Bileog Achoimre Feidhmiúcháin

Measúnú tionchair ar chomhpháirtíocht institiúidithe Eorpach fhéideartha ar eochairtheicneolaíochtaí digiteacha

A. An gá atá le beart

Cén fhadhb atá ann agus cén fáth ar fadhb í ar leibhéal an Aontais?

Is comhpháirteanna agus córais leictreonacha atá mar bhonn taca faoi gach táirge agus seirbhís dhigiteach iad ‘eochairtheicneolaíochtaí digiteacha’ (KDTanna) Breathnaítear orthu mar ríthábhachtach mar gheall gurb iad príomhbhloic thógála na gcóras digiteach iad.

Mura gcoinníonn an tAontas a cheannaireacht i gcomhpháirteanna agus córais leictreonacha, tá baol ann go gcaillfidh sé a staid mhargaidh láidir in earnálacha amhail mótarfheithiclí, cúram sláinte, monaraíocht thionsclaíoch, aerspás agus slándáil.

Tá baol ann freisin go mbeidh sé ina leantóir i bparaidímí agus teicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn, amhail intleacht shaorga (IS) agus imeall‑ríomhaireacht, agus go mbeadh ar na margaí gaolmhara a bhfuil éileamh le haghaidh comhpháirteanna agus córais leictreonacha á gcruthú acu leibhéil feidhmíochta atá difriúil leo siúd atá ar fáil inniu a thaispeáint.

Bheadh ar an Aontas dul i ngleic le fadhb mhór, is é sin, slándáil an tsoláthair teicneolaíochtaí comhpháirteanna iontaofa, sábháilte agus slána le haghaidh bonneagair chriticiúla agus earnálacha tionsclaíocha atá ríthábhachtach don gheilleagar.

Mura ndéanfaí na heochairtheicneolaíochtaí digiteacha sin a ailíniú le tosaíochtaí beartais an Aontais, bhainfí ionstraim mhór de chun an claochlú digiteach a ghiaráil chun dul i ngleic lena spriocanna sochaíocha agus comhshaoil.

Cad é ba cheart a bhaint amach?

Iarracht taighde agus nuálaíochta ar scála leordhóthanach agus ag a bhfuil leibhéal leordhóthanach comhordaithe chun mais chriticiúil acmhainní a bhailiú, inniúlachtaí agus leasanna iomadúla a eagrú, agus iad a stiúradh i dtreo comhchlár oibre ag a bhfuil na spriocanna seo a leanas le baint amach faoi 2030:

1.Ceannasacht teicneolaíochta an Aontais i gcomhpháirteanna agus córais leictreonacha a neartú chun tacú le riachtanais tionscal ‘ingearach’ agus an gheilleagair trí chéile amach anseo

A áirithiú go bhfanann an tAontas chun tosaigh ar theicneolaíocht i gcomhpháirteanna agus córais leictreonacha a chuireann le slabhraí luacha straitéiseacha athléimneacha. Éireoidh sé sin níos criticiúla fós de réir mar a tharlaíonn an claochlú digiteach agus mar a éiríonn teicneolaíochtaí digiteacha níos forleithne i measc earnálacha.

Ba cheart luach dearaidh agus táirgthe na gcomhpháirteanna agus na gcóras leictreonach a dhúbláil san Eoraip faoi 2030 mar thoradh ar an gceannasacht mhéadaithe, i gcomhréir le meáchan an Aontais i dtáirgí agus seirbhísí go ginearálta.

2.Sármhaitheas eolaíochta agus ceannaireacht nuálaíochta an Aontais a bhunú i dteicneolaíochtaí comhpháirteanna agus córas atá ag teacht chun cinn

Cruthaítear deiseanna nua le haghaidh comhpháirteanna agus córas leictreonach agus a bhfeidhmeanna mar gheall ar mhionadúchán breise i dtreo teorannacha fisiciúla, dul i bhfeidhm tapa Intleachta Saorga, agus paraidímí imeall‑ríomhaireachta agus ríomhaireachta malartaí. Féadfaidh bonn láidir eolaíochta i réimsí atá ag teacht chun cinn a chur ar chumas an Aontais deiseanna den sórt sin a thapú. Féadfaidh FBManna agus cuideachtaí nua‑thionscanta atá gníomhach i dteicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn tairbhe a bhaint as éiceachórais nua agus cuidiú lena múnlú.

Ba cheart do thrian amháin ar a laghad den líon iomlán rannpháirtithe i dtionscnamh eochairtheicneolaíochtaí digiteacha ionadaíocht a dhéanamh ar FBManna agus ba cheart dóibh 20 % ar a laghad den chistiú poiblí fháil.

3.A áirithiú go dtéann teicneolaíochtaí comhpháirteanna agus córas i ngleic le dúshláin shochaíocha agus chomhshaoil an Aontais

Bheadh ról fíor‑riachtanach ag údaráis phoiblí an Aontais agus údaráis phoiblí náisiúnta i dtionscnamh comhordaithe ag áirithiú go n‑ailíníonn sé le tosaíochtaí polaitiúla. Ba cheart do theicneolaíochtaí comhpháirteanna agus córas leictreonach na leibhéil chearta iontaofa agus príobháideachais a sholáthar agus rannchuidiú le cuspóirí comhshaoil an Aontais.

Bheadh sprioc ag an tionscnamh ídiú fuinnimh a laghdú 32.5 % faoi 2030 1 .

Cad é an breisluach atá le gníomhaíocht a dhéanamh ar leibhéal an Aontais (coimhdeacht)? 

Tá comhpháirteanna agus córais leictreonacha mar bhonn taca faoi shlabhraí luacha tionsclaíocha a mbíonn tionchar suntasach sochaíoch agus eacnamaíoch acu ar fud na hEorpa.

Éilítear freagairt chomhordaithe ag leibhéal an Aontais mar gheall ar luas tapa dhul chun cinn na teicneolaíochta sa tionscal, mar aon leis an gcaoi a bhfuil na Stáit Aontaithe agus tíortha Áiseacha ag déanamh infheistíocht ollmhór le bheith ceannródaíoch sa réimse agus chun a spleáchas ar réigiúin eile a íoslaghdú.

Ní bheadh aon tír ná eagraíocht amháin in ann torthaí a sholáthar i leith na gcuspóirí thuasluaite. Ní bheifí in ann an cur chuige straitéiseach is gá agus an mhais chriticiúil acmhainní, inniúlachtaí agus leasanna a áirithiú ach le slógadh ag leibhéal an Aontais, a bhfuil Ballstáit agus an tionscal rannpháirteach ann.

B. Réitigh

Cad iad na roghanna éagsúla lenar féidir na cuspóirí a ghnóthú? An bhfuil rogha thosaíochta ann nó nach bhfuil? Mura bhfuil, cén fáth nach bhfuil?

Breithníodh na roghanna seo a leanas mar mhodh chun tacú le taighde agus nuálaíocht:

·glaonna traidisiúnta faoin gcreatchlár (rogha bhonnlíne);

·comhpháirtíocht Eorpach chomh‑chláreagraithe (rogha 1); agus

·comhpháirtíocht institiúidithe Eorpach faoi Airteagal 187 CFAE (rogha 3).

Is í an chomhpháirtíocht institiúidithe Eorpach an rogha thosaíochta, mar go n‑áiritheodh comhpháirtíocht mar sin go nglacann an tionscal comhpháirteanna agus córas leictreonach níos leithne ról gníomhach i socrú an chláir oibre taighde agus nuálaíochta, i dteannta le húdaráis phoiblí (ag leibhéal an Aontais agus an leibhéal náisiúnta), chun na spriocanna thuasluaite a bhaint amach. Chumasódh sí gealltanas inbhuanaithe ó chomhaltaí na comhpháirtíochta i gcaitheamh an chláir a mhairfeadh 7 mbliana agus sholáthródh sí struchtúr seasmhach le haghaidh cur chun feidhme éifeachtúil agus le haghaidh comhordú le tionscnaimh ghaolmhara. D'fhéachfaí le hidirghabháil a dhéanamh go háirithe le comhpháirtíochtaí a dhíríonn ar chúrsaí digiteacha (e.g. Fótónaic, EuroHPC, SNS, Intleacht Shaorga, sonraí agus róbataic) agus réimsí feidhmiúcháin (sláinte, mótarfheithiclí, monaraíocht, spás).

Fuarthas sa mheasúnú go soláthraíonn an rogha seo an ‘treoíocht’ is mó (ag áirithiú ailíniú le clár oibre taighde agus nuálaíochta) agus an ‘bhreisíocht’ is mó (ag slánú tionchair ghiarála).

Cad iad tuairimí na bpáirtithe leasmhara éagsúla? Na páirtithe leasmhara éagsúla agus na bearta is rogha leo

Nuair a chuathas i gcomhairle leis na Ballstáit maidir le comhpháirtíochtaí Fís Eorpach, mheas 96 % díobh go mbeadh comhpháirtíocht ar eochairtheicneolaíochtaí digiteacha ábhartha dá mbeartas agus tosaíochtaí náisiúnta, agus dá dtionscal, eagraíochtaí taighde agus ollscoileanna.

Sa chomhairliúchán poiblí oscailte, chuir 82 % de na freagróirí in iúl go mbeadh tionscnamh eochairtheicneolaíochtaí digiteacha ábhartha nó an‑ábhartha chun rochtain ar chomhpháirteanna agus córais iontaofa a dheimhniú. Go háirithe, thacaigh cumainn tionscail, ollscoileanna, eagraíochtaí taighde agus teicneolaíochta, na Ballstáit agus cuideachtaí móra leis an dearcadh sin.

Shíl neart freagróirí (ní ba mhó ná 40 %) gurbh í an chomhpháirtíocht institiúidithe an rogha ab oiriúnaí. Léiríonn sé sin trasghearradh cothrom de thionscal (gnólachtaí móra agus FBManna), eagraíochtaí taighde agus na Ballstáit. Thacaigh páirtithe leasmhara ar cuireadh agallamh orthu don staidéar a thacaíonn leis an measúnú tionchair go láidir leis an rogha sin.

Léiríodh i dtuairimí mionlaigh (e.g. ó eagraíochtaí taighde) go mbaineann riosca leis an rogha sin go mbeadh sí ní ba chasta. Téitear i ngleic le comhchuibhiú agus simpliú na nósanna imeachta agus na gcleachtas sa tionscnamh beartaithe, áfach.

C. Tionchar na rogha tosaíochta

Cé na tairbhí a bhaineann leis an rogha thosaíochta (más ann dóibh; murab ann, cad iad tairbhí na bpríomhroghanna)? 

Bheadh comhpháirtíocht bunaithe ar Airteagal 187 CFAE in ann an méid seo a leanas a dhéanamh:

·tacú le clár oibre straitéiseach taighde agus nuálaíochta (SRIA) an Aontais ar theicneolaíochtaí comhpháirteanna agus córas leictreonach, ag ailíniú thosaíochtaí an Aontais, na stát rannpháirteach agus an tionscail chun mais chriticiúil a bhaint amach;

·brath ar ghealltanais ranníocaíochta roimh ré ó chomhaltaí poiblí (an tAontas agus comhaltaí náisiúnta) agus comhaltaí príobháideacha na comhpháirtíochta;

·struchtúr lárbhainistithe a thacaíonn le rannpháirtíocht fhadtéarmach comhaltaí príobháideacha a sholáthar chun clár uaillmhianach a chur chun feidhme; agus

·giaráil ard 1:3 a sholáthar ag meascadh chistiú an Aontais le ranníocaíochtaí ó na Ballstáit agus ón tionscal (EUR 1 ón Aontas, EUR 1 ó stáit rannpháirteacha, EUR 2 ó chomhaltaí príobháideacha) chun mais chriticiúil d’acmhainní taighde agus nuálaíochta a shlógadh.

Cad iad costais na rogha tosaíochta (más ann dóibh, murab ann, cad iad costais na bpríomhroghanna)? 

Toisc go nglacfadh tionscnamh eochairtheicneolaíochtaí digiteacha amach anseo an struchtúr ECSEL atá ann faoi láthair, is é costas chur chun feidhme na rogha tosaíochta costas reáchtála oifige comhghnóthais ar feadh thréimhse an tionscnaimh. Déantar an costas sin a chúiteamh den chuid is mó ag na buntáistí a luaitear thuas, agus go háirithe éifeachtaí giarála an chómhaoinithe chun scála na n‑acmhainní a bhaint amach is gá chun aghaidh a thabhairt ar na spriocanna uaillmhianacha. Dhéanfaí comhghnóthas ESCEL a oiriúnú don chomhpháirtíocht eochairtheicneolaíochtaí digiteacha agus d’fhanfadh na costais chur chun feidhme fhoriomlána mar an gcéanna.

Cén tionchar a imreofar ar FBManna agus ar an iomaíochas?

Fuarthas moladh amháin ón measúnú eatramhach ar ECSEL, is é sin, rannpháirtíocht níos gníomhaí i measc FBManna a spreagadh. An bhéim ar theicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn agus an cuspóir a dhíríonn ar inniúlacht deartha a thógáil (réimsí ina bhfuil FBManna an‑ghníomhach), is dócha go meallfaidh sí líon níos airde cuideachtaí beaga chuig an tionscnamh i róil níos ábhartha. Beartaítear gníomhaíochtaí sonracha (e.g. rochtain ar theicneolaíocht agus tástáil) chun soláthróirí beaga agus úsáideoirí a thabhairt isteach le bheith rannpháirteach san éiceachóras.

An imreofar tionchar suntasach ar bhuiséid náisiúnta agus ar údaráis riaracháin náisiúnta? 

Tá comhpháirtíocht eochairtheicneolaíochtaí digiteacha bunaithe ar shamhail thrí‑pháirteach (an Coimisiún, na Ballstáit agus an tionscal) le ranníocaíochtaí airgeadais agus rannpháirtíocht riaracháin ó na stáit rannpháirtithe (na Ballstáit agus tíortha comhlachaithe). Úsáidtear an tsamhail sin go rathúil faoi láthair sa chomhghnóthas ECSEL.

An mbeidh aon tionchar suntasach eile i gceist? 

Cuirfear cearta bunúsacha, go háirithe sábháilteacht, slándáil agus príobháideachas saoránach san áireamh i bhforbairt agus glacadh teicneolaíochtaí comhpháirteanna agus córas leictreonach.

Comhréireacht? 

Soláthraíonn an rogha thosaíochta na gnéithe ar fad chun na cuspóirí a bhaint amach agus ní théann sí thar a bhfuil riachtanach.

D. Iarobair

Cathain a dhéanfar athbhreithniú ar an mbeartas?

Déanfar athbhreithniú ar an gcomhpháirtíocht go tráthrialta ag leibhéal tionscadail, teicneolaíochta/earnála agus clár. Beartaítear go ndéanfaidh painéal neamhspleách saineolaithe athbhreithniú meántéarma tar éis 3 bliana feidhmiúcháin. Déanfar measúnú ar dhul chun cinn i leith chuspóirí an tionscnaimh, na dtionchar beartaithe agus rannchuidiú le tosaíochtaí beartais an Aontais i meastóireachtaí tráthrialta.

Bileog Achoimre Feidhmiúcháin (2 leathanach ar a mhéad)

Measúnú tionchair ar chomhpháirtíocht institiúidithe Eorpach fhéideartha ar líonraí agus seirbhísí cliste 1

A. An gá atá le beart

Cén fhadhb atá ann agus cén fáth ar fadhb í ar leibhéal an Aontais?

Tá ar thionscal líonraí agus seirbhísí na hEorpa dul i ngleic le hiomaíochas tionscail agus dúshláin cheannasachta teicneolaíochta maidir le cur in úsáid bonneagair 5G mar bhonn le haghaidh príomh‑mhargaí digiteacha, agus taighde agus nuálaíocht ar chórais 6G. Áirítear ar na fadhbanna sin:

·Éagumas na hEorpa an poitéinseal foriomlán a bhaineann le digitiú an gheilleagair a shaothrú;

·ceannasacht theoranta theicneolaíoch a mhéid a bhaineann le teicneolaíochtaí criticiúla slabhraí luacha líonraí agus seirbhísí cliste, go háirithe mar gheall ar iomaíochas domhanda atá ag síormhéadú le haghaidh soláthróirí Eorpacha;

·cur in úsáid mall na n‑ardán bonneagair le haghaidh príomh‑mhargaí digiteacha; agus

·suim theoranta in aghaidh a thabhairt ar shaincheisteanna sochaíocha amhail an t‑athrú aeráide trí réitigh dhigiteacha.

Is iad seo a leanas príomhspreagthaí na bhfadhbanna:

ûcumais easnamhacha 5G chun freagairt ar ardriachtanais chumarsáide agus ríomhaireachta;

ûláithreacht neamhleor ghníomhaithe an Aontais i slabhraí luacha digiteacha domhanda;

ûan easpa comhtháthaithe i slabhraí luacha an Aontais;

ûforbairt mhall 5G;

ûan gá le cibearshlándáil, eitic agus príobháideachas; agus

ûan easpa éifeachtúlacht fuinnimh.

Mar gheall ar na saincheisteanna thuasluaite, táthar ag súil go mbeidh easpa ceannasacht teicneolaíochta ann a mhéid a bhaineann le teicneolaíochtaí criticiúla na slabhraí luacha líonraí agus seirbhísí cliste, easpa ardáin bonneagair le haghaidh nuálaíochta agus baol go mbeidh an tAontas ar gcúl maidir le taighde ar líonraí agus seirbhísí 6G‑bhunaithe.

Cad é ba cheart a bhaint amach?

Is é is sprioc leis ceannasacht theicneolaíoch a áirithiú a mhéid a bhaineann le slabhraí luacha líonraí agus seirbhísí cliste. Sa chomhthéacs sin, is é is aidhm leis a chur ar chumas gníomhaithe Eorpacha na cumais taighde agus nuálaíochta a fhorbairt le haghaidh seirbhísí 6G mar bhonn le haghaidh seirbhísí digiteacha sa todhchaí sa tréimhse go dtí 2030. Is é is aidhm don tionscnamh freisin forbairt na bpríomh‑mhargaí le haghaidh bonneagar agus seirbhísí 5G san Eoraip a chothú. Cothóidh an dá thacar gníomhaíochtaí (le haghaidh cur in úsáid bonneagair 5G agus taighde agus nuálaíocht 6G) ailíniú líonraí agus seirbhísí cliste amach anseo le beartas an Aontais agus riachtanais na sochaí, lena n‑áirítear éifeachtúlacht fuinnimh, príobháideachas, eitic agus cibearshlándáil.

Cad é an breisluach atá le gníomhaíocht a dhéanamh ar leibhéal an Aontais (coimhdeacht)? 

Tabharfaidh an chomhpháirtíocht sin aghaidh ar dhúshláin trasteorann/thrasnáisiúnta, comhthiomsú acmhainní, treochláir straitéiseacha, an gá le mais chriticiúil chun cuspóirí beartais a bhaint amach, agus an gá le gníomhaithe difriúla a chomhordú i measc earnálacha difriúla den gheilleagar digiteach, ar dúshláin iad nach féidir leis na Ballstáit aghaidh a thabhairt orthu ar bhealach chomh héifeachtach agus iad ag gníomhú astu féin, go háirithe maidir le taighde agus nuálaíocht ar chórais 6G.

B. Réitigh

Cad iad na roghanna éagsúla lenar féidir na cuspóirí a ghnóthú? An bhfuil rogha thosaíochta ann nó nach bhfuil? Mura bhfuil, cén fáth nach bhfuil?

Is iad seo a leanas na roghanna atá ann:

·rogha bhonnlíne – glaonna traidisiúnta faoin gcreatchlár;

·rogha 1 – comhpháirtíocht Eorpach chomh‑chláreagraithe;

·rogha 2 — comhpháirtíocht institiúidithe Eorpach.

Is í rogha 2 an rogha thosaíochta, mar gur dócha go mbeidh an tionchar eolaíochta, eacnamaíoch agus sochaíoch is mó aici agus níos mó comhleanúnachais ag baint léi, cé go bhfuil sí ar an rogha is costasaí agus is castaí.

Cad iad tuairimí na bpáirtithe leasmhara éagsúla? Na páirtithe leasmhara éagsúla agus na bearta is rogha leo

D’aithin páirtithe leasmhara an tábhacht a bhaineann le cur chuige comhpháirtíochta le haghaidh éiceachóras líonraí agus seirbhísí na hEorpa thar shlabhraí luacha digiteacha amach anseo. Léiríodh sa chomhairliúchán gurbh fhearr comhpháirtíocht chomh‑chláraithe nó comhpháirtíocht institiúidithe, ach leag neart freagróirí, lena n‑áirítear na príomhghníomhaithe, béim ar an gcaoi a bhfuil siad oscailte don dá shamhail freisin, ag brath ar roinnt cúinsí riaracháin agus dlíthiúla.

C. Tionchar na rogha tosaíochta

Cé na tairbhí a bhaineann leis an rogha thosaíochta (más ann dóibh; murab ann, cad iad tairbhí na bpríomhroghanna)? 

Déanfar na tairbhí a uasmhéadú go soiléir faoin rogha a bhaineann le comhpháirtíocht institiúidithe (rogha 2) a dhéanfadh an méid seo a leanas:

1.    bheadh sí níos éifeachtaí, go háirithe i dtéarmaí tionchair eacnamaíocha, theicneolaíocha agus shochaíocha, ag deimhniú gealltanas níos láidre ó pháirtithe leasmhara agus ag rannchuidiú le gníomhaíochtaí rialála agus caighdeánaithe, agus le beartais phoiblí, lena n‑áirítear ceannasacht theicneolaíoch agus cuspóirí ‘an chomhaontaithe ghlais’;

2.    d’fheabhsófaí comhleanúnachas seachtrach le for‑rochtain éifeachtach le tionscnaimh eile agus le sainordú soiléir chun sineirgí a bhunú le cláir Aontais, náisiúnta agus réigiúnacha, go háirithe le haghaidh cur in úsáid; agus

3.    chuirfí éifeachtúlacht fhoriomlán an‑mhaith ar fáil, d’ainneoin na gcostas breise.

Cad iad costais na rogha tosaíochta (más ann dóibh, murab ann, cad iad costais na bpríomhroghanna)? 

Baineann na costais bhreise le bunú comhghnóthais agus lena oibriúchán.

Cén tionchar a imreofar ar FBManna agus ar an iomaíochas?

Bainfidh cuideachtaí Aontais i réimse líonraithe, néalríomhaireachta agus ‘idirlíon na rudaí nithiúla’ an tairbhe is mó as, chomh maith le cuideachtaí i dtionscail ‘ingearacha’. Ba cheart é a bheith mar aidhm ag an tionscnamh cuidiú leo éifeachtúlacht infheistíochtaí taighde agus nuálaíochta a uasmhéadú freisin agus dlús a chur leis an bpróiseas forbartha, rud a chuirfeadh feabhas ar a n‑iomaíochas. Beidh tairbhí eacnamaíocha díreacha agus indíreacha ann le haghaidh FBManna agus mhion‑fhiontair an Aontais sa réimse. Ní fhorchuirfidh an chomhpháirtíocht aon cheanglas rialála orthu; ina áit sin, osclófar deiseanna i dtéarmaí laghduithe costas le haghaidh dearadh táirgí nua agus cuideofar leo rochtain níos éasca a fháil ar infheistíocht chun réitigh indíolta a chur in úsáid ar scála an Aontais.

An imreofar tionchar suntasach ar bhuiséid náisiúnta agus ar údaráis riaracháin náisiúnta? 

Bheadh an tionchar ar bhuiséid náisiúnta agus ar údaráis riaracháin náisiúnta teoranta do rannpháirtíocht rialaithe.

An mbeidh aon tionchar suntasach eile i gceist? 

Beidh tionchar dearfach ar iomaíochas, caighdeánú domhanda agus trádáil agus infheistíocht lena mbaineann.

Comhréireacht? 

Ní sháraíonn an rogha thosaíochta an méid is gá chun an fhadhb bhunaidh a réiteach.

D. Iarobair

Cathain a dhéanfar athbhreithniú ar an mbeartas?

Déanfar athbhreithniú ar an gcomhpháirtíocht i gcomhréir le gnáthbheartas Fís Eorpach maidir le hathbhreithniú a dhéanamh ar chomhpháirtíochtaí, is dócha go mbeidh dhá athbhreithniú eochairtháscaire feidhmíochta bhliantúla agus athbhreithniú grinn tráth meántéarma agus i dtreo dheiridh Fís Eorpach i gceist.

Bileog Achoimre Feidhmiúcháin (2 leathanach ar a mhéad)

Measúnú tionchair ar chomhpháirtíocht Eorpach chun córas iarnróid na hEorpa a chlaochlú

A. An gá atá le beart

Cén fhadhb atá ann agus cén fáth ar fadhb í ar leibhéal an Aontais?

Is é an fhadhb nach mór dul i ngleic leis cliseadh an tionscail iarnróid chun fís chomhchoiteann a fhorbairt don athrú ag ceadú d’úsáid thapa teicneolaíochtaí nua‑aimseartha (go háirithe digitiú agus uathoibriú) chun córas iarnróid atá idir‑inoibritheach go hiomlán, solúbtha agus costéifeachtach a sholáthar.

Is iad seo a leanas na spreagthaí:

·ilroinnt an tionscail – éilítear comhordú idir na Ballstáit, idir bonneagar agus rothstoc, agus idir forbróirí fochórais éagsúla le haghaidh úsáid éifeachtach fhormhór na nuálaíochtaí i gcóras atá an‑chasta;

·gá le comhleanúnachas idir taighde agus nuálaíocht agus caighdeánú/rialúchán;

·rannpháirtíocht theoranta agus neamhchomhordaithe i dtaighde agus nuálaíocht;

·costais arda taighde agus nuálaíochta, rioscaí agus aga tionscanta; agus

·ailíniú neamhleor.

Beidh tionchair ag na hiarmhairtí ar na páirtithe leasmhara uile feadh an tslabhra luacha agus áiritheoidh siad na rudaí seo a leanas faoin earnáil iarnróid:

ûgo rannchuidíonn sí go teoranta le córas iompair níos inbhuanaithe;

ûgo bhfuil sí ag brath ar tháirgí saincheaptha, a bhíonn costasach agus dolúbtha i ngníomh; agus

ûnach bhfuil sí chomh hiomaíoch vis‑à‑vis modhanna iompair eile.

Cad é ba cheart a bhaint amach?

Is iad seo a leanas na príomhchuspóirí: 

Øiarnród a nuachóiriú san Eoraip ionas gur féidir leis a sciar den mhargadh a mhéadú;

Øtacú le hiarnród lasta d’fhonn astaíochtaí gás ceaptha teasa ó iompar a laghdú; agus

Øcríochnú limistéar Eorpach iarnróid aonair a chur chun cinn ag soláthar torthaí maidir le córas iarnróid comhtháite agus inbhuanaithe ag baint tairbhe fhoriomlán as digitiú agus uathoibriú.

Ar a sheal, d’fheabhsódh sé sin rannchuidiú an tionscail iarnróid le forbairt shochaíoch san Aontas, ag méadú cumas agus inniúlacht lasta iarnróid, agus ag áirithiú go bhfuil taighde agus nuálaíocht a bhaineann le hiarnród bunaithe ar chur chuige dírithe ar an úsáideoir ag a bhfuil taithí níos fearr ar riachtanais an mhargaidh.

Cad é an breisluach atá le gníomhaíocht a dhéanamh ar leibhéal an Aontais (coimhdeacht)? 

Chuideodh straitéis chomhchoiteann Eorpach le haghaidh taighde agus nuálaíochta a bhaineann le hiarnród le cur chuige níos comhordaithe a dhíríonn ar an margadh a áirithiú, cur chuige atá in ann páirtithe leasmhara a thabhairt le chéile chun fís choiteann fhoriomlán a sholáthar. Chuirfeadh sé sin ar a chumas don tionscal iarnróid cuspóirí Eorpacha maidir le hiompar agus cuspóirí beartais níos leithne a chomhlíonadh, ag méadú mealltacht iompar iarnróid i gcomparáid le modhanna eile.

B. Réitigh

Cad iad na roghanna éagsúla lenar féidir na cuspóirí a ghnóthú? An bhfuil rogha thosaíochta ann nó nach bhfuil? Mura bhfuil, cén fáth nach bhfuil?

Is trí na bealaí seo a leanas is féidir tacú le taighde agus nuálaíocht iarnróid:

·glaonna traidisiúnta Fís Eorpach;

·comhpháirtíocht chomh‑chláreagraithe; nó

·comhpháirtíocht institiúidithe faoi Airteagal 187 CFAE.

Is í an chomhpháirtíocht institiúidithe an rogha thosaíochta, ós rud é gurb í an t‑aon rogha a sholáthraíonn ardán le haghaidh forbairt chomhchoiteann taighde agus nuálaíochta a fhreastalaíonn ar fhís chomhleanúnach fhoriomlán. Is í an rogha sin is fearr chun straitéis agus gealltanas fadtéarmach a sholáthar ón tionscal agus ón Aontas. Chruthaigh sí an luach a bhaineann léi sa chomhghnóthas S2R reatha. Bheadh seasmhacht na rogha sin agus na gealltanais atá ceangailteach ó thaobh dlí ón Aontas agus ó chomhpháirtithe tionscail ríthábhachtach chun ról a thabhairt do pháirtithe leasmhara i ndiaidh phaindéim COVID‑19 agus na hiarmhairtí eacnamaíocha a cheaptar a bheidh léi, ar dócha go mbeadh ciorruithe san infheistíocht san earnáil taighde agus nuálaíochta ina measc.

Cad iad tuairimí na bpáirtithe leasmhara éagsúla? Na páirtithe leasmhara éagsúla agus na bearta is rogha leo

Chuir ní ba mhó ná 65 % de na freagróirí in iúl gurb iad comhpháirtíochtaí institiúidithe an bealach is oiriúnaí chun dul i ngleic le dúshláin iarnróid agus le claochlú chóras iarnróid na hEorpa. Go háirithe, luaigh siad an tsraith forbartha táirge fhoriomlán, gealltanas fadtéarmach agus glacadh margaidh.

C. Tionchar na rogha tosaíochta

Cé na tairbhí a bhaineann leis an rogha thosaíochta (más ann dóibh; murab ann, cad iad tairbhí na bpríomhroghanna)? 

Is í an chomhpháirtíocht institiúidithe an bealach is fearr le háirithiú go mbeadh na hearnálacha príobháideacha agus poiblí go hiomlán rannpháirteach fós i bhforbairt agus cur chun feidhme straitéis fhadtéarmach le haghaidh taighde agus nuálaíocht iarnróid a fhad agus a spreagtar rannpháirtíocht fhairsing ó phríomhpháirtithe leasmhara. Áirithíonn an rogha sin tionchair shubstaintiúla eolaíochta, eacnamaíocha, theicneolaíocha agus shochaíocha, e.g. glacadh an mhargaidh le réitigh nuálacha agus laghduithe astaíochtaí. Anuas air sin, déanfaidh sé acmhainní airgeadais agus comhchineáil an tionscail a ghiaráil chun tionchar chistiú ón gCoimisiún a uasmhéadú.

Cad iad costais na rogha tosaíochta (más ann dóibh, murab ann, cad iad costais na bpríomhroghanna)?

Cosnaíonn comhghnóthas S2R EUR 3,5 milliún (EUR 1,6 milliún i gcostais riaracháin + EUR 1,9 milliún i gcostais foirne) in aghaidh gach bliana oibriúcháin. Ní sháróidh a chostais riaracháin fhoriomlána EUR 27 milliún (50 % ón Aontas; 50 % ó chomhaltaí eile). Ba cheart na costais bhonnlíne sin a oiriúnú ar bhonn uaillmhian, chlár agus bhuiséad na comhpháirtíochta is iarrthóir, Córas Iarnróid na hEorpa a Chlaochlú.

Cén tionchar a imreofar ar FBManna agus ar an iomaíochas?

Chothódh rannpháirtíocht fhairsing páirtithe leasmhara agus cruthú líonraí a nascann ollscoileanna agus eagraíochtaí taighdebhunaithe faoi chomhordú comhpháirtíochtaí amach anseo níos mó rannpháirtíochta ó FBManna, a bhfuil an tsolúbthacht acu nuálaíochtaí a fhorbairt agus iad a thabhairt chuig an margadh sách tapa.

Bheadh tionchar suntasach ag comhpháirtíocht institiúidithe ar iomaíochas an tionscail iompair iarnróid agus an tionscail soláthair iarnróid araon. D’áiritheodh sé go nglacfadh an margadh le cion ard aschuir thaighde agus nuálaíochta.

An imreofar tionchar suntasach ar bhuiséid náisiúnta agus ar údaráis riaracháin náisiúnta? 

Bheadh comhpháirtíocht institiúidithe in ann an riarachán a bhaineann le rannpháirtíocht na gcomhaltaí sna gníomhaíochtaí taighde agus nuálaíochta a shimpliú. D'áiritheodh sé ailíniú idir cláir forbartha náisiúnta taighde agus nuálaíochta iarnróid agus dá bhrí sin bhainfí úsáid níos fearr as acmhainní poiblí ar an iomlán.

An mbeidh aon tionchar suntasach eile i gceist? 

Dhéanfadh an tionscnamh an méid seo a leanas:

üneartófaí cearta shaoránaigh an Aontais ar bhealach suntasach ag cur béim níos láidre ar chomhtháthú córais iarnróid náisiúnta, réigiúnacha agus áitiúla le modhanna eile; agus

üchumasófaí idirphlé éifeachtach idir na páirtithe atá rannpháirteach i ngníomhaíocht taighde agus nuálaíochta agus na páirtithe atá freagrach as beartas agus rialúchán iarnróid ag leibhéal idirnáisiúnta agus náisiúnta (lena n‑áirítear comhlachtaí caighdeánaithe idirnáisiúnta).

Comhréireacht? 

D’áiritheodh comhpháirtíocht institiúidithe go bhfanann na hearnálacha príobháideacha agus poiblí go hiomlán rannpháirteach fós i bhforbairt agus cur chun feidhme straitéis fhadtéarmach le haghaidh taighde agus nuálaíochta iarnróid, agus go ndéanfar acmhainní airgeadais agus comhchineáil an tionscail a ghiaráil chun tionchar chistiú an Choimisiúin a uasmhéadú agus cuspóirí de chuid ‘an chomhaontaithe ghlais don Eoraip’ a sholáthar. Dá bhrí sin, ní sháraíonn an rogha thosaíochta an méid is gá chun an fhadhb bhunaidh a réiteach agus cuspóirí an tionscnaimh a chomhlíonadh.

D. Iarobair

Cathain a dhéanfar athbhreithniú ar an mbeartas?

Dhéanfaí meastóireacht eatramhach ar an gcomhpháirtíocht institiúidithe bheartaithe nuair atá sí ag feidhmiú ar feadh 3 bliana.