ANNESS IIIA

VERIFIKA TAL-EMISSJONIJIET REALI TAS-SEWQAN

1.   INTRODUZZJONI, DEFINIZZJONIJIET U ABBREVJAZZJONIJIET

1.1.   Introduzzjoni

Dan l-Anness jiddeskrivi l-proċedura ta' verifika tal-prestazzjoni tal-Emissjonijiet tas-Sewqan Reali (RDE) ta' vetturi ħfief għall-passiġġieri u ta' vetturi kummerċjali.

1.2.   Definizzjonijiet

1.2.1.   “Akkuratezza” tfisser id-devjazzjoni bejn valur imkejjel jew ikkalkulat u valur ta' referenza traċċabbli.

1.2.2.   “Analizzatur” tfisser kull tagħmir ta' kejl li mhuwiex parti mill-vettura iżda li huwa installat sabiex jiddetermina l-konċentrazzjoni jew l-ammont ta' gassijiet jew partikuli li jniġġsu.

1.2.3.   “Interċetta tal-assi” ta' rigressjoni lineari (a0) tfisser:

fejn:

a 1	huwa l-inklinazzjoni grafika tal-linja ta' rigressjoni
	huwa l-valur medju tal-parametru ta' referenza
	huwa l-valur medju tal-parametru li jrid jiġi vverifikat

1.2.4.   “Kalibrazzjoni” tfisser il-proċess ta' ssettjar tar-reazzjoni ta' analizzatur, strument li jkejjel il-fluss, sensur, jew sinjal b'tali mod li l-output tiegħu jaqbel ma' sinjal wieħed jew diversi sinjali ta' referenza.

1.2.5.   “Koeffiċjent ta' determinazzjoni” (r 2) tfisser:

fejn:

a 0	huwa l-interċetta tal-assi tal-linja ta' rigressjoni lineari
a 1	huwa l-inklinazzjoni grafika tal-linja ta' rigressjoni lineari
x i	huwa l-valur ta' referenza mkejjel
y i	huwa l-valur imkejjel tal-parametru li jrid jiġi vverifikat
	huwa l-valur medju tal-parametru li jrid jiġi vverifikat
n	huwa l-għadd ta' valuri

1.2.6.   “Koeffiċjent ta' korrelazzjoni” (r) tfisser:

fejn:

x i	huwa l-valur ta' referenza mkejjel
y i	huwa l-valur imkejjel tal-parametru li jrid jiġi vverifikat
	huwa l-valur ta' referenza medju
	huwa l-valur medju tal-parametru li jrid jiġi vverifikat
n	huwa l-għadd ta' valuri

1.2.7.   “Ħin ta' dewmien” tfisser il-ħin minn meta jinxtegħel il-fluss tal-gass (t0) sakemm ir-reazzjoni tilħaq għaxra (10) fil-mija (t10) tal-kejl finali.

1.2.8.   “Unità ta' kontroll tal-magna (ECU) sinjali jew dejta”tfisser kwalunkwe informazzjoni dwar il-vettura u sinjal irreġistrati min-netwerk tal-vettura bl-użu tal-protokolli kif speċifikat fil-punt 3.4.5. tal-Appendiċi 1.

1.2.9.   “Unità ta' kontroll tal-magna” tfisser l-unità elettronika li tikkontrolla diversi azzjonaturi biex tkun żgurata l-prestazzjoni ottimali tas-sistema tal-motopropulsjoni.

1.2.10.   “Emissjonijiet” magħrufa wkoll bħala “komponenti”, jew “komponenti li jniġġsu” jew “emissjonijiet li jniġġsu” tfisser il-kostitwenti gassużi jew tal-partikuli regolati tal-egżost.

1.2.11.   “Egżost”, imsejjaħ ukoll gass tal-egżost, tfisser it-total tal-komponenti gassusi u tal-partikuli emissi fl-iżbokk tal-egżost jew tal-pajp tal-egżost bħala riżultat tal-kombustjoni tal-fjuwil fil-magna b'kombustjoni interna tal-vettura.

1.2.12.   “Emissjonijiet tal-egżost” tfisser l-emissjonijiet ta' partikuli, ikkaratterizzati bħala materja partikolata u l-għadd ta' partikuli, u ta' komponenti gassużi mill-egżost ta' vettura.

1.2.13.   “Skala sħiħa” tfisser il-firxa sħiħa ta' analizzatur, ta' strument jew sensur li jkejjel il-fluss kif speċifikat mill-manifattur tal-apparat. Jekk għall-kejl tintuża medda sekondarja tal-analizzatur, tal-istrument jew sensur li jkejjel il-fluss, skala sħiħa għandha tinftiehem bħala l-qari massimu.

1.2.14.   “Fattur ta' reazzjoni tal-idrokarbur” ta' speċi partikolari ta' idrokarbur tfisser il-proporzjon bejn il-qari ta' FID u l-konċentrazzjoni tal-ispeċi ta' idrokarbur ikkunsidrat fiċ-ċilindru tal-gass ta' referenza, espress bħala ppmC1.

1.2.15.   “Manutenzjoni maġġuri” tfisser l-aġġustament, it-tiswija jew is-sostituzzjoni ta' analizzatur, ta' strument jew sensur li jkejjel il-fluss, li tista' taffettwa l-akkuratezza tal-kejl.

1.2.16.   “Storbju” tfisser il-medja kwadratika ta' għaxar devjazzjonijiet standard multiplikata bi tnejn, kull waħda kkalkulata mir-reazzjonijiet ta' valur ta' żero mkejla f'temperatura kostanti ta' frekwenza ta' reġistrazzjoni ta' mill-inqas 1,0 Hz matul perjodu ta' 30 sekonda.

1.2.17.   “Idrokarburi mhux metaniċi (NMHC)” tfisser l-idrokarburi totali (THC) eskluż il-metan (CH4).

1.2.18.   “Għadd ta' partikuli (PN)” tfisser l-għadd totali ta' partikuli solidi emessi mill-vettura tal-egżost kif iddefinit mill-proċedura ta' kejl stipulata bir-Regolament għall-evalwazzjoni tal-limitu ta' emissjoni Euro 6 rispettiv iddefinit fit-Tabella 2 tal-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 715/2007.

1.2.19.   “Preċiżjoni” tfisser id-devjazzjoni standard ta' għaxar (10) reazzjonijiet ripetittivi multiplikata b'darbtejn u nofs (2,5) għal ċertu valur standard traċċabbli.

1.2.20.   “Qari” tfisser il-valur numeriku muri minn analizzatur, strument li jkejjel il-fluss, sensur jew kwalunkwe tagħmir ta' kejl ieħor applikati fil-kuntest tal-kejl tal-emissjonijiet tal-vetturi.

1.2.21.   “Ħin ta' reazzjoni” (t90) tfisser is-somma tal-ħin tad-dewmien u l-ħin ta' reazzjoni inizjali.

1.2.22.   “Ħin ta' reazzjoni inizjali” tfisser il-ħin bejn l-għaxra (10) fil-mija u d-disgħin (90) fil-mija tar-reazzjoni (t90 – t10) tal-qari finali.

1.2.23.   “Medja kwadratika” (xrms) tfisser l-għerq kwadrat tal-medja aritmetika tal-kwadrati tal-valuri u definita bħala:

fejn:

x	huwa l-valur imkejjel jew ikkalkulat
n	huwa l-għadd ta' valuri

1.2.24.   “Sensur” tfisser kull tagħmir ta' kejl li mhuwiex parti mill-vettura nnifisha iżda li huwa installat sabiex jiġu ddeterminati l-parametri għajr il-konċentrazzjoni ta' gassijiet jew partikuli li jniġġsu u l-fluss tal-massa tal-egżost.

1.2.25.   “Regolar” tfisser il-kalibrazzjoni ta' analizzatur, ta' strument li jkejjel il-fluss, jew ta' sensur sabiex jagħtu reazzjoni preċiża għal standard li jaqbel kemm jista' jkun mal-valur massimu mistenni li jseħħ waqt it-test tal-emissjonijiet attwali.

1.2.26.   “Reazzjoni tar-regolar” tfisser ir-reazzjoni medja għal sinjal tar-regolar matul intervall ta' ħin ta' mill-inqas 30 sekonda.

1.2.27.   “Deriva tar-reazzjoni tar-regolar” tfisser id-differenza bejn ir-reazzjoni medja għal sinjal tar-regolar u s-sinjal tar-regolar reali li jitkejjel f'perjodu ta' żmien definit wara li analizzatur, strument li jkejjel il-fluss jew sensur jkun ġie soġġett għal regolar b'mod preċiż.

1.2.28.   “Inklinazzjoni grafika” ta' regressjoni lineari (a 1) tfisser:

fejn:

	huwa l-valur medju tal-parametru ta' referenza
	huwa l-valur medju tal-parametru li jrid jiġi vverifikat
x i	huwa l-valur attwali tal-parametru ta' referenza
y i	huwa l-valur attwali tal-parametru li jrid jiġi vverifikat
n	huwa l-għadd ta' valuri

1.2.29.   “Errur standard ta' stima” (SEE) tfisser:

fejn:

ý	huwa l-valur stmat tal-parametru li jrid jiġi vverifikat
y i	huwa l-valur attwali tal-parametru li jrid jiġi vverifikat
x max	huwa l-valur massimu attwali tal-parametru ta' referenza
n	huwa l-għadd ta' valuri

1.2.30.   “Idrokarburi totali” (THC) tfisser is-somma tal-komposti volatili kollha mkejla b'individwatur tal-jonizzazzjoni bi fjamma (FID).

1.2.31.   “Traċċabbli” tfisser il-kapaċità li tirrelata kejl jew qari permezz ta' katina mhux interrotta ta' tqabbiliet ma' standard magħruf u maqbul b'mod komuni.

1.2.32.   “Linja ta' trasformazzjoni” tfisser id-differenza fil-ħin bejn bidla ta' konċentrazzjoni jew fluss (t 0) fil-punt ta' referenza u reazzjoni tas-sistema ta' 50 fil-mija tal-qari finali (t 50).

1.2.33.   “Tip ta' analizzatur” tfisser grupp ta' analizzaturi prodotti mill-istess manifattur li japplikaw l-istess prinċipju sabiex tkun determinata l-konċentrazzjoni ta' komponent gassuż speċifiku wieħed jew l-għadd ta' partikuli.

1.2.34.   “Tip ta' miter tal-fluss tal-massa tal-egżost” tfisser grupp ta' miters tal-fluss tal-massa tal-egżost prodotti mill-istess manifattur bl-istess dijametru ta' ġewwa tat-tubi u li jiffunzjonaw fuq l-istess prinċipju sabiex jiddeterminaw ir-rata tal-fluss tal-massa tal-gass tal-egżost.

1.2.35.   “Validazzjoni” tfisser il-proċess ta' evalwazzjoni tal-installazzjoni korretta u l-funzjonalità ta' Sistema ta' Kejl tal-Emissjonijiet Portabbli u tal-korrettezza tal-kejl tar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost kif miksuba minn miter wieħed jew diversi tal-fluss tal-massa tal-egżost mhux traċċabbli jew kif ikkalkulata minn sensuri jew sinjali tal-ECU.

1.2.36.   “Verifika” tfisser il-proċess ta' valutazzjoni dwar jekk il-prestazzjoni mkejla jew ikkalkulata ta' analizzatur, strument li jkejjel il-fluss, sensur jew sinjal taqbilx ma' sinjal ta' referenza fi ħdan limitu wieħed predeterminat għall-aċċettazzjoni jew aktar.

1.2.37.   “Żero” tfisser il-kalibrar ta' analizzatur, strument li jkejjel il-fluss jew sensur sabiex jagħti reazzjoni preċiża għal sinjal ta' żero.

1.2.38.   “Reazzjoni Żero” tfisser ir-reazzjoni medja għal sinjal żero fuq intervall ta' ħin ta' mill-inqas 30 sekonda.

1.2.39.   “Deriva tar-reazzjoni żero” tfisser id-differenza bejn ir-reazzjoni medja għal sinjal żero u s-sinjal żero attwali li jitkejjel fuq perjodu ta' żmien definit wara li analizzatur, strument li jkejjel il-fluss jew sensur jkun ġie soġġett għal kalibrazzjoni żero b'mod preċiż.

1.3.   Abbrevjazzjonijiet

L-abbrevjazzjonijiet jirreferu b'mod ġeneriku kemm għall-forom fis-singular kif ukoll fil-plural tat-termini abbrevjati.

CH4	—	Metan
CLD	—	Ditekter ta' Kemiluminixxenza
CO	—	Monossidu tal-Karbonju
CO2	—	Diossidu tal-Karbonju
CVS	—	Apparat li jieħu l-kampjuni b'Volum Kostanti
DCT	—	Trażmissjoni bi Klaċċ Doppju
ECU	—	Unità ta' Kontroll tal-Magna
EFM	—	Miter tal-Fluss tal-Massa tal-Egżost
FID	—	Individwatur tal-Jonizzazzjoni bi Fjamma
FS	—	Skala sħiħa
GPS	—	Sistema ta' Pożizzjonament Globali
H2O	—	Ilma
HC	—	Idrokarburi
HCLD	—	Ditekter ta' Kemiluminixxenza bis-Sħana
HEV	—	Vettura Elettrika Ibrida
ICE	—	Magna b'Kombustjoni Interna
ID	—	numru jew kodiċi ta' identifikazzjoni
LPG	—	Gass Likwidu miż-Żejt
MAW	—	Tieqa tal-Medja Mobbli
max	—	valur massimu
N2	—	Nitroġenu
NDIR	—	Raġġi Infraħomor Mhux Dispersivi
NDUV	—	Raġġi Ultravjola Mhux Dispersivi
NEDC	—	Ċiklu ta' Sewqan Ewropew Ġdid
NG	—	Gass Naturali
NMC	—	Eliminatur ta' Idrokaruri Mhux Metaniċi
NMC-FID	—	Eliminatur ta' Idrokarburi Mhux Metaniċi flimkien ma' Individwatur tal-Jonizzazzjoni bi Fjamma
NMHC	—	Idrokarburi Mhux tal-Metan
NO	—	Monossidu tan-Nitroġenu
No.	—	numru
NO2	—	Diossidu tan-Nitroġenu
NOX	—	Ossidi tan-Nitroġenu
NTE	—	Li ma għandux jaqbeż (Not-to-exceed)
O2	—	Ossiġnu
OBD	—	Dijanjostika Abbord
PEMS	—	Sistema ta' Kejl ta' Emissjonijiet Portabbli
PHEV	—	Vettura Elettrika Ibrida Rikarigabbli
PN	—	għadd ta' partikuli
RDE	—	Emissjonijiet ta' Sewqan Reali (Real Driving Emissions)
SCR	—	Tnaqqis Katalitiku Selettiv
SEE	—	Errur Standard ta' Stima
THC	—	Idrokarburi Totali
UE/ECE	—	Kummissjoni Ekonomika tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Ewropa
VIN	—	Numru ta' Identifikazzjoni tal-Vettura
WLTC	—	Ċiklu ta' Ttestjar għall-Vetturi Żgħar armonizzat fuq Livell Dinji
WWH-OBD	—	Sistema Dijanjostika Abbord Armonizzata fuq Livell Mondjali

2.   REKWIŻITI ĠENERALI

2.1.   L-emissjonijiet ta' vettura approvata għat-tip skont ir-Regolament (KE) Nru 715/2007 kif determinat skont ir-rekwiżiti ta' dan l-Anness u emessi f'test tal-RDE mwettaq skont ir-rekwiżiti ta' dan l-Anness, matul il-ħajja normali tagħha, ma għandhomx ikunu ogħla minn dawn il-valuri li ġejjin li ma għandhomx jinqabżu (not-to-exceed — NTE):

NTEpollutant = CFpollutant × EURO-6,

fejn EURO- 6 huwa l-limitu ta' emissjoni applikabbli ta' Euro 6 fit-Tabella 2 tal-Anness I tar-Regolament (KE) Nru 715/2007 u CF pollutant il-fattur ta' konformità tas-sustanza li tniġġes rispettiv speċifikat kif ġej:

Sustanza li tniġġes	Massa ta' ossidi tan-nitroġenu (NOx)	Numru ta' partiċelli (PN)	Massa ta' monossidu tal-karbonju (CO) (1)	Massa ta' idrokarburi totali (THC)	Massa kombinata ta' idrokarburi totali u ossidi tan-nitroġenu (THC + NOx)
CFpollutant	tbd	tbd	—	—	—

2.2.   Il-manifattur għandu jikkonferma l-konformità mal-punt 2.1, billi jimla ċ-ċertifikat stabbilit fl-Appendiċi 9.

2.3.   It-testijiet tal-RDE meħtieġa minn dan l-Anness waqt l-approvazzjoni tat-tip u matul il-ħajja ta' vettura jipprovdu preżunzjoni ta' konformità mar-rekwiżit stabbilit fil-punt 2.1. Il-preżunzjoni ta' konformità tista' tiġi evalwata mill-ġdid permezz ta' testijiet tal-RDE addizzjonali.

2.4.   L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-vetturi jistgħu jiġu ttestjati b'sistemi ta' kejl tal-emissjonijiet portabbli — PEMS — fuq toroq pubbliċi, skont il-proċeduri tal-liġi nazzjonali tagħhom stess, filwaqt li l-leġiżlazzjoni tat-traffiku lokali u r-rekwiżiti ta' sikurezza jibqgħu mħarsa.

2.5.   Il-manifatturi għandhom jiżguraw li l-vetturi jistgħu jiġu ttestjati bil-PEMS minn parti indipendenti fuq toroq pubbliċi li jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-punt 2.4, pereżempju billi jagħmlu disponibbli adapters xierqa għall-pajpijiet tal-egżost, jagħtu aċċess għas-sinjali tal-ECU u jagħmlu l-arranġamenti amministrattivi meħtieġa. Jekk it-test tal-PEMS rispettiv ma jkunx meħtieġ skont dan ir-Regolament, il-manifattur jista' jitlob ħlas raġonevoli kif stabbilit fl-Artikolu 7(1) tar-Regolament (KE) Nru 715/2007.

3.   TEST TAL-RDE LI GĦANDU JIĠI MWETTAQ

3.1.   Ir-rekwiżiti li ġejjin japplikaw għal testijiet tal-PEMS imsemmija fit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 3(10).

3.1.1.   Għall-approvazzjoni tat-tip il-fluss tal-massa tal-egżost għandu jiġi ddeterminat minn apparat tal-kejl li jaħdem b'mod indipendenti mill-vettura u l-ebda dejta tal-ECU ta' vettura ma għandha tintuża f'dan ir-rigward. Barra mill-kuntest tal-approvazzjoni tat-tip, jistgħu jintużaw metodi alternattivi biex jiġi ddeterminat il-fluss tal-massa tal-egżost skont it-Taqsima 7.2 tal-Appendiċi 2.

3.1.2.   Jekk l-awtorità tal-approvazzjoni ma tkunx sodisfatta bil-verifika tal-kwalità tad-dejta u l-validazzjoni tar-riżultati ta' test tal-PEMS imwettqa skont l-Appendiċijiet 1 u 4, l-awtorità tal-approvazzjoni tista' tikkunsidra t-test bħala wieħed null. F'każ bħal dan, id-dejta tat-test u r-raġunijiet għala tħassar it-test għandhom jiġu rreġistrati mill-awtorità tal-approvazzjoni.

3.1.3.   Rappurtar u tixrid ta' informazzjoni tat-test tal-RDE

3.1.3.1.   Rapport tekniku mħejji mill-manifattur skont l-Appendiċi 8 għandu jkun disponibbli għall-awtorità tal-approvazzjoni.

3.1.3.2.   Il-manifattur għandu jiżgura li l-informazzjoni li ġejja tkun disponibbli fuq websajt aċċessibbli pubblikament mingħajr spejjeż:

3.1.3.2.1.

Billi jiddaħħal in-numru ta' approvazzjoni tat-tip tal-vettura u l-informazzjoni dwar it-tip, il-varjant u l-verżjoni kif iddefinit fit-taqsimiet 0.10 u 0.2 taċ-ċertifikat ta' konformità tal-vettura KE kif ipprovdut fl-Anness IX tad-Direttiva 2007/46/KE, in-numru ta' identifikazzjoni uniku ta' grupp ta' testijiet tal-PEMS li tip ta' emissjoni ta' vettura partikolari jkun jifforma parti minnu, kif stabbilit fil-punt 5.2 tal-Appendiċi 7,

3.1.3.2.2.

Billi jiddaħħal in-numru ta' identifikazzjoni uniku ta' grupp ta' testijiet tal-PEMS: — l-informazzjoni sħiħa kif meħtieġ skont il-punt 5.1 tal-Appendiċi 7, — il-listi deskritti fil-punti 5.3 u 5.4 tal-Appendiċi 7; — ir-riżultati tat-testijiet tal-PEMS kif stipulat fil-punt 6.3 tal-Appendiċi 5 u 3.9 tal-Appendiċi 6 għat-tipi ta' emissjonijiet tal-vetturi kollha fil-lista deskritti fil-punt 5.4 tal-Appendiċi 7.

3.1.3.3.   Fuq talba, mingħajr spejjeż u fi żmien 30 jum, il-manifattur għandu jqiegħed għad-dispożizzjoni ta' kwalunkwe parti interessata r-rapport tekniku msemmi fil-punt 3.1.3.1.

3.1.3.4.   Fuq talba, l-awtorità tal-approvazzjoni tat-tip għandha tqiegħed għad-dispożizzjoni l-informazzjoni elenkata fil-punti 3.1.3.1 u 3.1.3.2 fi żmien 30 jum minn meta tirċievi t-talba. L-awtorità tal-approvazzjoni tat-tip tista' titlob ħlas raġonevoli u proporzjonat, li ma għandux jiskoraġġixxi bniedem li jagħmel talba b'interess leġittimu milli jistaqsi għall-informazzjoni rispettiva jew li jkun ogħla mill-ispejjeż interni tal-awtorità biex tqiegħed għad-dispożizzjoni l-informazzjoni mitluba.

4.   REKWIŻITI ĠENERALI

4.1.   Il-prestazzjoni tal-RDE għandha tiġi murija billi l-vetturi jiġu ttestjati fit-triq, imħaddma skont il-mudelli ta' sewqan normali tagħhom, il-kundizzjonijiet u l-piżijiet tat-tagħbija. It-test tal-RDE għandu jkun rappreżentattiv għal vetturi mħaddma fuq ir-rotot ta' sewqan reali tagħhom bit-tagħbija li hija normali għalihom.

4.2.   Il-manifattur għandu juri lill-awtorità tal-approvazzjoni li l-vettura magħżula, il-mudelli ta' sewqan, il-kundizzjonijiet u l-piżijiet tat-tagħbija huma rappreżentattivi għall-grupp ta' vettura. Ir-rekwiżiti tat-tagħbija u tal-altitudni, kif speċifikati fil-punti 5.1 u 5.2, għandhom jintużaw ex ante biex jiġi ddeterminat jekk il-kundizzjonijiet humiex aċċettabbli għall-ittestjar tal-RDE.

4.3.   L-awtorità tal-approvazzjoni għandha tipproponi vjaġġ għall-ittestjar f'ambjenti urbani, rurali u fuq l-awtostrada b'konformità mar-rekwiżiti tal-punt 6. Għall-fini tal-għażla tal-vjaġġ, id-definizzjoni ta' operazzjoni urbana, rurali u ta' fuq l-awtostrada għandha tkun ibbażata fuq mappa topografika.

4.4.   Jekk għal vettura partikolari l-ġbir tad-dejta tal-ECU jinfluwenza l-emissjonijiet jew il-prestazzjoni tal-vettura il-grupp kollu ta' testijiet tal-PEMS li minnu tifforma parti l-vettura kif definit fl-Appendiċi 7 għandu jitqies bħala li mhumiex konformi. Din il-funzjonalità għandha titqies bħala “tagħmir ta' riduzzjoni” kif definit fl-Artikolu 3(10) tar-Regolament (KE) Nru 715/2007.

5.   KUNDIZZJONIJIET TAL-KONFINI

5.1.   Tagħbija tal-vettura u massa tat-test

5.1.1.   It-tagħbija tal-vettura bażika għandha tinkludi s-sewwieq, xhud tat-test (jekk applikabbli) u l-apparat tat-test, inkluż it-tagħmir tal-immuntar u tal-provvista tal-elettriku.

5.1.2.   Għall-iskop ta' ttestjar tista' tiżdied xi tagħbija artifiċjali sakemm il-massa totali ta' tagħbija bażika u artifiċjali ma taqbiżx id-90 % tas-somma tal-“massa tal-passiġġieri” u l-“massa utli (pay-mass)” definiti fil-punti 19 u 21 tal- Artikolu 2 tar-Regolament tal-Kummissjoni (UE) Nru 1230/2012 (2).

5.2.   Kundizzjonijiet ambjentali

5.2.1.   It-test għandu jitwettaq f'kundizzjonijiet ambjentali stabbiliti f'din it-taqsima. Il-kundizzjonijiet ambjentali jsiru “estiżi” meta mill-inqas waħda mill-kundizzjonijiet tat-temperatura u l-altitudni tiġi estiża.

5.2.2.   Kundizzjonijiet ta' altitudni moderati: Altitudni ta' 700 metru jew inqas 'il fuq mil-livell tal-baħar.

5.2.3.   Kundizzjonijiet ta' altitudni estiżi: Altitudni ogħla minn 700 metru 'l fuq mil-livell tal-baħar u 1 300 metru jew inqas'il fuq mil-livell tal-baħar.

5.2.4.   Kundizzjonijiet ta' temperatura moderati: 273K (0 °C) jew aktar u 303K (30 °C) jew inqas

5.2.5.   Kundizzjonijiet ta' temperatura estiżi: 266 K (– 7 °C) jew ogħla u anqas minn 273K (0 °C) jew ogħla minn 303K (30 °C) u 308 K (35 °C) jew anqas

5.2.6.   B'deroga mid-dispożizzjonijiet tal-punti 5.2.4 u 5.2.5, it-temperatura aktar baxxa għall-kundizzjonijiet moderati għandha tkun 276 K (3 °C) jew ogħla u t-temperatura aktar baxxa għall-kundizzjonijiet estiżi għandha tkun 271 K (– 2 °C) jew ogħla bejn il-bidu tal-applikazzjoni tal-limiti tal-emissjonijiet tal-NTE vinkolanti kif definiti fit-taqsima 2.1 u sa ħames snin wara d-dati li ngħataw fil-paragrafi 4 u 5 tal-Artikolu 10 tar- Regolament (KE) Nru 715/2007.

5.3.   Kundizzjonijiet dinamiċi

5.4.   Il-kundizzjonijiet dinamiċi jinkludu l-effett tal-grad tat-triq, id-dinamika tar-riħ ta' faċċata u tas-sewqan (żieda u tnaqqis ta' veloċità) u s-sistemi awżiljari mal-konsum tal-enerġija u l-emissjonijiet tal-vettura tat-test. Il-verifika tan-normalità tal-kundizzjonijiet dinamiċi għandha ssir wara li t-test ikun tlesta, bl-użu tad-dejta tal-PEMS rreġistrata. Il-metodi biex tiġi vverifikata n-normalità tal-kundizzjonijiet dinamiċi huma stipulati fl-Appendiċi 5 u 6 ta' dan l-Anness. Kull metodu jinkludi referenza għall-kundizzjonijiet dinamiċi, il-meded ta' madwar ir-referenza u rekwiżiti ta' kopertura minimi sabiex jinkiseb test validu.

5.5.   Kundizzjoni u tħaddim tal-vettura

5.5.1.   Sistemi awżiljari

Is-sistema ta' kundizzjonament tal-arja jew tagħmir ieħor awżiljari għandhom ikunu operati b'mod li jikkorrispondi mal-użu possibbli tagħhom minn konsumatur f'sewqan reali fit-triq.

5.5.2.   Vetturi mgħammra b'sistemi li jirriġeneraw perjodikament

5.5.2.1.   Is-“sistemi li jirriġeneraw perjodikament” għandha tinftiehem skont id-definizzjoni tal-Artikolu 2(6).

5.5.2.2.   Jekk isseħħ riġenerazzjoni perjodika waqt test, it-test jista' jiġi annullat u ripetut darba fuq talba tal-manifattur.

5.5.2.3.   Qabel it-tieni test il-manifattur jista' jiżgura t-tlestija tar-riġenerazzjoni u jista' jikkundizzjona minn qabel il-vettura b'mod xieraq.

5.5.2.4.   Jekk ir-riġenerazzjoni ssir waqt ir-ripetizzjoni tat-test tal-RDE, is-sustanzi li jniġġsu emessi matul it-test għandhom jiġu inklużi fl-evalwazzjoni tal-emissjonijiet.

6.   REKWIŻITI TAL-VJAĠĠ

6.1.   Il-proporzjonijiet ta' sewqan f'żoni urbani, rurali u fuq l-awtostrada, ikklassifikati skont il-veloċità istantanja kif deskritt fil-punti 6.3 sa 6.5, għandhom jiġu espressi bħala perċentwali tad-distanza totali tal-vjaġġ.

6.2.   Is-sekwenza tal-vjaġġ għandha tikkonsisti f'sewqan f'żoni urbani segwit minn sewqan f'żoni rurali u fuq l-awtostrada skont il-proporzjonijiet speċifikati fil-punt 6.6. L-operazzjoni urbana, rurali u ta' fuq l-awtostrada għandha titħaddem kontinwament. L-operazzjoni rurali tista' tiġi interrotta minn perjodi qosra ta' operazzjoni urbana waqt sewqan minn żoni urbani. L-operazzjoni fuq l-awtostrada tista' tiġi interrotta minn perjodi qosra ta' operazzjoni urbana jew rurali, pereżempju, fl-istazzjonijiet tan-nolijiet jew f'sezzjonijiet tat-toroq fejn ikunu qed isiru xogħlijiet. F'każ li tiġi ġġustifikata ordni oħra ta' ttestjar għal raġunijiet prattiċi, l-ordni ta' operazzjoni urbana, rurali u ta' fuq l-awtostrada tista' tinbidel, wara li tinkiseb l-approvazzjoni mill-awtorità ta' approvazzjoni.

6.3.   L-operazzjoni urbana hija kkaratterizzata minn veloċitajiet tal-vettura ta' aktar minn 60 km/siegħa.

6.4.   L-operazzjoni rurali hija kkaratterizzata minn veloċitajiet tal-vettura bejn 60 u 90 km/siegħa,

6.5.   L-operazzjoni fuq l-awtostrada hija kkaratterizzata minn veloċitajiet ta' aktar minn 90 km/siegħa.

6.6.   Il-vjaġġ għandu jikkonsisti minn operazzjoni urbana ta' bejn wieħed u ieħor 34 %, operazzjoni rurali ta' 33 % u operazzjoni fuq l-awtostrada ta' 33 % klassifikati skont il-veloċità kif deskritt fil-punti 6.3 sa 6.5 iktar 'il fuq. “Bejn wieħed u ieħor” għandha tfisser l-intervall ta' ± 10 punti perċentwali madwar il-perċentwalijiet iddikjarati. L-operazzjoni urbana madankollu qatt ma għandha tkun inqas minn 29 % tad-distanza totali tal-vjaġġ.

6.7.   Il-veloċità tal-vettura normalment ma għandhiex taqbeż il-145 km/siegħa. Din il-veloċità massima tista' tinqabeż b'tolleranza ta' 15 km/siegħa għal mhux aktar minn 3 % tal-perjodu tal-ħin tas-sewqan fuq l-awtostrada. Il-limiti ta' veloċità tas-sewqan lokali jibqgħu fis-seħħ f'test tal-PEMS, minkejja konsegwenzi legali oħra. Il-ksur ta' limiti ta' veloċità tas-sewqan lokali per se ma jinvalidax ir-riżultati ta' test tal-PEMS.

6.8.   Il-veloċità medja (inkluż il-waqfien) tal-parti tal-vjaġġ tas-sewqan urban għandha tkun bejn 15 u 30 km/siegħa. Il-perjodi ta' waqfien, iddefiniti bħala l-veloċità tal-vettura ta' inqas minn 1km/siegħa, għandhom jirrappreżentaw tal-inqas 10 % tal-perjodu ta' ħin tal-operazzjoni urbana. L-operazzjoni urbana għandu jkun fiha diversi perjodi ta' waqfien ta' 10s jew aktar. L-inklużjoni ta' perjodu ta' waqfien wieħed eċċessivament twil li individwalment jinkludi > 80 % tat-total tal-ħin ta' waqfien ta' operazzjoni urbana għandha tiġi evitata.

6.9.   Il-medda ta' veloċità tas-sewqan fuq l-awtostrada għandha tkopri sewwa medda ta' bejn 90 u mill-inqas 110 km/siegħa. Il-veloċità tal-vettura għandha tkun aktar minn 100 km/siegħa għal mill-inqas 5 minuti.

6.10.   It-tul ta' żmien tal-vjaġġ għandu jkun bejn 90 u 120 minuta.

6.11.   Il-bidu u t-tmiem tal-vjaġġ ma għandhomx ivarjaw fl-elevazzjoni tagħhom b'aktar minn 100m 'il fuq mil-livell tal-baħar.

6.12.   Id-distanza minima ta' kull operazzjoni urbana, rurali u ta' fuq l-awtostrada għandha tkun ta' 16 km.

7.   REKWIŻITI OPERAZZJONALI

7.1.   Il-vjaġġ għandu jintgħażel b'tali mod li ma jkun hemm l-ebda interruzzjoni fl-ittestjar u fir-reġistrazzjoni kontinwa tad-dejta biex jintlaħaq it-tul minimu tat-test definit fil-punt 6.10.

7.2.   L-enerġija elettrika għall-apparat tal-PEMS għandha tiġi pprovduta permezz ta' unità ta' provvista esterna ta' enerġija u mhux minn sors li jieħu l-enerġija tiegħu direttament jew indirettament mill-magna tal-vettura li tkun qed tiġi ttestjata.

7.3.   L-installazzjoni tal-apparat tal-PEMS għandha ssir b'tali mod li tinfluwenza l-emissjonijiet jew il-prestazzjoni tal-vettura jew it-tnejn li huma kemm jista' jkun mill-inqas. Għandha tingħata attenzjoni biex tiġi minimizzata l-massa tal-apparat installat u l-modifikazzjonijiet aerodinamiċi potenzjali tal-vettura tat-test. It-tagħbija tal-vettura għandha tkun skont il-punt 5.1.

7.4.   It-testijiet tal-RDE għandhom isiru fil-jiem tax-xogħol kif definit għall-Unjoni fir-Regolament tal-Kunsill (KEE, Euratom) Nru 1182/71 (3).

7.5.   It-testijiet tal-RDE għandhom isiru fuq toroq asfaltati (pereżempju, operazzjoni off-road mhiex permessa).

7.6.   It-tħaddim fit-tul tal-magna mhux fuq ger għandu jiġi evitat wara l-ewwel startjar tal-magna ta' kombustjoni fil-bidu tat-test tal-emissjonijiet. Jekk il-magna tieqaf waqt it-test, tista' tiġi startjata mill-ġdid, iżda t-teħid ta' kampjuni ma għandux jiġi interrott.

8.   ŻEJT TA' LUBRIFIKAZZJONI, FJUWIL U REAĠENT

8.1.   Il-fjuwil, il-lubrikant u r-reaġent (jekk applikabbli) użati għall-ittestjar tal-RDE għandhom ikunu fi ħdan l-ispeċifikazzjonijiet stabbiliti mill-manifattur għat-tħaddim tal-vettura mill-klijent.

8.2.   Kampjuni ta' fjuwil, lubrikant u reaġent (jekk applikabbli) għandhom jittieħdu u jinżammu għal mill-inqas (1) sena.

9.   EMISSJONIJIET U EVALWAZZJONI TA' VJAĠĠ

9.1.   It-test għandu jsir skont l-Appendiċi 1 ta' dan l-Anness.

9.2.   Il-vjaġġ għandu jissodisfa r-rekwiżiti stabbiliti fil-punti 4 sa 8.

9.3.   Ma għandux ikun permess li dejta ta' vjaġġi differenti tingħaqad flimkien jew li tiġi modifikata dejta relatata ma' vjaġġ.

9.4.   Wara li tiġi stabbilita l-validità ta' vjaġġ skont il-Punt 9.2, ir-riżultati tal-emissjonijiet għandhom jiġu kkalkulati bl-użu tal-metodi stabbiliti fl-Appendiċi 5 u l-Appendiċi 6 ta' dan l-Anness.

9.5.   Jekk matul intervall ta' ħin partikolari l-kundizzjonijiet ambjentali jiġu estiżi skont il-punt 5.2, l-emissjonijiet matul dan l-intervall ta' ħin ikkalkulat skont l-Appendiċi 4 għandhom jiġi diviżi b'valur ext qabel ma jiġu evalwati għall-konformità mar-rekwiżiti ta' dan l-Anness.

9.6.   L-istartjar kiesaħ huwa definit skont il-punt 4 tal-Appendiċi 4 ta' dan l-Anness. Sakemm jiġu applikati rekwiżiti speċifiċi għall-emissjonijiet tal-istartjar ta' magna kiesħa, dawn tal-aħħar għandhom jiġu rreġistrati iżda esklużi mill-evalwazzjoni tal-emissjonijiet.

Appendiċi 1

Proċedura tat-test għall-ittestjar tal-emissjonijiet tal-vetturi permezz ta' Sistema ta' Kejl tal-Emissjonijiet Portabbli (PEMS)

1.   INTRODUZZJONI

Din l-Appendiċi tiddeskrivi l-proċedura tat-test biex jiġu ddeterminati l-emissjonijiet tal-egżost ta' vetturi ħfief għall-passiġġieri u ta' vetturi kummerċjali bl-użu ta' Sistema ta' Kejl ta' Emissjonijiet Portabbli.

2.   SIMBOLI

≤	—	iżgħar jew daqs
#	—	għadd
#/m3	—	għadd għal kull metru kubu
%	—	fil-mija
°C	—	gradi ċentigradi
g	—	gramma
g/s	—	gramma kull sekonda
h	—	siegħa
Hz	—	hertz
K	—	kelvin
kg	—	kilogramma
kg/s	—	kilogramma kull sekonda
km	—	kilometru
km/siegħa	—	kilometru fis-siegħa
kPa	—	kilopascal
kPa/min	—	kilopaskal kull minuta
l	—	litru
l/min	—	litru kull minuta
m	—	metru
m3	—	metru kubu
mg	—	milligramma
min	—	minuta
p e	—	pressjoni evakwata [kPa]
qvs	—	rata ta' fluss ta' volum tas-sistema [l/min]
ppm	—	partijiet għal kull miljun
ppmC1	—	partijiet għal kull miljun ta' ekwivalenti ta' karbonju
rpm	—	rotazzjonijiet kull minuta
s	—	sekonda
V s	—	volum tas-sistema [l]

3.   REKWIŻITI ĠENERALI

3.1.   PEMS

It-test għandu jitwettaq b'apparat tal-PEMS kompost minn komponenti speċifikati fil-punti 3.1.1 sa 3.1.5. Jekk applikabbli, tista' tiġi stabbilita konnessjoni mal-ECU tal-vettura biex jiġu ddeterminati l-parametri rilevanti tal-magna u tal-vettura kif speċifikat fil-punt 3.2.

3.1.1.   Analizzaturi sabiex tiġi determinata l-konċentrazzjoni ta' sustanzi li jniġġsu fil-gass tal-egżost.

3.1.2.   Strument jew sensur wieħed jew diversi strumenti jew sensuri li jkejlu jew li jiddeterminaw il-fluss tal-massa tal-egżost.

3.1.3.   Sistema ta' Pożizzjonament Globali li tiddetermina l-pożizzjoni, l-altitudni u l-veloċità tal-vettura.

3.1.4.   Jekk applikabbli, sensuri u tagħmir ieħor li ma jkunx parti mill-vettura, pereżempju, li jkejjlu t-temperatura ambjentali, il-pressjoni tal-arja, l-umdità relattiva, u l-veloċità tal-vettura.

3.1.5.   Sors ta' enerġija indipendenti mill-vettura li jipprovdi l-enerġija lill-PEMS.

3.2.   Parametri tat-Test

Il-parametri tat-test kif speċifikat fit-Tabella 1 ta' dan l-Anness għandhom jitkejlu, jiġu rreġistrati f'frekwenza kostanti ta' 1,0 Hz jew aktar u rrappurtati skont ir-rekwiżiti tal-Appendiċi 8. Jekk jinkisbu l-parametri tal-ECU, dawn għandhom ikunu disponibbli f'frekwenza sostanzjalment ogħla mill-parametri reġistrati mill-PEMS biex jiġi żgurat teħid ta' kampjuni eżatt. L-analizzaturi tal-PEMS, l-istrumenti li jkejlu l-fluss u s-sensuri għandhom ikunu konformi mar-rekwiżiti stipulati fl-Appendiċijiet 2 u 3 ta' dan l-Anness.

Tabella 1

Parametri tat-Test

Parametru	Unità rakkomandata	Sors (11)
Konċentrazzjoni ta' THC (4)  (7)	ppm	Analizzatur
Konċentrazzjoni ta' CH4  (4)  (7)	ppm	Analizzatur
Konċentrazzjoni ta' NMHC (4)  (7)	ppm	Analizzatur (9)
Konċentrazzjoni ta' CO (4)  (7)	ppm	Analizzatur
Konċentrazzjoni ta' CO2  (4)	ppm	Analizzatur
Konċentrazzjoni ta' NOX  (4)  (7)	ppm	Analizzatur (10)
Konċentrazzjoni ta' PN (7)	#/m3	Analizzatur
Rata ta' massa ta' fluss ta' egżost	kg/s	EFM, kwalunkwe metodu deskritt fil-punt 7 tal-Appendiċi 2
Umdità ambjentali	%	Sensur
Temperatura ambjentali	K	Sensur
Pressjoni ambjentali	kPa	Sensur
Veloċità tal-vettura	km/siegħa	Sensur, GPS, jew ECU (6)
Latitudni tal-vettura	Grad	GPS
Lonġitudni tal-vettura	Grad	GPS
Altitudni tal-vettura (8)  (12)	M	GPS jew Sensur
Temperatura tal-gass tal-egżost (8)	K	Sensur
Temperatura tal-fluwidu berried tal-magna (8)	K	ECU jew Sensur
Veloċità tal-magna (8)	rpm	ECU jew Sensur
Torque tal-magna (8)	Nm	ECU jew Sensur
Torque fuq il-fus attiv (8)	Nm	Miter tat-torque tar-rimm
Pożizzjoni tal-pedala (8)	%	ECU jew Sensur
Fluss tal-fjuwil tal-magna (5)	g/s	ECU jew Sensur
Fluss tal-arja li tidħol tal-magna (5)	g/s	ECU jew Sensur
Status ta' ħsara (8)	—	ECU
Temperatura tal-fluss tal-arja li tidħol	K	ECU jew Sensur
Status ta' riġenerazzjoni (8)	—	ECU
Temperatura taż-żejt tal-magna (8)	K	ECU jew Sensur
Ger attwali (8)	#	ECU
Ger mixtieq (eż. Indikatur tat-tibdil tal-ger) (8)	#	ECU
Dejta oħra tal-vettura (8)	mhux speċifikat	ECU

3.3.   Preparazzjoni tal-vettura

Il-preparazzjoni tal-vettura għandha tinkludi verifika ġenerali teknika u operazzjonali.

3.4.   Installazzjoni ta' PEMS

3.4.1.   Ġenerali

L-installazzjoni tal-PEMS għandha ssegwi l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-PEMS u r-regolamenti lokali dwar is-saħħa u s-sikurezza. Il-PEMS għandha tiġi installata b'mod li matul it-test jiġu minimizzati interferenzi elettromanjetiċi kif ukoll l-espożizzjoni għal xokkijiet, vibrazzjonijiet, trab u varjabilità fit-temperatura. L-installazzjoni u t-tħaddim tal-PEMS għandhom iseħħu mingħajr tnixxijiet u bl-inqas telf ta' sħana. L-installazzjoni u t-tħaddim tal-PEMS ma għandhomx ibiddlu n-natura tal-gass tal-egżost u lanqas ma jżidu għal xejn b'xjen it-tul tal-parti ta' wara tal-pajp. Sabiex tiġi evitata l-ġenerazzjoni ta' partiċelli, il-konnetturi għandhom ikunu termalment stabbli fit-temperaturi tal-gass tal-egżost mistennija matul it-test. Huwa rrakkomandat li ma jintużawx konnetturi elastomeri bħala konnessjoni bejn l-iżbokk tal-egżost tal-vettura u t-tubu li jgħaqqad. Il-konnetturi elastomeri, jekk jintużaw, għandu jkollhom espożizzjoni minima għall-gass tal-egżost biex jiġu evitati artifatti f'tagħbija għolja tal-magna.

3.4.2.   Kontropressjoni permissibbli

L-installazzjoni u l-użu tal-PEMS ma għandhomx għal xejn b'xejn iżidu l-pressjoni statika fl-iżbokk tal-egżost. Jekk teknikament fattibbli, kwalunkwe estensjoni biex jiġu ffaċilitati t-teħid ta' kampjuni jew il-konnessjoni mal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost għandu jkollha l-istess sezzjoni trażversali, jew waħda akbar, bħall-pajp tal-egżost.

3.4.3.   Miter tal-fluss tal-massa tal-egżost

Kull meta jintuża, il-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost għandu jitqabbad mal-pajp/pajpijiet tal-egżost tal-vettura skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur tal-EFM. Il-medda ta' kejl tal-EFM għandha taqbel mal-medda tar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost mistennija matul it-test. L-installazzjoni tal-EFM u kwalunkwe adapter tal-pajp tal-egżost jew punti ta' konġunzjoni ma għandhomx jaffettwaw b'mod negattiv it-tħaddim tal-magna jew is-sistema ta' posttrattament tal-egżost. Talanqas erba' dijametri ta' tubi jew tul ta' 150 mm ta' tubi dritti, skont liema minnhom ikun l-akbar, għandhom jitqiegħdu waħda fuq kull naħa tal-element li jħoss il-fluss. Meta tkun qed tiġi ttestjata magna b'ħafna ċilindri b'manifold tal-egżost b'ħafna friegħi, huwa rrakkomandat li l-manifolds jingħaqdu flimkien fil-parti ta' fuq mill-miter li jkejjel il-fluss tal-massa tal-egżost u li tiżdied is-sezzjoni trażversali tal-pajpijiet b'mod xieraq biex tonqos kemm jista' jkun il-kontropressjoni fl-egżost. Jekk dan ma jkunx fattibbli, għandhom jiġu kkunsidrati diversi kejlijiet tal-fluss tal-egżost b'diversi miters tal-fluss tal-massa tal-egżost. Il-varjetà wiesgħa ta' konfigurazzjonijiet tal-pajp tal-egżost, id-dimensjonijiet u r-rati tal-fluss tal-massa tal-egżost mistennija, jistgħu jeħtieġu kompromessi, bil-gwida ta' ġudizzju inġineristiku tajjeb, meta jsiru l-għażla u l-installazzjoni tal-EFM(s). Jekk l-akkuratezza tal-kejl tkun teħtieġ, huwa permissibbli li jiġi installat EFM b'dijametru iżgħar minn dak tal-iżbokk tal-egżost jew tas-sezzjoni trażversali totali tal-iżbokki multipli, kemm-il darba dan ma jaffettwax b'mod negattiv it-tħaddim jew ta' posttrattament tal-egżost kif speċifikat fil-punt 3.4.2.

3.4.4.   Sistema ta' Pożizzjonament Globali

L-antenna tal-GPS għandha tiġi mmuntata, pereżempju fl-ogħla post possibbli, b'mod li jiġi żgurat sinjal qawwi tas-satellita. L-antenna mmuntata tal-GPS għandha tfixkel kemm jista' jkun mill-inqas it-tħaddim tal-vettura.

3.4.5.   Konnessjoni mal-Unità ta' Kontroll tal-Magna

Jekk ikun mixtieq, il-parametri rilevanti tal-vettura u tal-magna elenkati fit-Tabella 1 jistgħu jiġu rreġistrati bl-użu ta' tagħmir elettroniku għar-reġistrazzjoni tad-dejta konness mal-ECU jew man-netwerk tal-vettura skont l-istandardspereżempju ISO 15031-5 jew SAE J1979, EOBD jew WWH-OBD. Jekk ikun applikabbli, il-manifatturi għandhom jiżvelaw it-tikketti tal-parametri biex jistgħu jiġu identifikati l-parametri meħtieġa.

3.4.6.   Sensuri u apparat awżiljarju

Sensuri tal-veloċità tal-vettura, sensuri tat-temperatura, termokoppji tal-fluwidu berried jew kwalunkwe tagħmir ieħor ta' kejl mhux parti mill-vettura għandhom jiġu installati sabiex ikejlu l-parametru li jkunu qed jiġu kkunsidrati b'mod rappreżentattiv, affidabbli u preċiż mingħajr tfixkil bla bżonn tat-tħaddim tal-vettura u l-funzjonament ta' analizzaturi oħrajn, strumenti li jkejlu l-fluss, sensuri u sinjali. Is-sensuri u l-apparat awżiljari għandhom jitħaddmu b'mod indipendenti mill-vettura.

3.5.   It-teħid ta' kampjuni tal-emissjonijiet

It-teħid ta' kampjuni tal-emissjonijiet għandu jkun rappreżentattiv u mwettaq f'postijiet fejn l-egżost huwa mħallat sew u fejn l-influwenza tal-arja ambjentali iktar 'l isfel mill-punt tat-teħid ta' kampjuni hija minima. Jekk ikun applikabbli, għandhom jittieħdu kampjuni tal-emissjonijiet 'l isfel mill-miter li jkejjel il-fluss tal-massa tal-egżost, filwaqt li tinżamm distanza ta' mill-inqas 150 mm mill-element li jħoss il-fluss. Is-sondi tal-kampjunar għandhom jitwaħħlu tal-inqas 200 mm jew tliet darbiet id-dijametru tal-pajp tal-egżost, skont liema minnhom ikun l-ikbar, 'il fuq mill-ħruġ tal-iżbokk tal-egżost tal-vettura, li huwa l-punt fejn l-egżost joħroġ mill-installazzjoni ta' kampjonatura tal-PEMS għal ġo l-ambjent. Jekk il-PEMS jalimenta fluss lura lejn il-pajp tal-ħruġ, dan għandu jseħħ 'l isfel mis-sonda tal-kampjunar b'mod li ma jaffettwax waqt it-tħaddim tal-magna n-natura tal-gass tal-egżost fil-punt(i) ta' teħid ta' kampjuni. Jekk it-tul tal-linja tat-teħid tal-kampjuni jinbidel, il-ħinijiet tat-trasport tas-sistema għandhom jiġu verifikati u rettifikati, jekk ikun meħtieġ.

Jekk il-magna tkun mgħammra b'sistema ta' posttrattament tal-egżost, il-kampjun tal-egżost għandu jittieħed 'l isfel mis-sistema ta' posttrattament tal-egżost. Meta tkun qed tiġi ttestjata magna b'diversi ċilindri b'manifold tal-egżost b'diversi friegħi, il-bokka tas-sonda tal-kampjunar għandha titqiegħed 'l isfel biżżejjed sabiex jiġi żgurat li l-kampjun ikun rappreżentattiv tal-emissjonijiet medji tal-egżost miċ-ċilindri kollha. F'magni li għandhom diversi ċilindri li għandhom gruppi distinti ta' manifolds, bħal fil-konfigurazzjoni ta' magna “V”, il-manifolds għandhom jingħaqdu flimkien 'il fuq mis-sonda tal-kampjunar. Jekk dan ma jkunx teknikament vijabbli, għandhom jiġu kkunsidrati diversi punti ta' teħid ta' kampjuni f'postijiet ta' egżost imħallat sew, ħieles mill-arja ambjentali. F'dan il-każ, in-numru u l-pożizzjoni tas-sondi tal-kampjunar għandhom jikkorrispondu kemm jista' jkun ma dawk tal-miters tal-fluss tal-massa tal-egżost. Fil-każ ta' flussi tal-egżost mhux ugwali, għandhom jiġu kkunsidrati teħid ta' kampjuni proporzjonali jew teħid ta' kampjuni b'għadd ta' analizzaturi multipli.

Jekk jitkejlu l-partikuli, għandu jittieħed kampjun tal-egżost miċ-ċentru tal-kurrent tal-egżost. Jekk jintużaw diversi sondi tal-kampjunar tal-emissjonijiet, is-sonda tal-kampjunar tal-partikuli għandha titqiegħed 'il fuq mis-sondi tal-kampjunar l-oħra.

Jekk jitkejlu l-idrokarburi, il-linja tat-teħid ta' kampjuni għandha tissaħħan sa 463 ± 10 K (190 ± 10 °C). Għall-kejl ta' komponenti gassużi oħra bi jew mingħajr tkessiħ il-linja tal-ikkampjonar għandha tinżamm fuq mill-inqas 333 K (60 °C) sabiex tkun evitata l-kondensazzjoni u biex jiġu żgurati effiċjenzi ta' penetrazzjoni xierqa tal-gassijiet varji. Għal sistemi ta' teħid ta' kampjuni bi pressjoni baxxa, it-temperatura tista' titbaxxa b'mod korrispondenti mat-tnaqqis ta' pressjoni kemm-il darba s-sistema tat-teħid ta' kampjuni tiżgura effiċjenza ta' penetrazzjoni ta' 95 % għall-inkwinanti gassużi regolati kollha. Jekk jittieħdu kampjuni tal-partikuli, il-linja ta' teħid ta' kampjuni mill-punt tal-kampjun tal-egżost mhux trattat għandha tissaħħan għal temperatura minima ta' 373 K (100 °C). Il-ħin ta' permanenza tal-kampjun fil-linja ta' teħid ta' kampjuni tal-partikuli għandha tkun ta' inqas minn 3 sekondi sakemm tintlaħaq l-ewwel dilwizzjoni jew il-miter tal-partikuli.

4.   PROĊEDURI TA' QABEL IT-TEST

4.1.   Verifika tat-tnixxija tal-PEMS

Wara li l-installazzjoni tal-PEMS tkun kompluta, għandha ssir verifika tat-tnixxija mill-inqas darba għal kull installazzjoni ta' PEMS fuq vettura kif preskritt mill-manifattur tal-PEMS jew kif ġej. Is-sonda għandha tiġi skonnettjata minn mas-sistema tal-egżost u t-tarf jiġi magħluq. Għandha tinxtegħel il-pompa tal-analizzatur. Wara perjodu inizjali ta' stabbilizzazzjoni l-miters kollha tal-fluss għandhom juru valuri ta' bejn wieħed u ieħor fuq żero fl-assenza ta' tnixxija. Jekk le, il-linji ta' teħid ta' kampjuni għandhom jiġu vverifikati u d-difett għandu jissewwa.

Ir-rata massima permessa ta' tnixxija fuq in-naħa tal-vakwu ma għandhiex tkun aktar minn 0,5 fil-mija tar-rata tal-fluss waqt l-użu għall-parti tas-sistema li tkun qed tiġi vverifikata. Il-flussi tal-analizzatur u l-flussi tal-bypass jistgħu jintużaw sabiex jiġu stmati r-rati tal-fluss waqt l-użu.

Alternattivament, is-sistema tista' tiġi evakwata għal pressjoni ta' mill-inqas 20 kPa vakwu (80 kPa assolut). Wara perjodu inizjali ta' stabbilizzazzjoni ż-żieda ta' pressjoni Dp (kPa/min) fis-sistema m'għandhiex taqbeż:

Alternattivament, bidla sinifikanti tal-konċentrazzjoni fil-bidu tal-linja tat-teħid ta' kampjuni għandha tiġi introdotta permezz ta' bidla minn żero għall-gass ta' regolar filwaqt li jinżammu l-istess kundizzjonijiet ta' pressjoni skont it-tħaddim normali tas-sistema. Jekk għal analizzatur ikkalibrat b'mod korrett wara perjodu ta' ħin adegwat il-qari jkun ≤ 99 fil-mija meta mqabbel mal-konċentrazzjoni introdotta, il-problema tat-tnixxija għandha tiġi rettifikata.

4.2.   Startjar u stabbilizzar tal-PEMS

Il-PEMS għandu jinxtegħel, jissaħħan u jiġi stabbilizzat skont l-ispeċifikazzjonijiet tal-manifattur tal-PEMS, pereżempju, sakemm il-pressjonijiet, it-temperaturi u l-flussi jilħqu l-punti operattivi stabbiliti tagħhom.

4.3.   Preparazzjoni tas-sistema ta' teħid ta' kampjuni

Is-sistema ta' teħid ta' kampjuni, li tikkonsisti f'sonda tal-kampjunar, il-linji ta' teħid ta' kampjuni u l-analizzaturi, għandhom jiġu ppreparati għall-ittestjar skont l-istruzzjonijiet tal-manifattur tal-PEMS. Għandu jiġi żgurat li s-sistema ta' teħid ta' kampjuni hija nadifa u mingħajr umdità ta' kondensazzjoni.

4.4.   Preparazzjoni tal-EFM

Jekk jintuża għall-kejl tal-fluss tal-massa tal-egżost, l-EFM għandu jitnaddaf u jitħejja għat-tħaddim f'konformità mal-ispeċifikazzjonijiet tal-manifattur tal-EFM. Din il-proċedura għandha, jekk ikun applikabbli, tneħħi l-kondensazzjoni u d-depożiti mil-linji u l-portijiet tal-kejl assoċjati.

4.5.   Verifika u kalibrazzjoni tal-analizzaturi għall-kejl tal-emissjonijiet gassużi

L-aġġustamenti għall-kalibrazzjoni taż-żero u r-regolar tal-analizzaturi għandhom jitwettqu billi jintużaw gassijiet ta' kalibrazzjoni li jissodisfaw ir-rekwiżiti tal-punt 5 tal-Appendiċi 2. Il-gassijiet ta' kalibrazzjoni għandhom jintgħażlu biex jikkorrispondu mal-firxa ta' konċentrazzjonijiet ta' sustanzi niġġiesa mistennija matul it-test tal-emissjonijiet.

4.6.   Verifika tal-analizzatur għall-kejl tal-emissjonijiet tal-partikuli

Il-livell żero tal-analizzatur għandu jiġi rreġistrat permezz ta' kampjunar tal-arja ambjentali ffiltrata bil-filtru HEPA. Is-sinjal għandu jiġi rreġistrat f'frekwenza kostanti ta' mill-inqas 1.0 Hz fuq perjodu ta' 2 minuti u tinstab il-medja; il-valur tal-konċentrazzjoni permissibbli għandu jiġi ddeterminati ladarba l-apparat adattat tal-kejl isir disponibbli.

4.7.   Kejl tal-veloċità tal-vettura

Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi ddeterminata tal-inqas b'wieħed mill-metodi li ġejjin:

(a)	GPS; jekk il-veloċità tal-vettura hija ddeterminata permezz ta' GPS, id-distanza totali tal-vjaġġ għandha tiġi vverifikata mal-kejlijiet ta' metodu ieħor skont il-punt 7 tal-Appendiċi 4.

(b)

sensur (eż., sensur ottiku jew bi frekwenza mikro); jekk il-veloċità tal-vettura hija ddeterminata b'sensur, il-kejl tal-veloċità għandu jikkonforma mar-rekwiżiti tal-punt 8 tal-Appendiċi 2, jew alternattivament, id-distanza totali tal-vjaġġ stabbilita bis-sensur għandha titqabbel ma' distanza ta' referenza miksuba minn mappa diġitali jew topografika tan-netwerk tat-toroq. Id-distanza totali tal-vjaġġ determinata bis-sensur ma għandhiex tiddevja b'aktar minn 4 % mid-distanza ta' referenza.

(c)

l-ECU; jekk il-veloċità tal-vettura hija ddeterminata bl-ECU, id-distanza totali tal-vjaġġ għandha tiġi vvalidata skont il-punt 3 tal-Appendiċi 3 u s-sinjal tal-veloċità tal-ECU għandu jiġi aġġustat, jekk ikun meħtieġ biex jissodisfa r-rekwiżiti tal-punt 3.3 tal-Appendiċi 3. Alternattivament, id-distanza totali tal-vjaġġ kif determinata bl-ECU għandha titqabbel ma' distanza ta' referenza miksuba minn minn mappa diġitali jew topografika tan-netwerk tat-toroq. Id-distanza totali tal-vjaġġ determinata bl-ECU ma għandhiex tiddevja b'aktar minn 4 % mid-distanza ta' referenza.

4.8.   Verifika tal-istabbiliment tal-PEMS

Il-korrettezza tal-konnessjonijiet mas-sensuri kollha u, jekk applikabbli l-ECU, għandhom jiġu vverifikati. Jekk jinġabru l-parametri tal-magna, għandu jkun żgurat li l-ECU jirrapporta l-valuri b'mod korrett (eż. veloċità tal-magna żero [rpm] filwaqt li l-magna tal-kombustjoni tkun fi stat ta' ċavetta mixgħula magna mitfija). Il-PEMS għandu jiffunzjona mingħajr sinjali ta' twissija u indikazzjoni ta' errur.

5.   TEST TAL-EMISSJONIJIET

5.1.   Bidu tat-test

It-teħid ta' kampjuni, il-kejl u r-reġistrazzjoni ta' parametri għandhom jibdew qabel ma tiġi startjata l-magna. Biex l-allinjament tal-ħin jiġi ffaċilitat, huwa rrakkomandat lijiġu rreġistrati l-parametrili huma soġġetti għall-allinjament tal-ħin jew permezz ta' tagħmir wieħed ta' reġistrazzjoni tad-dejta jew b'timbru tal-ħin sinkronizzat. Qabel, kif ukoll direttament wara l-istartjar tal-magna, għandu jiġi kkonfermat li l-parametri meħtieġa kollha jiġu rreġistrati b'dan it-tagħmir elettroniku għar-reġistrazzjoni tad-dejta.

5.2.   Test

It-teħid ta' kampjuni, il-kejl u r-reġistrazzjoni ta' parametri għandhom jissoktaw matul it-test fuq it-triq tal-vettura kollu. Il-magna tista' tiġi mitfija u startjata, iżda t-teħid ta' kampjuni tal-emissjonijiet u l-parametru ta' reġistrazzjoni għandhom jissoktaw. Kwalunkwe sinjal ta' twissija, li jissuġġerixxu nuqqas ta' funzjonament tal-PEMS, għandu jiġi dokumentat u verifikat. Ir-reġistrazzjoni tal-parametri għandha tilħaq kompletezza tad-dejta ta' aktar minn 99 %. Il-kejl u r-reġistrazzjoni ta' dejta jistgħu jiġu interrotti għal inqas minn 1 % tat-tul totali tal-vjaġġ iżda għal mhux aktar minn perjodu konsekuttiv ta' 30 sekonda biss fil-każ ta' telf ta' sinjal mhux intenzjonat jew għall-fini ta' manutenzjoni tas-sistema tal-PEMS. L-interruzzjonijiet jistgħu jiġu rreġistrati direttament mill-PEMS iżda mhux permissibbli li jiġu introdotti interruzzjonijiet fil-parametru reġistrat permezz tal-ipproċessar minn qabel, l-iskambju jew il-postproċessar ta' dejta. Jekk isir, l-awtoażżerar għandu jitwettaq fl-isfond traċċabbli ta' żero standard simili għal dak użat għall-ażżerar tal-analizzatur. Huwa rrakkomandat b'mod qawwi li jingħata bidu għall-manutenzjoni tas-sistema tal-PEMS matul perjodi ta' veloċità żero tal-vettura.

5.3.   Tmiem tat-test

Tmiem it-test jintlaħaq meta l-vettura tkun ikkompletat il-vjaġġ u l-magna tal-kombustjoni tkun mitfija. Ir-reġistrazzjoni ta' dejta għandha tissokta sakemm il-ħin ta' reazzjoni tas-sistemi ta' teħid ta' kampjuni jkun għadda.

6.   PROĊEDURA TA' WARA T-TEST

6.1.   Verifika tal-analizzaturi għall-kejl tal-emissjonijiet gassużi

Iż-żero u r-regolar tal-analizzaturi tal—komponenti gassużi għandhom jiġu vverifikati bl-użu ta' gassijiet ta' kalibrazzjoni identiċi għal dawk applikati skont il-punt 4.5 biex tiġi evalwata d-deriva tar-reazzjoni tal-analizzatur meta bi tqabbil mal-kalibrazzjoni ta' qabel it-test. Huwa permissibbli li jiġi ażżerat l-analizzatur qabel verifika tad-deriva tar-regolar, jekk id-deriva taż-żero ġiet iddeterminata li tinsab ġewwa l-medda permissibbli. Verifika tad-deriva ta' wara t-test għandha titlesta malajr kemm jista' jkun wara t-test u qabel ma jiġu mitfija jew jitqiegħdu f'modalità nonoperattiva l-PEMS, jew l-analizzaturi jew is-sensuri individwali. Id-differenza bejn ir-riżultati ta' qabel it-test u r-riżultati ta' wara t-test għandha tikkonforma mar-rekwiżiti speċifikati fit-Tabella 2.

Tabella 2

Deriva permissibbli tal-analizzatur matul test tal-PEMS

Sustanza li tniġġes	Deriva ta' reazzjoni ta' żero	Deriva ta' reazzjoni ta' regolar (13)
CO2	≤ 2 000 ppm għal kull test	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 2 000 ppm għal kull test, skont liema minnhom ikun l-ikbar
CO	≤ 75 ppm għal kull test	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 75 ppm għal kull test, skont liema minnhom ikun l-ikbar
NO2	≤ 5 ppm għal kull test	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 5 ppm għal kull test, skont liema minnhom ikun l-ikbar
NO/NOX	≤ 5 ppm għal kull test	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 5 ppm għal kull test, skont liema minnhom ikun l-ikbar
CH4	≤ 10 ppmC1 għal kull test	≤ 2 % tal-qari jew ≤10 ppmC1 għal kull test, skont liema minnhom ikun l-ikbar
THC	≤ 10 ppmC1 għal kull test	≤ 2 % tal-qari jew ≤10 ppmC1 għal kull test, skont liema minnhom ikun l-ikbar

Jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta' qabel it-test u r-riżultati ta' wara t-test għad-deriva taż-żero u tar-regolar hija ogħla milli huwa permess, ir-riżultati tat-test kollha għandhom jiġu annullati u t-test jiġi ripetut.

6.2.   Verifika tal-analizzatur għall-kejl tal-emissjonijiet tal-partikuli

Il-livell żero tal-analizzatur għandu jiġi rreġistrat permezz ta' kampjunar tal-arja ambjentali ffiltrata bil-filtru HEPA. Is-sinjal għandu jiġi rreġistrat fuq perjodu ta' 2 minuti u għandha tiġi kkalkulata l-medja; il-konċentrazzjoni finali permissibbli għandha tiġi ddefinita ladarba jsir disponibbli l-apparat adattat tal-kejl. Jekk id-differenza bejn il-verifika taż-żero u tar-regolar ta' qabel it-test u ta' wara t-test hija ogħla milli huwa permess, ir-riżultati tat-test kollha għandhom jiġu annullati u t-test jiġi ripetut.

6.3.   Verifika tal-kejl tal-emissjonijiet fuq it-triq

Il-medda kkalibrata tal-analizzaturi għandha tirrappreżenta mill-inqas 90 % tal-valuri ta' konċentrazzjoni miksuba minn 99 % tal-kejlijiet tal-partijiet validi tat-test tal-emissjonijiet. Huwa permissibbli li 1 % tal-għadd totali tal-kejlijiet użati għall-evalwazzjoni jaqbżu l-medda kkalibrata tal-analizzaturi sa fattur ta' tnejn. Jekk dawn ir-rekwiżiti ma jiġux sodisfatti, it-test għandu jiġi annullat.

Appendiċi 2

Speċifikazzjonijiet u kalibrazzjoni ta' komponenti u sinjali tal-PEMS

1.   INTRODUZZJONI

Dan l-appendiċi jistabbilixxi l-ispeċifikazzjonijiet u l-kalibrazzjoni ta' komponenti u sinjali tal-PEMS.

2.   SIMBOLI

>	—	akbar minn
≥	—	akbar minn jew daqs
%	—	fil-mija
≤	—	iżgħar minn jew daqs
A	—	konċentrazzjoni ta' CO2 mhux dilwita [%]
a 0	—	interċetta tal-assi y tal-linja ta' rigressjoni lineari
a 1	—	inklinazzjoni grafika tal-linja ta' rigressjoni lineari
B	—	konċentrazzjoni ta' CO2 dilwita [%]
C	—	konċentrazzjoni ta' NO dilwita [ppm]
c	—	reazzjoni tal-analizzatur fit-test ta' interferenza tal-ossiġenu
c FS,b	—	konċentrazzjoni ta' HC tal-iskala sħiħa fl-istadju (b) [ppmC1]
c FS,d	—	konċentrazzjoni ta' HC tal-iskala sħiħa fl-istadju (d) [ppmC1]
c HC(w/NMC)	—	konċentrazzjoni ta' HC b'CH4 jew C2H6 li jgħaddu mill-NMC [ppmC1]
c HC(w/o NMC)	—	konċentrazzjoni ta' HC b'CH4 jew C2H6 li ma jgħaddux mill-NMC [ppmC1]
c m,b	—	konċentrazzjoni ta' HC imkejla fl-istadju (b) [ppmC1]
c m,d	—	konċentrazzjoni ta' HC imkejla fl-istadju (d) [ppmC1]
c ref,b	—	konċentrazzjoni ta' HC ta' referenza fl-istadju (b) [ppmC1]
c ref,d	—	konċentrazzjoni ta' HC ta' referenza fl-istadju (d) [ppmC1]
°C	—	gradi ċentigradi
D	—	konċentrazzjoni ta' NO mhux dilwita [ppm]
D e	—	konċentrazzjoni ta' NO dilwita mistennija [ppm]
E	—	pressjoni operazzjonali assoluta [kPa]
E CO2	—	koeffiċjent ta' estinzjoni bis-CO2 f'perċentwali
E E	—	effiċjenza tal-etan
E H2O	—	koeffiċjent ta' estinzjoni bl-ilma f'perċentwali
E M	—	effiċjenza tal-metan
EO2	—	interferenza tal-ossiġenu
F	—	temperatura tal-ilma [K]
G	—	pressjoni tal-fwar tal-ilma ta' saturazzjoni [kPa]
g	—	gramma
gH2O/kg	—	grammi ta' ilma kull kilogramma
h	—	siegħa
H	—	konċentrazzjoni tal-fwar tal-ilma [%]
H m	—	konċentrazzjoni massima tal-fwar tal-ilma [%]
Hz	—	hertz
K	—	kelvin
kg	—	kilogramma
km/siegħa	—	kilometru fis-siegħa
kPa	—	kilopascal
massimu	—	valur massimu
NOX,dry	—	konċentrazzjoni medja tar-registrazzjonijiet tal-NOX stabbilizzati rettifikata għall-umdità
NOX,m	—	konċentrazzjoni medja tar-registrazzjonijiet tal-NOX stabbilizzati
NOX,ref	—	konċentrazzjoni medja ta' referenza tar-registrazzjonijiet tal-NOX stabbilizzati
ppm	—	partijiet għal kull miljun
ppmC1	—	partijiet ta' ekwivalenti ta' karbonju għal kull miljun
r2	—	koeffiċjent ta' determinazzjoni
s	—	sekonda
t0	—	mument tal-kommutazzjoni tal-fluss ta' gass [s]
t10	—	mument tar-reazzjoni ta' 10 % tal-qari finali
t50	—	mument tar-reazzjoni ta' 50 % tal-qari finali
t90	—	mument tar-reazzjoni ta' 90 % tal-qari finali
x	—	varjabbli indipendenti jew valur ta' referenza
χmin	—	valur minimu
y	—	varjabbli dipendenti jew valur imkejjel

3.   VERIFIKA TAL-LINEARITÀ

3.1.   Ġenerali

Il-linearità tal-analizzaturi, tal-istrumenti li jkejlu l-fluss, is-sensuri u s-sinjali, għandu jkollha referenza fi standards nazzjonali jew internazzjonali. Kwalunkwe sensur jew sinjal li mhux direttament traċċabbli, pereżempju strumenti li jkejlu l-fluss simplifikati, għandu jkun ikkalibrat b'mod alternattiv ma' apparat tal-laboratorju bħal xażi dinamometriku li jkun ġie kkalibrat skont standards nazzjonali jew internazzjonali.

3.2.   Rekwiżiti ta' linearità

L-analizzaturi kollha, l-istrumenti li jkejlu l-fluss, is-sensuri u s-sinjali għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti ta' linearità mogħtija fit-Tabella 1. Jekk il-fluss tal-arja, il-fluss tal-fjuwil, il-proporzjon tal-arja għall-fjuwil jew ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost jinkisbu minn ECU, ir-rata ta' fluss tal-massa tal-egżost ikkalkulata għandha tissodisfa r-rekwiżiti ta' linearità speċifikati fit-Tabella 1.

Tabella 1

Rekwiżiti ta' linearità tal-parametri u tas-sistemi ta' kejl

Parametru/strument tal-kejl		inklinazzjoni grafika a1	Errur standard SEE	Koeffiċjent ta' determinazzjoni r2
Rata tal-fluss tal-fjuwil (14)	≤ 1 % mass	0,98 – 1,02	≤ 2 % mass	≥ 0,990
Rata tal-fluss tal-arja (14)	≤ 1 % mass	0,98 – 1,02	≤ 2 % mass	≥ 0,990
Rata tal-massa tal-fluss ta' egżost	≤ 2 % mass	0,97 – 1,03	≤ 2 % mass	≥ 0,990
Analizzaturi tal-gass	≤ 0,5 % mass	0,99 – 1,01	≤ 1 % mass	≥ 0,998
Torque (15)	≤ 1 % mass	0,98 – 1,02	≤ 2 % mass	≥ 0,990
Analizzaturi tal-PN (16)	tbd	tbd	tbd	tbd

3.3.   Frekwenza tal-verifika tal-linearità

Ir-rekwiżiti ta' linearità skont il-punt 3.2 għandhom jiġu vverifikati:

(a)	għal kull analizzatur mill-anqas kull tliet xhur jew kull meta ssir tiswija tas-sistema jew tibdil li jista' jinfluwenza l-kalibrar;

(b)	għal strumenti oħra rilevanti, bħal miters tal-fluss tal-massa tal-egżost u sensuri kkalibrati traċċabbli, kull meta tiġi osservata l-ħsara, kif mitlub mill-proċeduri ta' verifika interni, mill-manifattur tal-istrument jew skont ISO 9000 iżda mhux aktar minn sena qabel it-test reali.

Ir-rekwiżiti ta' linearità skont il-punt 3.2 għal sensuri jew sinjali tal-ECU li mhumiex direttament traċċabbli għandhom isiru darba għal kull arranġament tal-PEMS b'tagħmir ta' kejl ikkalibrat traċċabbli fuq ix-xażi dinamometriku

3.4.   Proċedura tal-verifika tal-linearità

3.4.1.   Rekwiżiti ġenerali

L-analizzaturi rilevanti, l-istrumenti u s-sensuri għandhom jinġiebu fil-kundizzjoni tat-tħaddim normali tagħhom skont ir-rakkomandazzjonijiet tal-manifattur tagħhom. L-analizzaturi, l-istrumenti u s-sensuri għandhom jitħaddmu bit-temperaturi, bil-pressjonijiet u bil-flussi speċifikati tagħhom.

3.4.2.   Proċedura ġenerali

Il-linearità għandha tiġi vverifikata għal kull medda ta' tħaddim normali billi jitwettqu l-passi li ġejjin:

(a)

L-analizzatur, l-istrument li jkejjel il-fluss jew is-sensur għandhom jiġu ssettjati fuq żero billi jiġi introdott is-sinjal taż-żero. Għall-analizzaturi tal-gass għandhom jiġu introdotti l-arja sintetika ppurifikata jew in-nitroġenu fil-bokka tal-analizzatur permezz ta' mogħdija ta' gass li tkun diretta u qasira kemm jista' jkun.

(b)	L-analizzatur, l-istrument li jkejjel il-fluss jew is-sensur għandhom jiġu kkalibrati billi jiġi introdott sinjal ta' regolar. Għall-analizzaturi tal-gass għandu jiġi introdott gass ta' regolar xieraq fil-bokka tal-analizzatur permezz ta' mogħdija ta' gass li tkun diretta u qasira kemm jista' jkun.

(c)	Il-proċedura żero ta' (a) għandha tiġi ripetuta.

(d)

Il-verifika għandha tiġi stabbilita billi jiġu introdotti mill-inqas għaxar (10) valuri ta' referenza (inkluż iż-żero), bejn wieħed u ieħor spazjati b'mod ugwali u validi. Il-valuri ta' referenza fir-rigward tal-konċentrazzjoni tal-komponenti, ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost jew kwalunkwe parametru rilevanti ieħor għandhom jintgħażlu biex jaqblu mal-medda ta' valuri mistennija matul it-test tal-emissjonijiet. Għal kejl tal-fluss tal-massa tal-egżost, jistgħu jiġu esklużi mill-verifika tal-linearità l-punti ta' referenza ta' inqas minn 5 % tal-ogħla valur ta' kalibrazzjoni.

(e)	Għall-analizzaturi tal-gass, għandhom jiġu introdotti fil-bokka tal-analizzatur il-konċentrazzjonijiet tal-gass magħrufa skont il-punt 5. Għandu jitħalla biżżejjed ħin għall-istabbilizzazzjoni tas-sinjal.

(f)	Il-valuri li jkunu qed jiġu evalwati u, jekk ikun meħtieġ, il-valuri ta' referenza għandhom jiġu rreġistrati bi frekwenza kostanti ta' mill-inqas 1,0 Hz fuq perjodu ta' 30 sekonda.

(g)

Il-valuri aritmetiċi medji tul il-perjodu ta' 30 sekonda għandhom jintużaw biex jiġu kkalkulati l-parametri ta' rigressjoni lineari bil-metodu tal-minimi kwadrati, skont l-ekwazzjoni ta' interpolazzjoni ottimali bil-forma ta': y = a 1 x + a 0 fejn: y huwa l-valur attwali tas-sistema ta' kejl a 1 huwa l-inklinazzjoni grafika tal-linja ta' rigressjoni x huwa l-valur ta' referenza a 0 hija l-interċetta y tal-linja ta' rigressjoni L-errur standard tal-istima (SEE) ta' y fuq x u l-koeffiċjent ta' determinazzjoni (r2) għandhom jiġu kkalkulati għal kull parametru u sistema ta' kejl.

(h)	Il-parametri ta' rigressjoni lineari għandhom jilħqu r-rekwiżiti speċifikati fit-Tabella 1.

3.4.3.   Rekwiżiti għal verifika tal-linearità fuq xażi dinamometriku

L-istrumenti li jkejlu l-fluss, is-sensuri jew is-sinjali tal-ECU mhux traċċabbli li ma jistgħux ikunu direttament kkalibrati skont standards traċċabbli, għandhom jiġu kkalibrati fuq ix-xażi dinamometriku Il-proċedura għandha ssegwi sa fejn ikun applikabbli, ir-rekwiżiti tal-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83. Jekk ikun meħtieġ, l-istrument jew is-sensur li jridu jiġu kkalibrati għandhom jiġu installati fuq il-vettura tat-test u għandhom jitħaddmu skont ir-rekwiżiti tal-Appendiċi 1. Il-proċedura ta' kalibrazzjoni għandha ssegwi, kull meta jkun possibbli, ir-rekwiżiti tal-punt 3.4.2; għall-inqas għaxar (10) valuri ta' referenza xierqa għandhom jintgħażlu b'tali mod li jkun żgurat li tal-anqas 90 % tal-valur massimu mistenni li jseħħ matul it-test tal-emissjonijiet huwa kopert.

Jekk ma jkunux direttament traċċabbli, l-istrument li jkejjel il-fluss, is-sensur jew is-sinjal tal-ECU għad-determinazzjoni tal-fluss tal-egżost iridu jiġu kkalibrati, u miter tal-fluss tal-massa tal-egżost ta' referenza kkalibrat jew is-CVs għandhom jitwaħħlu mal-pajp tal-egżost tal-vettura. Għandu jiġi żgurat li l-egżost tal-vettura jitkejjel b'mod preċiż permezz tal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost skont il-punt 3.4.3 tal-Appendiċi 1. Il-vettura għandha titħaddem bl-applikazzjoni ta' aċċellerazzjoni kostanti, bil-ger magħżul li jibqa' kostanti u tagħbija kostanti tax-xażi dinamometriku.

4.   ANALIZZATURI GĦALL-KEJL TAL-KOMPONENTI GASSUŻI

4.1.   Tipi ta' analizzaturi permissibbli

4.1.1.   Analizzaturi standard

Il-komponenti gassużi għandhom jiġu mkejla bl-analizzaturi speċifikati fil-punti 1.3.1 sa 1.3.5 tal-Appendiċi 3, l-Anness 4A tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi. Jekk analizzatur tal-NDUV ikejjel kemm l-NO kif ukoll l-NO2, mhux meħtieġ konvertitur NO2,/NO.

4.1.2.   Analizzaturi alternattivi

Kwalunkwe analizzatur li ma jissodisfax l-ispeċifikazzjonijiet tad-disinn tal-punt 4.1.1 huwa permess sakemm jissodisfa r-rekwiżiti tal-punt 4.2. Il-manifattur għandu jiżgura li l-analizzatur alternattiv jikseb prestazzjoni ekwivalenti jew ogħla meta mqabbel ma' analizzatur standard tul il-medda ta' konċentrazzjonijiet ta' sustanzi li jniġġsu u l-gassijiet koeżistenti li jistgħu jkunu mistennija minn vetturi mħaddma bi fjuwils permissibbli taħt kundizzjonijiet moderati u estiżi ta' ttestjar validu fuq it-triq kif speċifikat fil-punti 5, 6 u 7. Fuq talba, il-manifattur tal-analizzatur għandu jissottometti informazzjoni supplimentari bil-miktub, li turi li l-prestazzjoni ta' kejl tal-analizzatur alternattiv hija konformi mal-prestazzjoni ta' kejl tal-analizzaturi standard, b'mod konsistenti u affidabbli. L-informazzjoni supplimentari għandha tinkludi:

(a)	deskrizzjoni tal-bażi teoretika u l-komponenti tekniċi tal-analizzatur alternattiv;

(b)

prova ta' ekwivalenza mal-analizzatur standard rispettiv speċifikat fil-punt 4.1.1 tul il-medda mistennija ta' konċentrazzjonijiet ta' sustanzi li jniġġsu u b'kundizzjonijiet ambjentali tal-ittestjar tal-approvazzjoni tat-tip definiti fl-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi kif ukoll test ta' validazzjoni kif deskritt fil-punt 3. tal-Appendiċi 3 għal vetturi mgħammra b'magni tat-tqabbid bi spark u dawk mgħammra b'magni tat-tqabbid bil-kompressjoni; il-manifattur tal-analizzatur għandu juri l-importanza tal-ekwivalenza fi ħdan it-tolleranzi permissibbli mogħtija fil-punt 3.3 tal-Appendiċi 3.

(c)

prova ta' ekwivalenza mal-analizzatur standard rispettiv speċifikat fil-punt 4.1.1 fir-rigward tal-influwenza tal-pressjoni atmosferika fuq il-prestazzjoni tal-kejl tal-analizzatur; it-test ta' prova għandu jiddetermina r-reazzjoni għall-gass ta' regolar b'konċentrazzjoni fi ħdan il-medda tal-analizzatur biex tiġi vverifikata l-influwenza tal-pressjoni atmosferika taħt kundizzjonijiet moderati u estiżi ta' altitudni ddefiniti fil-punt 5.2. Test bħal dan jista' jsir f'kamra tat-testijiet f'ambjent ta' altitudni.

(d)	prova ta' ekwivalenza mal-analizzatur rispettiv standard speċifikat fil-punt 4.1.1 fuq mill-inqas tliet testijiet fuq it-triq li jissodisfaw ir-rekwiżiti ta' dan l-Anness.

(e)	prova li l-influwenza tal-vibrazzjonijiet, l-aċċelerazzjonijiet u t-temperatura ambjentali fuq fil-qari tal-analizzatur ma taqbiżx ir-rekwiżiti tal-ħoss għall-analizzaturi stabbiliti fil-punt 4.2.4.

L-awtoritajiet tal-approvazzjoni jistgħu jitolbu aktar informazzjoni biex tiġi ssostanzjata l-ekwivalenza jew jirrifjutaw approvazzjoni jekk il-kejl juri li analizzatur alternattiv mhuwiex ekwivalenti għal analizzatur standard.

4.2.   Speċifikazzjonijiet tal-analizzaturi

4.2.1.   Ġenerali

Minbarra r-rekwiżiti ta' linearità definiti għal kull analizzatur fil-punt 3, il-konformità tat-tipi ta' analizzaturi mal-ispeċifikazzjonijiet stabbiliti fil-punti 4.2.2 sa 4.2.8 għandha tiġi ppruvata mill-manifattur tal-analizzatur. L-analizzaturi għandu jkollhom firxa ta' kejl u ħin ta' reazzjoni xierqa biex ikejlu b'akkuratezza adegwata l-konċentrazzjonijiet tal-komponenti tal-gass tal-egżost fuq standard ta' emissjonijiet applikabbli taħt kundizzjonijiet ta' stat tranżitorji u stabbli. Is-sensittività tal-analizzaturi għal xokkijiet, vibrazzjonijiet, avarija, varjabbiltà f'temperaturi u pressjoni tal-arja kif ukoll interferenzi elettromanjetiċi u impatti oħra marbuta mat-tħaddim tal-vettura u tal-analizzatur għandha tkun limitata kemm jista' jkun.

4.2.2.   Akkuratezza

L-akkuratezza, iddefinita bħala d-devjazzjoni tal-qari tal-analizzatur mill-valur ta' referenza, ma għandhiex tkun akbar minn 2 % tal-qari jew 0,3 % tal-iskala sħiħa, skont liema jkun l-akbar.

4.2.3.   Preċiżjoni

Il-preċiżjoni, definita bħala 2,5 darbiet id-devjazzjoni standard ta' għaxar (10) reazzjonijiet ripetittivi għal gass partikolari ta' regolar jew ta' kalibrazzjoni, ma għandhiex tkun akbar minn 1 % tal-iskala sħiħa tal-konċentrazzjoni għal firxa ta' kejl ugwali jew ogħla minn 155 ppm (jew ppmC1) u 2 % tal-iskala sħiħa tal-konċentrazzjoni għal medda ta' kejl ta' anqas minn 155 ppm (jew ppmC1).

4.2.4.   Storbju

L-istorbju, iddefinit bħala l-medja kwadratika ta' għaxar devjazzjonijiet standard multiplikata bi tnejn, kull waħda kkalkulata mir-reazzjonijiet ta' valur ta' żero mkejla f'frekwenza kostanti ta' reġistrazzjoni ta' mill-inqas 1,0 Hz matul perjodu ta' 30 sekonda, ma għandux jaqbeż 2 % tal-iskala sħiħa. Kull wieħed mill-għaxar (10) perjodi ta' kejl għandhom jitqassmu b'intervall ta' 30 sekonda li fihom l-analizzatur jiġi espost għal gass ta' regolar xieraq. Qabel kull perjodu ta' teħid ta' kampjuni u qabel kull perjodu ta' regolar, għandu jingħata żmien biżżejjed biex l-analizzatur u l-linji ta' teħid ta' kampjuni jitnaddfu.

4.2.5.   Deriva tar-reazzjoni ta' żero

Id-deriva tar-reazzjoni ta' żero, iddefinita bħala r-reazzjoni medja għall-gass żero matul intervall ta' ħin ta' mill-inqas 30 sekonda, għandha tikkonforma mal-ispeċifikazzjonijiet mogħtija fit-Tabella 2.

4.2.6.   Deriva tar-reazzjoni ta' regolar

Id-deriva tar-reazzjoni ta' regolar, iddefinita bħala r-reazzjoni medja għall-gass ta' regolar matul intervall ta' ħin ta' mill-inqas 30 sekonda, għandha tikkonforma mal-ispeċifikazzjonijiet mogħtija fit-Tabella 2.

Tabella 2

Deriva ta' reazzjoni ta' żero u reazzjoni ta' regolar permissibbli ta' analizzaturi għall-kejl tal-komponenti gassużi f'kundizzjonijiet tal-laboratorju

Sustanza li tniġġes	Deriva tar-reazzjoni ta' żero	Deriva tar-reazzjoni ta' regolar
CO2	≤ 1 000 ppm 'l fuq minn 4 sigħat	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 1 000 ppm 'l fuq minn 4 sigħat, skont liema minnhom ikun l-ikbar
CO	≤ 50 ppm 'l fuq minn 4 sigħat	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 50 ppm 'l fuq minn 4 sigħat, skont liema minnhom ikun l-ikbar
NO2	≤ 5 ppm 'l fuq minn 4 sigħat	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 5 ppm 'l fuq minn 4 sigħat, skont liema minnhom ikun l-ikbar
NO/NOX	≤ 5 ppm 'l fuq minn 4 sigħat	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 5 ppm 'l fuq minn 4 sigħat, skont liema minnhom ikun l-ikbar
CH4	≤ 10 ppmC1	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 10 ppmC1 'l fuq minn 4 sigħat, skont liema minnhom ikun l-ikbar
THC	≤ 10 ppmC1	≤ 2 % tal-qari jew ≤ 10 ppmC1 'l fuq minn 4 sigħat, skont liema minnhom ikun l-ikbar

4.2.7.   Ħin ta' reazzjoni inizjali

Il-ħin ta' reazzjoni inizjali huwa ddefinit bħala l-ħin bejn l-għaxra (10) fil-mija u d-disgħin (90) fil-mija ta' reazzjoni tal-qari finali (t 90 – t 10; ara l-punt 4.4). Il-ħin ta' reazzjoni tal-analizzaturi PEMS mgħandux jaqbeż 3 sekondi.

4.2.8.   Tnixxif tal-gass

Il-gassijiet tal-egżost jistgħu jitkejlu umdi jew xotti. L-istrument ta' tnixxif tal-gass, jekk jintuża, għandu jkollu effett minimu fuq il-kompożizzjoni tal-gassijiet imkejla. Sustanzi kimiċi li jnixxfu mhumiex permessi.

4.3.   Rekwiżiti addizzjonali

4.3.1.   Ġenerali

Id-dispożizzjonijiet fil-punt 4.3.2 sa 4.3.5 jiddefinixxu r-rekwiżiti addizzjonali ta' prestazzjoni għal tipi speċifiċi ta' analizzatur u japplikaw biss għal każijiet, fejn l-analizzatur inkonsiderazzjoni jintuża għall-kejl tal-emissjoni tal-PEMS.

4.3.2.   Test tal-effiċjenza għal konvertituri tan-NOX

Jekk jiġi applikat konvertitur tan-NOX, pereżempju biex l-NO2 jiġi konvertit f'NO għal analiżi b'analizzatur kemiluminixxenti, l-effiċjenza tiegħu għandha tiġi ttestjata skont ir-rekwiżiti tal-punt 2.4 tal-Appendiċi 3 tal-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi. L-effiċjenza tal-konvertitur tan-NOX għandha tiġi vverifikata sa mhux aktar minn xahar qabel it-test tal-emissjonijiet.

4.3.3.   Aġġustament tal-Individwatur tal-Jonizzazzjoni bi Fjamma

(a)   Ottimizzazzjoni tar-reazzjoni tal-individwatur

Jekk jitkejlu l-idrokarburi, l-individwatur tal-jonizzazzjoni bi fjamma għandu jiġi aġġustat f'intervalli speċifikati mill-manifattur tal-analizzatur skont il-punt 2.3.1 tal-Appendiċi 3 tal-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi. Għandu jintuża gass ta' regolar ta' propan fl-arja jew propan fin-nitroġenu biex titjieb ir-reazzjoni fuq l-aktar medda komuni tat-tħaddim.

(b)   Fatturi ta' reazzjoni tal-idrokarburi

Jekk jitkejlu l-idrokarburi, il-fattur tar-reazzjoni l-individwatur tal-jonizzazzjoni bi fjamma għandu jiġi vverifikat skont id-dispożizzjonijiet tal-punt 2.3.3 tal-Appendiċi 3 tal-Anness 4a tar-Regolament NU/ECE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi, bl-użu tal-propan fl-arja jew propan fin-nitroġenu bħala gassijiet ta' regolar u arja sintetika purifikata jew nitroġenu bħala gassijiet żero, rispettivament.

(c)   Verifika tal-interferenza tal-ossiġnu

Il-verifika tal-interferenza tal-ossiġnu għandha ssir l-ewwel darba li jibda s-servizz tiegħu analizzatur u wara l-intervalli ta' manutenzjoni ewlenin tiegħu. Għandha tintgħażel medda ta' kejl fejn il-gassijiet ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu jaqgħu fl-ogħla 50 fil-mija. It-test għandu jitwettaq bit-temperatura tal-forn issettjata kif meħtieġ. L-ispeċifikazzjonijiet tal-gassijiet ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu huma deskritti fil-punt 5.3.

Tapplika l-proċedura li ġejja:

(i)	L-analizzatur għandu jiġi ssettjat fuq żero;

(ii)	L-analizzatur għandu jiġi kkalibrat b'taħlita ta' 0 fil-mija ta' ossiġnu għall-magni li jaqbdu bl-ispark u b'taħlita tal-ossiġnu ta' 21 fil-mija għal magni li jaqbdu bil-kompressjoni;

(iii)

Ir-reazzjoni żero għandha tiġi vverifikata mill-ġdid. Jekk tkun inbidlet b'aktar minn 0.5 fil-mija tal-iskala sħiħa, il-punti (i) u (ii) għandhom jiġu ripetuti;

(iv)	Għandhom jiddaħħlu l-gassijiet ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu ta' ħamsa (5) fil-mija u ta' għaxra (10) fil-mija;

(v)	Ir-reazzjoni żero għandha tiġi vverifikata mill-ġdid. Jekk tkun inbidlet b'aktar minn ± 1 fil-mija tal-iskala sħiħa, it-test għandu jiġi ripetut;

(vi)

L-interferenza tal-ossiġnu EO2 għandha tiġi kkalkulata għal kull gass ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu fil-punt (d) kif ġej: fejn ir-reazzjoni tal-analizzatur hija: fejn: c ref,b hija l-konċentrazzjoni HC ta' referenza fil-punt (b) [ppmC1] c ref,d hija l-konċentrazzjoni HC ta' referenza fil-punt (d) [ppmC1] c FS,b hija l-konċentrazzjoni HC tal-iskala sħiħa fil-punt (b) [ppmC1] c FS,d hija l-konċentrazzjoni HC tal-iskala sħiħa fil-punt (d) [ppmC1] c m,b hija l-konċentrazzjoni HC imkejla fil-punt (b) [ppmC1] c m,d hija l-konċentrazzjoni HC imkejla fil-punt (d) [ppmC1]

(vii)

L-interferenza tal-ossiġnu E O2 għandha tkun anqas minn ± 1,5 fil-mija għall-gassijiet kollha ta' verifika ta' interferenza tal-ossiġnu.

(viii)

Jekk l-interferenza tal-ossiġnu E O2 tkun akbar minn ± 1,5 fil-mija, tista' tittieħed azzjoni korrettiva billi jiġi aġġustat b'mod inkrementali l-fluss tal-arja ('l fuq u 'l isfel mill-ispeċifikazzjonijiet tal-manifattur) il-fluss tal-fjuwil u l-fluss tal-kampjun.

(ix)	Il-verifika tal-interferenza tal-ossiġnu għandha tiġi ripetuta għal kull settjatura ġdida.

4.3.4.   Effiċjenza tal-konverżjoni tal-eliminatur tal-idrokarburi mhux metaniċi (NMC)

Jekk jiġu analizzati l-idrokarburi, jista' jintuża eliminatur tal-idrokarburi mhux metaniċi biex jitneħħew l-idrokarburi mhux metani mill-kampjun ta' gass bl-ossidazzjoni tal-idrokarburi kollha għajr il-metan. Idealment, il-konverżjoni għall-metan tkun ta' 0 fil-mija, u għall-idrokarburi l-oħra rappreżentati mill-etan tkun ta' 100 fil-mija. Għall-kejl preċiż tal-idrokarburi mhux metaniċi, iż-żewġ effiċjenzi għandhom jiġu determinati u użati għall-kalkolu tal-emissjonijiet NMHC (ara l-punt 9.2 tal-Appendiċi 4). Mhuwiex meħtieġ li tiġi ddeterminata l-effiċjenza tal-konverżjoni tal-metan f'każ li NMC-FID jiġi kkalibrat skont il-metodu (b) fil-punt 9.2 tal-Appendiċi 4 billi wieħed jgħaddi l-gass tal-kalibrazzjoni tal-metanu/arja mill-NMC.

(a)

Effiċjenza tal-konverżjoni tal-metan Il-gass ta' kalibrazzjoni tal-metan għandu jiġi mgħoddi mill-FID kemm bl-evitar tal-NMC kif ukoll mingħajr l-evitar tan-NMC; Iż-żewġ konċentrazzjonijiet għandhom jiġu rreġistrati. L-effiċjenza tal-metan għandha tiġi ddeterminat bħala: fejn: cHC(w/NMC) hija l-konċentrazzjoni ta' HC bis-CH4 għaddejja mill-NMC [ppmC1] cHC(w/o NMC) hija l-konċentrazzjoni ta' HC bis-CH4 li mhux għaddejja mill-NMC [ppmC1]

(b)

Effiċjenza tal-konverżjoni tal-etan Il-gass ta' kalibrazzjoni tal-etan għandu jiġi mgħoddi mill-FID kemm bl-evitar tal-NMC kif ukoll mingħajr l-evitar tan-NMC; iż-żewġ konċentrazzjonijiet għandhom jiġu rreġistrati. L-effiċjenza tal-etan għandha tiġi ddeterminat bħala: fejn: c HC(w/NMC) hija l-konċentrazzjoni ta' HC bis-C2H6 għaddejja mill-NMC [ppmC1] c HC(w/o NMC) hija l-konċentrazzjoni ta' HC bis-C2H6 li mhux għaddejja mill-NMC [ppmC1]

4.3.5.   Effetti tal-interferenza

(a)   Ġenerali

Gassijiet oħra għajr dak li jkunu qed jiġu analizzati jistgħu jaffettwaw il-qari tal-analizzatur. Verifika tal-effetti tal-interferenza u tal-funzjonalità korretta tal-analizzaturi għandhom jitwettqu mill-manifattur tal-analizzatur qabel l-introduzzjoni fis-suq mill-inqas darba għal kull tip ta' analizzatur jew tagħmir indirizzata fil-punti (b) sa (f).

(b)   Verifika tal-interferenza tal-analizzatur tal-CO

L-ilma u s-CO2 jistgħu jinterferixxu mal-kejl tal-analizzatur tas-CO. Għaldaqstant għandu jiġi mgħoddi b'effervexxenza mill-ilma f'temperatura ambjentali l-gass ta' regolar tas-CO2 li jkollu konċentrazzjoni ta' 80 sa 100 fil-mija tal-iskala sħiħa tal-firxa operattiva massima tal-analizzatur tal-CO użata matul l-ittestjar u għandha tiġi rreġistrata r-reazzjoni tal-analizzatur. Ir-reazzjoni tal-analizzatur ma għandhiex tkun aktar minn 2 fil-mija tal-konċentrazzjoni medja ta' CO mistennija waqt l-ittestjar normali fuq it-triq jew ± 50 ppm, skont liema jkun l-akbar. Il-verifika tal-interferenza tal-H2O u tas-CO2 tista' ssir f'żewġ proċeduri separati. Jekk il-livelli ta' H2O u CO2 li jintużaw għall-verifika tal-interferenza jkunu ogħla mil-livelli massimi mistennija waqt l-ittestjar, kull valur ta' interferenza li jiġi osservat għandu jitnaqqas billi l-interferenza osservata tiġi mmultiplikata bil-proporzjon tal-valur massimu mistenni ta' konċentrazzjoni matul it-test u l-valur tal-konċentrazzjoni attwali użat matul din il-verifika. Jistgħu jsiru verifiki separati tal-interferenza għal konċentrazzjonijiet ta' H2O li jkunu iżjed baxxi mil-livelli massimi mistennija waqt l-ittestjar u l-interferenza li tiġi osservata tal-H2O għandha tiżdied billi l-interferenza osservata tiġi mmultiplikata bil-valur tal-konċentrazzjoni massima ta' H2O mistenni matul it-test u l-valur proprju ta' konċentrazzjoni li jintuża waqt din il-verifika. It-total taż-żewġ valuri skalati tal-interferenza għandu jissodisfa t-tolleranza speċifikata f'dan il-paragrafu.

(c)   Verifika tal-estinzjoni tal-analizzatur tal-NOX

Iż-żewġ gassijiet ikkunsidrati għall-analizzaturi CLD u HCLD huma l-CO2 u l-fwar tal-ilma. Ir-reazzjoni ta' estinzjoni għal dawn il-gassijiet hija proporzjonali għall-konċentrazzjonijiet ta' gass. Test għandu jiddetermina l-estinzjoni fl-ogħla konċentrazzjonijiet mistennija matul it-test. Jekk l-analizzaturi CLD u HCLD jużaw algoritmi għall-kumpens tal-estinzjoni li jużaw analizzaturi ta' kejl tal-H2O u/jew CO2, l-estinzjoni għandha tiġi evalwata b'dawn l-analizzaturi attivi u bl-algoritmi ta' kumpens applikati.

(i)   Verifika tal-estinzjoni bis-CO2

Gass ta' estinzjoni bis-CO2 li jkollu konċentrazzjoni ta' 80 sa 100 fil-mija tal-medda operattiva massima għandu jiġi mgħoddi mill-analizzatur NDIR; il-valur tas-CO2 għandu jiġi rreġistrat bħala A. Il-gass ta' estinzjoni CO2 għandu mbagħad jiġi dilwit b'bejn wieħed u ieħor 50 fil-mija b'gass ta' estinzjoni NO u mgħoddi mill-NDIR u s-CLD jew l-HCLD; il-valuri tas-CO2 u l-NO għandhom jiġu rreġistrati bħala B u C, rispettivament. Il-fluss tal-gass tas-CO2 għandu mbagħad jingħalaq u l-gass ta' estinzjoni NO biss għandu jkun mgħoddi mis-CLD jew l-HCLD; il-valur NO għandu jiġi rreġistrat bħala D. Il-perċentwali tal-estinzjoni għandha tiġi kkalkulata kif ġej:

fejn:

A	hija l-konċentrazzjoni ta' CO2 mhux dilwita mkejla bl-NDIR [%]
B	hija l-konċentrazzjoni ta' CO2 dilwita mkejla bl-NDIR [%]
C	hija l-konċentrazzjoni dilwita ta' NO mkejla bis-CLD jew bl-HCLD [ppm]
D	hija l-konċentrazzjoni mhux dilwita ta' NO mkejla bis-CLD jew bl-HCLD [ppm]

Jistgħu jintużaw metodi alternattivi ta' dilwizzjoni u ta' kwantifikazzjoni tal-valuri tal-gass ta' regolar CO2 u NO bħat-taħlit dinamiku bl-approvazzjoni tal-awtorità tal-approvazzjoni.

(ii)   Verifika tal-estinzjoni bl-ilma

Din il-verifika tapplika għall-kejlijiet ta' konċentrazzjonijiet ta' gass niedi biss. Il-kalkolu tal-estinzjoni bl-ilma għandu jqis id-dilwizzjoni tal-gass ta' regolar NO bil-fwar tal-ilma u l-iskalar tal-konċentrazzjoni tal-fwar tal-ilma fit-taħlita tal-gass għal livelli ta' konċentrazzjoni li huma mistennija li jseħħu waqt test tal-emissjonijiet. Gass ta' regolar NO li jkollu konċentrazzjoni ta' 80 sa 100 fil-mija tal-iskala kollha tal-medda operattiva normali għandu jiġi mgħoddi mis-CLD jew l-HCLD; il-valur NO għandu jiġi rreġistrat bħala D. Il-gass ta' regolar NO mbagħad għandu jiġi mgħoddi b'effervexxenza mill-ilma f'temperatura tal-kamra u mgħoddi mis-CLD jew l-HCLD; il-valur NO għandu jiġi rreġistrat bħala C. Il-pressjoni operattiva assoluta tal-analizzatur u t-temperatura tal-ilma għandhom jiġu determinati u rreġistrati bħala E u F, rispettivament. Il-pressjoni tal-fwar ta' saturazzjoni tat-taħlita li tikkorrispondi għat-temperatura tal-ilma tal-apparat F fejn issir l-effervexxenza għandha tiġi ddeterminata u rreġistrata bħala G. Il-konċentrazzjoni tal-fwar tal-ilma H [%] tat-taħlita ta' gass għandha tiġi kkalkulata bħala:

Il-konċentrazzjoni mistennija tal-gass ta' regolar NO-fwar tal-ilma dilwita għandha tiġi rreġistrata bħala De wara li jiġi kkalkulat bħala:

Għall-egżost tad-diżil, il-konċentrazzjoni massima tal-fwar tal-ilma fil-gass tal-egżost (f'perċentwali) mistennija matul it-test għandha tiġi rreġistrata bħala Hm wara li tiġi stmata, bis-suppożizzjoni ta' proporzjon H/C tal-fjuwil ta' 1.8/1, mill-konċentrazzjoni massima ta' CO2 fil-gass tal-egżost A kif ġej:

Il-perċentwali tal-estinzjoni bl-ilma għandha tiġi kkalkulata bħala:

fejn:

D e	hija l-konċentrazzjoni NO dilwita mistennija [ppm]
C	hija l-konċentrazzjoni dilwita mkejla ta' NO [ppm]
H m	hija l-konċentrazzjoni massima tal-fwar tal-ilma [%]
H	hija l-konċentrazzjoni proprja tal-fwar tal-ilma [%]

(iii)   Estinzjoni massima permessa

L-estinzjoni kombinata ta' CO2 u ilma ma għandhiex taqbeż it-tnejn (2) fil-mija tal-iskala sħiħa.

(d)   Kontroll tal-estinzjoni għall-analizzaturi NDUV

L-idrokarburi u l-ilma jistgħu jinterferixxu pożittivament mal-analizzatur NDUV billi jikkawżaw reazzjoni simili għal dik tal-NOX. Il-manifattur tal-analizzatur NDUV għandu juża l-proċedura li ġejja biex jivverifika li l-effetti tal-estinzjoni huma limitati:

(i)	L-analizzatur u l-kessieħ għandhom jiġu stabbiliti skont l-istruzzjonijiet ta' tħaddim tal-manifattur; għandhom isiru aġġustamenti biex tiġi ottimizzata l-prestazzjoni tal-analizzatur u tal-kessieħ.

(ii)	Kalibrazzjoni ta' żero u kalibrazzjoni tar-regolar fil-valuri ta' konċentrazzjoni mistennija matul l-ittestjar tal-emissjonijiet għandhom isiru għall-analizzatur.

(iii)

Gass ta' kalibrazzjoni tal-NO2 għandu jintgħażel li jaqbel kemm jista' jkun mal-massimu ta' konċentrazzjoni ta' NO2 mistennija waqt l-ittestjar tal-emissjonijiet.

(iv)	Il-gass ta' kalibrazzjoni tal-NO2 għandu jfur fis-sonda tas-sistema ta' teħid ta' kampjuni tal-gass sakemm ir-reazzjoni tal-NOX tal-analizzatur tkun stabbilizzata.

(v)	Il-konċentrazzjoni medja tar-reġistrazzjonijiet tal-NOX stabbilizzati fuq perjodu ta' 30 sekonda għandha tiġi kkalkulata u rreġistrata bħala NOX,ref.

(vi)

Il-fluss tal-gass ta' kalibrazzjoni tal-NO2 għandu jitwaqqaf u s-sistema ta' teħid ta' kampjuni tiġi saturata billi jsir tifwir bl-output ta' ġeneratur b'punt ta' kondensazzjoni, issettjat f'punt ta' kondensazzjoni ta' 50 °C. L-output tal-ġeneratur b'punt ta' kondensazzjoni għandu jitteħidlu kampjun permezz tas-sistema ta' teħid ta' kampjuni u l-kessieħ għal mill-inqas għaxar (10) minuti sakemm ikun mistenni li l-kessieħ ineħħi rata kostanti ta' ilma.

(vii)

Mat-tlestija ta' (iv), is-sistema tat-teħid ta' kampjuni għandha terġa' tiġi mfawra bil-gass ta' kalibrazzjoni tal-NO2 użat biex jiġi stabbilit il-valur ta' NOX,ref sakemm ir-reazzjoni totali tal-NOx tkun stabilizzata.

(viii)

Il-konċentrazzjoni medja tar-reġistrazzjonijiet tal-NOX stabbilizzati fuq perjodu ta' 30 sekonda għandha tiġi kkalkulata u rreġistrata bħala NOX,m.

(ix)	NOX,m għandu jiġi rettifikat għall-NOX,dry abbażi tal-fwar tal-ilma residwu li jkun għadda mill-kessieħ fit-temperatura u fil-pressjoni tal-iżbokk tal-kessieħ.

L-NOX,dry kkalkulat għandu mill-inqas jammonta għal 95 % tal-NOX,ref.

(e)   Apparat għat-tnixxif tal-kampjun

Apparat għat-tnixxif tal-kampjun ineħħi l-ilma, li altrimenti jista' jinterferixxi mal-kejl tal-NOX. Għal analizzaturi CLD xotti, għandu jintwera li fl-ogħla konċentrazzjoni mistennija tal-fwar tal-ilma H m l-apparat li jnixxef il-kampjun iżomm l-umdità tas-CLD ta' ≤ 5 g ta' ilma/kg ta' arja xotta (jew madwar 0,8 fil-mija H2O), li hija 100 fil-mija umdità relattiva f'3,9 °C u 101,3 kPa jew madwar 25 fil-mija ta' umdità relattiva f'25 °C u 101,3 kPa. Dan jista' jintwera billi t-temperatura tiġi mkejla fl-iżbokk tal-apparat għat-tnixxif tal-kampjun termali jew billi l-umdità tiġi mkejla f'punt ftit 'il fuq mis-CLD. Tista' titkejjel ukoll l-umdità tal-egżost tas-CLD sakemm l-uniku fluss fis-CLD ikun il-fluss mill-apparat għat-tnixxif tal-kampjun.

(f)   Penetrazzjoni ta' NO2 fl-apparat għat-tnixxif tal-kampjun

L-ilma likwidu li jibqa' f'apparat ta' tnixxif tal-kampjun mhux iddisinjat tajjeb jista' jneħħi l-NO2 mill-kampjun. Jekk jintuża apparat ta' tnixxif tal-kampjuni flimkien ma' analizzatur NDUV mingħajr konvertitur tal-NO2/NO aktar 'il fuq fis-sistema, l-ilma jista' għalhekk ineħħi l-NO2 mill-kampjun qabel ma jsir il-kejl tal-NOX. L-apparat ta' tnixxif tal-kampjuni għandu jippermetti kejl ta' mill-anqas 95 fil-mija tal-NO2 li jinsab f'gass li jkun saturat bil-fwar tal-ilma u li jikkonsisti mill-massimu ta' konċentrazzjoni tal-NO2 mistennija li sseħħ waqt test ta' vettura.

4.4.   Verifika tal-ħin ta' reazzjoni tas-sistema analitika

Għall-verifika tal-ħin ta' reazzjoni, is-settings tas-sistema analitika għandhom ikunu eżattament l-istess bħal matul it-test tal-emissjonijiet (jiġifieri l-pressjoni, ir-rati tal-fluss, is-settings tal-filtri fl-analizzaturi u l-parametri kollha l-oħrajn li jinfluwenzaw il-ħin ta' reazzjoni). Il-ħin ta' reazzjoni għandu jiġi determinat bil-bdil dirett tal-gassijiet fil-bokka tas-sonda tal-kampjuni. Il-bdil tal-gass għandu jseħħ f'inqas minn 0,1 sekondi. Il-gassijiet użati għat-test għandhom iwasslu għal bidla ta' konċentrazzjoni ta' mill-inqas 60 fil-mija tal-iskala sħiħa tal-analizzatur.

Għandha tiġi rreġistrata t-traċċa ta' konċentrazzjoni ta' kull komponent waħdieni tal-gass. Il-ħin ta' dewmien huwa definit bħala l-ħin mill-bdil tal-gass (t0) sakemm ir-reazzjoni tkun 10 fil-mija tal-qari finali (t10). Il-ħin ta' reazzjoni inizjali huwa ddefinit bħala l-ħin bejn l-għaxra (10) fil-mija u d-disgħin (90) fil-mija ta' reazzjoni tal-qari finali (t 90 – t 10). Il-ħin ta' reazzjoni tas-sistema (t90) jikkonsisti fil-ħin ta' dewmien sad-ditekter tal-kejl u fil-ħin ta' reazzjoni inizjali tad-ditekter.

Għall-allinjament tal-ħin tal-analizzatur u s-sinjali tal-fluss tal-egżost, il-ħin tat-trasformazzjoni huwa definit bħala l-ħin mill-bdil (t0) sakemm ir-reazzjoni tkun 50 fil-mija tal-qari finali (t 50).

Il-ħin ta' reazzjoni tas-sistema għandu jkun ≤ ta' 12-il sekonda b'ħin ta' żieda ta' ≤ tliet (3) sekondi għall-komponenti kollha u l-meded kollha użati. Meta jintuża NMC għall-kejl tal-NMHC, il-ħin ta' reazzjoni tas-sistema jista' jaqbeż 12-il sekonda.

5.   GASSIJIET

5.1.   Ġenerali

Il-perjodu ta' konservazzjoni tal-gassijiet tal-kalibrazzjoni u tar-regolar għandu jiġi rispettat. Il-gassijiet tal-kalibrazzjoni u tar-regolar puri u mħallta għandhom jissodisfaw l-ispeċifikazzjonijiet tal-punti 3.1 u 3.2 tal-Appendiċi 3 tal-Anness 4A tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi. Barra minn hekk, l-NO2 bħala gass ta' kalibrazzjoni huwa permissibbli. Il-konċentrazzjoni tal-gass ta' kalibrazzjoni NO2 għandha tkun fi ħdan tnejn fil-mija tal-valur ta' konċentrazzjoni ddikjarat. L-ammont ta' NO li jinsab fil-gass ta' kalibrazzjoni NO2 m'għandux jaqbeż 5 fil-mija tal-kontenut ta' NO2

5.2.   Diviżuri tal-gass

Diviżuri tal-gass, jiġifieri, tagħmir ta' taħlit bi preċiżjoni li jiddilwixxi bl-N2 purifikat jew b'arja sintetika, jistgħu jintużaw biex jinkisbu gassijiet tal-kalibrazzjoni u tar-regolar. L-akkuratezza tad-diviżur tal-gass għandha tkun tali li l-konċentrazzjoni tal-gassijiet tal-kalibrazzjoni mħallta tkun eżatta fil-limiti ta' ± 2 fil-mija. Il-verifika għandha ssir f'perċentwali ta' bejn 15 u 50 fil-mija tal-iskala sħiħa għal kull kalibrazzjoni li tinkorpora diviżur tal-gass. Tista' ssir verifika addizzjonali billi jintuża gass ta' kalibrazzjoni ieħor, jekk l-ewwel verifika ma tirnexxix.

B'mod mhux obbligatorju, id-diviżur tal-gass jista' jiġi vverifikat bi strument li min-natura tiegħu huwa lineari, eż. bl-użu tal-gass NO flimkien ma' CLD. Il-valur tar-regolar tal-istrument għandu jiġi aġġustat bil-gass ta' regolar direttament konness mal-istrument. Id-diviżur tal-gass għandu jiġi vverifikat fis-settings tipikament użati u l-valur nominali għandu jiġi paragunat mal-konċentrazzjoni mkejla mill-istrument. Id-differenza f'kull punt għandha tkun fil-limitu ta' ±1 fil-mija tal-valur ta' konċentrazzjoni nominali.

5.3.   Gassijiet ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu

Il-gassijiet ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu huma taħlita ta' propan, ossiġnu u nitroġenu u għandu jkun fihom il-propan b'konċentrazzjoni ta' 350 ± 75 ppmC1. Il-konċentrazzjoni għandha tiġi determinata b'metodi gravimetriċi, taħlit dinamiku jew l-analiżi kromatografika tat-total tal-idrokarburi biż-żjieda tal-impuritajiet. Il-konċentrazzjonijiet ta' ossiġnu tal-gassijiet ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti mniżżla fit-Tabella 3; il-bqija tal-gass ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu għandu jikkonsisti f'nitroġenu purifikat.

Tabella 3

Gassijiet ta' verifika tal-interferenza tal-ossiġnu

	Tip ta' magna
	Tqabbid bil-kompressjoni	Tqabbid bl-ispark plaggs
Konċentrazzjoni ta' O2	21 ± 1 %	10 ± 1 %
	10 ± 1 %	5 ± 1 %
	5 ± 1 %	0,5 ± 0,5 %

6.   ANALIZZATURI GĦALL-KEJL TA' EMISSJONIJIET TA' PARTIKULI

Din it-taqsima se tiddefinixxi r-rekwiżiti futuri għall-analizzaturi għall-kejl tal-emissjonijiet tal-partikuli, ġaladarba l-kejl tagħhom isir obbligatorju.

7.   STRUMENTI GĦALL-KEJL TAL-FLUSS TAL-MASSA TAL-EGŻOST

7.1.   Ġenerali

Strumenti, sensuri jew sinjali biex titkejjel ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost għandu jkollhom medda ta' kejl u ħin ta' reazzjoni xierqa għall-akkuratezza meħtieġa sabiex titkejjel ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost taħt kundizzjonijiet ta' stat tranżitorji u stabbli. Is-sensittività tal-istrumenti, is-sensuri u s-sinjali għal xokkijiet, vibrazzjonijiet, avarija, varjabbiltà f'temperaturi u pressjoni tal-arja, kif ukoll interferenzi elettromanjetiċi u impatti oħra marbuta mat-tħaddim tal-vettura u tal-istrument għandha tkun fuq livell li jitnaqqsu kemm jista' jkun l-erruri addizzjonali.

7.2.   Speċifikazzjonijiet tal-istrument

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost għandha tiġi determinata permezz ta' metodu ta' kejl dirett applikat f'wieħed mill-istrumenti li ġejjin:

(a)	tagħmir ta' fluss ibbażat fuq it-tubu ta' pitot;

(b)	Tagħmir għad-differenzjali tal-pressjoni, bħal żennuna tal-fluss, (għad-dettalji ara ISO 5167)

(c)	Miter tal-fluss ultrasoniku;

(d)	Miter tal-fluss f'vortiċi

Kull miter individwali għall-kejl tal-fluss tal-massa tal-egżost għandu jissodisfa r-rekwiżiti ta' linearità stabbiliti fil-punt 3. Barra minn hekk, il-manifattur tal-istrument għandu juri l-konformità ta' kull tip ta' miter tal-fluss tal-massa tal-egżost mal-ispeċifikazzjonijiet fil-punti 7.2.3 sa 7.2.9.

Huwa permissibbli li tiġi kkalkulata r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost ibbażata fuq kejl tal-fluss tal-arja u tal-fluss tal-fjuwil miksub minn sensuri kkalibrati b'mod traċċabbli jekk dawn jissodisfaw ir-rekwiżiti ta' linearità tal-punt 3, ir-rekwiżiti ta' akkuratezza tal-punt 8 u jekk ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost li tirriżulta hija vvalidata skont il-punt 4 ta' Appendiċi 3.

Barra minn hekk, metodi oħra li jiddeterminaw ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost abbażi ta' strumenti u sinjali mhux direttament traċċabbli, bħal miters tal-fluss tal-massa tal-egżost issimplifikati jew sinjali ECU, huma permissibbli jekk ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost li tirriżulta tissodisfa r-rekwiżiti ta' linearità tal-punt 3 u tkun ivvalidata skont il-punt 4 tal-Appendiċi 3.

7.2.1.   Standards ta' kalibrazzjoni u verifika

Il-prestazzjoni tal-kejl tal-miters tal-fluss tal-massa tal-egżost għandha tkun ivverifikata b'arja jew b'gass tal-egżost skont standard rintraċċabbli bħal, pereżempju, miter ikkalibrat għall-kejl tal-fluss tal-massa tal-egżost jew mina ta' dilwizzjoni bi fluss sħiħ.

7.2.2.   Frekwenza tal-verifika

Il-konformità tal-miters tal-fluss tal-massa tal-egżost mal-punti 7.2.3 u 7.2.9 għandha tkun ivverifikata mhux aktar minn sena qabel it-test reali.

7.2.3.   Akkuratezza

L-akkuratezza, definita bħala d-devjazzjoni tal-qari tal-EFM mill-valur tal-fluss ta' referenza, ma għandhiex taqbeż ± 2 fil-mija tal-qari, 0,5 % tal-iskala sħiħa jew ± 1.0 fil-mija tal-fluss massimu li miegħu l-EFM ikun ġie kkalibrat, skont liema minnhom ikun l-akbar.

7.2.4.   Preċiżjoni

Il-preċiżjoni, definita bħala 2,5 darbiet id-devjazzjoni standard ta' għaxar (10) reazzjonijiet ripetittivi għal fluss nominali speċifiku, bejn wieħed u ieħor f'nofs il-medda tal-kalibrazzjoni, ma għandhiex tkun akbar minn ± 1 fil-mija tal-fluss massimu li miegħu l-EFM ikun ġie kkalibrat.

7.2.5.   Storbju

L-istorbju, iddefinit bħala l-medja kwadratika ta' għaxar devjazzjonijiet standard multiplikata bi tnejn, kull waħda kkalkulata mir-reazzjonijiet ta' valur ta' żero mkejla f'frekwenza kostanti ta' reġistrazzjoni ta' mill-inqas 1,0 Hz matul perjodu ta' 30 sekonda, ma għandux jaqbeż 2 % tal-valur massimu tal-fluss ikkalibrat. Bejn kull wieħed mill-għaxar (10) perjodi ta' kejl irid jitħalla intervall ta' 30 sekonda li fihom l-EFM jiġi espost għall-fluss massiku kkalibrat.

7.2.6.   Deriva ta' reazzjoni ta' żero

Reazzjoni żero hija ddefinita bħala r-reazzjoni medja għall-fluss ta' żero fuq intervall ta' ħin ta' mill-inqas 30 sekonda. Id-deriva ta' reazzjoni żero tista' tiġi vverifikata abbażi tas-sinjali primarji rrappurtati, pereżempju, il-pressjoni. Id-deriva tas-sinjali primarji matul perjodu ta' erba' (4) sigħat għandha tkun inqas minn ± 2 fil-mija tal-valur massimu tas-sinjal primarju rreġistrat fil-fluss li miegħu l-EFM ġie kkalibrat.

7.2.7.   Deriva ta' reazzjoni ta' regolar

Ir-reazzjoni ta' regolar hija ddefinita bħala r-reazzjoni medja għall-fluss ta' regolar matul intervall ta' ħin ta' mill-inqas 30 sekonda. Id-deriva ta' reazzjoni ta' regolar tista' tiġi vverifikata abbażi tas-sinjali primarji rrappurtati, pereżempju, il-pressjoni. Id-deriva tas-sinjali primarji matul perjodu ta' erba' (4) sigħat għandha tkun inqas minn ± 2 fil-mija tal-valur massimu tas-sinjal primarju rreġistrat fil-fluss li miegħu l-EFM ġie kkalibrat.

7.2.8.   Ħin ta' reazzjoni inizjali

Il-ħin ta' reazzjoni inizjali tal-istrumenti u l-metodi tal-fluss tal-egżost għandhom jikkorrispondu kemm jista' jkun mal-ħin ta' reazzjoni inizjali tal-analizzaturi tal-gass kif speċifikat fil-punt 4.2.7, iżda m'għandux jaqbeż (1) sekonda.

7.2.9.   Verifika tal-ħin ta' reazzjoni

Il-ħin ta' reazzjoni tal-miters tal-fluss tal-massa tal-egżost għandu jiġi ddeterminat billi jiġu applikati parametri simili għal dawk applikati għall-emissjonijiet tat-test (jiġifieri pressjoni, rati ta' fluss, settings ta' filtru u influwenzi oħra tal-ħin ta' reazzjoni). Id-determinazzjoni tal-ħin ta' reazzjoni għandha ssir bil-bdil dirett tal-gassijiet fil-bokka tal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost. Il-bdil tal-fluss ta' gass għandu jseħħ malajr kemm jista' jkun, iżda huwa rrakkomandat ħafna li jseħħ f'inqas minn 0,1 sekondi. Ir-rata tal-fluss ta' gass użata għat-test għandha twassal għal bidla ta' konċentrazzjoni ta' mill-inqas 60 fil-mija tal-iskala sħiħa tal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost. Il-fluss tal-gass għandu jiġi rreġistrat. Il-ħin ta' dewmien huwa ddefinit bħala l-ħin mill-bdil tal-fluss tal-gass (t0) sakemm ir-reazzjoni tkun 10 fil-mija tal-qari finali (t10). Il-ħin ta' reazzjoni inizjali huwa ddefinit bħala l-ħin bejn l-għaxra (10) fil-mija u d-disgħin (90) fil-mija ta' reazzjoni tal-qari finali (t 90 – t 10). Il-ħin ta' reazzjoni (t90) huwa ddefinit bħala s-somma tal-ħin tad-dewmien u l-ħin ta' reazzjoni inizjali. Il-ħin ta' reazzjoni tal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost (t90 ) għandu jkun ta' ≤ tliet (3) sekondi b'ħin ta' reazzjoni inizjali (t 90 – t 10) ta' ≤ 1 sekonda skont il-punt 7.2.8.

8.   SENSURI U APPARAT AWŻILJARJU

Kwalunkwe sensur u apparat awżiljarju li jintuża biex jiddetermina, pereżempju, it-temperatura, il-pressjoni atmosferika, l-umdità ambjentali, il-veloċità tal-vettura, il-fluss tal-arja li tidħol jew il-fluss tal-fjuwil m'għandux ibiddel jew jaffettwa b'mod mhux dovut il-prestazzjoni tal-magna tal-vettura u s-sistema ta' trattament ta' wara tal-egżost. L-akkuratezza tas-sensuri u l-apparat awżiljarju għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti tat-Tabella 4. Il-konformità mar-rekwiżiti tat-Tabella 4 għandha tintwera f'intervalli speċifikati mill-manifattur tal-istrument, kif mitlub mill-proċeduri ta' verifika interni jew skont ISO 9000.

Tabella 4

Rekwiżiti ta' akkuratezza għall-parametri tal-kejl

Parametru tal-kejl	Akkuratezza
Fluss tal-fjuwil (17)	± 1 % tal-qari (19)
Fluss tal-arja (17)	± 2 % tal-qari
Veloċità tal-vettura fuq l-art (18)	± 1,0 km/h assolut
Temperaturi ≤ 600 K	± 2K assolut
Temperaturi > 600 K	± 0,4 % tal-qari f'Kelvin
Pressjoni ambjentali	± 0,2 kPa assolut
Umdità relattiva	± 5 % assolut
Umdità assoluta	± 10 % tal-qari jew 1 gH2O/kg ta' arja xotta, skont liema minnhom ikun l-ikbar

Appendiċi 3

Validazzjoni tal-PEMS u r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost mhux traċċabbli

1.   INTRODUZZJONI

Din l-appendiċi tiddeskrivi r-rekwiżiti għall-validazzjoni b'kundizzjonijiet tranżitorji tal-funzjonalità tal-PEMS installat kif ukoll tal-korrettezza tar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost miksuba minn miters tal-fluss tal-massa tal-egżost mhux traċċabbli jew ikkalkulata minn sinjali tal-ECU.

2.   SIMBOLI

%	—	fil-mija
#/km	—	numru kull kilometru
a 0	—	interċetta y tal-linja ta' rigressjoni
a 1	—	inklinazzjoni grafika tal-linja ta' rigressjoni
g/km	—	grammi kull kilometru
Hz	—	hertz
km	—	kilometru
m	—	metru
mg/km	—	milligrammi kull kilometru
r2	—	koeffiċjent ta' determinazzjoni
x	—	valur reali tas-sinjal ta' referenza
y	—	valur proprju tas-sinjal li qed jiġi vvalidat

3.   PROĊEDURA TA' VALIDAZZJONI GĦAL PEMS

3.1.   Frekwenza ta' validazzjoni tal-PEMS

Huwa rrakkomandat li l-PEMS installat jiġi vvalidat darba għal kull kombinazzjoni ta' PEMS-vettura jew qabel it-test, jew, alternattivament, wara t-tlestija ta' test fuq it-triq. L-installazzjoni tal-PEMS għandha tinżamm l-istess fil-perjodu ta' żmien bejn it-test fuq it-triq u l-validazzjoni.

3.2.   Proċedura ta' validazzjoni tal-PEMS

3.2.1.   Installazzjoni tal-PEMS

Il-PEMS għandu jiġi installat u ppreparat skont ir-rekwiżiti tal-Appendiċi 1. Wara t-tlestija tat-test ta' validazzjoni sakemm jibda' t-test fit-triq l-installazzjoni tal-PEMS ma għandhiex tinbidel.

3.2.2.   Kundizzjonijiet tat-test

It-test ta' validazzjoni għandu jitwettaq fuq xażi dinamometriku, sa fejn applikabbli, skont il-kundizzjonijiet tal-approvazzjoni tat-tip bit-tħaris tar-rekwiżiti tal-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi jew kwalunkwe metodu ta' kejl adegwat ieħor. Huwa rrakkomandat li t-test ta' validazzjoni jitwettaq biċ-Ċiklu tat-Test Dinji Armonizzat għall-Vetturi Ħfief (WLTC) kif speċifikat fl-Anness 1 tar-Regolament Tekniku Globali NU/KEE Nru 15. It-temperatura ambjentali għandha tkun fi ħdan il-medda speċifikata fil-punt 5.2 ta' dan l-Anness.

Huwa rrakkomandat li l-fluss tal-egżost estratt mill-PEMS matul it-test ta' validazzjoni jintefa' lura fis-CVS. Jekk dan mhux fattibbli, ir-riżultati tas-CVS għandhom jiġu rettifikati għall-massa ta' egżost estratta. Jekk ir-rata tal-massa tal-egżost tiġi vvalidata b'miter tal-fluss tal-massa tal-egżost, huwa rrakkomandat li l-kejl tar-rata tal-fluss tal-massa jiġi kontroverifikat mad-dejta miksuba minn sensur jew mill-ECU.

3.2.3.   Analiżi tad-dejta

L-emissjonijiet totali speċifiċi għad-distanza [g/km] imkejla b'tagħmir tal-laboratorju għandhom jiġu kkalkulati skont l-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi. L-emissjonijiet kif imkejla bil-PEMS għandhom jiġu kkalkulati skont il-punt 9 tal-Appendiċi 4, magħduda biex jinkiseb it-total tal-massa ta' emissjonijiet ta' sustanzi li jniġġsu [g] u mbagħad diviżi bid-distanza tat-test [km] kif miksuba minn fuq ix-xażi dinamometriku. Il-massa totali ta' sustanzi li jniġġsu speċifiċi għad-distanza [g/km], kif iddeterminat mill-PEMS u s-sistema tal-laboratorju ta' referenza, għandha tiġi mqabbla u evalwata skont ir-rekwiżiti speċifikati fil-punt 3.3. Għall-validazzjoni tal-kejl tal-emissjonijiet tal-NOX, il-korrezzjoni tal-umdità għandha tiġi applikata skont il-punt 6.6.5 tal-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi.

3.3.   Tolleranzi permissibbli għall-validazzjoni tal-PEMS

Ir-riżultati tal-validazzjoni tal-PEMS għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti mogħtija fit-Tabella 1. Jekk xi tolleranza permissibbli ma tintlaħaqx, għandha tittieħed azzjoni korrettiva u l-validazzjoni tal-PEMS għandha tiġi ripetuta.

Tabella 1

Tolleranzi permissibbli

Parametru [Unità]	Tolleranza permissibbli
Distanza [km] (20)	± 250 m tal-laboratorju ta' referenza
THC (21) [mg/km]	± 15 mg/km jew 15 % tal-laboratorju ta' referenza, skont liema minnhom tkun l-ikbar
CH4  (21) [mg/km]	± 15 mg/km jew 15 % tal-laboratorju ta' referenza, skont liema minnhom tkun l-ikbar
NMHC (21) [mg/km]	± 20 mg/km jew 20 % tal-laboratorju ta' referenza, skont liema minnhom tkun l-ikbar
PN (21) [#/km]	(22)
CO (21) [mg/km]	± 150 mg/km jew 15 % tal-laboratorju ta' referenza, skont liema minnhom tkun l-ikbar
CO2 [g/km]	± 10 g/km jew 10 % tal-laboratorju ta' referenza, skont liema minnhom tkun l-ikbar
NOx  (21) [mg/km]	± 15 mg/km jew 15 % tal-laboratorju ta' referenza, skont liema minnhom tkun l-ikbar

4.   PROĊEDURA TA' VALIDAZZJONI GĦAR-RATA TAL-FLUSS TAL-MASSA TAL-EGŻOST DETERMINATA MINN STRUMENTI U SENSURI MHUX TRAĊĊABBLI

4.1.   Frekwenza ta' validazzjoni

Minbarra li jiġu sodisfatti r-rekwiżiti ta' linearità tal-punt 3 tal-Appendiċi 2 taħt kundizzjonijiet ta' stat stabbli, il-linearità tal-miters tal-fluss tal-massa tal-egżost mhux traċċabbli jew ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost ikkalkulata minn sensuri mhux traċċabbli jew sinjali ECU għandhom jiġu vvalidati taħt kundizzjonijiet tranżitorji għal kull vettura tat-test gir-rigward ta' miter tal-kejl tal-fluss tal-massa tal-egżost ikkalibrat jew is-CVS. Il-proċedura tal-validazzjoni tat-test tista' sseħħ mingħajr l-installazzjoni tal-PEMS iżda għandha ġeneralment isegwi r-rekwiżiti definiti fl-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi u r-rekwiżiti rilevanti għall-miters tal-fluss tal-massa tal-egżost definiti fl-Appendiċi 1.

4.2.   Proċedura ta' validazzjoni

It-test tal-validazzjoni għandu jitwettaq fuq xażi dinamometriku sa fejn applikabbli, skont il-kundizzjonijiet tal-approvazzjoni tat-tip bit-tħaris tar-rekwiżiti tal-Anness 4a tar-Regolament NU/KEE Nru 83, is-serje 07 tal-emendi. Iċ-ċiklu tat-test għandu jkun iċ-Ċiklu tat-Test Dinji Armonizzat għall-Vetturi Ħfief (WLTC) kif speċifikat fl-Anness 1 tar-Regolament Tekniku Globali NU/KEE Nru 15. Bħala referenza, għandu jintuża miter tal-fluss traċċabbli kkalibrat. It-temperatura ambjentali tista' tkun kwalunkwe waħda fi ħdan il-medda speċifikata fil-punt 5.2 ta' dan l-Anness. L-installazzjoni tal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost u t-twettiq tat-test għandhom jissodisfaw ir-rekwiżit tal-punt 3.4.3 tal-Appendiċi 1 ta' dan l-Anness.

Biex tiġi vvalidata l-linearità, wieħed irid iwettaq il-fażijiet ta' kalkolu li ġejjin:

(a)	Is-sinjal oġġett ta' validazzjoni u s-sinjal ta' referenza għandhom jiġu rettifikati, sa fejn applikabbli, skont ir-rekwiżiti tal-punt 3 ta' Appendiċi 4.

(b)	Punti taħt l-10 % tal-valur tal-fluss massimu għandhom jiġu esklużi mill-analiżi ulterjuri.

(c)

F'frekwenza kostanti ta' mill-inqas 1,0 Hz, is-sinjal oġġett ta' validazzjoni u s-sinjal ta' referenza għandhom ikunu kkorrelati bl-użu tal-ekwazzjoni li toqgħod l-aħjar li għandha din il-forma: y = a 1 x + a 0 fejn: y huwa l-valur proprju tas-sinjal li qed jiġi vvalidat a 1 huwa l-inklinazzjoni grafika tal-linja ta' rigressjoni x huwa l-valur attwali tas-sinjal ta' referenza a 0 hija l-interċetta y tal-linja ta' rigressjoni L-errur standard tal-istima (SEE) ta' y fuq x u l-koeffiċjent ta' determinazzjoni (r2) għandhom jiġu kkalkulati għal kull parametru u sistema ta' kejl.

(d)	Il-parametri ta' rigressjoni lineari għandhom jilħqu r-rekwiżiti speċifikati fit-Tabella 2.

4.3.   Rekwiżiti

Ir-rekwiżiti ta' linearità li jidhru fit-Tabella 2 għandhom jiġu sodisfatti: Jekk xi tolleranza permissibbli ma tintlaħaqx, għandha tittieħed azzjoni korrettiva u l-validazzjoni tiġi ripetuta.

Tabella 2

Rekwiżiti ta' linearità tal-fluss tal-massa tal-egżost kkalkulati u mkejla

Sistema/parametru tal-kejl	a0	inklinazzjoni grafika a1	Errur standard SEE	Koeffiċjent ta' determinazzjoni r2
Fluss tal-massa tal-egżost	0,0 ± 3,0 kg/h	1,00 ± 0,075	≤ 10 % mass	≥ 0,90

Appendiċi 4

Determinazzjoni tal-emissjonijiet

1.   INTRODUZZJONI

Din l-appendiċi tiddeskrivi l-proċedura biex jiġu ddeterminati l-emissjonijiet ta' massa istantanja u n-numru ta' partiċelli [g/s; #/s] li għandhom jintużaw għall-evalwazzjoni ta' wara ta'vjaġġ b'test u l-kalkolu tar-riżultat aħħari kif deskritt fl-Appendiċi 5 u 6.

2.   SIMBOLI

%	—	fil-mija
<	—	inqas minn
#/s	—	numru kull sekonda
α	—	proporzjon ta' idroġenu molari (H/C)
β	—	proporzjon ta' karbonju molari (C/C)
γ	—	proporzjon ta' kubrit molari (S/C)
δ	—	proporzjon ta' nitroġenu molari (N/C)
Δtt,i	—	ħin ta' trasformazzjoni t tal-analizzatur [s]
Δtt,m	—	ħin ta' trasformazzjoni t tal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost [s]
ε	—	proporzjon ta' ossiġnu molari (O/C)
r e	—	densità tal-egżost
r gas	—	densità tal-“gass” komponent tal-egżost
l	—	proporzjon ta' arja żejda
l i	—	proporzjon istantanju ta' arja żejda
A/F st	—	proporzjon arja/fjuwil stojkjometriku [kg/kg]
°C	—	gradi ċentigradi
c CH4	—	konċentrazzjoni ta' metan
c CO	—	konċentrazzjoni CO fix-xott [%]
c CO2	—	konċentrazzjoni CO2 fix-xott [%]
c dry	—	konċentrazzjoni ta' sustanza li tniġġes f'ppm jew volum % fix-xott
c gas,i	—	konċentrazzjoni istantanja tal-“gass” komponent tal-egżost [ppm]
c HCw	—	konċentrazzjoni HC fl-umdu (ppm)
c HC(w/NMC)	—	konċentrazzjoni HC b'CH4 jew C2H6 li jgħaddu mill-NMC [ppmC1]
c HC(w/oNMC)	—	konċentrazzjoni HC b'CH4 jew C2H6 li ma jgħaddux mill-NMC [ppmC1]
c i,c	—	konċentrazzjoni ta' komponent i korretta għall-ħin [ppm]
c i,r	—	konċentrazzjoni ta' komponent i [ppm] fl-egżost
c NMHC	—	konċentrazzjoni ta' idrokarburi mhux metani
c wet	—	konċentrazzjoni ta' sustanza li tniġġes f'ppm jew volum % fl-umdu
E E	—	effiċjenza tal-etan
E M	—	effiċjenza tal-metan
g	—	gramma
g/s	—	gramma kull sekonda
H a	—	umdità tal-arja tal-bokka, [g ilma għal kull kg ta' arja xotta]
i	—	numru tal-kejl
kg	—	kilogramm
kg/h	—	kilogramm fis-siegħa
kg/s	—	kilogramma kull sekonda
k w	—	fatturi ta' korrezzjoni xott-umdu
m	—	miter
m gas,i	—	massa tal-“gass” komponent tal-egżost [g/s]
qm aw,i	—	rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-arja tal-bokka [kg/s]
q m,c	—	rata tal-fluss tal-massa tal-egżost korretta għall-ħin [kg/s]
qm ew,i	—	rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-egżost [kg/s]
qm f,i	—	rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-fjuwil [kg/s]
q m,r	—	rata tal-fluss mhux ipproċessata tal-massa tal-egżost [kg/s]
r	—	koeffiċjent ta' korrelazzjoni
r2	—	koeffiċjent ta' determinazzjoni
rh	—	fattur ta' reazzjoni tal-idrokarbur
rpm	—	rotazzjonijiet kull minuta
s	—	sekonda
ugas	—	valur u tal-“gass” komponent tal-egżost

3.   KORREZZJONI TA' PARAMETRI GĦALL-ĦIN

Għal kalkolu korrett tal-emissjonijiet speċifiċi għad-distanza, it-traċċi reġistrati tal-konċentrazzjonijiet tal-komponenti, ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost, il-veloċità tal-vettura, u dejta oħra tal-vettura għandhom jiġu korretti għall-ħin. Biex tiġi ffaċilitata il-korrezzjoni għall-ħin, id-dejta li hija soġġetta għal allinjament tal-ħin għandha tiġi rreġistrata jew f'tagħmir ta' reġistrazzjoni tad-dejta uniku jew b'kronogramma sinkronizzata skont il-punt 5.1 tal-Appendiċi 1. Il-korrezzjoni għall-ħin u l-allinjament tal-parametri għandhom jitwettqu skont is-sekwenza deskritta fil-punti 3.1 sa 3.3.

3.1.   Korrezzjoni għall-ħin ta' konċentrazzjonijiet ta' komponenti

It-traċċi tal-konċentrazzjonijiet tal-komponenti kollha rreġistrati għandhom jiġu korretti għall-ħin bi treġġija lura skont il-ħinijiet ta' trasformazzjoni tal-analizzaturi rispettivi. Il-ħin ta' trasformazzjoni tal-analizzaturi għandu jiġi ddeterminat skont il-punt 4.4 tal-Appendiċi 2:

c i,c (t – Δt t,i )=c i,r (t)

fejn:

c i,c	hija l-konċentrazzjoni korretta għall-ħin tal-komponent i bħala funzjoni ta' ħin t
c i,r	hija l-konċentrazzjoni mhux ipproċessata tal-komponent i bħala funzjoni ta' ħin t
Δtt,i	huwa l-ħin ta' trasformazzjoni t tal-analizzatur li jkejjel il-komponent i

3.2.   Korrezzjoni għall-ħin tar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost imkejla b'miter tal-fluss tal-egżost għandha tiġi korretta għall-ħin bi treġġigħ lura skont il-ħin ta' trasformazzjoni tal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost. Il-ħin ta' trasformazzjoni tal-miter tal-fluss tal-massa għandu jiġi ddeterminat skont il-punt 4.4.9 tal-Appendiċi 2:

q m,c (t – Δt t,m ) = qm ,r (t)

fejn:

q m,c	hija r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost korretta għall-ħin bħala funzjoni ta' ħin t
q m,r	hija r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost mhux ipproċessata bħala funzjoni ta' ħin t
Δtt,m	huwa l-ħin ta' trasformazzjoni t tal-miter tal-fluss tal-massa tal-egżost

F'każ li r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost tiġi ddeterminata minn dejta tal-ECU jew sensur, ħin ta' trasformazzjoni addizzjonali għandu jiġi kkunsidrat u miksub permezz ta' korrelazzjoni bejn ir-rata ta' fluss tal-massa tal-egżost ikkalkulata u r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost imkejla skont il-punt 4 tal-Appendiċi 3.

3.3.   Allinjament għall-ħin tad-dejta tal-vettura

Dejta oħra miksuba minn sensur jew l-ECU għandha tkun allinjata għall-ħin permezz ta' korrelazzjoni ma' dejta xierqa dwar l-emissjonijiet (pereżempju, il-konċentrazzjonijiet ta' komponent).

3.3.1.   Veloċità tal-vettura minn sorsi differenti

Biex il-veloċità tal-vettura tiġi allinjata għall-ħin mar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost, l-ewwel nett huwa meħtieġ li tiġi stabbilita traċċa waħda ta' veloċità valida. F'każ li l-veloċità tal-vettura tinkiseb minn sorsi multipli (eż, il-GPS, sensur jew l-ECU), il-valuri tal-veloċità għandhom ikunu allinjati għall-ħin permezz ta' korrelazzjoni.

3.3.2.   Veloċità tal-vettura mar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost

Il-veloċità tal-vettura għandha tiġi allinjata għall-ħin mar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost permezz ta' korrelazzjoni bejn ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost u l-prodott tal-veloċità tal-vettura u l-aċċellerazzjoni pożittiva.

3.3.3.   Sinjali ulterjuri

L-allinjament għall-ħin ta' sinjali li l-valuri tagħhom jinbidlu bil-mod u f'limitu ta' valur żgħir fl-iskala, e.g. temperatura ambjentali, jista' jitħalla barra.

4.   STARTJAR TA' MAGNA KIESĦA

Il-perjodu tal-istartjar ta' magna kiesħa jkopri l-ewwel 5 minuti wara l-istartjar tal-magna tal-kombustjoni. Jekk it-temperatura tal-likwidu li jkessaħ tista' tiġi ddeterminata b'mod affidabbli, il-perjodu tal-istartjar ta' magna kiesħa jintemm ladarba l-fluwidu berried tal-magna ikun laħaq temperatura ta' 343 K (70 °C) għall-ewwel darba, iżda mhux aktar tard minn 5 minuti wara li tkun ġiet startjata l-magna inizjalment. L-emissjonijiet minn startjar ta' magna kiesħa għandhom jiġu rreġistrati.

5.   KEJL TAL-EMISSJONIJIET WAQT WAQFIEN TAL-MAGNA

Kull kejl tal-fluss tal-egżost jew emissjonijiet istantanji miksuba waqt li l-magna tal-kombustjoni tkun diżattivata għandu jiġi rreġistrat. F'fażi għaliha, il-valuri rreġistrati għandhom imbagħad jiġu ssettjati fuq zero bil-post ipproċessar tad-dejta. Il-magna tal-kombustjoni għandha titqies bħala diżattivata jekk tnejn minn dawn il-kriterji li ġejjin japplikaw: il-veloċità rreġistrata tal-magna hija < 50 rpm; ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost tinsab li hija < 3 kg/h; ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost imkejla taqa' għal < 15 % tar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost fi stat stabbli bil-magna mhux ingranata.

6.   VERIFIKA TAL-KONSISTENZA TAL-ALTITUDNI TAL-VETTURA

F'każ li hemm dubji raġunati sew li vjaġġ ikun sar 'il fuq mill-altitudni permissibbli kif speċifikat fil-punt 5.2 tal-Anness IIIa u fil-każ l-altitudni tkun ġiet mkejla biss b'GPS, id-dejta tal-altitudini tal-GPS għandha tiġi verifikata għall-konsistenza u, jekk ikun meħtieġ, tiġi korretta. Il-konsistenza tad-dejta għandha tiġi vverifikata billi titqabbel id-dejta tal-latitudni, tal-lonġitudni u tal-altitudni miksuba mill-GPS mal-altitudni indikata minn mudell diġitali tat-terren jew mappa topografika ta' skala xierqa. Il-kejl li jiddevja b'aktar minn 40 m mill-altitudni murija fil-mappa topografika għandu jiġi kkorrett manwalment u mmarkat.

7.   VERIFIKA TAL-KONSISTENZA TAL-VELOĊITÀ TAL-VETTURA SKONT IL-GPS

Il-veloċità tal-vettura kif iddeterminata mill-GPS għandha tiġi vverifikata għall-konsistenza billi tiġi kkalkulata u mqabbla d-distanza totali tal-vjaġġ mal-kejl ta' referenza miksub jew minn sensur, mill-ECU vvalidat jew, alternattivament, minn netwerk diġitali tat-triq jew mappa topografika. Huwa obbligatorju li d-dejta tal-GPS tiġi korretta għal żbalji ovvji, pereżempju, bl-applikazzjoni ta' sensur ta' navigazzjoni stimata qabel il-verifika tal-konsistenza. Il-fajl tad-dejta oriġinali u li ma jkunx ġie korrett għandu jinżamm u kull dejta li tkun ġiet korretta għandha tiġi mmarkata. Id-dejta rettifikata ma għandhiex taqbeż perjodu ta' żmien mhux interrott ta' 120 s jew total ta' 300 s. Id-distanza totali tal-vjaġġ kif ikkalkulata mid-dejta tal-GPS rettifikata għandha tiddevja b'mhux iktar minn 4 % mir-referenza. Jekk id-dejta tal-GPS ma tissodisfawx dawn ir-rekwiżiti u l-ebda sors affidabbli ieħor tal-veloċità huwa disponibbli, ir-riżultati tat-test għandhom jiġu annullati.

8.   KORREZZJONI TA' EMISSJONIJIET

8.1.   Korrezzjoni xott-umdu

Jekk l-emissjonijiet jitkejlu fuq bażi xotta, il-konċentrazzjoni mkejla għandha tiġi konvertita għal bażi umda:

c wet= k w· c dry

fejn:

c wet	hija l-konċentrazzjoni umda ta' sustanza li tniġġes f'ppm jew volum %
c dry	hija l-konċentrazzjoni ta' sustanza li tniġġes f'ppm jew volum % fix-xott
k w	huwa l-fattur ta' korrezzjoni xott-umdu

Għandha tintuża l-ekwazzjoni li ġejja għall-kalkolu ta' k w:

fejn:

fejn:

H a	huwa l-umdità tal-arja li tidħol, [g ilma għal kull kg ta' arja xotta]
c CO2	hija l-konċentrazzjoni CO2 fix-xott [%]
c CO	hija l-konċentrazzjoni CO fix-xott [%]
α	huwa l-proporzjon ta' idroġenu molari

8.2.   Korrezzjoni tal-NOX għall-umdità u t-temperatura ambjentali

L-emissjonijiet tal-NOX ma għandhomx jiġu rettifikati għat-temperatura u l-umdità ambjentali.

9.   DETERMINAZZJONI TAL-KOMPONENTI GASSUŻI TAL-EGŻOST ISTANTANJI

9.1.   Introduzzjoni

Il-komponenti fil-gass tal-egżost mhux ipproċessat għandhom jitkejlu bl-analizzaturi ta' kejl u ta' teħid ta' kampjuni deskritti fl-Appendiċi 2. Il-konċentrazzjonijiet ta' komponenti rilevanti mhux ipproċessati għandhom jitkejlu skont l-Appendiċi 1. Id-dejta għandha tiġi korretta għall-ħin u allinjata f'konformità mal-punt 3.

9.2.   Kalkolu ta' konċentrazzjonijiet ta' NMHC u CH4

Għall-kejl tal-metan bl-NMC-FID, il-kalkolu tan-NMHC jiddependi fuq il-gass tal-kalibrazzjoni/metodu użat għal aġġustament tal-kalibrazzjoni taż-żero/tar-regolar. Meta FID jintuża għall-kejl tat-THC mingħajr l-NMC, huwa għandu jiġi kkalibrat bil-propan/arja jew propan/N2 bil-mod normali. Għall-kalibrazzjoni tal-FID f'serje b'NMC, huma permessi l-metodi li ġejjin:

(a)	il-gass ta' kalibrazzjoni li jikkonsisti f'propan/arja ma jgħaddix mill-NMC;

(b)	il-gass ta' kalibrazzjoni li jikkonsisti f'metan/arja jgħaddi mill-NMC.

Huwa rrakkomandat b'mod qawwi li l-FID sensibbli għall-metan jiġi kkalibrat bil-metan/arja mill-NMC.

Fil-metodu (a), il-konċentrazzjoni ta' NMHC u CH4 għandha tiġi kkalkulata kif ġej:

Fil-każ (b), il-konċentrazzjoni ta' NMHC u CH4 għandha tiġi kkalkulata kif ġej:

fejn:

c HC(w/oNMC)	hija l-konċentrazzjoni ta' HC bis-CH4 jew is-C2H6 li ma jgħaddux mill-NMC [ppmC1]
c HC(w/NMC)	hija l-konċentrazzjoni ta' HC bis-CH4 jew is-C2H6 li jgħaddi mill-NMC [ppmC1]
r h	huwa l-fattur tar-reazzjoni tal-idrokarbur kif determinat fil-punt 4.3.3.(b) tal-Appendiċi 2
E M	hija l-effiċjenza tal-metan kif ddeterminata fil-punt 4.3.4. (a) tal-Appendiċi 2
E E	hija l-effiċjenza tal-etan kif ddeterminata fil-punt 4.3.4.(b) tal-Appendiċi 2

Jekk l-FID sensibbli għall-metan jiġi kkalibrat permezz tal-eliminatur (il-metodu B), l-effiċjenza tal-konverżjoni tal-metan kif ddeterminata fil-punt 4.3.4.(a) tal-Appendiċi 2 hija żero. Id-densità użata għal kalkoli tal-massa tal-NMHC għandha tkun ugwali għal dik tal-idrokarburi totali f'273.15 K u 101.325 kPa u tiddependi mill-fjuwils.

10.   DETERMINAZZJONI TAL-FLUSS TAL-MASSA TAL-EGŻOST

10.1.   Introduzzjoni

Il-kalkolu tal-emissjonijiet istantanji tal-massa skont il-punti 11 u 12 jeħtieġ li tiġi ddeterminata r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost. Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost għandha tiġi ddeterminata permezz ta' wieħed mill-metodi ta' kejl dirett speċifikati fil-punt 7.2 tal-Appendiċi 2. Alternattivament, huwa permissibbli li tiġi kkalkulata r-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost kif deskritt fil-punti 10.2 sa 10.4.

10.2.   Metodu ta' kalkolu bl-użu tar-rata tal-fluss tal-massa tal-arja u r-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost istantanju tista' tiġi kkalkulata mir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja u r-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil kif ġej:

q mew,i = q maw,i + q mf,i

fejn:

qm ew,i	hija r-rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-egżost [kg/s]
qm aw,i	hija r-rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-arja li tidħol [kg/s]
qm f,i	hija r-rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-fjuwil [kg/s]

Jekk ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja u r-rata tal-fluss tal-massa tal-fjuwil jew ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost jiġu ddeterminati minn reġistrazzjoni tal-ECU, ir-rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-egżost ikkalkulata għandha tissodisfa r-rekwiżiti ta' linearità speċifikati għar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost fil-punt 3 tal-Appendiċi 2 u r-rekwiżiti ta' validazzjoni speċifikati fil-punt 4.3 tal-Appendiċi 3.

10.3.   Metodu ta' kalkolu bl-użu tal-fluss tal-massa tal-arja u tal-proporzjon tal-arja u l-fjuwil

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost istantanja tista' tiġi kkalkulata mir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja u l-proporzjon tal-arja u l-fjuwil kif ġej:

fejn:

fejn:

qm aw,i	hija r-rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-arja li tidħol [kg/s]
A/F st	huwa l-proporzjon arja/fjuwil stojkjometriku [kg/kg]
l i	huwa l-proporzjon istantanju tal-arja żejda
c CO2	hija l-konċentrazzjoni CO2 fix-xott [%]
c CO	hija l-konċentrazzjoni ta' CO fix-xott [ppm]
c HCw	hija l-konċentrazzjoni ta' HC fl-umdu [ppm]
α	huwa l-proporzjon molari tal-idroġenu (H/C)
β	huwa l-proporzjon molari tal-karbonju (C/C)
γ	huwa l-proporzjon molari tal-kubrit (S/C)
δ	huwa l-proporzjon molari tan-nitroġenu (N/C)
ε	huwa l-proporzjon molari tal-ossiġnu (O/C)

Il-koeffiċjenti jirreferu għal fjuwil Cβ Hα Oε Nδ Sγ b' β = 1 għall-fjuwils abbażi tal-karbonju. Il-konċentrazzjoni tal-emissjonijiet HC hija tipikament baxxa u tista' titħalla barra meta jiġi kkalkulat li.

Jekk ir-rata tal-fluss tal-massa tal-arja u l-proporzjon tal-arja u l-fjuwil jiġu ddeterminati minn reġistrazzjoni tal-ECU, ir-rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-egżost ikkalkulata għandha tissodisfa r-rekwiżiti ta' linearità speċifikati għar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost fil-punt 3 tal-Appendiċi 2 u r-rekwiżiti ta' validazzjoni speċifikati fil-punt 4.3 tal-Appendiċi 3.

10.4.   Metodu ta' kalkolu bl-użu tal-fluss tal-massa tal-fjuwil u l-proporzjon tal-arja u l-fjuwil

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost istantanja tista' tiġi kkalkulata mill-fluss tal-fjuwil u l-proporzjon ta' arja u l-fjuwil (ikkalkulat b'A/Fst u l i skont il-punt 10.3) kif ġej:

q mew,i = q mf,i × (1 + A/F st × λ i)

Ir-rata tal-fluss innstantanja tal-massa tal-egżost ikkalkulata għandha tissodisfa r-rekwiżiti ta' linearità speċifikati għar-rata tal-fluss tal-massa tal-egżost fil-punt 3 tal-Appendiċi 2 u r-rekwiżiti ta' validazzjoni speċifikati fil-punt 4.3 tal-Appendiċi 3.

11.   KALKOLU TAL-EMISSJONIJIET TAL-MASSA ISTANTANJI

L-emissjonijiet tal-massa istantanji [g/s] għandhom jiġu ddeterminati billi tiġi mmultiplikata l-konċentrazzjoni istantanja tas-sustanza li tniġġes kkonċernata [ppm] bir-rata tal-fluss tal-massa istantanja tal-egżost [kg/s], it-tnejn li huma korretti u allinjati għall-ħin ta' trasformazzjoni, u l-valur rispettiv u tat-Tabella 1. Jekk titkejjel fuq bażi xotta, il-korrezzjoni xott/niedi skont il-paragrafu 8.1. għandha tiġi applikata għall-konċentrazzjonijiet istantanji tal-komponenti qabel ma jsir xi kalkolu ieħor. Jekk applikabbli, il-valuri tal-emissjonijiet istantanji negattivi għandhom ikunu parti mill-evalwazzjonijiet ta' dejta kollha sussegwenti. Iċ-ċifri sinifikanti kollha ta' riżultati intermedji għandhom ikunu parti mill-kalkolu tal-emissjonijiet istantanji. Għandha tiġi applikata l-ekwazzjoni li ġejja:

m gas,i = u gas · c gas,i · q mew,i

fejn:

m gas,i	hija l-massa tal-“gass“ komponent tal-egżost [g/s]
u gas	huwa l-proporzjon tad-densità tal-komponent tal-“gass“ fl-egżost u d-densità ġenerali tal-egżost kif elenkat fit-Tabella 1
c gas,i	hija l-konċentrazzjoni mkejla tal-komponent tal-“gass“ f fl-egżost [ppm]
qm ew,i	hija r-rata tal-fluss istantanja tal-massa tal-egżost imkejla [kg/s]
gass	huwa l-komponent rispettiv
i	numru tal-kejl

Tabella 1

Valuri tal-gass tal-egżost mhux ipproċessat u li juru l-proporzjon bejn id-densitajiet tal-komponent tal-egżost jew is-sustanza li tniġġes i [kg/m3] u d-densità tal-gass tal-egżost [kg/m3]  (28)

Fjuwil	ρ e [kg/m3]	Komponent jew sustanza li tniġġes i
		NOx	CO	HC	CO2	O2	CH4
		ρ gas [kg/m3]
		2,053	1,250	(23)	1,9636	1,4277	0,716
		u gas  (24)  (28)
Diżil (B7)	1,2943	0,001586	0,000966	0,00482	0,001517	0,001103	0,000553
Etanol (ED95)	1,2768	0,001609	0,000980	0,000780	0,001539	0,001119	0,000561
CNG (25)	1,2661	0,001621	0,000987	0,000528 (26)	0,001551	0,001128	0,000565
Propan	1,2805	0,001603	0,000976	0,000512	0,001533	0,001115	0,000559
Butan	1,2832	0,001600	0,000974	0,000505	0,001530	0,001113	0,000558
LPG (27)	1,2811	0,001602	0,000976	0,000510	0,001533	0,001115	0,000559
Petrol (E10)	1,2931	0,001587	0,000966	0,000499	0,001518	0,001104	0,000553
Etanol (E85)	1,2797	0,001604	0,000977	0,000730	0,001534	0,001116	0,000559

12.   KALKOLU TAL-EMISSJONIJIET TAN-NUMRU TAL-PARTIKULI ISTANTANJI

Din it-taqsima se tiddefinixxi r-rekwiżiti futuri għall-analizzaturi għall-kejl tal-emissjonijiet tal-partikuli, ġaladarba l-kejl tagħhom isir obbligatorju.

13.   RAPPURTAR U SKAMBJU TAD-DEJTA

Id-dejta għandha tiġi skambjata bejn is-sistemi ta' kejl u s-softwer tal-evalwazzjoni tad-dejta permezz ta' fajl ta' rappurtar standardizzat kif speċifikat fil-punt 2 tal-Appendiċi 8. Kull ipproċessar minn qabel ta' dejta (eż. korrezzjoni għall-ħin skont il-punt 3 jew il-korrezzjoni tas-sinjal tal-veloċità tal-vettura tal-GPS skont il-punt 7) għandu jsir bis-softwer ta' kontroll tas-sistemi ta' kejl u għandu jitlesta qabel jiġi ġġenerat il-fajl tar-rappurtar tad-dejta. Jekk id-dejta tiġi korretta jew ipproċessata qabel ma tidħol fil-fajl tar-rappurtar tad-dejta, id-dejta oriġinali mhux ipproċessata għandha tinżamm għall-assigurazzjoni tal-kwalità u l-kontroll. Tqarrib ta' valuri intermedji mhuwiex permess. Minflok, il-valuri intermedji għandhom ikunu parti mill-kalkolu tal-emissjonijiet istantanji [g/s; #/s] kif irrappurtati mill-analizzatur, mill-istrument tal-kejl tal-fluss, mis-sensur jew mill-ECU.

Appendiċi 5

Verifika tal-kundizzjonijiet dinamiċi tal-vjaġġ bil-metodu 1 (Tieqa tal-Medja Mobbli)

1.   INTRODUZZJONI

Il-Metodu tat-Tieqa tal-Medja Mobbli jipprovdi ħarsa fil-fond lejn l-emissjonijiet ta' sewqan reali (RDE) li jseħħu matul it-test fi skala speċifika. It-test huwa maqsum f'sottotaqsimijiet (twieqi) u t-trattament statistiku sussegwenti għandu l-għan li jidentifika liema twieqi huma xierqa biex issir stima tar-rendiment tal-RDE tal-vettura.

In-“normalità” tat-twieqi tiġi kkalkulata bit-tqabbil tal-emissjonijiet tas-CO2 tagħhom speċifiċi għad-distanza (29) ma' kurva ta' referenza. It-test huwa komplut meta t-test jinkludi għadd suffiċjenti ta' twieqi normali, b'żoni ta' veloċità differenti li jiġu koperti (urbani, rurali, awtostrada).

Stadju 1.	Segmentazzjoni tad-dejta u esklużjoni ta' emissjonijiet ta' magni kiesħa
Stadju 2.	Kalkolu tal-emissjonijiet permezz ta' sottosettijiet jew “twieqi” (punt 3.1);
Stadju 3.	Identifikazzjoni tat-twieqi normali; (punt 4)
Stadju 4.	Verifika tal-kompletezza u n-normalità tat-test (punt 5);
Stadju 5.	Kalkolu tal-emissjonijiet bl-użu tat-twieqi normali (punt 6).

2.   SIMBOLI, PARAMETRI U UNITAJIET

L-indiċi (i) jirreferi għall-fażi tal-ħin

L-indiċi (j) jirreferi għat-tieqa

L-indiċi (k) jirreferi għall-kategorija (t=totali, u=urban, r=rurali, m=awtostrada) jew il-kurva karatteristika tas-CO2 (cc)

L-indiċi “gass” jirreferi għall-komponenti tal-gassijiet tal-egżost regolamentati (pereżempju NOx, CO, PN)

Δ	—	differenza
≥	—	iktar jew indaqs
#	—	għadd
%	—	fil-mija
≤	—	inqas jew indaqs
a 1, b 1	—	koeffiċjenti tal-kurva karatteristika tas-CO2
a 2, b 2	—	koeffiċjenti tal-kurva karatteristika tas-CO2
dj	—	distanza koperta mit-tieqa j [km]
fk	—	fatturi ta' ponderazzjoni għall-kwoti urbani, rurali u tal-awtostrada
h	—	distanza tat-twieqi sal-kurva karatteristika tas-CO2 [%]
hj	—	distanza tat-twieqa j sal-kurva karatteristika tas-CO2 [%]
	—	indiċi ta' severità għall-kwoti urbani, rurali u tal-awtostrada u l-vjaġġ komplut
k 11, k 12	—	koeffiċjenti tal-funzjoni ta' ponderazzjoni
k 21, k 21	—	koeffiċjenti tal-funzjoni ta' ponderazzjoni
M CO2,ref	—	referenza tal-massa ta' CO2 [g]
Mgas	—	massa jew numru ta' partikuli tal-komponent tal-“gass” fl-egżost [g] jew [#]
Mgas,j	—	massa jew għadd ta' partikuli tal-komponent tal-“gass” fl-egżost fit-tieqa j [g] jew [#]
Mgas,d	—	emissjoni speċifika għad-distanza tal-komponent tal-“gass” fl-egżost [g/km] jew [#/km]
Mgas,d,j	—	emissjoni speċifika għad-distanza tal-komponent tal-“gass” fl-egżost fit-tieqa j [g/km] jew [#/km]
N k	—	għadd ta' twieqi għall-kwoti urbani, rurali u tal-awtostrada
P 1, P 2, P 3	—	punti ta' referenza
t	—	ħin [s]
t 1,j	—	l-ewwel sekonda tal-j tieqa tal-medja [s]
t 2,j	—	l-aħħar sekonda tal-j tieqa tal-medja [s]
ti	—	ħin totali fil-fażi i [s]
t i,j	—	ħin totali fil-fażi i meqjusa t-tieqa j [s]
tol 1	—	tolleranza primarja għall-kurva karatteristika tas-CO2 tal-vettura [%]
tol 2	—	tolleranza sekondarja għall-kurva karatteristika tas-CO2 tal-vettura [%]
tt	—	il-ħin li jieħu test [s]
v	—	veloċità tal-vettura [km/h]
	—	veloċità medja tat-twieqi [km/h]
vi	—	veloċità proprja tal-vettura fil-fażi ta' ħin i [km/h]
	—	veloċità medja tal-vettura fit-tieqa j [km/h]
	—	veloċità medja tal-fażi tal-Veloċità Baxxa taċ-ċiklu WLTP
	—	veloċità medja tal-fażi tal-Veloċità Għolja taċ-ċiklu WLTP
	—	veloċità medja tal-fażi tal-Veloċità Ekstra Għolja taċ-ċiklu WLTP
w	—	fattur ta' ponderazzjoni għat-twieqi
wj	—	fattur ta' ponderazzjoni tat-tieqa j

3.   TWIEQI TAL-MEDJA MOBBLI

3.1.   Definizzjoni ta' twieqi tal-medja

L-emissjonijiet istantanji kkalkulati skont l-Appendiċi 4 għandhom jiġu integrati bl-użu tal-metodu tat-tieqa tal-medja mobbli, abbażi tal-massa ta' referenża tas-CO2. Il-prinċipju tal-kalkolu huwa kif ġej: L-emissjonijiet ta' massa ma jiġux kkalkulati għas-sett kollu tad-dejta, iżda għas-sottosettijiet tas-sett kollu tad-dejta, u t-tul ta' dawn is-sottosettijiet jiġi ddeterminat sabiex jaqbel mal-massa ta' CO2 emessa mill-vettura tul iċ-ċiklu ta' referenza tal-laboratorju. Il-kalkoli tal-medja mobbli jseħħu b'żieda fil-ħin li tikkorrispondi għall-frekwenza tat-teħid ta' kampjuni tad-dejta. Dawn is-sottosettijiet użati biex issir il-medja tad-dejta tal-emissjonijiet jissejjħu “twieqi tal-medja”. Il-kalkolu deskritt fil-punt preżenti jista' jseħħ mill-aħħar punt (lura) jew mill-ewwel punt ('l quddiem).

Id-dejta li ġejja ma għandhiex titqies għall-kalkolu tal-massa ta' CO2, l-emissjonijiet u d-distanza tat-twieqi tal-medja:

—	Il-verifika minn żmien għal żmien tal-istrumenti u/jew wara l-verifiki tad-deriva żero;

—	L-emissjonijiet tal-istartjar bil-magna kiesħa, kif definit fil-punt 4.4 tal-Appendiċi 4;

—	Il-veloċità tal-vettura mal-art < 1 km/h;

—	Kull taqsima tat-test li matulha l-magna tal-kombustjoni tintefa';

L-emissjonijiet tal-massa (jew l-għadd ta' partikuli) M gas,j għandhom jiġu ddeterminati bl-integrazzjoni tal-emissjonijiet istantanji f' g/s (jew #/s għall-PN) ikkalkulati kif speċifikat fl-Appendiċi 4.

Figura 1

Veloċità tal-vettura kontra l-ħin — Medji tal-emissjonijiet tal-vettura kontra l-ħin, mill-ewwel tieqa tal-medja

Figura 2

Definizzjoni ta' twieqi tal-medja abbażi tal-massa ta' CO2

Il-ħin (t2,j – t1,j ) li tieħu l-j tieqa tal-medja huwa ddeterminat minn:

Fejn:

hija l-massa ta' CO2 imkejla bejn il-bidu tat-test u l-ħin (ti,j), [g];

hija n-nofs tal-massa ta' CO2 [g] emessa mill-vettura tul iċ-ċiklu tad-WLTP (Test tat-Tip I, inkluż startjar bil-magna kiesħa);

t 2,j għandu jintgħażel bħal:

Fejn Δt huwa l-perjodu ta' teħid ta' kampjuni tad-dejta.

Il-mases ta' CO2 jiġu kkalkulati fit-twieqi bl-integrazzjoni tal-emissjonijiet istantanji kkalkulati kif speċifikat fl-Appendiċi 4 ta' dan l-Anness.

3.2.   Kalkolu tal-emissjonijiet tat-twieqi u tal-medji

Dan li ġej għandu jiġi kkalkulat għal kull tieqa ddeterminata skont il-punt 3.1.,

—	L-emissjonijiet speċifiċi għad-distanza Mgas,d,j għas-sustanzi li jniġġsu kollha speċifikati f'dan l-anness;

—	L-emissjonijiet ta' CO2 speċifiċi għad-distanza MCO2,d,j ;

—	Il-veloċità medja tal-vettura

4.   EVALWAZZJONI TAT-TWIEQI

4.1.   Introduzzjoni

Il-kundizzjonijiet dinamiċi ta' referenza tal-vettura tat-test jiġu stabbiliti mill-emissjonijiet ta' CO2 tal-vettura fil-konfront tal-veloċità medja mkejla waqt l-approvazzjoni tat-tip u msemmija “kurva karatteristika tas-CO2 tal-vettura”.

Biex jinkisbu l-emissjonijiet ta' CO2 speċifiċi għad-distanza, il-vettura għandha tiġi ttestjata bl-użu tal-valuri tat-tagħbija fuq it-triq stipulati fir-Regolament Tekniku Globali Nu. 15 tal-UNEKE — Proċedura armonizzata għall-Ittestjar Dinji għall-Vetturi Ħfief (ECE/TRANS/180/Add.15).

4.2.   Punti ta' referenza tal-kurva karatteristika tas-CO2

Il-punti ta' referenza P 1, P 2 u P 3 meħtieġa biex tiġi ddefinita l-kurva għandhom jiġu stabbiliti kif ġej:

4.2.1.   Punt P1

(veloċità medja tal-fażi tal-Veloċità Baxxa taċ-ċiklu WLTP)

= Emissjonijiet ta' CO2 tal-vettura tul il-fażi tal-Veloċità Baxxa taċ-ċiklu WLTP × 1,2 [g/km]

4.2.2.   Punt P2

4.2.3.    (veloċità medja tal-fażi tal-Veloċità Għolja taċ-ċiklu WLTP)

= Emissjonijiet ta' CO2 tal-vettura tul il-fażi tal-Veloċità Għolja taċ-ċiklu WLTP × 1,1 [g/km]

4.2.4.   Punt P3

4.2.5.    (veloċità medja tal-fażi tal-Veloċità Ekstra Għolja taċ-ċiklu WLTP)

= Emissjonijiet ta' CO2 tal-vettura tul il-fażi tal-Veloċità Għolja taċ-ċiklu WLTP × 1,05 [g/km]

4.3.   Definizzjoni tal-kurva karatteristika tas-CO2

Bl-użu tal-punti ta' referenza ddefiniti fil-punt 4.2, l-emissjonijiet tal-kurva karatteristika tas-CO2 jiġu kkalkulati bħala funzjoni tal-veloċità medja bl-użu ta' żewġ taqsimiet lineari (P 1, P 2) u (P 2, P 3). It-taqsima (P 2, P 3) hija limitata għal 145 km/h fuq il-fus tal-veloċità tal-vettura. Il-kurva karatteristika hija ddefinita b'ekwazzjonijiet kif ġej:

Għat-taqsima (P 1, P 2):   with   and

Għat-taqsima (P 2, P 3):   Figura 3   with

and

Kurva karatteristika tas-CO2 tal-vettura

4.4.   Twieqi urbani, rurali u tal-awtostrada

4.4.1.   It-twieqi urbani huma kkaratterizzati minn veloċitajiet medji tal-vettura mal-art inqas minn 45 km/h,

4.4.2.   It-twieqi rurali huma kkaratterizzati minn veloċitajiet medji tal-vettura mal-art ta' iktar minn jew ugwali għal 45 km/h u inqas minn 80 km/h,

4.4.3.   It-twieqi tal-awtostrada huma kkaratterizzati minn veloċitajiet medji tal-vettura mal-art ta' iktar minn jew ugwali għal 80 km/h u inqas minn 145 km/h

Figura 4

Kurva karatteristika tas-CO2 tal-vettura: definizzjonijiet ta' sewqan urban, rurali u tal-awtostrada

5.   VERIFIKA TAL-KOMPLETEZZA U N-NORMALITÀ TAL-VJAĠĠ

5.1.   Tolleranzi madwar il-kurva karatteristika tas-CO2 tal-vettura

It-tolleranza primarja u t-tolleranza sekondarja tal-kurva karatteristika tas-CO2 tal-vettura huma tol 1= 25 % u tol2 = 50 % rispettivament.

5.2.   Verifika tal-kompletezza tat-test

It-test huwa komplut meta jkun fih talinqas 15 % tat-twieqi urbani, rurali u tal-awtostrada, mill-għadd totali ta' twieqi.

5.3.   Verifika tan-normalità tat-test

It-test huwa normali meta tal-inqas 50 % tat-twieqi urbani, rurali u tal-awtostrada jinsabu ġewwa t-tolleranza primarja ddefinita għall-kurva karatteristika.

Jekk ir-rekwiżit minimu speċifikat ta' 50 % ma jintlaħaqx, it-tolleranza pożittiva ta' fuq tol 1 tista' tiżdied b'1 % kull darba sa kemm tintlaħaq il-mira ta' 50 % ta' twieqi normali. Meta jintuża dan il-mekkaniżmu, tol1 ma għandha qatt taqbeż it-30 %.

6.   KALKOLU TAL-EMISSJONIJIET

6.1.   Kalkolu tal-emissjonijiet ponderati speċifiċi għad-distanza

L-emissjonijiet għandhom jiġu kkalkulati bħala medja ponderata tal-emissjonijiet tat-twieqi speċifiċi għad-distanza b'mod separat għall-kategoriji urbani, rurali u tal-awtostrada u l-vjaġġ komplut.

Il-fattur ponderat w j għal kull tieqa għandu jiġi ddeterminat kif ġej:

Jekk

Mela w j = 1

Jekk

Mela wj = k11hj + k12

Bi k11 = 1/(tol1 – tol2)

u k12: tol2/(tol2-tol1)

Jekk

Mela wj = k21hj + K22

bi k21 = 1/(tol2 – tol1)

u k22 = k21 = tol2/(tol2– tol1)

Jekk

Jew

Mela w j = 0

Fejn:

Figura 5

Funzjoni ta' ponderazzjoni tat-tieqa tal-medja

6.2.   Kalkolu tal-indiċijiet ta' severità

L-indiċijiet ta' severità għandhom jiġu kkalkulati b'mod separat għall-kategoriji urbani, rurali u tal-awtostrada.

u l-vjaġġ komplut:

Fejn fu, fr fm huma ugwali għal 0,34, 0,33 u 0,33 rispettivament.

6.3.   Kalkolu tal-emissjonijiet għall-vjaġġ totali

Bl-użu tal-emissjonijiet ponderati speċifiċi għad-distanza kkalkulati fil-punt 6.1, l-emissjonijiet speċifiċi għad-distanza f'[mg/km] għandhom jiġu kkalkukati għall-vjaġġ kollu, u kull sustanza gassuża li tniġġes fil-mod li ġej:

U għall-għadd ta' partikuli:

Fejn fu, fr fm huma ugwali għal 0,34, 0,33 u 0,33 rispettivament.

7.   EŻEMPJI NUMERIĊI

7.1.   Kalkoli tat-tieqa tal-medja

Tabella 1

Konfigurazzjonijiet ewlenin tal-kalkoli

[g]	610
Direzzjoni għall-kalkolu tat-tieqa tal-medja	'Il quddiem
Frekwenza ta' Akkwist [Hz]	1

Il-Figura 6 turi kif jiġu ddefiniti t-twieqi tal-medja abbażi tad-dejta rreġistrata matul test imwettaq fuq it-triq bil-PEMS. Għal kwistjonijiet ta' ċarezza, l-ewwel 1 200 sekonda biss tal-vjaġġ jidhru minn hawn 'l quddiem.

Is-sekondi minn 0 sa 43 kif ukoll is-sekondi min 81 sa 86 jiġu esklużi minħabba tħaddim taħt veloċità tal-vettura ta' żero.

L-ewwel tieqa tal-medja li tidher tibqa b' t 1,1 = 0s u tispiċċa bis-sekonda t 2,1 = 524s (Tabella 3). Il-veloċità tal-vettura tat-tieqa tal-medja u l-mases ta' CO u NOx [g] integrati u emessi u li jikkorrispondu għad-dejta valida tul l-ewwel tieqa tal-medja huma elenkati fit-Tabella 4.

Figura 6

Emissjonijiet istantanji ta' CO2 rreġistrati matul test fuq ir-triq bil-PEMS, bħala funzjoni ta' ħin. L-oqfsa rettangolari juru t-tul ta' ħin tal-j tieqa. Is-sensiela ta' dejta “Validu=100 / Mhux validu=0” turi dejta sekonda b'sekonda li trid tiġi eskluża mill-analiżi

7.2.   Evalwazzjoni tat-twieqi

Tabella 2

Konfigurazzjonijiet ta' kalkolu għall-kurva karatteristika tas-CO2

CO2 Veloċità Baxxa WLTC (P1) [g/km]	154
CO2 Veloċità Għolja WLTC (P2) [g/km]	96
CO2 Veloċità Ekstra Għolja WLTC (P3) [g/km]	120

Punt ta' Referenza
P 1
P 2
P 3

Id-definizzjoni tal-kurva karatteristika tas-CO2 hija kif ġej:

Għat-taqsima (P 1, P 2):

bi

u b1 = 154 – (– 1,543)x19,0 = 154 + 29,317 = 183,317

Għat-taqsima (P 2, P 3):

bi

u b2 = 96 — 0,672 × 56,6 = 96 — 38,035 = 57,965

Eżempji ta' kalkolu għall-fatturi ta' ponderazzjoni u l-kategorizzazzjoni tat-twieqi bħala urbani, rurali jew tal-awtostrada:

Għat-tieqa #45:

Għall-kurva karatteristika:

Verifika ta':

124,498 × (1 – 25/100) ≤ 122,62 ≤ 124,498 × (1 + 25/100)

93,373 ≤ 122,62 ≤ 155,622

Twassal għal: w 45= 1

Għat-tieqa #556:

Għall-kurva karatteristika:

Verifika ta':

105,982 × (1 – 50/100) ≤ 72,15 ≤ 105,982 × (1 + 25/100)

52,991 ≤ 72,15 ≤ 79,487

Twassal għal:

w 556 = k 21 h 556 + k 22 = 0,04 · (– 31,922) + 2 = 0,723

with k 21 = 1/(tol 2 – tol 1) = 1/(50 – 25) = 0,04

and k 22 = k 21 = tol 2/(tol 2 – tol 1) = 50/(50 – 25) = 2

Tabella 3

Dejta numerika tal-emissjonijiet

Tieqa [#]	t 1,j [s]	t 2,j – Δt [s]	t 2,j [s]	[g]	[g]
1	0	523	524	609,06	610,22
2	1	523	524	609,06	610,22
…	…		…	…	…
43	42	523	524	609,06	610,22
44	43	523	524	609,06	610,22
45	44	523	524	609,06	610,22
46	45	524	525	609,68	610,86
47	46	524	525	609,17	610,34
…	…		…	…	…
100	99	563	564	609,69	612,74
…	…		…	…	…
200	199	686	687	608,44	610,01
…	…		…	…	…
474	473	1 024	1 025	609,84	610,60
475	474	1 029	1 030	609,80	610,49
	…		…	…	…
556	555	1 173	1 174	609,96	610,59
557	556	1 174	1 175	609,09	610,08
558	557	1 176	1 177	609,09	610,59
559	558	1 180	1 181	609,79	611,23

Tabella 4

Dejta numerika tat– tieqa

Tieqa [#]	t1,j [s]	t2,j [s]	dj [km]	[km/h]	MCO2,j [g]	MCO,j [g]	MNOx,j [g]	MCO2,d,j [g/km]	MCO,d,j [g/km]	MNOx,d,j [g/km]	MCO2,d,cc() [g/km]	Tieqa (U/R/M)	hj [%]	wj [%]
1	0	524	4,98	38,12	610,22	2,25	3,51	122,61	0,45	0,71	124,51	URBANI	– 1,53	1,00
2	1	524	4,98	38,12	610,22	2,25	3,51	122,61	0,45	0,71	124,51	URBANI	– 1,53	1,00
…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
43	42	524	4,98	38,12	610,22	2,25	3,51	122,61	0,45	0,71	124,51	URBANI	– 1,53	1,00
44	43	524	4,98	38,12	610,22	2,25	3,51	122,61	0,45	0,71	124,51	URBANI	– 1,53	1,00
45	44	524	4,98	38,12	610,22	2,25	3,51	122,62	0,45	0,71	124,51	URBANI	– 1,51	1,00
46	45	525	4,99	38,25	610,86	2,25	3,52	122,36	0,45	0,71	124,30	URBANI	– 1,57	1,00
…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
100	99	564	5,25	41,23	612,74	2,00	3,68	116,77	0,38	0,70	119,70	URBAN	– 2,45	1,00
…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
200	199	687	6,17	46,32	610,01	2,07	4,32	98,93	0,34	0,70	111,85	RURALI	– 11,55	1,00
…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
474	473	1 025	7,82	52,00	610,60	2,05	4,82	78,11	0,26	0,62	103,10	RURALI	– 24,24	1,00
475	474	1 030	7,87	51,98	610,49	2,06	4,82	77,57	0,26	0,61	103,13	RURALI	– 24,79	1,00
	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…	…
556	555	1 174	8,46	50,12	610,59	2,23	4,98	72,15	0,26	0,59	105,99	RURALI	– 31,93	0,72
557	556	1 175	8,46	50,12	610,08	2,23	4,98	72,10	0,26	0,59	106,00	RURALI	– 31,98	0,72
558	557	1 177	8,46	50,07	610,59	2,23	4,98	72,13	0,26	0,59	106,08	RURALI	– 32,00	0,72
559	558	1 181	8,48	49,93	611,23	2,23	5,00	72,06	0,26	0,59	106,28	RURALI	– 32,20	0,71

7.3.   Twieqi urbani, rurali u tal-awtostrada — Kompletezza tal-vjaġġ

F'dan l-eżempju numeriku, il-vjaġġ jikkonsisti minn 7 036 tieqa tal-medja. It-Tabella 5 telenka l-għadd ta' twieqi kklassifikati f'urbani, rurali u tal-awtostrada skont il-veloċità medja tal-vettura tagħhom u maqsumin f'reġjunijiet għal dik li hija d-distanza tagħhom sal-kurva karatteristika tas-CO2. Il-vjaġġ huwa komplut peress li fih talinqas 15 % tat-twieqi urbani, rurali u tal-awtostrada mill-għadd totali ta' twieqi. Barra minn hekk, il-vjaġġ huwa kkaratterizzat bħala normali peress li tal-inqas 50 % tat-twieqi urbani, rurali u tal-awtostrada jinsabu ġewwa t-tolleranza primarja ddefinita għall-kurva karatteristika.

Tabella 5

Verifika tal-kompletezza u n-normalità tal-vjaġġ

Kundizzjonijiet ta' sewqan	Numri	Perċentwali ta' twieqi
It-twieqi Kollha
Urbani	1 909	1 909 /7 036 × 100 = 27,1 > 15
Rurali	2 011	2 011 /7 036 × 100 = 28,6 > 15
Awtostrada	3 116	3 116 /7 036 × 100 = 44,3 > 15
Totali	1 909 + 2 011 + 3 116 = 7 036
Twieqi Normali
Urbani	1 514	1 514 /1 909 × 100 = 79,3 > 50
Rurali	1 395	1 395 /2 011 × 100 = 69,4 > 50
Awtostrada	2 708	2 708 /3 116 × 100 = 86,9 > 50
Totali	1 514 + 1 395 + 2 708 = 5 617