1.

San iarraidh seo ar réamhrialú, iarrann an chúirt a rinne an tarchur ar an gCúirt Bhreithiúnais léiriú a dhéanamh ar roinnt forálacha de dhlí an Aontais le cinneadh an nglactar le caingne nó an ndiúltaítear leis an dlí sin do chaingne urghnácha le haghaidh neamhniú arna dtabhairt ag daoine faoi phianbhreith téarmaí príosúnachta mar gheall ar iompar a thugtar calaois fhioscach nó bunú grúpa choiriúil eagraithe air.

2.

An t‑údar conspóide ná comhréireacht rialacha náisiúnta maidir le tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil le dlí an Aontais, ar reacht tréimhsí é, i ndiaidh idirghabháil an Curtea Constitutională (an Chúirt Bhunreachtúil, an Rómáin), nach gcuirtear inbhristeacht na dtréimhsí teorann san áireamh leis ar feadh tréimhse ama áirithe. De réir na cúirte a rinne an tarchur, d’fhéadfaí a dhéanamh leis na rialacha sin go mbeifí saor ó phionós as roinnt cineálacha iompair choiriúil chun dochar leasanna airgeadais an Aontais.

3.

Éileofar ar an gCúirt Bhreithiúnais, chun teacht ar fhreagra na gceisteanna arna dtarchur chun réamhrialú go dtógfadh an Chúirt Bhreithiúnais ar a cásdlí maidir le cúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí (lex mitior), atá fós ina thús, dá gcumhdaítear/gcosnaítear le hAirteagal 49(1) den Chairt um Chearta Bunúsacha (“an Chairt”).

4.

Luaitear an méid seo a leanas in Airteagal 1(1) de Choinbhinsiún CLA:

“Chun críocha an Choinbhinsiúin seo, is éard é calaois a dhéanann díobháil do leasanna airgeadais na gComhphobal Eorpach:

[…]

[Aistriúchán neamhoifigiúil]

5.

Leagtar amach an méid seo a leanas le hAirteagal 2:

“1.   Glacfaidh gach Ballstát na bearta is gá chun a áirithiú go mbeidh an t‑iompar dá dtagraítear in Airteagal 1, maille le rannpháirteachas san iompar dá dtagraítear in Airteagal 1(1), gríosú chuige nó iarracht air, inphionóis le pionóis atá éifeachtach, comhréireach agus athchomhairleach lena n‑áirítear, ar a laghad i gcásanna tromchúiseacha calaoise, pionóis lena mbaineann cailleadh saoirse a bhféadfaidh eiseachadadh teacht astu, ar an mbun tuisceana nach foláir a mheas mar chalaois thromchúiseach gach calaois a bhaineann le híosmhéid a shocrófar i ngach Ballstát. Ní fhéadfar an t‑íosmhéid a shocrú ag méid is mó ná [EUR] 50000.

[…]”

[Aistriúchán neamhoifigiúil]

6.

Luaitear an méid seo a leanas le hAirteagal 1:

“Roimh an 31 Márta gach bliain, agus den chéad uair roimh an 31 Márta 2007, cuirfidh an Rómáin an dul chun cinn arna dhéanamh i ndáil le comhlíonadh na dtagarmharcanna dá dtagraítear san Iarscríbhinn in iúl don Choimisiún.

[…]”

[Aistriúchán neamhoifigiúil]

7.

Is é seo a leanas atá san Iarscríbhinn:

“Tagarmharcanna atá le comhlíonadh ag an Rómáin, dá dtagraítear in Airteagal 1:

[Aistriúchán neamhoifigiúil]

8.

Luaitear an méid seo a leanas in Airteagal 2(2):

“Maidir le hioncam a eascraíonn as acmhainní dílse CBL, ní bheidh feidhm ag an Treoir seo ach amháin i gcásanna cionta tromchúiseacha i gcoinne an chomhchórais [cánach breisluacha,“CBL”]. Chun críocha na Treorach seo, measfar go mbeidh cionta i gcoinne chomhchóras CBL tromchúiseach i gcás ina bhfuil baint ag na gníomhartha nó na neamhghníomhartha a dhéantar go hintinniúil agus a shainmhínítear i bpointe (d) d’Airteagal 3(2) le críoch dhá Bhallstát nó níos mó den Aontas agus i gcás ina mbaineann damáiste iomlán ar a laghad EUR 10000000 leo.”

9.

De bhun Airteagal 16:

“Leis seo, le haghaidh na mBallstát sin atá faoina ceangal, cuirtear an Treoir seo in ionad an Choinbhinsiúin maidir le leasanna airgeadais na gComhphobal Eorpach a chosaint an 26 Iúil 1995, lena n‑áirítear Prótacal an 27 Meán Fómhair 1996, Prótacal an 29 Samhain 1996 agus Prótacal an 19 Meitheamh 1997 a ghabhann leis, le héifeacht amhail ón 6 Iúil 2019.

Le haghaidh na mBallstát a bhfuil an Treoir seo ina ceangal orthu, déanfar tagairtí don Choinbhinsiún a fhorléiriú mar thagairtí don Treoir seo.”

10.

Foráiltear don mhéid seo a leanas in Airteagal 17(1):

“Déanfaidh na Ballstáit na forálacha reachtaíochta, rialúcháin agus riaracháin is gá chun an Treoir seo a chomhlíonadh a ghlacadh agus a fhoilsiú faoin 6 Iúil 2019. Cuirfidh siad téacs na mbeart sin in iúl don Choimisiún láithreach. Cuirfidh siad na bearta sin i bhfeidhm ón 6 Iúil 2019.

[…]”.

11.

Leagtar amach a leanas in Airteagal 15(2): “Beidh feidhm ag an dlí as seo amach amháin, seachas i gcás an dlí choiriúil nó riaracháin is trócairí”.

12.

Áirítear an méid seo a leanas in Airteagal 147:

“1.   Ní bheidh éifeachtaí dlí ag forálacha na ndlíthe agus na bhforaitheanta atá i bhfeidhm, cosúil le forálacha na Rialachán, a mheastar atá míbhunreachtúil, 45 lá i ndiaidh fhoilsiú bhreithiúnas na Cúirte Bunreachtúla, ach amháin, le linn na tréimhse sin, go gcuireann an Pharlaimint nó an Rialtas, de réir mar a bheidh, na forálacha míbhunreachtúla ar chomhréir le forálacha an Bhunreachta. Le linn na tréimhse sin, fanfaidh na forálacha a mheastar a bheith míbhunreachtúil de bheith ar fionraí go huathfheidhmeach.

[…]

4.   Foilseofar in Monitorul Oficial al României (Iris Oifigiúil na Rómáine) cinntí na Cúirte Bunreachtúla. Beidh siad ceangailteach go ginearálta ó dháta a bhfógartha agus ní bheidh acu ach éifeachtaí ex nunc.”

13.

De réir an chéad fhomhír d’Airteagal 123, “déanfar an tréimhse theorann [...] a bhriseadh trí bheart a dhéanamh atá, i gcomhréir leis an méid arna leagan amach leis an dlí, le cur in iúl don duine atá faoi imscrúdú nó don chúisí le linn na n‑imeachtaí coiriúla”.

14.

Dearbhaítear le hAirteagal 5(1) “i gcás ina dtagann dlí coiriúil amháin nó roinnt dlíthe coiriúla i bhfeidhm idir déanamh ciona agus an breithiúnas críochnaitheach, cuirfear an dlí is trócairí i bhfeidhm.”

15.

De réir Airteagal 5(2), beidh feidhm ag an bhfomhír roimhe seo chomh maith i gcás ina bhfuil forálacha coiriúla níos trócairí sna dlíthe nó i gcuid dá bhforálacha arna ndearbhú a bheith míbhunreachtúil.

16.

I gcomhréir le hAirteagal 6(1), “[i] gcás inar tháinig dlí lena bhforáiltear do phionós níos éadroime i bhfeidhm i ndiaidh theacht chun críochnaitheachta don chinneadh agus roimh fhorghníomhú iomlán an téarma príosúnachta nó na fíneála, laghdófar an pionós arna fhorchur, más mó é ná an t‑uasmhéid speisialta dá bhforáiltear leis an dlí nua le haghaidh an chiona arna dhéanamh, go dtí an t‑uasmhéid sin.”

17.

In Airteagal 154, mír 1, foráiltear don mhéid seo a leanas:

“Seo a leanas na tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil:

18.

Sonraítear le hAirteagal 155:

“(1)   Déanfar an tréimhse theorann le haghaidh dliteanas coiriúil a bhriseadh trí bheart nós imeachta ar bith a dhéanamh mar chuid d’imeachtaí.

(2)   Beidh gach briseadh ina chúis leis an tréimhse a aththionscnamh.

[…]”

19.

Leasaíodh Airteagal 155 de Chód Coiriúil 2009 le Dlí Foraithne Uimh. 71 an 30 Bealtaine 2022. ( 7 ) Seo a leanas foclaíocht fhomhír 1 den Airteagal sin, as sin amach: “Déanfar an tréimhse theorann a bhriseadh le beart nós imeachta ar bith a dhéanamh le linn na n‑imeachtaí atá, i gcomhréir leis an méid arna leagan amach leis an dlí, le cur in iúl don duine atá faoi imscrúdú nó don chúisí.”

20.

Ceadaítear caingean urghnách le haghaidh neamhniú a thionscnamh i gcoinne breithiúnais choiriúla chríochnaitheacha i gcás inar ciontaíodh an cúisí, d’ainneoin go raibh fianaise ann maidir le foras éigin a bheith ann leis na himeachtaí coiriúla a dhíbhe.

21.

Le breithiúnas Uimh. 297/2018 an 26 Aibreán 2018, arna fhoilsiú an 25 Meitheamh 2018, dhearbhaigh an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil), agus í ag seasamh leis an bpléadáil i leith míbhunreachtúlachta, go raibh briseadh na tréimhse teorann, trí bheart nós imeachta ar bith a dhéanamh mar chuid d’imeachtaí, mar atá i gceist sa chéad fhomhír d’Airteagal 155 de Chód Coiriúil 2009, míbhunreachtúil.

22.

De réir an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil), níl an fhoráil sin de Chód Coiriúil 2009 intuartha agus sáraítear leis prionsabal na dlíthiúlachta i dtaca le cionta coiriúla agus pionóis, ós rud é gur áiríodh bearta nach gcuirtear in iúl don té atá faoi dhrochamhras nó don chúisí leis an nath “beart nós imeachta ar bith” atá inti. Mar sin, ní raibh a fhios aige gur briseadh an tréimhse theorann agus gur tionscnaíodh tréimhse theorann nua maidir lena dhliteanas coiriúil. ( 9 )

23.

Ní dhearna reachtas na Rómáine idirghabháil leis an gcéad fhomhír d’Airteagal 155 de Chód Coiriúil 2009 a leasú mar a d’fhoráil an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) dó agus tarraingíodh cásdlí maidir le briseadh na dtréimhsí teorann maidir le dliteanas coiriúil sna gnáthchúirteanna nach raibh ar aon dul amháin. ( 10 )

24.

Dhearbhaigh an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) go raibh an chéad fhomhír d’Airteagal 155 de Chód Coiriúil 2009 míbhunreachtúil trí bhreithiúnas Uimh. 358/2022 an 26 Bealtaine 2022, arna fhoilsiú an 9 Meitheamh 2022, le seasamh le pléadáil nua míbhunreachtúlachta.

25.

Chuir an chúirt in iúl:

26.

Trí bhreithiúnas Uimh. 67/2022 an 25 Deireadh Fómhair 2022, arna fhoilsiú an 28 Samhain 2022, rinne an Înalta Curte de Casație și Justiție (an Chúirt Uachtarach) ( 12 ) na dearbhuithe seo a leanas, le réiteach a thabhairt ar chaingean ar mhaithe leis an dlí, de réir mar a chuir an chúirt a rinne an tarchur síos orthu:

27.

Tugadh cion araíonachta ar neamhluí le breithiúnais an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) nó leis na breithiúnais arna dtabhairt ag an Înalta Curte de Casație și Justiție (an Chúirt Uachtarach) i gcaingne ar mhaithe an dlí le hAirteagal 99(ș) de Dhlí Uimh. 303/2004. ( 13 )

28.

Foráiltear dó le hAirteagal 271(s) de Dhlí Uimh. 303/2022 ( 14 )“go mbeidh an méid seo a leanas ina gcionta araíonachta [...] dualgais a chomhlíonadh de mheon mímhacánta nó le mórfhaillí”.

29.

De réir Airteagal 272 de Dhlí Uimh. 303/2022:

“(1)   Léireoidh breitheamh nó ionchúisitheoir go ngníomhaíonn sé de mheon mímhacánta nuair a sháraíonn sé go feasach rialacha den dlí substainteach nó den dlí nós imeachta agus é mar chuspóir aige, nó ag glacadh leis, go ndéanfar díobháil do dhuine.

(2)   Déanfaidh breitheamh nó ionchúisitheoir faillí thromchúiseach nuair a dhéanann sé neamhaird ar bhealach faillíoch, tromchúiseach, gan amhras agus do-mhaite ar rialacha den dlí substainteach nó den dlí nós imeachta.

[…]”

30.

Trí bhreithiúnas Uimh. 285/AP an 30 Meitheamh 2020, ( 15 ) chiontaigh Curtea de Apel Brașov (Cúirt Achomhairc Brașov, an Rómáin) roinnt daoine (C. O. C.I., L. N., K. A. agus S. P.) go críochnaitheach i gcionta calaoise fioscaí agus i mbunú grúpa choiriúil eagraithe.

31.

Chomh fada is a bhaineann sé leis an gcion calaoise fioscaí, ghlac an chúirt a thug an breithiúnas leis go raibh sé cruthaithe, le linn 2010, go raibh mainnithe ag na pianseirbhísithe, ina iomláine nó i bpáirt, i dtaifead a dhéanamh sna leabhair chuntais de na hoibrithe gnó arna ndéanamh agus den ioncam arna fháil trí dhíosal a dhíol le custaiméirí náisiúnta, arb ola dhíosail é a fuarthas faoi scéim fionraíochta dleachtanna máil. Mar sin, rinneadh díobháil don údarás cánach stáit - caillteanas i ndáil le CBL agus i ndáil leis an dleacht mháil ar an díosal.

32.

I measc na bpianbhreitheanna a gearradh orthu bhí pianbhreitheanna coimeádta agus an oibleagáid cúiteamh a íoc ar an gcaillteanas cánach, arbh ionann agus RON 13964482 (timpeall ar EUR 3240000) an t‑iomlán, lena n‑áirítear CBL.

33.

Tá beirt de na pianseirbhísithe (K. A. agus S. P.) i bpriosún faoi láthair agus breithiúnas an 30 Meitheamh 2020 á fhorchur.

34.

Thug na pianseirbhísithe caingean urghnách le haghaidh neamhniú [Airteagal 426(b) den Chód um Nós Imeachta Coiriúil] i gcoinne bhreithiúnas an 30 Meitheamh 2020 os comhair an údaráis bhreithiúnaigh a rinne an tarchur.

35.

Iarrtar go gcuirfí ar neamhní an breithiúnas sin ina gcaingean urghnách, toisc gur ciontaíodh iad in ainneoin go raibh an tréimhse theorann maidir le dliteanas coiriúil dulta in éag. Agraíonn siad, chuige sin, breithiúnais an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) Uimh. 297/2018 agus Uimh. 358/2022.

36.

De réir na n‑achomharcóirí:

37.

Mar chuid den chaingean urghnách, d’iarr an Ministerul Public — Direcția Națională Anticorupție [Oifig Stiúrthóir an Ionchúisimh Phoiblí — Stiúrthóireacht Náisiúnta um Fhrith-Éilliú (“DNA”), an Rómáin] go dtarchuirfí ceist le haghaidh réamhrialú chuig an gCúirt Bhreithiúnais ionas go gcinnfeadh sí an bhfuil léiriú le déanamh ar Airteagal 325 CFAE, Cinneadh Uimh. 2006/928 agus Airteagal 49 den Chairt amhail go gceadaítear leo gan an cásdlí bunreachtúil a eascraíonn ó bhreithiúnas Uimh. 358/2022 a chur i bhfeidhm. Ina thuairim, tá baol córasach ag baint le cur i ngníomh an bhreithiúnais sin go mbeifí saor ó phionós i gcásanna ina bhfuil feidhm ag dlí an Aontais.

38.

A mhalairt air sin, líomhnaíonn na hachomharcóirí nach bhfuil forálacha dhlí an Aontais ábhartha sa chás seo, rud lena gcuirtear an t‑iarratas ar réamhrialú chun do-ghlacthachta. Ina theannta sin, maíonn siad gur d’aicme bhunreachtúil prionsabal chur i bhfeidhm an dlí choiriúil is trócairí agus go bhfuil tosaíocht aige ar aon riail eile de dhlí an Aontais.

39.

Cuireann an chúirt a rinne an tarchur i gcás, má ghlactar le hargóintí na n‑achomharcóirí, nach mór an breithiúnas pianbhreithe críochnaitheach a chur ar neamhní agus na himeachtaí coiriúla a dhíbhe, rud a dhéanfadh dodhéanta é leanúint dá bpianbhreith a chur isteach. Agus an bhuntuiscint sin bunaithe aici, leagann sí amach, go hachomair, roinnt cúiseanna gan prionsabal an dlí choiriúil is trócairí a chur i bhfeidhm, ar prionsabal é a ráthaítear i mBunreacht na Rómáine agus a bhfuil a chur i bhfeidhm go contrártha le dlí an Aontais.

40.

Sa chomhthéacs sin, tharchuir Curtea de Apel Brașov na ceisteanna seo a leanas chuig an gCúirt Bhreithiúnais le haghaidh réamhrialú:

41.

Taisceadh an t‑iarratas ar réamhrialú ag an gCúirt Bhreithiúnais an 22 Feabhra 2023, in éineacht le hiarratas an nós imeachta brostaithe a chur i bhfeidhm.

42.

I ndiaidh don chúirt a rinne an tarchur deimhniú a fháil go bhfuil beirt de na hachomharcóirí sa bhunchaingean i bpriosún agus breithiúnas an 30 Meitheamh 2020 á chur i bhfeidhm agus go scaoilfí ó phríosún iad dá seasfaí leis na caingne urghnácha arna dtabhairt i gcoinne a bpianbhreithe, ghlac an Chúirt Bhreithiúnais leis go dtiocfadh an t‑iarratas ar réamhrialú faoi nós imeachta práinne.

43.

An 24 Márta 2023, sheol an chúirt a rinne an tarchur aguisín lena hiarratas ar réamhrialú, rud ar cuireadh in iúl do na páirtithe leasmhara lena gcur san áireamh ina n‑aighneachtaí.

44.

Thíolaic ceathrar de na hachomharcóirí sa bhunchaingean (C. O, C. I., L. N. agus S. P.), Rialtas na Rómáine agus an Coimisiún Eorpach barúlacha i scríbhinn.

45.

Rinne Rialtas na Rómáine agus an Coimisiún idirghabháil ag an éisteacht, arna reáchtáil an 10 Bealtaine 2023.

46.

Níl amhras orm faoi inghlacthacht na dtrí cheist le haghaidh réamhrialú arna gcur, ach tá amhras orm faoin aguisín arna sheoladh ag an gcúirt a rinne an tarchur an 24 Márta 2023.

47.

San aguisín sin, iarrann an t-údarás breithiúnach ar an gCúirt Bhreithiúnas a quo, freagraí dearfacha a thabhairt ar a cheisteanna, réasúnú a chur san áireamh lena bhfantar glan ar phrionsabal an neamh-idirdhealaithe atá i mBunreacht na Rómáine a fhágáil gan feidhm ina leith sin. ( 16 )

48.

Ós éard atá san aguisín, i ndáiríre, ná ceist nua sa bhreis agus faoi cheilt le haghaidh réamhrialú, mar atá tugtha le fios ag C. I., C. O. agus Rialtas na Rómáine, lena gcuirtear i gcás, ( 17 ) níl sí bunriachtanach le réiteach a thabhairt ar an mbunchaingean. Baineann an t‑amhras lena spreagtar é leis na breithiúnais a chuir cúirteanna na Rómáine ar neamhní i gcomhréir le cásdlí an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil). Ní hamhlaidh an scéal do na hiarratasóirí sa bhunchaingean.

49.

Trína dá céad cheist le haghaidh réamhrialú, ar féidir freagra a thabhairt orthu le chéile, fiafraíonn an chúirt a rinne an tarchur, go bunúsach, in imthosca fíorasacha dlíthiúla ar nós na n‑imthosca fíorasacha dlíthiúla faoi mar a cuireadh síos orthu, an gcuirtear nó nach gcuirtear cosc le hAirteagal 325(1) CFAE, arna léamh in éineacht le hAirteagal 2 de Choinbhinsiún CLA, Treoir Uimh. 2006/928 agus Airteagal 49 den Chairt, ar rialacha agus ar chásdlí náisiúnta maidir le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil.

50.

Is éard is bonn leis an dá cheist ná go gcruthaítear baol go mbeifí saor ó phionós as bearta a dhéanamh atá ina gcalaois thromchúiseach in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais trí rialacha náisiúnta a chur i bhfeidhm de réir bhrí an chásdlí bhunreachtúil. Sa chomhthéacs sin, tagraítear i réasúnú na cúirte a rinne an tarchur, inter alia, do bhreithiúnais na Cúirte Breithiúnais Åkerberg Fransson, ( 18 )Taricco agus páirtithe eile, ( 19 )M.A.S. agus M.B. ( 20 ) agus Euro Box Promotion agus páirtithe eile ( 21 ).

51.

Ar dtús, caithfear infheidhmeacht Threoir CLA sa chás seo a chur as an áireamh, lena bhforáiltear in Airteagal 12 de do rialacha comhchoiteanna maidir leis na tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil i gcás cionta calaoise in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais:

52.

Ó thaobh Threoir Uimh. 2006/112/CE de, ( 22 ) arna léamh i bhfianaise Airteagal 4(3) CAE, is deimhin go gcuirtear de dhualgas ar na Ballstáit go rachaidís i gcomhrac le calaois CBL, ( 23 ) ach níl rialacha sonracha ann a bhfuil feidhm acu maidir le cás ar nós an cháis sa bhunchaingean.

53.

Ó thaobh an dara fomhír d’Airteagal 2 CAE, Airteagal 19(1) CAE agus Airteagal 4(3) CAE de, tá siad inchurtha san áireamh agus anailís á deanamh ar chomhréireacht na ndlíthe agus ar chomhréireacht an chásdlí náisiúnta le hAirteagal 325(1) CFAE, ar riail reachtaíochta príomha í lena leagtar amach prionsabal na cosanta ar leasanna airgeadais an Aontais.

54.

Is amhlaidh an scéal i gcás Choinbhinsiún CLA, lena dtugtar soiléiriú ar an bprionsabal in Airteagal 325 CFAE.

55.

Le cois Airteagal 325 CFAE, tá difear indéanta don fhreagra le Cinneadh Uimh. 2006/928. ( 24 ) Bíodh is go mbaineann na cionta a ghearrtar pionóis orthu anseo le calaois CBL, déantar difear leis an staid arna cruthú ag cásdlí Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) maidir leis na tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil i ndáil le cionta éillithe, go háirithe, mór-éilliú, mar a thug an Coimisiún le fios i dTuarascáil SCF dá chuid. ( 25 )

56.

Agus an soiléiriú sin tugtha agam, déanfaidh mé anailís, mar chuid den léiriú seo a leanas, le feiceáil:

57.

De réir Airteagal 325(1) CFAE “déanfaidh an tAontas agus na Ballstáit calaois agus aon ghníomhaíochtaí neamhdhlíthiúla eile a dhéanann díobháil do leasanna airgeadais an Aontais a chomhrac trí bhearta [...] a bheidh mar chosc agus a thabharfaidh cosaint éifeachtúil sna Ballstáit [...].” ( 26 )

58.

Dlitear ar na Ballstáit, go háirithe, na bearta is gá a ghlacadh le ráthú go mbaileofaí a n‑acmhainní féin go héifeachtach agus ina n‑iomláine, lena n‑áirítear an t‑ioncam ó chur i bhfeidhm chineál aonfhoirmeach de bhonn comhchuibhithe CBL. ( 27 )

59.

Dar leis an gCúirt Bhreithiúnais, ( 28 ) tugtar le tuiscint leis an tagairt in Airteagal 325 CFAE “[d’aon] ghníomhaíochtaí neamhdhlíthiúla eile a dhéanann díobháil do leasanna airgeadais an Aontais” go bhféadfadh baint a bheith ag gníomhartha éillithe le cásanna calaoise agus, os a choinne sin, d’fhéadfaí calaois a dhéanamh a éascú le gníomhartha éillithe. D’fhéadfadh sé, i gcásanna áirithe, go ndéantar díobháil do leasanna airgeadais mar thoradh ar chalaois CBL agus gníomhartha éillithe le chéile. ( 29 )

60.

Is éard atá i gceist le “calaois”, mar a shainmhínítear í le hAirteagal 1 de Choinbhinsiún CLA, ( 30 ) ná an t‑ioncam ó chur i bhfeidhm de chineál aonfhoirmeach ar bhonn comhchuibhithe CBL, rud a shocraítear de réir rialacha an Aontais. ( 31 )

61.

Mar atá tugtha le fios agam cheana féin, ba i gcionta calaoise fioscaí agus i mbunú grúpa choiriúil eagraithe a ciontaíodh na pianseirbhísithe sa chás seo, ar cionta iad arna ndéanamh i ndáil le CBL agus i ndáil leis an dleacht mháil ar dhíosail. Mar sin, níl aon amhras ach go bhfuil feidhm ag Airteagal 325(1) CFAE agus go bhfuil calaois thromchúiseach i gceist lena ndéantar difear do leasanna airgeadais an Aontais: tá an méid rinneadh calaois ina leith de shárú ar EUR 50000 (Airteagal 2(1) de Choinbhinsiún CLA).

62.

Le hAirteagal 325(1) CFAE a chur i ngníomh, tá saorchead ag na Ballstáit na pionóis is infheidhme a roghnú. D’fhéadfaidís a bheith ina bpionóis riaracháin nó choiriúla nó ina meascán den dá rud. Ní mór dóibh a áirithiú, ach go háirithe, go gcruinneofar an t‑ioncam CBL go léir agus leasanna airgeadais an Aontais a chosaint ar an gcaoi sin. D’fhéadfadh sé go bhfuil na pionóis choiriúla bunriachtanach le cásanna tromchúiseacha calaoise CBL a chomhrac ar bhealach atá éifeachtach agus mar chosc. ( 32 )

63.

Foráiltear i ndlí na Rómáine do phionóis choiriúla le haghaidh na calaoise sin agus níl amhras ar aon duine a bhaineann leis an tarchur sin ach go gcruthaíonn siad go héifeachtach agus go bhfuil siad athchomhairleach iontu féin. Ní chuirtear faoi chonspóid ach an oiread, ar bhonn teibí, go bhfuil na tréimhsí teorann ( 33 ) i gCód Coiriúil 2009 le haghaidh na haicme cionta seo iomchuí, ( 34 ) is é sin le rá, nach bhfuiltear ag cur éifeachtúlacht agus athchomhairleacht na bpionós faoi chonspóid. Tá na tréimhsí seo de shárú ar na híosmhéideanna a leagtar amach le hAirteagal 12 de Threoir CLA.

64.

Mar sin, ní bhaineann an cheist arna cur leis na pionóis, mar atá siad leagtha amach le dlí na Rómáine, ná le tréimhsí teorann mar a shocraítear le Cód Coiriúil 2009, ach le do-bhristeacht dhlíthiúil na dtréimhsí sin mar gheall ar dhá bhreithiúnas ón Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil).

65.

Le haghaidh na n-údarás breithiúnach is airde de chuid na Rómáine, baineann an teorainn le haghaidh dliteanas coiriúil, ina ndlíchóras, le dlí substainteach (agus ní bhaineann sí le dlí nós imeachta mar sin). Ní dhéantar treascairt ar dhlí an Aontais leis an gcur i gcás sin, mar a dhéanfaidh mé anailís air níos faide ar aghaidh.

66.

Is é is toradh ar na breithiúnais seo agus ar neamhghníomhaíocht an reachtais náisiúnta ná, ar feadh tréimhse áirithe ama, ( 35 ) nach bhféadfaí na tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil a bhriseadh le haon ghníomh arna achtú le linn imeachtaí coiriúla. Meastar gur “dlí coiriúil níos trócairí é”, de réir Airteagal 15(2) de Bhunreacht na Rómáine agus Airteagal 5 de Chód Coiriúil 2009, nach bhfuil forais le briseadh ann a thuilleadh. In ainneoin chásdlí éagsúil na n-údarás breithiúnach níos ísle, ní mór déanamh de réir an léirithe sin ar dhlí na Rómáine, a mhéid a bhaineann sé leis an tréimhse áirithe ama sin, mar atá leagtha amach go ceangailteach ag an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) i mbreithiúnais Uimh. 297/2018 agus Uimh. 358/2022 dá chuid agus ag an Înalta Curte de Casație și Justiție (an Chúirt Uachtarach) i mbreithiúnas Uimh. 67/2022 dá chuid, ar tugadh ar mhaithe leis an dlí.

67.

Dá bhrí sin, d’fhéadfaí na pianbhreitheanna a chur ar neamhní atá ar dhaoine a ciontaíodh i gcalaois thromchúiseach in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais agus i gcionta eile ( 36 ) agus iad a scaoileadh ó phríosún: is leor é go ndeachaigh na tréimhsí teorann (gan bheith in ann aon fhoras le briseadh a chur san áireamh), dá dtagraítear le Cód Coiriúil 2009, in éag idir déanamh na ngníomhartha agus an breithiúnas críochnaitheach lena ngearrtar na pionóis.

68.

Molann an chúirt a rinne an tarchur ( 37 ) léiriú ar an dlí náisiúnta lena gceadaítear a chur as an áireamh go bhfuil “dlí níos trócairí” sa chaingean. ( 38 ) Seo rud a bhaineann léi agus léi sin amháin, mar sin féin. Tá sé de shrian ar inléiritheacht an dlí náisiúnta i gcomhréir le dlí an Aontais, fiú má tá sé i gceist claonadh ó chásdlí cúirte níos airde, nach ndéantar léirithe atá contra legem leis an dlí náisiúnta. ( 39 )

69.

Ó mo thaobhsa de, níl a fhios agam conas léiriú a dhéanamh ar na rialacha agus an cásdlí bunreachtúil de chuid na Rómáine maidir le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil le linn 2018 agus 2022 nach dtagtar salach leis ar chinntí an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil). Dearbhaíonn siad an dlí atá i bhfeidhm sa Rómáin go críochnaitheach agus is “focal scoir” a rialuithe maidir leis an dlí náisiúnta. ( 40 )

70.

Ós rud é go bhfuil aon léiriú eile curtha as an áireamh, is é atá le cur i léire ná an sáraítear an oibleagáid pionóis éifeachtacha agus athchomhairleacha a ghearradh i gcásanna calaoise tromchúisí in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais leis an dlí náisiúnta, mar a eascraíonn as na rialacha agus an cásdlí bunreachtúil lena ndéantar léiriú orthu. Ina hordú tarchuir chun réamhrialú, measann an chúirt a quo go bhfuil an sárú sin á dhéanamh.

71.

Ar bhonn na fianaise atá ar fáil sna himeachtaí réamh-dhlíthíochta, d’fhéadfaí a mheas go bhfuil údar maith leis an measúnú sin dá mbeadh sé ina thoradh ar an staid sa Rómáin, le linn na tréimhse faoi anailís, go mbeifí saor ó phionós as roinnt mhaith cionta in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais, ar bhealaí nach bhfuil ag teacht le hAirteagal 325(1) CFAE.

72.

Tugann an Chúirt Bhreithiúnais éifeacht dhíreach don oibleagáid gníomhaíochtaí neamhdhleathacha a chomhrac lena ndéantar díobháil do leasanna airgeadais an Aontais trí bhearta atá athchomhairleach agus éifeachtach. Cuirtear d’oibleagáid ar na Ballstáit go mbainfidís toradh sonrach amach le hAirteagal 325(1) CFAE, ar oibleagáid é nach mbaineann aon choinníoll léi. ( 41 )

73.

Is faoi gach Ballstát atá sé a áirithiú nach socraítear an dlí is infheidhme ar na cionta lena ndéantar difear do leasanna airgeadais an Aontais ar bhealach go bhfuil baol córasach ag gabháil leis go mbeifí saor ó phionós. Ní mór dó déanamh amhlaidh, áfach, agus an chosaint ar chearta bunúsacha na gcúisithe á coimirciú aige. ( 42 )

74.

Mar is léir ón ordú tarchuir, níor chomhlíon reachtas na Rómáine an oibleagáid sin ar feadh nach mór ceithre bliana, gan leasú a dhéanamh ar an gcéad fhomhír d’Airteagal 155 de Chód Coiriúil 2009 i ndiaidh an bhreithiúnais bhunreachtúil Uimh. 297/2018 ón Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil). Rinneadh an leasú faoi dheireadh trí Dhlí Foraithne Uimh. 71/2022, ach, le linn na tréimhse idir an breithiúnas sin agus an Dlí Foraithne seo, leanadh ar aghaidh a bheith saor ó phionós as roinnt mhaith cionta tromchúiseacha, chun dochar leasanna airgeadais an Aontais, mar gheall ar éifeacht chúlghabhálach an lex mitior.

75.

Is gníomh é Cinneadh Uimh. 2006/928 a ghlacann an Coimisiún de bhun na hIonstraime Aontachais, rud atá ina cuid de reachtaíocht phríomha an Aontais. Ar bhealach níos nithiúla, is cinneadh é de réir bhrí an cheathrú fomhír d’Airteagal 288 CFAE.

76.

Tá gníomhartha arna nglacadh ag institiúid an Aontais le tabhairt ar na tuarascálacha ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle, ar cuireadh le chéile mar chuid den Sásra um Chomhar agus um Fhíorú (SCF) lena mbunaítear Cinneadh Uimh. 2006/928 chomh maith, ar gníomhartha iad a bhfuil a mbunús dlí in Airteagal 2 den Chinneadh sin. ( 43 )

77.

Tá anailís déanta cheana féin ag an gCúirt Bhreithiúnais ar chineál agus éifeachtaí dlí Chinneadh Uimh. 2006/928 agus béim á leagan aici air go bhfuil an Rómáin faoi shainordú aige ina iomláine, chomh fada is nár aisghaireadh é.

78.

Is éard is aidhm leis na táscairí atá in Iarscríbhinn Chinneadh Uimh. 2006/928 ná a áirithiú go bhfuil an smacht reachta á chomhlíonadh (Airteagal 2 CAE) agus go bhfuil siad de cheangal ar an Rómáin: tá ar an mBallstát seo na bearta iomchuí a ghlacadh le déanamh dá réir, agus na tuarascálacha arna gcur le chéile ag an gCoimisiún chomh maith leis na moltaí arna leagan amach sna tuarascálacha sin á gcur san áireamh aige, de réir phrionsabal an chomhair dhílis (Airteagal 4(3) CAE). ( 44 )

79.

Go sonrach, cruthaíodh SCF le Cinneadh Uimh. 2006/928 agus socraíodh, ó thaobh an athchóirithe ar an dlíchóras agus an chomhraic i gcoinne an éillithe sa Rómáin de, na táscairí arna n‑aithint in Airteagal 1 mar atá leagtha amach san Iarscríbhinn. Ós ceangailteach atá na táscairí sin, tá an Rómáin faoi oibleagáid sonrach tabhairt fúthu agus staonadh ó aon bheart a chur i bhfeidhm lena gcuirfí a gcomhlíonadh i mbaol. ( 45 )

80.

Leagann an chúirt a rinne an tarchur béim air go bhfuil na cúirteanna sa Rómáin ag dul ar aghaidh le díbhe na n-imeachtaí coiriúla, lena n‑áirítear iad siúd a eascraíonn as caingne urghnácha le haghaidh neamhniú, toisc nach bhfuil cúiseanna ann a thuilleadh le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil idir 2018 agus 2022, de thoradh ar an gcásdlí ón Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil).

81.

Sa chomhthéacs sin, tugann sí chun cuimhne gur luadh le Tuarascáil SCF 2022 go bhféadfaí “difear substainteach a dhéanamh d’imeachtaí réamhthrialacha agus cúirte atá ag dul ar aghaidh” indéanta leis an staid atá faoi chonspóid agus go bhféadfadh “iarmhairtí tromchúiseacha” a bheith ann mar gheall ar “dliteanas coiriúil i roinnt mhaith cásanna a bhaint”. ( 46 ) Mar sin, tuigtear di go ndéantar difear leis an staid do dhlíchóras na Rómáine ar fad.

82.

Is follasach go bhfuil baol ag gabháil leis an staid arna cur síos ag an gcúirt a rinne an tarchur uirthi agus a léirítear le Tuarascáil SCF 2022 go mbeifí saor ó phionós sa Rómáin as cionta calaoise tromchúisí in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais (agus i ndáil le cionta mór‑éillithe, a bhaineann leo go minic) le linn na tréimhse 2018 agus 2022, bíodh is nach n-aithnítear go sonrach an méid cásanna lena ndéantar difear do na leasanna airgeadais sin. Tá an baol sin ann toisc nach bhfuil forais a thuilleadh ann le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil (agus, i gcomhthráth, mar gheall ar fhad iomarcach na n‑imeachtaí coiriúla lena mbaineann, a théann thar an tréimhse teorann).

83.

Is faoin gcúirt a rinne an tarchur a chur i léire, déanta na fírinne, an bhfuil baol córasach ann do Stát na Rómáine go mbeifí saor ó phionós do chionta calaoise tromchúisí in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais agus do chionta éillithe a bhaineann leo mar gheall ar chásdlí an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil). Más amhlaidh atá, ní bheadh an Rómáin faoi réir na hoibleagáide sonraí chun déanamh de réir na dtáscairí arna leagan amach in Iarscríbhinn Chinneadh Uimh. 2006/928 (go háirithe, na táscairí maidir leis an gcomhrac i gcoinne an éillithe).

84.

Tá éifeacht dhíreach ag Airteagal 325(1) CFAE, mar atá ag Cinneadh Uimh. 2006/928. De réir phrionsabal fhorlámhais dhlí an Aontais, fágtar aon bheart náisiúnta atá i gcontrárthacht gan feidhm trí bhíthin feidhmiú dlí leis an dá fhoráil sin. ( 47 )

85.

“Is faoi [...] na húdaráis dlí náisiúnta inniúla éifeacht iomlán a thabhairt do na hoibleagáidí a eascraíonn ó Airteagal 325(1) agus (2) CFAE, agus forálacha náisiúnta a fhágáil gan fheidhm, go háirithe maidir le teorainneacha lena gcuirtear bac ar chur i bhfeidhm pionóis atá éifeachtach agus athchomhairleach chun comhrac i gcoinne calaois lena ndéantar díobháil do leasanna airgeadais an Aontais, mar chuid d’imeachtaí maidir le cionta tromchúiseacha i réimse CBL”. ( 48 )

86.

Sna himeachtaí is ábhar don chaingean tá feidhm ag Airteagal 325(1) CFAE agus ag Cinneadh Uimh. 2006/928, is é sin le rá “go bhfuil feidhm ag dlí an Aontais” de réir bhrí Airteagal 51(1) den Chairt.

87.

Ar an mbonn sin, beidh ar an gcúirt a rinne an tarchur a fhíorú go bhfuil urraim á tabhairt do na cearta bunúsacha arna ráthú ag an gCairt (sa chás seo, cearta bunúsacha na bpianseirbhísithe). I gcás, de dheasca na mbreithnithe thuas, ina gcinntear gan an cásdlí náisiúnta maidir le gan forais a bheith ann le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil le linn 2018 agus 2022 a chur i bhfeidhm, ní fhéadfaí é a dhéanamh ach de réir réimeas na Cairte, rud nach bhfuil ar luach níos ísle ná Airteagal 325(1) CFAE. ( 49 )

88.

Ní scaoiltear na húdaráis dlí náisiúnta óna ndualgas urraim a thabhairt do na cearta bunúsacha arna ráthú ag an gCairt a choimirciú leis an oibleagáid a áirithiú go mbaileodh an tAontas a acmhainní féin go héifeachtach, i gcás ina mbaineann sé le himeachtaí coiriúla as sáruithe in ábhair CBL, arb imeachtaí iad ina bhfuil feidhm ag dlí an Aontais. ( 50 )

89.

Ar an dul sin, is é an dlí bunúsach lena bhféadfaí údar a thabhairt le coimeád, agus cur i bhfeidhm chásdlí bunreachtúil na Rómáine ná an dlí arna chumhdach san abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt: cúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí nó lex mitior.

90.

Deirim arís nach bhféadfaí na húdaráis dlí náisiúnta a shaoradh ó chur i bhfeidhm an lex mitior leis an oibleagáid cosaint ar acmhainní féin an Aontais i réimse CBL, mar phrionsabal a bhaineann le dlíthiúlacht choiriúil, rud atá do-dhealaithe ón smacht reachta. Tá an smacht reachta, as sin, ar cheann de na príomhluachanna ar a bhfothaítear an tAontas (Airteagal 2 CAE).

91.

De réir Airteagal 49(1) den Chairt “[...] ní ghearrfar pionós is troime ná mar dob inghearrtha an tráth a rinneadh an cion coiriúil. Más rud é, tar éis an cion coiriúil a dhéanamh, go bhforáiltear do phionós níos éadroime sa dlí, beidh an pionós sin infheidhme.”

92.

Is cuid de reachtaíocht phríomha an Aontais ( 51 ) é prionsabal chúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí, a chumhdaítear mar sin sa Chairt, agus áirítear é sna conarthaí idirnáisiúnta arna dtabhairt i gcrích ag Ballstáit an Aontais. ( 52 )

93.

Dar leis an gCúirt Bhreithiúnais, “is cuid riachtanach de chur i bhfeidhm an dlí choiriúil is trócairí é go dtagann dlíthe sna sála ar a chéile le himeacht aimsire agus tá sé bunaithe ar an tátal gur athraigh an reachtas a chritéar maidir le tabhairt síos don chion nó maidir leis an bpionós atá le cur i bhfeidhm maidir le cion coiriúil.” ( 53 )

94.

Glactar leis gur eisceacht ar an toirmeasc ar chur i bhfeidhm cúlghabhálach na rialacha coiriúla é prionsabal an lex mitior. Sa mhéid a théann cúlghabhálacht in bonam partem chun leasa an chúisithe, ní féidir a áiteamh go ndéantar sárú le cur chun feidhme an dlí choiriúil ina dhiaidh sin ar phrionsabal na dlíthiúlachta coiriúla (nullum crimen, nulla poena sine lege). Go simplí, tugtar tús áite don dlí nua go cúlghabhálach ar an seandlí, a bhí i bhfeidhm ar dhéanamh an tsáraithe, agus cuirtear feabhas ar chúinsí coiriúla an chúisí (nó an phianseirbhísithe) ar an gcaoi sin.

95.

Bíodh is go bhfuil bunús an phrionsabail faoi chonspóid, eascraíonn prionsabal an lex mitior as an tuairim nach bhfuil pionós le gearradh ar, nó nach bhfuil saoirse le baint ó, dhuine nach bhfuil pionós, mar a foráladh dó leis an seandlí, tuilte aige mar gheall ar a iompar, i dtuairim (leasaithe) an reachtais. Mar sin, faigheann an duine sin na buntáistí a bhaintear as na luachanna nua arna dtabhairt isteach leis na dlíthe a thagann ina dhiadh sin. ( 54 )

96.

Tugtar le tuiscint ó na mínithe ar an gCairt (Airteagal 52(3)) go bhfuil a gcomhionann de chiall agus raon feidhme ag an dlí arna aithint in Airteagal 49 di agus ag an dlí arna ráthú leis an gCoinbhinsiún chun Cearta an Duine agus Saoirsí Bunúsacha a Chosaint (“ECHR”).

97.

Ós rud é nach bhfuil an prionsabal seo in ECHR go sainráite, tharraing an Chúirt Eorpach um Chearta an Duine (“ECtHR”) é ó Airteagal 7 de, agus lorg chásdlí na Cúirte Breithiúnais á leanúint aici. ( 55 )

98.

De réir ECtHR:

99.

Go dtí seo, áfach, níl teorainn shonrach curtha ag ECtHR ná ag an gCúirt Bhreithiúnais le raon feidhme díreach phrionsabal an lex mitior i gcásanna ar leith amhail an príomhchás anseo. Éascaítear leis an tarchur chun réamhrialú seo forbairt chásdlí na Cúirte Breithiúnais le réiteach a thabhairt lena bhféadfaí an méid seo a leanas a thuiscint ón abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt:

100.

I ndáiríre, is “beag atá comhchoiteann” idir traidisiúin bhunreachtúla na mBallstát i ndáil le prionsabal an lex mitior. Tá tíortha ann ina ndéantar beag is fiú nach mór den ráthaíocht bhunúsach choiriúil agus tá tíortha eile ann ina gcloítear go forleathan leis, fiú go bunreachtúil (an Phortaingéil, an Rómáin, an Iodáil nó an Spáinn, inter alia). I mo thuairimse, tá caighdeán cosanta uathrialach agus sonrach faoin abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt le bunú ag an gCúirt Bhreithiúnais, lena dtairgtear leibhéal coimirce níos airde do na daoine lena mbaineann sé seachas cosaint de minimis amháin.

101.

Déantar tagairt leis an abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt do chúlghabhálacht an dlí lena bhforáiltear do “phionós níos éadroime”. Mar atá áitithe cheana féin, tugann an Chúirt Bhreithiúnais le fios go bhfuil an dlí choiriúil is trócairí bunaithe ar an tátal gur athraigh an reachtas a chritéar “bíodh sin maidir cineál coiriúil a thabhairt síos do na fíorais le tabhairt síos do na bhfíorais nó maidir leis an bpionós atá le cur i bhfeidhm maidir le cion coiriúil”. ( 59 )

102.

Níl an dá thagairt sin cinntitheach, ach dírítear leo nach mbaineann prionsabal an lex mitior ach leis na rialacha dlí choiriúil ábhartha agus ní le rialacha an dlí nós imeachta choiriúil.

103.

Más amhlaidh atá, ní mór a chinneadh i ngach cás ar de chineál substainteach (ábhartha) nó den chineál nós imeachta agus den chineál nós imeachta amháin an teorainn agus na bristeacha uirthi, chun críocha Airteagal 49 den Chairt. Is soiléiriú tábhachtach é toisc gur gnách do na rialacha coiriúla nós imeachta a bheith ag baint leis an riail tempus regit actum.

104.

De réir chásdlí údaráis dlí uachtaracha na Rómáine gurb substainteach/ábhartha na rialacha maidir le teorannacha coiriúla ina dtír. Ní chuirtear in aghaidh an chásdlí náisiúnta sin le haon rud i ndlí an Aontais, mar a d’aithin an Chúirt Bhreithiúnais sa bhreithiúnas in M.A.S agus M.B.

105.

Is inniúlacht roinnte idir an tAontas agus na Ballstáit, de réir bhrí Airteagal 4(2) CFAE an chosaint ar leasanna airgeadais an Aontais trí phionóis choiriúla a fhorchur.

106.

Nuair a tharla an méid atá faoi chonspóid, ní raibh na rialacha maidir le tréimhsí teorann atá infheidhme maidir le cionta coiriúla CBL comhchuibhithe ag reachtas an Aontais. ( 60 ) Bhí sé de shaorchead ag na mBallstáit foráil dó, ina ndlíchóras, go mbaineann na rialacha maidir le tréimhsí teorann ar dhliteanas coiriúil agus na bristeacha orthu le dlí coiriúil substainteach/ábhartha. ( 61 )

107.

Ós rud é nach bhfuil na rialacha maidir le tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil i ndáil le cionta in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais comhchuibhithe, braitheann sé ar dhlí gach Ballstáit ar den chineál nós imeachta nó substainteach na rialacha maidir le tréimhsí teorann. ( 62 )

108.

Is fíor, i mbreithiúnas Taricco, gur shocraigh an Chúirt Bhreithiúnais cineál nós imeachta a thabhairt ar na rialacha maidir leis na tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil, mar a chuir an ECtHR in iúl; ( 63 )i gcásanna eile, áfach, ghlac an Chúirt Bhreithiúnais a mhalairt de sheasamh maidir le tréimhsí teorann. ( 64 )

109.

Bhíothas claonta a mheas le cásdlí ECtHR go bhfuil na rialacha sin den chineál nós imeachta, a mhéid nach ndéantar cinneadh leo ar na sáruithe ná ar na pionóis a ghearrtar orthu, ach ní dhéantar leis ach coinníoll a shocrú roimh ré chun imscrúdú a dhéanamh ar an gcás. ( 65 ) Mheas ECtHR, áfach, go sáraítear Airteagal 7 de ECHR le pionós a ghearradh ar chúisí as sárú atá leagtha amach cheana féin. ( 66 )

110.

I mbreithiúnas M.A.S. agus M.B., ( 67 ) mhaolaigh an Chúirt Bhreithiúnais breithiúnas Taricco (agus cúis mhaith aici, i mo thuairimse) chun:

111.

I bhfianaise an bhreithiúnais in M.A.S. agus M.B, measaim, fad is nach bhfuil dlí an Aontais comhchuibhithe, ( 70 ) go bhféadfadh gach Ballstát leanúint ar aghaidh ag cur faoin gcineál substainteach/ábhartha na rialacha maidir leis na tréimhsí teorann ar dhliteanas coiriúil (lena n‑áirítear, ó thaobh na loighce de, na rialacha maidir le briseadh na dtréimhsí teorann). Ar an dul céanna, tá na rialacha sin faoi réir phrionsabal an lex mitior dá bhforáiltear san abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt.

112.

Ní hamháin gur chinn an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) go dtagann tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil faoin dlí coiriúil ábhartha, ach dhearbhaigh sé go bhfuil Airteagal 155 de Chód Coiriúil 2009 míbhunreachtúil, maidir le briseadh na dtréimhsí teorann chomh maith. Mar gheall ar an gcásdlí sin, idir an 25 Meitheamh 2018 agus an 30 Bealtaine 2022, lean na tréimhsí sin ar aghaidh go do-bhriste.

113.

D’fhéadfaí a mhaíomh nach “dlí níos trócairí” iad na cinntí ó chúirt bhunreachtúil, toisc nach bearta reachtacha i gceart iad arna nglacadh ag an mBallstát. Creidim, áfach, nach mór diúltú don agóid sin.

114.

Ghníomhaigh an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) ina “reachtas diúltach” agus é ag dearbhú go bhfuil Airteagal 155 de Chód Coiriúil 2009 míbhunreachtúil. ( 71 ) Sna Ballstáit ina ndéantar dlúth-athbhreithniú bunreachtúil, tá a gcomhchosúil de luach agus de bhrí cheangailteach ag dearbhuithe go bhfuil dlíthe míbhunreachtúil agus atá ag na dlíthe féin a dhearbhaítear a bheith do-ghlactha (agus, i gcás inarb iomchuí, ar neamhní) ina n‑iomláine nó i bpáirt toisc nach bhfuil siad ag luí leis an mbunreacht náisiúnta. Sna tíortha sin, tá éifeachtaí erga omnes ag na dearbhuithe go bhfuil dlíthe míbhunreachtúil agus baintear na dlíthe sin ón dlíchóras ina n‑iomláine nó i bpáirt mar thoradh riachtanach orthu (an Spáinn, an Pholainn, an Phortaingéil, an Liotuáin, an Rómáin, an Ghearmáin nó an Iodáil).

115.

Mar sin, chun críocha chur i bhfeidhm an lex mitior, ní fheictear dom go bhfuil difríocht idir an dlí coiriúil a aisghairm ina iomláine nó i bpáirt le dlí eile ina dhiaidh (cinntí an reachtais) agus an dlí sin a bhaint ón dlíchóras, ina iomláine nó i bpáirt chomh maith, trí dhearbhú míbhunreachtúlachta (cinntí na cúirte bunreachtúla). ( 72 )

116.

Dá bhrí sin, is ionann dearbhú míbhunreachtúlachta ar nós an dearbhú a rinne an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) i mbreithiúnais Uimh. 297/2018 agus Uimh. 358/2022 dá chuid agus, go substainteach, leasú reachtach, chun críocha chur i bhfeidhm phrionsabal an lex mitior. Tá a leithéid de dhearbhú de cheangal ar na húdaráis phoiblí go léir, agus ar na húdaráis dlí, ( 73 ) bíodh is go bhfuil dlínse ag na húdaráis dlí inniúla measúnú a dhéanamh an bhfuil riail náisiúnta a dhearbhaigh an chúirt bhunreachtúil a bheith ag luí lena Bunreacht i gcomhréir le dlí an Aontais. ( 74 )

117.

Sa chaingean seo, tugtar réiteach le breithiúnais Uimh. 297/2018 agus Uimh. 358/2022 ón Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) ar cheist dlí bunreachtúla de chuid na Rómáine, gan breith a thabhairt ar a comhréireacht le dlí an Aontais nó gan a tosaíocht a “cheistiú”.

118.

Úsáideann an Chúirt Bhreithiúnais an téarma “dlíthe” i gciall leathan chun tagairt a dhéanamh do “theacht dhlíthe sna sála ar a chéile le himeacht aimsire”. Dar ndóigh, áirítear sa chiall focail sin ní amháin na dlíthe arna nglacadh ag údaráis dlí na mBallstát ach na hathruithe ar na dlíthe sin a thagann ó dhearbhuithe míbhunreachtúlachta arna nglacadh ag cúirt bhunreachtúil chomh maith. Creidim gur mó a bhaineann an maíomh sin leis an oibleagáid gan léiriú a dhéanamh ar na cearta arna gcosaint ag an gCúirt ar bhealach lena gcuirtear srian ar a bhfuil iontu.

119.

Ní thagtar salach leis an léiriú a mholaim ar bhreithiúnas ECtHR i gcás Ruban v an Úcráin. Tarraingítear anuas sárú féideartha ar phrionsabal an lex mitior ag Stát na hÚcráine mar gheall ar bhreithiúnas óna cúirt bhunreachtúil sa chás sin. Dhiúltaigh ECtHR glacadh leis gur sáraíodh Airteagal 7 ECHR ach rinne sé anailís ar an dearbhú míbhunreachtúlachta amhail is gur athrú reachtach a bhí ann, gan diúltú nár tugadh le fios leis an gcásdlí bunreachtúil sin go dtagann “dlíthe” sna sála ar a chéile le himeacht aimsire. ( 75 )

120.

I mbreithiúnas Scoppola v an Iodáil, bhí cuma ar ECtHR go raibh sé ag claonadh i dtreo cur i bhfeidhm an lex mitior a theorannú go himeachtaí coiriúla nár réitíodh le breithiúnas críochnaitheach go fóill. ( 76 ) Mar sin féin, i gcásanna áirithe ina dhiaidh sin, síneadh an prionsabal sin le feidhm a bheith aige maidir le breithiúnais chríochnaitheacha chomh maith, ar choinníoll go bhforáiltear dó gur féidir sin sa dlí naisiúnta. ( 77 )

121.

Ar an gcéad amharc, d’fhéadfaí a mheas go ndearna an Chúirt Bhreithiúnais cur i bhfeidhm phrionsabal an lex mitior a theorannú go breithiúnais chríochnaitheacha. ( 78 ) Mar sin féin, creidim gur breith thobann a bheadh ann, i bhfianaise go gcuirtear athbhreithniú ar an staid a thagann ó phianbhreith choiriúil, chríochnaitheach roimhe sin chun indéantacht ar son pianseirbhísithe i gcás Delvigne, i gcomhréir leis an dlí nua.

122.

I mo thuairim, ní mór feidhm a bheith ag an lex mitior maidir le breithiúnais choiriúla chríochnaitheacha atá á gcur chun feidhme chomh maith. Glacaim leis nach amhlaidh a bhíonn an scéal i mBallstáit an Aontais go léir, bíodh is gur réiteach é a ghlac roinnt acu. ( 79 ) Tá neart eisceachtaí ar an riail seo fiú i roinnt acu ina bhfuil feidhm, ar an mórgóir, ag an lex mitior maidir le breithiúnais choiriúla a bhfuil éifeacht res judicata acu. Mar sin, is minic éifeacht chúlghabhálach in melius a bheith i bhfeidhm ar an gcineál breithiúnais seo chomh maith, i gcás ina bhforáiltear dó le reachtaíocht choiriúil nua, nó i gcás ina ndíchoirítear cineál iompair, ( 80 ) nó i gcás ina ndearbhaíonn cúirt bhunreachtúil go bhfuil dlí coiriúil míbhunreachtúil. ( 81 )

123.

Tá ciall uathfheidhmeach ag an bprionsabal san abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt pé scéal é, gan beann ar an iliomad réiteach ar tháinig na Ballstáit orthu agus dá gcaithfidh sé ardchosaint seachas íoschosaint a chur ar fáil, mar atá molta agam cheana féin.

124.

Níl loighic le hathrú luachanna (nó critéar pionósach) an reachtais a chur i bhfeidhm ar na hionchúisithe nó ar na cúisithe amháin agus ní orthu siúd atá faoi phianbhreith chríochnaitheach mar gheall ar bhearta comhchosúla a dhéanamh. Is mó is féidir an easpa loighce a thabhairt faoi deara i gcás ina ndíchoirítear iompar ar gearradh pionóis as roimhe sin trí dhlí ina dhiaidh sin (abolitio criminis). Bheadh sé go dubh in aghaidh comhfhios ceart dlí, más rud é, sa chás sin, go gcinntear ar chúiseanna ama amháin nach mór do phianseirbhísithe, ar ciontaíodh iad i gceann de na cineálacha iompair sin, fanacht i bpriosún, fad a bhíonn na daoine a d’iompar iad féin ar an gcaoi chéanna, atá fós ag fanacht le breith, saor ó dhliteanas coiriúil go fóill.

125.

D’fhéadfaí a chomhionann de chritéar cothroime agus comhleanúnachais, mar atá i gceist leis an lex mitior le haghaidh ionchúisithe nó cúisithe, a chur leo siúd ar ciontaíodh iad cheana féin. Deirim arís nach bhfuil sé ag luí le réasún go bhfuil an prionsabal seo ag dul chun leasa duine as beirt, a dhearna a chomhchosúil de bhearta ar chomhlá toisc, agus dá thoisc sin amháin, gur cuireadh clabhsúr ar na himeachtaí coiriúla níos tapúla le haghaidh duine acu, rud a bhfuil pianbhreith críochnaitheach mar thoradh air, fad a chuaigh imeachtaí an duine eile chun fadála, cé nár ciontaíodh go críochnaitheach é.

126.

Ní mór loighic phrionsabal chúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí a chur i bhfeidhm maidir le breithiúnais choiriúla chríochnaitheacha chun aimhréire a sheachaint, ar nós na haimhréire thuasluaite, chomh maith. Is deimhin, áfach, go bhfuil próiseas athbhreithnithe ar phianbhreithe res judicata ag dul leis an réiteach seo, ach ní insáraithe, dar liom, an chonstaic sin. Ní hamhlaidh atá i gcásanna díchoirithe iompair ar tugadh cionta air roimhe sin, agus ní léir dom an chúis leis go mbeadh sé amhlaidh i gcásanna ar leith eile ina dtagann dlíthe sna sála ar a chéile le himeacht aimsire. ( 82 )

127.

Tá sé de dhíth ar athbhreithniú ar bhreithiúnais chríochnaitheacha mar thoradh ar an lex mitior go gcuirfí bealach nós imeachta ar fáil le dlí náisiúnta, ar iarraidh don duine atá faoi phianbhreith. Sa Rómáin, is é an bealach seo, de réir an ordú tarchuir, ná an chaingean urghnách le haghaidh neamhniú in Airteagal 426(1)(b) de Chód na Rómáine um Nós Imeachta Coiriúil, mar atá srianta le breithiúnas Uimh. 67/2022 ón Înalta Curte de Casație și Justiție (an Chúirt Uachtarach).

128.

In aon fhocal amháin, molaim go ndéanfaí léiriú ar phrionsabal chúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí, mar atá san abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt:

129.

Sna príomhimeachtaí, tugtar údar trí phrionsabal chúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí, dá dtagraítear leis an abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt, le dliteanas coiriúil pianseirbhísithe a dhíolmhú, ar pianseirbhísithe iad ar bhain rialacha leo maidir le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil nuair a dearbhaíodh go bhfuil siad míbhunreachtúil ina dhiaidh sin, a mhéid a bhaineann sé le réimsí a bhfuil feidhm ag dlí an Aontais leo. Mar sin, baineann an díolmhú le cionta calaoise tromchúisí in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais, mar atá ar neamhréir le hAirteagal 325 CFAE agus le Cinneadh Uimh. 2006/928.

130.

Dá bhrí sin, ní éilítear le dlí an Aontais, i staid ar nós na staide ar a ndéantar cur síos, go gcuirfí an cásdlí ón Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) as feidhm, in ainneoin go mbeadh na daoine a rinne roinnt de na cionta sin saor ó phionóis mar thoradh riachtanach ar a éifeachtaí.

131.

I gcás ina bhfuil an Chúirt Bhreithiúnais den tuiscint, murab ionann agus an méid atá á mholadh agam, nach bhfuil feidhm maidir leis an gcás seo ag cúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí faoin abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt, ba ghá anailís a dhéanamh le feiceáil an gcruthaítear caighdeán cosanta níos airde ar phrionsabal an lex mitior le dlí an Rómáine.

132.

D’fhéadfadh sé go gcaithfeadh údarás dlí Ballstáit, mar atá ag tarlú sa chás seo, measúnú a dhéanamh ar chomhréireacht forála nó birt náisiúnta leis na cearta bunúsacha, ar foráil nó beart é, lena gcuirtear dlí an Aontais i bhfeidhm de réir bhrí Airteagal 51(1) den Chairt.

133.

I gcás, sna himthosca sin, nach socraítear gníomhaíocht na mBallstát go hiomlán le dlí an Aontais, deimhnítear le hAirteagal 53 den Chairt go mbíonn sé de chumhacht fós ag na húdaráis náisiúnta agus ag na cúirteanna náisiúnta caighdeáin náisiúnta chosanta ar chearta bunúsacha a chur i bhfeidhm.

134.

I ndlí na Rómáine, leagtar amach an caighdeán naisiúnta cosanta ar phrionsabal cúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí in Airteagal 15(2) den Bhunreacht agus in Airteagal 5(1) de Chód Coiriúil 2009, ar shainigh an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) a raon feidhme.

135.

Mar atá tugtha chun cuimhne agam cheana féin, dearbhaítear leis an gcásdlí ón Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) agus ón Înalta Curte de Casație și Justiție (an Chúirt Uachtarach) gurb ábhartha/substainteach na rialacha maidir le tréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil agus na rialacha maidir le briseadh na dtréimhsí teorann de bhrí go bhfuil feidhm ag prionsabal an lex mitior maidir leo. ( 83 )

136.

Leagtar béim air le breithiúnais Uimh. 297/2018 agus Uimh. 358/2022 ón Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil), idir an 25 Meitheamh 2018 agus an 30 Bealtaine 2022, nach raibh aon fhoras le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil, de réir an phrionsabail sin.

137.

Ar mhaithe le hinfheidhmeacht an chaighdeáin náisiúnta cosanta ar phrionsabal chúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí, mar a bhunaítear le dlí na Rómáine, cinneann an Chúirt Bhreithiúnais nach mór dhá choinníoll a chomhlíonadh: ( 84 )

138.

Ó thaobh an chéad choinníll de, níor bunaíodh rialacha sonracha maidir leis an ábhar sin le dlí an Aontais. Mar sin, ní dhéantar difear le cur i bhfeidhm an chaighdeáin cosanta don leibhéal cosanta dá bhforáiltear san abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt.

139.

Is deacra a cinneadh an gcuirtear bac ar thosaíocht, aonchineálacht agus éifeachtacht dhlí an Aontais leis an gcaighdeán cosanta ar phrionsabal an lex mitior i ndlí na Rómáine, toisc nach gcruthaítear i mbreithiúnas M.A.S. agus M.B. agus i mbreithiúnas Euro Box Promotion go bhfuil an cásdlí so-thugtha le chéile.

140.

I mbreithiúnas M.A.S. agus M.B., rinne an Chúirt Bhreithiúnais an méid seo a leanas:

141.

Mar sin, ghlac an Chúirt Bhreithiúnais le teorainn a chur ar chur i bhfeidhm phrionsabal thosaíocht dhlí an Aontais: d’fhéadfadh na cúirteanna náisiúnta rialacha náisiúnta a chur i bhfeidhm atá contrártha do dhlí an Aontais ar mhaithe le ceart bunúsach (an dlíthiúlacht choiriúil) a chosaint, a ráthaítear le caighdeán níos airde faoin dlí náisiúnta ná é sin arna bhunú le dlí an Aontais. ( 89 )

142.

Mar sin, ní dhlitear le breithiúnas M.A.S. agus M.B. ar an gcúirt náisiúnta dearbh-thosaíocht a thabhairt do chosaint ar leasanna airgeadais an Aontais, ionas go dtabharfaí tús áite dóibh ar cheart bunúsach amhail prionsabal na dlíthiúlachta i dtaca le cionta coiriúla agus pionóis.

143.

Sa bhreithiúnas in Euro Box Promotion, rinne an Chúirt Bhreithiúnais anailís ar reachtaíocht agus cásdlí bunreachtúil na Rómáine, ( 90 ) mar atá amhlaidh i gcás na hIodáile i gcás M.A.S. agus M.B, lena bhféadfaí baol córasach a bheith ag gabháil leo go mbeifí saor ó phionós as cionta tromchúiseacha calaoise lena ndéantar difear do leasanna airgeadais an Aontais, chun dochar na hoibleagáide dá bhforáiltear le hAirteagal 325(1) CFAE. I ndiaidh na hanailíse sin, dhearbhaigh sí:

144.

I mo thuairimse, is mó a bhfuil an chaingean seo ag teacht leis an gcaingean is bun leis an mbreithiúnas in M.A.S. agus M.B. ná leis an gcaingean is bun leis an mbreithiúnas in Euro Box Promotion. I mbreithiúnas Euro Box Promotion, níor mheas an Chúirt Bhreithiúnais sárú a bheith déanta ar an gcéad abairt den dara fomhír d’Airteagal 47 den Chairt maidir le comhdhéanamh dhlísheomraí na Cúirte Uachtaraí a dhéanann speisialtóireacht in ábhair éillithe, ar dhearbhaigh an Chúirt Bhunreachtúil a bheith míbhunreachtúil. Ní léir ach an oiread go raibh caighdeán náisiúnta cosanta ar an gceart chun binse neamhspleách, arna bhunú roimh ré le dlí, i ndlí na Rómáine. Mhol ceann de na páirtithe ag an éisteacht mar fhreagra ar cheist ón gCúirt Bhreithiúnais go raibh, ach shéan Rialtas na Rómáine agus an Coimisiún go raibh ann dá leithéid. ( 95 )

145.

Ní fheictear domsa, ach go háirithe, go dtugtar údar le srian a chur ar cheart bunúsach amhail cur i bhfeidhm cúlghabhálach an dlí choiriúil is trócairí í agairt bhaoil chórasaigh go mbeifí saor ó phionós as sáruithe tromchúiseacha ar leasanna airgeadais an Aontais, i gcás ina bhfuil caighdeán cosanta ar an gceart sin i gcóras Ballstáit atá níos airde ná mar a shocraítear san abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt.

146.

Go hachomair, mura nglactar leis an léiriú a mholaim ar an abairt dheireanach d’Airteagal 49(1) den Chairt, bheadh caighdeán náisiúnta cosanta ar phrionsabal chúlghabhálacht an lex mitior atá níos airde ná mar a fhoráiltear dó san Airteagal sin den Chairt tar éis a bheith bunaithe le cásdlí an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) maidir le heaspa foras le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil ann idir 2018 agus 2022.

147.

Is deimhin go bhféadfadh baol a bheith ag gabháil le cur i bhfeidhm an chaighdeáin náisiúnta sin go mbeadh daoine, a cuireadh faoi thriail as calaois thromchúiseach a dhéanamh in aghaidh leasanna airgeadais an Aontais, saor ó phionós, mar a rinne mé anailís air agus mar a tharraing an chúirt a rinne an tarchur aird air.

148.

Mar sin féin, bhí an baol céanna go mbeifí saor ó phionós ag gabháil leis an bhfasach arna bhunú i mbreithiúnas in M.A.S. agus M.B. agus ní léir dom aon chúis lena sheachaint sa chás seo. Is léir an caighdeán náisiúnta cosanta níos airde ar phrionsabal an lex mitior anseo, mar a bhí amhlaidh i gcás M.A.S. agus M.B., murab ionann agus an cás Euro Box Promotion.

149.

Gan amhras, tá cosaint ag dul do leasanna airgeadais an Aontais, ach ní féidir tús áite a bheith aige sin ar choimirciú cirt bhunúsaigh amhail an ceart bunúsach arna léiriú le prionsabal chúlghabhálacht an dlí choiriúil is trócairí.

150.

Ní hamhlaidh go bhfuil níos lú tábhacht ag baint le cearta bunúsacha i gcomhphobal atá bunaithe ar dhlí ar nós an tAontas Eorpach ná a leasanna airgeadais. I bhfocail eile, ní féidir gur cearta bunúsacha a bheidh thíos leis ar chaoi go sárófaí iad mar gheall ar leasanna airgeadais an Aontais a bheith á gcosaint.

151.

Má chuirtear i bhfeidhm Airteagal 325 CFAE agus na forálacha lena gcuirtear chun feidhme é go heasnamhach agus go gcruthaítear baol córasach go mbeifí saor ó phionós i mBallstát amháin nó níos mó, tá sásraí dlí eile ag an Aontas le freagairt air, ar nós imeachtaí mar gheall ar mhainneachtain in oibleagáid a chomhlíonadh. Ní fheictear domsa go bhfuil maolú ar chosaint phrionsabal an lex mitior trí leasanna airgeadais an Aontais a choimirciú ar bhealach níos fearr ag luí le luach an smachta reachta dá bhforáiltear in Airteagal 2 CAE.

152.

Dá bhrí sin, ní bheadh feidhm ag tosaíocht dhlí an Aontais sa chás seo agus ní bheadh ar an gcúirt a rinne an tarchur cásdlí an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) a chur as feidhm, le háirithiú go bhfuil Airteagal 325(1) CFAE agus Cinneadh Uimh. 2006/928 á gcomhlíonadh. Mar mhalairt air sin, ní mór dó déanamh de réir an chásdlí sin leis an gcaighdeán cosanta níos airde a chaomhnú ar phrionsabal an lex mitior i ndlí na Rómáine a théann, i ngeall ar a chineál atá i gceist leis, chun leasa déantóirí cionta coiriúla.

153.

Is mó atá an réiteach seo ag teacht le prionsabal na dlíthiúlachta coiriúla agus lena cheanglais maidir le hintuarthacht agus soiléire an dlí choiriúil infheidhme chomh maith. ( 96 ) Soiléiríodh na rialacha maidir le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil sa chéad fhomhír d’Airteagal 155 de Chód Coiriúil 2009 le breithiúnais an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil), ar cuireadh críoch leo trí bhreithiúnas an Înalta Curte de Casație și Justiție (an Chúirt Uachtarach), i ndiaidh tréimhse inar léirigh na gnáthchúirteanna amhras. Chothódh cur as feidhm an chásdlí sin ábhair éiginnteachta nua maidir le briseadh na dtréimhsí teorann le haghaidh dliteanas coiriúil idir 2018 agus 2022.

154.

Cuireann an Chúirt a rinne an tarchur a tríú ceist i gcás ina dtugann an Chúirt Bhreithiúnais freagra dearfach ar an gcéad dá cheist (agus sa chás amháin nach bhféadfaí léiriú a thabhairt atá i gcomhréir le dlí an Aontais).

155.

Ós rud é go molaim freagra diúltach ar an gcéad dá cheist, ní gá tabhairt faoin tríú ceist. Déanfaidh mé amhlaidh, áfach, ar eagla go nglacfadh an Chúirt Bhreithiúnais seasamh éagsúil.

156.

Tá an Chúirt Bhreithiúnais tar éis breith a thabhairt cheana ar ghnéithe de dhlíchóras na Rómáine ( 97 ) ar bhealach lena gceadófaí an cheist dheireanach le haghaidh réamhrialú a fhreagairt. Chuir an chúirt a rinne an tarchur béim inti ar inghearrthacht pionós araíonachta ar bhreithiúna i gcás ina gclaonann siad ó chásdlí na cúirte bunreachtúla ar an tuiscint nach bhfuil sé ag luí le dlí an Aontais.

157.

Mar a thug an chúirt a rinne an tarchur agus Rialtas na Rómáine dá n‑aire, ( 98 ) rinneadh maolú i ndiaidh bhreithiúnas RS ar Airteagal 99(ș) de Dhlí Uimh. 303/2004, lenar measadh gur cion araíonachta é neamhluí le breithiúnais an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) nó an Înalta Curte de Casație și Justiție (an Chúirt Uachtrach), arna dtabhairt i gcaingne ar mhaithe leis an dlí.

158.

Mar sin féin, daingníodh le breithiúnas Uimh. 520/2022 an 9 Samhain 2022 ón Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) go bhféadfaí pionós a ghearradh ar bhreithiúna as gan déanamh de réir bhreithiúnais an Curtea Constituțională (an Chúirt Bhunreachtúil) nó an Înalta Curte de Casație și Justiție (an Chúirt Uachtarach), i gcás inar ghníomhaigh an breitheamh de mheon mímhacánta nó le mórfhaillí. Fiafraíonn an chúirt a rinne an tarchur an bhfuil na rialacha araíonacha nua i gcomhréir le dlí an Aontais.

159.

Mar sin, tá réiteach leordhóthanach na ceiste sin sna breithiúnais in Eurobox Promotion agus RS. Mar sin, ní dhéanfaidh mé ach roinnt breithnithe uathu sin a athscríobh:

160.

Mar sin, ní mór a chomhionann de fhreagra a thabhairt ar an tríú ceist le haghaidh réamhrialú.

161.

I bhfianaise na mbreithnithe seo, molaim go dtabharfaí an freagra seo a leanas ar an gceist arna tarchur chun réamhrialú ag Curtea de Apel Brașov (Cúirt Achomhairc Brașov, an Rómáin):