14.1.2017   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 11/3

(a)

L-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada jagħmlu l-Istrument Interpretattiv Konġunt fil-mument tal-firma tal-Ftehim Ekonomiku u Kummerċjali Komprensiv (CETA).

(b)

Is-CETA jinkorpora l-impenn komuni tal-Kanada u l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha lejn il-kummerċ ħieles u ġust f'soċjetà vibranti u li tħares 'il quddiem. Dan huwa ftehim kummerċjali modern u progressiv li ser jgħin biex tingħata spinta lill-kummerċ u l-attività ekonomika, filwaqt li jippromwovi u jipproteġi wkoll il-valuri u l-perspettivi komuni tagħna dwar ir-rwol tal-gvern fis-soċjetà.

(c)

Is-CETA joħloq opportunitajiet ġodda għall-kummerċ u l-investiment għall-Ewropej u l-Kanadiżi, l-eżitu tiegħu jirrifletti s-saħħa u l-profondità tar-relazzjoni bejn l-UE u l-Kanada, kif ukoll il-valuri fundamentali li aħna ngħożżu. B'mod partikolari, nixtiequ nfakkru:

(d)

L-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada għaldaqstant ser jibqa' jkollhom il-kapaċità li jilħqu l-għanijiet leġittimi tal-politika pubblika li jistipulaw l-istituzzjonijiet demokratiċi tagħhom, bħas-saħħa pubblika, is-servizzi soċjali, l-edukazzjoni pubblika, is-sikurezza, l-ambjent, il-moralità pubblika, il-privatezza u l-protezzjoni tad-data u l-promozzjoni u l-ħarsien tad-diversità kulturali. Is-CETA lanqas mhu ħa jbaxxi l-istandards u r-regolamenti rispettivi tagħna marbuta mas-sikurezza tal-ikel, is-sigurtà tal-prodotti, il-ħarsien tal-konsumatur, is-saħħa, l-ambjent jew il-protezzjoni tax-xogħol. Il-prodotti importati, il-fornituri ta' servizzi u l-investituri jridu jkomplu jirrispettaw ir-rekwiżiti nazzjonali, fosthom ir-regoli u r-regolamenti. L-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada jaffermaw mill-ġdid l-impenji li ħadu fi ftehimiet internazzjonali b'rabta mal-prekawzjoni.

(e)

Dan l-istrument interpretattiv jipprevedi, fis-sens tal-Artikolu 31 tal-Konvenzjoni ta' Vjenna dwar il-Liġi tat-Trattati, stqarrija ċara u inekwivoka ta' x'qablu dwaru l-Kanada u l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha f'għadd ta' dispożizzjonijiet tas-CETA li kienu s-suġġett ta' dibattitu pubbliku u tħassib u jipprevedi interpretazzjoni maqbula tiegħu. Dan jinkludi, b'mod partikolari, l-impatt tas-CETA fuq l-abbiltà tal-gvernijiet li jirregolaw fl-interess pubbliku, kif ukoll id-dispożizzjonijiet dwar il-protezzjoni tal-investiment u s-soluzzjoni tat-tilwim, u fuq l-iżvilupp sostenibbli, id-drittijiet tax-xogħol u l-ħarsien ambjentali.

(a)

L-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada jaffermaw u jagħrfu d-dritt ta' gvernijiet, fuq il-livelli kollha, li jipprovdu u jappoġġaw l-għoti ta' servizzi li huma jqisu li huma servizzi pubbliċi fost l-oħrajn f'oqsma bħas-saħħa pubblika u l-edukazzjoni, is-servizzi soċjali u d-djar u l-ġbir, il-purifikazzjoni u d-distribuzzjoni tal-ilma.

(b)

Is-CETA ma jwaqqafx lill-gvernijiet milli jiddefinixxu u jirregolaw l-għoti ta' dawn is-servizzi fl-interess pubbliku. Is-CETA mhux ser jitlob lill-gvernijiet jipprivatizzaw l-ebda servizz u lanqas ma jwaqqaf lill-gvernijiet milli jespandu l-firxa ta' servizzi li jipprovdu lill-pubbliku.

(c)

Is-CETA mhux ser iwaqqaf lill-gvernijiet milli jipprovdu s-servizzi pubbliċi mogħtija qabel minn fornituri privati tas-servizzi jew milli jpoġġu lura taħt kontroll pubbliku servizzi li l-gvernijiet kienu għażlu li jipprivatizzaw. Is-CETA ma jfissirx li l-għoti ta' kuntratt għal servizz pubbliku lil fornituri privati jagħmlu parti mis-settur privat b'mod irriversibbli.

(a)

Is-CETA jinkludi regoli moderni dwar l-investiment li jżommu d-dritt tal-gvernijiet li jirregolaw fl-interess pubbliku inkluż meta dawn ir-regolamenti jaffettwaw investiment barrani, filwaqt li jiżguraw livell għoli ta' protezzjoni għall-investimenti u jipprevedu soluzzjoni ġusta u trasparenti għat-tilwim. Is-CETA mhux ser iwassal biex investituri barranin jiġu trattati b'mod iżjed favorevoli minn investituri domestiċi. Is-CETA ma jipprivileġġjax ir-rikors għas-sistema ta' qorti tal-investiment stabbilita mill-ftehim. L-investituri jistgħu minflok jagħżlu li jfittxu r-rikors disponibbli fil-qrati domestiċi.

(b)

Is-CETA jiċċara li l-gvernijiet jistgħu jbiddlu l-liġijiet tagħhom, irrispettivament minn jekk dan jolqotx ħażin lil xi investiment jew l-istennijiet ta' profitt li jaf ikollu l-investitur. Barra minn hekk, is-CETA jagħmilha ċara li kull kumpens dovut lil investitur ser ikun ibbażat fuq determinazzjoni oġġettiva mit-Tribunal u mhux ser ikun akbar mit-telf li jġarrab l-investitur.

(c)

Is-CETA jinkludi standards definiti b'mod ċar ta' protezzjoni tal-investiment, fost l-oħrajn dwar it-trattament ġust u ekwu u l-esproprjazzjoni u jipprovdi gwida ċara għat-Tribunali għas-soluzzjoni għat-tilwim dwar kif dawn l-istandards għandhom jiġu applikati.

(d)

Is-CETA jirrikjedi rabta ekonomika reali mal-ekonomiji tal-Kanada jew tal-Unjoni Ewropea sabiex impriża tkun tista' tgawdi mill-ftehim u jwaqqaf lil kumpaniji fittizji jew li jkollhom biss kaxxa tal-ittri stabbiliti fil-Kanada jew fl-Unjoni Ewropea minn investituri ta' pajjiżi oħra milli jressqu pretensjonijiet kontra l-Kanada jew l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha. L-Unjoni Ewropea u l-Kanada huma ddedikati li regolarment jerġgħu jeżaminaw il-kontenut tal-obbligu ta' trattament ġust u ekwu, biex jiżguraw li dan jirrifletti l-intenzjonijiet tagħhom (inkluż kif iddikjarati f'din id-Dikjarazzjoni) u li ma jiġix interpretat b'mod iktar miftuħ minn dak li intenzjonaw.

(e)

Sabiex jiżgura li t-Tribunali jirrispettaw fiċ-ċirkostanzi kollha l-intenzjoni tal-Partijiet kif tinsab fil-Ftehim, is-CETA jinkludi dispożizzjonijiet li jippermettu lill-Partijiet joħorġu noti ta' interpretazzjoni li jorbtu legalment. Il-Kanada u l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha huma ddedikati li jużaw dawn id-dispożizzjonijiet biex jevitaw u jikkoreġu kull interpretazzjoni żbaljata tas-CETA mit-Tribunali.

(f)

Is-CETA jitbiegħed b'mod deċiżiv mill-approċċ tradizzjonali għas-soluzzjoni ta' tilwim fl-investiment u jistabbilixxi Tribunali indipendenti, imparzjali u permanenti tal-investiment, ispirati mill-prinċipji ta' sistemi ġudizzjarji pubbliċi fl-Unjoni Ewropea u fl-Istati Membri tagħha u fil-Kanada, kif ukoll qrati internazzjonali bħall-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja u l-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem. Għaldaqstant, il-membri ta' dawn it-Tribunali ser ikunu individwi kwalifikati għal karigi ġudizzjarji fil-pajjiżi rispettivi tagħhom, u dawn ser jinħatru mill-Unjoni Ewropea u l-Kanada għal terminu fiss. Il-kawżi ser jinstemgħu minn tliet membri magħżula mingħajr ordni partikolari. Inħolqu regoli etiċi stretti għal dawn l-individwi biex jiżguraw l-indipendenza u l-imparzjalità tagħhom, in-nuqqas ta' kunflitt ta' interess, preferenzi jew l-impressjoni li hemm preferenzi. L-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada qablu li jibdew immedjatament aktar ħidma fuq kodiċi ta' kondotta biex ikomplu jiżguraw l-imparzjalità tal-membri tat-Tribunali, fuq il-metodu u l-livell tar-remunerazzjoni tagħhom u fuq il-proċess għall-għażla tagħhom. L-għan komuni huwa li jikkonkludu l-ħidma bid-dħul fis-seħħ tas-CETA.

(g)

Is-CETA huwa l-ewwel ftehim li jinkludi mekkaniżmu ta' appell li permezz tiegħu ser ikunu jistgħu jiġu kkoreġuti żbalji u tiġi żgurata l-konsistenza tad-deċiżjonijiet tat-Tribunal tal-Prim'Istanza.

(h)

Il-Kanada u l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha huma ddedikati li jissorveljaw it-tħaddim ta' dawn ir-regoli ta' investiment, li jindirizzaw f'waqtu kull nuqqas li jista' jitfaċċa u li jesploraw modi kif it-tħaddim tagħhom ikompli jittejjeb matul iż-żmien.

(i)

Għalhekk, is-CETA jirrappreżenta bidla importanti u radikali fir-regoli u fis-soluzzjoni għat-tilwim fl-investimenti. Huwa jistabbilixxi l-bażi għal sforz multilaterali biex dan l-approċċ il-ġdid għas-soluzzjoni għat-tilwim fl-investimenti ikompli jiġi żviluppat f'Qorti Multilaterali tal-Investiment. L-UE u l-Kanada ser jaħdmu b'mod diliġenti għall-istabbiliment ta' Qorti Multilaterali tal-Investiment. Din għandha tiġi stabbilita ladarba jkun hemm massa minima kritika ta' parteċipanti, u għandha immedjatament tissostitwixxi s-sistemi bilaterali bħal dik fis-CETA, u tkun kompletament miftuħa għal adeżjoni minn kwalunkwe pajjiż li jappoġġa l-prinċipji sottostanti tal-Qorti.

(a)

Is-CETA jikkonferma mill-ġdid l-impenn li ilhom juru l-Kanada u l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha lejn l-iżvilupp sostenibbli u huwa mfassal biex irawwem il-kontribut tal-kummerċ għal dan l-objettiv.

(b)

B'hekk, is-CETA jinkludi impenji komprensivi u li jorbtu legalment lejn il-ħarsien tad-drittijiet tal-ħaddiema u tal-ambjent. L-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada jagħtu l-ogħla prijorità biex jagħmlu żgur li s-CETA jagħti riżultati tanġibbli f'dawn l-oqsma, biex b'hekk jikbru kemm jista' jkun il-benefiċċji li l-ftehim ser iġib għall-ħaddiema u għall-ambjent.

(a)

Is-CETA jimpenja lill-Kanada u lill-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha biex itejbu l-liġijiet u l-politiki tagħhom bil-għan li jipprovdu livelli għoljin ta' protezzjoni tal-ħaddiema. Is-CETA jipprevedi li dawn ma jistgħux jillaxkaw il-liġijiet tax-xogħol tagħhom biex jinkoraġġixxu l-kummerċ jew jattiraw l-investiment u, fil-każ ta' kwalunkwe ksur ta' dan l-impenn, il-gvernijiet jistgħu jirrimedjaw tali ksur irrispettivament minn jekk dan ikunx jaffettwa b'mod negattiv l-investiment jew l-aspettattivi ta' investitur rigward il-profitt. Is-CETA ma jbiddilx id-drittijiet tal-ħaddiema li jinnegozjaw, jikkonkludu u jinfurzaw ftehim kollettiv u li jieħdu azzjoni kollettiva.

(b)

Is-CETA jorbot lill-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u lill-Kanada sabiex jirratifikaw u jimplimentaw b'mod effettiv il-Konvenzjonijiet fundamentali tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO). Il-Kanada rratifikat sebgħa mill-Konvenzjonijiet fundamentali u nediet proċess biex tirratifika l-Konvenzjoni li fadal (il-Konvenzjoni dwar l-Applikazzjoni tal-Prinċipji tad-Dritt ta' Organizzazzjoni u tal-Innegozjar Kollettiv, 1949, (C98)).

(c)

Is-CETA joħloq ukoll qafas għall-Kanada u għall-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha biex jikkooperaw fuq kwistjonijiet ta' xogħol marbuta mal-kummerċ li jkunu ta' interess komuni, fost l-oħrajn permezz tal-involviment tal-ILO u djalogu sostnut mas-soċjetà ċivili, biex jiġi żgurat li s-CETA jħeġġeġ il-kummerċ b'tali mod li jkun ta' benefiċċju għall-ħaddiema u b'tali manjiera li tappoġġa miżuri ta' protezzjoni tax-xogħol.

(a)

Is-CETA jimpenja l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada biex jipprevedu u jħeġġu livelli għoljin ta' ħarsien ambjentali, kif ukoll biex jagħmlu ħilithom biex ikomplu jtejbu tali liġijiet u politika u l-livelli ta' ħarsien li jirfduhom.

(b)

Is-CETA tirrikonoxxi b'mod espliċitu d-dritt tal-Kanada u tal-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha li jistipulaw il-prijoritajiet ambjentali tagħhom, li jistabbilixxu l-livelli tagħhom ta' ħarsien ambjentali u li jadottaw jew jimmodifikaw il-liġijiet u l-politika rilevanti tagħhom skont dan, filwaqt li jżommu f'moħħhom l-obbligi internazzjonali tagħhom, fosthom dawk stipulati minn ftehimiet ambjentali multilaterali. Fl-istess ħin fis-CETA l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada qablu li ma jbaxxux il-livelli tal-ħarsien ambjentali sabiex jinkoraġġixxu l-kummerċ jew l-investiment u, fil-każ ta' kwalunkwe ksur ta' dan l-impenn, il-gvernijiet jistgħu jirrimedjaw tali ksur irrispettivament minn jekk dan ikunx jaffettwa b'mod negattiv l-investiment jew l-aspettattivi ta' investitur rigward il-profitt.

(c)

Is-CETA jinkludi impenji lejn il-ġestjoni sostenibbli tal-foresti, is-sajd u l-akkwakultura. Jinkludi wkoll impenji lejn il-kooperazzjoni fuq kwistjonijiet ambjentali marbuta mal-kummerċ li huma ta' interess komuni bħat-tibdil fil-klima fejn l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Pariġi ser tkun responsabbiltà komuni importanti għall-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada.

(a)

Impenji marbuta mal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, il-kummerċ u x-xogħol u l-kummerċ u l-ambjent huma soġġetti għal mekkaniżmi ta' valutazzjoni u ta' reviżjoni dedikati u li jorbtu legalment. Il-Kanada u l-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha huma impenjati b'mod sħiħ li jagħmlu użu effettiv minn dawn il-mekkaniżmi matul it-tul ta' żmien tal-ftehim. Barra minn hekk, huma ddedikati li jagħtu bidu għal rieżami bikri ta' dawn id-dispożizzjonijiet, fost l-oħrajn bil-ħsieb li d-dispożizzjonijiet tas-CETA dwar il-kummerċ u x-xogħol u l-kummerċ u l-ambjent ikunu jistgħu jiġu infurzati b'mod effettiv.

(b)

Il-partijiet ikkonċernati, fosthom min iħaddem, l-għaqdiet tal-ħaddiema, organizzazzjonijiet tax-xogħol u tan-negozju u gruppi ambjentali, għandhom rwol ewlieni x'jaqdu fl-appoġġ tal-implimentazzjoni effettiva tas-CETA. L-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri tagħha u l-Kanada huma ddedikati li jfittxu l-pariri tal-partijiet ikkonċernati regolarment biex jivvalutaw l-implimentazzjoni tas-CETA. Huma jappoġġaw l-involviment attiv tagħhom, fost l-oħrajn permezz tal-ħolqien ta' Forum tas-Soċjetà Ċivili tas-CETA.