(1)

Il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u r-Repubblika tal-Moldova, min-naħa l-oħra (2) (il-“Ftehim ta’ Assoċjazzjoni”), jikkostitwixxi l-bażi tar-relazzjoni bejn l-Unjoni u r-Repubblika tal-Moldova. Skont id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2014/492/UE (3), it-Titolu V tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni, li jirrigwarda l-kummerċ u kwistjonijiet relatati mal-kummerċ, applika proviżorjament mill-1 ta’ Settembru 2014, u daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 2016, wara r-ratifika mill-Istati Membri kollha.

(2)

Il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni jesprimi x-xewqa tal-Partijiet għall-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni (il-“Partijiet”) li jsaħħu u jwessgħu r-relazzjonijiet b’mod ambizzjuż u innovattiv, li jiffaċilitaw u jiksbu integrazzjoni ekonomika gradwali, u li jagħmlu dan f’konformità mad-drittijiet u l-obbligi li jirriżultaw mis-sħubija tal-Partijiet fl-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ.

(3)

L-Artikolu 143 tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni jipprovdi għall-istabbiliment progressiv ta’ żona ta’ kummerċ ħieles bejn il-Partijiet f’konformità mal-Artikolu XXIV tal-Ftehim Ġenerali tal-1994 dwar it-Tariffi u l-Kummerċ (GATT 1994). Għal dan il-għan, l-Artikolu 147 tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni jipprevedi l-eliminazzjoni progressiva tad-dazji doganali f’konformità mal-Iskedi inklużi f’Anness XV tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni u l-possibbiltà li l-ambitu ta’ tali eliminazzjoni jitħaffef u jitwessa’.

(4)

Il-gwerra ta’ aggressjoni mhux provokata u mhux ġustifikata tar-Russja kontra l-Ukrajna mill-24 ta’ Frar 2022, kellha impatt negattiv profond fuq il-kapaċità tar-Repubblika tal-Moldova li tagħmel kummerċ mal-bqija tad-dinja, b’mod partikolari minħabba li l-esportazzjonijiet mir-Repubblika tal-Moldova jiddependu fuq it-tranżitu mit-territorju Ukren u fuq l-infrastruttura Ukrena, li bħalissa fil-biċċa l-kbira mhumiex disponibbli. Taħt ċirkostanzi kritiċi bħal dawn u biex jittaffew l-effetti negattivi fuq l-ekonomija tar-Repubblika tal-Moldova tal-gwerra ta’ aggressjoni tar-Russja kontra l-Ukrajna, huwa neċessarju li jitħaffef l-iżvilupp ta’ relazzjonijiet ekonomiċi eqreb bejn l-Unjoni u r-Repubblika tal-Moldova u li jkompli jingħata appoġġ lill-ekonomija tar-Repubblika tal-Moldova. Huwa għalhekk neċessarju u xieraq li jibqgħu jiġu stimulati l-flussi kummerċjali u li jingħataw konċessjonijiet fil-forma ta’ miżuri ta’ liberalizzazzjoni tal-kummerċ għall-prodotti kollha f’konformità mal-aċċellerazzjoni tal-eliminazzjoni tad-dazji doganali fuq il-kummerċ bejn l-Unjoni u r-Repubblika tal-Moldova.

(5)

F’konformità mal-Artikolu 21(3) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE), l-Unjoni hija meħtieġa tiżgura l-konsistenza bejn l-oqsma differenti tal-azzjoni esterna tagħha. Skont l-Artikolu 207(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), il-politika kummerċjali komuni trid titwettaq fil-kuntest tal-prinċipji u l-objettivi tal-azzjoni esterna tal-Unjoni.

(6)

Ir-Regolament (UE) 2023/1524 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4) jiskadi fl-24 ta’ Lulju 2024.

(7)

Il-miżuri ta’ liberalizzazzjoni tal-kummerċ temporanji stabbiliti b’dan ir-Regolament jenħtieġ li jieħdu l-forma li ġejja: (i) is-sospensjoni tal-applikazzjoni tas-sistema ta’ prezzijiet ta’ dħul għall-frott u l-ħxejjex; u (ii) is-sospensjoni tal-kwoti tariffarji u tad-dazji tal-importazzjoni kollha. Permezz ta’ dawk il-miżuri, l-Unjoni se tapprofondixxi l-integrazzjoni ekonomika bejn ir-Repubblika tal-Moldova u l-Unjoni u tipprovdi temporanjament appoġġ ekonomiku xieraq għall-benefiċċju tar-Repubblika tal-Moldova u l-operaturi ekonomiċi li huma affettwati bil-gwerra ta’ aggressjoni tar-Russja kontra l-Ukrajna.

(8)

Sabiex jiġi evitat il-frodi, jenħtieġ li l-jedd għall-miżuri ta’ liberalizzazzjoni tal-kummerċ stabbiliti permezz ta’ dan ir-Regolament ikun kundizzjonali fuq li r-Repubblika tal-Moldova tkun ikkonformat mal-kundizzjonijiet rilevanti kollha biex jinkisbu l-benefiċċji skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni, inklużi r-regoli tal-oriġini tal-prodotti kkonċernati u l-proċeduri relatati magħhom, kif ukoll l-involviment tar-Repubblika tal-Moldova f’kooperazzjoni amministrattiva mill-qrib mal-Unjoni, kif previst mill-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni.

(9)

Jenħtieġ li r-Repubblika tal-Moldova żżomm lura milli tintroduċi dazji jew imposti ġodda li jkollhom effett ekwivalenti u restrizzjonijiet kwantitattivi ġodda jew miżuri li jkollhom effett ekwivalenti għall-importazzjonijiet li joriġinaw fl-Unjoni, milli żżid il-livelli eżistenti ta’ dazji jew imposti jew milli tintroduċi kwalunkwe restrizzjoni oħra, sakemm dan ma jkunx iġġustifikat b’mod ċar fil-kuntest tal-gwerra ta’ aggressjoni tar-Russja kontra l-Ukrajna. Fil-każ li r-Repubblika tal-Moldova tonqos milli tikkonforma ma’ kwalunkwe waħda minn dawk il-kundizzjonijiet, jenħtieġ li l-Kummissjoni jkollha s-setgħa li tissospendi temporanjament il-miżuri ta’ liberalizzazzjoni tal-kummerċ kollha jew parti minnhom stabbiliti minn dan ir-Regolament.

(10)

L-Artikolu 2 tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni jipprevedi li, fost affarijiet oħra, l-osservanza tal-prinċipji demokratiċi, id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali kif ukoll il-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-armi ta’ qerda massiva, materjali relatati u l-mezzi ta’ kunsinna tagħhom jikkostitwixxu elementi essenzjali tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni. Skont l-istess Artikolu, il-Partijiet jimpenjaw ruħhom b’mod partikolari favur il-prinċipji ġenerali li ġejjin: ir-rispett għall-prinċipji tal-istat tad-dritt u l-governanza tajba, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni, l-attivitajiet kriminali, organizzati jew le, inklużi dawk ta’ karattru tranżnazzjonali, u t-terroriżmu, u r-rispett għall-prinċipji ta’ żvilupp sostenibbli u multilateraliżmu effettiv. Huwa xieraq li tiġi introdotta l-possibbiltà li jiġu sospiżi temporanjament il-miżuri ta’ liberalizzazzjoni tal-kummerċ previsti f’dan ir-Regolament jekk ir-Repubblika tal-Moldova tonqos milli tirrispetta jew dawk l-elementi essenzjali jew dawk il-prinċipji ġenerali.

(11)

Soġġett għal valutazzjoni mill-Kummissjoni mwettqa fil-kuntest tal-monitoraġġ regolari tal-impatt ta’ dan ir-Regolament u mnedija jew wara talba debitament sostanzjata minn Stat Membru jew fuq l-inizjattiva tal-Kummissjoni stess, huwa meħtieġ li tiġi prevista l-possibbiltà li tittieħed kwalunkwe miżura meħtieġa rigward l-importazzjonijiet ta’ kwalunkwe prodott li jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament li qed jaffettwa b’mod negattiv is-suq tal-Unjoni jew is-suq ta’ Stat Membru wieħed jew aktar għal prodotti simili jew li jikkompetu direttament.

(12)

Sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni ta’ dan ir-Regolament, jenħtieġ li l-Kummissjoni tingħata setgħat ta’ implimentazzjoni biex tissospendi temporanjament l-miżuri ta’ liberalizzazzjoni tal-kummerċ previsti f’dan ir-Regolament jekk il-kundizzjonijiet għall-intitolament għal dawk l-arranġamenti preferenzjali ma jibqgħux jiġu rrispettati, u biex tintroduċi salvagwardji f’każijiet fejn is-suq tal-Unjoni jew is-suq ta’ Stat Membru wieħed jew aktar għal prodotti simili jew li jikkompetu direttament jiġu affettwati b’mod negattiv mill-importazzjonijiet skont dan ir-Regolament. Jenħtieġ li dawk is-setgħat ikunu eżerċitati f’konformità mar-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5). Il-proċedura konsultattiva jenħtieġ li tintuża għall-adozzjoni ta’ miżuri ta’ salvagwardja provviżorji, minħabba l-effetti u n-natura ta’ dawk il-miżuri u l-loġika sekwenzjali tagħhom fir-rigward tal-adozzjoni ta’ miżuri ta’ salvagwardja definittivi.

(13)

Jenħtieġ li r-rapport annwali tal-Kummissjoni dwar l-implimentazzjoni taż-Żona ta’ Kummerċ Ħieles Approfondita u Komprensiva, li hija parti integrali mill-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni, jinkludi valutazzjoni fid-dettall tal-implimentazzjoni tal-miżuri ta’ liberalizzazzjoni tal-kummerċ stabbiliti permezz ta’ dan ir-Regolament.

(14)

Fid-dawl tas-sitwazzjoni ekonomika fir-Repubblika tal-Moldova u tal-iskadenza tar-Regolament (UE) 2023/1524 fl-24 ta’ Lulju 2024, dan ir-Regolament jenħtieġ li jidħol fis-seħħ fil-25 ta’ Lulju 2024,

(a)

il-kwoti tariffarji kollha stabbiliti skont l-Anness XV-A tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni għandhom jiġu sospiżi u l-prodotti koperti minn dawk il-kwoti għandhom jiġu ammessi għall-importazzjoni fl-Unjoni mir-Repubblika tal-Moldova mingħajr ebda dazju doganali;

(b)

l-applikazzjoni tas-sistema ta’ prezzijiet ta’ dħul għandha tiġi sospiża għal dawk il-prodotti li għalihom tapplika kif speċifikat fl-Anness XV-B tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni; l-ebda dazju doganali ma għandu japplika għall-importazzjonijiet ta’ dawk il-prodotti.

(a)

il-konformità tar-Repubblika tal-Moldova mar-regoli tal-oriġini tal-prodotti u l-proċeduri relatati magħhom, kif previst fil-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni;

(b)

li r-Repubblika tal-Moldova tastjeni milli tintroduċi dazji jew imposti ġodda li jkollhom effett ekwivalenti u restrizzjonijiet kwantitattivi ġodda jew miżuri li jkollhom effett ekwivalenti għal importazzjonijiet li joriġinaw mill-Unjoni, milli żżid il-livelli eżistenti ta’ dazji jew imposti jew milli tintroduċi kwalunkwe restrizzjoni oħra, inklużi miżuri diskriminatorji amministrattivi interni, sakemm dan ma jkunx iġġustifikat b’mod ċar fil-kuntest tal-gwerra ta’ aggressjoni tar-Russja kontra l-Ukrajna; u

(c)

li r-Repubblika tal-Moldova tirrispetta l-prinċipji demokratiċi, id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali kif ukoll il-ġlieda kontra l-proliferazzjoni tal-armi ta’ qerda massiva, materjali relatati u l-mezzi ta’ twassil tagħhom, ir-rispett għall-prinċipji tal-istat tad-dritt u l-governanza tajba, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni, l-attivitajiet kriminali, organizzati jew le, inklużi dawk ta’ karattru tranżnazzjonali, u t-terroriżmu, u tirrispetta l-prinċipji tal-iżvilupp sostenibbli u l-multilateraliżmu effettiv previsti fl-Artikoli 2, 9 u 16 tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni.