AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,15.11.2022

COM(2022) 592 final

TEACHTAIREACHT ÓN gCOIMISIÚN CHUIG PARLAIMINT NA hEORPA, CHUIG AN gCOMHAIRLE, CHUIG COISTE EACNAMAÍOCH AGUS SÓISIALTA NA hEORPA AGUS CHUIG COISTE NA RÉIGIÚN

I dTreo Earnáil Láidir Inbhuanaithe Algaí san Aontas

{SWD(2022) 361 final}

1.Réamhrá

Is mithid anois leas iomlán a bhaint as acmhainneacht algaí mar acmhainn inathnuaite san Eoraip. Tá sé níos práinní ná mar a bhí slándáil sholáthar na n‑amhábhar agus an fhuinnimh a áirithiú mar gheall ar an bhfogha míleata gan chúis gan údar a thug an Rúis faoin Úcráin, rud a chuireann isteach ar infhaighteacht leasachán, comhábhar beatha ainmhithe agus fuinnimh. Leis sin ‘spreagtar méadú ar phraghsanna fuinnimh, tráchtearraí agus bia ar fud an domhain agus méadaítear neamhchinnteacht, tosca atá ag maolú an fháis agus ag géarú ar bhrúnna boilscithe ar fud an domhain’ 1 .

Idir daonra an domhain a bheith ag dul i méid, ídiú acmhainní, brúnna comhshaoil, agus athrú aeráide, ní mór cur chuige difriúil a ghlacadh maidir le bia agus córais eacnamaíocha. Chun go dtarlóidh sé sin, tá sé ríthábhachtach bealaí nua inbhuanaithe a fhorbairt chun daonra domhanda atá ag fás go tapa a chothú. Conas? Ar an gcéad dul síos, trí úsáid a bhaint as an acmhainn ollmhór nach n‑úsáidtear ach an mbeagán, is é sin na farraigí agus na haigéin – gan iad ina bhfoinse ach ar suas le 2 % de bhia an chine daonna faoi láthair, in ainneoin go gcumhdaítear os cionn 70 % de dhromchla an Domhain leo 2 . 

Sainaithnítear sa Chomhaontú Glas don Eoraip 3 , sa Straitéis ‘ón bhfeirm go dtí an forc’ 4 agus sa Teachtaireacht maidir le Geilleagar Gorm Inbhuanaithe 5  acmhainneacht bia mara feirmshaothraithe mar fhoinse próitéine le haghaidh bia agus beathaithe gan ach lorg carbóin íseal. Leagtar béim sa Straitéis ‘Ón bhFeirm go dtí an Forc’ ar an ról atá ag algaí mar fhoinse thábhachtach de phróitéin mhalartach do chóras bia inbhuanaithe agus do shlándáil bia ar fud an domhain.

Sna Treoirlínte straitéiseacha le haghaidh dobharshaothrú níos inbhuanaithe agus iomaíche san Aontas don tréimhse 2021 go dtí 2030 6 (Treoirlínte straitéiseacha maidir le dobharshaothrú san Aontas) leagtar béim ar an ngá feirmeoireacht algaí a chur chun cinn – idir mhacralgaí (feamainn) agus mhicralgaí 7 – mar bhealach chun rannchuidiú le baint amach roinnt cuspóirí den Chomhaontú Glas don Eoraip. Is féidir le feirmeoireacht algaí rannchuidiú le cuspóirí an Aontais a bhaint amach ó thaobh dícharbónú, truailliú nialasach, ciorclaíocht, bithéagsúlacht a chaomhnú agus a athbhunú, éiceachórais a chosaint agus seirbhísí comhshaoil a fhorbairt. Is féidir algaí a úsáid in ionad táirgí iontaise-bhunaithe, agus leas a bhaint astu mar amhábhar do bhithspreagthaigh plandaí, mar cheimiceáin bhithbhunaithe agus ábhair eile, agus mar bhithbhreoslaí. Aithnítear sa Teachtaireacht maidir le Timthriallta Carbóin Inbhuanaithe 8 an acmhainneacht a bhaineann le halgaí don gheilleagar gorm carbóin.

Sa tuarascáil ‘Bia ó na hAigéin’ 9 a d’ullmhaigh an Sásra Ardleibhéil um Chomhairle Eolaíoch de chuid an Choimisiúin Eorpaigh (an Coimisiún) aithnítear go bhfuil an acmhainneacht ann go réiteodh feamainn an t‑éileamh breise 100 milliún tona bithmhaise le haghaidh bia don duine sna 20 bliain amach romhainn. Is féidir le táirgeadh agus próiseáil algaí agus acmhainní muirí nua eile (bithmhais) cabhrú le soláthar táirgí inbhuanaithe bia agus beatha 10 agus táirgí cógaisíochta, nútraiceodach, bithspreagthaigh plandaí, pacáistíocht bhithbhunaithe, cosmaidí agus táirgí eile nach bia iad (féach Fíor 1).

Fíor 1: Feidhmeanna bithmhaise algaí 11

Ach níor cheart leathnú ar shaothrú feamainne ar muir difear a dhéanamh do chothromaíocht na n‑éiceachóras muirí agus ba cheart na botúin chomhshaoil chéanna a rinneadh go stairiúil ar thalamh a sheachaint i gcás na n‑aigéan.

Cé gur beag í faoi láthair, tá sé d’acmhainn ag earnáil algaí na hEorpa a bheith ina cuid shuntasach de bhithgheilleagar gorm an Aontais. Le meascán taighde agus nuálaíochta san Aontas mar aon le fiontraíocht dhíograiseach, cruthaíodh an móiminteam is gá chun earnáil algaí an Aontais a fhorbairt agus a leathnú – Réabhlóid Fheamainne 12 a luaitear leis fiú i gComhshocrú Domhanda na Náisiún Aontaithe 13 – agus ag an am céanna rannchuidítear le cuspóirí an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip. Fágann sé sin go bhfuil deis an-mhaith ag an Eoraip leas a bhaint as a hacmhainneacht algaí sna deich mbliana amach romhainn.

Measann an chomhghuaillíocht ‘Seaweed for Europe’ 14 go bhféadfadh an t‑éileamh Eorpach ar fheamainn méadú ó thart ar 270 000 tona 15 in 2019 go 8 milliún tona in 2030 agus go luach EUR 9 mbilliún 16 in 2030 ar fud na n‑earnálacha uile, agus beathú, bia agus bithspreagthaigh plandaí (táirgí leasacháin) ar an earnáil is mó 17 . D’fhéadfadh a leithéid de mhéadú ar tháirgeadh thart ar 85 000 phost a chruthú, na mílte tona fosfair agus nítrigine a asbhaint ó fharraigí Eorpacha go bliantúil, suas le 5.4 milliún tona d’astaíochtaí CO2 sa bhliain agus brú ar an talamh a mhaolú16.

D’fhéadfadh tionscal rathúil algaí de chuid AE a bheith ina thionscadal suaitheanta agus ina fhoinse inspioráide do thionscail eile chun a bheith níos athghiniúnaí, níos nuálaí agus níos eiseamláirí go sóisialta, rud a chruthódh na mílte post ag an am céanna, go háirithe i bpobail chósta. De réir mar a fógráíodh sa Teachtaireacht maidir le cur chuige nua an Choimisiúin maidir le geilleagar gorm inbhuanaithe5, amharctar sa Teachtaireacht seo ar acmhainneacht algaí san Aontas agus leagtar amach inti cur chuige comhsheasmhach, lena n‑áirítear gníomhaíochtaí sprioctha, chun tacú le méadú ó scála de shaothrú agus de tháirgeadh athghiniúnach 18 algaí ar fud an Aontais, agus chun na margaí 19 le haghaidh feidhmeanna algaí i dtaobh earraí bia agus earraí nach bia iad a fhorbairt agus a phríomhshruthú.

2.Cén fáth a meastar gur acmhainn neamhshaothraithe iad algaí san Eoraip

Ós íseal iad algaí ó thaobh saille de agus saibhir i snáithíní cothaithe, micreachothaithigh agus comhdhúile bithghníomhacha, is minic a chuirtear algaí i láthair mar bhia sláintiúil ísealfhuinnimh, agus clú ar roinnt speiceas as ardchion próitéine a bheith iontu. Fágann comhdhúile agus airíonna bithcheimiceacha algaí go mbíonn siad ina n‑ábhar luachmhar do líon méadaitheach feidhmeanna tráchtála eile, e.g. beathú ainmhithe/iasc agus breiseáin bheathaithe; cógaisíocht; nútraiceodaigh; bithspreagthaigh phlandaí; pacáistíocht bhithbhunaithe; cosmaidí nó bithbhreoslaí agus soláthraí seirbhísí le haghaidh cóireáil fuíolluisce; mar shampla, fosúchán carbóin agus cothaitheach etc. Baineann algaí cothaithigh ó éiceachórais uisceacha freisin, rud a laghdaíonn eotrófú 20 . Nuair a shaothraítear feamainn ar muir, baintear carbón, rud a laghdaíonn aigéadú na n‑aigéan. Ar ndóigh, caithfear na tairbhí féideartha sin a mheas i bhfianaise reachtaíocht de chuid an Aontais atá ann cheana, agus ní mór iad a a mheá i gcoinne na rioscaí sláinte a d’fhéadfadh a bheith ann, nuair is ábhartha (e.g. an cion ard miotal trom i speicis algaí áirithe a chur san áireamh).

Tionscal feamainne na hEorpa, tionscal atá níos dírithe ar bhuaint feamainne ón bhfiántas seachas ar shaothrú i saoráidí dobharshaothraithe faoi mar a dhéantar san Áise, is tionscal é atá fós ag tús a fhorbartha 21 . Cé go bhfuil fás suntasach tagtha ar mhargadh na hÁise 22 ,14 le deich mbliana anuas (áit arb ionann feamainn agus thart ar leath den táirgeadh domhanda dobharshaothraithe), is diomaibhseach é an táirgeadh feamainne san Eoraip go dtí seo (féach Fíor 2 thíos). 

Fíor 2: Táirgeacht an dobharshaothraithe mhuirí san Aontas Eorpach agus ar fud an domhain 23 .

An Eoraip, beag beann ar an sciar beag atá aici i margadh domhanda na feamainne faoi láthair 24 , féadfaidh sí, i bhfianaise na n‑ionchas gnó fabhrach, tionscal láidir algaí a fhorbairt agus é dírithe ar tháirgeadh dobharshaothraithe agus ar mhuirshaothrú feamainne nuálaíoch (buanshaothrú muirí 25 ). D’fhéadfadh tionscal den sórt sin leas a bhaint as acmhainneacht fharraigí ollmhóra na hEorpa agus ag an am céanna poist a chruthú do phobail áitiúla, táirgí ísealcharbóin sláintiúla a tháirgeadh, éiceachórais chósta a athghiniúint (e.g. CO2 agus cothaithigh a fhosú agus ocsaigin a ghiniúint) agus seirbhísí éiceachórais a sholáthar 26 .

Is é an tAontas Eorpach an t‑allmhaireoir is fearr ar fud an domhain de tháirgí feamainne ó thaobh luacha de (EUR 554 mhilliún in 2016), agus is léir go bhfuil éileamh mór ar tháirgí feamainne san Eoraip. Tiocfaidh méadú ar an éileamh sin i gcomhréir le treochtaí sláinte agus inbhuanaitheachta. Beidh méadú ag teacht ar líon na ndaoine ar fud an domhain agus ar phatrúin tomhaltais a mhéadóidh an t‑éileamh ar algaí agus ar tháirgí atá bunaithe ar algaí 27 . Tá ionchas ann freisin go dtiocfaidh méadú ar éileamh an Aontais ar algaí agus ar tháirgí atá bunaithe ar algaí sna blianta amach romhainn (féach Fíor 3). A mhéid a bhaineann le micralgaí, ar féidir iad a tháirgeadh freisin ar an talamh i bhfad ón bhfarraige, tá éileamh an mhargaidh ar chlorella 28 agus ar an gcianabaictéir spirulina 29 ag fás san Aontas freisin.

Fíor 3: Méadú ionchais ar an éileamh 30 le haghaidh táirgí bunaithe ar algaí16, 31 .

Táthar ag súil go bhfásfaidh an margadh Eorpach ag ráta fáis bliantúil 6.4 % agus 8.7 % i gcás chlorella agus spirulina faoi seach faoi 202530. Tháinig méadú faoi fhachtóir 2.5 idir 2011 agus 2015 san Eoraip ar an éileamh ar tháirgí bia agus dí ina bhfuil feamainn 32 . Daonra veigeatórach agus veigeánach an Aontais atá ag éirí níos líonmhaire agus lena mbaineann thart ar 75 mhilliún duine faoi láthair dar le meastachán, agus ar tomhaltóirí iad a bhíonn ag éirí níos tógtha le cúrsaí comhshaoil agus sláinte, cuirfidh sé sin freisin leis an éileamh ar tháirgí bia plandabhunaithe agus ar tháirgí plandabhunaithe nach bia iad, lena n‑áirítear algaí. 

Aithníodh réigiúin mhuirí uile an Aontais mar bhonn bisiúil agus mar limistéir ina bhféadfaí tairbhí suntasacha comhshaoil agus socheacnamaíocha a dhíorthú ach tionscal na n‑algaí a fhorbairt 33 . Mar shampla, san Aigéan Atlantach agus sa Mhuir Thuaidh tá dálaí nádúrtha ídéalacha chun feamainn a shaothrú mar gheall ar na huiscí fuara ilchothaitheacha agus creideann taighdeoirí 34  go bhfuil san Eoraip limistéir ollmhóra atá oiriúnach le haghaidh feamainn a shaothrú 35 .

3.Cad atá déanta go dtí seo agus cén fáth nach bhfuil sé leordhóthanach?

Sa Treochlár don Bhithgheilleagar Gorm 36 a d’fhoilsigh an Fóram um an mBithgheilleagar Gorm 37 ag deireadh 2019, tar éis dul i gcomhairle le thart ar 300 geallsealbhóir ábhartha, sainaithníodh scrogaill agus rinneadh moltaí i gceithre phríomhréimse: (1) beartas, comhshaol agus rialacháin; (2) forbairt airgeadais agus gnó; (3) tomhaltóirí agus slabhraí luacha agus (4) eolaíocht, teicneolaíocht agus nuálaíocht. Maidir le hearnáil algaí an Aontais atá ann faoi láthair agus an acmhainneacht atá ann maidir lena fás inbhuanaithe, thángthas ar an gconclúid ann go bhfuil bac curtha ar fhorbairt an tsaothraithe algaí mar gheall ar thosca amhail ardchostais táirgeachta, táirgeadh ar scála íseal, eolas teoranta ar na margaí, riachtanais tomhaltóirí agus na rioscaí a bhaineann le saothrú algaí agus na tionchair chomhshaoil a bhaineann leis sin, chomh maith le creat rialachais ilroinnte. I bhFíor 4 thíos, tugtar achoimre ar na fadhbanna is mó agus sainaithnítear bealaí ginearálta agus sonracha chun aghaidh a thabhairt ar na fadhbanna sin.

Le blianta beaga anuas, tá tús curtha ag an gCoimisiún le roinnt tionscnamh a bhaineann le halgaí atá i gcéim cur chun feidhme nó pleanála (2021-2023) agus thacaigh sé leo. Áirítear leo an tionscadal EU4Algae 38 (Ardán Eorpach Geallsealbhóirí comhoibríoch i dtaobh Algaí), glaonna chiste taighde agus nuálaíoch an Aontais le haghaidh feidhmeanna (Fís 2020 39 , Fís Eorpach 40 ), an Comhghnóthas um Eoraip Bhithbhunaithe Chiorclach 41 , infheistíochtaí san earnáil algaí atá indéanta mar gheall ar an gCiste Eorpach Muirí agus Iascaigh 42 agus an Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa 43 , sásraí tacaíochta gnó a bhaineann leis an ngeilleagar gorm (an Ciste BlueInvest 44 , an Sásra um Chúnamh Dobharshaothraithe ).

Fíor 4: Fadhbanna, cuspóirí agus réimsí gníomhaíochta atá beartaithe do thionscnaimh AE a bhaineann le halgaí 45 .

Tá tionscnaimh i bhfeidhm ann freisin chun cúnamh a thabhairt eolas a mhéadú ar algaí, amhail an Líonra Breathnóireachta agus Sonraí Muirí Eorpach 46 (cuideachtaí algaí a mhapáil), Lárionad Eolais an Choimisiúin um Bithgheilleagar 47 , Staidéar bithmhaise an Airmheáin Chomhpháirtigh Taighde 48 , staidéir a bhaineann le halgaí ag amharc ar an dóigh ar féidir le halgaí a bheith ina gcuidiú spriocanna aeráide a bhaint amach 49 agus a gcaidreamh le cothaithigh 50 , tionscnaimh tuisceana agus múscailte feasachta i dtaobh na n‑aigéan 51 , straitéisí speisialtóireachta cliste, etc. Tá sonraithe ag Bord Mhisean an Aontais ‘Ár nAigéan agus ár nUiscí a athbhunú faoi 2030’ 52 ina thuarascáil le déanaí 53 go bhfuil athghiniúint an aigéin agus na n‑uiscí lena mbaineann ríthábhachtach le haghaidh eiseadh an chine daonna, folláine agus slite maireachtála shaoránaigh an Aontais. Le himscaradh an tionscnaimh ‘Bia 2030’ 54 tríd an gclár Fís Eorpach, rinneadh cur chuige córas a thionól agus a chothú i leith an bheartais T&I a nascann talamh agus muir, táirgeoirí le tomhaltóirí, ‘ón bhfeirm go dtí an forc go hinne agus ar ais’. Tá sé ag iarraidh go n‑athrófaí na córais bhia chun teorainneacha an phláinéid a urramú, bia agus aistí bia sábháilte cothaitheacha sláintiúla a chur ar fáil do chách, agus geilleagar bia a bhfuil rath air a chothú. Tá sé mar aidhm le ceann de na deich gcinn de chonairí gníomhaíochta Bia 2030 réitigh a fhorbairt do bhia ó acmhainní na n‑aigéan agus ó acmhainní fionnuisce, áit a bhfuil ról lárnach ag feirmeoireacht algaí.

Leis an bhFóram Gorm Eorpach d’úsáideoirí farraige 55 beifear in ann tuilleadh plé a dhéanamh idir earnálacha an gheilleagair ghoirm (e.g. earnáil na n‑algaí mar chuid mhór de bhithgheilleagar gorm an Aontais), geallsealbhóirí agus eolaithe chun sineirgí a fhorbairt agus úsáidí iomaíocha na farraige a thabhairt chun réitigh ar mhaithe le haeráidneodracht, truailliú nialasach agus cosaint agus caomhnú na muirthimpeallachta.

Faoi láthair, tá algaí, go háirithe dobharshaothrú feamainne, faoi réir iliomad téacsanna rialála AE agus náisiúnta araon (Fíor 5) 56 . Seachas cúrsaí a bheith ilroinnte, d’fhéadfadh cur chuige níos comhleanúnaí a bheith chun tairbhe earnáil na n‑algaí.

Fíor 5: Gníomhartha dlí an Aontais a bhaineann le dobharshaothrú feamainne

Cuireann gach gníomhaíocht ar leith atá liostaithe i Roinn 4 le forbairt earnáil algaí an Aontais. Mar sin féin, tá gá le cur chuige níos comhordaithe agus níos sistéamaí, chun gníomhaíochtaí beartais breise a chur leis an gcreat atá ann cheana, e.g. luamháin éagsúla a úsáid ag an am céanna chun borradh a chur faoi fhorbairt earnáil athghiniúnach algaí an Aontais.

Tá ról lárnach ag an gCoimisiún maidir leis na dálaí a chruthú trínar féidir rud éigin a dhéanamh faoi na baic atá roimh earnáil algaí an Aontais faoi láthair. Ba cheart aghaidh a thabhairt freisin ar na hábhair imní a d’fhéadfadh a bheith ag saoránaigh an Aontais maidir le hinbhuanaitheacht chomhshaoil an tsaothraithe feamainne ar mhórscála agus maidir le sábháilteacht táirgí atá bunaithe ar algaí a chuirtear ar mhargadh an Aontais.

4.Cad is gá don Aontas a dhéanamh?

Chun leas a bhaint as acmhainneacht earnáil algaí an Aontais, ní mór saothrú agus táirgeadh athghiniúnach algaí a mhéadú ar fud an Aontais, agus ní mór na margaí d’fheidhmeanna algaí idir fheidhmeanna a bhaineann le bia agus feidhmeanna nach mbaineann le bia a fhorbairt agus a phríomhshruthú. A luaithe a bheidh an méid sin déanta, bhainfí leas as acmhainneacht an Aontais Eorpaigh soláthar leanúnach bithmhaise algaí, neamhspleáchas straitéiseach ó allmhairí agus feidhmiú rianúil earnáil na n‑algaí a áirithiú.

Chun leas iomlán a bhaint as acmhainneacht earnáil algaí an Aontais, sainaithníodh gníomhaíochtaí sonracha ar bhonn réamhanailís fhairsing ar an earnáil agus comhairliúcháin fhadréimseacha le geallsealbhóirí 57 . Cuireann na gníomhaíochtaí a sainaithníodh le tionscnaimh atá ann cheana (féach Roinn 3 thuas), leis an eolaíocht, leis an eolas agus leis na sonraí is fearr atá ar fáil agus leis na cleachtais ghnó is fearr.

Sainaithnítear sa Teachtaireacht 23 ghníomhaíocht atá dírithe ar an méid seo a leanas:

(1)an creat rialachais agus an reachtaíocht rialachais a fheabhsú, 

(2)an timpeallacht ghnó a fheabhsú, 

(3)deireadh a chur le bearnaí eolais, taighde, teicneolaíochta agus nuálaíochta, agus

(4)cur leis an bhfeasacht shóisialta agus leis an nglacadh atá ag an margadh le halgaí agus le táirgí atá bunaithe ar algaí san Aontas.

Tá na gníomhaíochtaí a leagtar amach sa Teachtaireacht seo ceaptha a bheith píolótach ar bhealach comhordaithe. Cuirfear chun feidhme iad i ndlúthchomhar leis na Ballstáit agus leis na geallsealbhóirí ábhartha.

Chun na gníomhaíochtaí atá beartaithe sa Teachtaireacht seo a chur chun feidhme, tá cistiú áirithe curtha i leataobh, 58 agus tá roinnt gníomhaíochtaí a bhaineann le halgaí sa chlár Fís Eorpach dúnta cheana féin 59 nó tá siad fós ar siúl 60 . Leanfaidh an Coimisiún de bheith ag féachaint ar dheiseanna chun gníomhaíochtaí a bhaineann le halgaí a ionchorprú sna glaonna thuasluaite agus i nglaonna eile ar chistiú 61  

4.1.An creat rialachais agus an reachtaíocht a fheabhsú

Faoi láthair, tá feidhm ag reachtaíocht áirithe de chuid an Aontais maidir le saothrú feamainne ar shaothrú mara nó algaí ar tír, e.g. reachtaíocht maidir le sábháilteacht bia nó táirgí leasacháin (Fíor 5). Mar sin féin, tá ilroinnt nach beag ann i réimsí nach bhfuil aon chreat rialála ar leibhéal an Aontais ann agus ina bhfuil rialacháin náisiúnta éagsúla i bhfeidhm, ag brath ar chúinsí sonracha earnáil Bhallstáit an Aontais, (e.g. maidir le ceadúnú, rochtain ar spás muirí, speicis atá le feirmeoireacht).

Dá bhrí sin, tá rialachas comhleanúnach agus cuíchóirithe de dhíth ar an earnáil algaí AE ar fud an Aontais, lena n‑áirítear nósanna imeachta simplithe agus creat faireacháin agus cáilíochta, agus é mar aidhm dheiridh aici táirgí a fhaightear go hinbhuanaithe agus táirgí atá bunaithe ar algaí a chur ar an margadh. D’fhéadfaí a áireamh ar na gníomhaíochtaí chun na críche sin sraith straitéisí nua d’fheirmeoirí algaí a fhorbairt maidir le saothrú algaí sna Ballstáit, í curtha in oiriúint do na dálaí saothraithe in imchuacha farraige éagsúla, agus comhtháthú forálacha a bhaineann le halgaí a chur chun cinn i gcreataí rialachais náisiúnta (e.g. pleananna spásúla muirí) agus i straitéisí (e.g. straitéisí bithgheilleagair). Ba cheart gníomhaíocht shonrach a bheith dírithe ar bhealaí inar féidir le feirmeoirí algaí rochtain ar spás muirí chun saothraithe algaí a éascú agus féachaint le ceadúnais feirmeoireachta algaí a fháil (e.g. cur leis an treoirdhoiciméad maidir le rochtain ar an spás atá beartaithe sna Treoirlínte Straitéiseacha do dhobharshaothrú an Aontais, dea-chleachtais a roinnt trí úsáid a bhaint as an modh oscailte comhordaithe don dobharshaothrú, etc.).

Spreagfaidh an Coimisiún na Ballstáit freisin saothrú algaí a áireamh ina bpleananna spáis náisiúnta/réigiúnacha faoin Treoir maidir le Pleanáil Spásúil Mhuirí a chuireann forbairt inbhuanaithe chun cinn agus a spreagann cómhaireachtáil earnálacha éagsúla sa limistéar muirí. Is éard atá i gceist le rialachas níos fearr freisin caighdeáin tionscail nua nó fheabhsaithe a fhorbairt do tháirgí algaí agus breithniú a dhéanamh ar na hathruithe dlíthiúla is gá a dhéanamh.

4.2.Tacú le feabhsú thimpeallacht an ghnó

Tá ról ríthábhachtach ag tírdhreach gnó a fheidhmíonn go rianúil agus atá rathúil agus ag timpeallacht mhuirí shláintiúil i leith fhás éifeachtach na hearnála algaí athghiniúnacha. Leis an timpeallacht ghnó fheabhsaithe, cuirfear le comhar thionscal an Aontais laistigh den Aontas agus le tionscail algaí na dtíortha atá ar theorainn an Aontais chun iarratais bia núíosaigh a ullmhú, i gcás inarb iomchuí agus chun speicis a úsáidtear mar bhia traidisiúnta sna Ballstáit a aimsiú 65 . Ba cheart a bheith mar thoradh air sin freisin go dtabharfaí speicis nua algaí ar mhargadh an Aontais, lena méadófaí éagsúlacht na speiceas algaí sa mhargadh sin atá le húsáid mar bhia nó mar bheatha nó chun críocha eile.

Ba cheart táirgeadh algaí a chur chun cinn trí shásraí cistiúcháin éagsúla mar bhealach chun gníomhaíocht eacnamaíoch agus foinsí ioncaim a éagsúlú do phobail i limistéir chósta agus thuaithe. Go háirithe, spreagfaidh an Coimisiún atreorú ghairmeacha na n‑iascairí chuig feirmeoireacht aigéin athghiniúnach trí threoirthionscadail, agus tabharfaidh sé tacaíocht chun sin a dhéanamh.

Ba cheart tacaíocht spriocdhírithe a chur ar fáil d’fhiontair bheaga agus mheánmhéide (FBManna) nuálacha a bhaineann an úsáid is fearr as faisnéis mhargaidh agus chun acmhainneachtaí na n‑infheisteoirí a neartú chun caipiteal a shlógadh le haghaidh gnólachtaí/teicneolaíochtaí a bhfuil ardacmhainneacht acu, pacáistí cóitseála inbhuanaitheachta nua a ullmhú do FBManna, agus cúnamh teicniúil a sholáthar chun dlús a chur leis an gcomhar gnólacht le gnólacht (B2B). Ba cheart measúnú a dhéanamh freisin ar úsáid fhéideartha agus ar eastóscadh na gcothaitheach a dhíorthaítear ó tháirgí atá bunaithe ar algaí agus ar chuimsiú táirgí atá bunaithe ar algaí i gcreataí lipéadaithe ghlais agus i gcreataí soláthair ghlais.

4.3.Bearnaí eolais, sonraí, teicneolaíochta agus nuálaíochta a dhúnadh

Tá forbairtí teicneolaíochta, nuálaíocht agus eolas níos fearr ríthábhachtach chun borradh a chur faoi shaothrú agus faoi tháirgeadh athghiniúnach algaí san Aontas. Tá infhaighteacht na faisnéise iontaofa maidir le hearnáil algaí an Aontais teoranta faoi láthair, lena n‑áirítear sonraí socheacnamaíocha agus comhshaoil 70 . Cuireann sé sin moill ar fhorbairt agus ar phríomhshruthú na margaí táirgthe algaí. Chun acmhainneacht na n‑algaí a chinneadh chun rannchuidiú le spriocanna an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip a bhaint amach, tá gá le hiarracht taighde spriocdhírithe chomhoibríoch a d’fhéadfaí a sholáthar leis an gclár Fís Eorpach an Aontais, lena n‑áirítear trí ghlaonna tiomnaithe ón gComhpháirtíocht um an nGeilleagar Gorm Inbhuanaithe 71 agus ó Mhisean an Aontais: Ár nAigéan agus ár nUiscí a Athbhunú faoi 2030 72 .

Tá na príomh-mhodhanna táirgthe algaí á bhforbairt faoi láthair (féach Fíor 6), ach is gá trealamh nuálach a fhorbairt chun táirgiúlacht san earnáil algaí agus cáilíocht na dtáirgí atá bunaithe ar algaí a mhéadú. D’fhéadfaí a áireamh ar threalamh den sórt sin córais mhórscála (uathoibrithe, b’fhéidir) saothraithe agus phróiseála, tóireadóirí faireacháin ina bhfuil córais um rialú agus ceannas, etc. a d’fhéadfadh caillteanas bithmhaise nach féidir a thuar agus costais saothair a laghdú. Is féidir ról ríthábhachtach a bheith ag trealamh nuálach freisin maidir le feabhas a chur ar phróisis iartheachtacha, amhail bithscaglanna chun bithmhais iomlán na macralgaí agus na miocralgaí a chóireáil, seachas líon beag comhpháirteanna gníomhacha amháin agus an chuid eile den bhithmhais á cur amú. Is gá freisin deireadh a chur le bacainní sistéamacha ar nuálaíocht agus dlús a chur le rochtain ar an margadh ar tháirgí atá bunaithe ar algaí 73 .

Ba cheart eolas níos fearr a fháil freisin ar an tionchar comhshaoil a bhíonn ag baint feamainne fiáine agus ag an méid feamainne a chaitear ar chóstaí an Aontais, chun measúnú a dhéanamh ar mhéid an chineáil bithmhaise sin ar féidir leis deiseanna gnó inbhuanaithe a chur ar fáil do chuideachtaí an Aontais. Is cinnte go mbainfeadh earnáil an tsaothraithe algaí tairbhe as cur chuige láraithe uile-Aontais maidir le tréithchineálacha feamainne Eorpacha a choinneáil ar bun. Leis an gcur chuige seo, cuideofar freisin le bithéagsúlacht feamainne a chaomhnú.

Fíor 6: Príomh-mhodhanna táirgthe algaí san Eoraip

D’ainneoin na hacmhainneachta atá inti chun carbón a bhaint agus aigéadú na n‑aigéan a laghdú, tugadh neamhaird ar fheamainn i measúnuithe carbóin ghoirm den chuid is mó go dtí seo. Ach tugtar le fios sna staidéir gur féidir le sruthanna macralgaí a dhíláithriú agus a shil-leagan i linnte carbóin thar ghnáthóga macralgaí 74 . Féadfar carbón a cheapadh freisin trí algaí a thiontú ina dtáirgí marthanacha amhail ábhair chiorclacha atá bunaithe ar algaí (lena n‑áirítear pacáistíocht). Dá ndéanfaí na próisis sin a shoiléiriú agus a chainníochtú, d’fhéadfaí é a chur ar chumas do tháirgeoirí dobharshaothraithe dreasachtaí breise a fháil (e.g. creidmheasanna carbóin ghoirm) dá ngníomhaíochtaí amhail feirmeoireacht feamainne athghiniúnach agus táirgeadh comhtháite algaí. 

Ach tá gá le tuilleadh eolais ar roghanna inmharthana chun feabhas a chur ar shocruithe beartais agus dlí chun carbón gorm a ionchorprú mar réiteach aeráide nádúrtha; imscrúdú a dhéanamh ar chineálacha cur chuige airgeadais agus ar uirlisí cuntasaíochta le haghaidh astaíochtaí gás ceaptha teasa agus aistriú agus ceapadh carbóin trí úsáid a bhaint as algaí, agus ar an gcaoi a ndéantar difear dó sin le saothrú agus úsáid; cearta maoine a shoiléiriú; liosta de theicneolaíochtaí atá á bhforbairt (e.g. braiteoirí) agus d’uirlisí ríomhaireachta (e.g. intleacht shaorga, blocshlabhra) a thiomsú chun ceapadh carbóin ghoirm a thomhas agus luach airgid a chur air ar chostas íseal agus chun feabhas a chur ar an tuiscint atá againn ar ghnéithe den timthriall carbóin ghoirm nach bhfuil mórán cur amach againn orthu (e.g. rannchuidithe feamainne). Ní mór tuiscint níos fearr a fháil freisin ar an bhféidearthacht agus ar na peirspictíochtaí atá ann maidir leis an ngeilleagar carbóin ghoirm a fhorbairt, go háirithe feirmeoireacht carbóin ghoirm agus deimhniú aistrithe carbóin. Trí chineálacha cur chuige nuálacha maidir le muirshaothrú feamainne (amhail buantalmhaíocht mhuirí), d’fhéadfaí saothrú feamainne a éascú freisin in uiscí eischósta na Meánmhara agus an Atlantaigh i ndeisceart an Aontais, áit a bhfuil doimhneacht an uisce oiriúnach d’oibríochtaí den sórt sin.

4.4.Feasacht shóisialta agus glacadh margaidh a mhéadú maidir le halgaí agus maidir le táirgí atá bunaithe ar algaí

Is minic nach mbíonn tomhaltóirí ná saoránaigh an Aontais ar an eolas faoin iliomad tairbhí a bhaineann le saothrú algaí agus táirgí atá bunaithe ar algaí, ó éiceachórais mhuirí a athghiniúint go táirgí ísealcharbóin a chruthú agus poist a chruthú sa gheilleagar gorm. Trí fheasacht shóisialta a mhéadú maidir le halgaí agus maidir le táirgí atá bunaithe ar algaí, is féidir an t‑éileamh orthu a mhéadú, rud a spreagann forbairt earnáil algaí an Aontais.

Is féidir eolas ar earnáil an bhithgheilleagair ghoirm a mhéadú trí chláir oideachais i scoileanna, taispeántais cócaireachta feamainne, bileoga agus ailt sna nuachtáin ar an ábhar, agus feachtais ar na meáin shóisialta. Le hanailís spriocdhírithe ar iompraíocht tomhaltóirí agus ar na roghanna tosaíochta le haghaidh táirgí atá bunaithe ar algaí, chuideofaí freisin le tuairim a fháil faoin áit a bhfuil easpa eolais ann agus faoin áit a bhfuil sé riachtanach, dá bhrí sin, tionscnaimh múscailte feasachta a eagrú agus a eagrú cén treo atá le glacadh maidir forbairt gnó algaí.

5.Conclúidí

Trí ghníomhú anois, is féidir leis an Aontas an deis a thapú chun aghaidh a thabhairt ar thuislí a d’fhéadfadh a bheith ann, agus ní hamháin chun freagairt don spéis atá ag méadú maidir le halgaí a mheas mar amhábhar malartach i ngeilleagair éagsúla, ach freisin chun spreagadh a thabhairt i dtaca le hacmhainn iomaíoch in-athnuaite atá sábháilte ó thaobh an gheilleagair, na sochaí agus an chomhshaoil de a fhorbairt do mhargadh an Aontais agus don mhargadh idirnáisiúnta le haghaidh táirgí bunaithe ar algaí, ar margaí iad atá ag dul i méid. Mar a luaitear i Misean an chláir Fís Eorpach, ‘Ár nAigéan agus ár nUiscí a Athbhunú faoi 2030’, tá sé ríthábhachtach go ndéanfar an t‑aigéan agus na huiscí a athghiniúint le haghaidh shaol an duine agus le haghaidh fholláine agus shlite beatha na saoránach den Aontas Eorpach, go háirithe pobail chósta. Is féidir ról mór a bheith ag algaí maidir leis seo.

I gcomhthéacs an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip, tá ról tábhachtach ag an tionscnamh seo chun deiseanna gnó a dhéanamh de na dúshláin chomhshaoil agus aeráide atá ann faoi láthair. Soláthraítear leis cur chuige comhtháite sistéamach i leith sineirgí a chruthú idir gníomhaíochtaí atá ar bun cheana féin agus gníomhaíochtaí nua a mholadh, ar a dtugtar tuairisc sa Teachtaireacht seo. Tá comhtháthú agus comhordú den sórt sin ríthábhachtach chun cur chun feidhme éifeachtach agus cur i bhfeidhm cliste eacnamaíoch bhuiséad an Aontais a áirithiú trí shineirgí a áirithiú agus trí chomhroinnt eolais a uasmhéadú.

Is earnáil óg dhinimiciúil í earnáil algaí an Aontais, ina bhfuil tionscal atá ag athrú go tapa, eolas atá ag síormhéadú agus líon tionscadal taighde atá ag síormhéadú. Ullmhóidh an Coimisiún tuarascáil ina ndéanfar measúnú ar an dul chun cinn i gcur chun feidhme na Teachtaireachta seo faoi dheireadh 2027.

(1)   Conclúidí ón gComhairle Eorpach, 23-24 Meitheamh 2022

(2) Tá críoch mhuirí an Aontais (5.7 milliún km2) níos mó ná an chríoch thalún (4 mhilliún km2). Ag an am céanna, 1 bhilliún tona (tirim) atá i méid iomlán na bithmhaise a bhfuil 69 % de ón earnáil talmhaíochta, ón bhforaoiseacht 31 % de, ach is lú ná 1 % de an méid ón iascach agus ón dobharshaothrú ( tuarascáil bhithmhaise JRC ). 

(3)

COM/2019/640 final.

(4)  COM/2020/381 final.

(5) COM(2021) 240 final an 17.5.2021.

(6)   Na treoirlínte straitéiseacha ón gCoimisiún maidir le dobharshaothrú AE níos inbhuanaithe agus níos iomaíche

(7) Le caighdeán Eorpach EN 17399:2020, sainmhínítear algaí mar fheidhmghrúpa orgánach arb é atá iontu miocralgaí, macralgaí, cianabaictéir agus labrantúlaimícéití. Tagraíonn algaí freisin d’orgánaigh uisceacha atá cosúil le plandaí ó orgánaigh aoncheallacha (micralgaí agus cianabaictéir) go foirmeacha ollmhóra ilcheallacha amhail feamainn (macralgaí).

(8)   Teachtaireacht ón gCoimisiún maidir le Timthriallta Carbóin Inbhuanaithe

(9)   Bia ó na hAigéin

(10) Léirítear i staidéir go mbíonn tionchar dearfach má úsáidtear algaí nó feamainn mar phróitéin agus mar fhoinse aigéid shailleacha Óimige-3 i gcothú éisc ar rátaí fáis éisc agus ar chéatadáin marthanais na n‑iasc, laghdaítear costais beathaithe agus go mbíonn siad ina bhfoinse níos inbhuanaithe de chothú éisc Athbhreithniú ar úsáid macra-algaí (feamainn) i gcothú éisc ., Saleh, H. 2020

(11) Íomhánna © Adobe Stock: Drimafilm (cúlra rois lachan); Dewald (beatha ainmhithe); valya82 (babhla feamainne); Atelopus (logall bithleasúcháin); Viktor (algae ar ghrinneall an locha); chokniti (algaí bithbhreosla); Miha Creative (leasacháin); Voyagerix (cóireáil éadain); lovelyday12 (stroighin); Arsenii (gráinníní bithphlaisteacha); sharky1 (piollairí).

(12)  Tá Comhshocrú Domhanda na Náisiún Aontaithe in áit ar leith chun tacú le cuideachtaí agus a gcleachtais á n‑ailíniú acu leis an méid is gá chun todhchaí inbhuanaithe agus chuimsitheach a bhaint amach. Le tacaíocht ó na 193 thír uile atá rannpháirteach i gComhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe, is é Comhshocrú Domhanda na Náisiún Aontaithe an t‑údarás normatach domhanda agus is é an pointe tagartha le haghaidh gníomhaíochta agus ceannaireachta laistigh de ghluaiseacht inbhuanaitheachta chorparáideach dhomhanda.

(13)   Réabhlóid Feamainne: Forógra maidir le Todhchaí Inbhuanaithe , Lloyd’s Register Foundation, Comhshocrú Domhanda na Náisiún Aontaithe, 2020

(14) Is eagraíocht ghnó í feamainn don Eoraip a bhfuil sé mar aidhm aici tacú le nuálaíocht chórasach agus dea-chleachtais a chomhroinnt, infheistíochtaí a shlógadh agus próifíl na feamainne a ardú. Tá sí comhdhéanta de 56 gheallsealbhóir ón earnáil algaí.

(15)  Feamainn agus micralgaí: forléargas chun leas a bhaint as a n‑acmhainneacht i bhforbairt dhomhanda dobharshaothraithe, Eagraíocht Bhia agus Talmhaíochta na Náisiún Aontaithe (FAO), 2021 https://doi.org/10.4060/cb5670en .

(16) An cás is fearr, foinse: Seaweed for Europe [Feamainn don Eoraip].

(17)   Hidden Champion of the Ocean: [Curadh Folaithe an Aigéin] Seaweed as a Growth Engine for a Sustainable European Future , Seaweed for Europe, 2021. [Feamainn mar Inneall Fáis le haghaidh Todhchaí Eorpach Inbhuanaithe, Feamainn don Eoraip, 2021.]

(18) Is éard is athghiniúint ann an cumas atá ag éiceachóras – go sonrach, an comhshaol agus a dhaonra beo – é féin a athnuachan agus teacht slán ó dhamáiste. Tagraíonn athghiniúint d’éiceachórais a athlánaíonn a bhfuil á ithe, á shuaitheadh nó á bhuaint. An fórsa is mó lena mbaineann ná fótaisintéis, an cumas fuinneamh gréine agus cothaithigh a chlaochlú ina mbithmhais plandaí. Is féidir le saothrú feamainne earraí agus seirbhísí luachmhara éiceachórais a sholáthar, lena n‑áirítear gnáthóga nua a sholáthar d’éisc agus do speicis inveirteabracha ghluaisteacha (de réir na Tuarascála seo).

(19) Ciallaíonn margaíocht phríomhshrutha margaíocht atá dírithe ar an bpobal i gcoitinne. Tugtar le tuiscint uaithi go bhfuil spriocphobal an fheachtais margaíochta an-mhór agus gur féidir le beagnach gach duine na táirgí agus na seirbhísí atá á margú a úsáid.

(20)   Blue carbon: [Carbón gorm:] The potential of coastal and oceanic climate action [Acmhainneacht an ghníomhaithe ar son na haeráide cósta agus aigéanaí], Claes, J., Hopman, D., Jaeger, G., Rogers, M., 2022.

(21)   Brief on algae biomass production [Faisnéisiú maidir le táirgeadh bithmhaise algaí], Araujo, R., Lusser, M., Sanchez Lopez, J. agus Avraamides, M. (eagarthóir(í)), Oifig Foilseachán an Aontais Eorpaigh, Lucsamburg, 2019; Sustainable Seaweed Aquaculture Full Recommendations [Moltaí iomlána maidir le Dobharshaothrú Feamainne Inbhuanaithe], Barbier, M. et al., 2019.

(22) As an 35.8 milliún tona algaí a táirgeadh ar fud an domhain in 2019, táirgeadh 34.8 milliún tona (97 % den táirgeadh domhanda) san Áise, agus ba é 0.085 milliún tona (0.2 % den táirgeadh domhanda) táirgeadh an Aontais, agus níor saothraíodh ach thart ar 0.4 % de sin, agus baineadh an chuid eile de ó stoic fhiáine. Foinse: FAO, 2019 (Fonóta 13).

(23) Foinse sonraí: FAO.

(24) 0.3 milliún tona/bliain de tháirgeadh algaí san Eoraip (99 % arna bhuaint ón bhfiántas) i gcoinne beagnach 36 mhilliún tona in aghaidh na bliana a tháirgtear ar fud an domhain (dobharshaothrú algaí 99 %) (FAO, sonraí 2019).

(25) Is cineál feirmeoireacht mhuirí é buanshaothrú muirí lena mbaineann prionsabail na buantalmhaíochta (cur chuige maidir le bainistiú talún agus dearadh lonnaíochta a bhíonn faoi anáil na bpatrún a bhreathnaítear in éiceachórais nádúrtha rathúla ), trí gnáthóga foraoisí feamainne agus éiceachórais eile a athchruthú i dtimpeallachtaí aigéin cois cósta agus amach ón gcósta. Ach é sin a dhéanamh, is féidir   feamainn agus bia mara a bhuaint go fadtéarmach ar dhóigh athghiniúnach agus athghiniúint a dhéanamh ar an mbeatha san aigéan ag an am céanna. I mbuanshaothrú muirí úsáidtear teicneolaíocht uisciúcháin dhomhainmhara chun rochtain a fháil ar dhomhainfharraige atá fuar agus saibhir ó thaobh cothaitheach de. San Aontas Eorpach, d’fhéadfaí saothrú feamainne i mbuanshaothrú muirí a éascú in uiscí na Meánmhara agus an Atlantaigh sa chuid theas den Aontas Eorpach. 

(26) Tá d’acmhainneacht ag dobharshaothrú feamainne go leor seirbhísí éiceachórais a chur ar fáil, lena n‑áirítear maolú ar an athrú aeráide, cosaint cósta, caomhnú na bithéagsúlachta agus feabhsú cháilíocht an uisce ( tuarascáil shaineolach EKLIPSE ).

(27)

‘Achoimre do lucht déanta beartas ar an measúnú téamach ar úsáid inbhuanaithe speiceas fiáin den Ardán Idir-Rialtasach maidir le Beartas Eolaíochta um Sheirbhísí Bithéagsúlachta agus Éiceachórais (IPBES)’, Iúil 2022.

(28) Is alga glas aoncheallach coiteann é chlorella de ghnáthóga talún agus uisceacha araon a shaothraítear le húsáid mar bhia nó mar chomhábhar bia ar mhargadh an Aontais, tá sé saibhir i gcothaithigh, is foinse mhaith é de roinnt vitimíní, mianraí agus frithocsaídeoirí.

(29) Is cianabaictéar uisceach filiméideach micreascópach (genus Spirulina) é Spirulina a shaothraítear lena n‑úsáid mar fhorbhia. Tá sé i measc na forbhianna is coitianta atá bunaithe ar algaí. Tá cion ard próitéine ag Spirulina, atá saibhir i vitimíní (B1, B2; agus B3), micradhúile (copar, iarann, maignéisiam etc), agus tá aigéid shailleacha riachtanacha Óimige-3 agus Óimige-6. Spirulina platensis, a super food? , Jung, F., Kruger-Gengte, A., 2019, Journal of Cellular Biotechnology.

(30) Sa chomhthéacs níos leithne, tá éileamh réamh-mheasta an Aontais ar bhithmhais 40-100 % níos airde ná an soláthar atá ar fáil ( Report EU Biomass in a net zero economy (climate-kic.org) ) [Tuarascáil maidir le Bithmhais an Aontais Eorpaigh i ngeilleagar glan-nialais].

(31)   Acmhainneacht Mhargadh na hEorpa maidir le Feamainn Algaí Muirí . CBI. 2021.

(32) Mintel 2016.

(33)   A global spatial analysis reveals where marine aquaculture can benefit nature and people [Léirítear in anailís spásúil dhomhanda na háiteanna inar féidir le dobharshaothrú mara a bheith chun leas an dúlra agus daoine], Theuerkauf, S. J., Morris, J. A., Waters, T. J., Wickliffe, L. C., Alleway, H. K., Jones, R. C., 2019.

(34)   Acmhainneacht Dhomhanda Bhithscaglanna Macralgacha na nUiscí Eischósta agus Éadomhana chun Bia, Ceimiceáin agus Fuinneamh a Sholáthar: Féidearthacht agus Inbhuanaitheacht , Lehahn, Y., Nivrutti, I., Golberg, A., 2016.

(35)

 Léiríonn sonraí i gcás na Síne, ag a bhfuil cósta 13 000 km lena mbaineann limistéar iarbhír 136 223 ha (1 362 km2) is féidir a shaothrú, gur shaothraigh sí 20.1 milliún tona algaí in 2019. I gcodarsnacht leis sin, an AE-27, ag a bhfuil cósta 66 000 km agus limistéar muirí 5.7 milliún km2 (a bhfuil 141 000 km2 de ina n‑uiscí cois cósta (0-1 muirmhíle ón gcósta) agus 715 000 km2 ina n‑uiscí críche (0-12 mhuirmhíle ón gcósta)) saothraítear ann níos lú ná 1000 tona feamainne in aghaidh na bliana. Dá ndéanfaí acmhainneacht algaí an Aontais a fhíorú faoi 2030, d’fhéadfadh soláthraithe an Aontais aon trian de riachtanais an mhargaidh a tháirgeadh.16

(36)   Blue Bioeconomy Forum Roadmap [Treochlár an Fhóraim um an mBithgheilleagar Gorm]

(37) Sheol an Coimisiún an Fóram um an mBithgheilleagar Gorm (BBF) in 2018 chun an tionsclaíocht, údaráis phoiblí, an saol acadúil, an t‑airgeadas agus an tsochaí shibhialta a thabhairt le chéile chun seasamh iomaíoch an Aontais a neartú, chun leas a bhaint as acmhainneacht acmhainní inathnuaite agus chun úsáid inbhuanaithe acmhainní an bhithgheilleagair ghoirm atá ag teacht chun cinn a áirithiú. Is é aidhm BBF comhthuiscint a fhorbairt ar staid reatha an bhithgheilleagair ghoirm san Aontas agus moltaí a cheapadh maidir le forbairtí straitéiseacha, deiseanna margaidh, cúnamh iomchuí airgeadais, gníomhaíochtaí rialála agus tosaíochtaí taighde.

(38)   Tionscadal EU4Algae

(39)   Fís 2020

(40)   Fís Eorpach

(41)   An Comhghnóthas um Eoraip Bhithbhunaithe Chiorclach (BBI-JU)

(42)   An Ciste Eorpach Muirí agus Iascaigh (CEMI)

(43)   Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa (CFRE)

(44)   An Ciste BlueInvest

(45) Faisnéis bunaithe ar obair na hArd-Stiúrthóireachta um Ghnóthaí Muirí agus Iascaigh (AS MARE) (comhairliúcháin phoiblí, comhairliúcháin spriocdhírithe le geallsealbhóirí etc) maidir le dréachtú an doiciméid seo.

(46) Gníomhaíochtaí daonna Emodnet  

(47)   Lárionad Eolais an Choimisiúin um Bithgheilleagar

(48)   Staidéar ar Bhithmhais an Airmheáin Chomhpháirtigh Taighde

(49)   Staidéar ar algaí agus ar an aeráid

(50)   Staidéar ar algaí, sliogéisc agus cothaithigh

(51)   Comhghuaillíocht AE4Ocean um Thuiscint ar na hAigéin  

(52)   Misean an Aontais: Ár nAigéin agus ár nUiscí a athbhunú  

(53) ‘Ár n‑aigéin agus ár n‑uiscí a athghiniúint faoi 2030: tuarascáil eatramhach ón mbord misin ‘aigéin, farraigí, uiscí cósta agus intíre sláintiúla’, an Coimisiún Eorpach, Ard-Stiúrthóireacht an Taighde agus na Nuálaíochta, Oifig na bhFoilseachán, 2020, https://data.europa.eu/doi/10.2777/885438.

(54) https://research-and-innovation.ec.europa.eu/research-area/environment/bioeconomy/food-systems/food-2030_en

(55) D’fhógair an Coimisiún ina Theachtaireacht maidir le cur chuige nua le haghaidh Geilleagar Gorm Inbhuanaithe, a bhunófar sna míonna amach romhainn tar éis glao ar thograí: https://ted.europa.eu/udl?uri=TED:NOTICE:351341-2022:TEXT:EN:HTML&tabId=1 .  

(56) Treoirdhoiciméid ón gCoimisiún amhail doiciméad inmheánach oibre an Choimisiúin ar fheidhm na Treorach Réime maidir le hUisce agus na Treorach Réime um Straitéis Mhuirí i leith an dobharshaothraithe ( Nasc ) agus an Treoir maidir leis an dobharshaothrú agus láithreáin Natura 2000 , soiléirítear leo feidhm reachtaíocht chomhshaoil an Aontais i leith an dobharshaothraithe.

(57)   Achoimre ar an gComhairliúchán Poiblí Oscailte  

(58)  Amhail dhá thionscadal a áirítear i gClár Oibre AS MARE 2023 (chun tacú le bunú thionscal athghiniúnach algaí an Aontais agus le feirmeacha aigéin athghiniúnacha píolótacha).

(59)  Leas a bhaint as acmhainneacht algaí le haghaidh bithgheilleagar gorm Eorpach rathúil, HORIZON-CL6-2021-CIRCBIO-01-09, a dúnadh an 6.10.2021.

(60)  Teach solais in imchuacha Mhuir Bhailt agus na Mara Thuaidh – táirgí agus réitigh inbhuanaithe atá bunaithe ar algaí a thabhairt chuig an margadh, HORIZON-MISS-2022-OCEAN-01-06 (an spriocdháta ar iarratais an 27.9.2022); I dtreo samhlacha gnó áitiúla atá dírithe ar an bpobal: feirmeoireacht aigéin athghiniúnach, HORIZON-MISS-2022-OCEAN-01-10, (an spriocdháta ar iarratais an 27.9.2022).

(61)  Amhail an Ciste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe, clár LIFE AE, clár Interreg na hEorpa, an Institiúid Eorpach um Nuálaíocht agus Teicneolaíocht (Bia EIT) etc.

(62) E.g. trí Shásra Cúnaimh an Phlean Spásúil Mhuirí agus grúpa saineolaithe na mBallstát, chomh maith leis an modh oscailte comhordúcháin don dobharshaothrú.

(63) E.g. rochtain ar spás, roghnú na speiceas atá le saothrú, gnéithe a bhaineann leis an tsláinte náisiúnta (e.g. leibhéil iaidín) etc.

(64) Tacóidh an Coimisiún leis an bpróiseas seo trí threoirdhoiciméad maidir le dea-chleachtais i dtaca le nósanna imeachta riaracháin a fhorbairt, agus trí mhalartú dea-chleachtas ceadúnaithe agus rialachais maidir le saothrú algaí a chumasú i gcomhthéacs an mhodha oscailte comhordúcháin don dobharshaothrú.

(65) Roimh an 15 Bealtaine 1997 (dáta theacht i bhfeidhm an rialacháin maidir le bianna núíosacha)

(66) Áirítear leis sin úsáid a bhaint as cothaithigh thánaisteacha (ó fhuíolluisce) nó as barraíocht cothaitheach ó uiscí dromchla eotrófacha le haghaidh saothrú miocralgaí agus cianabaictéar i gciorcail dhúnta. 

(67) E.g. cothaithigh a tháirgeadh le haghaidh bithspreagthaigh plandaí (bithleasacháin), agus béim á leagan ar bhithmhais phróiseáilte (e.g. bithmhais atá fágtha tar éis eastóscadh na gcomhábhar gníomhach nó na bithmhaise a dhíorthaítear ó ghléasraí cóireála fuíolluisce nó a chaitear i dtír (caite ar an trá)). 

(68) Féadfar a áireamh leis sin soláthar na faisnéise margaidh agus neartú acmhainneachtaí na n‑infheisteoirí chun caipiteal a shlógadh le haghaidh gnólachtaí/teicneolaíochtaí a bhfuil ardacmhainneacht acu, pacáistí cóitseála nua maidir le hinbhuanaitheacht do FBManna, agus cúnamh teicniúil chun margaí a dhéanamh ar bhealach níos tapa.

(69)   An tArdán um Speisialtóireacht Chliste  

(70) Tuarascáil ar Cheardlann an Chomhphobail Cleachtais: Táirgeadh algaí san Eoraip: stádas, dúshláin agus forbairtí amach anseo , Lárionad Eolais an Choimisiúin Eorpaigh um an mBithgheilleagar.

(71) Is comhpháirtíocht phoiblí-phoiblí idir an Coimisiún Eorpach agus na Ballstáit arna bunú faoi Fhís Eorpach í an Chomhpháirtíocht Eorpach maidir le Geilleagar Gorm atá aeráidneodrach, inbhuanaithe agus táirgiúil.

(72)

  Misean an Aontais: Leagadh sprioc síos in ‘ Ár nAigéan agus ár nUiscí a Athbhunú ’ chun réitigh a fhorbairt don dobharshaothrú saor ó charbón agus don dobharshaothrú ísiltionchair.

(73) Mar shampla, chun cadhnraí faoi thiomáint algaí a chur chun cinn agus a bhogadh go dtí an margadh, ar cadhnraí iad atá ann a bhuí leis an bhfionnachtain go ndéanann algaí gormghlasa fótaisintéis agus go ngineann siad sruth leictreach beag a “idirghníomhaíonn le leictreoid alúmanaim agus a úsáidtear chun micreaphróiseálaí a chumhachtú,” Bombelli, P et al: ‘ Powering a Microprocessor by Photosynthesis .’ Energy & Environmental Science, Bealtaine 2022. DOI: 10.1039/D2EE00233G 

(74) ‘The future of Blue Carbon science’, Macreadie, P.I., Anton, A., Raven, J.A. et al, Nat Commun 10, 3998 (2019).

(75) I bhfianaise na rioscaí sláinte a bhaineann le tiúchan ard miotal trom a d’fhéadfadh tarlú i speicis algaí áirithe, beidh an plé maidir le huasleibhéil agus faireachán nasctha freisin leis an bplé ar an ngá atá le comhairle tomhaltais maidir le tomhaltas speiceas feamainne áirithe

(76) Ó fhoinsí éagsúla amhail Faireachlann an Mhargaidh Eorpaigh um Iascach agus um Tháirgí Dobharshaothraithe (EUMOFA), Eurostat, an Creat um Bailiú Sonraí, an earnáil tionsclaíochta etc.

(77) E.g. trí úsáid a bhaint as an Eorabharaiméadar — bailiúchán suirbhéanna trastíre ar thuairimí an phobail a dhéantar go rialta thar ceann institiúidí an Aontais ó bhí 1974 ann.

(78) Feachtais a d’fhéadfaí a chomhcheangal le gníomhaíochtaí spriocdhírithe múscailte feasachta, amhail comórtas cócaireachta algaí a bhunú chun rannpháirtíocht agus feasacht na dtomhaltóirí a mhéadú.