(1)

Ba cheart cuspóir an Aontais maidir le hardleibhéal slándála a áirithiú laistigh de limistéar saoirse, slándála agus ceartais de bhun Airteagal 67(3) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) a bhaint amach, inter alia, trí bhearta coiteanna maidir le trasnú teorainneacha inmheánacha ag daoine agus maidir le rialú teorann ag teorainneacha seachtracha agus tríd an gcomhbheartas víosaí agus ag an am céanna,an chothromaíocht chúramach idir saorghluaiseacht daoine ar thaobh amháin agus slándáil ar an taobh eile á caomhnú.

(2)

De bhun Airteagal 80 CFAE, tá beartais an Aontais maidir le seiceálacha teorann, le tearmann agus le hinimirce agus a gcur chun feidhme le rialú ag prionsabal na dlúthpháirtíochta agus na comhroinnte córa freagrachta idir na Ballstáit, lena n-áirítear na himpleachtaí airgeadais a bhaineann leis.

(3)

I nDearbhú na Róimhe arna shíniú an 25 Márta 2017, dhearbhaigh ceannairí 27 mBallstát a dtiomantas do dhul i mbun oibre i dtreo Eoraip shábháilte shlán agus d’Aontas a chruthú ina mothóidh na saoránaigh go léir sábháilte agus ina bhféadfaidh siad gluaiseacht faoi shaoirse, Aontas ina mbeidh na teorainneacha seachtracha daingnithe agus a mbeidh beartas imirce aige a bheidh éifeachtúil, freagrach agus inbhuanaithe, lena n-urramófar noirm idirnáisiúnta, chomh maith le hEoraip atá meáite ar an sceimhlitheoireacht agus ar an gcoireacht eagraithe a chomhrac.

(4)

Gach gníomhaíocht a chistítear faoin Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosa (an “Ionstraim”), a bhunaítear leis an Rialachán seo, lena n-áirítear na gníomhaíochtaí sin a dhéantar i dtríú tíortha, ba cheart iad a chur chun feidhme i gcomhréir iomlán leis na cearta agus na prionsabail a chumhdaítear in acquis an Aontais, agus i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (an “Chairt”), agus ba cheart iad a bheith i gcomhréir le hoibleagáidí idirnáisiúnta an Aontais agus na mBallstát a eascraíonn as na hionstraimí idirnáisiúnta a bhfuil siad ina bpáirtithe iontu, go háirithe trí chomhlíonadh phrionsabail an neamh-idirdhealaithe agus an non-refoulement a áirithiú.

(5)

Is é cuspóir beartais na hionstraime bainistiú comhtháite teorainneacha láidir éifeachtach san Eoraip ag na teorainneacha seachtracha a fhorbairt agus a chur chun feidhme, agus ar an gcaoi sin, rannchuidiú le hardleibhéal slándála a áirithiú laistigh den Aontas, agus, ag an am céanna, saorghluaiseacht na ndaoine atá laistigh de á cosaint agus acquis ábhartha an Aontais á urramú go hiomlán, mar aon le hoibleagáidí idirnáisiúnta an Aontais agus na mBallstát a eascraíonn as na hionstraimí idirnáisiúnta eile a bhfuil siad ina bpáirtithe iontu.

(6)

Tá an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta agus na húdaráis náisiúnta atá freagrach as bainistiú teorainneacha, lena n-áirítear gardaí cósta sa mhéid go ndéanann siad cúramaí rialaithe ag teorainneacha, freagrach ar bhonn comhroinnte as bainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip, arna chur chun feidhme ag an nGarda Teorann agus Cósta Eorpach, arna bhunú le Rialachán (AE) 2019/1896 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3). Ba cheart, leis an mbainistiú sin, rannchuidiú le trasnuithe dlisteanacha ag teorainneacha a éascú, inimirce neamhdhlíthiúil agus coireacht trasteorann a bhrath agus a chosc, agus sreabha imirceacha a bhainistiú go héifeachtach.

(7)

Ar cheann de phríomhchuspóirí chur chuige an Aontais a tíolacadh sa teachtaireacht ón gCoimisiún an 23 Meán Fómhair 2020 dar teideal A New Pact on Migration and Asylum [Comhshocrú Nua maidir le hImirce agus Tearmann], sainaithníodh taisteal dlisteanach a éascú agus, ag an am céanna, imirce neamhrialta agus rioscaí slándála a chosc.

(8)

Tá tacaíocht airgeadais ó bhuiséad an Aontais fíor-riachtanach chun bainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip a chur chun feidhme le tacú leis na Ballstáit, agus lánurraim á tabhairt do chearta bunúsacha ag an am céanna, trasnú na dteorainneacha seachtracha a bhainistiú go héifeachtúil agus aghaidh a thabhairt ar dhúshláin a bheidh ann amach anseo ag na teorainneacha sin, rud a rannchuideodh le haghaidh a thabhairt ar choireacht thromchúiseach a bhfuil gné thrasteorann ag gabháil léi.

(9)

Ba cheart tacaíocht airgeadais leordhóthanach ón Aontas a chur ar fáil do na Ballstáit chun cur chun feidhme an bhainistithe chomhtháite teorainneacha san Eoraip a chur chun cinn agus chun a áirithiú go mbeidh bainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip go hiarbhír oibríochtúil. Tá na comhchodanna seo a leanas, inter alia, mar a leagtar síos i Rialachán (AE) 2019/1896, i mbainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip: rialú ag teorainneacha; oibríochtaí cuardaigh agus tarrthála le linn faireachas teorann; anailís riosca; comhar idir na Ballstáit, lena n-áirítear tacaíocht arna comhordú ag Gníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta: comhar idirghníomhaireachta, lena n-áirítear malartú rialta faisnéise; comhar le tríú tíortha, bearta teicniúla agus oibríochtúla laistigh de limistéar Schengen a bhaineann le rialú ag teorainneacha agus atá ceaptha chun aghaidh a thabhairt ar inimirce neamhdhlíthiúil agus chun chur i gcoinne na coireachta trasteorann ar bhealach níos fearr; úsáid na teicneolaíochta úrscothaí; sásra rialaithe cáilíochta agus sásraí dlúthpháirtíochta.

(10)

Leis an Ionstraim, ba cheart a bheith in ann an tacaíocht is gá a chur ar fáil do na Ballstáit chun íoschaighdeáin choiteanna maidir le faireachas ar theorainneacha seachtracha a chur chun feidhme, i gcomhréir le hinniúlachtaí na mBallstát, na Gníomhaireachta Eorpaí um an nGarda Teorann agus Cósta agus an Choimisiúin faoi seach.

(11)

De bhrí go bhfuil údaráis chustaim na mBallstát ag glacadh le líon níos mó freagrachtaí a bhaineann le réimse na slándála go minic agus a chuirtear i gcrích ag na teorainneacha seachtracha, tá sé tábhachtach comhar idirghníomhaireachta a chothú mar chomhchuid de bhainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip i gcomhréir le Rialachán (AE) 2019/1896. Is gá comhlántacht a áirithiú maidir le rialú ag teorainneacha agus rialú custaim ag na teorainneacha seachtracha trí thacaíocht airgeadais leordhóthanach ón Aontas a chur ar fáil do na Ballstáit. Le comhar idirghníomhaireachta, ní hamháin go neartófar rialuithe custaim chun gach cineál gáinneála a chomhrac, ach éascófar trádáil dhlisteanach agus taisteal freisin agus rannchuideofar le haontas custaim a bheidh slán agus éifeachtúil.

(12)

Dá bhrí sin, is gá an ciste a bheidh ina chomharba ar an gCiste Slándála Inmheánaí 2014-2020, arna bhunú le Rialacháin (AE) Uimh. 513/2014 (4) agus (AE) Uimh. 515/2014 (5) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle a bhunú, inter alia, trí Chiste um Bainistiú Comhtháite Teorainneacha (“an Ciste”) a chur ar bun.

(13)

Mar gheall ar na sainghnéithe dlíthiúla maidir le Teideal V CFAE agus na bunúis dlí éagsúla is infheidhme a bhaineann leis na beartais maidir le teorainneacha seachtracha agus maidir le rialú custaim, ní fhéadfar, ó thaobh an dlí de, an Ciste a bhunú mar ionstraim aonair.

(14)

Ba cheart, dá bhrí sin, an Ciste a bhunú mar chreat cuimsitheach le haghaidh thacaíocht airgeadais an Aontais i réimse an bhainistithe teorann agus an bheartais víosaí ina gcuimsítear an Ionstraim chomh maith leis an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais do Threalamh Rialaithe Custaim, a bhunaítear le Rialachán (AE) 2021/… ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6) (+). Ba cheart comhlánú a dhéanamh ar an gcreat le Rialachán (AE) 2021/… ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7) (++), ar cheart tagairt a dhéanamh dó sa Rialachán seo a mhéid a bhaineann leis na rialacha maidir le bainistíocht roinnte.

(15)

Ba cheart, leis an Ionstraim, cur le torthaí agus infheistíochtaí a réamhtheachtaithe, an Ciste um Theorainneacha Seachtracha don tréimhse ó 2007 go 2013, a bunaíodh le Cinneadh Uimh. 574/2007/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8) agus an ionstraim le haghaidh tacaíocht airgeadais do theorainneacha seachtracha agus do víosaí mar chuid den Chiste Slándála Inmheánaí don tréimhse ó 2014 go 2020, a bunaíodh le Rialachán (AE) Uimh. 515/2014, agus ba cheart í a leathnú chun forbairtí nua a chur san áireamh.

(16)

Chun rialú aonfhoirmeach ardcháilíochta ag teorainneacha seachtracha a áirithiú agus chun taisteal dlisteanach thar theorainneacha seachtracha a éascú, ba cheart an Ionstraim a bheith ina rannchuidiú le forbairt a dhéanamh ar bhainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip, lena n-áirítear bearta a bhaineann le beartas, le dlí, le comhar córasach, le comhroinnt an ualaigh, le measúnú ar an staid agus le himthosca athraitheacha maidir le pointí trasnaithe d’imircigh neamhrialta, le pearsanra, le trealamh agus le teicneolaíocht, a d’fhéadfadh údaráis inniúla na mBallstát agus an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta a dhéanamh ar leibhéil éagsúla, ag gníomhú i gcomhar le gníomhairí eile amhail comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí eile de chuid an Aontais, go háirithe Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh chun Bainistiú Oibríochtúil a dhéanamh ar Chórais Mhórscála TF sa Limistéar Saoirse, Slándála, agus Ceartais (eu-LISA), a bunaíodh le Rialachán (AE) 2018/1726 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9), Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh i ndáil le Comhar i bhForfheidhmiú an Dlí (Europol), a bunaíodh le Rialachán (AE) 2016/794 ó Parlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), agus, i gcás inarb iomchuí, tríú tíortha agus eagraíochtaí idirnáisiúnta.

(17)

Leis an Ionstraim, ba cheart rannchuidiú le héifeachtúlacht próiseála víosaí a fheabhsú i dtaobh nósanna imeachta víosa a éascú do thaistealaithe bona fide agus i dtaobh na rioscaí a bhaineann le slándáil agus le himirce neamhrialta a bhrath agus a mheas. Go háirithe, ba cheart cúnamh airgeadais a chur ar fáil leis an Ionstraim chun tacú le próiseáil víosaí a dhigiteáil agus é mar chuspóir aige sin nósanna imeachta maidir le víosaí atá tapa, slán agus áisiúil don chliant a chur ar fáil chun tairbhe na n-iarratasóirí ar víosa agus na gconsalachtaí araon. Ba cheart cumhdach na seirbhísí consalachta ar fud an domhain a áirithiú leis an Ionstraim freisin. Ba cheart cur chun feidhme aonfhoirmeach agus nuachóiriú an chomhbheartais víosaí, chomh maith leis na bearta a eascraíonn as Rialachán (CE) Uimh 767/2008 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11) a chumhdach leis an Ionstraim freisin agus, ina theannta sin, cúnamh do na Ballstáit chun víosaí a eisiúint, lena n-áirítear víosaí a bhfuil bailíocht chríochach theoranta acu arna n-eisiúint ar fhorais dhaonnúla, ar chúiseanna leasa náisiúnta nó de bharr oibleagáidí idirnáisiúnta i gcomhréir le acquis an Aontais maidir le víosaí.

(18)

Leis an Ionstraim, ba cheart tacú le bearta a bhfuil nasc acu le rialú ag teorainneacha seachtracha i gcríoch tíortha a bhfuil acquis Schengen mar chuid de chur chun feidhme an bhainistithe chomhtháite teorainneacha san Eoraip, lena neartaítear feidhmiú foriomlán limistéar Schengen.

(19)

Chun bainistiú na dteorainneacha seachtracha a fheabhsú, chun taisteal dlisteanach a éascú, chun rannchuidiú le cosc a chur le trasnuithe teorainneacha neamhrialta agus é a chomhrac, chun an comhbheartas víosaí a chur chun feidhme agus chun rannchuidiú le hardleibhéal slándála laistigh de réimse saoirse, slándála agus ceartais an Aontais, ba cheart, leis an ionstraim, tacú le forbairt a dhéanamh ar chórais mhórscála TF i gcomhréir le dlí an Aontais i réimse an bhainistithe teorainneacha. Leis an Ionstraim, ba cheart tacú freisin le bunú na hidir-inoibritheachta, a bunaíodh le Rialacháin (AE) 2019/817 (12) agus (AE) 2019/818 (13) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, sna Ballstáit idir na córais faisnéise de chuid an Aontais, eadhon an Córas Dul Isteach/Imeachta (EES), a bunaíodh le Rialachán (AE) 2017/2226 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14), an Córas Faisnéise Víosaí (VIS), a bunaíodh le Rialachán (CE) Uimh. 767/2008, an Córas Eorpach um Fhaisnéis agus Údarú Taistil (ETIAS), a bunaíodh le Rialachán (AE) 2018/1240 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15), Eurodac, a bunaíodh le Rialachán (AE) Uimh. 603/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16), Córas Faisnéise Schengen (SIS), a bunaíodh le Rialacháin (AE) 2018/1860 (17), (AE) 2018/1861 (18) agus (AE) 2018/1862 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (19) agus an córas láraithe ar leibhéal an Aontais chun Ballstáit ag a bhfuil faisnéis faoi chiontuithe náisiúnach tríú tír agus daoine gan stát (ECRIS-TCN), a bunaíodh le Rialachán (AE) 2019/816 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20), chun go mbeidh na córais faisnéise sin de chuid an Aontais agus a gcuid sonraí ag forlíonadh a chéile. Chomh maith leis sin, ba cheart, leis an Ionstraim, rannchuidiú le forbairtí riachtanacha ar an leibhéal náisiúnta tar éis chur chun feidhme na gcomhchodanna idir-inoibritheachta ar an leibhéal lárnach, eadhon an tairseach chuardaigh Eorpach (ESP), seirbhís chomhroinnte meaitseála bithmhéadraí (BMS comhroinnte), stóras coiteann sonraí céannachta (CIR) agus brathadóir ilchéannachta (MID).

(20)

Chun leas a bhaint as eolas agus saineolas na ngníomhaireachtaí díláraithe a bhfuil inniúlacht acu i réimsí an bhainistithe teorainneacha, an bheartais víosaí agus na gcóras mórscála TF, ba cheart don Choimisiún, ar bhealach tráthúil, rannpháirt a thabhairt do na gníomhaireachtaí ábhartha in obair an Choiste um Chistí Gnóthaí Baile” arna bhunú leis an Rialachán seo, go háirithe ag tús agus ag meántéarma thréimhse an chlársceidealaithe. I gcás inarb iomchuí, ba cheart don Choimisiún a bheith in ann freisin rannpháirt a thabhairt do na comhlachtaí, na hoifigí agus na gníomhaireachtaí ábhartha de chuid an Aontais san fhaireachán agus sa mheastóireacht, go háirithe d’fhonn a áirithiú go mbeidh na gníomhaíochtaí, a dtacófar leo leis an ionstraim, i gcomhréir le acquis ábhartha an Aontais agus le tosaíochtaí comhaontaithe an Aontais. Leis an ionstraim, ba cheart na gníomhaíochtaí a chomhlánú agus a threisiú lena gcuirtear bainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip chun feidhme i gcomhréir le prionsabal na freagrachta comhroinnte agus na dlúthpháirtíochta idir na Ballstáit agus an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta arb ionann iad agus dhá cholún an Gharda Teorann agus Cósta Eorpaigh.

Is é a chiallaíonn sin, go háirithe, agus a gcláir a chuirtear chun feidhme faoi bhainistíocht roinnte á dtarraingt suas ag na Ballstáit, gur cheart dóibh na huirlisí anailíse agus na treoirlínte oibríochtúla agus teicniúla a d’fhorbair an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta a chur san áireamh chomh maith leis na curaclaim oiliúna a d’fhorbair sí, amhail an lárchuraclam coiteann chun gardaí teorann a oiliúint, lena n-áirítear comhchodanna na gcuraclaim sin a bhaineann le cearta bunúsacha agus le rochtain ar chosaint idirnáisiúnta. Chun comhlántacht idir cúraimí agus freagrachtaí na mBallstát maidir le rialú na dteorainneacha seachtracha, agus chun comhsheasmhacht a áirithiú agus neamhéifeachtúlacht costais a sheachaint, ba cheart don Choimisiún, ar bhealach tráthúil, dul i gcomhairle leis an nGníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta maidir leis na dréachtchláir arna dtíolacadh ag na Ballstáit a mhéid a thagann siad faoi réim inniúlachtaí na gníomhaireachta sin, go háirithe maidir leis na gníomhaíochtaí arna maoiniú faoi thacaíocht oibriúcháin.

(21)

A mhéid a iarrfaidh na Ballstáit a ndéanfar difear dóibh amhlaidh, ba cheart leis an Ionstraim tacú le cur chun feidhme chur chuige na dteophointí mar a leagtar amach sa teachtaireacht ón gCoimisiún an 13 Bealtaine 2015 dar teideal A European Agenda on Migration [Clár Oibre Eorpach maidir leis an Imirce] agus a d’fhormhuinigh an Chomhairle Eorpach an 25 Meitheamh agus an 26 Meitheamh 2015 agus a shonraítear tuilleadh i Rialachán (AE) 2019/1896. Le cur chuige na dteophointí, cuirtear tacaíocht oibríochtúil ar fáil do na Ballstáit sin a bhfuil dúshláin dhíréireacha imirce rompu ag na teorainneacha seachtracha. Leis an gcur chuige sin, cuirtear cúnamh comhtháite, cuimsitheach agus spriocdhírithe ar fáil de mheon na dlúthpháirtíochta agus na freagrachta comhroinnte.

(22)

De mheon na dlúthpháirtíochta agus na freagrachta comhroinnte maidir le teorainneacha seachtracha a chosaint, i gcás ina ndéanfar leochaileachtaí nó rioscaí a shainaithint, go háirithe tar éis mheastóireacht Schengen i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 1053/2013 ón gComhairle (21), ba cheart don Bhallstát lena mbaineann aghaidh a thabhairt ar an ábhar ar bhealach leordhóthanach trí úsáid a bhaint as acmhainní faoina chlár chun moltaí a chur chun feidhme, ar moltaí iad a glacadh de bhun an Rialacháin sin agus i gcomhréir leis na measúnuithe leochaileachta arna ndéanamh ag an nGníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta i gcomhréir le Rialachán (AE) 2019/1896.

(23)

Ba cheart, leis an Ionstraim, cúnamh airgeadais a sholáthar do na Ballstáit sin a chuireann forálacha acquis Schengen maidir le teorainneacha seachtracha agus víosaí i bhfeidhm go hiomlán agus do na Ballstáit sin atá ag ullmhú do bheith iomlán rannpháirteach in Schengen, agus ba cheart do na Ballstáit í a úsáid ar mhaithe le comhbheartas an Aontais maidir leis na teorainneacha seachtracha a bhainistiú.

(24)

Cé go dtugtar, leis an Ionstraim seo, tacaíocht d’infheistíochtaí na mBallstát i mbainistiú teorainneacha, níor cheart leis an ionstraim cistiú a chur ar fáil le haghaidh bonneagar nua buan agus d’fhoirgnimh bhuana ag na teorainneacha inmheánacha áit nach bhfuil deireadh curtha leis na rialuithe fós. Ag na teorainneacha sin, áfach, ba cheart, leis an Ionstraim, tacú le hinfheistíochtaí i mbonneagar sochorraithe le haghaidh rialú teorann agus leis an mbonneagar atá ann cheana a chothabháil, a uasghrádú go teoranta nó a athsholáthar, ar bonneagar é atá riachtanach chun leeanúint de Rialachán (AE) 2016/399 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (22) a chomhlíonadh.

(25)

I gcomhréir le Prótacal Uimh. 5 a ghabhann le hIonstraim Aontachais 2003 maidir le hidirthuras daoine de thalamh idir réigiún Kaliningrad agus codanna eile de Chónaidhm na Rúise, leis an Ionstraim ba cheart aon chostas breise a íoc, ar costas é a thabhaítear i gcur chun feidhme fhorálacha sonracha acquis an Aontais lena gcumhdaítear idirthuras den sórt sin, eadhon Rialacháin (CE) Uimh. 693/2003 (23) agus (CE) Uimh. 694/2003ón gComhairle (24). Maidir leis an ngá atá le tacaíocht leanúnach airgeadais i gcomhair táillí tarscaoilte, ba cheart é a bheith ag brath, áfach, ar an gcóras víosaí atá i bhfeidhm ag an Aontas le Cónaidhm na Rúise.

(26)

Chun rannchuidiú le cuspóir beartais na hIonstraime a bhaint amach, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go n-áirítear ina gcláir gníomhaíochtaí a thugann aghaidh ar chuspóirí sonracha uile na hIonstraime, agus go n-áirithítear, le leithdháileadh acmhainní i measc na gcuspóirí sonracha, gur féidir na cuspóirí sin a bhaint amach.

(27)

I gcomhréir le prionsabal na héifeachtúlachta, ba cheart sineirgí agus comhsheasmhacht a lorg le cistí eile de chuid an Aontais, agus ba cheart forluí idir na gníomhaíochtaí a sheachaint.

(28)

Tá filleadh náisiúnaigh tríú tír atá faoi réir cinntí um fhilleadh arna n-eisiúint ag Ballstát ar cheann de chomhchodanna an bhainistithe chomhtháite teorainneacha san Eoraip dá bhforáiltear i Rialachán (AE) 2019/1896. Mar gheall ar a nádúr agus ar a cuspóir, áfach, ní thagann bearta i réimse an fhillte faoi raon feidhme thacaíocht na hIonstraime ach cumhdaítear faoi Rialachán (AE) …/… ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (25) (+) iad.

(29)

Chun aitheantas a thabhairt don ról tábhachtach atá ag údaráis chustaim na mBallstát ag na teorainneacha seachtracha agus chun a áirithiú go mbeidh a ndóthain acmhainní ar fáil dóibh chun raon leathan a gcuid cúraimí ag na teorainneacha sin a chur chun feidhme, leis an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais do Threalamh Rialaithe Custaim, ba cheart an cistiú riachtanach a sholáthar do na húdaráis náisiúnta sin chun infheistíocht a dhéanamh i dtrealamh chun rialú custaim a dhéanamh, chomh maith le trealamh ar féidir cuspóirí eile a bheith leis i dteannta rialú custaim, amhail rialú a dhéanamh ar theorainneacha.

(30)

Den chuid is mó, d’fhéadfadh trealamh rialaithe custaim agus córais um theicneolaíocht faisnéise agus cumarsáide (TFC) a bheith curtha in oiriúint go cothrom nó go teagmhasach do rialuithe ar chomhlíonadh le gníomhartha dlí eile an Aontais, amhail forálacha maidir le bainistiú teorainneacha, le víosaí nó le comhar póilíneachta. Dá bhrí sin, tá an Ciste curtha le chéile mar dhá ionstraim chomhlántacha a bhfuil dhá raon feidhme éagsúla ach comhlántacha acu chun trealamh a cheannach. Ar thaobh amháin, leis an Ionstraim, tabharfar tacaíocht airgeadais do threalamh agus do chórais TFC arb é a bpríomhchuspóir an bainistiú comhtháite teorainneacha agus féadfar iad a úsáid freisin i réimse comhlántach an rialaithe custaim. Ar an taobh eile, ní hamháin go mbeidh tacaíocht airgeadais ar fáil ón Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais do Threalamh Rialaithe custaim do threalamh arb é a phríomhchuspóir rialuithe custaim agus féadfar é a úsáid freisin chun críoch breise amhail rialuithe ag teorainneacha agus slándáil. Le dáileadh den sórt sin atá á dhéanamh ar róil, cothófar leis comhar idirghníomhaireachta mar chomhchuid den bhainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip, dá bhforáiltear i Rialachán (AE) 2019/1896 agus, dá réir sin, féadfaidh na húdaráis chustaim agus na húdaráis teorann oibriú le chéile agus tionchar bhuiséad an Aontais a uasmhéadú trí chomhroinnt agus trí idir-inoibritheacht an trealaimh rialaithe.

(31)

Tá faireachas teorann ar muir ar cheann d’fheidhmeanna a dhéanann gardaí cósta i réimse muirí an Aontais. Na húdaráis náisiúnta a chuireann feidhmeanna garda cósta i gcrích, tá freagracht orthu freisin i leith raon leathan cúraimí, a bhfhéadfadh an tsábháilteacht mhuirí, an tslándáil mhuirí, oibríochtaí cuardaigh agus tarrthála, rialú teorann, rialú ar iascach, rialú custaim, forfheidhmiú ginearálta an dlí agus cosaint an chomhshaoil ar áireamh leo ach gan bheith teoranta dóibh sin. I ngeall ar raon leathan fheidhmeanna garda cósta, cuirtear faoi shainchúram bheartais éagsúla de chuid an Aontais iad, agus ba cheart dóibh sineirgí a lorg chun torthaí níos éifeachtaí agus níos éifeachtúla a bhaint amach.

(32)

Agus gníomhaíochtaí arna gcistiú faoin Ionstraim a bhaineann le faireachas teorann muirí á gcur chun feidhme, ba cheart do na Ballstáit aird ar leith a thabhairt ar a n-oibleagáidí idirnáisiúnta maidir le hoibríochtaí cuardaigh agus tarrthála ar muir. I ndáil leis sin, ba cheart é a bheith indéanta trealamh agus córais a dtacófar leo faoin Ionstraim a úsáid in oibríochtaí cuardaigh agus tarrthála a d’fhéadfadh teacht chun cinn le linn oibríocht faireachais teorann ar muir.

(33)

I dteannta comhar an Aontais maidir le feidhmeanna garda cósta idir an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta, an Ghníomhaireacht Eorpach um Shábháilteacht Mhuirí, a bunaíodh le Rialachán (CE) Uimh. 1406/2002 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (26), agus an Ghníomhaireacht Eorpach um Rialú ar Iascach a bunaíodh le Rialachán (AE) 2019/473 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (27), ba cheart comhleanúnachas feabhsaithe i ndáil leis na gníomhaíochtaí sa réimse muirí a bhaint amach ar an leibhéal náisiúnta freisin. Ba cheart sineirgí idir na gníomhaithe éagsúla sa réimse muirí a bheith i gcomhréir le bainistiú comhtháite teorainneacha san Eoraip agus le straitéisí um shlándáil mhuirí.

(34)

Chun comhlántacht na ngníomhaíochtaí muirí a neartú agus chun comhsheasmhacht na ngníomhaíochtaí sin a threisiú, chun dúbláil iarrachtaí a sheachaint agus chun srianta buiséadacha a laghdú i réimse gníomhaíochtaí costasacha amhail an réimse muirí, ba cheart é a bheith indéanta, sa bhreis air sin, an Ionstraim a úsáid chun tacú le hoibríochtaí muirí de chineál ilchuspóireach.

(35)

Ba cheart a bheith in ann freisin úsáid a bhaint as trealamh agus córais TFC arna maoiniú faoin Ionstraim, chun cuspóirí an Chiste Slándála Inmheánaí arna bhunú le Rialachán (AE)…./.. ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (28) (+) agus an Chiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht arna bhunú le Rialachán (AE)…/… (++). Ba cheart trealamh agus córais TFC den sórt sin a bheith ar fáil i gcónaí agus a bheith in-imscartha le haghaidh gníomhaíochtaí rialaithe teorann atá éifeachtach agus slán agus ba cheart úsáid threalamh agus chórais TFC le haghaidh chuspóirí an Chiste Slándála Inmheánaí agus an Chiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht a bheith teoranta ó thaobh ama de.

(36)

Ba cheart, leis an Ionstraim, i gcomhréir lena cuspóirí sonracha, fónamh go príomha do bheartas inmheánach an Aontais. Ag an am céanna, ba cheart, leis an Ionstraim, a bheith in ann, i gcás inarb iomchuí, tacú le gníomhaíochtaí i gcomhréir le tosaíochtaí an Aontais i dtríú tíortha agus i ndáil le tríú tíortha. Ba cheart na gníomhaíochtaí sin a chur chun feidhme ar bhonn sineirge agus comhleanúnachas iomlán le gníomhaíochtaí eile lasmuigh den Aontas agus ba cheart na bearta sin a bheith ina gcomhlánú ar ghníomhaíochtaí eile a fhaigheann tacaíocht trí ionstraimí maoinithe sheachtraigh an Aontais. Ba cheart, go háirithe, gníomhaíochtaí den sórt sin a chur chun feidhme ar bhealach lena n-áirithítear comhleanúnachas iomlán le beartas seachtrach an Aontais, ar bhealach lena urramaítear an prionsabal maidir le comhtháthú an bheartais le haghaidh forbartha agus ar bhealach a bheadh comhsheasmhach leis na doiciméid chlársceidealaithe straitéisigh le haghaidh na tíre nó an réigiúin i gceist. Ba cheart gníomhaíochtaí den sórt sin a bheith dírithe freisin ar bhearta nach bhfuil dírithe ar fhorbairt, fónamh do leasanna bheartais inmheánacha an Aontais agus a bheith comhsheasmhach leis na gníomhaíochtaí a dhéantar laistigh den Aontas. Ina mheastóireachtaí meántéarma agus siarghabhálacha, ba cheart don Choimisiún aird ar leith a thabhairt ar ghníomhaíochtaí a chur chun feidhme i dtríú tíortha nó i ndáil le tríú tíortha.

(37)

Ba cheart cistiú ó bhuiséad an Aontais a dhíriú ar ghníomhaíochtaí a bhféadfadh idirghabháil an Aontais breisluach a chur ar fáil ina leith i gcomparáid le gníomhaíochtaí arna ndéanamh ag na Ballstáit amháin. Ós rud é go bhfuil seasamh níos fearr ag an Aontas ná mar atá ag na Ballstáit creat a sholáthar chun dlúthpháirtíocht an Aontais a léiriú maidir le bainistiú ag teorainneacha agus leis an gcomhbheartas víosaí agus chun ardán a chur ar fáil chun comhchórais mhórscála TF a fhorbairt a bheidh mar bhonn taca leis na beartais sin, leis an tacaíocht airgeadais arna soláthar faoin Rialachán seo, rannchuideofaí, go háirithe, le cumas náisiúnta agus cumas an Aontais a neartú sna réimsí sin.

(38)

Agus gníomhaíochtaí a fhaigheann tacaíocht ón Ionstraim á gcur chun cinn, ba cheart d’fhaighteoirí cistiúcháin ón Aontas faisnéis a chur ar fáil i dteanga nó i dteangacha an spriocphobail. Chun infheictheacht chistiú an Aontais a áirithiú, ba cheart d’fhaighteoirí an chistithe sin tagairt dá bhunús agus cumarsáid á déanamh acu maidir leis an ngníomhaíocht. Chuige sin, ba cheart d’fhaighteoirí a áirithiú, maidir le gach cumarsáid chuig na meáin nó chuig an bpobal, go mbeidh suaitheantas an Aontais le sonrú iontu agus go luafar go sainráite an tacaíocht airgeadais ón Aontas.

(39)

Ba cheart an Coimisiún a bheith in ann acmhainní airgeadais a úsáid faoin Ionstraim seo chun dea-chleachtais agus an malartú faisnéise a chur chun cinn a mhéid a bhaineann le cur chun feidhme na hIonstraime.

(40)

Ba cheart don Choimisiún faisnéis maidir leis an tacaíocht arna soláthar ón tsaoráid théamach faoi bhainistíocht dhíreach nó indíreach a fhoilsiú ar bhealach tráthúil agus ba cheart dó faisnéis den sórt sin a thabhairt cothrom le dáta i gcás inarb iomchuí. Ba cheart a bheith in ann na sonraí a shórtáil de réir cuspóir sonrach, ainm an tairbhí, an mhéid a gealladh go dlíthiúil agus chineál agus chuspóir an bhirt.

(41)

Féadfar a mheas nach bhfuil an acquis ábhartha de chuid an Aontais á chomhlíonadh ag Ballstát, lena n-áirítear a mhéid a bhaineann le tacaíocht oibriúcháin faoin Ionstraim, i gcás nár chomhlíon sé a chuid oibleagáidí faoi na Conarthaí sna réimsí a bhaineann le bainistiú teorainneacha agus beartas víosaí, lena n-áirítear a mhéid a bhaineann le hoibleagáidí maidir le cearta bunúsacha, i gcás ina bhfuil baol soiléir ann go sáródh an Ballstát sin luachanna an Aontais agus an acquis maidir le bainistiú teorainneacha agus beartas víosaí á chur chun feidhme aige, nó i gcás inar sainaithníodh easnaimh sa réimse ábhartha i dtuarascáil mheastóireachta faoi fhaireacháin Schengen agus sásra meastóireachta a leagtar síos i Rialachán (AE) Uimh. 1053/2013.

(42)

Leis an Ionstraim, ba cheart a áirithiú go ndáilfear acmhainní go cothrom agus go trédhearcach chun na cuspóirí a leagtar síos sa Rialachán seo a chomhlíonadh. Chun ceanglais trédhearcachta a chomhlíonadh, ba cheart don Choimisiún faisnéis a fhoilsiú maidir le cláir oibre bhliantúla agus ilbhliantúla na saoráide téamaí. I gcomhréir le Rialachán (AE) …/… (+), ba cheart do gach Ballstát a áirithiú, laistigh de 6 mhí ó formheasadh a chláir, go bhfuil suíomh gréasáin curtha ar bun, ar a bhfuil fáisnéis maidir lena chlár ar fáil, lena gcumhdaítear cuspóirí, gníomhaíochtaí, deiseanna cistithe atá ar fáil agus an méid atá bainte amach.

(43)

Ba cheart a bhunú leis an Rialachán seo na méideanna tosaigh le haghaidh chláir na mBallstát, méideanna ina mbeidh méideanna socraithe mar a leagtar amach in Iarscríbhinn I agus arna ríomh ar bhonn na gcritéar a leagtar síos san Iarscríbhinn sin agus, ar critéir iad lena léirítear fad na gcodanna talún agus mara agus na leibhéil tionchair ag codanna talún agus mara, an t-ualach oibre ag na haerfoirt agus ag na consalachtaí agus líon na gconsalachtaí. I bhfianaise riachtanais speisialta atá ag na Ballstáit sin ina ndearnadh an líon is airde iarratas ar thearmann per capita in 2018 agus in 2019, is iomchuí na méideanna socraithe a mhéadú don Chipir, do Mhálta agus don Ghréig.

(44)

Ba cheart do na méideanna tosaigh le haghaidh chláir na mBallstát a bheith mar bhonn d’infheistíochtaí fadtéarmacha na mBallstát. Chun athruithe ar an staid bhonnlíne a chur san áireamh, amhail brú ar theorainneacha seachtracha agus an t-ualach oibre ag na teorainneacha seachtracha agus ag consalachtaí, ba cheart méid breise a leithdháileadh ar na Ballstáit ag meántéarma na clárthréimhse agus ba cheart an méid sin a bheith bunaithe ar na sonraí staitistiúla i gcomhréir le hIarscríbhinn I, agus staid chur chun feidhme a gclár á cur san áireamh.

(45)

Ba cheart don Choimisiún meastóireacht mheántéarmach a dhéanamh ar an Rialachán seo. Ba cheart an mheastóireacht mheántéarma a úsáid chun measúnú a dhéanamh ar éifeachtacht agus ar bhreisluach Aontais na hIonstraime agus forléargas trédhearcach ar an gcaoi inar cuireadh an Ionstraim chun feidhme a sholáthar.

(46)

De bhrí go mbíonn dúshláin i réimse an bhainistithe teorainneacha agus an bheartais víosaí ag teacht chun cinn de shíor, is gá leithdháileadh cistithe a chur in oiriúint d’athruithe i dtosaíochtaí i dtaca le beartas víosaí agus bainistiú teorainneacha, lena n-áirítear athruithe de thoradh brú méadaithe ag an teorainn, agus is gá cistiú a stiúradh i dtreo na dtosaíochtaí a bhfuil breisluach Aontais is airde ag baint leo. Chun freagairt ar riachtanais phráinneacha agus ar athruithe ar bheartais agus ar thosaíochtaí an Aontais, agus chun cistiú a stiúradh i dtreo gníomhaíochtaí a bhfuil ardleibhéal breisluacha Aontais ag baint leo, ba cheart cuid den chistiú a leithdháileadh go tráthrialta, trí shaoráid théamach, ar ghníomhaíochtaí sonracha, ar ghníomhaíochtaí de chuid an Aontais agus ar chúnamh éigeandála. Leis an tsaoráid théamach, tá solúbthacht ann i mbainistiú na hionstraime agus d’fhéadfaí, freisin, í a chur chun feidhme trí chláir na mBallstát.

(47)

Ba cheart na Ballstáit a spreagadh chun cuid dá leithdháileadh don chlár a úsáid chun na gníomhaíochtaí a liostaítear in Iarscríbhinn IV a chistiú trí leas a bhaint as ranníocaíocht níos airde ón Aontas.

(48)

Ba cheart don Ionstraim a bheith ina rannchuidiú le tacaíocht a thabhairt do na costais oibriúcháin a bhaineann le bainistiú teorainneacha agus leis an gcomhbheartas víosaí agus le córais mhórscála TF agus chun cur ar chumas na mBallstát na cumais sin atá ríthábhachtach don Aontas ina iomláine a choinneáil. Ba cheart costais shonracha a bhaineann le cuspóirí na hIonstraime a aisíoc ina n-iomláine a bheith i gceist le tacaíocht den sórt sin agus ba cheart an méid sin a bheith mar chuid lárnach de chláir na mBallstát.

(49)

D’fhéadfaí cuid de na hacmhainní atá ar fáil faoin Ionstraim a leithdháileadh ar chláir na mBallstát chun gníomhaíochtaí sonracha a chur chun feidhme i dteannta a leithdháilte tosaigh. Ba cheart na gníomhaíochtaí sonracha sin a shainaithint ar leibhéal an Aontais agus ba cheart baint a bheith acu le gníomhaíochtaí a bhfuil breisluach Aontais acu agus lena gceanglaítear comhar idir na Ballstáit nó gníomhaíochtaí riachtanacha a dhéanamh ina leith chun aghaidh a thabhairt ar fhorbairtí san Aontais ar gá cistiú breise a chur ar fáil do Bhallstát amháin nó níos mó ina leith, amhail trealamh teicniúil a cheannach trí chláir na mBallstát, ar trealamh é a bhfuil gá ag an nGníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta leis chun a gníomhaíochtaí oibríochtúla a fheidhmiú, próiseáil iarratas ar víosa a nuachóiriú, córais mhórscála TF a fhorbairt agus idir-inoibritheacht idir na córais sin a bhunú. Ba cheart don Choimisiún na gníomhaíochtaí sonracha sin a leagan amach ina chláir oibre.

(50)

Chun cur chun feidhme chuspóir beartais na hIonstraime sin a chomhlánú ar an leibhéal náisiúnta trí chláir na mBallstát, ba cheart tacaíocht a sholáthar leis an Ionstraim freisin do ghníomhaíochtaí ar leibhéal an Aontais. Ba cheart na gníomhaíochtaí sin a dhéanamh chun críoch straitéiseacha foriomlána a bhaint amach laistigh de raon feidhme idirghabhála na hIonstraime i ndáil le hanailís ar bheartais agus nuálaíocht, le foghlaim fhrithpháirteach thrasnáisiúnta agus comhpháirtíochtaí agus le tionscnaimh agus gníomhaíochtaí nua a thriail ar fud an Aontais.

(51)

Chun acmhainneacht an Aontais a neartú chun aghaidh a thabhairt láithreach ar riachtanais phráinneacha agus shonracha i staid éigeandála, amhail insreabhadh mór nó díréireach de náisiúnaigh tríú tír, go háirithe ag na codanna sin den teorainn a sainaithníodh leibhéal tionchair ard nó géibheannach ina leith faoi Rialachán (AE) 2019/1896, nó i staideanna eile inar tugadh bunús cuí leo go bhfuil gá legníomhaíocht láithreach ag na teorainneacha seachtracha, ba cheart é a bheith indéanta cúnamh éigeandála a sholáthar, i gcomhréir leis an gcreat a leagtar amach sa Rialachán seo.

(52)

Leagtar síos leis an Rialachán seo imchlúdach airgeadais do ré iomlán na hIonstraime arb é a bheidh ann an príomh-mhéid tagartha, de réir bhrí phointe 18 den Chomhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais, mar aon le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár i dtreo acmhainní dílse nua a thabhairt isteach (29), do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil. Déantar an príomh-mhéid tagartha a leithdháiltear ar an ionstraim a mhéadú de EUR 1 bhilliún i bpraghsanna 2018 mar a shonraítear in Iarscríbhinn II a ghabhann le Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 ón gComhairle (30).

(53)

Tá feidhm ag Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (31) (“an Rialachán Airgeadais”) maidir leis an Ionstraim. Leis an Rialachán Airgeadais, leagtar síos rialacha maidir le cur chun feidhme bhuiséad an Aontais, lena n-áirítear na rialacha maidir le deontais, duaiseanna, soláthar, bainistíocht indíreach, ionstraimí airgeadais, ráthaíochtaí buiséadacha, cúnamh airgeadais agus aisíocaíocht a dhéanamh le saineolaithe seachtracha.

(54)

Chun gníomhaíochtaí faoin mbainistíocht roinnte a chur chun feidhme, ba cheart an Ionstraim a bheith ina cuid de chreat comhleanúnach ina mbeidh an Rialachán seo, an Rialachán Airgeadais agus Rialachán (AE) …/… (+).

(55)

Le Rialachán (AE) …/… (+), bunaítear an creat gníomhaíochta do Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, do Chiste Sóisialta na hEorpa Plus, don Chiste Comhtháthaithe, don Chiste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe, don Chiste um Aistriú Cóir, don Chiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíochta, don Chiste Slándála Inmheánaí agus don Ionstraim le haghaidh Cúnamh Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí, mar chuid den Chiste um Bainistiú Comhtháite Teorainneacha, agus leagtar síos ann, go háirithe, na rialacha a bhaineann le clársceidealú, faireachán agus meastóireacht, bainistiú agus rialú cistí an Aontais arna gcur chun feidhme faoi bhainistíocht roinnte. Ina theannta sin, is gá cuspóirí na hIonstraime i leith bainistiú teorainneacha agus beartas víosaí sa Rialachán seo a shonrú, agus forálacha sonracha a leagan síos a bhaineann le gníomhaíochtaí a fhéadfar a mhaoiniú faoin Ionstraim seo.

(56)

Leagtar amach scéim réamh-mhaoiniúcháin le haghaidh na hIonstraime i Rialachán (AE)…/… (+), agus leagtar amach ráta sonrach réamh-mhaoiniúcháin sa Rialachán seo. Ina theannta sin, chun a áirithiú gur féidir freagairt go pras ar staideanna éigeandála, is iomchuí ráta réamh-mhaoiniúcháin sonrach a bhunú le haghaidh cúnamh éigeandála. Leis an scéim réamh-mhaoiniúcháin, ba cheart a áirithiú gurb acmhainn don Bhallstát tacaíocht a chur ar fáil do thairbhithe ó thús chur chun feidhme a gclár.

(57)

Ba cheart na cineálacha maoiniúcháin agus na modhanna cur chun feidhme faoin Rialachán seo a roghnú bunaithe ar an gcumas atá acu cuspóirí sonracha na ngníomhaíochtaí a bhaint amach agus torthaí a sholáthar agus, go háirithe, na costais a bhaineann le rialuithe, ualaí riaracháin agus an baol a bhaineann le neamhchomhlíonadh á gcur san áireamh. Agus an cinneadh sin á dhéanamh, ba cheart úsáid cnapshuimeanna, rátaí comhréidh agus costas aonaid, chomh maith le maoiniú nach bhfuil baint aige le costais dá dtagraítear in Airteagal 125(1) den Rialachán Airgeadais a mheas.

(58)

I gcomhréir le hAirteagal 193(2) den Rialachán Airgeadais, féadfar deontas a dhámhachtain do ghníomhaíocht atá tosaithe cheana, ar choinníoll gur féidir leis an iarratasóir a thaispeáint gur gá tús a chur leis an ngníomhaíocht sula síneofar an comhaontú deontais. Mar sin féin, ní incháilithe na costais do mhaoiniú an Aontais a thabhófar roimh an dáta a thíolacfar an t-iarratas ar dheontas, ach amháin i gcásanna eisceachtúla a bhfuil údar cuí leo. Chun nach gcuirfí isteach ar thacaíocht an Aontais ar bhealach a d’fhéadfadh dochar a dhéanamh do leasanna an Aontais, ba cheart a bheith in ann a mheas, ar feadh tréimhse theoranta ama ag tús an chreata airgeadais ilbhliantúil 2021-2027, go mbeidh na costais, arna dtabhú i ndáil le gníomhaíochtaí a dtacófar leo faoin Rialachán seo faoi bhainistíocht dhíreach agus ar cuireadh tús leo cheana, incháilithe do mhaoiniú an Aontais amhail ón 1 Eanáir 2021, fiú má tabhaíodh na costais sin sular tíolacadh an t-iarratas ar dheontas nó an iarraidh ar chúnamh.

(59)

Chun an leas is fearr a bhaint as prionsabal an iniúchta aonair, is iomchuí rialacha sonracha a shocrú maidir le rialú agus iniúchadh tionscadal inarb iad eagraíochtaí idirnáisiúnta, a ndearna an Coimisiún measúnú dearfach ar a gcórais rialaithe inmheánacha, na tairbhithe. I gcás tionscadal den sórt sin, ba cheart an deis a bheith ag na húdaráis bhainistíochta a bhfíoruithe bainistíochta a theorannú ar choinníoll go ndéanann an tairbhí na sonraí agus an fhaisnéis uile is gá maidir le dul chun cinn an tionscadail agus incháilitheacht an chaiteachais fholuitigh a sholáthar go tráthúil. Ina theannta sin, i gcás inar cuid de shampla iniúchóireachta é tionscadal a chuireann eagraíocht idirnáisiúnta den sórt sin chun feidhme, ba cheart don údarás iniúchóireachta a bheith in ann a chuid oibre a dhéanamh i gcomhréir le prionsabail an Chaighdeáin Idirnáisiúnta maidir le Seirbhísí Gaolmhara (ISRS) 4400, “Engagements to Perform Agreed-upon Procedures Regarding Financial Information” [Cúraimí a dhéanamh i ndáil le Nósanna Imeachta arna gComhaontú maidir le Faisnéis Airgeadais].

(60)

I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (32) agus Rialacháin (CE, Euratom) Uimh. 2988/95 (33), (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 (34) agus (AE) 2017/1939 (35) ón gComhairle, táthar chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhíthin bearta comhréireacha, lena n-áirítear bearta a bhaineann le neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath, a cheartú agus a imscrúdú, lena n-áirítear calaois, le haisghabháil na gcistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart agus, i gcás inarb iomchuí, le pionóis riaracháin a fhorchur.

Go háirithe, i gcomhréir le Rialacháin (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 agus (AE, Euratom) Uimh. 883/2013, tá an chumhacht ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe riaracháin a dhéanamh, lena n-áirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuí ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais. Tugtar de chumhacht d’Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939 cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais, dá bhforáiltear i dTreoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (36), a imscrúdú agus a ionchúiseamh. I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, tá ar aon duine nó aon eintiteas a fhaigheann cistí de chuid an Aontais comhoibriú go hiomlán maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais, na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don Choimisiún, do OLAF, don Chúirt Iniúchóirí agus i leith na mBallstát sin atá rannpháirteach sa chomhar feabhsaithe de bhun Rialachán (AE) 2017/1939, do OIPE, agus a áirithiú go dtabharfaidh aon tríú páirtithe a bheidh páirteach i gcur chun feidhme cistí de chuid an Aontais cearta coibhéiseacha. Ba cheart do na Ballstáit comhoibriú go hiomlán le hinstitiúidí, gníomhaireachtaí agus comhlachtaí an Aontais, agus gach cúnamh is gá a thabhairt dóibh, i dtaobh leasanna airgeadais an Aontais a chosaint.

(61)

Tá feidhm ag rialacha airgeadais cothrománacha arna nglacadh ag Parlaimint na hEorpa agus ag an gComhairle ar bhonn Airteagal 322 CFAE maidir leis an Rialachán seo. Leagtar síos na rialacha sin sa Rialachán Airgeadais agus cinntear leo go háirithe an nós imeachta maidir leis an mbuiséad a bhunú agus a chur chun feidhme trí dheontais, soláthar, duaiseanna agus cur chun feidhme indíreach, agus foráiltear leo do sheiceálacha ar fhreagracht na ngníomhaithe airgeadais. Áirítear freisin leis na rialacha arna nglacadh ar bhonn Airteagal 322 CFAE córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint.

(62)

De bhun Chinneadh 2013/755/AE ón gComhairle (37), tá daoine agus eintitis atá lonnaithe i dtíortha nó críocha thar lear incháilithe do chistiú faoi réir rialacha agus chuspóirí na hIonstraime agus faoi réir aon socruithe féideartha is infheidhme maidir leis an mBallstát lena mbaineann an tír nó an chríoch ábhartha thar lear.

(63)

De bhun Airteagal 349 CFAE agus i gcomhréir le Teachtaireacht ón gCoimisiún an 24 Deireadh Fómhair 2017, dar teideal A stronger and renewed strategic partnership with the EU's outermost regions [Comhpháirtíocht straitéiseach neartaithe athnuaite leis na réigiúin is forimeallaí san Aontas Eorpach], arna formhuiniú ag an gComhairle ina conclúidí an 12 Aibreán 2018, ba cheart do na Ballstáit ábhartha a áirithiú go dtabharfar aghaidh ina gcláir ar bhagairtí atá ag teacht chun cinn, ar bagairtí iad nach mór do na réigiúin is forimeallaí dul i ngleic leo. Leis an Ionstraim, ba cheart tacú leis na Ballstáit sin trí acmhainní leordhóthanacha a chur ar fáil chun cuidiú leis na réigiúin is forimeallaí de réir mar is iomchuí.

(64)

De bhun mhíreanna 22 agus 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (38), ba cheart meastóireacht a dhéanamh ar an Ionstraim ar bhonn na faisnéise arna bailiú i gcomhréir le ceanglais faireacháin shonracha, agus ag an am céanna, ualach riaracháin, go háirithe ar na Ballstáit, agus ró-rialáil, á seachaint. Ar na ceanglais sin ba cheart a áireamh, i gcás inarb iomchuí, táscairí intomhaiste mar bhonn chun meastóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí na hIonstraime ar an talamh. Chun an méid atá bainte amach ag an Ionstraim a thomhas, ba cheart táscairí agus spriocanna gaolmhara a bhunú i ndáil le gach cuspóir sonrach den Ionstraim. Ar na táscairí sin, ba cheart táscairí cáilíochta agus cainníochtúla a áireamh.

(65)

Ag léiriú a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide i gcomhréir le gealltanais an Aontais chun Comhaontú Pháras a glacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (39) a chur chun feidhme, agus leis an ngealltanas maidir le Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe, ba cheart do na gníomhaíochtaí faoin Rialachán seo rannchuidiú leis an sprioc foriomlán a bhaint amach gurbh é 30 % de chaiteachas uile an chreata airgeadais ilbhliantúil a bheadh á chaitheamh ar phríomhshruthú cuspóirí aeráide agus le dul i mbun oibre i dtreo na huaillmhéine gurbh é 7,5 % den bhuiséad a bheadh á chaitheamh ar chaiteachas bithéagsúlachta in 2024 agus 10 % in 2026 agus in 2027, agus an forluí atá ann cheana idir spriocanna aeráide agus bithéagsúlachta á chur san áireamh.Ba cheart, leis an Ionstraim, tacú le gníomhaíochtaí lena n-urramófaí caighdeáin agus tosaíochtaí aeráide agus comhshaoil an Aontais agus nach ndéanfaí aon díobháil shuntasach leo do chuspóirí comhshaoil de réir bhrí Airteagal 17 de Rialachán (AE) 2020/852 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (40).

(66)

Maidir le Rialachán (AE) Uimh. 514/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (41) agus le haon ghníomh is infheidhme maidir le clárthréimhse 2014-2020, ba cheart leanúint d’fheidhm a bheith acu maidir le cláir agus tionscadail lena dtacaítear leo faoin Ionstraim le linn chlárthréimhse 2014-2020. Ós rud é go mbeidh forluí idir tréimhse chur chun feidhme Rialachán (AE) Uimh. 514/2014 agus an chlárthréimhse a chumhdaítear leis an Rialachán seo, agus chun comhleanúnachas a áirithiú maidir le cur chun feidhme tionscadal áirithe arna bhformheas faoin Rialachán sin, ba cheart forálacha maidir le céimniú na dtionscadal a leagan síos. Ba cheart gach céim ar leith den tionscadal a chur chun feidhme i gcomhréir le rialacha na clárthréimhse faoina bhfaigheann sé cistiú.

(67)

Trí tháscairí agus trí thuairisciú airgeadais, ba cheart don Choimisiún agus do na Ballstáit faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme na hIonstraime i gcomhréir le forálacha ábhartha Rialachán (AE) …/… (+) agus an Rialacháin seo. Ón mbliain 2023 ar aghaidh, ba cheart do na Ballstáit tuarascálacha bliantúla ar fheidhmíocht lena gcumhdófar an bhliain chuntasaíochta is déanaí a chur faoi bhráid an Choimisiúin. Ba cheart faisnéis a bheith sna tuarascálacha sin maidir leis an dul chun cinn atá déanta maidir lecur chun feidhme chláir na mBallstát. Ba cheart do na Ballstáit achoimrí ar na tuarascálacha a chur faoi bhráid an Choimisiúin. Ba cheart don Choimisiún na hachoimrí sin a aistriú i dteangacha oifigiúla uile an Aontais agus iad a chur ar fáil go poiblí ar a shuíomh gréasáin, in éineacht le naisc chuig suíomhanna gréasáin na mBallstát dá dtagraítear i Rialachán (AE) …/… (+).

(68)

Chun eilimintí neamhriachtanacha an Rialacháin seo a fhorlíonadh agus a leasú, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca leis an liosta gníomhaíochtaí in Iarscríbhinn III, an liosta gníomhaíochtaí atá incháilithe le haghaidh rátaí cómhaoinithe níos airde in Iarscríbhinn IV, tacaíocht oibriúcháin faoi Iarscríbhinn VII agus le tuilleadh forbartha a dhéanamh ar an gcreat faireacháin agus meastóireachta. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(69)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (42). Ba cheart úsáid an nós imeachta scrúdúcháin a úsáid chun le haghaidh gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh ina leagtar síos oibleagáidí coiteanna ar Bhallstáit, go háirithe oibleagáidí maidir le faisnéis a sholáthar don Choimisiún, agus ba cheart an nós imeachta comhairliúcháin a úsáid chun gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh i ndáil leis na socruithe mionsonraithe a bhaineann le faisnéis a sholáthar don Choimisiún i gcreat an chlársceidealaithe agus an tuairiscithe, ós rud é gur de chineál teicniúil amháin iad. Ba cheart don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme atá infheidhme láithreach a bhaineann le cinntí maidir le dámhactain cúnaimh éigeandála dá bhforáiltear sa Rialachán seo a ghlacadh más rud é, i gcásanna a bhfuil údar cuí leo agus a bhaineann le cineál agus cuspóir cúnaimh den sórt sin, go n-éilítear amhlaidh ar mhórfhorais phráinne.

(70)

Níor cheart rannpháirtíocht Bhallstáit san Ionstraim seo a bheith ag teacht lena rannpháirtíocht in ionstraim airgeadais shealadach de chuid an Aontais lena dtacaítear leis na Ballstáit is tairbhithe chun, inter alia, gníomhaíochtaí a mhaoiniú ag teorainneacha seachtracha nua an Aontais chun acquis Schengen maidir le teorainneacha agus víosaí agus rialú ag teorainneacha seachtracha a chur chun feidhme.

(71)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo a ghnóthú go leordhóthanach agus, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE). I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(72)

Maidir leis an Íoslainn agus leis an Iorua, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Chomhaontaithe arna thabhairt i gcrích ag Comhairle an Aontais Eorpaigh agus Poblacht na hÍoslainne agus Ríocht na hIorua maidir le comhlachas an dá thír sin le acquis Schengen a chur chun feidhme (43), a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, rud a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, Pointí A agus B, de Chinneadh 1999/437/CE ón gComhairle (44).

(73)

Maidir leis an Eilvéis, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Chomhaontaithe arna thabhairt i gcrích idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach agus Cónaidhm na hEilvéise maidir le comhlachas Chónaidhm na hEilvéise le acquis Schengen a chur chun feidhme (45), a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, Pointí A agus B, de Chinneadh 1999/437/CE arna léamh i gcomhar le hAirteagal 3 de Chinneadh 2008/146/CE ón gComhairle (46).

(74)

Maidir le Lichtinstéin, is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen de réir bhrí an Phrótacail idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach, Cónaidhm na hEilvéise agus Prionsacht Lichtinstéin maidir le haontachas Phrionsacht Lichtinstéin leis an gComhaontú idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach agus Cónaidhm na hEilvéise maidir le comhlachas Chónaidhm na hEilvéise le acquis Schengen a chur chun feidhme (47), a chur i bhfeidhm agus a fhorbairt, ar forálacha iad a thagann faoi réim an réimse dá dtagraítear in Airteagal 1, Pointí A agus B de Chinneadh 1999/437/CE arna léamh i gcomhar le hAirteagal 3 de Chinneadh 2011/350/AE ón gComhairle (48).

(75)

Chun cineál agus modhanna rannpháirtíocht na dtíortha atá comhlachaithe le cur chun feidhme, cur i bhfeidhm agus forbairt acquis Schengen san Ionstraim, agus na modhanna a bhaineann leis an rannpháirtíocht sin, a shonrú, ba cheart socruithe breise a thabhairt i gcrích idir an tAontas agus na tíortha sin faoi fhorálacha ábhartha a gcomhaontuithe comhlachais faoi seach. Ba cheart gurb éard a bheadh i socruithe den sórt sin comhaontuithe idirnáisiúnta de réir bhrí Airteagal 218 CFAE. D’fhonn aon bhearna a d’fhéadfadh a bheith ann idir an tráth a mbeidh an ionstraim sin ceangailteach ar an tír lena mbaineann agus teacht i bhfeidhm na socruithe a íoslaghdú, is iomchuí tús a chur leis an gcaibidlíocht faoi shocruithe den chineál sin a luaithe is féidir tar éis do pé tír a bheidh i gceist fógra a thabhairt don Chomhairle agus don Choimisiún faoina cinneadh glacadh le hábhar na hionstraime agus é a chur chun feidhme ina dlíchóras inmheánach. Ba cheart socruithe den chineál sin a thabhairt i gcrích tar éis don tír lena mbaineann fógra a thabhairt i scríbhinn gur comhlíonadh a ceanglais inmheánacha ar fad.

(76)

I gcomhréir le hAirteagail 1 agus 2 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, atá i gceangal le CAE agus le CFAE, níl an Danmhairg rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm. Ós rud é go gcuireann an Rialachán seo le acquis Schengen, ba cheart don Danmhairg a chinneadh, i gcomhréir le hAirteagal 4 den Phrótacal sin, laistigh de thréimhse 6 mhí tar éis don Chomhairle cinneadh a dhéanamh ar an Rialachán seo, an gcuirfidh sí chun feidhme ina dlí náisiúnta é.

(77)

Is é atá sa Rialachán seo forbairt ar fhorálacha acquis Schengen nach bhfuil Éire rannpháirteach iontu, i gcomhréir le Cinneadh 2002/192/CE ón gComhairle (49) dá bhrí sin, níl Éire rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm.

(78)

Is iomchuí tréimhse chur i bhfeidhm an Rialacháin seo a ailíniú le tréimhse chur i bhfeidhm Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093.

(79)

Chun leanúnachas a áirithiú maidir le tacaíocht a sholáthar sa réimse beartais ábhartha agus chun go bhféadfar an cur chun feidhme a thosú ó thús chreat airgeadais ilbhliantúil 2021-2027, ba cheart don Rialachán seo teacht i bhfeidhm mar ábhar práinne agus ba cheart feidhm a bheith aige, le héifeacht chúlghabhálach, ón 1 Eanáir 2021,