AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,25.11.2021

COM(2021) 733 final

2021/0373(CNS)

Togra le haghaidh

TREOIR ÓN gCOMHAIRLE

lena leagtar síos socruithe mionsonraithe maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha ag saoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad (athmhúnlú)

{SEC(2021) 576 final} - {SWD(2021) 357 final} - {SWD(2021) 358 final}

MEABHRÁN MÍNIÚCHÁIN

1.COMHTHÉACS AN TOGRA

•Forais agus cuspóirí an togra

Tá an daonlathas ar cheann de na luachanna ar a bhfuil an tAontas Eorpach fothaithe. Tá sé de cheart ag gach saoránach a bheith rannpháirteach i saol daonlathach an Aontais agus is ar bhealach chomh trédhearcach agus chomh gar agus is féidir don saoránach a bheidh na cinntí.

Bíonn cearta daonlathacha ar leith i gceist le saoránacht an Aontais. Saoránaigh den Aontas a d’fheidhmigh a gceart chun cónaí, obair, staidéar nó taighde a dhéanamh i mBallstát nach náisiúnach dá chuid iad (‘saoránaigh shoghluaiste den Aontas’) tá sé de cheart acu vóta a chaitheamh agus seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha ina mBallstát cónaithe.

I dTreoir 94/80/CE ón gComhairle leagtar síos na socruithe mionsonraithe maidir le feidhmiú a gceart toghchánach i dtoghcháin bhardasacha ina mBallstát cónaithe.

I dTuarascáil 2020 ar Shaoránacht an Aontais 1 , chuir an Coimisiún in iúl go raibh sé ar intinn aige nuashonrú ar Threoir 94/80/CE ón gComhairle a mholadh maidir leis an gceart atá ag saoránaigh shoghluaiste den Aontas chun vótáil agus seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha. Is é an phríomhaidhm, an soláthar faisnéise do shaoránaigh a éascú agus na forálacha san Iarscríbhinn a ghabhann leis an Treoir ón gComhairle atá as dáta agus atá imithe i léig a thabhairt cothrom le dáta. I gClár Oibre an Choimisiúin do 2021, fógraíodh tionscnamh reachtach chun na cearta toghchánacha atá ag saoránaigh shoghluaiste den Aontas a fheabhsú.

D’ainneoin na mbeart atá i bhfeidhm faoi láthair, tá deacrachtaí fós ag saoránaigh shoghluaiste den Aontas a gcearta toghchánacha a fheidhmiú i dtoghcháin do bhardasacha. I measc na bhfadhbanna atá ag saoránaigh shoghluaiste den Aontas, tá deacrachtaí maidir le faisnéis cheart a fháil faoin mbealach a gcearta toghchánacha a fheidhmiú, próisis troma clárúcháin, agus an éifeacht a bhaineann le díchlárú ó thoghcháin sa Bhallstát tionscnaimh. Is gá Iarscríbhinn na Treorach a athbhreithniú mar gheall ar athruithe sna ‘bunaonaid rialtais áitiúla’ i mBallstáit áirithe agus mar gheall ar tharraingt siar na Ríochta Aontaithe as an Aontas Eorpach.

Tugann an tionscnamh seo aghaidh ar na deacrachtaí a tugadh faoi deara maidir le cearta toghchánacha a bheith á bhfeidhmiú ag saoránaigh shoghluaiste den Aontas. Déanann sé nuashonrú, soiléiriú agus neartú ar na rialacha lena áirithiú go dtacaíonn na rialacha le rannpháirtíocht leathan agus chuimsitheach saoránach soghluaiste den Aontas i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe.

Cuireann an togra seo le malartuithe seanbhunaithe rialta le húdaráis inniúla na mBallstát trí ghrúpa cur chun feidhme tiomnaithe an Choimisiúin don treoir, tríd an sainghrúpa maidir le cúrsaí toghcháin, agus dhá chruinniú bhreise de chuid an líonra ildisciplíneach Eorpach um chomhar maidir le toghcháin agus an ghrúpa saineolaithe ar chúrsaí toghcháin.

Is tionscnamh é seo faoin gclár um Oiriúnacht agus Feidhmíocht Rialála (REFIT).

•Comhsheasmhacht le forálacha beartais atá sa réimse beartais cheana

Tá dlúthbhaint ag an togra leis an togra chun Treoir 93/109/CE ón gComhairle an 6 Nollaig 1993 2 a athmhúnlú agus leis an obair atá á déanamh ar thionscnaimh eile sa phacáiste trédhearcachta agus daonlathais i gClár Oibre an Choimisiúin 3 .

•Comhsheasmhacht le beartais eile de chuid an Aontais

Áirithítear leis an togra comhsheasmhacht le Rialachán an Aontais Eorpaigh maidir le Tairseach Aonair Dhigiteach 4 i ndáil le rochtain ar fhaisnéis ardcháilíochta le haghaidh saoránach a mhéid a bhaineann le rialacha an Aontais agus rialacha náisiúnta is infheidhme maidir le saoránaigh atá ag feidhmiú a gceart, nó a bhfuil rún acu na cearta sin a fheidhmiú, cearta atá díorthaithe ó dhlí an Aontais i réimse an mhargaidh inmheánaigh, agus comhsheasmhacht leis an straitéis ‘Aontas Comhionannais: Straitéis maidir le Cearta Daoine faoi Mhíchumas 2021-2030’ 5 lena bhféachtar le cearta polaitiúla a ráthú do dhaoine faoi mhíchumas ar bhonn comhionann le daoine eile 6 . Comhlánaíonn sé freisin beartais eile de chuid an Aontais a bhaineann leis an daonlathas agus leis an saol digiteach 7 . Trí rochtain chomhionann ar réitigh vótála leictreonacha nó ar líne a lorg do shaoránaigh shoghluaiste den Aontas, tá sé d’aidhm ag an togra cosaint níos fearr a thabhairt dá gcearta bunúsacha, agus cuireann sé feabhas ar an rannpháirtíocht dhaonlathach sa tsochaí i gcoitinne. Tá an tionscnamh comhsheasmhach le reachtaíocht an Aontais maidir le cosaint sonraí.

2.BUNÚS DLÍ, COIMHDEACHT AGUS COMHRÉIREACHT

•Bunús dlí

•Coimhdeacht (i gcás inniúlacht neamheisiach)

•An rogha ionstraime

3.TORTHAÍ AR MHEASTÓIREACHTAÍ EX POST, AR CHOMHAIRLIÚCHÁIN LEIS NA PÁIRTITHE LEASMHARA AGUS AR MHEASÚNUITHE TIONCHAIR

•Meastóireachtaí ex post/seiceálacha oiriúnachta ar an reachtaíocht atá ann cheana

•Comhairliúcháin leis na páirtithe leasmhara

•Bailiú agus úsáid saineolais

•Measúnú tionchair

•Oiriúnacht rialála agus simpliú

•Cearta bunúsacha

4.IMPLEACHTAÍ BUISÉADACHA

5.EILIMINTÍ EILE

•Pleananna cur chun feidhme, agus socruithe faireacháin, meastóireachta agus tuairiscithe

•Doiciméid mhíniúcháin

•Míniúchán mionsonraithe ar fhorálacha sonracha an togra

Ós rud é go bhfuil oibleagáid an dearbhaithe sin, ann féin, ina bhac ar sheasamh mar iarrthóir gan an ceart a bheith aige, is éard is aidhm don tionscnamh seo deireadh a chur leis an bhféidearthacht iloibleagáid a fhorchur ar gach iarrthóir neamhnáisiúnta AE an fianú thuasluaite a chur ar fáil. Idir an dá linn, tugann an togra an rogha do na Ballstáit fianú den sórt sin a éileamh nuair a dhéantar meastóireacht cás ar chás ar chreidiúnacht an dearbhaithe.

12. Déantar foráil in Airteagal 17 maidir leis an Treoir a thrasuí.

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

2021/0373 (CNS)

Togra le haghaidh

TREOIR ÓN gCOMHAIRLE

lena leagtar síos socruithe mionsonraithe maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha ag saoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad (athmhúnlú)

TÁ COMHAIRLE AN AONTAIS EORPAIGH,

Ag féachaint don Chonradh  ag bunú an Chomhphobail Eorpaigh  ⌦ ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh ⌫ , agus go háirithe Airteagal  8b  ⌦ 22 ⌫ (1) de,

Ag féachaint don togra ón gCoimisiún Eorpach,

Tar éis dóibh an dréachtghníomh reachtach a chur chuig na parlaimintí náisiúnta,

Ag féachaint don tuairim ó Pharlaimint na hEorpa,

Ag gníomhú di i gcomhréir le nós imeachta reachtach speisialta,

De bharr an méid seo a leanas:

⇩ nua

(1)Tá roinnt leasuithe le déanamh ar Threoir (AE) 94/80/CE ón gComhairle 21 . Ar mhaithe le soiléireacht, ba cheart an Treoir sin a athmhúnlú.

(2)Le hAirteagal 20(2), pointe (b) agus le hAirteagal 22(1) den Chonradh ar fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) tugtar an ceart chun vótáil do shaoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstáit nach náisiúnaigh dá chuid iad, agus an ceart chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin do Pharlaimint na hEorpa ina mBallstát cónaithe faoi na coinníollacha céanna a bhfuil feidhm acu maidir le náisiúnaigh an Bhallstáit óstaigh. Tugann an ceart sin, ar ceart é a dhearbhaítear le hAirteagal 40 den Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (an Chairt), léiriú sonrach do phrionsabal an chomhionannais agus an neamh-idirdhealaithe ar bhonn náisiúntachta a leagtar amach in Airteagal 21. Is atoradh é freisin ar an gceart chun gluaiseacht agus cónaí faoi shaoirse a chumhdaítear in Airteagal 20(2), pointe (a), in Airteagal 21 CFAE agus in Airteagal 45 den Chairt.

(3)Le Treoir 94/80/CE ón gComhairle leagtar amach na socruithe sonracha lena rialaítear feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha.

(4)Sa Tuarascáil ar Shaoránacht AE 2020 ón gCoimisiún 22 , leag an Coimisiún béim ar an ngá atá leis na rialacha maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha a nuashonrú, a shoiléiriú agus a neartú chun a áirithiú go gcuideoidh siad le rannpháirtíocht leathan chuimsitheach shaoránaigh shoghluaiste de chuid an Aontais. Agus an taithí a fuarthas as a chur i bhfeidhm ar thoghcháin leantacha á cur san áireamh, agus chun na hathruithe a tugadh isteach leis na leasuithe ar na Conarthaí a chur san áireamh, ba cheart roinnt forálacha ón Treoir sin a nuashonrú.

(5)An nós imeachta a bhaineann le toghcháin bhardasacha, tagann sé faoi réimse inniúlachtaí na mBallstát a eagraíonn iad de réir a dtraidisiúin shonracha agus i gcomhréir le caighdeáin idirnáisiúnta agus Eorpacha. I gcomhréir leis an gCúnant Idirnáisiúnta ar Chearta Sibhialta agus Polaitiúla chomh maith le dlí an Choinbhinsiúin Eorpaigh um Chearta an Duine, ba cheart do na Ballstáit an ceart atá ag saoránaigh den Aontas chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir a aithint agus a urramú, ní hamháin sin ach rochtain éasca ar a gcearta toghchánacha a áirithiú freisin tríd an oiread constaicí ar thoghcháin a bhaint agus is féidir.

(6)Chun a áirithiú gur féidir le saoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad (‘saoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad’) a gceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóirí i dtoghcháin bhardasacha a fheidhmiú faoi na coinníollacha céanna a bhfuil feidhm acu maidir le náisiúnaigh dá mBallstát óstach, ba cheart na coinníollacha lena rialaítear clárú agus rannpháirtíocht i dtoghcháin den sórt sin a shoiléiriú chun cóir chomhionann a áirithiú idir saoránaigh den Aontas ar náisiúnaigh iad agus saoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad. Go háirithe, ba cheart cóir chomhionann a thabhairt do shaoránaigh den Aontas atá ag iarraidh vótáil agus seasamh mar iarrthóirí i dtoghcháin bhardasacha ina mBallstát cónaithe a mhéid a bhaineann le haon tréimhse chónaithe atá le comhlíonadh mar choinníoll chun an ceart a fheidhmiú, agus na cruthúnais chun a léiriú go gcomhlíonann siad coinníoll den sórt sin.

(7)Ina theannta sin, níor cheart go mbeadh sé mar cheangal ar shaoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad coinníollacha speisialta a chomhlíonadh chun an ceart chun vótáil nó chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha a fheidhmiú, mura rud é, ar bhonn eisceachtúil, go bhfuil bonn cirt le cóir dhifriúil idir náisiúnaigh agus neamhnáisiúnaigh in imthosca a bhaineann go sonrach leis na neamhnáisiúnaigh a idirdhealú ó na náisiúnaigh.

🡻 94/80/CE aithris 1 (oiriúnaithe)

De bhrí gur céim nua sa síorphróiséas ionsar aontas buandlúite a chur ar bun idir pobail na hEorpa is ea an Conradh ar an Aontas Eorpach; de bhrí gur cúram amháin a leagtar ar an Aontas, ar dhóigh ina léirítear comhsheasmhacht agus dlúthpháirtíocht, an caidreamh idir pobail na mBallstát a eagrú; de bhrí go n-áirítear ina cuspóirí bunúsacha cosaint chearta agus leasanna náisiúnaigh a Bhallstát a threisiú trí shaoránacht an Aontais a thabhairt isteach;

🡻 94/80/CE aithris 2 (oiriúnaithe)

De bhrí go ndéanann Teideal II den Chonradh ar an Aontas Eorpach, chun na críche sin, saoránacht den Aontas a thabhairt isteach do náisiúnaigh uile na mBallstát agus go dtugann sé líon áirithe cearta do na náisiúnaigh sin ar an mbonn sin;

🡻 94/80/CE aithris 3 (oiriúnaithe)

De bhrí gur sampla d’fheidhmiú phrionsabal an chomhionannais agus an neamh-idirdhealaithe idir náisiúnaigh agus neamhnáisiúnaigh agus comhthoradh ar an gceart chun gluaiseachta agus cónaí faoi shaoirse, a chumhdaítear in Airteagal 8a den Chonradh ag bunú an Chomhphobail Eorpaigh, iad an ceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe mar a leagtar síos in Airteagal 8b(1) den Chonradh sin;

🡻 94/80/CE aithris 4 (oiriúnaithe)

De bhrí nach ionann cur i bhfeidhm Airteagal 8b(1) agus comhchuibhiú chóras toghchánaíochta na mBallstát; de bhrí gurb é is aidhm don fhoráil sin ná deireadh a chur go bunúsach leis an gceanglas náisiúntachta a leagtar síos faoi láthair i bhformhór na mBallstát chun go bhféadfar an ceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir a fheidhmiú; de bhrí, thairis sin, chun prionsabal na comhréireachta a chur san áireamh mar a leagtar amach sa tríú mír d’Airteagal 3b den Chonradh, nár cheart d’inneachar reachtaíocht an Chomhphobail sa réimse sin dul thar a bhfuil riachtanach chun cuspóir Airteagal 8b(1) den Chonradh a ghnóthú;

🡻 94/80/CE aithris 5 (oiriúnaithe)

De bhrí gurb é is cuspóir d’Airteagal 8b(1) ná a áirithiú gur féidir le saoránaigh uile an Aontais, bídís ina náisiúnaigh den Bhallstát ina bhfuil cónaí orthu nó ná bíodh, a gceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóirí i dtoghcháin bhardasacha a fheidhmiú sa Stát sin faoi na coinníollacha céanna; de bhrí gur cheart go mbeadh na coinníollacha a bhaineann le neamhnáisiúnaigh lena n-áirítear na coinníollacha sin a bhaineann le tréimhse chónaithe agus le cruthúnas cónaithe mar a chéile leo siúd, más ann dóibh, a bhaineann le náisiúnaigh an Bhallstáit áirithe sin; de bhrí nach féidir go mbeadh sé mar cheangal ar neamhnáisiúnaigh coinníollacha speisialta a chomhlíonadh mura rud é, ar bhonn eisceachtúil, go bhfuil bonn cirt le cóir dhifriúil idir náisiúnaigh agus neamhnáisiúnaigh in imthosca a bhaineann go sonrach leis na neamhnáisiúnaigh a idirdhealú ó na náisiúnaigh;

🡻 94/80/CE aithris 6 (oiriúnaithe)

De bhrí go n-aithnítear le hAirteagal 8b(1) den Chonradh an ceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe, gan é a ionadú leis an gceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir sa Bhallstát inar náisiúnach an saoránach den Aontas; de bhrí nach mór saoirse shaoránaigh den Aontas maidir le cinneadh a dhéanamh cé acu a bheith rannpháirteach nó gan a bheith rannpháirteach i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe a urramú; de bhrí go bhfuil sé iomchuí do na saoránaigh sin a gceart chun vótáil a fheidhmiú ansin; de bhrí go bhféadfar foráil a dhéanamh maidir le clárú uathoibríoch na saoránach ar rolla na dtoghthóirí sna Ballstáit sin nach bhfuil an vótáil éigeantach;

🡻 94/80/CE aithris 7 (oiriúnaithe)

De bhrí gur léiriú an chaoi a bhfeidhmíonn an rialtas áitiúil sna Ballstáit éagsúla ar na tradisiúin pholaitiúla agus dhlíthiúla éagsúla agus go mbíonn flúirse struchtúr i gceist; de bhrí nach gciallaíonn an téarma ‘toghchán bardasach’ an rud céanna i ngach Ballstát; de bhrí nach mór cuspóir na Treorach seo a shoiléiriú tríd an téarma a shainmhíniú; de bhrí gur toghcháin trí vótáil chomhchoiteann dhíreach ag bunleibhéal na n-aonad rialtais áitiúil agus a bhforanna iad na toghcháin bhardasacha; de bhrí go gcumhdaítear leis an téarma na toghcháin trí vótáil chomhchoiteann dhíreach do chomhairlí ionadaíocha na mbardasachtaí agus do bhaill feidhmeannais bhardasaigh araon;

⇩ nua

(8)Chun feidhmiú an chirt atá ag saoránaigh den Aontas chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir ina mBallstát cónaithe a éascú, ba cheart saoránaigh den sórt sin a chur leis an rolla toghthóirí in am trátha roimh lá na vótála. Ba cheart go mbeadh na foirmiúlachtaí is infheidhme maidir lena gclárú chomh simplí agus is féidir. Ba cheart gur leor do na saoránaigh den Aontas lena mbaineann cárta aitheantais bailí agus dearbhú foirmiúil a sholáthar ina bhfuil gnéithe a thugann fianaise go bhfuil siad i dteideal páirt a ghlacadh sna toghcháin. Nuair a bheidh saoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad cláraithe, ba cheart iad a fhágáil ar an rolla toghthóirí faoi na coinníollacha céanna a bhfuil feidhm acu maidir le saoránaigh den Aontas ar náisiúnaigh den Bhallstát lena mbaineann iad, fad is a chomhlíonfaidh siad na coinníollacha chun an ceart chun vótáil a fheidhmiú. Ina theannta sin, ba cheart do shaoránaigh den Aontas sonraí teagmhála a chur ar fáil do na húdaráis inniúla, rud a chuirfidh ar chumas na n-institiúidí sin iad a choinneáil ar an eolas ar bhonn rialta.

(9)Cé go bhfuil na Ballstáit inniúil ar an gceart chun vótáil nó chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha a chinneadh a mhéid a bhaineann le náisiúnaigh a bhfuil cónaí orthu lasmuigh dá gcríoch, níor cheart saoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad a bhaint den rolla toghthóirí ina mBallstát baile mar gheall gur cuireadh iad ar an rolla toghthóirí ina mBallstát cónaithe agus mar gheall ar an bhforas sin amháin.

🡻 94/80/CE aithris 8 (oiriúnaithe)

⇨ nua

(10)Is féidir dícháiliú ⌦ ón gceart chun seasamh mar iarrthóir ⌫ a ordú trí chinneadh aonair na n-údarás sa Bhallstát cónaithe nó sa Bhallstát baile. I bhfianaise na tábhachta polaitiúla a bhaineann le hoifig bhardasach a shealbhú, ba cheart do na Ballstáit a bheith i dteideal ⇨ faisnéis a fháil ón mBallstát baile maidir le cailleadh an chirt chun seasamh mar iarrthóir i mBallstát baile an iarrthóra. ⇦ na céimeanna riachtanacha a ghlacadh chun a áirithiú nach féidir le duine ar baineadh an ceart chun seasamh mar iarrthóir de ina Bhallstát baile an ceart sin a fháil ar ais de bhua a chónaithe i mBallstát eile agus ar an gcúis sin amháin; de bhrí go bhfuil an fhadhb sin, a bhaineann go sonrach le hiarrthóirí neamhnáisiúnta, tábhachtach go leor chun údar cuí a bheith le foráil faoina mbeadh cead ag na Ballstáit sin a mheasann go bhfuil sé riachtanach na hiarrthóirí sin a chur faoi réir na rialacha maidir le dícháiliú sa Bhallstát cónaithe chomh maith leis na rialacha sin sa Bhallstát baile freisin; de bhrí, i bhfianaise phrionsabal na comhréireachta, go mbeidh sé leordhóthanach mura gcuirfear an ceart chun vótáil ach faoi réir na rialacha maidir le dícháiliú ó vótáil an Bhallstáit cónaithe amháin;

🡻 94/80/CE aithris 9 (oiriúnaithe)

(11)Ós rud é gur féidir dualgais cheannaireacht na mbunaonad rialtais áitiúil a bheith bainteach le húdarás oifigiúil a fheidhmiú agus an leas ginearálta a choimirciú, ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann na hoifigí sin a fhorchoimeád dá náisiúnaigh ⌦  agus lánurraim á tabhairt do phrionsabal na comhréireachta ⌫ . ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann bearta iomchuí a dhéanamh chun na críche sin; ní fhéadfar leis na bearta sin níos mó a shrianadh ná mar is gá chun an cuspóir sin a bhaint amach, is é sin an fhéidearthacht do náisiúnaigh eile na mBallstát go dtoghfaí iad;

🡻 94/80/CE aithris 10

(12)Ar an gcaoi chéanna, ba cheart gurbh fhéidir le hoifigeach bardasach tofa a bheith rannpháirteach i dtoghchán do chomhthionól parlaiminteach a fhorchoimeádfar do náisiúnaigh an Bhallstáit féin.

🡻 94/80/CE aithris 11

(13)I gcás ina bhforáiltear le dlíthe na mBallstát go bhfuil sé neamhréireach a bheith in oifig bhardasach thofa agus a bheith in oifigí eile, ba cheart don Bhallstát a bheith in ann a raon feidhme a leathnú chun oifigí coibhéiseacha atá acu i mBallstát eile a chur san áireamh.

🡻 94/80/CE aithris 6 (oiriúnaithe)

(14) Aithnítear le hAirteagal 8b(1) den Chonradh   a  A n ceart ⌦ a thugtar do shaoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad ⌫ chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe,  gan é a ionadú leis  ní ionadach é ar an gceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir sa Bhallstát ar náisiúnach de an saoránach den Aontas.  Ní mór  ⌦ Dá bhrí sin is gá ⌫ saoirse shaoránaigh den Aontas maidir le cinneadh a dhéanamh cé acu a bheith rannpháirteach nó gan a bheith rannpháirteach i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe a urramú.  Is iomchuí  ⌦ agus ⌫ go bhféadfaidh na saoránaigh sin a mian a chur in iúl chun a gceart chun vótáil ⌦ ina mBallstát cónaithe ⌫  ann  a fheidhmiú. ⌦ Féadfaidh na Ballstáit nach bhfuil an vótáil éigeantach iontu ⌫ foráil a dhéanamh ⌦ dá bhrí sin ⌫  maidir le clárú uathoibríoch na saoránach ar rolla na dtoghthóirí  sna Ballstáit sin nach bhfuil an vótáil éigeantach  ⌦ chun na saoránaigh sin atá ar rolla na dtoghthóirí a chlárú go huathoibríoch ⌫

⇩nua

(15)Príomhghné chun feidhmiú éifeachtach an chirt a chumhdaítear in Airteagal 20(2), pointe (b) agus in Airteagal 22(1) CFAE a áirithiú is ea inrochtaineacht ar fhaisnéis maidir le cearta agus nósanna imeachta toghchánacha.

(16)Déanann an easpa faisnéis leormhaith difear, i gcomhthéacs nósanna imeachta toghchánacha, do shaoránaigh agus iad ag feidhmiú a gcearta toghchánacha mar chuid dá gcearta mar shaoránaigh den Aontas. Déanann sé difear freisin d’inniúlacht na n-údarás inniúil chun a gcearta a fheidhmiú agus a gcuid oibleagáidí a chur i gcrích. Ba cheart a cheangal ar na Ballstáit údaráis a ainmniú a mbeadh freagrachtaí speisialta acu chun faisnéis iomchuí a chur ar fáil do shaoránaigh den Aontas maidir lena gcearta faoi Airteagal 20(2), pointe (b), agus faoi Airteagal 22(1) CFAE agus faoi na rialacha agus na nósanna imeachta náisiúnta a bhaineann le rannpháirtíocht i dtoghcháin bhardasacha agus lena n-eagrú. Chun éifeachtacht na cumarsáide a áirithiú, ba cheart an fhaisnéis a chur ar fáil i dtéarmaí soiléire agus sothuigthe.

(17)Chun feabhas a chur ar inrochtaineacht na faisnéise toghchánaí, ba cheart faisnéis den sórt sin a chur ar fáil i gceann amháin eile ar a laghad de theangacha oifigiúla an Aontais seachas teanga oifigiúil nó teangacha oifigiúla an Bhallstáit óstaigh, ar teanga í a mbeadh tuiscint éigin ag an líon is mó saoránach den Aontas is féidir a bhfuil cónaí orthu ar a chríoch. Féadfaidh na Ballstáit teangacha oifigiúla difriúla de chuid an Aontais a úsáid i gcodanna sonracha dá gcríoch nó dá gcuid réigiún ag brath ar an teanga a mbeadh tuiscint ag an líon is mó saoránach den Aontas a bhfuil cónaí orthu ann.

🡻 94/80/CE aithris 12 (oiriúnaithe)

⇨ nua

(18)Caithfidh gá a bheith le haon mhaolú ó rialacha ginearálta na Treorach seo, de bhun Airteagal  8b  ⌦ 22 ⌫ (1)  de Chonradh  CFAE, mar gheall ar fhadhbanna a bhaineann go sonrach le Ballstát ⇨ agus caithfidh sé bheith i gcomhréir le ceanglais Airteagal 52 den Chairt, lena n-áirítear an ceanglas go bhforáilfear leis an dlí d’aon teorainn le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha agus go gcuirfear faoi réir phrionsabail na comhréireachta agus an riachtanais iad ⇦. ⌦ Ina theannta sin, ⌫ caithfidh aon ⌦ mhaolú , de bharr a chineáil, ⌫   a bheith faoi réir athbhreithnithe ⌦ dá bhforáiltear le hAirteagal 47 den Chairt ⌫.

🡻 94/80/CE aithris 13 (oiriúnaithe)

(19)D’fhéadfadh fadhbanna sonracha den sórt sin teacht chun cinn i mBallstát ina bhfuil an sciar de na saoránaigh den Aontas atá in aois vótála, a bhfuil cónaí orthu ann ach nach náisiúnaigh dá chuid iad, go mór thar an meán.  de bhrí go bhfuil údar cuí le maoluithe   N  n uair is ionann líon na saoránach sin agus níos mó ná 20 % de chlár iomlán na dtoghthóirí, ⌦ beidh údar cuí le maoluithe ⌫ . Ní mór na maoluithe sin a bheith bunaithe ar chritéar tréimhse cónaithe.

🡻 94/80/CE aithris 14

De bhrí gurb é is aidhm do shaoránacht an Aontais ná a chur ar chumas shaoránaigh an Aontais imeascadh ar bhealach níos fearr ina dtír óstach; de bhrí go bhfuil sé ar intinn ag údair an Chonartha sa chomhthéacs sin aon pholarúchán idir liostaí na n-iarrthóirí náisiúnta agus neamhnáisiúnta a sheachaint;

🡻 94/80/CE aithris 15 (oiriúnaithe)

(20) De bhrí go mbaineann an riosca polarúcháin sin go háirithe le    Ballstát  ⌦ Ballstáit ⌫ ina bhfuil an sciar de shaoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad atá in aois vótála thar 20% de líon iomlán shaoránaigh an Aontais atá in aois vótála a bhfuil cónaí orthu ann;  de bhrí go bhfuil sé tábhachtach, mar sin, go bhféadfadh an Ballstát sin,  ⌦ d’fhéadfaí, ⌫ i dtaca le hAirteagal  8b den Chonradh  ⌦ 22(1) CFAE ⌫ , forálacha sonracha a bhaineann le comhdhéanamh na liostaí iarrthóirí a leagan síos.

🡻 94/80/CE aithris 16 (oiriúnaithe)

(21)Is gá a chur san áireamh go bhfuil an ceart chun vótáil i dtoghcháin don pharlaimint náisiúnta i mBallstáit áirithe ag cónaitheoirí ar náisiúnaigh de Bhallstáit eile iad agus ⌦ dá thoradh sin ⌫ is féidir na foirmiúlachtaí dá bhforáiltear sa Treoir seo a mhaolú  dá thoradh sin .

🡻 94/80/CE aithris 17

(22)Baineann gnéithe agus cothromaíochtaí sonracha le Ríocht na Beilge toisc go ndéantar foráil in Airteagal 1 go hAirteagal 4 ina Bunreacht maidir le trí theanga oifigiúla agus deighilt críche i réigiúin agus i bpobail, a bhfuil de thoradh air sin go bhféadfadh éifeachtaí a bheith ag cur i bhfeidhm iomlán na Treorach seo i gcomúin áirithe a chiallódh gur ghá foráil a dhéanamh maidir le maolú féideartha ar fhorálacha na Treorach seo chun na gnéithe agus na cothromaíochtaí sonracha sin a chur san áireamh;

🡻 94/80/CE aithris 18 (oiriúnaithe)

⇨ nua

(23)⇨D’fhéadfadh sonraí maidir le feidhmiú ceart agus cur chun feidhme na Treorach seo a bheith úsáideach chun na bearta is gá a shainaithint chun feidhmiú éifeachtach chearta toghchánacha na saoránach den Aontas a áirithiú. Chun feabhas a chur ar bhailiú na sonraí maidir le toghcháin bhardasacha, is gá faireachán agus tuairisciú rialta ar chur chun feidhme sna Ballstáit a thabhairt isteach, ar cheart go n-áireofaí leis, i dteannta le sonraí staidrimh, faisnéis maidir leis na bearta a ghlactar chun tacú le rannpháirtíocht shaoránaigh den Aontas nach náisiúnach iad i dtoghcháin. ⇦  Measfaidh an Coimisiún cur  ⌦ Ba cheart don Choimisiún measúnú a dhéanamh ar chur ⌫ i bhfeidhm na Treorach  de jure agus de facto , lena n-áirítear athruithe ar bith ar na toghthóirí a tharla tar éis a teacht i bhfeidhm ;   de bhrí go ndéanfaidh an Coimisiún  ⌦ agus ⌫ tuarascáil a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus na Comhairle.

⇩ nua

(24)Is gá don Choimisiún a mheastóireacht féin a dhéanamh ar chur i bhfeidhm na Treorach seo laistigh de theorainn ama réasúnta tar éis a theacht i bhfeidhm, meastóireacht a bhainfeadh go dlúth leis an meastóireacht ar chur i bhfeidhm Treoir 93/109/CE ón gComhairle 23 an 6 Nollaig 1993 lena leagtar síos socruithe mionsonraithe maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin do Pharlaimint na hEorpa do shaoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad.

(25)Chun a áirithiú go leanfaidh liosta na mbunaonad rialtais sna Ballstáit de bheith cothrom le dáta agus go leanfaidh na sonraí a bheidh sna dearbhuithe foirmiúla atá le cur isteach ag saoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad atá ag féachaint le vótáil nó seasamh i dtoghcháin bhardasacha de bheith ábhartha i gcomhthéacs shaoranaigh de chuid an Aontais ag feidhmiú a gcearta toghchánacha, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha tarmligthe a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún chun liosta na mbunaonad rialtais agus an teimpléad do na dearbhuithe foirmiúla a leasú. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr 24 . Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(26)Tá gealltanas tugtha ag na Ballstáit, trí Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas a dhaingniú, agus ag an Aontas, tríd a thabhairt i gcrích 25 , chun a áirithiú go gcomhlíonfar an Coinbhinsiún sin lena n-áirítear Airteagal 29 maidir le Rannpháirtíocht sa saol polaitiúil agus poiblí. Chun tacú le rannpháirtíocht chuimsitheach agus chomhionann daoine faoi mhíchumas i dtoghcháin, ba cheart aird chuí a bheith ag na socruithe le haghaidh saoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad chun a gcearta chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir a fheidhmiú sa Bhallstát sin i dtoghcháin bhardasacha ar riachtanais na saoránach faoi mhíchumas agus na saoránach níos sine.

(27)Tá feidhm ag Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 26 agus ag Rialachán (AE) 2018/1725 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 27 maidir le sonraí pearsanta a phróiseáiltear agus an Treoir seo á cur chun feidhme.

(28)Urramaítear leis an Treoir seo na cearta bunúsacha agus na prionsabail bhunúsacha a aithnítear, go háirithe, sa Chairt, go háirithe Airteagal 21 agus 40 di. Dá réir sin, tá sé ríthábhachtach go gcuirfear an Treoir seo chun feidhme i gcomhréir leis na cearta agus na prionsabail sin trína áirithiú go n-urramófar ina n-iomláine, inter alia, an ceart chun sonraí pearsanta a chosaint, an ceart chun neamh-idirdhealú, an ceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha, an tsaoirse gluaiseachta agus cónaithe agus an ceart chun leigheas éifeachtach.

(29)Ba cheart an oibleagáid an Treoir seo a thrasuí sa dlí náisiúnta a theorannú do na forálacha sin ar leasú substainteach iad i gcomparáid leis na Treoracha a bhí ann roimhe seo. Is ann don oibleagáid na forálacha nach bhfuil athraithe a thrasuí mar thoradh ar na Treoracha a bhí ann roimhe seo.

(30)Ba cheart nár dhochar an Treoir seo d’oibleagáidí na mBallstát maidir leis na teorainneacha ama chun na Treoracha a leagtar amach i gCuid B d’Iarscríbhinn IV a thrasuí sa dlí náisiúnta,

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

TAR ÉIS AN TREOIR SEO A GHLACADH:

CAIBIDIL I

Forálacha Ginearálta

Airteagal 1

⌦ Ábhar agus raon feidhme ⌫

1. Leagtar síos leis an Treoir seo na socruithe mionsonraithe ina bhféadfaidh saoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad a gcearta chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir a fheidhmiú sa Bhallstát sin i dtoghcháin bhardasacha.

2.    Ní dhéanfaidh aon ní sa Treoir seo difear do na forálacha ó gach Ballstát a bhaineann leis an gceart chun vótáil nó chun seasamh mar iarrthóir atá ag náisiúnaigh a bhfuil cónaí orthu lasmuigh dá chríoch nó ag náisiúnaigh tríú tír a bhfuil cónaí orthu sa Bhallstát sin.

Airteagal 2

⌦ Sainmhínithe ⌫

1.    Chun críocha na Treorach seo, ⌦ tá feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas ⌫ :

(a)ciallaíonn ‘bunaonad rialtais áitiúil’ na heintitis riaracháin a liostaítear san  ⌦ in ⌫ Iarscríbhinn  I  ina bhfuil, i gcomhréir le dlíthe na mBallstát go léir, comhlachtaí a toghadh trí vótáil chomhchoiteann dhíreach agus a bhfuil de chumhacht acu, ag bunleibhéal an eagrúcháin pholaitiúil agus riaracháin, gnóthaí áitiúla áirithe a riar ar a gcúram féin;

(b)ciallaíonn ‘toghcháin bhardasacha’ toghcháin trí vótáil chomhchoiteann dhíreach chun baill na comhairle ionadaíochta a cheapadh agus, i gcás inár iomchuí, faoi dhlíthe gach Ballstáit, chun ceann agus baill fheidhmeannas an bhunaonaid rialtais áitiúil a cheapadh;

(c)Ciallaíonn ‘Ballstát cónaithe’ Ballstát ina bhfuil cónaí ar shaoránach den Aontas ach nach náisiúnach dá chuid  é  ⌦ an saoránach den Aontas ⌫;

(d)ciallaíonn ‘Ballstát baile’ an Ballstát ar náisiúnach dá chuid saoránach den Aontas;

(e)ciallaíonn ‘rolla na dtoghthóirí’ clár oifigiúil na vótálaithe ar fad atá i dteideal vóta a chaitheamh i mbunaonad rialtais áitiúil áirithe nó i gceann dá fhoranna, clár arna tharraingt suas agus arna choinneáil cothrom le dáta ag an údarás inniúil faoi dhlí toghcháin an Bhallstáit cónaithe, nó an clár daonra má léirítear incháilitheacht chun vótáil ann;

(f)ciallaíonn ‘dáta tagartha’ an lá nó na laethanta nach mór do shaoránaigh den Aontas, faoi dhlí an Bhallstáit cónaithe, na ceanglais maidir le vótáil nó seasamh mar iarrthóir sa Bhallstát sin a chomhlíonadh;

(g)ciallaíonn ‘dearbhú foirmiúil’ dearbhú ón duine lena mbaineann, lena mbeadh an duine sin faoi dhliteanas pionós i gcás míchruinnis ann, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta is infheidhme.

2.    Tabharfaidh Ballstát fógra don Choimisiún má chuirtear aonad eile in ionad aon ⌦ bhun ⌫aonaid rialtais áitiúil dá dtagraítear san Iarscríbhinn ⌦ I ⌫, de bhua athrú ar a dhlí náisiúnta, a bhfuil na feidhmeanna dá dtagraítear i mír 1 (a) den Airteagal seo aige nó, de bhua an athraithe sin, má chuirtear deireadh leis an aonad sin nó má chruthaítear aonaid eile den sórt sin.

⇩ nua

Tabharfar an chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh, i gcomhréir le hAirteagal 16, maidir leis an leasú ar Iarscríbhinn I i gcomhréir leis na fógraí a fhaightear de bhun an chéad fhomhír den mhír seo.

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

⇨ nua

Laistigh de thrí mhí tar éis an fógra sin a fháil, i dteannta dearbhú ó Bhallstát nach ndéanfar dochar do chearta aon duine faoin Treoir seo, déanfaidh an Coimisiún an Iarscríbhinn a oiriúnú trí théacs a ionadú, a scriosadh nó cur leis go hiomchuí. Foilseofar an Iarscríbhinn athbhreithnithe san Irish Oifigiúil.

Airteagal 3

⌦ Coinníollacha lena rialaítear an ceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir ⌫

Maidir le haon duine ar an dáta tagartha: ⌦ Beidh an ceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe ag na daoine seo a leanas: ⌫ 

(a)⌦an duine ar ⌫ saoránach de chuid Aontas é ⌦ ar an dáta tagartha ⌫ de réir bhrí an dara fomhír d’Airteagal  8  ⌦ 20 ⌫ (1)  den Chonradh  ⌦ CFAE ⌫ ; agus

(b)⌦ an duine ⌫ nach náisiúnach de chuid an Bhallstáit chónaithe é ⌦ ar an dáta tagartha ⌫, ach a shásaíonn na coinníollacha céanna i leith an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i ngach cás de réir mar a chuireann an Ballstát an dlí i bhfeidhm maidir lena náisiúnaigh féin ;  . 

beidh an ceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe aige i gcomhréir leis an Treoir seo.

Airteagal 4

⌦ Ceanglais maidir le tréimhse chónaithe ⌫

1.    Más rud é, chun vótáil nó chun seasamh mar iarrthóirí, nach mór do náisiúnaigh an Bhallstáit cónaithe íostréimhse áirithe a bheith caite acu mar chónaitheoir i gcríoch an Bhallstáit sin, measfar an coinníoll sin a bheith comhlíonta ag vótálaithe agus daoine atá i dteideal seasamh mar iarrthóirí ⌦ de bhun ⌫ faoi raon feidhme Airteagal 3 má bhí cónaí orthu i mBallstáit eile ar feadh tréimhse choibhéiseach.

2.    Más rud é, faoi dhlíthe an Bhallstáit chónaithe, nach bhféadfaidh a náisiúnaigh féin vótáil nó seasamh mar iarrthóirí ach sa bhunaonad rialtais áitiúil ina bhfuil a bpríomháit chónaithe, beidh vótálaithe agus daoine atá i dteideal seasamh mar iarrthóirí ⌦ de bhun ⌫  faoi raon feidhme  Airteagal 3 faoi réir an choinníll sin freisin.

3.    Ní dhéanfaidh mír 1 difear d'fhorálacha gach Ballstáit faoina bhfuil feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i mbunaonad rialtais áitiúil áirithe  ag aon duine  faoi réir íostréimhse  a bheith caite aige mar chónaitheoir  ⌦ chónaithe ⌫ san aonad sin.

Ní dhéanfaidh mír 1 difear ach oiread d'aon fhoráil náisiúnta a bheidh i bhfeidhm cheana féin an dáta a ghlacfar an Treoir seo, faoina bhfuil feidhmiú an chirt sin chun vótáil nó chun seasamh mar iarrthóir ag aon duine ⌦ daoine ⌫ faoi réir íostréimhse a bheith caite aige ⌦ acu ⌫ i gcomhchuid den Bhallstát a bhfuil an bunaonad rialtais áitiúil mar chuid de.

Airteagal 5

⌦ Neamh-incháilitheacht ⌫

1.    Is féidir le haon Bhallstát cónaithe foráil a dhéanamh go gcuirfear cosc ar  aon saoránach  ⌦ shaoránaigh ⌫ de chuid an Aontais ar baineadh a  cheart  ⌦ gceart ⌫  de  ⌦ díobh ⌫, de thoradh cinneadh aonair faoin dlí sibhialta nó cinneadh dlí choiriúil, seasamh mar iarrthóir faoi dhlí a  Bhallstáit  ⌦ mBallstáit ⌫ bhaile, an ceart sin a fheidhmiú i dtoghcháin bhardasacha.

2.    Féadfar a dhearbhú go bhfuil iarratas ó aon saoránach den Aontas maidir le seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe neamh-inghlactha i gcás nach bhfuil an saoránach sin in ann an dearbhú dá dtagraítear in Airteagal 9 (2) ⌦ pointe ⌫ (a) ná an fianú dá dtagraítear in Airteagal 9 (2) ⌦ pointe ⌫ (b) a sholáthar.

3.    Féadfaidh na Ballstáit foráil a dhéanamh nach bhféadfaidh ach a náisiúnaigh féin oifig an chinn, an ionadaí nó an bhaill thofa ar choláiste rialaithe fheidhmeannas an bhunaonaid rialtais áitiúil a shealbhú má thoghtar an duine chun oifige ar feadh thréimhse a  shainordaithe  ⌦ sainordaithe ⌫.

Féadfaidh na Ballstáit a leagan síos freisin nach bhféadfaidh ach a náisiúnaigh féin feidhmeanna an chinn, an ionadaí nó an bhaill ar choláiste rialaithe fheidhmeannas an bhunaonaid rialtais áitiúil a chur i gcrích.

Ag féachaint don Chonradh agus do phrionsabail dhlíthiúla ghinearálta, féadfaidh na Ballstáit bearta iomchuí, riachtanacha agus comhréireacha a dhéanamh chun a áirithiú nach féidir ach lena náisiúnaigh féin na hoifigí dá dtagraítear sa chéad fhomhír a shealbhú agus na feidhmeanna eatramhacha dá dtagraítear sa dara fomhír a chur i gcrích.

4.    Féadfaidh na Ballstáit a ordú ⌦ foráil a dhéanamh ⌫ freisin nach bhféadfaidh saoránaigh den Aontas arna dtoghadh mar bhaill ar chomhairle ionadaíoch a bheith rannpháirteach in ainmniú na dtoscairí ar féidir leo vótáil i dtionól parlaiminteach ná i dtoghadh bhaill an tionóil sin.

Airteagal 6

⌦ Neamh-chomhoiriúnacht ⌫

1.    Beidh daoine atá i dteideal seasamh mar iarrthóirí  faoi raon feidhme  ⌦ de bhun ⌫ Airteagal 3 faoi réir na gcoinníollacha céanna a bhaineann le neamhréireacht agus a bhaineann, faoi dhlíthe an Bhallstáit chónaithe, le náisiúnaigh an Bhallstáit sin.

2.    Féadfaidh na Ballstáit foráil a dhéanamh go bhfuil sé neamhréireach a bheith in oifig bhardasach thofa sa Bhallstát cónaithe agus a bheith in oifigí eile i mBallstáit eile atá coibhéiseach leo siúd a bhfuil neamhréireacht sa Bhallstát cónaithe mar thoradh orthu.

CAIBIDIL II

Feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir

Airteagal 7

⌦ An tsaoirse chun vótáil sa Bhallstát cónaithe ⌫

1.    Feidhmeoidh  vótálaí  ⌦ vótálaithe a chomhlíonfaidh coinníollacha ⌫  faoi raon feidhme  Airteagal 3 a  cheart  ⌦ gceart ⌫ chun vótáil i dtoghcháin bhardasacha sa Bhallstát cónaithe má chuir  sé  ⌦ siad ⌫ in iúl gur mian  leis  ⌦ leo ⌫ é sin a dhéanamh.

2.    Má tá an vótáil éigeantach sa Bhallstát cónaithe, beidh d'oibleagáid ar vótálaithe ⌦ de bhun ⌫  faoi raon feidhme  Airteagal 3 atá ar rolla na dtoghthóirí vóta a chaitheamh.

3.    Féadfaidh na Ballstáit nach bhfuil an vótáil éigeantach iontu foráil a dhéanamh maidir le clárú uathoibríoch vótálaithe  faoi raon feidhme  ⌦ de bhun ⌫ Airteagal 3 ar rolla na dtoghthóirí.

Airteagal 8

⌦ Daoine a chur le rolla na dtoghthóirí agus a bhaint de ⌫

1.    Déanfaidh na Ballstáit na bearta is gá chun gur féidir vótálaí ⌦ de bhun ⌫  faoi raon feidhme  Airteagal 3 a chur ar rolla na dtoghthóirí in am agus i dtráth roimh lá na vótála.

2.    Chun go gcuirfear a  ainm  ⌦ n-ainm ⌫ ar rolla na dtoghthóirí, soláthróidh  vótálaí  ⌦ vótálaithe de bhun ⌫  faoi raon feidhme  Airteagal 3 na doiciméid chéanna a sholáthróidh  vótálaí  ⌦ vótálaithe ⌫ ar náisiúnach  é  ⌦ iad ⌫ .

Féadfaidh an Ballstát cónaithe a cheangal ar vótálaí ⌦ de bhun ⌫  faoi raon feidhme  Airteagal 3 doiciméad bailí aitheantais a sholáthar, chomh maith le dearbhú foirmiúil  lena léirítear a náisiúntacht, agus a sheoladh sa Bhallstát cónaithe  ⇨ arna tharraingt suas i gcomhréir leis an teimpléad a leagtar amach in Iarscríbhinn II ⇦.

3.    Fanfaidh vótálaithe ⌦ de bhun ⌫ faoi raon feidhme Airteagal 3 a cuireadh ar rolla na dtoghthóirí sa Bhallstát cónaithe ar an rolla sin, faoi na coinníollacha céanna le vótálaithe ar náisiúnaigh iad, go dtí cibé tráth a bhainfear iad de  go huathoibríoch  mar ní chomhlíonann siad na ceanglais maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil. ⇨ I gcás ina ndéanann na Ballstáit foráil maidir le fógra a thabhairt do náisiúnaigh gur baineadh iad de rolla na dtoghthóirí, beidh an fheidhm chéanna ag na forálacha sin maidir le vótálaithe de bhun Airteagal 3. ⇦

Féadfar vótálaithe a cuireadh ar rolla na dtoghthóirí arna iarraidh sin dóibh a bhaint de freisin má iarrann siad amhlaidh.

Má bhogann na vótálaithe sin go dtí bunaonad rialtais áitiúil eile sa Bhallstát céanna, cuirfear iad ar rolla na dtoghthóirí san aonad sin faoi na coinníollacha céanna le vótálaithe ar náisiúnaigh iad.

⇩ nua

4. Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 16 maidir leis an leasú ar fhoirm agus inneachar an teimpléid don dearbhú foirmiúil dá dtagraítear i mír 2 den Airteagal seo.

5. Gan dochar do rialacha aon Bhallstáit maidir leis an gceart chun vótáil nó chun seasamh mar iarrthóir atá ag náisiúnaigh a bhfuil cónaí orthu lasmuigh dá chríoch, ní bheidh de thoradh ar vótálaithe de bhun Airteagal 3 a cuireadh ar rolla na dtoghthóirí ina mBallstát cónaithe go mbainfear iad de rolla na dtoghthóirí sa Bhallstát baile.

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

⇨ nua

Airteagal 9

⌦ Clárú mar iarrthóir ⌫

1.    Nuair a chuireann  duine  ⌦ daoine ⌫ atá i dteideal seasamh mar  iarrthóir  ⌦ iarrthóirí ⌫  faoi raon feidhme  ⌦ de bhun ⌫ Airteagal 3  a  iarratas isteach chun seasamh mar iarrthóir, soláthróidh  sé  ⌦ siad ⌫ na doiciméid chéanna a sholáthróidh iarrthóir ar náisiúnach é. Féadfaidh an Ballstát cónaithe a cheangal  air  ⌦ ar na daoine lena mbaineann ⌫ dearbhú foirmiúil a sholáthar  lena léirítear a náisiúntacht, agus a sheoladh sa Bhallstát cónaithe  ⇨ arna tharraingt suas i gcomhréir leis an teimpléad a leagtar amach in Iarscríbhinn II ⇦.

2.    Féadfaidh an Ballstát cónaithe a cheangal ar  dhuine  ⌦ dhaoine ⌫ atá i dteideal seasamh mar iarrthóir  faoi raon feidhme  ⌦ de bhun ⌫ Airteagal 3 an méid seo a leanas a dhéanamh:

(a)a lua sa dearbhú foirmiúil a sholáthróidh  sé  ⌦ siad ⌫ i gcomhréir le mír 1 nuair a chuirfidh  sé a iarratas  ⌦ siad a n-iarratas ⌫ isteach chun seasamh mar  iarrthóir  ⌦ iarrthóirí ⌫ nár baineadh an ceart  de  ⌦ díobh ⌫ chun seasamh mar iarrthóir ina  Bhallstát  ⌦ mBallstát ⌫ baile;

(b)i gcás ina mbeidh amhras maidir le hinneachar an dearbhaithe de bhun ⌦ phointe ⌫ (a),  nó i gcás ina gceanglaítear é faoi fhorálacha dlíthiúla Ballstáit,  fianú a sholáthar ó na húdaráis riaracháin inniúla ina  Bhallstát  ⌦ mBallstát ⌫ baile roimh an toghchán nó ina dhiaidh lena ndeimhnítear nár baineadh an ceart  de  chun seasamh mar iarrthóir sa Stát sin ⌦ díobh ⌫ nó nach bhfuil aon dícháiliú den sórt sin ar eolas ag na húdaráis sin;

(c)doiciméad bailí aitheantais a sholáthar;

(d)a lua sa dearbhú foirmiúil a sholáthróidh  sé  ⌦ siad ⌫ i gcomhréir le mír 1 nach bhfuil aon oifig  aige  ⌦ acu ⌫ a bheadh neamhréireach de réir bhrí Airteagal 6 (2);

(e)an seoladh deireanach a bhí  aige  ⌦ acu ⌫ ina  Bhallstát  ⌦ mBallstát ⌫ baile a léiriú, a mhéid go raibh ceann  aige  ⌦ acu ⌫ .

⇩ nua

3. Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 16 maidir leis an leasú ar fhoirm agus inneachar an teimpléid don dearbhú foirmiúil dá dtagraítear i mír 1 den Airteagal seo.

Airteagal 10

Bealaí sonracha vótála

Ballstáit a dhéanann foráil maidir le féidearthachtaí na réamhvótála, na vótála poist agus na vótála leictreonaí agus idirlín, i dtoghcháin bhardasacha, áireoidh na Ballstáit sin go mbeidh na modhanna vótála sin ar fáil faoi na coinníollacha céanna do vótálaithe de bhun Airteagal 3.

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

⇨ nua

Airteagal  11   10  

⌦ Cinneadh maidir le clárú agus leigheasanna dlí ⌫

1.    Cuirfidh an Ballstát cónaithe  an duine  ⌦ na daoine ⌫ lena mbaineann ar an eolas ⇨ in am trátha agus i dteanga ghlan shoiléir ⇦ faoin  ngníomhaíocht  ⇨ gcinneadh ⇦ a glacadh maidir lena  iarratas  ⌦ n-iarratas ⌫ go gcuirfí ar rolla na dtoghthóirí  é  ⌦ iad ⌫ nó faoin gcinneadh i leith inghlacthacht a  iarratais  ⌦ n-iarratais ⌫ maidir le seasamh mar iarrthóir.

2.    Mura gcuirtear duine ⌦ saoránaigh den Aontas ⌫ ar rolla na dtoghthóirí nó má dhiúltaítear dá  fhoirm  ⌦ bhfoirm ⌫ iarratais nó má dhiúltaítear dá  iarratas  ⌦ n-iarratas ⌫ chun seasamh mar iarrthóir, beidh an duine lena mbaineann i dteideal leigheasanna dlí a fháil faoi théarmaí a bheidh comhchosúil lena bhforordaítear le dlíthe an Bhallstáit chónaithe do vótálaithe agus do dhaoine atá i dteideal seasamh mar iarrthóirí ar náisiúnaigh dá chuid iad.

⇩ nua

3. I gcás earráidí i rolla na dtoghthóirí nó i liosta na n-iarrthóirí do thoghcháin bhardasacha, beidh an duine lena mbaineann i dteideal cearta in-fhorfheidhmithe ar théarmaí a bheidh comhchosúil lena bhforordaítear i ndlíthe an Bhallstáit chónaithe do vótálaithe agus do dhaoine i atá dteideal seasamh mar iarrthóirí ar náisiúnaigh dá chuid iad.

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

Airteagal  12   11 

⌦ Faisnéis a sholáthar ⌫

⇩ nua

1. Ainmneoidh na Ballstáit údarás náisiúnta a bheidh freagrach as na bearta is gá a ghlacadh chun a áirithiú go gcuirtear saoránaigh den Aontas nach náisiúnaigh iad ar an eolas go tráthúil faoi na coinníollacha agus na rialacha mionsonraithe chun clárú mar vótálaí nó iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha.

2. Áiritheoidh na Ballstáit go gcuirfidh an t-údarás ainmnithe de bhun mhír 1 an fhaisnéis seo a leanas in iúl go díreach agus ar bhonn aonair do vótálaithe agus do dhaoine atá i dteideal seasamh mar iarrthóirí de bhun Airteagal 3:

(a)stádas a gcláraithe,

(b)dáta an toghcháin agus conas vótáil agus cén áit, ach a mbeidh an fhaisnéis sin ar fáil,

(c)conas tuilleadh faisnéise a fháil maidir le heagrú an toghcháin lena n-áirítear liosta na n-iarrthóirí.

3. An fhaisnéis maidir leis na coinníollacha agus na rialacha mionsonraithe chun clárú mar vótálaí nó iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha agus an fhaisnéis dá dtagraítear i mír 2, cuirfear ar fáil í i dteanga ghlan shoiléir.

An fhaisnéis dá dtagraítear sa chéad fhomhír, cuirfear in iúl í i gceann amháin nó níos mó de theangacha oifigiúla an Bhallstáit óstaigh, agus chomh maith leis sin beidh aistriúchán ag gabháil leis i gceann amháin eile de theangacha oifigiúla an Aontais ar a laghad a bhfuil tuiscint éigin ag an líon is mó saoránach den Aontas a bhfuil cónaí orthu ar a chríoch is féidir uirthi, i gcomhréir leis na ceanglais cháilíochta in Airteagal 9 de Rialachán (AE) 2018/1724 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 28 .

4. Áiritheoidh na Ballstáit go gcuirfear faisnéis maidir leis na coinníollacha agus na rialacha mionsonraithe chun clárú mar vótálaí nó iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha agus an fhaisnéis dá dtagraítear i mír 2 ar fáil do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine scothaosta trí bhealaí, modhanna agus formáidí cumarsáide iomchuí a úsáid.

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

⇨ nua

Déanfaidh an Ballstát cónaithe vótálaithe agus daoine atá i dteideal seasamh mar iarrthóirí faoi raon feidhme Airteagal 3 a chur ar an eolas in am trátha agus ar bhealach iomchuí faoi na coinníollacha agus na socruithe mionsonraithe maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin sa Bhallstát sin.

CAIBIDIL III

Maoluithe agus bearta idirthréimhseacha

Airteagal  13   12 

⌦ Maoluithe ⌫

1.    Más rud é  , an1 Eanáir 1993,  go dtéann an cion de shaoránaigh den Aontas i mBallstát ar leith in aois vótála a bhfuil cónaí orthu ann ach nach náisiúnaigh dá chuid iad thar 20 % den líon iomlán de shaoránaigh den Aontas ⌦ idir náisiúnaigh agus neamhnáisiúnaigh ⌫ in aois vótála a bhfuil cónaí orthu ann, féadfaidh an Ballstát, de mhaolú ar an Treoir seo:

(a)srian a chur ar an gceart chun vótáil do vótálaithe  faoi raon feidhme  ⌦ de bhun ⌫ Airteagal 3 a bhfuil cónaí orthu sa Bhallstát sin ar feadh íostréimhse, tréimhse nach bhféadfaidh bheith níos faide ná an téarma dá bhfuil comhairle ionadaíoch na bardasachta tofa;

(b)srian a chur ar an gceart chun seasamh mar iarrthóir do dhaoine atá i dteideal seasamh mar iarrthóirí  faoi raon feidhme  ⌦ de bhun ⌫ Airteagal 3 a bhfuil cónaí orthu sa Bhallstát sin ar feadh íostréimhse, tréimhse nach bhféadfaidh bheith níos faide ná dhá uair an téarma dá bhfuil comhairle ionadaíoch na bardasachta tofa; agus

(c)bearta iomchuí a dhéanamh maidir le comhdhéanamh liostaí na n-iarrthóirí chun lánpháirtíocht saoránaigh den Aontas a spreagadh go háirithe ar náisiúnaigh de Bhallstát eile iad.

2.    Féadfaidh Ríocht na Beilge, de mhaolú ar fhorálacha na Treorach seo, forálacha mhír 1 ⌦ pointe ⌫ (a) a chur i bhfeidhm i leith líon teoranta aonaid rialtais áitiúil; cuirfidh sí an liosta díobh sin ar fáil bliain amháin ar a laghad roimh thoghcháin na n-aonad rialtais áitiúil a bhfuil sé ar intinn aici an maolú a agairt ina leith.

3.    Más rud é  ,   an 1 Eanáir 1996,  go bhforordaítear le dlíthe Ballstáit go bhfuil an ceart chun vótáil le haghaidh pharlaimint náisiúnta an Stáit sin ag náisiúnaigh de Bhallstát eile a bhfuil cónaí orthu ann agus, chun na críche sin, go bhféadfar iad a chur ar rolla toghthóirí an Stáit sin faoi na coinníollacha céanna le vótálaithe náisiúnta, féadfaidh an chéad Bhallstát, de mhaolú ar an Treoir seo, staonadh ó Airteagal 6 go hAirteagal 11 a chur i bhfeidhm i leith na ndaoine sin.

4.     Faoin 31 Nollaig 1998 agus   G  g ach 6 bliana  ina dhiaidh sin,  ⇨ tar éis theacht i bhfeidhm na Treorach seo ⇦ cuirfidh an Coimisiún tuarascáil faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus faoi bhráid na Comhairle lena ndéanfar seiceáil an bhfuil gá fós leis an maolú a deonaíodh do na Ballstáit lena mbaineann de bhun Airteagal  8b  ⌦ 22 ⌫ (1)  den Chonradh  ⌦ CFAE ⌫ agus molfaidh sé aon choigeartuithe is gá. Tabharfaidh na Ballstáit a agróidh maoluithe faoi mhír 1 agus faoi mhír 2 gach faisnéis chúlra is gá don Choimisiún.

CAIBIDIL IV

Forálacha críochnaitheacha

Airteagal  14   13 

⌦ Tuairisciú ⌫

⇩ nua

1. Laistigh de 3 bliana ó theacht i bhfeidhm na Treorach seo agus gach 4 bliana ina dhiaidh sin, tuairisceoidh na Ballstáit don Choimisiún maidir le cur i bhfeidhm na Treorach seo ina gcríoch, lena n-áirítear cur i bhfeidhm Airteagal 5(3) agus (4). Sa tuarascáil sin beidh sonraí staidrimh maidir le rannpháirtíocht vótálaithe agus iarrthóirí de bhun Airteagal 3 i dtoghcháin bhardasacha chomh maith le hachoimre de na bearta a ghlactar ina leith sin.

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

⇨ nua

⇨ 2.  Laistigh de 5 bliana ó theacht i bhfeidhm na Treorach seo agus gach 5 bliana ina dhiaidh sin, ⇦  C  c uirfidh an Coimisiún tuarascáil faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus faoi bhráid na Comhairle maidir le cur i bhfeidhm na Treorach seo , lena n-áirítear aon athruithe ar na toghthóirí a tharla tar éis a teacht i bhfeidhm, laistigh de bhliain amháin tar éis reáchtáil na dtoghchán bardasach sna Ballstáit go léir arna n-eagrú ar bhonn na bhforálacha thuasluaite, agus, i gcás inár iomchuí, molfaidh sé coigeartuithe iomchuí  ⇨ lena n-áirítear ar bhonn na faisnéise a sholáthraíonn na Ballstáit de bhun mhír 1 den Airteagal seo.  ⇦.

⇩ nua

Airteagal 15

Meastóireacht

Laistigh de 2 bhliain tar éis toghcháin 2029 do Pharlaimint na hEorpa, déanfaidh an Coimisiún measúnú ar chur i bhfeidhm na Treorach seo agus cuirfidh sé tuarascáil mheastóireachta ar fáil maidir leis an dul chun cinn i dtreo na cuspóirí atá ann a bhaint amach.

Airteagal 16

An tarmligean a fheidhmiú

1.    Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh faoi réir na gcoinníollacha a leagtar síos san Airteagal seo.

2.    Déanfar an chumhacht chun gníomhartha tarmligthe a ghlacadh dá dtagraítear in Airteagail 2, 8 agus 9 a thabhairt don Choimisiún go ceann tréimhse neamhchinntithe ama amhail ó theacht i bhfeidhm na Treorach seo.

3.    Féadfaidh an Chomhairle tarmligean na cumhachta dá dtagraítear in Airteagail 2, 8 agus 9 a chúlghairm aon tráth. Le cinneadh chun cúlghairm a dhéanamh, cuirfear deireadh le tarmligean na cumhachta atá sonraithe sa chinneadh sin. Gabhfaidh éifeacht leis an lá tar éis fhoilsiú an chinnidh in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh nó ar dháta is déanaí a shonrófar sa chinneadh. Ní dhéanfaidh sé difear do bhailíocht aon ghníomhartha tarmligthe atá i bhfeidhm cheana féin.

4.    Sula nglacfaidh sé gníomh tarmligthe, rachaidh an Coimisiún i mbun comhairliúchán le saineolaithe arna n-ainmniú ag gach Ballstát i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr an 13 Aibreán 2016.

5.    A luaithe a ghlacfaidh an Coimisiún gníomh tarmligthe, tabharfaidh sé fógra faoi go comhuaineach do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle.

6.    Ní thiocfaidh gníomh tarmligthe a ghlactar de bhun Airteagail 2, 8 agus 9 i bhfeidhm ach amháin mura mbeidh aon agóid curtha in iúl ag an gComhairle laistigh de thréimhse 2 mhí tar éis fógra faoin ngníomh sin a thabhairt do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle nó más rud é, roimh dhul in éag na tréimhse sin, go mbeidh Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle araon tar éis a chur in iúl don Choimisiún nach ndéanfaidh siad aon agóid. Déanfar an tréimhse sin a fhadú 2 mhí ar thionscnamh Pharlaimint na hEorpa nó na Comhairle.

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

⇨ nua

Airteagal  17   14 

⌦ Trasuí ⌫

1. Tabharfaidh na Ballstáit i bhfeidhm na forálacha reachtaíochta, rialúcháin agus riaracháin is gá chun  an Treoir seo  ⇨ Airteagail 8(2), (3) agus (5), 9(1), 10, 11(1) agus (3), 12, 14 agus Iarscríbhinní I, II agus III a chomhlíonadh faoin 31 Nollaig 2023 ⇦  roimh an 1 Eanáir 1996 . Cuirfidh siad ⌦  téacs na bhforálacha sin  ⌫ in iúl don Choimisiún láithreach.

Nuair a ghlacfaidh na Ballstáit ⌦ na bearta ⌫  forálacha  sin, beidh tagairt iontu don Treoir seo nó beidh tagairt den sórt sin ag gabháil leo tráth a bhfoilsithe oifigiúil. ⌦ Áireofar iontu freisin ráiteas go ndéanfar tagairtí don Treoir a aisghairtear leis an Treoir seo i bhforálacha reachtaíochta, rialúcháin agus riaracháin atá ann cheana a fhorléiriú mar thagairtí don Treoir seo. ⌫ Is iad na Ballstáit a  leagfaidh síos an nós imeacht maidir le tagairt den sórt sin a dhéanamh  ⌦ chinnfidh an bealach le tagairt den sórt sin a dhéanamh agus conas a dhéanfar an ráiteas sin a leagan amach ⌫.

⌦ 2.    Déanfaidh na Ballstáit téacs phríomhfhorálacha an dlí náisiúnta a ghlacfaidh siad sa réimse a chumhdaítear leis an Treoir seo a chur in iúl don Choimisiún. ⌫

⌦ Airteagal 18 ⌫

⌦ Aisghairm ⌫

⌦ Aisghairtear Treoir 94/80/CE, arna leasú leis na gníomhartha a liostaítear i gCuid A d’Iarscríbhinn IV, le héifeacht ón 31 Nollaig 2023, gan dochar d’oibleagáidí na mBallstát maidir leis na teorainneacha ama chun na Treoracha a leagtar amach i gCuid B d’Iarscríbhinn IV a thrasuí sa dlí náisiúnta. ⌫

⌦  Déanfar tagairtí don Treoir aisghairthe a fhorléiriú mar thagairtí don Treoir seo agus léifear iad i gcomhréir leis an tábla comhghaoil atá in Iarscríbhinn V. ⌫

Airteagal  19   15 

⌦ Teacht i bhfeidhm agus cur i bhfeidhm ⌫

Tiocfaidh an Treoir seo i bhfeidhm an  20ú  ⌦ fichiú ⌫ lá tar éis lá a foilsithe in Iris Oifigiúil  na gComhphobal Eorpach  ⌦ an Aontais Eorpaigh ⌫.

⌦ Beidh feidhm ag Airteagail 1 go 7, 8(1), 11(2) agus 13 ón 31 Nollaig 2023. ⌫

Airteagal  20  16 

⌦ Seolaithe ⌫

Is chuig na Ballstáit a dhírítear an Treoir seo.

Arna dhéanamh sa Bhruiséil,

(1)    COM/2020/730 final, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52020DC0730

(2)    Treoir 93/109/CE ón gComhairle an 6 Nollaig 1993 lena leagtar síos rialacha mionsonraithe maidir le feidhmiú cheart shaoránaigh an Aontais chun vótála agus chun bheith ina n-iarrthóirí i dtoghcháin Pharlaimint na hEorpa, ar saoránaigh iad a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad.

(3)     https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/2021_commission_work_programme_annexes_en.pdf

(4)     EUR-Lex - 32018R1724 - EN - EUR-Lex (europa.eu) .

(5)     EUR-Lex - 52021DC0101 - EN - EUR-Lex (europa.eu) .

(6)    Féach freisin Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas ar páirtithe ann iad an tAontas Eorpach agus na Ballstáit.

(7)    Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún, maidir leis an bPlean Gníomhaíochta um an Daonlathas Eorpach, COM(2020) 790 final.

(8)    Tuarascáil ar chur i bhfeidhm Threoir 94/80/CE maidir leis an gceart chun vótála agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha (COM/2018/044 final); Tuarascáil 2017 ar Shaoránacht an Aontais (COM(2017) 30 final); Tuarascáil ar chur i bhfeidhm Threoir 94/80/CE maidir leis an gceart chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha ag saoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad (COM(2012) 99 final). Leasaíodh an Treoir freisin ceithre huaire (Treoir 96/30/CE ón gComhairle an 13 Bealtaine 1996, Treoir 2006/106/CE ón gComhairle an 20 Samhain 2006, Cinneadh Cur Chun Feidhme ón gCoimisiún an 19 Iúil 2012, Treoir 2013/19/AE ón gComhairle an 13 Bealtaine 2013) chun na hathruithe is gá a chur chun feidhme tar éis gníomh aontachais leis an Aontas.

(9)    Staidéar a rinneadh in 2021 chun tacú le measúnú tionchair a ullmhú ar thionscnamh beartais de chuid an Aontais a d’fhéadfadh a bheith ann chun tacú le rannpháirtíocht leathan agus chuimsitheach saoránach soghluaiste den Aontas i dtoghcháin do Pharlaimint na hEorpa agus i dtoghcháin bhardasacha san Eoraip https://ec.europa.eu/info/files/study-preparation-impact-assessment-electoral-directives agus na hIarscríbhinní a ghabhann leo https://ec.europa.eu/info/files/annexes-study-preparation-impact-assessment-electoral-directives  

(10)     https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12684-Inclusive-EUParliament-elections-supporting-EU-citizens-right-to-vote-and-stand-as-candidates-in-another-EU-country/public-consultation_en

(11)    ‘Rannpháirtíocht pholaitiúil saoránach soghluaiste den Aontas ó staidéir phíolótacha ar an Ostair, ar an mBeilg, ar an mBulgáir, ar an nGearmáin, ar an nGréig, ar an Ungáir, ar Éirinn agus ar an bPolainn’.

(12)    Staidéar a rinneadh in 2021 chun tacú le measúnú tionchair a ullmhú ar thionscnamh beartais de chuid an Aontais a d’fhéadfadh a bheith ann chun tacú le rannpháirtíocht leathan agus chuimsitheach saoránach soghluaiste den Aontas i dtoghcháin do Pharlaimint na hEorpa agus i dtoghcháin bhardasacha san Eoraip https://ec.europa.eu/info/files/study-preparation-impact-assessment-electoral-directives agus na hIarscríbhinní a ghabhann leo https://ec.europa.eu/info/files/annexes-study-preparation-impact-assessment-electoral-directives

(13)    Chun tacú leis an staidéar, rinneadh suirbhé spriocdhírithe ar líne ar shaoránaigh shoghluaiste den Aontas chun meastóireacht a dhéanamh ar thaithí saoránach soghluaiste den Aontas maidir le páirt a ghlacadh sa pholaitíocht ina mBallstát cónaithe, chomh maith leis an éagsúlacht tosca a imríonn tionchar ar a rannpháirtíocht.

(14)     https://ec.europa.eu/info/files/terms-reference-european-cooperation-network-elections_en .

(15)     https://ec.europa.eu/justice/grants1/programmes-2014-2020/rec/index_en.htm .

(16)     https://ec.europa.eu/info/departments/justice-and-consumers/justice-and-consumers-funding-tenders/funding-programmes/previous-programmes-2014-2020/europe-citizens-efc_en .

(17)    Bunaíodh an Grúpa Saineolaithe maidir le cúrsaí toghcháin in 2005. Is é an misean atá aici: dlúthchomhar a bhunú idir comhlachtaí na mBallstát agus an Coimisiún maidir le saincheisteanna a bhaineann le toghcháin; Cuidiú leis an gCoimisiún trí fhaisnéis agus comhairle a chur ar fáil maidir le staid na gceart toghchánach laistigh den Aontas Eorpach agus de na Ballstáit; agus malartú faisnéise, taithí agus dea-chleachtas sa réimse sin a éascú. Tuilleadh sonraí le fáil ag Clár ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin agus eintiteas comhchosúil eile (europa.eu) .

(18)    Tionscnaíodh an líonra Eorpach um chomhar maidir le toghcháin in 2019. Tugann sé le chéile ionadaithe údaráis na mBallstát atá freagrach as cúrsaí toghcháin, agus is fóram é inar féidir malartuithe nithiúla, praiticiúla a bheith ann maidir le raon ábhar atá ábhartha chun toghcháin shaora agus chothroma a áirithiú, lena n-áirítear cosaint sonraí, cibearshlándáil, trédhearcacht agus múscailt feasachta. Tuilleadh sonraí le fáil ag An Líonra Eorpach um Chomhar maidir le Toghcháin | An Coimisiún Eorpach (europa.eu)

(19)    An Coimisiún v an Bheilg, C-543/17.

(20)    Féach breithiúnais i gCásanna an Choimisiúin v an Rómáin, C-549/18 agus an Coimisiún v Éire, C-550/18.

(21)    Treoir 94/80/CE ón gComhairle an 19 Nollaig 1994 lena leagtar síos socruithe mionsonraithe maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha ag saoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad (IO L 368, 31.12.1994, lch. 38).

(22)    Tuarascáil ar Shaoránacht AE 2020 Saoránaigh a chumhachtú agus a gcearta a chosaint, COM/2020/730 críochnaitheach.

(23)    Treoir 93/109/CE ón gComhairle an 6 Nollaig 1993 lena leagtar síos socruithe mionsonraithe maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóirí i dtoghcháin do Pharlaimint na hEorpa do shaoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad (athmhúnlú).

(24)    IO L 123, 12.5.2016, lch. 1.

(25)    Cinneadh 2010/48/CE ón gComhairle an 26 Samhain 2009 maidir leis an gComhphobal Eorpach do thabhairt i gcrích Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine atá faoi Mhíchumas (IO L 23, 27.1.2010, lch. 35).

(26)    Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 27 Aibreán 2016 maidir le daoine nádúrtha a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil agus maidir le saorghluaiseacht sonraí den sórt sin, agus lena n-aisghairtear Treoir 95/46/CE (An Rialachán Ginearálta maidir le Cosaint Sonraí) (IO L 119, 4.5.2016, lch. 1).

(27)    Rialachán (AE) 2018/1725 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Deireadh Fómhair 2018 maidir le daoine nádúrtha a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil ag institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí an Aontais agus maidir le saorghluaiseacht sonraí den sórt sin, agus lena n-aisghairtear Rialachán (CE) Uimh. 45/2001 agus Cinneadh Uimh. 1247/2002/CE (IO L 295, 21.11.2018, lgh. 39–98).

(28)    Rialachán (AE) 2018/1724 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 2 Deireadh Fómhair 2018 maidir le pointe rochtana aonair digiteach a bhunú chun rochtain ar fhaisnéis, nósanna imeachta agus seirbhísí cúnaimh agus réitigh fadhbanna a sholáthar agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 1024/2012 (IO L 295, 21.11.2018, lgh. 1–38).

AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,25.11.2021

COM(2021) 733 final

IARSCRÍBHINNÍ

a ghabhann leis an togra le haghaidh

TREOIR ÓN gCOMHAIRLE

lena leagtar síos socruithe mionsonraithe maidir le feidhmiú an chirt chun vótáil agus chun seasamh mar iarrthóir i dtoghcháin bhardasacha ag saoránaigh den Aontas a bhfuil cónaí orthu i mBallstát nach náisiúnaigh dá chuid iad (athmhúnlú)

{SEC(2021) 576 final} - {SWD(2021) 357 final} - {SWD(2021) 358 final}

🡻 94/80/CE (oiriúnaithe)

⇨ nua

IARSCRÍBHINN I

Ciallaíonn ‘bunaonad rialtais áitiúil’ de réir bhrí Airteagal 2(1), pointe (a), den Treoir seo aon cheann de na nithe seo a leanas:

sa Bheilg:

   commune/gemeente/Gemeinde,

sa Bhulgáir:

   община/кметство/Общината е основната административно-териториална единица, в която се осъществява местното самоуправление,

i bPoblacht na Seice:

   obec, městský obvod nebo městská část územně členěného statutárního města, městská část hlavního města Prahy,

sa Danmhairg:

   kommune, region,

sa Ghearmáin:

   kreisfreie Stadt bzw. Stadtkreis; Kreis; Gemeinde, Bezirk in der Freien und Hansestadt Hamburg und im Land Berlin; Stadtgemeinde Bremen in der Freien Hansestadt Bremen, Stadt-, Gemeinde-, oder Ortsbezirke bzw. Ortschaften,

san Eastóin:

   vald, linn,

in Éirinn:

   ð contaetha, cathracha, agus cathracha agus contaetha, ï City Council, County Council, Borough Council, Town Council,

sa Ghréig:

   δήμος, ð δημοτική κοινότητα, ï

sa Spáinn:

   municipio, entidad de ámbito territorial inferior al municipal,

sa Fhrainc:

   commune, arrondissement dans les villes déterminées par la législation interne, section de commune,

sa Chróit:

   općina, grad, županija,

san Iodáil:

   comune, circoscrizione,

sa Chipir:

δήμος, κοινότητα,

sa Laitvia:

novads, republikas pilsēta, ð valstspilsēta, ï

sa Liotuáin:

   Savivaldybė,

i Lucsamburg:

   commune,

san Ungáir:

   települési önkormányzat,; község, nagyközség, város, megyei jogú város, főváros, főváros kerületei; területi önkormányzat; ⇨ fővárosi önkormányzat, ⇦ megye,

i Málta:

   Kunsill Lokali,

san Ísiltír:

   gemeente, deelgemeente,

san Ostair:

   Gemeinden, Bezirke in der Stadt Wien,

sa Pholainn:

   gmina,

sa Phortaingéil:

   município, freguesia,

sa Rómáin:

   comuna, orașul, municipiul, sectorul (numai în municipiul București) și județul,

sa tSlóivéin:

   občina,

sa tSlóvaic:

   samospráva obce: obec, mesto, hlavné mesto Slovenskej republiky Bratislava, mesto Košice, mestská časť hlavného mesta Slovenskej republiky Bratislavy, mestská časť mesta Košice; samospráva vyššieho územného celku: samosprávny kraj,

san Fhionlainn:

   kunta, kommun, kommun på Åland,

sa tSualainn:

   kommuner, landsting.,

sa Ríocht Aontaithe:

   counties in England; counties, county boroughs and communities in Wales; regions and Islands in Scotland; districts in England, Scotland and Northern Ireland; London boroughs; parishes in England; the City of London in relation to ward elections for common councilmen.

⇩ nua

IARSCRÍBHINN II

Dearbhaímse ……………………………………………… (Ainm) go sollúnta agus go fíreata go bhfuil an fhaisnéis seo a leanas cruinn:

⇩ nua

IARSCRÍBHINN III

Dearbhaímse ……………………………………………… (Ainm) go sollúnta agus go fíreata go bhfuil an fhaisnéis seo a leanas cruinn:

🡹

IARSCRÍBHINN IV

Cuid A

An Treoir Aisghairthe agus liosta de na leasuithe comhleanúnacha a rinneadh uirthi
(dá dtagraítear in Airteagal 17)

Cuid B

Teorainneacha ama don trasuí sa dlí náisiúnta
(dá dtagraítear in Airteagal 17)

_____________

IARSCRÍBHINN V

Tábla comhghaoil

_____________