew saħansitra naqset bi ftit bħala medja meta mqabbla mal-limitu nazzjonali tal-faqar fl-Istati Membri kollha, ħlief fil-Greċja (fejn żdiedet b’mod sinifikanti), f’Malta, fil-Belġju u fl-Irlanda. It-tibdiliet fl-adegwatezza - meta mkejla f’paragun mal-introjtu nett ta’ ħaddiem li jaqla’ paga baxxa - huma pożittivi biss fil-Greċja, f’Malta, fil-Belġju, fi Franza u fin-Netherlands.
Illustrazzjoni 71: L-adegwatezza tal-appoġġ għall-introjtu minimu fi Stati Membri differenti tvarja ħafna.
L-introjtu nett ta’ riċevituri ta’ introjtu minimu bħala % tal-linja tal-faqar (mifruxa fuq tliet snin) u bħala perċentwal tal-introjtu ta’ persuna b’paga baxxa (2017)
Sors: Eurostat, l-OECD.
Noti: Iċ-ċarts jikkonċernaw persuni waħedhom mingħajr tfal. L-introjtu nett ta’ benefiċjarju tal-introjtu minimu jista’ jinkludi wkoll tipi oħra ta’ benefiċċji (eż. allowances għall-akkomodazzjoni) minbarra l-introjtu minimu. L-informazzjoni dwar l-IT ma tinkludix l-iskema ta’ introjtu minimu li għadha kif ġiet introdotta, peress li kienet għadha ma daħlitx fis-seħħ sas-sena 2017. L-aktar informazzjoni reċenti disponibbli dwar il-livelli limitu tal-faqar ta’ introjtu f’IE, SK u UK hija tas-sena tal-introjtu 2016. Il-ħaddiem b’paga baxxa meqjus jaqla’ 50 % tal-paga medja u jaħdem full-time.
Il-kopertura tal-benefiċċji soċjali taffettwa wkoll il-prestazzjoni tagħhom. Varjazzjoni kbira tista’ tiġi osservata fis-sehem tan-nies li jirċievu l-benefiċċji. Ir-rata tal-benefiċjarji tal-benefiċċji li tkejjel is-sehem ta’ individwi f’età tax-xogħol (18-59 sena) li qed jirċievu kwalunkwe benefiċċju (minbarra benefiċċji marbuta mal-età) fost il-popolazzjoni fir-riskju tal-faqar, turi medda ta’ 44,2 % fl-Italja sa 97,8 % fid-Danimarka b’medja ta’ 65,9 % fl-EU-28.
Il-benefiċċji tal-introjtu minimu juru anqas adegwatezza meta tiġi indirizzata l-intensità tal-faqar ta’ introjtu fost l-unitajiet domestiċi b’intensità tax-xogħol baxxa. Id-diskrepanza medjana relattiva tar-riskju tal-faqar għall-popolazzjoni fl-età tax-xogħol (bejn 18-il sena u 64 sena) żdiedet fl-2018 (minn 26,9 % fl-2017 għal 27,5 %), u żdiedet saħansitra aktar għall-persuni li jgħixu f’unitajiet domestiċi (kważi) mingħajr impjieg sa 36,8 % (imqabbel ma’ 35,5 % fl-2017 u 37,8 % fl-2016). L-akbar differenzi bejn l-introjtu medjan ta’ dawn in-nies u l-limitu tar-riskju tal-faqar huma rreġistrati fil-Latvja, fil-Litwanja, fl-Italja u fir-Rumanija (fejn fl-2018 ġew irreġistrati żidiet), u fil-Bulgarija (fejn, min-naħa l-oħra, seħħ tnaqqis ta’ 9 pps).
Illustrazzjoni 72: Id-diskrepanza medjana relattiva tar-riskju tal-faqar minn unitajiet domestiċi kważi mingħajr impjieg qed terġa’ tiżdied
Id-diskrepanza medjana relattiva tar-riskju tal-faqar għal unitajiet domestiċi kważi qiegħda, 2016-2018
Sors: Komputazzjoni proprja dwar id-data tal-SILC ta’ Eurostat. Id-data għall-Irlanda, għas-Slovakkja u għar-Renju Unit ma kinitx disponibbli fit-2 ta’ Diċembru 2019.
Fl-2018 is-sehem tal-unitajiet domestiċi taħt piż eċċessiv tal-kostijiet tal-abitazzjoni laħaq l-aktar livell baxx tiegħu mill-2010. Xorta waħda wieħed minn kull għaxar Ewropej jgħix f’unità domestika fejn il-kost tal-abitazzjoni jirrappreżenta piż importanti (aktar mil-limitu tal-piż żejjed ta’ 40 % tal-introjtu disponibbli). In-nefqa relatata mal-abitazzjoni għadha għolja ħafna fil-Greċja (qrib l-40 % tal-unitajiet domestiċi huma affaċċjati b’piż żejjed tal-kost tal-abitazzjoni). Ir-rati fil-Bulgarija, fir-Renju Unit, fid-Danimarka, fil-Ġermanja u fir-Rumanija huma ogħla mill-medja tal-UE, filwaqt li fl-Estonja, fi Franza, fil-Finlandja, f’Ċipru, f’Malta u fis-Slovakkja anqas minn 5 % tal-unitajiet domestiċi jirrapportaw li huma mgħobbija żżejjed bil-kostijiet tal-abitazzjoni. L-ifqar unitajiet domestiċi huma aktar esposti għal problemi ta’ affordabbiltà, u l-inkwilini huma affettwati aktar minn din il-kwistjoni wkoll. Fil-fatt, 36,7 % tal-ifqar unitajiet domestiċi jaffaċċjaw piż żejjed tal-kostijiet tal-abitazzjoni u 26 % tal-inkwilini.
Illustrazzjoni 73: Il-kostijiet eċċessivi għall-abitazzjoni jaffettwaw sehem sinifikanti tal-popolazzjoni, b’mod partikolari fost dawk li jinsabu fir-riskju tal-faqar
Il-perċentwal tal-popolazzjoni li tgħix f’unità domestika fejn il-kostijiet totali tal-abitazzjoni jirrappreżentaw aktar minn 40 % tal-introjtu disponibbli totali tal-unitajiet domestiċi, 2018
Sors: Eurostat, SILC.
Il-privazzjoni severa tal-abitazzjoni kienet ġeneralment stabbli fl-2018. Madankollu, qed tonqos fl-Istati Membri Ewropej Ċentrali u tal-Lvant, fejn il-problemi marbuta mal-kwalità tal-abitazzjoni kienu aktar evidenti. Minkejja dan it-titjib, madwar wieħed minn kull seba’ Ewropej għadu jgħix f’abitazzjoni li għandha saqaf iqattar, ħitan, artijiet jew pedamenti umdi, jew tkissir fl-oqfsa tat-twieqi jew fl-art. Dawn il-problemi jaffettwaw l-aktar lill-kerrejja, inklużi dawk f’alloġġ soċjali. Filwaqt li huwa ġeneralment baxx (1,9 % fl-2018), is-sehem tal-popolazzjoni li ma għandux banju jew doċċa fid-dar tagħha jilħaq il-25,6 % fir-Rumanija u huwa ogħla minn 8 % fil-Bulgarija, fil-Latvja u fil-Litwanja. Il-proporzjon ta’ tfal taħt it-18-il sena li jesperjenzaw privazzjoni ta’ abitazzjoni severa għadu ogħla minn dak tal-popolazzjoni kollha, b’6,1 % tat-tfal li jgħixu f’abitazzjonijiet mhux adegwati, meta mqabbla ma’ 4 % għall-popolazzjoni totali.
Bħala l-aktar forma estrema ta’ esklużjoni mill-abitazzjoni, il-problema ta’ persuni mingħajr dar żdiedet tul l-aħħar għaxar snin f’numru ta’ Stati Membri. Fil-Finlandja biss il-problema ta’ persuni mingħajr dar naqset b’mod sinifikanti, filwaqt li tliet pajjiżi juru tendenzi mħallta (il-Kroazja u l-Polonja) jew stabilizzazzjoni tal-problema ta’ persuni mingħajr dar matul dawn l-aħħar snin (il-Portugall) 133 . Il-problema ta’ persuni mingħajr dar għadha fenomenu primarjament urban u l-pressjonijiet tas-suq tal-abitazzjoni ġew identifikati bħala fattur determinanti għaż-żidiet fil-problema ta’ persuni mingħajr dar fis-snin reċenti fil-maġġoranza tal-Istati Membri tal-UE. Dan jinkludi diversi żviluppi avversi, bħal: żidiet fil-prezzijiet tal-proprjetà u tal-kiri, skarsezza ta’ akkomodazzjoni affordabbli, bidliet fil-liġijiet tal-kera, investiment pubbliku limitat jew imnaqqas fl-abitazzjonijiet pubbliċi u/jew soċjali, tnaqqis fl-allowances għall-abitazzjoni. Iżda hemm fatturi avversi oħra wkoll li qed iwasslu għaż-żidiet fil-livelli ta’ persuni mingħajr dar, inklużi l-faqar, il-qgħad li qed jikber, l-aċċess inadegwat u/jew diffiċli għas-sistemi u għas-servizzi ta’ appoġġ u l-immigrazzjoni li qed tiżdied. Fil-livell individwali, xi fatturi jinfluwenzaw il-vulnerabbiltà tal-persuni mingħajr dar, bħall-mard mentali jew l-abbuż mis-sustanzi jew dinamika avversa tal-familja (tkissir tal-familja jew vjolenza domestika, mewt ta’ konjuġi).
Illustrazzjoni 74: Ir-riskju tal-faqar u tal-esklużjoni soċjali fost il-persuni akbar fl-età ilu jonqos b’mod kostanti għal ħafna mill-Istati Membri.
Il-perċentwal tal-popolazzjoni tal-età ta’ 65 sena u iktar li tinsab fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali meta mqabbel mal-medja tal-UE fl-2018
Sors: Eurostat, EU-SILC.
L-introjtu mill-pensjonijiet jipprovdi protezzjoni relattiva mir-riskju tal-faqar għall-persuni iktar imdaħħlin fiż-żmien. Fil-livell tal-UE, ir-rata ta’ riskju ta’ faqar (AROP) għall-persuni iktar imdaħħlin fiż-żmien hija inqas minn dik għall-persuni fl-età tax-xogħol (15,9 % imqabbla ma’ 16,5 % fl-2018). F’dan l-aħħar deċennju, din ir-relazzjoni nqalbet ta’ taħt fuq meta mqabbla mal-perjodu ta’ qabel il-kriżi, u dan jiġi spjegat parzjalment mill-fatt li l-kriżi naqqset il-livelli ta’ introjtu nett reali tal-unitajiet domestiċi, speċjalment fost il-popolazzjoni fl-età tax-xogħol madwar kważi l-pajjiżi Ewropej kollha, filwaqt li l-pensjonijiet baqgħu iktar reżiljenti. Madankollu, il-privazzjoni materjali estrema naqset ukoll fost il-persuni akbar fl-età (minn 7,5 % fl-2008 għal 4,7 % fl-2018), li tissuġġerixxi li t-tnaqqis fil-faqar u fl-esklużjoni soċjali ma kienx biss effett relattiv. Ir-riskju tal-faqar u tal-esklużjoni soċjali fost il-persuni iktar imdaħħlin fiż-żmien ilu jonqos b’mod kostanti għall-biċċa l-kbira tal-Istati Membri. B’mod kumplessiv, madwar 1,3 miljun persuna anqas tal-età ta’ 65 sena jew aktar kienu fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali fl-2018 meta mqabbla mal-livelli ta’ qabel il-kriżi (2008). It-titjib primarju jaħbi differenzi sinifikanti bejn l-Istati Membri, bi tnaqqis sostanzjali fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali fost il-persuni akbar fl-età f’Ċipru (-25,8 pps mill-2008 ’l hawn), fil-Bulgarija (-20,4 pps), fir-Rumanija (-16,6-il pps) u fir-Renju Unit (-8,3 pps), filwaqt li kien hemm żidiet sostanzjali fl-Estonja (+6,5 pps) u fil-Lussemburgu (+6,7 pps).
Madankollu, is-sitwazzjoni tan-nisa iktar imdaħħlin fiż-żmien hija ta’ tħassib partikolari, peress li waħda minn kull ħames nisa tal-età ta’ 65 sena jew iktar huma fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali fl-UE. Fl-2018, ir-rata ta’ AROPE għan-nisa kienet tvarja minn madwar 10 fil-mija fid-Danimarka, fi Franza u fin-Netherlands għal madwar minn 50 fil-mija fil-Bulgarija u fl-Istati Baltiċi. L-akbar differenzi bejn l-irġiel u n-nisa fir-rata ta’ AROPE ġew osservati fil-Litwanja (19,4-il pps), fl-Estonja (17,2-il pps) u fil-Bulgarija (15,8-il pps). In-nisa akbar fl-età għandhom introjti aktar baxxi mill-irġiel akbar fl-età: fl-2017, il-proporzjon tal-introjtu medjan għan-nisa akbar fl-età kien sitt punti perċentwali aktar baxx minn dak tal-irġiel fl-UE relattiv għall-introjtu taż-żgħażagħ tal-istess ġeneru (89 % għan-nisa u 95 % għall-irġiel). Għalhekk, mhux talli n-nisa għandhom introjtu iktar baxx tul il-ħajja tax-xogħol tagħhom, talli għandhom ukoll introjtu iktar baxx meta jirtiraw, li jikkontribwixxi għall-inugwaljanzi bejn in-nisa u l-irġiel fir-rigward tal-introjtu tal-persuni iktar imdaħħlin fiż-żmien.
Bħala medja fl-UE kollha, il-persuni tal-età ta’ 65 sena u iktar għandhom introjti iktar baxxi mill-gruppi ta’ età iżgħar. L-introjtu nett medjan tal-persuni tal-età ta’ 65 sena u iktar kienet 91 % tal-introjtu tal-popolazzjoni ta’ età iżgħar fl-2018. Il-proporzjon tal-introjtu medjan relattiv totali kien anqas minn 75 fil-mija f’ħames pajjiżi (iċ-Ċekja, Malta, il-Litwanja, il-Latvja u l-Estonja) u anqas minn 80 fil-mija f’ħames pajjiżi oħra (il-Belġju, il-Bulgarija, id-Danimarka, Ċipru u l-Kroazja). B’kuntrast ma’ dan, l-irġiel akbar fl-età f’sitt Stati Membri (il-Lussemburgu, il-Greċja, Franza, Spanja, l-Ungerija, l-Italja) u n-nisa akbar fl-età f’żewġ Stati Membri (il-Lussemburgu u Franza) gawdew introjtu medjan ogħla minn dawk ta’ anqas minn 65 sena fl-2018.
Filwaqt li bħala medja l-pensjonijiet jammontaw għal iktar minn nofs l-introjtu tax-xogħol fl-aħħar tal-karriera, il-kapaċità ta’ sostituzzjoni tal-introjtu tal-pensjonijiet tvarja b’mod sinifikanti fost l-Istati Membri. Fl-2018, il-proporzjon aggregat ta’ sostituzzjoni (ARR) kellu medja ta’ 58 fil-mija fl-UE, b’differenzi sinifikanti minn pajjiż għall-ieħor. Il-proporzjon varja minn 33 % fl-Irlanda, għal kważi 40 % fil-Latvja u fil-Litwanja u 41 % fil-Bulgarija u fl-Estonja sa 86 % fil-Lussemburgu.
Quddiem l-isfida ta’ stennija tal-għomor li qed tiżdied u hekk kif il-ħajjiet tax-xogħol qed jibdew aktar tard, il-pensjonijiet jeħtieġ li jadattaw. Barra minn hekk, flimkien mat-tnaqqis tal-faqar ta’ introjtu u s-sostituzzjoni tal-introjtu, it-tielet dimensjoni rilevanti tal-adegwatezza tal-pensjonijiet hija d-durata tal-irtirar. L-isfida tinsab fl-iżgurar taż-żamma tal-introjtu u tal-protezzjoni mill-faqar tul perjodu ta’ żmien ta’ rtirar li jkun jestendi taħt stennija tal-għomor li qiegħda tiżdied. In-nies jeħtieġ li jkollhom biżżejjed żmien waqt li jkunu qed jaħdmu sabiex iġemmgħu u jippreparaw għaż-żmien twil li fih ikunu rtirati. Il-proporzjon tad-dipendenza tal-età avvanzata huwa projettat li se jiżdied minn wieħed fi tlieta (30,5) fl-2018 għal wieħed fi tnejn (49,9) fl-2050 u b’mod ulterjuri għal 51,6 % fl-2070. Sal-2024, huwa stmat li 11-il Stat Membru se jaffaċċjaw tnaqqis ta’ aktar minn 3 % tal-popolazzjoni fl-età tax-xogħol tagħhom meta mqabbel mal-2016 134 . Fil-futur, l-istennija tal-għomor fl-età effettiva tal-ħruġ mis-suq tax-xogħol, ippreżentata bħala sehem tal-ħajja adulta, hija prevista li se tiżdied fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri. Bħalissa, is-sehem ivarja minn madwar kwart fil-Litwanja għal aktar minn terz fil-Lussemburgu. Fl-2070, dan huwa mistenni li jiżdied, u jvarja minn madwar 30 % fin-Netherlands għal ferm aktar minn 40 % fil-Lussemburgu, b’ħafna mill-pajjiżi madwar 35 %. Il-pajjiżi b’bidliet żgħar projettati huma dawk li adottaw regoli li jorbtu l-etajiet statutorji tal-irtirar mal-istennija tal-għomor.
Illustrazzjoni 75: Il-biċċa l-kbira tal-Ewropej akbar fl-età huma mistennija jqattgħu aktar żmien irtirati.
Il-perċentwal tal-ħajja adulta mqatta’ fl-irtirar, l-2017 u l-bidla mistennija fl-2070
Sors: Rapport dwar Ix-Xjuħija tal-2018
F’kuntest ta’ etajiet tal-irtirar statutorji li qed jiżdiedu, il-ħidma għal aktar żmien hija essenzjali sabiex tinżamm u tittejjeb l-adegwatezza tal-pensjonijiet. Il-politiki dwar il-pensjonijiet (u t-taxxa) jistgħu jipprovdu l-inċentivi t-tajba għan-nies sabiex jestendu l-ħajja tax-xogħol tagħhom. Tali inċentiv jista’ jinkludi l-ibbilanċjar tat-taxxa/tal-benefiċċju impliċitu skont l-irtirar, il-bonusijiet u l-penali għall-irtirar wara jew qabel l-età ta’ rtirar, u l-abilità li jiġu kkombinati l-pensjonijiet u x-xogħol. Ir-Rapport dwar l-adegwatezza tal-pensjonijiet 2018 indika li tali politiki huma fattur aktar importanti mill-politiki li jikkonċernaw il-fażi bikrija tal-karriera fl-immotivar ta’ etajiet akbar ta’ rtirar. Barra minn hekk, il-politiki rigward tmiem il-karriera li għandhom l-għan li jħeġġu ħajjiet itwal tax-xogħol jenħtieġ li jkunu akkumpanjati minn miżuri li jiżguraw pensjonijiet adegwati għal dawk li ma jkunux jistgħu jaħdmu aktar. L-objettiv jenħtieġ li jkun dak ta’ protezzjoni tal-anzjani mir-riskji tal-faqar filwaqt li jiġi mmirat għal popolazzjoni akbar fl-età li tkun aktar attiva għal futur adegwat u sostenibbli.
Għalkemm karrieri identiċi għall-irġiel u għan-nisa jkunu jwasslu għal pensjonijiet simili, id-diskrepanzi fil-pensjonijiet bejn l-irġiel u n-nisa huma pjuttost kbar. Fl-UE, id-diskrepanza medja fil-pensjonijiet bejn l-irġiel u n-nisa hija ta’ 35,7 % u ilha tonqos tul l-aħħar snin. Din tista’ tiġi analizzata fir-rigward tal-kwistjonijiet ta’ “min jieħu l-pensjoni” (id-diskrepanza fil-kopertura) u “x’inhi d-differenza bejn l-irġiel u n-nisa” (id-diskrepanza fil-pensjonijiet tal-pensjonanti). Fil-maġġoranza tal-Istati Membri, l-aċċess għall-iskemi tal-pensjonijiet pubbliċi huwa ugwali kemm għall-irġiel kif ukoll għan-nisa, u d-diskrepanzi fil-kopertura huma negliġibbli: ħamsa fil-mija biss anqas nisa għandhom aċċess għal pensjoni milli l-irġiel. Madankollu, f’pajjiżi li jiddependu fuq l-approċċ tal-assigurazzjoni soċjali (jiġifieri b’kontribuzzjonijiet ibbażati fuq il-qligħ mix-xogħol formali) u b’limiti minimi tal-kontribuzzjonijiet, id-diskrepanzi fil-kopertura jistgħu jkunu usa’. Id-diskrepanza fil-pensjonijiet tal-pensjonanti turi d-differenza fil-pensjonijiet medji għall-irġiel u għan-nisa u tvarja bejn 1,1 fil-mija u 41,8 fil-mija fl-2017 fl-Istati Membri kollha. Il-Lussemburgu, in-Netherlands u Malta għandhom l-akbar diskrepanzi (aktar minn 40 %), filwaqt li l-iżgħar diskrepanzi fil-pensjonijiet bejn l-irġiel u n-nisa (taħt l-10 %) huma fl-Estonja, fid-Danimarka u fis-Slovenja. Għalkemm hija aktar baxxa għal dawk li jkunu għadhom kemm irtiraw, id-diskrepanza baqgħet għolja b’mod persistenti f’ħafna pajjiżi mill-2010 ’l hawn (minn madwar 41 % fl-2010 għal 35,2 % fl-2017). L-opportunitajiet indaqs għan-nisa u għall-irġiel biex jiksbu d-drittijiet għall-pensjoni jiddependu fuq is-suq tax-xogħol u l-politiki dwar il-pensjoni li jappoġġaw il-karrieri u l-qligħ ugwali. In-nisa għandhom probabbiltà anqas mill-irġiel li jkunu impjegati; u meta jkunu impjegati, għandhom it-tendenza li jaħdmu f’setturi li jitħallsu anqas, jaqilgħu inqas, jagħmlu aktar xogħol part-time u, għalhekk, jaħdmu anqas sigħat u jkollhom karrieri iqsar bħala medja. Dawn il-fatturi kollha flimkien iwasslu għal anqas kontribuzzjonijiet soċjali għas-sistema tal-pensjoni u, aktar tard meta jirtiraw, għal intitolamenti aktar baxxi tagħhom għall-pensjoni.
Illustrazzjoni 76: Għad hemm diskrepanza konsiderevoli fil-pensjonijiet bejn l-irġiel u n-nisa li hija osservata f’ħafna Stati Membri.
Id-diskrepanza fil-pensjonijiet bejn l-irġiel u n-nisa (%), il-pensjonanti ta’ 65-79 sena, l-2010 u l-2017
Sors: Eurostat. EU-SILC. Data mqassma skont id-data għall-2017.
In-nisa ta’ età aktar avvanzata bħala medja jaffaċċjaw riskju akbar ta’ faqar jew ta’ esklużjoni soċjali mill-irġiel. In-nisa għandhom it-tendenza li jieħdu pensjonijiet f’età kemxejn aktar bikrija u li jgħixu bejn tliet snin u ħames snin aktar mill-irġiel. Filwaqt li n-nisa bħala medja jirċievu benefiċċji tal-pensjoni aktar baxxi, huma jirċevuhom għal perjodu itwal ta’ żmien. Bħala konsegwenza, in-nisa akbar fl-età jinsabu f’riskju ogħla tal-faqar mill-irġiel: aktar minn 20 % tan-nisa ta’ aktar minn 64 sena jinsabu f’riskju tal-faqar u tal-esklużjoni soċjali meta mqabbla ma’ 15 % tal-irġiel fl-2017 fl-UE.
Is-sistemi tal-pensjonijiet jirnexxilhom inaqqsu l-inugwaljanzi bejn l-irġiel u n-nisa, iżda sa ċertu punt limitat biss. Id-diskrepanza fil-pensjonijiet bejn is-sessi fl-UE hija kważi d-doppju tad-diskrepanza fil-pagi bejn is-sessi (li kienet tammonta għal 16,2 % fl-2017). L-elementi ridistributtivi tal-pensjonijiet u tas-sistemi tat-taxxa u l-krediti tal-pensjoni għall-perjodi ta’ qgħad relatati ma’ attivitajiet tal-kura jtaffu sa ċertu punt id-differenza bejn l-irġiel u n-nisa fil-qligħ mis-suq tax-xogħol. Pereżempju kważi fl-Istati Membri kollha, in-nisa jingħataw drittijiet tal-pensjoni għall-indukrar tat-tfal soġġetti għal ċerti kundizzjonijiet. Barra minn hekk, il-konjuġi superstiti jistgħu jingħataw pensjonijiet tas-superstiti.
Illustrazzjoni 77: Id-diskrepanza fil-pensjonijiet bejn l-irġiel u n-nisa ilha tonqos b’mod kostanti f’dawn l-aħħar snin.
Id-diskrepanza fil-pensjonijiet bejn l-irġiel u n-nisa, il-pensjonanti ta’ 65-79 sena, 2010-2017, EU-28
Sors: Eurostat. EU-SILC. Jenħtieġ li jitqiesu l-limitazzjonijiet tal-indikatur.
Fis-snin reċenti sar progress fit-tnaqqis tad-diskrepanzi fil-pensjonijiet u hemm xejriet pożittivi li se jagħtu l-frott lill-pensjonanti futuri. Hemm aktar nisa fis-suq tax-xogħol minn qatt qabel. Barra minn hekk, il-koorti l-ġodda tan-nisa li huma pensjonanti huma aktar edukati, bħala medja, mill-koorti tal-pensjonanti inkombenti. L-edukazzjoni għolja ġeneralment timxi flimkien ma’ involviment aktar b’saħħtu fis-suq tax-xogħol, ma’ aktar snin fl-impjieg, ma’ qligħ akbar u, fl-aħħar mill-aħħar, ma’ rekords kontributorji aħjar.
Illustrazzjoni 78: Il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika għadhom ġeneralment stabbli fl-UE.
Il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika (indikatur primarju tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali)
Sors: Eurostat, SILC. Perjodu: Il-livelli tal-2018 u l-bidliet annwali fir-rigward tal-2017. Nota: L-assi huma ċċentrati fuq il-medja mhux ponderata tal-UE. Id-data għall-Estonja ġiet skalata mill-ġdid sabiex toqgħod fil-graff (il-livell proprju 16,4 %, bidla ta’ +4,6 %). Id-didaskalija hija ppreżentata fl-Anness.
Is-sehem tal-popolazzjoni li rrapportat li pperċepiet ħtiġijiet mhux issodisfati għall-kura medika għadu juri varjazzjoni kbira minn Stat Membru għall-ieħor, fost sinjali ta’ diverġenza 135 . Kuntrarjament għall-aħħar snin, hemm korrelazzjoni pożittiva bejn il-livell u l-bidliet fil-ħtiġijiet mhux issodisfati għall-kura medika, li jfisser li l-pajjiżi fejn hemm l-aktar ħtiġijiet mhux issodisfati kellhom żieda relattivament akbar f’dan l-aħħar perjodu (l-Illustrazzjoni 78). F’ċerti Stati Membri, il-kostijiet u ż-żminijiet ta’ stennija għadhom ostakli importanti għall-aċċessibbiltà tal-kura tas-saħħa. Minkejja dan, fl-2018, il-proporzjon tal-popolazzjoni tal-UE li kienet għadha qiegħda tħabbat wiċċha ma’ ħtiġijiet mhux issodisfati awtodikjarati għall-kura medika minħabba kostijiet għoljin wisq, żminijiet twal wisq ta’ stennija jew distanza twila wisq ta’ vvjaġġar, bħala medja baqa’ pjuttost stabbli, jiġifieri 2 %. Is-sehem tal-persuni li rrapporta diffikultajiet fl-aċċess għall-kura medika baqa’ jaqbeż il-5 % fil-Greċja, fil-Latvja u fl-Estonja, bir-Rumanija u bil-Finlandja li jinsabu qrib dan il-livell limitu. L-aktar żidiet viżibbli fl-2018 ġew irreġistrati għall-Estonja, għall-Finlandja u għar-Renju Unit.
L-istatus ta’ attività jista’ wkoll jaqdi rwol importanti biex jiġi spjegat l-aċċess problematiku għall-kura tas-saħħa f’xi pajjiżi. Għalkemm il-maġġoranza tal-pajjiżi ma turix differenzi sinifikanti skont l-istatus ta’ attività, f’xi wħud minnhom il-persuni qiegħda jistgħu jiltaqgħu ma’ diffikultajiet akbar fl-aċċess għall-kura tas-saħħa (ara l-Illustrazzjoni 79). F’erba’ pajjiżi, il-persuni rtirati jirrapportaw l-ogħla ħtiġijiet mediċi mhux issodisfati (l-Estonja, il-Latvja, il-Greċja u r-Rumanija).
Illustrazzjoni 79: Il-persuni qiegħda u rtirati għandhom it-tendenza li jirrapportaw aċċess problematiku għall-kura medika aktar spiss mill-kontropartijiet impjegati tagħhom.
Il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għal eżami mediku skont l-istatus ta’ attività (2018)
Sors: Eurostat [hlth_silc_13].
L-għadd medju ta’ snin ta’ ħajja f’saħħitha li wieħed jista’ jistenna fl-età ta’ 65 sena komplew jiżdiedu aktar fl-UE. Issa dan huwa 9,8 snin għall-irġiel u 10,2 snin għan-nisa. Filwaqt li l-akbar numru ta’ snin ta’ ħajja f’saħħitha fl-età ta’ 65 sena jista’ jkun mistenni fl-Iżvezja, f’Malta, fl-Irlanda u fi Spanja (madwar 12-il sena għan-nisa u għall-irġiel), l-istennija ta’ ħajja f’saħħitha hija partikolarment baxxa fil-Latvja, fis-Slovakkja u fil-Kroazja (madwar ħames snin).
Il-kura tas-saħħa tiġi ffinanzjata permezz ta’ skemi differenti, filwaqt li l-importanza relattiva ta’ kull skema tvarja fost l-Istati Membri. Fl-2017, il-pagamenti mill-but 136 , jiġifieri n-nefqa tal-unitajiet domestiċi fuq is-saħħa (inkluż għall-oġġetti mediċi) mhux rimborżata minn xi skema jew li tħallset bi qsim tal-kostijiet permezz ta’ skema organizzata, imkejla bħala sehem min-nefqa kurrenti fuq is-saħħa, kienu akbar minn 30 % fil-Bulgarija, fil-Greċja, f’Ċipru, fil-Latvja u fil-Litwanja (l-Illustrazzjoni 80).
Illustrazzjoni 80: Hemm varjabbiltà kbira fil-mod kif jitħallsu l-kostijiet tal-kura tas-saħħa fil-pajjiżi differenti tal-UE.
Nefqa fuq il-kura tas-saħħa skont is-sors ta’ finanzjament, 2017
Sors: Eurostat [hlth_sha11_hf]. Noti: id-data tinġabar skont ir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) 2015/359 rigward l-istatistika dwar l-infiq u l-finanzjament għall-kura tas-saħħa (il-manwal tal-2011 dwar il-Kontijiet tas-Sistema tas-Saħħa).
Il-ħtieġa għal kura fit-tul qed tikber minħabba li l-popolazzjoni fl-UE qed tixjieħ u hija projettata żieda sinifikanti ulterjuri f’din il-ħtieġa. Skont il-projezzjonijiet, sal-2070 in-numru ta’ Ewropej ta’ 80 sena jew aktar se jirdoppja u l-proporzjon ta’ dipendenza tal-persuni ta’ età avvanzata (persuni ta’ 65 sena jew aktar imqabbla ma’ dawk ta’ bejn 15-il sena u 64 sena) huwa pprojettat li se jiżdied b’mod sostanzjali (ara hawn fuq). Il-kostijiet tal-kura fit-tul qed jiżdiedu b’rata mgħaġġla meta mqabbla man-nefqa tas-saħħa u tal-pensjonijiet. Huwa previst li n-nefqa pubblika tal-UE fuq l-LTC se tiżdied għal 2,7 % tal-PDG sal-2070, b’varjabbiltà kbira minn Stat Membru għall-ieħor (ara l-Illustrazzjoni 81 ).
Illustrazzjoni 81: Hekk kif il-popolazzjonijiet jixjieħu, il-kostijiet tal-kura fit-tul huma mistennija jiżdiedu b’mod konsiderevoli f’ħafna mill-Istati Membri.
L-infiq pubbliku projettat fuq l-LTC bħala % tal-PDG fl-2016 u fl-2070
Sors: abbażi tad-data mir-Rapport dwar it-Tixjiħ tal-2018. Nota: Xenarju ta’ referenza tal-AWG
L-Istati Membri li attwalment jiddependu ħafna mill-kura informali jsibu s-sostenibbiltà tal-kura fit-tul partikolarment impenjattiva. Il-grupp ta’ indukraturi informali potenzjali qed jiċkien filwaqt li qed jiżdiedu n-nisa b’impjieg, in-nies qed ikollhom anqas tfal u l-membri tal-familja qed jgħixu aktar ’il bogħod minn xulxin. Hemm ukoll sfidi fir-reklutaġġ u fiż-żamma tal-indukraturi fis-settur formali. L-impjiegi fis-settur tal-kura fit-tul huma kkaratterizzati minn sehem kbir ta’ xogħol part-time u ta’ kuntratti temporanji, li jnaqqsu l-attraenza tiegħu għal persuni li jidħlu fis-suq tax-xogħol jew li jinsabu fi tranżizzjoni bejn impjiegi.
3.4.2 Rispons tal-politiki
Sabiex jindirizzaw il-faqar u l-esklużjoni soċjali, ir-riformi f’għadd ta’ Stati Membri għandhom l-għan li jsaħħu l-approċċ tal-inklużjoni attiva. L-Istati Membri jirrikonoxxu l-effettività ta’ approċċi integrati, billi jorbtu introjtu adegwat, miżuri attivi tas-suq tax-xogħol, kif ukoll il-provvista ta’ servizzi soċjali. Żewġ mekkaniżmi li qed jiġu stabbiliti dejjem aktar fl-Istati Membri huma l-punti uniċi ta’ servizz u l-one-stop shops. Il-punti uniċi ta’ servizz għandhom l-għan li jsaħħu l-użu tas-servizzi, filwaqt li l-one-stop shops għandhom l-għan li jtejbu l-effettività u l-effiċjenza tas-servizzi u tal-interventi. Anki l-muniċipalitajiet jistgħu jaqdu rwol importanti f’dan il-proċess. Pereżempju, fiċ-Ċekja, fil-kuntest tal-proġett: “Approċċ Koordinat għal-Lokalitajiet Esklużi Soċjalment”, il-muniċipalitajiet jiżviluppaw l-istrateġiji intersettorjali tagħhom li jimplikaw il-koordinazzjoni vertikali u orizzontali tas-servizzi. Bi 48 muniċipalità li bħalissa qed jieħdu sehem, in-numru huwa mistenni jilħaq is-70 fl-2020. Iċ-ċentri komunitarji li ġew stabbiliti fil-Greċja qed jippjanaw li jimplimentaw approċċ simili permezz tal-espansjoni tal-ambitu tas-servizzi għall-familji u għall-anzjani. Fir-Rumanija, bis-saħħa tal-Fond Soċjali Ewropew, qed jiġu żviluppati u ppilotati servizzi soċjali komunitarji bbażati fuq il-ħtiġijiet f’139 komunità marġinalizzata magħżula. It-twassil integrat tas-servizzi tipikament jimplika interventi personalizzati, li jiffokaw fuq il-ħtiġijiet tal-benefiċjarji. Approċċ personalizzat bħal dan huwa implimentat fi 83 % tal-muniċipalitajiet tan-Netherlands fejn il-valutazzjoni tal-ħtiġijiet titwettaq permezz tal-hekk imsejħa: “konverżazzjoni madwar il-mejda tal-kċina”, ġeneralment fid-djar tal-benefiċjarji. B’mod ġenerali, fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri ġew implimentati approċċi integrati għall-popolazzjoni ta’ persuni qiegħda, għall-benefiċjarji tal-introjtu minimu jew għal gruppi oħra, bħaż-żgħażagħ, persuni b’diżabilitajiet, anzjani, persuni mingħajr dar, tfal, jew vittmi ta’ vjolenza domestika. Huwa importanti li dejjem aktar Stati Membri qed jespandu l-firxa ta’ servizzi soċjali b’konsulenza u b’pariri dwar id-dejn.
F’diversi Stati Membri, bidliet fil-benefiċċji għall-popolazzjoni f’età tax-xogħol għandhom l-għan li jnaqqsu l-faqar u l-inugwaljanza fl-introjtu. L-Italja introduċiet skema ta’ introjtu minimu magħmula minn żewġ komponenti: appoġġ għall-introjtu kemm għall-persuni inattivi (dawk li mhumiex intitolati għall-benefiċċju tal-qgħad) kif ukoll għal dawk li jaqilgħu paga baxxa; u miżuri ta’ attivazzjoni li jkopru kemm l-impjiegi kif ukoll is-servizzi soċjali. Il-Liġi tal-Baġit tal-2019 talloka EUR 23,5 biljun (0,45 fil-mija tal-PDG) għall-finanzjament tal-iskema matul il-perjodu 2019-2021. Minħabba l-iskala u l-ambizzjoni tal-miżura, kooperazzjoni msaħħa bejn is-servizzi soċjali u s-servizzi pubbliċi tal-impjiegi hija kruċjali għas-suċċess tar-riforma. Stati Membri oħra, bħal Spanja u l-Latvja, qed jippjanaw miżuri ġodda sabiex jissimplifikaw is-sistemi eżistenti u jtejbu l-adegwatezza. Fi Franza, l-espansjoni tal-appoġġi eżistenti għall-ħaddiema b’paga baxxa tista’ tkun mistennija li se jkollha impatt pożittiv fuq l-inugwaljanza fl-introjtu. B’kuntrast, fir-Rumanija, id-dħul fis-seħħ tal-Liġi dwar l-Introjtu Minimu għall-Inklużjoni adottata fl-2016 reġa’ ġie pospost, u issa huwa ppjanat għall-2021, (nuqqas ta’ żamma tal-wegħda tar-riforma tal-introjtu minimu għall-inklużjoni li qabel kien is-suġġett ta’ Rakkomandazzjoni Speċifika tal-Kunsill għall-Pajjiż).
Miżuri ġodda li jimmiraw lejn il-faqar fost it-tfal imorru lil hinn mill-appoġġ għall-introjtu f’xi Stati Membri. L-Irlanda ħabbret strateġija pluriennali ġdida għall-benesseri tat-tfal, li tkopri l-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata għall-ġenituri, is-saħħa tat-tfal u pakkett ta’ miżuri sabiex jiġi indirizzat il-faqar fost it-tfal żgħar. Fi Spanja, l-ammont tal-benefiċċji għat-tfal soġġetti għal test tal-mezzi żdied, flimkien mal-espansjoni tal-programmi eżistenti ta’ appoġġ għall-benesseri tat-tfal li madankollu għadha modesta fl-ambitu tagħha. Abbażi tas-sistema universali tal-benefiċċji tat-tfal introdotta reċentement fil-Litwanja, il-livell tal-benefiċċju (kemm il-partijiet universali kif ukoll dawk soġġetti għal test tal-mezzi) huwa mistenni li jiżdied aktar fl-2020. B’mod simili, fir-Rumanija, żieda sostanzjali fil-benefiċċji universali tat-tfal (minn RON 84 għal RON 150, jiġifieri madwar EUR 18 għal EUR 31; b’ammonti ogħla għat-tfal b’diżabilitajiet u għal tfal taħt is-sentejn) huwa mistenni li jkollu impatt pożittiv fuq il-faqar fost it-tfal, li madankollu għadu f’livelli għoljin ħafna.
Ittieħdu miżuri ta’ inklużjoni soċjali għall-persuni b’diżabilitajiet sabiex jikkomplementaw il-politiki tal-impjiegi u jipprevjenu l-faqar. Fil-Bulgarija l-liġi dwar in-nies b’diżabilitajiet daħlet fis-seħħ fl-1/1/2019 bl-għan li tagħti appoġġ immirat abbażi ta’ valutazzjoni tal-ħtiġijiet individwali tal-persuni b’diżabilitajiet. Ġie introdott tip ġdid ta’ appoġġ fix-xahar skont il-grad ta’ diżabilità u marbut mal-linja tal-faqar. L-Estonja żiedet l-allowance tal-kapaċità għax-xogħol u l-benefiċċji għat-tfal b’diżabilitajiet. Għamlet ukoll sforzi sabiex tissimplifika l-provvista ta’ servizzi lil nies bi bżonnijiet mentali speċjali. L-Ungerija żiedet il-miżata tal-infermerija għall-kura fid-dar. Il-Latvja żiedet il-benefiċċju tal-kura speċjali għal tfal b’diżabilità severa u għal adulti b’diżabilità severa sa mit-tfulija. F’Malta l-Gvern żied l-assistenza għal diżabilità severa u l-allowance għal tfal b’diżabilità. Il-Polonja stabbiliet il-Fond ta’ Solidarjetà għall-Appoġġ ta’ Persuni b’Diżabilitajiet fil-kura fit-tul. Il-Portugall żied l-allowance tal-indukraturi u implimenta Programm ta’ Appoġġ għall-Għajxien Indipendenti. Is-Slovakkja żiedet il-benefiċċju tal-infermerija għall-kura informali.
Numru ta’ Stati Membri espandew il-kopertura tas-sistemi ta’ protezzjoni soċjali. Id-Danimarka armonizzat l-iskema volontarja ta’ assigurazzjoni tal-qgħad għal persuni li jaħdmu għal rashom u għal ħaddiema atipiċi. Skont il-liġi l-ġdida, il-persuni li jaħdmu għal rashom u l-ħaddiema mhux standard huma koperti mis-sistema tal-benefiċċji tal-qgħad skont l-istess prinċipji li japplikaw għall-impjegati. Franza tat aċċess għall-iskema tal-qgħad lill-persuni li jaħdmu għal rashom f’ċerti kundizzjonijiet (proċedura ta’ terminazzjoni ġudizzjarja jew ta’ insolvenza tal-attivitajiet tagħhom). L-Irlanda estendiet il-pensjonijiet tal-invalidità u l-kura tas-saħħa għall-persuni li jaħdmu għal rashom u issa qed tippjana li tinkludi lill-persuni li jaħdmu għal rashom fl-iskema tal-qgħad, bħal Malta. Il-Belġju naqqas il-perjodu ta’ stennija għall-persuni li jaħdmu għal rashom f’każ ta’ inkapaċità għax-xogħol (benefiċċji tal-mard) minn xahar għal 14-il jum. Il-Portugall implimenta strateġija ta’ modernizzazzjoni intitolata “Sigurtà soċjali miegħek” li tinkludi għodod diġitali innovattivi sabiex jiġi ssimplifikat l-aċċess għall-informazzjoni u għas-servizzi tas-sigurtà soċjali għaċ-ċittadini.
L-Istati Membri ħadu passi sabiex itejbu l-aċċess għall-abitazzjoni u jindirizzaw il-problema ta’ persuni mingħajr dar. Ħafna Stati Membri adottaw strateġiji nazzjonali, reġjonali jew lokali sabiex iwettqu risponsi integrati għall-problema ta’ persuni mingħajr dar u għall-esklużjoni mill-abitazzjoni. B’mod partikolari hemm rikonoxximent akbar tal-importanza tas-servizzi ta’ prevenzjoni u kooperazzjoni msaħħa kemm fil-livell tal-politika kif ukoll fil-livell tat-twassil tas-servizzi. Qed isseħħ trasformazzjoni f’numru dejjem akbar ta’ Stati Membri lejn strateġiji mmexxija mill-abitazzjoni, fejn jingħataw servizzi aktar intensivi flimkien ma’ aċċess permanenti għal abitazzjoni. Dan huwa l-każ pereżempju fil-Finlandja u fi Franza, li adottaw strateġiji fit-tul sabiex jimplimentaw l-Akkomodazzjoni l-Ewwel u jiġġieldu kontra l-problema ta’ persuni mingħajr dar. Xi Stati Membri, bħall-Irlanda jew Malta, jindirizzaw il-problema ta’ persuni mingħajr dar bħala parti minn strateġiji nazzjonali usa’ li jindirizzaw in-nuqqas ta’ akkomodazzjoni soċjali u affordabbli. Fl-2019 il-Litwanja aġġornat il-leġiżlazzjoni tagħha dwar l-abitazzjoni affordabbli u soċjali. Madankollu, b’mod ġenerali, l-approċċ predominanti għall-provvista tas-servizz għadu l-mudell ta’ prontezza għal abitazzjoni jew imtarraġ, fejn l-appoġġ ipprovdut ikollu l-għan li jgħin lill-persuni mingħajr dar fil-ħtiġijiet tagħhom permezz ta’ diversi forom ta’ akkomodazzjoni temporanja, sakemm jitqiesu li jistgħu jgħixu b’mod indipendenti. Il-mekkaniżmi ta’ monitoraġġ mhumiex implimentati b’mod sistematiku sabiex jevalwaw il-kisbiet li saru fl-istrateġiji u għad hemm evidenza skarsa tal-effettività tar-risponsi. Il-livell u l-adegwatezza tal-finanzjament huma wkoll b’mod ġenerali insuffiċjenti sabiex jintlaħqu l-ħtiġijiet u l-impatt huwa limitat. Hemm xi evidenza ta’ żviluppi pożittivi fir-rigward tal-adegwatezza tal-finanzjament f’xi Stati Membri (eż Ċipru, il-Lussemburgu, Malta, is-Slovakkja, in-Netherlands, inklużi żidiet reċenti fl-allokazzjonijiet tal-baġit għall-finanzjament tas-servizzi għall-persuni mingħajr dar, żieda fl-investiment fl-abitazzjonijiet permanenti għall-familji u fl-akkomodazzjoni soċjali, u impenji mill-bliet sabiex iżidu l-baġits għall-iżvilupp tal-provvista tas-servizzi għall-persuni mingħajr dar.
Għadd ta’ Stati Membri jwettqu riformi fis-sistemi tal-pensjonijiet tagħhom li jindirizzaw l-aspetti tas-sostenibbiltà u tal-adegwatezza, madankollu b’attenzjoni partikolari fuq aspett wieħed f’kull ħin. Il-Bulgarija, l-Estonja, Franza, il-Latvja u l-Litwanja ħadu passi sabiex iżidu l-adegwatezza tal-pensjonijiet tax-xjuħija u/jew sabiex ibiddlu l-indiċjar tagħhom bl-għan li jkun jirrifletti aħjar l-iżviluppi ekonomiċi. L-Estonja introduċiet miżura sabiex gradwalment tabolixxi diversi arranġamenti speċjali tal-pensjonijiet għal gruppi partikolari ta’ pensjonanti. Id-Danimarka, Malta u l-Portugall għandhom l-għan li jtejbu s-sostenibbiltà tas-sistemi tal-pensjoni tagħhom billi jillimitaw l-irtirar bikri u jistimolaw l-integrazzjoni mill-ġdid ta’ ħaddiema akbar fl-età fis-suq tax-xogħol. Il-Belġju ħa passi sabiex jagħmel is-sistema tiegħu ta’ rtirar bikri b’allowance mill-kumpanija anqas aċċessibbli u Malta introduċiet inċentivi sabiex il-persuni akbar fl-età jibqgħu impjegati fis-snin ta’ qabel l-irtirar tagħhom.
Xi Stati Membri qed iniedu pakketti komprensivi ta’ riforma fil-kura tas-saħħa. Mill-ħarifa tal-2018 ’l hawn, Franza bdiet timplimenta riforma fundamentali fis-sistema tas-saħħa sabiex tippromwovi aċċess aħjar għall-kura tas-saħħa għal kulħadd, edukazzjoni u distribuzzjoni aktar effettivi tal-professjonisti tas-saħħa u użu aktar effiċjenti tal-kura fl-isptarijiet. Fl-2019, l-Irlanda nediet Sláintecare – pjan ambizzjuż fuq 10 snin, bl-għan li ttejjeb il-kura tas-saħħa u s-sistemi tal-kura fit-tul sabiex tissodisfa d-domandi tal-popolazzjoni li qed tixjieħ. Fil-Greċja qed jiġu stabbiliti Unitajiet Lokali tal-Kura tas-Saħħa sabiex itejbu l-aċċess għall-kura primarja, bħala parti mir-riforma kbira fis-Sistema tal-Kura tas-Saħħa Primarja. Stati Membri oħra qed itejbu l-kosteffettività tas-sistemi tal-kura tas-saħħa tagħhom. Il-Latvja qed timplimenta l-kundizzjonijiet għall-investimenti tal-fondi tal-UE sabiex ittejjeb il-kwalità u d-disponibilità tal-kura primarja u Ċipru qed jimplimenta l-fażi finali (il-kura għall-pazjenti fl-isptar) tar-riforma tas-sistema tas-saħħa tagħha.
F’numru ta’ pajjiżi l-gvernijiet qed jieħdu wkoll miżuri speċifiċi sabiex jindirizzaw kwistjonijiet relatati mal-aċċessibilità u mal-kwalità tal-kura tas-saħħa. Ċipru adotta l-leġiżlazzjoni meħtieġa għall-provvista ta’ kopertura universali tal-kura tas-saħħa u Spanja estendiet l-aċċess għall-kura tas-saħħa għall-migranti mingħajr dokumenti. Il-Latvja qed tħejji abbozz ta’ liġi f’basket wieħed ta’ servizzi mħallsa mill-istat u assigurazzjoni tas-saħħa obbligatorja u komprensiva tal-istat. Il-Litwanja qed tindirizza n-nuqqas ta’ professjonisti tal-kura tas-saħħa u d-distribuzzjoni irregolari territorjali tagħha permezz ta’ ppjanar imtejjeb u qed tikkunsidra skemi ta’ inċentivi addizzjonali. Il-Kroazja adottat pjan nazzjonali ġdid għall-iżvilupp ta’ sptarijiet li għandu l-għan ukoll li jtejjeb il-kwalità tal-kura tas-saħħa u l-aċċess għaliha.
L-Istati Membri qed ifittxu li jsaħħu l-prevenzjoni u jrawmu l-provvista effiċjenti u kosteffettiva tal-kura, mingħajr ma jikkompromettu l-kwalità, l-aċċessibbiltà u l-kundizzjonijiet għall-għajxien indipendenti tagħha. Il-Bulgarija adottat pjan ta’ azzjoni għall-implimentazzjoni ta’ strateġija nazzjonali għall-kura fit-tul li tinkludi t-tisħiħ tal-qafas istituzzjonali għall-provvista u għall-iżvilupp ta’ servizzi soċjali integrati. L-Awstrija qed taħdem sabiex tiżviluppa kunċett komprensiv tas-sistema tagħha tal-kura fit-tul abbażi ta’ Pjan Direttur dwar il-Kura fit-Tul li ġie adottat dan l-aħħar. Il-gvern Ċek ħabbar strateġija ġdida dwar il-kura fit-tul bl-għan li jsostni l-kura fid-dar u l-kura mhux istituzzjonali. Il-Polonja fasslet pjan soċjali għall-persuni dipendenti akbar fl-età bbażat fuq appoġġ għall-indukraturi informali mill-istituzzjonijiet pubbliċi u fuq qafas ta’ servizzi komunitarji u istituzzjonali. Stati Membri oħra (eż is-Slovenja u l-Belġju) qed jittestjaw soluzzjonijiet ġodda għall-provvista integrata ta’ kura fit-tul fl-ambjent tad-dar, għas-simplifikazzjoni tal-kura għall-persuni b’mard kroniku, kif ukoll għall-implimentazzjoni ta’ mekkaniżmi unifikati għall-valutazzjoni tal-ħtiġijiet tal-kura tal-pazjenti.
Fil-qasam tal-kura fit-tul, xi Stati Membri għandhom l-għan li jżidu l-grupp ta’ indukraturi u li jtejbu s-sitwazzjoni tal-indukraturi informali. Iċ-Ċekja introduċiet benefiċċju għall-kura fit-tul li jikkumpensa għat-telf ta’ introjtu mill-interruzzjoni tal-impjieg biex wieħed jindokra xi qarib. L-impjegatur ta’ persuna li tindokra jrid jaċċetta l-assenza ta’ impjegat mix-xogħol matul il-perjodu tal-kura fit-tul (massimu ta’ 90 ġurnata) u huwa obbligat li jipprovdi l-istess impjieg wara r-ritorn tal-impjegat. Il-Kroazja adottat Att li jistabbilixxi qafas legali għat-trawwim tal-kura fil-Kroazja, u r-Rumanija għaddiet liġi li għandha l-għan li tipprovdi servizzi ta’ kura bbażati fid-dar lil 1000 persuna u li taħtar 50 indokratur speċjalizzati fl-għoti ta’ dan it-tip ta’ servizzi. Malta qed tippjana li żżid l-Allowance tal-Indukraturi (ICRA) għal dawk li jieħdu ħsieb membru tal-familja li jgħix f’darhom u li tnaqqas il-kundizzjonijiet ta’ eliġibilità għal dawk li jieħdu ħsieb pazjenti li jkollhom aktar minn 85 sena.
L-aħħar aġġornament tal-Linji Gwida dwar l-Impjiegi ġie adottat mill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea f’Lulju 2018, u allinja l-linji gwida mal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali (id-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2018/1215 tas-16 ta’ Lulju 2018 dwar linji gwida għal-linji politiċi dwar l-impjiegi tal-Istati Membri).
Iċ-ċifri tal-impjieg totali ġejjin mill-Kontijiet Nazzjonali (kunċett domestiku), filwaqt li ċ-ċifri l-oħra ġejjin mid-data tal-Istħarriġ dwar il-Forza tax-Xogħol. F’din it-taqsima kollha jintużaw ċifri trimestrali aġġustati skont l-istaġun.
Skont it-Tbassir Ekonomiku tal-Ħarifa tal-Kummissjoni għall-2019.
Skont stimi tal-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni tal-Impjiegi tal-2019 u tar-Rapport Annwali tal-2019 dwar il-Prestazzjoni tal-Impjiegi mill-Kumitat tal-Impjiegi (EMCO), ir-rata ta’ impjieg se tilħaq it-73,8 % fl-2019 u l-74,3 % fl-2020 (abbażi tat-Tbassir Ekonomiku tar-Rebbiegħa tal-Kummissjoni għall-2019 u tal-projezzjonijiet tal-popolazzjoni tal-2015 ta’ Eurostat).
Dan l-indikatur huwa parti mill-Istħarriġ tal-UE fost l-Impriżi u l-Konsumaturi.
Il-kurva ta’ Beveridge hija rappreżentazzjoni grafika tar-relazzjoni bejn il-qgħad u kejl tal-postijiet tax-xogħol battala (jew ir-rata ta’ postijiet tax-xogħol battala jew, bħal f’dan il-każ, indikatur tan-nuqqas ta’ ħaddiema).
Ara s-Suq tax-Xogħol u l-Iżviluppi tal-Pagi fl-UE, 2019 għad-dettalji.
Fil-Komunikazzjoni “It-tisħiħ tal-identità Ewropea permezz tal-Edukazzjoni u l-Kultura” tal-14 ta’ Novembru 2017 (COM(2017) 673 final), il-Kummissjoni indikat l-ambizzjoni li tnaqqas il-parametru referenzjarju għat-tluq bikri mill-iskola b’5 % sal-2025.
Dan il-grupp jirreferi għall-medja tal-UE ta’ dawk li twieldu fl-Istat Membru tagħhom.
Il-Kummissjoni Ewropea (2019). L-Iżviluppi fis-Suq tax-Xogħol u fil-Pagi fl-Ewropa. Rieżami Annwali tal-2019. Il-Lussemburgu: l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea. Disponibbli fuq: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=mt&catId=89&furtherNews=yes&newsId=9485
Fis-servizzi, l-akbar żieda perċentwali ġiet irreġistrata fl-“attivitajiet tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni” (+3,9 %), segwiti mill-“attivitajiet professjonali, xjentifiċi u tekniċi; attivitajiet ta’ servizzi amministrattivi u ta’ appoġġ” (rispettivament bi 3,4 % u bi 2,9 % fl-2017). Kuntrarjament għal dan, is-“servizzi finanzjarji u tal-assigurazzjoni” rreġistraw tnaqqis b’0,7 %.
Il-persuni fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali (AROPE) huma persuni li huma fir-riskju tal-faqar (AROP) u/jew li qed jesperjenzaw deprivazzjoni materjali estrema (SMD) u/jew li qegħdin jgħixu f’unitajiet domestiċi (kważi) qiegħda – jiġifieri unitajiet domestiċi b’intensità tax-xogħol baxxa ħafna (VLWI).
Il-persuni f’ riskju tal-faqar huma persuni li jgħixu f’unità domestika b’introjtu nett ekwivalizzat li jkun inqas minn 60 % tal-introjtu medjan ekwivalizzat nazzjonali (għaldaqstant dan l-indikatur huwa indikatur tal-faqar tal-introjtu).
Il-persuni jkollhom deprivazzjoni materjali estrema jekk jgħixu f’unità domestika li ma tiflaħx tagħmel minn tal-inqas erbgħa mill-punti li ġejjin: 1) tħallas il-kera/l-ipoteka/ il-kontijiet fil-ħin; 2) iżżomm id-dar sħuna b’mod adegwat; 3) tlaħħaq ma’ spejjeż mhux mistennija; 4) tiekol laħam, ħut jew proteina ekwivalenti kull jumejn; 5) ġimgħa btala lil hinn mid-dar; 6) ikollha aċċess għal karozza għal użu privat; 7) ikollha magna tal-ħasil; 8) ikollha TV tal-kulur; u 9) ikollha telefown.
Persuni li jgħixu f’unitajiet domestiċi (kważi) qiegħda huma nies li jkollhom 0-59 sena li jgħixu f’unità domestika fejn adulti fl-età tax-xogħol (bejn 18-il sena u 59 sena) ikunu ħadmu anqas minn 20 % mill-potenzjal tax-xogħol totali tagħhom matul l-aħħar sena (jiġifieri matul is-sena ta’ referenza tal-introjtu).
L-istatistika dwar l-introjtu tal-EU SILC tirreferi għas-sena tal-introjtu preċedenti, bl-eċċezzjoni tar-Renju Unit (is-sena tal-istħarriġ) u l-Irlanda (introjtu ta’ 12-il xahar qabel l-istħarriġ).
Fil-biċċa l-kbira tal-Istati Membri, id-data tal-EU-SILC tirreferi għal introjti rreġistrati fis-sena ta’ qabel (jiġifieri l-introjti tal-2017 għall-SILC 2018). Eurostat ippubblika stimi rapidi għall-introjtu fl-2018 (jiġifieri indikaturi tal-EU-SILC ippubblikati fl-2019). Ara n-nota metodoloġika u r-riżultati minn Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/web/experimental-statistics/income-inequality-and-poverty-indicators .
Ir-rapport annwali tal-SPC tal-2019.
Stimi rapidi ta’ Eurostat għall-introjtu fl-2018 (jiġifieri indikaturi tal-EU-SILC ippubblikati fl-2019). Ara n-nota metodoloġika u r-riżultati minn Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/web/experimental-statistics/income-inequality-and-poverty-indicators .
SWD(2017) 200 final, li jakkumpanja l-Komunikazzjoni COM(2017) 250 final tas-26 ta’ April 2017.
Il-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni fil-Qasam tal-Impjiegi (MPI) u l-Monitoraġġ tal-Prestazzjoni tal-Protezzjoni Soċjali (MPPS) huma rapporti annwali li jitħejjew rispettivament mill-Kumitat tal-Impjiegi u mill-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali. Dawn jidentifikaw ix-xejriet li jridu jiġu osservati kif ukoll l-isfidi tal-impjiegi u soċjali ewlenin fl-Istati Membri, u jimmonitorjaw il-progress fir-rigward tal-miri tal-Ewropa 2020 għall-impjieg u għat-tnaqqis tal-faqar.
Kif mitlub mill-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali, dan l-indikatur jitkejjel bl-użu tal-“introjtu mhux aġġustat” (jiġifieri mingħajr ma jiġu inklużi t-trasferimenti soċjali in natura) u billi titneħħa r-referenza għall-użu tal-unitajiet tal-istandards tal-kapaċità tal-akkwist.
Il-livelli ta’ dan l-indikatur huma espressi fi standards tal-kapaċità tal-akkwist (PPS) filwaqt li l-bidliet huma espressi fil-munita nazzjonali f’termini reali. Sabiex jiġu radrizzati l-fluttwazzjonijiet fuq medda qasira ta’ żmien, jintużaw medji ta’ tliet snin kemm għal-livelli kif ukoll għall-bidliet. Dan l-indikatur għandu jinftiehem u jiġi interpretat flimkien ma’ indikaturi oħra, bħar-rata tal-faqar fost dawk li jaħdmu, il-proporzjon bejn il-ħames u l-ewwel deċili tad-distribuzzjoni tal-pagi (D5/D1) u indikaturi rilevanti oħra tal-MPI, tal-MPPS u tal-QEK.
Dan jitkejjel bħala d-differenza, fost il-popolazzjoni totali, bejn is-sehem ta’ nies fir-riskju tal-faqar (ta’ introjtu) qabel u wara t-trasferimenti soċjali.
Il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika jikkonċernaw il-valutazzjoni soġġettiva ta’ persuna ta’ jekk kinitx teħtieġ eżami jew trattament għal tip speċifiku ta’ kura tas-saħħa, iżda ma rċevithomx jew ma fittxithomx minħabba t-tliet raġunijiet li ġejjin: “Raġunijiet finanzjarji”, “Lista ta’ stennija” u “Vjaġġ twil wisq”. Il-kura medika, tirreferi għas-servizzi tal-kura tas-saħħa individwali (eżami jew trattament mediku, għajr kura dentali) ipprovduti minn tobba jew taħt is-sorveljanza diretta tagħhom jew ta’ xi professjoni ekwivalenti, skont is-sistemi tal-kura tas-saħħa nazzjonali (definizzjoni ta’ Eurostat). Il-problemi li jirrapportaw in-nies sabiex jiksbu l-kura meta jkunu morda jistgħu jirriflettu ostakoli għall-kura.
Bl-eċċezzjoni tal-Introjtu Disponibbli Gross tal-Unitajiet Domestiċi, li jitkejjel bħala numru tal-indiċi (2008=100, b’hekk jirrifletti tibdil meta mqabbel ma’ qabel il-kriżi) u tibdiliet fl-aħħar sena; u l-qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time mingħajr tfal li jaqla’ paga medja, li għalih jintużaw il-medji fuq tliet snin, bi qbil mal-Kumitat tal-Impjiegi u mal-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali.
Li għaliha hija disponibbli data f’livell reġjonali (NUTS 2) (it-tluq bikri mill-iskola, id-diskrepanza fl-impjiegi bejn l-irġiel u n-nisa, ir-rata ta’ NEETs, ir-rata ta’ impjieg, ir-rata tal-qgħad, ir-rata tal-qgħad fit-tul, ir-rata ta’ riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali, l-impatt tat-trasferimenti soċjali (esklużi l-pensjonijiet) dwar it-tnaqqis tal-faqar, il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika u l-proporzjon tad-distribuzzjoni kwintili tal-introjtu).
Abbażi tal-koeffiċjent tal-varjazzjoni ponderat skont il-popolazzjoni.
Id-data limitu għall-estrazzjoni tal-indikaturi ewlenin tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali hija xx ta’ Novembru 2019.
Din l-evidenza tirreferi għall-medji ponderati tal-UE, għajr għall-indikatur “Qligħ nett ta’ ħaddiem waħdu full-time mingħajr tfal li jaqla’ paga medja” li għalih tintuża medja mhux ponderata.
COM(2017) 250 final.
Id-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2018/1215 tas-16 ta’ Lulju 2018 dwar linji gwida għal-linji politiċi dwar l-impjiegi tal-Istati Membri.
Inkluż il-bażi tad-data LABREF, disponibbli fuq http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1143&intPageId=3193.
Il-Kummissjoni Ewropea (2019). L-Iżviluppi fis-Suq tax-Xogħol u fil-Pagi fl-Ewropa. Rieżami Annwali tal-2019. Il-Lussemburgu: l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea. Disponibbli fuq: https://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=21904&langId=en
Il-Kummissjoni Ewropea (2019) L-Impjiegi u l-Iżviluppi Soċjali fl-Ewropa. Rieżami Annwali tal-2019. Il-Lussemburgu: l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea. Disponibbli fuq: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=mt&pubId=8219
Meta jagħti ħarsa lejn iċ-ċifri tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali skont il-metodoloġija komuni, ir-rapport juża l-kunċett ta’ konverġenza fil-livelli, jew “betakonverġenza”. Dan jirreferi għas-sitwazzjoni fejn l-indikaturi fil-pajjiżi bl-agħar prestazzjoni jitjiebu aktar malajr mili f’dawk bl-aqwa prestazzjoni. Tista’ tiġi vvalutata billi wieħed iħares lejn il-pendil tal-linja ta’ rigressjoni fl-iscatterplot tal-livelli mqabbla mal-bidliet.
Ara l-Kapitolu 2 u l-Anness 3 għad-dettalji.
Id-data tal-LFS ta’ Eurostat, il-grupp tal-età 15-64.
Fir-Rumanija, parti din iż-żieda konsiderevoli hija spjegata minn bidla fil-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali mill-impjegaturi għall-impjegati, li min-naħa tagħha kienet ikkumpensata b’żieda fil-pagi grossi.
Kif jidher fl-Illustrazzjoni 15, il-Bulgarija, iċ-Ċekja, l-Estonja, l-Ungerija, il-Litwanja, il-Latvja, ir-Rumanija u s-Slovakkja huma indikati fir-Rapport dwar il-Mekkaniżmu ta’ Twissija tal-2019 bħala kost nominali tal-unità lavorattiva ’l fuq mil-livell stabbilit mill-Proċedura tal-Iżbilanċi Makroekonomiċi.
Il-livelli ta’ qligħ nett jitkejlu bi standards tal-kapaċità tal-akkwist (PPS) sabiex ikun jista’ jsir tqabbil siewi bejn Stat Membru u ieħor. Il-bidliet jitkejlu bil-munita nazzjonali u b’termini reali. Dan l-indikatur għandu jinftiehem u jiġi interpretat flimkien ma’ indikaturi oħra, bħar-rata tar-riskju tal-faqar fost dawk li jaħdmu, il-proporzjon bejn il-ħames u l-ewwel deċili tad-distribuzzjoni tal-pagi (D5/D1) u indikaturi rilevanti oħra tal-MPI, tal-MPPS u tal-QEK.
Il-Kummissjoni Ewropea (2018). L-Iżviluppi fis-Suq tax-Xogħol u fil-Pagi fl-Ewropa. Rieżami Annwali tal-2018. Il-Lussemburgu: l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea.
Għat-tqabbil internazzjonali, il-livell assolut tal-paga minima mhuwiex miżura utli ħafna minħabba li dan ma jqisx id-differenzi fil-produttività tax-xogħol u fil-prezzijiet minn pajjiż għall-ieħor.
Eurofound (2019) Annual review of working life 2018, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Eurofound (2019) Minimum wages in 2019: Annual review, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Kalkoli ta’ Eurofound abbażi tad-data ta’ Eurostat dwar l-SILC.
Iktar informazzjoni dwar ix-xejriet reċenti inkluż dwar gruppi differenti b’introjtu differenti tista’ tinkiseb hawn: Tax Policies in the European Union – Stħarriġ tal-2019, il-Kummissjoni Ewropea, DĠ TAXUD.
Il-paga baxxa titkejjel f’50 % tal-paga medja fl-eżerċizzju tal-Grupp tal-Euro u f’67 % tal-medja fil-Qafas Konġunt ta’ Valutazzjoni, kif miftiehem mill-Kumitati tal-EMCO u tal-SPC. Filwaqt li ż-żewġ indikaturi huma aċċettabbli, dan tal-aħħar jintuża fil-JER 2020.
Is-sehem ta’ persuni li jitilqu kmieni mill-edukazzjoni u t-taħriġ huwa ddefinit bħala s-sehem ta’ dawk li għandhom bejn 18-il sena u 24 sena li l-aktar għandhom edukazzjoni sekondarja tal-ewwel livell u li ma jinsabux f’edukazzjoni u f’taħriġ ulterjuri.
L-istħarriġ dwar il-kompetenzi bażiċi tal-istudenti tal-età ta’ 15-il sena tal-Programm għall-Valutazzjoni Internazzjonali tal-Istudenti (PISA) tal-OECD isir kull tliet snin.
Il-PISA jiddefinixxi lill-“persuni li jiksbu livell baxx ta’ ħiliet” bħala dawk l-istudenti tal-età ta’ 15-il sena li jkollhom livell ta’ ħiliet bażiċi li jkun inqas mil-livell ta’ profiċjenza tal-linja bażi meħtieġ biex jipparteċipaw għalkollox fis-soċjetà moderna (jiġifieri il-livell 2).
L-istħarriġ MIDIS II tal-UE tal-FRA (2016).
L-OECD (2018), l-Istħarriġ Internazzjonali tal-OECD dwar it-Tagħlim u l-Apprendiment (TALIS) http://www.oecd.org/education/talis/ .
Eurofound (2017), Social dialogue developments in the education sector in Europe, EurWORK topical update, id-9 ta’ Jannar 2017. Abbażi tad-data mis-Sitt Stħarriġ Ewropew dwar il-Kundizzjonijiet tax-Xogħol.
Eurofound (2016), Sixth European Working Conditions Survey – Overview report, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjoni tal-UE, il-Lussemburgu.
Il-Bank Ewropew tal-Investiment (2018), EU Financing Policy in the Social Infrastructure Sectors. Implications for the EIB’s sector and lending policy. Final report ( https://institute.eib.org/wp-content/uploads/2018/11/EIB_Final-report.pdf ).
CEDEFOP, 2012, From Education to working life. Labour market outcomes of vocational education and training. https://www.cedefop.europa.eu/files/3063_en.pdf
Opinion of the Advisory Committee on Vocational Training on the future of VET, 2019
Id-DĠ EMPL ħadem mal-Istati Membri (f’konsultazzjoni mad-DĠ EAC) biex jiżviluppa qafas komprensiv għall-parametraġġ referenzjarju dwar il-ħiliet tal-adulti u s-sistemi ta’ apprendiment għall-adulti fl-UE, minn perspettiva transnazzjonali. Il-qafas ta’ valutazzjoni komparattiva ġie approvat mill-EMCO u mill-SPC fl-aħħar tal-2018 u huwa bbażat fuq approċċ fi tliet fażijiet. L-ewwel pass ikun li jiġu diskussi l-isfidi ewlenin wiesgħa fil-qasam tal-ħiliet tal-adulti u tal-apprendiment għall-adulti u jiġi identifikat sett ta’ indikaturi ta’ eżitu ta’ livell għoli (ir-rati ta’ impjieg, il-produttività u l-ispariġġ tal-ħiliet). It-tieni pass ikun li jiġi identifikat sett ta’ indikaturi tal-prestazzjoni, inkluż is-sehem ta’ adulti b’livell medju u għoli ta’ ħiliet, il-parteċipazzjoni tal-adulti fl-apprendiment, il-ħiliet diġitali, u s-sehem ta’ impjiegi li jirrikjedu livell medju u għoli ta’ ħiliet. Għat-tielet pass, jiġi segwit approċċ tematiku sabiex jiġu identifikati l-lievi tal-politika ewlenin li jkunu effettivi fit-titjib tal-prestazzjoni tas-sistemi tal-ħiliet u tal-apprendiment tal-adulti, b’mod partikolari: i) l-għoti ta’ gwida dwar l-opportunitajiet ta’ apprendiment; ii) inizjattivi mmirati sabiex jinvolvu lil gruppi żvantaġġati fl-apprendiment, bħall-qiegħda u dawk b’livell baxx ta’ ħiliet; u iii) miżuri li jappoġġaw/jinċentivaw lill-intrapriżi fit-taħriġ tal-persunal tagħhom. Indikaturi relatati mad-dominji differenti msemmija hawn fuq huma ppreżentati f’din it-taqsima.
Gonzalez Vazquez, I., Milasi, S., Carretero Gomez, S., Napierala, J., Robledo Bottcher, N., Jonkers, K. u Goenaga Beldarrain, X. et al (2019). The changing nature of work and skills in the digital age. L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu
Castaño-Muñoz, J., Kreijns, K., Kalz, M., u Punie, Y., Does digital competence and occupational setting.
influence MOOC participation? Evidence from cross-course survey. Journal of Computing in Higher Education, 29(1), 2017, pp. 28–46.
The Digital Economy and Society Index 2019, il-Kummissjoni Ewropea.
Gonzalez Vazquez, I., Milasi, S., Carretero Gomez, S., Napierala, J., Robledo Bottcher, N., Jonkers, K. u Goenaga Beldarrain, X. et al (2019). The changing nature of work and skills in the digital age. L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Ara, pereżempju, ESRI (2012) “Literacy, Numeracy and Activation among the Unemployed”; Shaw, N., Armistead, C. (2002) “Evaluation of the Union Learning Fund Year 4”, Londra: id-Dipartiment għall-Edukazzjoni u l-Ħiliet; Casey, H. et al (2006) “You wouldn’t expect a maths teacher to teach plastering: Embedding literacy, language and numeracy in post-16 vocational programmes – the impact on learning and achievement”, NRDC.
Hawnhekk, il-persuni b’livell baxx ta’ kwalifiki huma definiti bħala persuni li ma jkollhomx aktar minn livell edukattiv sekondarju baxx milħuq (il-livelli 0-2 tal-ISCED).
Eurostat, il-kodiċi tad-data online: [ trng_lfs_13 ].
OECD-UE 2018, Settling In 2018, Indicators of immigrant integration, l-indikatur “ Participation in adult education and training among the foreign- and native-born ”. Indikatur ipprovdut għal dawk kollha li twieldu barra l-pajjiż (u mhux speċifikament għal dawk li twieldu barra l-UE).
Id-data tkopri firxa ta’ servizzi (bħall-għoti ta’ informazzjoni, il-valutazzjoni, il-ħiliet ta’ ġestjoni tal-karriera, l-orjentazzjoni u pariri) il-persuni li jixtiequ jitgħallmu u/jew il-persuni potenzjali li jixtiequ jitgħallmu jiġu megħjuna biex ikunu jistgħu jagħżlu fost il-possibbiltajiet ta’ edukazzjoni u ta’ taħriġ.
Il-Kummissjoni Ewropea (2015), An in-depth analysis of adult learning policies and their effectiveness in Europe.
Eurofound (2016), “Exploring the Diversity of NEETs”. Il-Lussemburgu: l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea.
Eurostat, [ edat_lfse_28 ]
OECD-UE 2018, Settling In 2018, Indicators of immigrant integration, Illustrazzjoni 7.19. Rati ta’ NEETs.
Eurofound (2019), l-Istħarriġ Ewropew tal-2015 dwar il-Kundizzjonijiet tax-Xogħol
L-indikatur ta’ referenza tat-Tabella ta’ Valutazzjoni Soċjali huwa d-diskrepanza mhux aġġustata bejn in-nisa u l-irġiel fil-pagi (jiġifieri mhux aġġustata skont il-karatteristiki individwali li jistgħu jispjegaw parti mid-differenza fil-qligħ), li għandu jagħti stampa kumplessiva tal-inugwaljanzi bejn in-nisa u l-irġiel f’termini tal-pagi. Ir-riċerka turi li l-biċċa l-kbira tad-diskrepanza tippersisti anke meta jitqiesu d-differenzi fil-livell edukattiv milħuq, fl-għażla okkupazzjonali, fis-sigħat tax-xogħol u f’attributi oħra li jistgħu jiġu osservati (eż. http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/gender_pay_gap/2016_factors_gpg_en.pdf).
Eurofound (2019), Il-pagi minimi fl-2019: Rieżami annwali, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu, p. 32.
OECD-UE 2018, Settling In 2018, Indicators of immigrant integration, l-indikatur “ 7.3. Early childhood education and care ”.
https://www.eurofound.europa.eu/mt/publications/article/2009/impact-of-parenthood-on-careers-of-young-men-and-women
In-nassa ta’ inattività għall-ħaddiema li jkunu t-tieni sors ta’ introjtu tkejjel ir-rata tat-taxxa effettiva marġinali fuq l-introjtu mix-xogħol mit-tieni membru ta’ koppja li tgħaddi mill-assistenza soċjali għax-xogħol. In-nassa tal-pagi baxxi tiġi kkalkolata għal koppja mingħajr tfal fejn il-ħaddiem li jkun it-tieni sors ta’ introjtu jżid il-qligħ minn 33 % għal 67 % tal-paga medja u fejn is-sors prinċipali ta’ introjtu jkun jaqla’ 100 % tal-paga medja (il-Bażi tad-Data dwar it-Taxxi u l-Benefiċċji tal-Kummissjoni Ewropea).
Eurostat, [ lfst_rimgecga ]
Eurostat, [edat_lfs_9912]
Eurofound (2019) How your birthplace affects your workplace, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu
OECD-UE 2018, Settling In 2018, Indicators of immigrant integration, l-Illustrazzjoni 7.21. Employment rates, by migrant background
Id-data ġejja mill-EU-SILC tal-2017 analizzata min-Netwerk Akkademiku Ewropew ta’ Esperti dwar id-Diżabilità (ANED).
Il-prevalenza tad-diżabilità tvarja wkoll fost l-Istati Membri b’mod konsiderevoli.
ibid
EU-SILC (2018) In-work at-risk-of-poverty rate [hlth_dpe050]
Eurofound (2018), Quality of life. Social and employment situation of people with disabilities, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu,
https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef18023en.pdf
Id-data ġejja mill-EU-SILC tal-2017 analizzata min-Netwerk Akkademiku Ewropew ta’ Esperti dwar id-Diżabilità (ANED).
COM(2017) 247 final.
Il-finanzjament addizzjonali huwa allokat għal studenti ta’ lawrja primarja u sekondarja tal-ewwel livell.
Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tat-22 ta’ Ottubru 2012 dwar il-validazzjoni tal-apprendiment mhux formali u informali.
Il-Konklużjonijiet ta’ Riga tal-2015 jiddefinixxu ħames objettivi għall-perjodu sal-2020: 1) il-promozzjoni tal-apprendiment ibbażat fuq ix-xogħol, 2) l-iżvilupp tal-garanzija tal-kwalità fl-ETV u taċ-ċrieki ta’ informazzjoni u ta’ feedback, 3) l-aċċess għall-ETV u għall-kwalifiki għal kulħadd, 4) it-tisħiħ tal-kompetenzi ewlenin u 5) l-iżvilupp professjonali tal-għalliema u tal-ħarrieġa fl-ETV. Disponibbli fuq https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=mt&pubId=7915&furtherPubs=yes
Ara http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=mt&catId=89&newsId=1829
Ara http://ec.europa.eu/education/policy/vocational-policy/alliance_mt.htm
Eurofound (2019), Parental and paternity leave – Uptake by fathers, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Eurofound (2019), Slow start for gender pay transparency in Germany, blog tal-Eurofound, l-4 ta’ Frar 2019.
Eurofound (2018), ir-Renju Unit: Latest working life developments Q3 2018, Claire Evans.
Eurofound (2019), l-Irlanda: Latest working life developments Q2 2019, Farrelly, R.
L-Att dwar il-Benefiċċji tal-Applikanti għall-Ażil ġie rriformat: il-benefiċċji tal-persuni li jfittxu l-ażil mhux se jibqgħu jitwaqqfu wara 15-il xahar. Din hija azzjoni meħuda sabiex tiġi miġġielda l-problema tar-refuġjati li jitilqu kmieni mill-korsijiet ta’ taħriġ u ta’ lawrja
Analiżi mill-Eurofound (2019) u mill-ILO (2016) dwar l-impjiegi mhux standard.
Gonzalez Vazquez, I., Milasi, S., Carretero Gomez, S., Napierala, J., Robledo Bottcher, N., Jonkers, K. u Goenaga Beldarrain, X. et al (2019). The changing nature of work and skills in the digital age. L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Eurofound (2019) Labour market segmentation: Piloting new empirical and policy analyses, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu, pendenti.
OECD (2019). Employment Outlook 2019.
Modulu ad hoc dwar il-persuni li jaħdmu għal rashom minn Eurostat (immexxi bħala parti mill-Istħarriġ dwar il-Forza tax-Xogħol fl-2017) immirat sabiex ikejjel il-grad ta’ dipendenza ekonomika u organizzazzjonali tal-persuni li jaħdmu għal rashom, iddefinita abbażi tan-numru ta’ klijenti u l-perċentwal tal-introjtu li jiġi mingħand klijent, kif ukoll f’termini ta’ kontroll fuq is-sigħat tax-xogħol. Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb minn fuq: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Self-employment_statistics
Tista’ tirreferi għar-Rapport Konġunt tal-2019 dwar l-Impjiegi għal analiżi dettaljata ta’ kemm il-ħaddiema li jaħdmu għal rashom jistgħu jaħbu relazzjonijiet tax-xogħol dipendenti, abbażi tad-data ta’ Eurofound.
Urzi Brancati, C., Pesole, A. u Fernández-Macías, E. New evidence on platform workers in Europe. Results from the second COLLEEM survey. Il-Lussemburgu: L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea (pendenti). Il-COLLEEM II għadu għaddej u jestendi l-ħidma li saret fl-istħarriġ COLLEEM preċedenti (“Ekonomija u Impjiegi Kollaborattivi). Dan huwa stħarriġ online ta’ panil dwar il-pjattaformi diġitali kkummissjonat mid-DĠ EMPL u kkoordinat mill-JRC. Sar f’16-il Stat Membru Ewropew: CZ, DE, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, NL, PT, RO, SE, SK u UK.
Is-sehem tal-ħaddiema mit-total li jirrapporta li pprovda servizzi permezz ta’ pjattaformi tal-anqas darba fl-esperjenza tax-xogħol tiegħu.
Eurofound (2018), Employment and working conditions of selected types of platform work, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu, disponibbli fuq http://eurofound.link/ef18001
Il-Kummissjoni Ewropea (2018). L-Impjiegi u l-Iżviluppi Soċjali fl-Ewropa. Rieżami Annwali tal-2018. Il-Lussemburgu: l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea.
Eurofound (2019). Platform work: Maximising the potential while safeguarding standards? l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Eurofound (2019), Telework and ICT-based mobile work: Flexible working in the digital age, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu, pendenti.
Ir-rata tal-qgħad fit-tul ġiet miftiehma mill-Kumitat tal-Impjiegi bħala indikatur primarju tat-tabella ta’ valutazzjoni soċjali għall-monitoraġġ tas-sostenn attiv għall-impjieg.
Williams, C.C., Horodnic, I.A., Bejakovic,P., Mikulic. D.,Franic, J., Kedir, A. (2017) An evaluation of the scale of undeclared work in the European Union and its structural determinants: estimates using the Labour Input Method (LIM). Awtur korporattiv: Id-Direttorat Ġenerali tal-Impjiegi, l-Affarijiet Soċjali u l-Inklużjoni (Il-Kummissjoni Ewropea).
Madankollu, dan l-indikatur għandu jiġi interpretat bil-galbu, peress li jkejjel biss il-parteċipazzjoni fil-politiki dwar is-suq tax-xogħol (u mhux l-effettività tagħhom), u għal għadd ta’ pajjiżi dan jippreżenta problemi ta’ affidabbiltà statistika, b’rabta mal-proċess tal-ġbir tad-data.
Il-Kummissjoni Ewropea (2019). L-Iżviluppi fis-Suq tax-Xogħol u fil-Pagi fl-Ewropa. Rieżami annwali tal-2019. Il-Lussemburgu: l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea.
Dawk li ilhom qiegħda għal anqas minn sena.
Dan in-numru jirreferi għall-persuni tal-età tax-xogħol li ilhom jiċċaqilqu “fit-tul” fl-EU-28 u li jgħixu fl-EU-28, abbażi tal-istatistika ta’ Eurostat dwar id-demografija. Għad-dettalji, ara l-Kummissjoni Ewropea (pendenti), Rapport Annwali tal-2019 dwar il-Mobbiltà tax-Xogħol Intra-UE (qiegħed jitħejja attwalment), id-Direttorat Ġenerali għall-Impjiegi, l-Affarijiet Soċjali u l-Inklużjoni.
Eurofound (2019). Annual review of working life 2018, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Aktar dettalji fir-repożitorju fuq is-sit web ta’ Eurofound dwar l-ekonomija tal-pjattaformi u fil-Kummissjoni Ewropea (2019). “L-Impjiegi u l-Iżviluppi Soċjali fl-Ewropa. Rieżami Annwali 2019”. B’mod partikolari, ara l-Kapitoli 3 u 4.
Eurofound (2019). The involvement of social partners in national policymaking, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Għal ħarsa ġenerali aktar dettaljata u eżawrjenti lejn l-involviment tas-sħab soċjali fir-riformi tal-politika, ara Eurofound (2019): The involvement of social partners in national policymaking, l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, il-Lussemburgu.
Iċ-ċifri għall-Kroazja u għal Malta mhumiex disponibbli.
Ara l-Kapitolu 1.2 għad-definizzjonijiet ta’ fir-riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali u s-sottokomponenti tiegħu. Nota: l-istatistika dwar l-introjtu tal-EU SILC tirreferi għas-sena tal-introjtu preċedenti. Għalhekk, iċ-ċifri tal-EU SILC tal-2018 għall-AROP, S80/S20, eċċ. jirreferu għas-sena tal-introjtu 2017.
Stimi rapidi ta’ Eurostat għall-introjtu fl-2018 (jiġifieri indikaturi tal-EU-SILC ippubblikati fl-2019). Ara n-nota metodoloġika u r-riżultati minn Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/web/experimental-statistics/income-inequality-and-poverty-indicators .
EU-SILC (2018), in-nies f’riskju tal-faqar jew tal-esklużjoni soċjali skont il-livell ta’ limitazzjoni tal-attività, is-sess u l-età [hlth_dpe010].
Meta hawnhekk wieħed iqis biss in-nefqa fuq il-benefiċċji tal-protezzjoni soċjali (jiġifieri esklużi l-kostijiet amministrattivi u nefqa oħra).
Abbażi tad-data tal-ESSPROS tal-2016.
Filwaqt li żdied fi 22 Stat Membru (u naqas f’sitta) meta jitqies f’euro għal kull abitant.
Ara wkoll il-Kummissjoni Ewropea (2019), L-Iżviluppi fl-Impjieg u Soċjali fl-Ewropa. Rieżami Annwali tal-2019. Il-Lussemburgu: l-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea.
Ara s-Suq tax-Xogħol u l-Iżviluppi tal-Pagi fl-UE, 2019, għal analiżi dettaljata.
Dan is-suġġett jiġi indirizzat parzjalment fit-Taqsima 3.3 ukoll.
L-evidenza f’dan il-paragrafu u f’dan li ġej hija bbażata fuq aġġornament tal-2019 tal-“Impact Assessment Accompanying the Proposal for a Council recommendation on access to social protection for workers and the self-employed” tal-Kummissjoni Ewropea, SWD(2018) 70 final.
Ara Kaxxa 1. Dan jiffoka fuq il-benefiċċji tal-introjtu minimu għall-popolazzjoni fl-età tax-xogħol bil-ħila li jaħdmu u li ma għandhomx impjieg u li mhumiex intitolati, u lanqas huma eliġibbli, jew li użaw l-intitolamenti kollha għall-benefiċċji tal-assigurazzjoni soċjali.
“Ħaddiem b’paga baxxa” huwa definit fil-qafas tal-parametraġġ referenzjarju bħala xi ħadd li jaqla’ 50 % tal-paga grossa nazzjonali medja.
L-indikaturi huma bbażati fuq l-iktar informazzjoni reċenti disponibbli fil-mudell tal-benefiċċji tat-taxxa tal-OECD. L-informazzjoni mhijiex disponibbli għal Ċipru. L-informazzjoni dwar l-Italja u l-Greċja ma tinkludix l-iskemi ġodda tal-introjtu minimu li ġew introdotti u dawn ma ġewx inklużi f’din l-analiżi.
ESPN, 2019
Ageing Report 2018, il-Kummissjoni Ewropea.
Il-ħtiġijiet mhux issodisfati awtorapportati għall-kura medika jikkonċernaw il-valutazzjoni soġġettiva ta’ persuna ta’ jekk kinitx teħtieġ eżami jew trattament għal tip speċifiku ta’ kura tas-saħħa, iżda ma rċevithomx jew ma fittxithomx minħabba t-tliet raġunijiet li ġejjin: “Raġunijiet finanzjarji”, “Lista ta’ stennija” u “Vjaġġ twil wisq”. Il-kura medika, tirreferi għas-servizzi tal-kura tas-saħħa individwali (eżami jew trattament mediku, għajr kura dentali) ipprovduti minn tobba jew taħt is-sorveljanza diretta tagħhom jew ta’ xi professjoni ekwivalenti, skont is-sistemi tal-kura tas-saħħa nazzjonali (definizzjoni ta’ Eurostat). Il-problemi li jirrapportaw in-nies sabiex jiksbu l-kura meta jkunu morda jistgħu jirriflettu ostakoli għall-kura.
L-infiq imġarrab direttament jirreferi għal pagamenti diretti għal oġġetti u għal servizzi mill-introjtu primarju jew mit-tfaddil tal-unitajiet domestiċi, meta l-pagament isir mill-utent fil-mument tax-xiri tal-oġġetti jew tal-użu tas-servizzi jew mingħajr ebda rimborż jew bħala kondiviżjoni tal-kostijiet ma’ skema organizzata.
