52019DC0454

IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 8.10.2019

COM(2019) 454 final

RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW U LILL-KUNSILL

dwar ikel u ingredjenti tal-ikel ittrattati b'radjazzjoni jonizzanti għas-snin 2016-2017

WERREJ

Kontenut

1.Sommarju

2.Kuntest

3.Faċilitajiet approvati ta’ irradjazzjoni

4.Ir-riżultati tal-kontrolli mwettqa fil-faċilitajiet tal-irradjazzjoni fl-2016-2017

5.Ir-riżultati tal-kontrolli fil-fażi tal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti

1.Sommarju

Skont l-Artikolu 7(3) tad-Direttiva 1999/2/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Frar 1999 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri li jikkonċernaw ikel u ingredjenti tal-ikel trattati b’radjazzjoni li tijonizza 1 , l-Istati Membri kull sena se jibagħtu lill-Kummissjoni:

–ir-riżultati tal-kontrolli li jwettqu fil-faċilitajiet tar-radjazzjoni jonizzanti li jinkludu, b’mod partikolari, il-kategoriji u l-kwantitajiet tal-ikel li jiġi ttrattat bir-radjazzjoni jonizzanti u d-dożi li jkunu ngħatawlu, u

–r-riżultati tal-kontrolli li jitwettqu fil-fażi tal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodott.

L-Artikolu 7(4) tad-Direttiva jistipula li l-Kummissjoni għandha tippubblika, f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea:

–id-dettalji tal-faċilitajiet tal-irradjazzjoni approvati fl-Istati Membri, kif ukoll kull bidla fl-istatus tagħhom;

–rapport ibbażat fuq l-informazzjoni pprovduta kull sena mill-awtoritajiet nazzjonali ta’ sorveljanza.

Dan ir-rapport ikopri l-perjodu mill-1 ta’ Jannar 2016 sal-31 ta’ Diċembru 2017. Hu jinkludi l-informazzjoni li ntbagħtet lill-Kummissjoni Ewropea minn 28 Stat Membru fl-2016 u minn 27 Stat Membru fl-2017. Malta ma ssottomettiet l-ebda data għas-sena 2017.

Perjodu: 01/01/2016 – 31/12/2017

Il-pajjiżi kkonċernati: L-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi tal-EFTA

Sors: 28 Stat Membru u n-Norveġja

Il-faċilitajiet tal-irradjazzjoni:

–L-għadd ta’ pajjiżi li għandhom it-tagħmir: 14-il Stat Membru u n-Norveġja

–L-għadd ta’ faċilitajiet approvati: 24

–L-għadd ta’ faċilitajiet magħluqa: 2

–L-għadd ta’ pajjiżi li jużaw ir-radjazzjoni: 10 Stati Membri u n-Norveġja

Id-data tat-trattamenti:

–Il-kwantità ta’ prodotti ttrattati: 10 211 tunnellata (-11,4%) meta mqabbel mal-2015, bħala medja

–Il-prodotti ewlenin li ġew ittrattati: Riġlejn iż-żrinġijiet (57 %) u ħxejjex aromatiċi mnixxfa, ħwawar u
ħwawar għall-ħxejjex (20,77 %)

–Il-post ewlieni tal-irradjazzjoni: Il-Belġju (68 %) u n-Netherlands (13 %)

Il-kontrolli fil-fażi tal-kummerċjalizzazzjoni:

–L-għadd ta’ kampjuni analizzati: 11 162

–L-għadd ta’ kampjuni mhux konformi: 87 (0,8%)

–Il-prodotti ewlenin li ġew analizzati:        Ħxejjex aromatiċi u ħwawar (42 %)
                   Ċereali, żrieragħ, ħxejjex, frott u
                   l-prodotti tagħhom (22%)

2.Kuntest

L-irradjazzjoni tal-ikel hija t-trattament tal-oġġetti tal-ikel permezz ta’ ċertu tip ta’ enerġija magħrufa bħala radjazzjoni jonizzanti. L-enerġija radjanti għandha tul ta’ mewġ u gradi ta’ potenza differenti u tisparixxi meta jitneħħa s-sors tal-enerġija. L-irradjazzjoni tintuża għal skopijiet fitosanitarji biex toqtol il-batterji (bħal Salmonella, Campylobacter u E. coli) li jistgħu jikkawżaw l-avvelenament mill-ikel u biex telimina organiżmi li huma ta’ ħsara għall-pjanti jew prodotti tal-pjanti bħal insetti u pesti oħra. L-irradjazzjoni tintuża biex tittardja l-maturazzjoni tal-frott, biex jitwaqqaf it-tnibbit u l-ġerminazzjoni fil-ħaxix (bħall-basal u l-patata) u biex fl-aħħar mill-aħħar tiġi estiża l-ħajja fuq l-ixkaffa tal-ikel. L-irradjazzjoni tal-ikel ma tistax tissostitwixxi l-immaniġġar xieraq tal-ikel u l-ikel irradjat xorta jeħtieġ refriġerazzjoni xierqa u li jissajjar qabel ma jiġi kkunsmat meta dan ikun meħtieġ.

Il-qafas regolatorju tal-UE għall-irradjazzjoni tal-ikel (“id-direttivi dwar l-irradjazzjoni tal-ikel”) għalhekk jikkonsisti minn:

–Id-Direttiva 1999/2/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Frar 1999 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet tal-Istati Membri li jikkonċernaw ikel u ingredjenti tal-ikel trattati b’radjazzjoni li tijonizza Din tistabbilixxi dispożizzjonijiet speċifiċi għall-manifattura, il-kummerċjalizzazzjoni u l-importazzjoni ta’ ikel u ingredjenti tal-ikel ittrattati.

–Id-Direttiva 1999/3/KE (Direttiva ta’ Implimentazzjoni) tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-22 ta’ Frar 1999 dwar l-istabbiliment ta’ lista Komunitarja ta’ ikel u ta’ ingredjenti tal-ikel ittrattati bir-radjazzjoni jonizzanti 2 . Din il-lista bħalissa tinkludi kategorija waħda ta’ ikel: il-ħxejjex aromatiċi mnixxfin, il-ħwawar u l-ħwawar għall-ħxejjex. Lista ta’ awtorizzazzjonijiet nazzjonali ta’ ikel u ingredjenti tal-ikel li jistgħu jiġu ttrattati bir-radjazzjoni jonizzanti hija ppubblikata mill-Kummissjoni f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea 3 .

L-ikel u l-ingredjenti tal-ikel jistgħu jiġu trattati bir-radjazzjoni biss f’faċilitajiet tal-irradjazzjoni approvati. Għall-faċilitajiet fl-UE, l-approvazzjoni tingħata mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri. L-Artikolu 7(3) tad-Direttiva 1999/2/KE jistipula li l-Istati Membri għandhom jgħarrfu lill-Kummissjoni bil-lista tal-faċilitajiet tal-irradjazzjoni approvati tagħhom.

Kwalunkwe ikel irradjat jew li fih ingredjenti rradjati jrid ikun ġie ttrattat (irradjat) f’faċilitajiet approvati biss. Il-lista tal-faċilitajiet tal-irradjazzjoni awtorizzati fl-Istati Membri ġiet ippubblikata mill-Kummissjoni f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea 4 .

Skont l-Artikolu 6 tad-Direttiva 1999/2/KE, kull ikel irradjat jew kull ingredjent tal-ikel irradjat ta’ ikel kompost għandu jiġi ttikkettjat bil-kliem “irradjati” jew “trattati b’radjazzjoni li tijonizza”.

Sabiex jiġi infurzat it-tikkettar korrett jew biex jiġu individwati prodotti mhux awtorizzati, ġew standardizzati bosta metodi analitiċi mill-Kumitat Ewropew għall-Istandardizzazzjoni (CEN), wara mandat mogħti lilu mill-Kummissjoni Ewropea.

3.Faċilitajiet approvati ta’ irradjazzjoni

Issa hemm 24 faċilità ta’ irradjazzjoni fl-UE. Fl-2015 ingħalqu żewġ faċilitajiet tal-irradjazzjoni li qabel kienu approvati.

Il-faċilitajiet jinsabu f’14-il Stat Membru: ħamsa fi Franza, erbgħa fil-Ġermanja, tnejn fil-Bulgarija, fin-Netherlands u fi Spanja, u waħda fil-Belġju, fir-Repubblika Ċeka, fil-Kroazja, fl-Estonja, fl-Italja, fl-Ungerija, fil-Polonja, fir-Rumanija u fir-Renju Unit.

Minn dawk l-14-il Stat Membru mgħammra b’faċilitajiet tal-irradjazzjoni, il-Bulgarija, l-Italja, ir-Rumanija u r-Renju Unit ma rradjaw l-ebda oġġett ta’ ikel fil-perjodu kopert minn dan ir-rapport.

4.Ir-riżultati tal-kontrolli mwettqa fil-faċilitajiet tal-irradjazzjoni fl-2016-2017

Kwantità totali ta’ 10 211 tunnellata ta’ prodotti ġew trattati bl-irradjazzjoni jonizzanti fl-Istati Membri tal-UE waqt is-snin 2016 u 2017. It-trattament sar prinċipalment f’żewġ Stati Membri: Il-Belġju, li tratta żewġ terzi tal-ikel irradjat tal-UE (68 %), u n-Netherlands (13%).

Iż-żewġ prodotti ewlenin ittrattati bir-radjazzjoni fl-UE huma riġlejn iż-żrinġijiet (ca 57 %) u l-ħxejjex aromatiċi mnixxfin, il-ħwawar u l-ħwawar għall-ħxejjex (ca 21 %). Il-Figura 1 turi d-distribuzzjoni tal-prodotti rradjati f’faċilitajiet approvati fl-Istati Membri tal-UE fl-2016 u l-2017.

Il-Figura 1 — Id-distribuzzjoni, skont il-kategorija, tal-oġġetti tal-ikel ittrattati bir-radjazzjoni fl-UE fl-2016-2017

Il-kwantitajiet ta’ oġġetti tal-ikel (f’tunnellati) ittrattati bir-radjazzjoni jonizzanti fl-UE qed jonqsu sa mill-2010 kif muri fil-Figura 2.

Il-Figura 2 — Kwantitajiet ta’ oġġetti tal-ikel ittrattati bir-radjazzjoni jonizzanti fi stabbilimenti approvati fl-Unjoni Ewropea sa mill-2010.

5.Ir-riżultati tal-kontrolli fil-fażi tal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti

Għall-perjodu 2016–2017, 11 162 kampjun ġew analizzati minn 24-il Stat Membru, jiġifieri b’mod ġenerali 7,02 % inqas mill-medja fl-2015. Id-data għal kull Stat Membru hija disponibbli fl-Anness II u spjegata fil-qosor fil-Figura 3.

Il-Figura 3 — Il-kampjuni analizzati fil-fażi tal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti f’kull Stat Membru fl-2016-2017

Ħames pajjiżi (erba’ Stati Membri u n-Norveġja) ma wettqu l-ebda kontrolli analitiċi fl-istadju tal-kummerċjalizzazzjoni tal-prodott fl-2016–2017 minħabba restrizzjonijiet baġitarji (il-Kroazja (2016), id-Danimarka (2017) u n-Norveġja (2016 u 2017)), in-nuqqas ta’ kapaċità tal-laboratorji (l-Estonja u Ċipru (2016, 2017) jew prijoritajiet oħra ta’ kontroll (l-Iżvezja (2016, 2017). Malta ma rrappurtat l-ebda kampjun fl-2017.

Minn total ta’ 11 162 kampjun, 87 ma kinux konformi (0,8 %) u 113 kampjun (1 %) ma wasslux għal riżultati konklużivi. In-nonkonformità osservata kienet tikkonsisti f’tikkettar skorrett u irradjazzjoni pprojbita. Il-perċentwal ta’ nuqqas ta’ konformità kien inqas minn dak tar-rapport preċedenti.

Fl-istadju tal-kummerċjalizzazzjoni, kif muri fil-Figura 4, il-maġġoranza tal-prodotti analizzati kienu “ħxejjex aromatiċi u ħwawar” (42 %) u “ċereali, żrieragħ, ħxejjex, frott u l-prodotti tagħhom” (22 %). Taħt il-kategorija “Oħrajn” (supplimenti tal-ikel u soppa u zlazi) il-perċentwal kien ta’ 17 %.

Il-Figura 4 — Il-kategorija tal-Oġġetti tal-ikel analizzati fil-fażi tal-kummerċjalizzazzjoni fl-Unjoni Ewropea fl-2016-17.

(1) ĠU L 66, 13.3.1999, p. 16.

(2) ĠU L 66, 13.3.1999, p. 24.

(3) ĠU C 283, 24.11.2009, p. 5.

(4) ĠU C 37, 30.1.2019, p. 6.

Top

IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 8.10.2019

COM(2019) 454 final

ANNESSI

għar-

RAPPORT TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW U LILL-KUNSILL

dwar ikel u ingredjenti tal-ikel ittrattati b'radjazzjoni jonizzanti għas-snin 2016-2107

ANNESS I

Il-kwantitajiet ta’ oġġetti tal-ikel (tunnellati) ittrattati bir-radjazzjoni jonizzanti f’faċilitajiet tal-irradjazzjoni approvati (fl-UE u fil-pajjiżi tal-EFTA)

Pajjiż	Kwantità ttrattata (tunnellati)
Il-Belġju	6949,30
Ir-Repubblika Ċeka	44,00
Il-Ġermanja	76,20
L-Estonja	86,60
Spanja	746,60
Franza	724,10
Il-Kroazja	33,80
L-Ungerija	155,50
In-Netherlands	1333,10
Il-Polonja	62,27
Total UE:	10211,40
In-Norveġja	15,23
Total UE-EFTA	10226,63

ANNESS II

Il-kampjuni analizzati u r-riżultati li nkisbu għall-Unjoni Ewropea u l-pajjiżi tal-EFTA:

Pajjiż	Konformi	Riżultati mhux konklużivi	Mhux konformi	L-għadd totali tal-kampjuni	Il-perċentwal tal-kampjuni totali tal-UE
Il-Belġju	219	36	1	256	2,3%
Il-Bulgarija	6	0	0	6	0,1 %
Ir-Repubblika Ċeka	52	8	2	62	0,6 %
Id-Danimarka	35	0	0	35	0,3 %
Il-Ġermanja	6 146	34	35	6 215	55,7 %
L-Estonja	NCP	NCP	NCP	NCP	NCP
L-Irlanda	82	0	7	89	0,8 %
Il-Greċja	15	0	0	15	0,1 %
Spanja	304	0	0	304	2,7 %
Franza	305	4	8	317	2,8 %
Il-Kroazja	38	0	0	38	0,3 %
L-Italja	1 068	0	5	1 073	9,6 %
Ċipru	NCP	NCP	NCP	NCP	NCP
Il-Latvja	30	0	2	32	0,3 %
Il-Litwanja	138	0	0	138	1,2 %
Il-Lussemburgu	56	0	1	57	0,5 %
L-Ungerija	116	0	1	117	1,0 %
Malta	55	0	0	55	0,5 %
In-Netherlands	175	0	0	175	1,6 %
L-Awstrija	155	0	0	155	1,4 %
Il-Polonja	606	15	9	630	5,6 %
Il-Portugall	44	2	0	46	0,4 %
Ir-Rumanija	795	0	5	800	7,2 %
Is-Slovenja	40	1	0	41	0,4 %
Is-Slovakkja	48	0	0	48	0,4 %
Il-Finlandja	375	2	7	384	3,4 %
L-Iżvezja	NCP	NCP	NCP	NCP	NCP
Ir-Renju Unit	59	11	4	74	0,7 %
Total UE	10 962	113	87	11 162	100 %
	98,2 %	1 %	0,8 %	100 %
In-Norveġja	NCP	NCP	NCP	NCP	NCP

NCP: Ma sarux kontrolli

ANNESS III

Il-kategoriji tal-prodotti ttrattati bir-radjazzjoni u dożi rispettivi li jużaw il-pajjiżi

Pajjiż	Oġġetti tal-ikel	Doża assorbita (f’kGy)
Il-Belġju	Demm, plażma u koagulati tad-demm iddeidratati	5,03 - 6,6
	Riġlejn iż-żrinġijiet iffriżati	4,5 - 5,4
	Tjur	3,7 - 4,1
Il-Kroazja	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	10
Ir-Repubblika Ċeka	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	4 - 9,3
L-Estonja	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	10
Franza	Riġlejn iż-żrinġijiet iffriżati	1 - 10
	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	5 - 10
	Frott u ħxejjex imnixxfin	1 - 10
	Gomma Arabika	1 - 10
Il-Ġermanja	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	4 - 9,31
L-Ungerija	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	2 - 10
In-Netherlands	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	2 - 15
	Frott u ħxejjex imnixxfin	2 - 15
Il-Polonja	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	5 - 10
Spanja	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	8,4 - 9,6
In-Norveġja	Ħxejjex aromatiċi, ħwawar u ħwawar għall-ħxejjex (imnixxfin)	10

Top