AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,6.6.2018

COM(2018) 434 final

2018/0227(COD)

Togra le haghaidh

RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE

lena mbunaítear an clár don Eoraip Dhigiteach le haghaidh na tréimhse 2021-2027

{SEC(2018) 289 final}
{SWD(2018) 305 final}
{SWD(2018) 306 final}

MEABHRÁN MÍNIÚCHÁIN

COMHTHÉACS AN TOGRA

Foráiltear leis an togra seo gurb é an 1 Eanáir 2021 an dáta cur i bhfeidhm.

•Forais agus cuspóirí

Tá tionchar ag an gclaochlú digiteach ar gach earnáil den eacnamaíocht, agus cuireann sé claochlú ar an saol a chaithimid, ar an gcaoi a mbímid ag obair agus ar an gcaoi a ndéanaimid cumarsáid. Faoi mar a rinne ár gcuid iompair, ár mbonneagar tionsclaíoch, ár gcuid oideachais, agus ár gcuid seirbhísí poiblí ardchaighdeáin rachmas na hEorpa a áirithiú san am atá caite, is rudaí iad an infheistíocht sna hinniúlachtaí agus sna bonneagair dhigiteacha straitéiseacha, mar aon le hinfheistíocht in oiliúint agus i nuachóiriú na hidirbheartaíochta idir na rialtais agus na saoránaigh, a chuirfidh bunsraith faoinár gcuid rachmais amach anseo.

An creat infheistíochta atá ag an Aontas Eorpach faoi láthair, clúdaíonn sé gnéithe tábhachtacha de na colúin seo, go mór mór an taighde agus an nuálaíocht. 1 Cé ea áfach, na ceachtanna a foghlaimíodh ó bheartais phoiblí i réimsí den ardteicneolaíocht, is léir uathu, anuas ar an taighde agus ar an nuálaíocht, gur rud é an gníomh poiblí i dtacaíocht le “hinchur réamhtheachtach” a bhíonn ina uirlis chun fiúntas a ghiniúint fad a bhíonn sé ag friotháil ar riachtanais na hearnála poiblí freisin.

Seo mar atá go deimhin i gcás na bpríomhréimsí atá ina mbunsraith do chlaochlú digiteach na heacnamaíochta agus na sochaí go ceann deich mbliana ar a ghiorra, eadhon láimhseáil ríomhaireachta agus láimhseáil faisnéise ar ardchaighdeán, an chibearshlándáil, agus an intleacht shaorga. An infheistíocht i ngabháil na ninniúlachtaí is airde sna réimsí seo, agus úsáid den scoth ar bhealach idir-inoibritheach ar fud an Aontais Eorpaigh a áirithiú, agus gabháil na scileanna atá ag teastáil le forbairt a chur orthu, is rudaí iad sin a chuirfidh an biseach riachtanach ar an gclaochlú digiteach inár réimsí leasa phoiblí agus inár gcuid tionsclaíochta.

San Eoraip, is léir bearna infheistíochta réamhtheachtach a bheith ann, chomh maith le taighde agus nuálaíocht, de bharr easpa cothromaíochta idir an teicneolaíocht is déanaí agus an soláthar. Sa ríomhaireacht ardfheidhmíochta, de bharr easpa soláthair, tá eolaithe agus innealtóirí an Aontais Eorpaigh ag claonadh a súl go han-mhór ar acmhainní ríomhaireachta lasmuigh den Eoraip, go háirithe sna Stáit Aontaithe, áit a bhfuil cláir rialtais ag coinneáil an tsoláthair leis an ardríomhaireacht ar bhruach thall na feidhmíochta. 2  

Is san Eoraip atá an fód baile ag pobal taighde de scoth an domhain i réimse na hintleachta saorga, agus ag an iliomad gnólachtaí beaga a bhíonn ag soláthar saineolais faoin intleacht shaorga, ach tá easpa forbartha ar an margadh san intleacht shaorga atá aige i gcomparáid le Stáit Aontaithe Mheiriceá, áit a bhfuil an inniúlacht ann, go mór mór i gcúrsaí faisnéise, chun na tosca a chur ar fáil don nuálaíocht ar an scála mór céanna.

Ó tharla an chibearshlándáil ina bloghanna 3 , agus gan san infheistíocht phoiblí a dhéantar ann ach rud is lú ná earnálacha eile, tá ár sochaí agus ár neacnamaíocht i gcontúirt, agus san am céanna is earnáil thar a bheith scaipthe atá in earnáil na cibearthionsclaíochta san Eoraip, earnáil nach bhfuil aon neach láidir ann ag freastal ar an margadh 4 Bíonn poist gan líonadh i réimsí na hintleachta saorga, san anailísiú faisnéise, agus sa chibearshlándáil, poist saineolaithe teicniúla ar ardleibhéal scileanna, agus i láthair na huaire tá os cionn 350,000 folúntas san Aontas Eorpach sna réimsí sin. 5

Tá creat téagartha curtha ar bun ag an Straitéis um Mhargadh Digiteach Aonair, agus ní mór a leithéid eile de chlár infheistíochta a chur ar bun anois. Is rud é sin atá ceadaithe ar an leibhéal polaitiúil is airde. In Tallinn, rinne Cinnirí Stáit agus Rialtais na hEorpa na príomhcholúin in eacnamaíocht láidir digiteach a shainaithint: An chibearshlándáil, an intleacht shaorga, bonneagar de scoth an domhain ar a náirítear an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, scileanna digiteacha, agus claochlú digiteach na hearnála poiblí. 6 Bhí a lorg seo ar Chonclúidí na Comhairle Eorpaí, Deireadh Fómhair 2017. Ó shin i leith, tá ceist thógáil inniúlachta láidre digití san Aontas Eorpach pléite ag grúpaí éagsúla de chuid na Comhairle. I dTeachtaireacht an Chreata Airgeadais Ilbhliantúil 7 , chuir an Coimisiún béim ar chás ina ndéanfaí na hinfheistíochtaí a dhúbailt sa réimse digiteach.

Tá an Meabhrán seo ag gabháil le Rialacháin ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le clár nua atá tiomnaithe do mhéadú agus d’uasmhéadú na sochar a bheidh sa chlaochlú digiteach le haghaidh gach saoránaigh de chuid na hEorpa, don riarachán poiblí agus do na gnólachtaí (an clár don Eoraip Dhigiteach).

Is cuid lárnach de fhreagairt chuimsitheach an Choimisiúin do dhúshlán an chlaochlaithe dhigitigh atá sa chlár don Eoraip Dhigiteach, cuid de mholadh an Chreata Airgeadais Ilbhliantúil (CAI) don tréimhse 2021-2027. Is éard is sprioc dó uirlis caiteachais a chur ar fáil atá oiriúnach do riachtanais oibriúcháin thógáil na hinniúlachta sna réimsí atá sainaitheanta ag an gComhairle Eorpach, sin agus na sineirgíochtaí atá eatarthu a shaothrú.

Dá bhrí sin, cuirfidh sé an fócas ar athneartú inniúlachtaí na hEorpa sa ríomhaireacht ardfheidhmíochta, sa chibearshlándáil, san intleacht shaorga, agus sna hardscileanna digiteacha, 8  agus áiritheoidh sé úsáid na nithe sin ar fud na heacnamaíochta agus na sochaí. Biseach a chur ar eacnamaíocht na sonraí, an chuimsitheacht a chur chun cinn, agus cruthú fiúntais a áirithiú, sin toradh a bheidh ar na nithe sin ach iad a chothú san am céanna. 9 Má dhéantar neamhaird de cheann de na colúin, nó ceann díobh a lagú, fágfar an struchtúr ar fad gan bhonn, mar tá na colúin ar fad nasctha ina chéile agus iad spleách ar a chéile: mar shampla, ionas gur rud iontaofa a bheidh san intleacht shaorga, bíonn an chibearshlándáil ag teastáil uaithi, agus teastaíonn ríomhaireacht ardfheidhmíochta ón gcibearshlándáil le próiseáil a dhéanamh ar an méid ollmhór faisnéise a bhíonn le háirithiú, agus bíonn an trí inniúlacht sin faoi seach ag teastáil ó na seirbhísí digiteacha a bheidh de réir na gcaighdeán a bheidh ann amach anseo. ar deireadh, teastaíonn na scileanna ardchaighdeáin cearta ó gach ceann de na nithe thuasluaite. Rud a bhfuil tábhacht ar leith leis, díreoidh an clár ar réimsí áit nach bhféadfaidh Ballstát amháin an leibhéal atá riachtanach don rath digiteach a áirithiú ar a chonlán féin. Beidh fócas eile ar na réimsí is mó a mbíonn tionchar ag an gcaiteachas poiblí orthu, go mór mór ar fheabhsú na héifeachtúlachta agus na seirbhísí i réimsí an leasa phoiblí, idir an tsláinte, an ceartas, chosaint na dtomhaltóirí agus an riarachán poiblí, agus an cúnamh d’Fhiontair Bheaga agus Mheánmhéide (FBManna) le dul in oiriúint don athrú digiteach.

Rud eile a thiocfadh faoi mheas an chláir is ea an fiúntas breise a bheadh ann ach an teicneolaíocht dhigiteach a cheangal le teicneolaíochtaí cumais eile chun uasmhéadú a chur ar an sochar a bhíonn ann de bharr an digitithe.

Is éard is sprioc don chlár:

·An ríomhaireacht ardfheidhme agus an inniúlacht próiseála sonraí atá ag an Aontas Eorpach a neartú agus a mhéadú, agus úsáid an dá ní sin a áirithiú i réimsí an leasa phoiblí, idir an tsláinte, an comhshaol agus an tslándáil, agus i réimse na tionsclaíochta araon, go mór mór na FBManna.

·Croí-acmhainnína hintleachta saorga a neartú agus a mhéadú, is é sin acmhainní sonraí agus leabharlanna algartam na hintleachta saorga, cuir i gcás, agus iad a chur ar fáil do gach gnólacht agus don riarachán poiblí, sin agus ceangail a athneartú agus a chothú idir an tástáil ar an intleacht shaorga atá ann cheana agus áiseanna turgnamh sna Ballstáit.

·A áirithiú go mbeidh na cumais riachtanacha a theastaíonn chun geilleagar digiteach an AE a áirithiú, go mbeidh an tsochaí agus an daonlathas i láthair agus rochtain a bheith acu ar earnáil phoiblí agus ar ghnólachtaí san AE, agus ar chruthú iomaíochas thionscal cibearshlándála an Aontais.

·Áiritheoidh siad go mbeidh an fórsa saothair atá ann faoi láthair agus a bheidh sa todhchaí ábalta ardscileanna digiteacha a fháil, go háirithe ar ríomhaireacht ardfheidhmíochta, ar fhaisnéis shaorga agus ar an gcibearshlándáil, trí mhic léinn, céimithe agus oibrithe atá ann cheana a thairiscint chun na scileanna seo a fháil agus a fhorbairt.

·An úsáid is fearr a bhaint as acmhainní digiteacha, lena náirítear ríomhaireacht idir-inoibritheacha a ríomh is fearr, faisnéis shaorga agus cibearshlándáil ar fud an gheilleagair, i réimsí a bhaineann le leas an phobail agus le sochaí, lena náirítear imscaradh réiteach idir-inoibritheach i réimsí a bhfuil leas an phobail ag baint leo agus rochtain ar theicneolaíocht agus ar fios gnó a éascú do gach gnó, go háirithe i measc FBManna.

•Comhsheasmhacht le forálacha beartais atá ann cheana

Tacóidh an Clár, inter alia, leis na tionscnaimh bheartais a d’fhógair an Coimisiún ar ríomhaireacht ardfheidhmíochta faoi thionscnamh Euro CFC 10 , Plean Gníomhaíochta FinTech de Márta 2018 11 , intleacht shaorga faoin Teachtaireacht maidir le AI 12 , an Rialachán maidir le cothroime agus trédhearcacht a chur ar aghaidh d’úsáideoirí gnó seirbhísí idirghabhála ar líne agus Cinneadh lenar cuireadh san áireamh Fhaireachlann ar an ardán ar líne a bheidh faighte ag Aibreán 2018 13 , agus an pacáiste sonraí Aibreán 2018 14 , cibearshlándáil faoi phacáiste cibearshlándála an 15/9/2017 15 , athrú digiteach sláinte 16 agus oideachais 17 , Straitéis nua an Bheartais Tionscail i Meán Fómhair 2017 18 , Digitiú an Tionscal Eorpach in Aibreán 2016 19 agus An Clár Oibre do Scileanna don Eoraip.

Naisc an Chláir le hionstraimí infheistíochta atá ann cheana. Trí bhíthin taighde, nuálaíocht agus infheistíocht sa nuálaíocht i dteicneolaíochtaí digiteacha a dhéantar faoi H2020 agus Cláir Réime roimhe seo, tá an Eoraip in ann bheith iomaíoch i gcónaí in earnálacha tábhachtacha, e.g. trealamh teileachumarsáide, trealamh teileachumarsáide agus teicneolaíocht braiteoirí. Ní mór leanúint le maoiniú ó thaobh taighde de anois agus treisíodh an maoiniú sin sa chéad chreat airgeadais ilbhliantúil eile. Cuireann an clár don Eoraip Dhigiteach le chéile go soiléir sa chlár mar atá an clár H2020 lena bhféadfaí teicneolaíochtaí amhail ríomhaireacht ardfheidhmíochta a ríomh agus faisnéis shaorga a chur in úsáid.

De bharr infheistíochtaí i gcreataí, i gcaighdeáin, i réitigh idir-inoibritheacha agus i seirbhísí trasteorann píolóta atá i gclár na Saoráide um Chónascadh na hEorpa (CEF) agus ina bhfuil an clár um réitigh idir-inoibritheachta agus na creataí coiteanna i gcomhair riaracháin phoiblí Eorpacha, i gcás gnólachtaí agus saoránach (ISA) cuireadh ar chumas na hearnála poiblí na riaracháin san earnáil phoiblí a thástáil an claochlú digiteach a thástáil i socrú ‘i ndáiríre’ agus tús a chur leis an aistriú ó ríomhsheirbhísí rialtais don rialtas digiteach 20 . Tá léirithe le húsáid réiteach idir-inoibritheach laistigh den Mhargadh Aonair Digiteach luach na gníomhaíochta ar leibhéal an AE. Is féidir dul chun cinn tábhachtach a dhéanamh chun an réimse seo a chur chun feidhme ar scála níos leithne i ndáil le seirbhísí digiteacha idir-inoibritheacha ar fud na hEorpa. Beidh an clár sin bunaithe ar bhonneagair na seirbhísí digiteacha atá bainte amach, a úsáidtear faoi chlár reatha an SCE agus tacóidh sé le tuilleadh forbartha agus cur chun feidhme níos leithne na neilimintí beartais amhail an Creat Eorpach Idir-inoibritheachta (CEI).

•Comhsheasmhacht le beartais eile de chuid an Aontais

Comhlánaítear agus oibríonn an clár don Eoraip Dhigiteach mar aon le roinnt ionstraimí eile a moladh sa chreat airgeadais ilbhliantúil iar-2020, agus go háirithe iad seo a leanas: Fis Eorpach, an tSaoráid um Chónascadh na hEorpa, Clár Eoraip na Cruthaitheachta (CEF), Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa (SCE san áireamh), Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa (CFRE), Ciste Sóisialta na hEorpa (lena náirítear an Tionscnamh Fostaíochta don Aos Óg, sraith sláinte agus bunscileanna digiteacha), an Ciste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe (CETFT), Erasmus, an Ciste Eorpach um Choigeartú don Domhandú (bunscileanna agus ardscileanna digiteacha), an Ciste Eorpach um Bainistiú Comhtháite Teorann, an Ciste Slándála Inmheánaí, an Comhshaol agus Gníomhú ar son na hAeráide (lena náirítear Éifeachtúlacht Fuinnimh) agus faoin gCiste Eorpach Muirí agus Iascaigh.

A bhuí le sineirgíochtaí idir na cláir beifear in ann barainneachtaí scála a dhéanamh, infheistíochtaí níos comhsheasmhaí a dhéanamh agus luach níos fearr a chur ar fáil do na saoránaigh agus do na gníomhaithe eacnamaíochta. Cuirfidh siad le tionchar na ninfheistíochtaí digiteacha ar leibhéal an AE ar an láthair, agus beidh cumas níos fearr ag an infheistíocht dhigiteach náisiúnta agus ag an leibhéal Eorpach ar leibhéal an AE.

Trí thionchar agus éifeachtúlacht cistí poiblí a mhéadú trí naisc phraiticiúla idir na cláir éagsúla, tabharfaidh an AE aghaidh ar dhúshláin dhigiteacha ar bhealach níos spriocdhírithe agus níos cuíchóirithe, chun cur le níos mó post a chruthú, fás a mhéadú agus iomaíochas a spreagadh. Agus an clár don Eoraip Dhigiteach á chur chun feidhme, tabharfar aird ar leith ar an iomaíocht a chaomhnú laistigh den mhargadh inmheánach.

Cuirtear i láthair go hachomair an phríomhchuid maidir le comhlántachtaí agus le sineirgí idir an clár don Eoraip Dhigiteach agus na hionstraimí is mó a bhfuil baint acu le comhthéacs digiteach, go háirithe Fís Eorpach, SCE, CFRE agus clár luachanna an AE chomh maith leis an gclár don Mhargadh Aonair.

Cuirfear leis na réimsí téamacha a chuirtear i bhfeidhm sa chlár Fís Eorpach agus ina bhfuil forluí sa chlár don Eoraip Dhigiteach agus ina bhfuil forluí i gclár na hEorpa ar fad — ríomhaireacht ardfheidhmíochta, intleacht shaorga agus cibearshlándáil; cineál na ngníomhaíochtaí atá le tacú, tá na haschuir a bhfuil súil leo agus a loighce idirghabhála difriúil agus comhlántach. Is é Fís Eorpach an Aontais Eorpaigh amháin a bhainisteofar clár an Aontais a thacaíonn leis an taighde agus leis an bhforbairt theicneolaíoch agus leis an bpríomhchlár seo do thaispeántais, do phíolótú, do thuiscint, do thástáil agus do nuálaíocht, lena náirítear imlonnú réamhthráchtála. Ar an taobh eile den scéal, beidh an clár don Eoraip Dhigiteach dírithe ar acmhainní digiteacha mórscála agus ar fhorbairt bonneagair, agus é mar chuspóir acu úsáid fhorleathan a bhaint as ar fud na hEorpa, a bhaineann leis na réitigh nuálacha dhigiteacha atá ann cheana nó a bhfuil tástáil déanta orthu.

Mar shampla dá gcuid sineirgíochtaí, d’fhéadfaí teicneolaíochtaí digiteacha núíosacha atá forbartha ag Fís Eorpach a thógáil de réir a chéile agus a imlonnaithe de réir an chlár don Eoraip Dhigiteach. Mar thoradh ar an dearbhán, ar an gcumas agus ar an mbonneagar céanna a d’fhorbair an clár don Eoraip Dhigiteach, cuirfear ar fáil don phobal taighde agus nuálaíochta iad, lena náirítear le haghaidh gníomhaíochtaí a dtugtar tacaíocht dóibh trí Fís Eorpach. Na tionscnaimh de chuid Fís Eorpach a thacaíonn le forbairt na scileanna digiteacha, lena náirítear iad sin a dhéantar ag ionaid chomhlonnaithe na hInstitiúide Eorpaí um Nuálaíocht agus Teicneolaíocht, déanfar iad a chomhlánú agus a mhéadú le hearnálacha áirithe na hEorpa, lena dtugtar tacaíocht d’fhorbairt acmhainní digiteacha in ardscileanna digiteacha. Tugann nóid EIT le chéile mic léinn, taighdeoirí, innealtóirí agus forbróirí gnó chun comhoibriú le chéile agus comhoibriú le chéile chun tionscadail nuálaíochta agus cruthú gnó agus tacaíocht a chur chun feidhme. Chun sásraí comhordaithe láidre a áirithiú maidir le cur chun feidhme, déanfar na nósanna imeachta oibríochta don dá chlár a ailíniú.

Is comhlánú é an clár don Eoraip Dhigiteach maidir leis na gníomhaíochtaí atá leagtha amach sa Phlean Gníomhaíochta um Oideachas Digiteach, go háirithe na gníomhaíochtaí sin a bhfuil ardscileanna digiteacha de dhíth orthu le haghaidh ríomhaireacht ard, anailísíocht sonraí, cibearshlándáil, teicneolaíochtaí sa mhórleabhar dáilte, róbataic agus intleacht shaorga.

Cuirfidh an tSaoráid um Chónascadh na hEorpa bonneagar fisiciúil ar fáil do na líonraí leathanbhanda ardacmhainne atá riachtanach le go mbeifear in ann seirbhísí agus teicneolaíochtaí digiteacha atá beartaithe sa chlár don Eoraip a úsáid. Mar go dtacóidh an SCE le bonneagair ríthábhachtacha ar fud earnálacha a bhfuil sé de dhíth orthu leibhéal cuí na cibearshlándála a bhaint amach, agus ar an dóigh sin beidh sí ag brath ar an gcur in úsáid a dhéantar faoi chuimsiú chlár an Eoraip Dhigiteach. Sa todhchaí agus sa todhchaí amháin, tacófar le húsáid seirbhísí digiteacha i réimsí leasa phoiblí.

Tá sé mar aidhm ag Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa comhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach a chothú i réigiúin uile an AE agus díriú ar réigiúin bheagfhorbartha. Cothaíonn an CFRE forbairt eacnamaíochta ar bhonn nuálaíochta a bhfuil an tionscal á dhigitiú ina leith mar atá leagtha amach sna straitéisí cliste speisialtóireachta 21  (lena náirítear infheistíochtaí comhlántacha chun nuálaíocht dhigiteach a fhorbairt agus a fheabhsú). Tacaíonn an ERDF freisin le húsáid réiteach digiteach, lena náirítear cibearshlándáil, mar chuid de sheachadadh thosaíochtaí an AE i réimsí an nuachóirithe ar riaracháin phoiblí, iompar inbhuanaithe agus feabhsú na gcóras sláinte agus cúraim, an taistriú fuinnimh, an geilleagar ciorclach agus an toideachas 22 . Tríd sin, rannchuidíonn sé le cur i gcrích an Mhargaidh Aonair Dhigitigh go háirithe ar leibhéil réigiúnacha agus áitiúla. Déanfaidh an clár don Eoraip Dhigiteach infheistíochtaí áitiúla a chomhlánú chun áiseanna don chuid eile den Eoraip a oscailt trí líonrú agus mapáil ar na hacmhainní digiteacha.

Lena chois sin, cuideoidh an cláir don Eoraip Dhigiteach go hindíreach le cuspóirí na cumarsáide a bhaint amach “comhpháirtíocht straitéiseach atá níos láidre agus a athnuaite le réigiúin fhorimeallacha an Aontais Eorpaigh” 23 , lena naithnítear go bhfuil inrochtaineacht dhigiteach agus na scileanna lárnacha ar fad chun na réigiúin sin a fhorbairt.

Tá sineirgíochtaí soiléire idir an Clár don Eoraip Digiteach agus Clár na hEorpa Cruthaithí, go háirithe ina ngnéithe MEDIA agus trasearnála. Tacaíonn na meáin le gníomhaíochtaí spriocdhírithe (e.g. rochtain ar inneachar, cur chun cinn agus forbairt lucht féachana) iomaíochas na nearnálacha cultúrtha agus cruthaitheacha a chothú, go háirithe earnáil an chlosamhairc agus a noiriúnú don timpeallacht dhigiteach. Is éard is aidhm leis an tsraith trasearnála, i measc tosaíochtaí eile, tuiscint níos fearr a fháil ar dhinimic na meán digiteach agus ar bhonn an athraithe dhigitigh in earnáil nuachta Eorpach na meán. Tacóidh an cláir don Eoraip Dhigiteach leis na sraitheanna sin trí rochtain leathan ar theicneolaíochtaí ar thús cadhnaíochta a chur ar fáil, caighdeáin (nuair is gá) agus an bonneagar is gá d’fhorbairt acmhainní.

Ba cheart comhleanúnachas a lorg idir an clár don Eoraip Dhigiteach agus an Clár maidir le Margadh Aonair. Mar shampla, tá cosaint tomhaltóirí le baint amach trí dhearadh go háirithe ó thaobh sábháilteacht táirgí de a bhaineann leis an ngeilleagar digiteach, cibearshlándáil agus faisnéis shaorga. Ba cheart don dá chlár a bheith comhlántach leis na heintitis lena mbaineann a mheas agus leis na cineálacha rioscaí nua a bhaineann leis na teicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn a mheas. Ba cheart comhthacaíocht a thabhairt do thaighde ar mhargaí digiteacha a dhéantar as an dá chlár.

Cuirfidh an clár don Eoraip Dhigiteach chun cinn forbairt ar ardscileanna digiteacha chun cinn, ag díriú ar na scileanna a bhaineann lena raon feidhme, eadhon an chibearshlándáil, faisnéis shaorga agus ríomhaireacht ardfheidhmíochta. Ar an ábhar sin, beidh sé comhlántach le Ciste Sóisialta na hEorpa, a chuirfidh tacaíocht ar oideachas agus ar oiliúint i réimse na mbunscileanna agus na meánscileanna, agus i gCiste Eorpach um Choigeartú Domhanda, chun oiliúint a leagan ar oibrithe a fhritháireamh thar gach leibhéal scileanna.

Ba cheart sineirgí agus comhlántachtaí idir an clár don Eoraip Dhigiteach agus Clár Erasmus a áirithiú do shochair an dá chlár. Cuidíonn clár Erasmus le scileanna a fhorbairt agus a fháil trí shoghluaisteacht foghlama agus trí chomhar a chothú i réimse an oideachais, na hoiliúna, na hóige agus an spóirt. 

Ar deireadh, maidir leis an rannpháirtíocht atá ag eintitis atá bunaithe i dtíortha nach bhfuil san AE, déanfar cur chun feidhme an chláir don Eorpaip Dhigiteach maidir le maoiniú seachtrach a chomhordú le hionstraimí um maoiniú seachtrach, amhail an Ionstraim um Chúnamh Réamhaontachais agus an Ionstraim um an Chomharsanacht, an Ionstraim um Fhorbairt agus an Ionstraim maidir le Comhar Idirnáisiúnta.

Sa togra ón gCoimisiún maidir le Creat Airgeadais Ilbhliantúil 2021–2027, leagadh síos sprioc níos uaillmhianaí le haghaidh príomhshruthú aeráide i gcláir uile an Aontais, maille leis an sprioc fhoriomlán 25 % de chaiteachas an Aontais a bheith ag rannchuidiú le cuspóirí aeráide. Déanfar rannchuidiú an Chláir seo le gnóthú na sprice foriomláine sin a rianú le córas marcóirí aeráide de chuid an Aontais ar leibhéal iomchuí imdhealaithe, lena náirítear modheolaíochtaí níos cruinne a úsáid má tá fáil orthu. Leanfaidh an Coimisiún den fhaisnéis a chur i láthair go bliantúil i dtéarmaí leithreasuithe faoi chomhair gealltanas i gcomhthéacs an dréachtbhuiséid bhliantúil.

Chun gur fusa lánleas a bhaint as poitéinseal an chláir rannchuidiú le cuspóirí aeráide, féachfaidh an Coimisiún le gníomhaíochtaí ábhartha a shainaithint i rith phróisis ullmhúcháin, cur chun feidhme, athbhreithnithe agus meastóireachta an chláir.

Ba cheart bearta an Chláir a úsáid chun dul i ngleic le teipeanna margaidh nó le cásanna infheistíochta fo-optamacha, ar bhealach comhréireach, gan maoiniú príobháideach a dhúbláil ná a phlódú agus ba cheart breisluach Eorpach soiléir a bheith acu. Áiritheofar leis sin comhsheasmhacht idir gníomhaíochtaí an chláir agus rialacha an Aontais maidir le státchabhair, lena seachnófar saobhadh míchuí ar iomaíocht sa mhargadh inmheánach.

2.BUNÚS DLÍ, COIMHDEACHT AGUS COMHRÉIREACHT

Foráiltear leis togra seo gurb é an 1 Eanáir 2021 an dáta teacht i bhfeidhm agus tá sé á thíolacadh d’Aontas ina mbeidh 27 mBallstát, i gcomhréir leis an bhfógra a fuair an Chomhairle Eorpach an 29 Márta 2017 ón Ríocht Aontaithe go bhfuil sé beartaithe ag an Ríocht Aontaithe tarraingt siar ón Aontas Eorpach agus ó Euratom bunaithe ar Airteagal 50 den Chonradh ar an Aontas Eorpach.

•Bunús dlí

·Airteagal 173(3) den CFAE maidir leis an gcuid is mó de na gníomhaíochtaí arna ngabháil ar láimh faoin gClár seo;

·Airteagal 172 CFAE, go háirithe maidir le claochlú digiteach a dhéanamh ar réimsí leasa phoiblí ;

•Coimhdeacht

Freagairt ar thoil pholaitiúil nua is ea an clár don Eoraip Dhigiteach chun aghaidh a thabhairt ar an gcaoi a raibh imní intíre nach raibh ag teacht leis agus nach raibh aon Bhallstát nó gnólacht ag gníomhú astu féin in ann infheistíochtaí tábhachtacha digiteacha a dhéanamh ar an scála is gá nó ar a scála chun leibhéal rathúil a bhaint amach. Mura bhfuil an AE páirteach, ní tharlóidh na hinfheistíochtaí sin a mhéad is gá agus go gcailleann rioscaí an AE a cumas iomaíochta.

Tá gá leis an idirghabháil ar leibhéal an AE chun gníomhaíochtaí a phleanáil, a mhaoiniú go comhpháirteach agus a chomhordú chun go bhféadfaidh siad na dúshláin sin a shárú, agus chun a áirithiú go mbeidh na tairbhí a bhaineann le teicneolaíochtaí digiteacha nua go hiomlán i gcoiteann ar fud na hEorpa. Is féidir leo dúbláil a sheachaint, leas a bhaint as sineirgíochtaí trí bhíthin cistiú a nascadh le coinníollacha creata, idir-inoibritheacht a chosaint, agus laigí dalla nó mórroinn dhigiteach a sheachaint.

•Comhréireacht

Tá toilteanas go follasach ar thaobh na hearnála poiblí déileáil leis an athrú digiteach ar leibhéal na hEorpa, chomh maith le bheith toilteanach infheistíocht a dhéanamh in acmhainn dhigiteach an AE a neartú agus a neartú. Anuas ar an tacaíocht pholaitiúil láidir le haghaidh idirghabhála ón gComhairle Eorpach, tá an méid sin léirithe ag an gComhairle agus ag Parlaimint na hEorpa, agus tá sé iarrtha arís is arís eile go mbeadh gá práinneach an Mhargaidh Aonair Dhigitigh agus a chomhaid aonair a chomhlánú. 25   26   27   28  

Léirigh an Pharlaimint go háirithe nach leor é na hacmhainní a leithdháiltear ar bheartais dhigiteacha i mbuiséad an Aontais chun fíorthionchar a imirt agus aitheantas a fháil don ghá le borradh a chur faoin ngeilleagar Eorpach trí infheistíochtaí táirgiúla. 29   30  

Ar leibhéal an Aontais Eorpaigh, i mí Márta 2017, bhí 29 dtír ann a bhí ag obair i gcomhar a chéile maidir le soghluaisteacht a bhfuil baint acu leo, 31  agus rinne 16 mBallstát gealltanas go dtí seo i gcomhar le chéile agus leis an gCoimisiún chun bonneagar comhtháite ríomhaireachta den chéad scoth a fháil agus a úsáid. 32 In Eanáir 2018, mhol an Coimisiún Rialachán ón gComhairle chun Comh-ghnóthas na Ríomhaireachta Eorpaí: “EuroCFC” a bhunú. 33  

Ag an dara Lá Digiteach ar an 10 Aibreán 2018, thug 28 thír Eorpach 34 gealltanas oibriú le chéile in intleacht shaorga chun acmhainneachtaí teicneolaíochta agus tionsclaíochta an AE sa réimse seo a neartú agus chun a leasanna a chur chun tairbhe do gach saoránach agus gnóthas. 35 Tá tíortha Eorpacha tiomanta freisin réitigh shárfhorbartha a fhorbairt i gcomhair seirbhísí poiblí (e.g. trí bhonneagar le haghaidh seirbhísí sa slabhra a fhorbairt le haghaidh seirbhísí 36 ), leighis phearsanta 37 agus sláinte agus cúram sonraíbhunaithe agus faireacháin ar dhul chun cinn na ninfheistíochtaí digiteacha. Tá gach Ballstát páirteach sa lá atá inniu ann do thionscnamh an tionscail — tionscnamh an tionscail agus beidh an tiomantas ann do bhreis comhoibriú maidir leis an úsáid is fearr a bhaint as an réimse gnóthaí digiteacha i ngnólachtaí.

Is léir freisin ó na comhairliúcháin le páirtithe leasmhara go ndéantar tacar d’infheistíochtaí criticiúla ar leibhéal an Aontais Eorpaigh. Is iad na réimsí ar a dtugtar aghaidh sa Chlár na réimsí sin ina bhfuil scála riachtanach chun go néireoidh rath orthu, chun na cumais is gá a fháil, nó chun iad a úsáid ar fud an Aontais Eorpaigh. Ós rud é nach bhfuil eolas ná saineolas ar fáil i réimsí digiteacha ardfhorbartha ar fáil i ngach réigiún san Eoraip, ar leibhéal an AE, go háirithe trí mhoil nuálaíochta digití a úsáid, is féidir a chinntiú go gcuirfear saineolas den sórt sin ar fáil i ngach réigiún.

I bhfianaise na práinne a bhaineann le cúrsaí agus scála na hinfheistíochta atá riachtanach, tá cás láidir ann le haghaidh idirghabháil an AE d’fhonn gníomhaíochtaí a mhaoiniú go comhpháirteach agus gníomhaíochtaí a chomhordú ar scála a bheidh in ann na dúshláin a thagann ó chlaochlú digiteach. Ba cheart go náiritheofaí leis sin go roinnfí go hiomlán na tairbhí a bhaineann le teicneolaíochtaí digiteacha nua. Is féidir le gníomhaíocht chomhordaithe dúbailt a sheachaint, leas a bhaint as sineirgí trí chistiú a nascadh le dálaí creata, idir-inoibritheacht na ndall a chaomhnú agus laigí atá dall nó mórroinn dhigiteach a bhaint.

Ní mór anois an iarraidh ar infheistíocht mhéadaithe a dhéanamh faoi chuimsiú chreat infheistíochta an AE. Teastaíonn teachtaireacht soiléir ó chuideachtaí agus ó shaoránaigh go bhfuil an AE ag infheistiú ina dtodhchaí féin, go náiritheofar agus go dtabharfar tacaíocht do shásraí chun déileáil le próiseas casta an athraithe dhigitigh. Is ar an Eoraip atá sé gníomhú agus go mbeidh sí le feiceáil ó thús go deireadh an phróisis.

Ó tharla go bhfuil an claochlú digiteach tagtha chun bheith ina ghné shár-riachtanach den fhás, den fhorbairt shóisialta agus den aistriú chuig geilleagar inbhuanaithe, tá bearna thábhachtach ann ionas gur féidir leis an Aontas agus na Ballstáit maoiniú digiteach a leithdháileadh. Níor ceapadh an creat infheistíochta atá ann faoi láthair maidir le forbairt acmhainní dhigitigh ar fud an Aontais agus chun an úsáid is fearr is féidir a bhaint aisti. Dá bhrí sin, tá clár nua comhtháite agus uaillmhianach riachtanach ag an Aontas chun tacú le himlonnú agus an úsáid is fearr is féidir a bhaint as na hacmhainní digiteacha atá mar bhonn taca d’nuálaíocht i réimsí a bhaineann le leas an phobail agus gnó.

•An rogha ionstraime

Is trí Rialachán atá an Clár curtha chun feidhme.

3.TORTHAÍ Ó MHEASTÓIREACHTAÍ SIARGHABHÁLACHA, Ó CHOMHAIRLIÚCHÁIN LEIS NA PÁIRTITHE LEASMHARA AGUS Ó MHEASÚNUITHE TIONCHAIR

••Meastóireachtaí siarghabhálacha/seiceálacha oiriúnachta ar an reachtaíocht atá ann cheana

Tá tábhacht faoi leith ag baint le meastóireacht mheántéarmach a dhéanamh ar an ábhar nach féidir leis an iarracht atá ar fáil sa chlár maidir le hinniúlachtaí agus bonneagair dhigitigh ach tacaíocht a thabhairt do na chéad chéimeanna i dtreo athrú digiteach ar fud AE ar fud an AE. 40 Léirigh sé nach mór aghaidh a thabhairt ar na riachtanais reatha atá ar fáil faoin tSaoráid um Chónascadh na hEorpa ach cuid acu sin atá ar fáil ach amháin le dul i ngleic go páirteach agus ina theannta sin, fágann creat an SCE cumas an Chláir a bheith in ann dul in oiriúint do na forbairtí teicneolaíochta is déanaí agus tosaíochtaí an bheartais atá ag teacht chun cinn (mar shampla cibearchoireacht a bhaineann le slándáil). Léiríodh sa mheastóireacht freisin go bhfuil siad toilteanach go láidir ar na Ballstáit dul i gcomhar le chéile san athrú digiteach.

•Comhairliúcháin leis na páirtithe leasmhara

Tá meascán de ghníomhaíochtaí comhairliúcháin ar siúl mar chuid den obair measúnaithe tionchair chun tuairimí na ngeallsealbhóirí a áirithiú mar chuid den phróiseas chun clár 2020 an Aontais Eorpaigh don chlár don Eoraip Dhigiteach a cheapadh. Bhí na gníomhaíochtaí comhairliúcháin bunaithe ar chomhdhálacha agus imeachtaí páirtithe leasmhara, do ghrúpaí saineolaithe, comhairliúchán ar líne, ceardlanna, cruinnithe agus seimineáir agus anailís ar pháipéir seasaimh.

•Measúnú tionchair

Scrúdaigh an Bord um Ghrinnscrúdú Rialála an tuarascáil ar an measúnú tionchair an 25 Aibreán 2018. Thug an Bord tuairim dhiúltach.

I ndiaidh tuairim dhiúltach an Bhoird a bheith faighte faoin mBord, rinneadh athbhreithniú cuimsitheach ar an tuarascáil agus rinneadh athstruchtúrú uirthi chun tuairisc níos fearr a thabhairt ar an gcaoi a gcuireann an togra leis na cláir atá ann cheana a bhaineann le cúrsaí digiteacha. Tugadh roinnt samplaí d’idirghabhálacha den chineál céanna i dtríú tíortha nó sna Ballstáit. Cuireadh isteach sonraí an dealaithe idir an clár don Eoraip Dhigiteach agus Fís Eorpach in éineacht leis an Ard-Stiúrthóireacht um Thaighde agus um Fhorbairt Tuaithe freisin. Rinneadh soiléiriú ar an loighic idirghabhála agus na ceisteanna maidir le teipeanna margaidh agus an bearna in aghaidh na hinfheistíochta réamhtheachtacha i réimsí éagsúla freisin. Tugadh breis sonraí freisin maidir le modhanna seachadta do gach ceann de na gníomhaíochtaí atá beartaithe. Tá mínithe níos mionsonraithe ag codanna nua ar a bhfuil le baint amach le méadú ar an maoiniú nach féidir a bhaint amach le sásraí idirghabhála reatha sna colúin éagsúla. Tugadh samplaí áirithe dá leithéidí de bheartais rathúla i SAM agus san Eoraip. Atíolacadh Measúnú Tionchair athbhreithnithe an 5 Bealtaine 2018.

•Simpliú

·Solúbthacht maidir le leithdháiltí buiséid arna gcomhtháthú ar leibhéal na gcuspóirí sonracha;

·Sainítear raon feidhme na hidirghabhála ar leibhéal na gcuspóirí ginearálta, sonracha agus oibríochtúla. Cuirfear critéir incháilitheachta, rátaí cistithe ar dheontais agus eilimintí eile den chur chun feidhme ar fáil sna cláir oibre. Déantar an tsolúbthacht sin a chomhardú trí rannpháirtíocht na mBallstát i gcur chun feidhme an Chláir faoi chuimsiú Grúpa Ardleibhéil Saineolaithe a áirithiú.

·Is féidir an cistiú faoin gClár a chur chun feidhme i gcomhréir le haon cheann de na foirmeacha atá leagtha síos sa Rialachán Airgeadais;

Cuirfear an Clár chun feidhme go díreach faoi mar a fhoráiltear dó leis an Rialachán Airgeadais nó go hindíreach leis na heintitis nó na comhlachtaí iomchuí dá dtagraítear in Airteagal 58(1)(c) [61 (1) (c) nua] den Rialachán Airgeadais.

Bunaithe ar an anailís costais is tairbhe a rinneadh maidir le gníomhaireachtaí feidhmiúcháin ag tús Fís 2020 agus sna hathbhreithnithe meántéarma ar SCE agus Fís 2020, bheadh an modh cur chun feidhme réamhshocraithe don Chlár ar cheann amháin den bhainistíocht dhíreach. Is iad na príomhbhuntáistí a bhaineann le bainistíocht dhíreach a úsáid ná go gceadaíonn siad sin do bheartas láidir a stiúradh chomh maith le seachadadh gasta tacaíochta ón AE.

Ba cheart bainistíocht indíreach a úsáid mar mhodh comhlántach dá bhforáiltear i ngníomh bunúsach an Chláir. Cé go bhfuil an Coimisiún freagrach i gcónaí as cur chun feidhme an bhuiséid, áiritheoidh eintitis a bhfuil cúraimí a bhaineann le cur chun feidhme an bhuiséid acu de bhun Airteagal 62(1) c) den Rialachán Airgeadais comhar iomlán an eintitis lena mbaineann maidir le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint. Beidh gá freisin le próisis a bhaineann le cúraimí den sórt sin atá á gcur de chúram ar eintitis a bhfuil cúraimí den sórt sin orthu a ráthú trí phróiseas bainistithe indíreach a dhéanamh trédhearcach, neamh-idirdhealaitheach, éifeachtúil agus éifeachtach.

•Cearta bunúsacha

Leis na rialacha atá beartaithe sa chlár don Eoraip Dhigiteach, áirithítear go nurramófar ina iomláine na cearta agus na prionsabail atá leagtha amach i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh agus rannchuidiú le cur chun feidhme roinnt de na cearta sin. Go háirithe, is iad cuspóirí an chláir sin saoirse chun tuairimí agus faisnéis a nochtadh, an ceart chun idirdhealú a dhéanamh, an ceart chun leigheas éifeachtach agus triail chothrom a fháil, agus mar a fhorordaítear le hAirteagal 11, Airteagal 21 agus Airteagal 47 den Chairt. Tá sé d’aidhm ag an gclár freisin treisiú a dhéanamh ar an tsaoirse chun gnó a sheoladh i gcomhréir le dlí an Aontais Eorpaigh agus le dlíthe agus cleachtais náisiúnta (Airteagal 16). Áiritheofar cosaint sonraí pearsanta i gcomhréir le Airteagal 8 den Chairt chomh maith le cúram sláinte i gcomhréir le Airteagal 35 den Chairt agus le cúram sláinte tomhaltóirí i gcomhréir le Airteagal 38 den Chairt.

4.IMPLEACHTAÍ BUISÉADACHA

I gcomhréir leis an togra ón gCoimisiún le haghaidh Chreat Airgeadais Ilbhliantúil 2021-2027 42 (COM(2018) XXX), tá an clúdach airgeadais don chlár socraithe ag EUR 9 194 000 000 i bpraghsanna reatha agus i bhfoirm a dháileadh táscach (féach Airteagal 4 den togra).

5.EILIMINTÍ EILE

•Pleananna cur chun feidhme, agus socruithe faireacháin, meastóireachta agus tuairiscithe

Gan dochar don fhéidearthacht cistiú a chur ar fáil in aon cheann de na foirmeacha atá leagtha síos sa Rialachán Airgeadais, beartaítear an clár a chur chun feidhme mar a thuairiscítear thíos. Mar atá luaite roimhe seo, tabharfar aird ar chúrsaí iomaíochta sa mhargadh inmheánach a chaomhnú:

1.I gcás na ríomhaireachta ardfheidhmíochta, meastar gurb í an ionstraim is éifeachtaí agus is éifeachtúla é leanúint leis an ngnóthas comhpháirteach EuroCFC, atá á phlé faoi láthair i gcomhar leis an gComhairle, chun cuspóirí an tionscnaimh EuroCFC a chur chun feidhme, go háirithe chun straitéisí agus infheistíochtaí an Aontais Eorpaigh i mbonneagar ríomhaireachta ardfheidhmíochta a chomhordú agus T & D a chomhordú, acmhainní a chomhthiomsú ó chistí poiblí agus príobháideacha, agus leasanna eacnamaíocha agus straitéiseacha an Aontais a chosaint. 43 Táthar ag súil go ndéanfaidh an Comhghnóthas sin buiséad a tharraingt as an gclár don Eoraip Dhigiteach agus as an gclár Fís Eorpach.

2.Dhéanfaí comhsholáthar nó comhdheontais a bhaineann le gníomhaíochtaí faisnéise saorga a dhámhachtain trí bhainistíocht dhíreach.

3.Dhéanfaí gníomhaíochtaí um chibearshlándáil a chur chun feidhme trí bhainistiú díreach nó indíreach.

4.D’fhéadfaí cur chun feidhme ar mhaoiniú a bhaineann le forbairt ardscileanna digiteacha go príomha trí na moil um Nuálaíocht Digiteach, mar atá sainmhínithe in Airteagal [16], mar a mhínítear thíos, agus trí na hionaid inniúlachta ábhartha. Déanfaidh an Coimisiún an clár oibre a dhréachtú i gcomhar leis na lárionaid inniúlachta ábhartha thuasluaite, rud a d’fhéadfadh an tionchur a sholáthar atá riachtanach ar an dóigh sin d’fhonn a áirithiú go mbeidh na hidirghabhálacha ag teacht le chéile ó thaobh scileanna digiteacha de, trí na forbairtí teicneolaíochta is déanaí. Is í an aidhm atá ann, dá bhrí sin, freagra tapa a thabhairt ar riachtanais atá ag athrú go tapa ar mhargadh an tsaothair.

5.D’ fhéadfaí leanúint le bainistiú díreach a dhéanamh i ndáil le maoiniú a bhaineann le claochlú digiteach a dhéanamh ar réimsí leasa phoiblí. Leanfar de bhainistiú an Choimisiúin Eorpaigh a úsáid chun réitigh a fhorbairt chun dearadh coiteann agus idir-inoibritheacht ailtireachta a áirithiú.

D’ainneoin an mhéid sin thuas, d’fhéadfaí bainistiú a dhéanamh ar na hardáin chroísheirbhíse sonracha earnála chun bainistíocht oibríochtúil a dhéanamh ar ghníomhaireachtaí atá ann cheana féin, má dhéantar foráil maidir leis an bhféidearthacht sin cheana féin ina sainchúram.

6.Cuirfear an digitiú a dhéantar ar an tionscal chun feidhme trí na moil nuálaíochta digití. Ar na moil nuálaíochta digití, cuirfear acmhainní digiteacha le chéile go háirithe chun ríomhaireacht a fheabhsú, faisnéis shaorga, an chibearshlándáil, scileanna digiteacha ar fud an gheilleagair ionas gur féidir leis an tionscal agus eagraíochtaí na hearnála poiblí a chlaochlú go digiteach. Cuirtear de chúram ar eagraíochtaí sa nuálaíocht dhigiteach rochtain a sholáthar ar áiseanna teicneolaíochta agus tástála chun deis a thabhairt d’eagraíochtaí measúnú níos fearr a dhéanamh ar chás gnó na dtionscadal um thrasfhoirmiú digiteach. Féadfaidh seirbhísí eile cumasúcháin a bheith i gceist le seirbhísí tástála agus tástála arna soláthar ag na curtha i leataobh leis an gcúrsa tástála, le teicneolaíochtaí cumasúcháin eile atá riachtanach agus réitigh iomlána um athrú de a bheith á gcur i bhfeidhm. Le líonra de Mhoil Nuálaíochta Digití, ba cheart go náiritheofaí an clúdach geografach ba leithne ar fud na hEorpa. Déanfaidh an Coimisiún na deontais a bhaineann le moil nuálaíochta digití a dhámhachtain go díreach.

Déanfaidh na modhanna cur chun feidhme iarracht sineirgíochtaí láidre a fhorbairt idir comhpháirteanna éagsúla an Chláir. Déantar cur síos níos mine orthu sin in Iarscríbhinn 4 den mheasúnú tionchair mar ábhair imní ar ríomhaireacht ardfheidhmíochta, ar fhaisnéis shaorga agus ar an gcibearshlándáil. Nuair is iomchuí, féadfaidh an cur chun feidhme croítheicneolaíochtaí eile digiteacha a ghiaráil chomh maith le haibíocht an mhargaidh agus atá faoi réir infheistíochtaí ar leibhéal an AE roimhe seo amhail 5G, IRT, agus seirbhísí néalríomhaireachta.

Bunaíodh an tInnéacs um an nGeilleagar Digiteach agus an tSochaí Dhigiteach (DESI) mar ionstraim thagartha chun dul chun cinn an digitithe san Aontas a thomhas. Tá an ionstraim DESI bunaithe ar roinnt táscairí a eascraíonn ó mhionanailís staidrimh. Baileofar sonraí ó fhoinsí eile freisin, lena náirítear suirbhéanna speisialta.

Sainítear táscairí aschuir agus tionchair de réir phríomhréimsí an chláir (an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, an intleacht shaorga, an chibearshlándáil, ardscileanna digiteacha, cur in úsáid, úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha agus idir-inoibritheacht).

Leis an aiseolas ón bhfaireachán bliantúil, beifear in ann bainistiú agus struchtúr an chláir a oiriúnú, ag brath ar na torthaí a gheofar. Is féidir táscairí atá ann cheana ó shuirbhéanna teicneolaíochta faisnéise agus cumarsáide bliantúla agus ón suirbhé ar an lucht saothair a úsáid chomh maith. Féadfar suirbhéanna speisialta a dhéanamh. Le faisnéis arna giniúint ag an gclár féin, comhlánófar sonraí arna mbailiú ó DESI.

I gcomhréir le mír 22 agus le mír 23 den Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 44 , i gcás inar dheimhnigh na trí institiúid gur cheart gur bhunús measúnuithe tionchair ar roghanna maidir le tuilleadh gníomhaíochta, meastóireachtaí ar reachtaíocht agus beartais atá ann cheana, déanfaidh an Coimisiún meastóireacht idirthréimhseach agus meastóireacht deiridh. Sna meastóireachtaí sin measfar éifeachtaí an chláir ar an talamh ar bhonn tháscairí/spriocanna an chláir agus anailís mhionsonraithe ar a mhéid is féidir a mheas go bhfuil an clár ábhartha éifeachtach éifeachtúil, ar an gceist an leor an breisluach Eorpach a chuireann sé ar fáil agus ar an gceist an bhfuil sé comhleanúnach le beartais eile de chuid AE. Beidh ceachtanna a foghlaimíodh iontu chun aon laigí/fadhbanna atá ann a shainaithint nó aon poitéinseal atá ann breis feabhais a chur ar na bearta nó ar a dtorthaí agus chun cuidiú a núsáid/tionchar a uasmhéadú. Cuirfear torthaí na meastóireachtaí chomh maith le barúlacha in iúl do Pharlaimint na hEorpa, na Comhairle, Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa, Choiste na Réigiún agus Chúirt Iniúchóirí na hEorpa.

2018/0227 (COD)

Togra le haghaidh

RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE

lena mbunaítear an clár don Eoraip Dhigiteach le haghaidh na tréimhse 2021-2027

TÁ PARLAIMINT NA hEORPA AGUS COMHAIRLE AN AONTAIS EORPAIGH,

Ag féachaint don Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, agus go háirithe Airteagal 172 agus Airteagal 173(3) de,

Ag féachaint don togra ón gCoimisiún Eorpach,

Tar éis dóibh an dréachtghníomh reachtach a chur chuig na parlaimintí náisiúnta,

Ag féachaint don tuairim ó Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa 45 ,

Ag féachaint don tuairim ó Choiste na Réigiún 46 ,

Ag gníomhú dóibh i gcomhréir leis an ngnáthnós imeachta reachtach,

De bharr an méid seo a leanas:

(1)Leagtar síos leis an Rialachán seo imchlúdach airgeadais don chlár don Eoraip Dhigiteach le haghaidh na tréimhse 2021-2027 arb éard a bheidh ann an príomh-mhéid tagartha, de réir bhrí [tagairt le nuashonrú de réir mar is iomchuí de réir an chomhaontaithe idirinstitiúidigh nua: pointe 17 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 2 Nollaig 2013 idir Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle agus an Coimisiún maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais 47 ], do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil.

(2)Tá feidhm ag Rialachán (AE, Euratom) 2018/ ... ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle [an Rialachán Airgeadais nua] (“an Rialachán Airgeadais”) maidir leis an gClár seo. Leagtar síos leis rialacha maidir le cur chun feidhme bhuiséad an Aontais, lena náirítear na rialacha maidir le deontais, duaiseanna, soláthar, cur chun feidhme indíreach, cúnamh airgeadais, ionstraimí airgeadais agus ráthaíochtaí buiséadacha.

(3)I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 48 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, Rialachán (Euratom, CE) Uimh. 2988/95 49 ón gComhairle, Rialachán (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 50 ón gComhairle agus Rialachán (AE) 2017/1939 51 , déanfar leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhearta comhréireacha, lena náirítear trí neamhrialtachtaí agus calaois a chosc, a bhrath, a cheartú agus a fhiosrú, cistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart a ghnóthú agus, i gcás inarb iomchuí, smachtbhannaí riaracháin a fhorchur. Go háirithe, i gcomhréir leis na forálacha agus leis na nósanna imeachta a leagtar síos i Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus Rialachán (Euratom, CE) Uimh. 2185/96, féadfaidh an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe rialacháin a dhéanamh, lena náirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuí ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais. I gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939, féadfaidh Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE) calaois agus cionta coiriúla eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a imscrúdú agus a ionchúiseamh, de réir mar a fhoráiltear i dTreoir (AE) 2017/1371 52 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle. I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, ní mór d’aon duine nó d'aon eintiteas a fhaigheann cistí ón Aontas comhoibriú go hiomlán i gcosaint leasanna airgeadais an Aontais agus na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don Choimisiún, do OLAF, do OIPE agus do Chúirt Iniúchóirí na hEorpa (CIE) agus ní mór dó a áirithiú go dtabharfaidh aon tríú páirtithe a bheidh páirteach i gcur chun feidhme cistí de chuid an Aontais cearta coibhéiseacha.

(4)De bhun [tagairt le nuashonrú de réir mar is iomchuí de réir cinneadh nua maidir le tíortha agus críocha thar lear: Airteagal 88 de Chinneadh / /AE ón gComhairle 53 ], ba cheart daoine agus eintitis atá bunaithe i dtíortha agus críocha thar lear a bheith incháilithe chun cistiú a fháil faoi réir rialacha agus chuspóirí an Chláir agus faoi réir aon socrú féideartha is infheidhme maidir leis an mBallstát lena mbaineann an tír nó an chríoch ábhartha thar lear.

(5)De bhun mhír 22 agus mhír 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr 54 , is gá meastóireacht a dhéanamh ar an gClár seo ar bhonn faisnéis arna bailiú trí cheanglais faireacháin shonracha, agus ró-rialáil agus ualaí riaracháin, ar na Ballstáit go háirithe, á seachaint san am céanna. Ar na ceanglais sin, is féidir a áireamh, i gcás inarb iomchuí sin, táscairí intomhaiste mar bhonn chun meastóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí an Chláir ar an láthair.

(6)Léiríodh ag Cruinniú Mullaigh Digiteach Thaillinn 55 i Meán Fómhair 2017 agus leis na conclúidí ón gComhairle Eorpach 56 an 19 Deireadh Fómhair 2017 gur ghá don Eoraip infheistiú chun ár ngeilleagair a dhigitiú agus chun dul i ngleic leis an mbearna scileanna d’fhonn iomaíochas, caighdeán saoil agus creatlach shóisialta na hEorpa a chaomhnú agus a fheabhsú. Tháinig an Chomhairle Eorpach ar an gconclúid go gcuirtear deiseanna ollmhóra ar fáil leis an gclaochlú digiteach i dtaca le nuálaíocht, fás agus fostaíocht, go gcuirfear lenár niomaíochas domhanda, agus go bhfeabhsófar an éagsúlacht chruthaitheach agus chultúrtha. Chun na deiseanna sin a thapú, ní mór dul i ngleic, le chéile, leis na dúshláin a eascraíonn as an gclaochlú digiteach agus athbhreithniú a dhéanamh ar na beartais a ndéanann an claochlú digiteach difear dóibh.

(7)Tháinig an Chomhairle Eorpach ar an gconclúid, go háirithe, nach mór don Aontas dul i ngleic go práinneach le treochtaí atá ag teacht chun cinn: lena náirítear saincheisteanna amhail an intleacht shaorga agus teicneolaíochtaí mórleabhar dáilte (e.g. blocshlabhra), agus ardleibhéal cosanta sonraí, ceart digiteach agus caighdeán eiticiúil á áirithiú san am céanna. D’iarr an Chomhairle Eorpach ar an gCoimisiún cur chuige Eorpach i leith na hintleachta saorga a chur chun cinn go luath in 2018 agus na tionscnaimh is gá a chur ar aghaidh chun na dálaí creata a neartú d’fhonn go mbeidh an tAontas in ann margaí nua a fhiosrú trí mheán nuálaíochtaí radacacha riosca-bhunaithe agus ról ceannródaíochta a chuid tionscail a athdhearbhú. 

(8)Sa Teachtaireacht ón gCoimisiún dar teideal “Creat Airgeadais Ilbhliantúil nua-aimseartha nua d’Aontas Eorpach a bhainfidh a thosaíochtaí amach go héifeachtúil tar éis 2020” 57 , sonraítear i measc na roghanna le haghaidh an chreata airgeadais amach anseo clár maidir le claochluithe digiteacha na hEorpa chun “dul chun cinn láidir a dhéanamh i dtreo fás cliste i réimsí amhail bonneagar sonraí, nascacht agus cibearshlándáil ar ardchaighdeán”. D’fhéachfaí leis ceannaireacht an Aontais a chinntiú i dtaca leis an tsár-ríomhaireacht, an chéad ghlúin eile den idirlíon, an intleacht shaorga, an róbataic agus olltiomsú sonraí. Threiseofaí leis cor iomaíoch na hearnála tionsclaíochta agus na ngnólachtaí san Eoraip ar fud an gheilleagair dhigitithe agus bheadh tionchar suntasach aige maidir leis an mbearna scileanna a líonadh ar fud an Aontas.

(9)Sa Teachtaireacht “I dtreo spás coiteann sonraí Eorpach” 58 , tugtar aghaidh ar an mbeart nua atá le déanamh mar chéim ríthábhachtach i dtreo spás coiteann sonraí san Aontas - réimse digiteach gan uaim ar scála le go bhféadfar táirgí agus seirbhísí nua bunaithe ar shonraí a fhorbairt.

(10)Is é an cuspóir ginearálta ba cheart a bheith ag an gClár tacú le claochlú digiteach na hearnála tionsclaíochta agus chun saothrú níos fearr a chothú maidir le hacmhainneacht thionsclaíoch na mbeartas nuálaíochta, taighde agus forbartha teicneolaíche, ar mhaithe le gnólachtaí agus saoránaigh ar fud an Aontais. Ba cheart an clár a struchtúrú i gcúig Chuspóir Shonracha lena léirítear na príomhréimsí beartais, is iad sin: an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, an chibearshlándáil, an intleacht shaorga, ardscileanna digiteacha, an cur in úsáid, úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha agus an idir-inoibritheacht. Sna réimsí seo ar fad, ba cheart é a bheith mar aidhm ag an gClár freisin beartais an Aontais, beartais na mBallstát agus na beartais réigiúnacha a ailíniú níos fearr, agus acmhainní príobháideacha agus tionsclaíocha a chomhthiomsú d’fhonn infheistíocht a mhéadú agus sineirgíochtaí níos láidre a fhorbairt.

59 Ba cheart ról lárnach i gcur chun feidhme an Chláir a leagan ar Mhoil Nuálaíochta Digití, lenar cheart go spreagfaí an earnáil tionsclaíochta, eagraíochtaí poiblí agus domhan na hacadúlachta ardteicneolaíochtaí digiteacha a ghlacadh ar bhonn forleathan. Le líonra de Mhoil Nuálaíochta Digití, ba cheart go náiritheofaí an clúdach geografach ba leithne ar fud na hEorpa. Roghnófar an chéad sraith de Mhoil Nuálaíochta Digití bunaithe ar mholtaí na mBallstát agus ansin méadófar an líonra trí phróiseas oscailte iomaíoch. Is é a bheidh sna Moil Nuálaíochta Digití pointí rochtana ar na hacmhainní digiteacha is déanaí lena náirítear an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, an intleacht shaorga, an chibearshlándáil, mar aon le teicneolaíochtaí nuálacha atá ann cheana amhail Eochairtheicneolaíochtaí Cumasúcháin, atá ar fáil freisin i saotharlanna déantúsaíochta (“fablabs”) agus saotharlanna cathrach (“citylabs”). Is ionaid ilfhreastail a bheidh iontu inar féidir teicneolaíochtaí tástáilte agus deimhnithe a rochtain agus ina gcuirfear an nuálaíocht oscailte chun cinn. Cuirfear tacaíocht ar fáil iontu freisin i réimse na nardscileanna digiteacha. Leis an líonra de Mhoil Nuálaíochta Digití, ba cheart go gcabhrófaí chomh maith le rannpháirtíocht na réigiún is forimeallaí sa Mhargadh Aonair Digiteach.

(12)Ba cheart an Clár a chur chun feidhme trí thionscadail lena neartófar acmhainní digiteacha riachtanacha agus úsáid fhorleathan na nacmhainní sin. Ba cheart comh-infheistíochtaí leis na Ballstáit a bheith i gceist leis sin agus, nuair is gá, comh-infheistíochtaí leis an earnáil phríobháideach. Chuige sin, bheadh gá ach go háirithe le mais chriticiúil soláthair a bhaint amach chun luach níos fearr ar airgead a fháil agus chun a ráthú go bhfanfaidh soláthróirí Eorpacha ar thús cadhnaíochta i bhforbairtí teicneolaíochta.

(13)Ina theannta sin, déanfar cuspóirí beartais an Chláir a shaothrú le hionstraimí airgeadais agus le ráthaíocht bhuiséadach faoi ghné nó faoi ghnéithe beartais […] an Chiste InvestEU.

(14)Ba cheart bearta an Chláir a úsáid chun dul i ngleic le teipeanna margaidh nó le cásanna infheistíochta fo-optamacha, ar bhealach comhréireach, gan maoiniú príobháideach a dhúbláil ná a phlódú agus ba cheart breisluach Eorpach soiléir a bheith acu.

(15)Chun an tsolúbthacht is fearr is féidir a bhaint amach le linn shaolré an chláir agus chun sineirgíochtaí a fhorbairt idir a chomhpháirteanna, féadfar gach ceann de na cuspóirí sonracha a chur chun feidhme leis na hionstraimí ar fad atá ar fáil faoin Rialachán Airgeadais. Is iad an bhainistíocht dhíreach agus an bhainistíocht indíreach na sásraí seachadta atá le húsáid nuair ba cheart maoiniú de chuid an Aontais a chomhcheangal le foinsí eile maoinithe nó nuair a cheanglaítear leis an bhfeidhmiú go mbunófar struchtúir rialachais chomhchoiteanna.

(16)Leis an ríomhaireacht ardfheidhmíochta agus na hacmhainní próiseála sonraí lena mbaineann san Aontas, ba cheart go náiritheofar go mbainfidh an earnáil tionsclaíochta úsáid níos forleithne as an ríomhaireacht ardfheidhmíochta agus, ar bhonn níos ginearálta, i réimsí a bhaineann le leas an phobail d’fhonn na deiseanna ar leith a thugtar don tsochaí le sár-ríomhairí a thapú, ar deiseanna iad a bhaineann leis an tsláinte, an comhshaol agus an tslándáil, mar aon le hiomaíochas na hearnála tionsclaíochta, go háirithe iomaíochas na bhfiontar beag agus meánmhéide.

(17)Chuir an Chomhairle 60 agus Parlaimint na hEorpa 61 tacaíocht d’idirghabháil an Aontais sa réimse seo in iúl. Thairis sin, in 2017, shínigh naoi mBallstát an Dearbhú EuroHPC 62 , comhaontú ilrialtais ina ngeallann siad go gcomhoibreoidh siad leis an gCoimisiún chun ríomhaireacht ardfheidhmíochta úrscothach agus bonneagair sonraí, a bheadh ar fáil don earnáil eolaíochta agus do chomhpháirtithe poiblí agus príobháideacha ar fud na Aontais, a thógáil agus a úsáid san Eoraip.

(18)Le haghaidh chuspóir sonrach na ríomhaireachta ardfheidhmíochta, meastar gurb é comhghnóthas an sásra cur chun feidhme is oiriúnaí, go háirithe chun comhordú a dhéanamh ar straitéisí agus infheistíochtaí náisiúnta agus de chuid an Aontais i mbonneagar ríomhaireachta ardfheidhmíochta agus sa taighde agus san fhorbairt, chun acmhainní ó fhoinsí poiblí agus príobháideacha a chomhthiomsú, agus chun leasanna eacnamaíocha agus straitéiseacha de chuid an Aontais a choimirciú 63 . Thairis sin, le hionaid inniúlachtaí ríomhaireachta ardfheidhmíochta sna Ballstáit, soláthrófar seirbhísí ríomhaireachta ardfheidhmíochta don earnáil tionsclaíochta, domhan na hacadúlachta agus údaráis riaracháin phoiblí.

(19)Acmhainn a fhorbairt i dtaca leis an intleacht shaorga, is spreagadh ríthábhachtach é sin maidir le claochlú digiteach na hearnála tionsclaíochta agus na hearnála poiblí. Úsáidtear róbait, atá ag éirí níos uathrialaithí i gcónaí, i monarchana, feidhmeanna domhainfharraige, tithe, cathracha agus in otharlanna. Tá ardáin intleachta saorga thráchtála bogtha ar aghaidh ón tástáil go feidhmeanna iarbhír i réimsí na sláinte agus an chomhshaoil; tá gluaisteáin gan tiománaí á bhforbairt ag gach mórmhonaróir gluaisteán, agus tá modhanna meaisínfhoghlama ag croílár na bpríomhardán gréasáin agus na bhfeidhmchlár olltiomsaithe sonraí ar fad.

(20)Tá an-tábhacht ag baint le hinfhaighteacht tacar sonraí ar scála mór agus le saoráidí tástála agus turgnamhaíochta i dtaca le forbairt na hintleachta saorga.

(21)Ina rún maidir le tionsclaíocht na hEorpa a dhigitiú 64 an 1 Meitheamh 2017, tharraing Parlaimint na hEorpa aird ar an tábhacht a bhaineann le cur chuige comhchoiteann Eorpach i leith na cibearshlándála, inar aithníodh an gá le feasacht a ardú agus inar measadh gur é freagracht ríthábhachtach é an chibear-athléimneacht do cheannairí gnó agus do lucht ceaptha beartas sna Ballstáit agus in earnáil slándála tionsclaíche na hEorpa.

(22)Is dúshlán don Aontas ar fad é an chibearshlándáil agus ní féidir leanúint de bheith ag dul i ngleic léi trí bhíthin tionscnaimh náisiúnta ilroinnte amháin. Ba cheart acmhainn chibearshlándála na hEorpa a threisiú chun na hacmhainní is gá d’fhonn saoránaigh agus gnólachtaí a chosaint ar chibearbhagairtí a chothú san Eoraip. Ar a bharr sin, ba cheart tomhaltóirí a bheith cosanta nuair a úsáideann siad táirgí nasctha is féidir a haiceáil agus ar féidir leo slándáil tomhaltóirí a chur i mbaol. Ba cheart sin a ghnóthú in éineacht leis na Ballstáit agus leis an earnáil phríobháideach trí thionscadail lena dtreiseofar acmhainní cibearshlándála na hEorpa, agus lena náiritheofar comhordú eatarthu, agus lena náiritheofar cur in úsáid forleathan na réiteach cibearshlándála is déanaí ar fud an gheilleagair, chomh maith leis na hinniúlachtaí sa réimse seo a chomhiomlánú chun mais chriticiúil agus barr feabhais a áirithiú.

(23)I Meán Fómhair 2017, chuir an Coimisiún pacáiste tionscnamh 65 chun cinn ina leagadh amach cur chuige cuimsitheach de chuid an Aontais i leith na cibearshlándála, arbh é ab aidhm leis acmhainní na hEorpa a threisiú chun dul i ngleic le cibear-ionsaithe agus cibearbhagairtí agus teicneolaíocht agus acmhainn thionsclaíoch a neartú sa réimse sin.

(24)Ní mór iontaoibh a bheith ann chun go bhfeidhmeoidh an Margadh Aonair Digiteach. Maidir le teicneolaíochtaí cibearshlándála amhail céannachtaí digiteacha, cripteagrafaíocht nó aimsiú ionraidh, agus a gcur i bhfeidhm i réimsí amhail réimse an airgeadais, an earnáil tionsclaíochta 4.0, réimse an fhuinnimh, an iompair, an chúraim sláinte nó an ríomhrialtais, tá siad riachtanach chun slándáil agus iontaoibh a choimirciú i gcás gníomhaíocht agus idirbhearta ar líne arna ndéanamh ag saoránaigh, údaráis riaracháin phoiblí agus cuideachtaí.

(25)Chuir an Chomhairle Eorpach, sna conclúidí uaithi an 19 Deireadh Fómhair 2017, béim air go bhfuil gá go háirithe le margaí saothair, oiliúint agus córais oideachais atá in oiriúint don ré dhigiteach má táthar chun Eoraip Dhigiteach a chruthú, agus gur gá infheistiú i scileanna digiteacha chun gach Eorpach a chumhachtú agus a chumasú;

(26)D'iarr an Chomhairle Eorpach, sna conclúidí uaithi ón 14 Nollaig 2017, ar na Ballstáit, ar an gComhairle agus ar an gCoimisiún dul ar aghaidh leis an gclár oibre ó Chruinniú Mullaigh Sóisialta Gothenburg i Samhain 2017 lena náirítear Colún Eorpach na gCeart Sóisialta, chomh maith le hoideachas agus oiliúint agus Clár Oibre Nua Scileanna don Eoraip a chur ar fáil. D'iarr an Chomhairle Eorpach freisin ar an gCoimisiún, ar na gComhairle agus ar na Ballstáit scrúdú a dhéanamh ar na bearta féideartha chun dul i ngleic leis na dúshláin scileanna a bhaineann leis an digitiú, an chibearshlándáil, litearthacht sna meáin agus an intleacht shaorga, agus an gá le cur chuige uileghabhálach oideachais agus oiliúna atá bunaithe ar an bhfoghlaim ar feadh an tsaoil agus atá á thiomáint ag an nuálaíocht. Mar fhreagairt air sin an 17 Eanáir 2018, chuir an Coimisiún i láthair pacáiste beart lena ndírítear ar phríomhinniúlachtaí, scileanna digiteacha 66 chomh maith le luachanna comhchoiteanna agus oideachas uileghabhálach. I mBealtaine 2018, seoladh an dara pacáiste beart lena gcuirtear chun cinn an obair chun Limistéar Eorpach Oideachais a thógáil faoi 2025, ina gcuirtear béim freisin ar lárnacht na scileanna digiteacha.

(27)Ina rún maidir le tionsclaíocht na hEorpa a dhigitiú an 1 Meitheamh 2017 67 , luaigh Parlaimint na hEorpa gur bunchlocha an chomhtháthaithe shóisialta i sochaí dhigiteach iad an toideachas, an oiliúint agus an fhoghlaim ar feadh an tsaoil.

(28)Maidir leis na hardteicneolaíochtaí digiteacha a fhaigheann tacaíocht ón gClár seo, amhail an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, an chibearshlándáil agus an intleacht shaorga, tá siad forbartha go leor anois chun go mbogfar amach as earnáil an taighde iad agus chun go núsáidfear, go gcuirfear chur chun feidhme agus go méadófar iad ar leibhéal an Aontais. Tá gá le freagairt de chuid an Aontais i dtaca le cur in úsáid na dteicneolaíochtaí sin agus is amhlaidh an cás i dtaca le scileanna. Ní mór cur le deiseanna oiliúna in ardscileanna digiteacha, iad a mhéadú agus rochtain orthu a chur ar fáil ar fud an Aontais. Ina éagmais sin, d’fhéadfaí go gcuirfí isteach ar chur in úsáid réidh na nardteicneolaíochtaí digiteacha agus go gcuirfí bac ar iomaíochas ginearálta gheilleagar an Aontais. Tá na bearta a fhaigheann tacaíocht ón gclár seo comhlántach leo sin a fhaigheann tacaíocht ó CSE, CFRE agus ó na cláir Fís Eorpach.

(29)Tá barrthábhacht ag baint le húdaráis riaracháin phoiblí agus seirbhísí a nuachóiriú trí mhodhanna digiteacha chun an tualach riaracháin ar an earnáil tionsclaíochta agus ar shaoránaigh a laghdú go ginearálta trína nidirghníomhaíochtaí le húdaráis phoiblí a dhéanamh níos gasta, níos áisiúla agus níos saoire, agus trí éifeachtúlacht agus trí cháilíocht na seirbhísí arna soláthar do shaoránaigh agus do ghnólachtaí a mhéadú. Ó tharla gné Aontais a bheith ag roinnt seirbhísí a bhaineann le leas an phobail cheana féin, ba cheart a áirithiú leis an tacaíocht a thabharfar dá gcur chun feidhme agus dá gcur in úsáid ar leibhéal an Aontais go mbainfidh saoránaigh agus gnólachtaí tairbhe as an rochtain ar sheirbhísí digiteacha ar ardchaighdeán ar fud na hEorpa.

(30)Teastaíonn ón gclaochlú digiteach i réimsí a bhaineann le leas an phobail amhail an cúram sláinte 68 , an tsoghluaisteacht, an chóir, faireachán an domhain agus an chomhshaoil, an toideachas agus an cultúr go leanfar le Bonneagair Seirbhísí Digiteacha agus go méadófar iad, lena bhféadfar malartú sonraí trasteorann a dhéanamh go sábháilte agus lena gcothófar an fhorbairt náisiúnta. Is lena gcomhordú faoin Rialachán seo a bhainfear leas, ar an mbealach is fearr, as an acmhainneacht chun sineirgíochtaí a shaothrú.

(31)I nDearbhú Thaillinn an 6 Deireadh Fómhair 2017, tháinig Comhairle an Aontais Eorpaigh ar an gconclúid go bhfuil ár sochaithe agus ár ngeilleagair á gclaochlú go smior ag an dul chun cinn digiteach, rud lena gcuirtear dúshlán faoi éifeachtacht beartas a ceapadh cheana i raon leathan réimsí agus faoi ról agus faoi fheidhm an riaracháin phoiblí trí chéile. Tá sé de dhualgas orainn a bheith ag súil leis na dúshláin sin agus iad a bhainistiú chun freastal ar riachtanais agus ionchais saoránach agus gnólachtaí.

(32)Tá an nuachóiriú ar údaráis riaracháin phoiblí na hEorpa ar cheann de na príomhthosaíochtaí chun go gcuirfear an Straitéis maidir le Margadh Aonair Digiteach chun feidhme go rathúil. San athbhreithniú meántéarma ar an Straitéis, cuireadh béim ar an ngá le claochlú na núdarás riaracháin phoiblí a neartú agus ar an ngá lena áirithiú go mbeidh rochtain éasca iontaofa gan uaim ann ar sheirbhísí poiblí.

(33)Sa Suirbhé Bliantúil Fáis ar fhoilsigh an Coimisiún é in 2017 69 , léiríodh go mbíonn tionchar díreach ag caighdeán údaráis riaracháin phoiblí na hEorpa ar an timpeallacht eacnamaíoch agus, dá bhrí sin, tá barrthábhacht ag baint leis maidir le táirgiúlacht, iomaíochas, comhar eacnamaíoch, fás agus fostaíocht a spreagadh. Go háirithe, tá riarachán poiblí éifeachtúil trédhearcach agus córais cheartais éifeachtacha riachtanach chun go dtacófar leis an bhfás eacnamaíoch agus chun go soláthrófar seirbhísí ar ardchaighdeán do ghnólachtaí agus saoránaigh.

(34)Baineann idir-inoibritheacht seirbhísí poiblí Eorpacha le gach leibhéal riaracháin: Leibhéal an Aontais, an leibhéal náisiúnta, an leibhéal réigiúnach agus an leibhéal áitiúil. Chomh maith le deireadh a chur le bacainní ar Mhargadh Aonair feidhmiúil, leis an idir-inoibritheacht éascaítear cur chun feidhme rathúil beartas agus tugtar deis mhór ar bhacainní leictreonacha trasteorann a sheachaint, lena neartófar teacht chun cinn seirbhísí poiblí comhchoiteanna nua ar leibhéal an Aontais agus lena neartófar comhdhlúthú na seirbhísí poiblí comhchoiteanna atá á bhforbairt. Chun ilroinnt seirbhísí Eorpacha a dhíothú agus tacú le saoirsí bunúsacha agus aitheantas oibríochtúil frithpháirteach san Aontas, ba cheart cur chuige iomlánaíoch trasearnála trasteorann a chur chun cinn i leith na hidir-inoibritheachta ar an mbealach is éifeachtaí agus is freagrúla d’úsáideoirí deiridh. Tugtar le fios leis sin go bhfuil an idir-inoibritheacht le tuiscint sa chiall is leithne, ó ghnéithe teicniúla go gnéithe dlíthiúla agus lena gcuimsítear gnéithe beartais sa réimse. Dá réir sin, rachadh raon na ngníomhaíochtaí thar ghnáth-shaolré na réiteach agus d’áireofaí ann na heilimintí idirghabhálacha ar fad lena dtacaítear leis na dálaí creata is gá le haghaidh idir-inoibritheacht mharthanach i gcoitinne.

(35)Is é EUR 194 mhilliún an buiséad atá leithdháilte ar ghníomhaíochtaí sonracha arna dtíolacadh don chreat idir-inoibritheachta agus d’idir-inoibritheacht na réiteach forbartha a chur chun feidhme.

70 Sa rún ó Pharlaimint na hEorpa an 1 Meitheamh 2017 maidir le tionsclaíocht na hEorpa a dhigitiú, cuireadh béim ar an tábhacht le maoiniú poiblí agus príobháideach leordhóthanach a scaoileadh chun earnáil tionsclaíochta na hEorpa a dhigitiú.

(37)In Aibreán 2016, ghlac an Coimisiún an tionscnamh maidir le Tionsclaíocht na hEorpa a Dhigitiú chun a áirithiú gur féidir le gach tionscal, bíodh sé mór nó beag agus beag beann ar an áit ná earnáil ina bhfuil sé, leas iomlán a bhaint as nuálaíochtaí digiteacha 71 .

(38)Chuir Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa fáilte roimh an teachtaireacht maidir le “Tionsclaíocht na hEorpa a Dhigitiú” agus mheas gurb í, agus na doiciméid a ghabhann léi, “an chéad chéim i gclár oibre leitheadach Eorpach atá le cur i gcrích i ndlúthchomhar frithpháirteach idir na páirtithe leasmhara poiblí agus príobháideacha” 72 .

73 Chun na sprioc-chuspóirí a ghnóthú, féadfaidh sé go mbeidh gá le hacmhainneacht teicneolaíochtaí comhlántacha a ghiaráil i réimsí an líonraithe agus na ríomhaireachta, mar a luaitear sa Teachtaireacht maidir le “Tionsclaíocht na hEorpa a Dhigitiú” lena naithnítear gur bunghné de dhigitiú na tionsclaíochta é go mbeidh “bonneagar líonraithe agus néil den chéad scoth ar fáil”.

(40)Leis an Rialachán Ginearálta maidir le Cosaint Sonraí (RGCS), is infheidhme ó Bhealtaine 2018, trína bheith ag foráil maidir le tacar aonair rialacha atá infheidhme go díreach i ndlíchóras na mBallstát, ráthófar saorshreabhadh sonraí pearsanta idir Ballstáit an Aontais agus treiseofar iontaoibh agus slándáil na ndaoine aonair. Tá an dá ghné sin fíor-riachtanach le haghaidh fíor-Mhargadh Aonair Digiteach. Dá bhrí sin, leis na bearta a dhéanfar faoin gClár seo, nuair a bhaineann siad le sonraí pearsanta a phróiseáil, ba cheart tacú le RGCS a chur i bhfeidhm, mar shampla i réimse na hintleachta saorga agus na teicneolaíochta blocshlabhra.

(41)Ba cheart an Clár a chur chun feidhme agus lánurraim á tabhairt ar an gcreat idirnáisiúnta agus ar chreat an Aontais i dtaca le cosaint agus forfheidhmiú maoine intleachtúla. Tá ról lárnach ag cosaint éifeachtach na maoine intleachtúla maidir leis an nuálaíocht agus, dá bhrí sin, tá sé riachtanach chun an Clár a chur chun feidhme go héifeachtach.

(42)Ba cheart do chomhlachtaí a chuireann an Clár seo chun feidhme forálacha a chomhlíonadh atá infheidhme maidir le hinstitiúidí an Aontais agus an reachtaíocht náisiúnta maidir le láimhseáil faisnéise, go háirithe faisnéis íogair neamh-rúnaicmithe agus faisnéis rúnaicmithe de chuid an Aontais.

(43)Mar léiriú ar a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide i gcomhréir le gealltanais an Aontais Comhaontú Pháras agus Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe a chur chun feidhme, rannchuidiú a bheidh sa Chlár seo chun bearta ar son na haeráide a phríomhshruthú agus chun sprioc fhoriomlán 25 % de chaiteachais bhuiséadacha an Aontais a ghnóthú maidir leis an tacaíocht do chuspóirí aeráide 74 . Sainaithneofar bearta ábhartha le linn ullmhú agus chur chun feidhme an Chláir, agus déanfar athmheasúnú ar na bearta sin mar chuid de na meastóireachtaí agus na próisis athbhreithnithe ábhartha.

(44)Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún chun clár oibre a ghlacadh ionas go ngnóthófar cuspóirí an Chláir i gcomhréir le tosaíochtaí an Aontais agus na mBallstát agus, san am céanna, comhsheasmhacht, trédhearcacht agus leanúnachas ghníomhaíocht chomhpháirteach de chuid an Aontais agus na mBallstát á náirithiú. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir leis an nós imeachta comhairleach dá dtagraítear in Airteagal 4 de Rialachán (AE) 182/2011 75 lena leagtar síos na rialacha agus na prionsabail ghinearálta a bhaineann leis na sásraí maidir le rialú ag na Ballstáit ar fheidhmiú cumhachtaí cur chun feidhme ag an gCoimisiúin.

(45)Ba cheart na cláir oibre a ghlacadh i bprionsabal mar chláir oibre ilbhliantúla, gach dhá bhliain de ghnáth, nó, má bhíonn údar cuí leis de bharr na riachtanas a bhaineann le cur chun feidhme an chláir, mar chláir oibre bhliantúla. Na cineálacha maoiniúcháin agus na modhanna cur chun feidhme a úsáidfear faoin Rialachán seo, is ar bhonn a fhónta atá siad ó thaobh cuspóirí sainiúla na mbeart a ghnóthú agus torthaí a thabhairt ba cheart iad a roghnú, agus aird á tabhairt, go háirithe, ar chostais rialuithe, ar an ualach riaracháin, agus ar an riosca neamhchomhlíonta a mheastar a bheith ann. Ba cheart cuimhneamh ar úsáid a bhaint as cnapshuimeanna, as rátaí comhréidhe agus costais aonaid, agus as maoiniú nach mbaineann le costais, mar a thagraítear dó in Airteagal 125(1) den Rialachán Airgeadais.

(46)Ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca le leasuithe ar Iarscríbhinn II chun na táscairí a athbhreithniú agus/nó a chomhlánú. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachaidh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena náirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail atá leagtha síos sa Chomhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr an 13 Aibreán 2016. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, gheobhaidh Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile san am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus beidh rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bheidh ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(47)Urramaítear na cearta bunúsacha leis an Rialachán seo mar aon leis na prionsabail a aithnítear i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, go háirithe iad sin dá dtagraítear faoi Airteagail [8], [11], [16], [21], [35], [38] agus [47] maidir le cosaint sonraí pearsanta, an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh agus faisnéis a fháil, an tsaoirse fiontraíochta, an toirmeasc ar idirdhealú, cúram sláinte, cosaint tomhaltóirí agus an ceart chun leighis éifeachtaigh agus chun trialach cothroime. Ní mór do na Ballstáit an Rialachán seo a chur i bhfeidhm ar bhealach atá comhsheasmhach leis na cearta agus leis na prionsabail sin”.

(48)Féadfaidh tríú tíortha ar comhaltaí iad den Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (LEE) a bheith rannpháirteach i gcláir de chuid an Aontais faoi chuimsiú an chomhair arna bhunú faoin gcomhaontú leis an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch, ina ndéantar foráil maidir le cur chun feidhme na gclár le cinneadh faoin gcomhaontú sin. Ba cheart foráil shonrach a thabhairt isteach leis an Rialachán seo chun na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don oifigeach údarúcháin freagrach, don Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) agus do Chúirt Iniúchóirí na hEorpa chun go bhféadfaidh gach ceann díobh a chuid inniúlachtaí féin a fheidhmiú ar dhóigh chuimsitheach.

(49)Beidh feidhm ag rialacha cothrománacha airgeadais arna nglacadh ag Parlaimint na hEorpa agus ag an gComhairle ar bhonn Airteagal 322 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh maidir leis an Rialachán seo. Leagtar síos na rialacha sin sa Rialachán Airgeadais agus cinntear leo go háirithe an nós imeachta maidir leis an mbuiséad a bhunú agus a chur chun feidhme trí dheontais, soláthar, duaiseanna, cur chun feidhme indíreach, agus déantar foráil maidir le seiceálacha i dtaobh freagracht gníomhairí airgeadais. Ina theannta sin, na rialacha a ghlactar ar bhonn Airteagal 322 CFAE, baineann siad freisin le cosaint bhuiséad an Aontais i gcás easnaimh ghinearálaithe maidir le smacht reachta sna Ballstáit, ós rud é gur réamhchoinníoll riachtanach urramú an smachta reachta i dtaca le bainistíocht fhónta airgeadais agus cistiú éifeachtach de chuid an Aontais.

TAR ÉIS AN RIALACHÁN SEO A GHLACADH:

CAIBIDIL I

FORÁLACHA GINEARÁLTA

Airteagal 1

Ábhar

Bunaítear leis an Rialachán seo an clár don Eoraip Dhigiteach (“Clár”).

Leagtar síos leis cuspóirí an Chláir, an buiséad don tréimhse 2021 - 2027, na foirmeacha cistiúcháin ón Aontas Eorpach agus na rialacha a bhaineann leis an gcistiú sin a sholáthar.

Airteagal 2

Sainmhínithe

Chun críocha an Rialacháin seo, beidh feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas:

(a)ciallaíonn “oibríochtaí measctha” bearta a fhaigheann tacaíocht ó bhuiséad an Aontais, lena náirítear laistigh de shaoráidí measctha de bhun Airteagal 2(6) den Rialachán Airgeadais, lena gcomhcheanglaítear foirmeacha neamh-iníoctha tacaíochta agus/nó ionstraimí airgeadais ó bhuiséad an Aontais d’fhoirmeacha iníoctha tacaíochta ó institiúidí forbartha nó institiúidí airgeadais poiblí eile, agus ó institiúidí airgeadais tráchtála agus infheisteoirí.

(b)ciallaíonn “eintiteas dlíthiúil” aon duine nádúrtha nó duine dlítheanach a bunaíodh mar eintiteas dlíthiúil agus a aithnítear mar eintiteas dlíthiúil faoin dlí náisiúnta, faoi dhlí an Aontais nó faoin dlí idirnáisiúnta, a bhfuil pearsantacht dhlíthiúil aige agus a fhéadfaidh, ag gníomhú dó ina ainm féin, cearta a fheidhmiú agus a bheith faoi réir oibleagáidí, nó eintiteas nach bhfuil pearsantacht dhlíthiúil aige i gcomhréir le hAirteagal 197(2)(c) den Rialachán Airgeadais;

(c)ciallaíonn “tríú tír” tír nach bhfuil ina ball den Aontas;

(d)ciallaíonn “tír chomhlachaithe” tríú tír ar páirtí í i gcomhaontú leis an Aontas lena gceadaítear di páirt a ghlacadh sa Chlár de bhun Airteagal [10]; ciallaíonn “eagraíocht idirnáisiúnta a bhfuil leas Eorpach aici” eagraíocht idirnáisiúnta ar Ballstáit den Aontas Eorpach iad formhór a comhaltaí nó eagraíocht idirnáisiúnta a bhfuil a ceanncheathrú i mBallstát;

(e)ciallaíonn “Mol Nuálaíochta Digití” eintiteas dlíthiúil arna ainmniú nó arna roghnú trí phróiseas oscailte iomaíoch chun na cúraimí faoin gClár a chomhlíonadh, go háirithe rochtain ar shaineolas teicneolaíoch agus saoráidí turgnamhaíochta, amhail trealamh agus uirlisí bogearraí chun digitiú na tionsclaíochta a áirithiú.

(f)ciallaíonn “ardscileanna digiteacha” na scileanna agus inniúlachtaí sin atá riachtanach chun na teicneolaíochtaí a fhaigheann tacaíocht ón gClár seo a cheapadh, a fhorbairt, a bhainistiú, a úsáid agus chun cothabháil a dhéanamh orthu.

Airteagal 3

Cuspóirí an Chláir

1.Tá an cuspóir ginearálta seo a leanas ag an gClár: chun tacú le geilleagar agus sochaí na hEorpa a chlaochlú go digiteach agus chun go rachaidh na tairbhí a bhaineann leis sin chun sochair do shaoránaigh agus do ghnólachtaí Eorpacha. Leis an gClár déanfar an méid seo a leanas:

(a)treiseofar acmhainní na hEorpa i bpríomhréimsí na teicneolaíochta digití tríd an gcur in úsáid ar scála mór,

(b)leathnófar a scaipeadh agus a nglacadh i réimsí a bhaineann le leas an phobail agus san earnáil phríobháideach.

2.Beidh cúig chuspóir shonracha ag an gClár:

(a)Cuspóir Sonrach 1: An Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta

(b)Cuspóir Sonrach 2: An Intleacht Shaorga

(c)Cuspóir Sonrach 3: An Chibearshlándáil agus Iontaoibh

(d)Cuspóir Sonrach 4: Ardscileanna Digiteacha

(e)Cuspóir Sonrach 5: Cur in úsáid, úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha agus idir-inoibritheacht

Airteagal 4

An Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta

An idirghabháil airgeadais ón Aontas faoi Chuspóir Sonrach 1. Leis an Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta, saothrófar na cuspóirí oibríochtúla seo a leanas:

(a)bonneagar sár-ríomhaireachta agus sonraí eacsascálaithe 76 comhtháite den chéad scoth a chur in úsáid, a chomhordú ar leibhéal an Aontais agus a oibriú san Aontas, a bheidh ar fáil ar bhonn neamhthráchtála d’úsáideoirí poiblí agus príobháideacha agus chun críocha taighde arna gcistiú ag airgead poiblí;

(b)teicneolaíocht atá réidh le húsáid/atá oibríochtúil a eascraíonn ó thaighde agus nuálaíocht a chur in úsáid chun éiceachóras ríomhaireachta ardfheidhmíochta comhtháite de chuid an Aontais a thógáil, lena gcuimsítear gach deighleog sa slabhra luacha eolaíoch agus tionsclaíoch, lena náirítear crua-earraí, bogearraí, feidhmchláir, seirbhísí, idirnaisc agus scileanna digiteacha;

(c)bonneagar iar-eacsascálaithe 77 a chur in úsáid agus a oibriú, lena náirítear an comhtháthú le teicneolaíochtaí ríomhaireachta candamaí agus bonneagair nua thaighde don eolaíocht ríomhaireachta a fhorbairt.

Airteagal 5

An Intleacht Shaorga

An idirghabháil airgeadais ón Aontas faoi Chuspóir Sonrach 2. Leis an Intleacht Shaorga, saothrófar na cuspóirí oibríochtúla seo a leanas:

(a)croí-acmhainní intleachta saorga a thógáil agus a neartú san Aontas, lena náirítear acmhainní sonraí agus leabharlanna algartam i gcomhréir le reachtaíocht maidir le cosaint sonraí;

(b)rochtain ar na hacmhainní sin a chur ar fáil do gach gnólacht agus údarás riaracháin phoiblí;

(c)saoráidí tástála agus turgnamhaíochta intleachta saorga atá ann cheana sna Ballstáit a threisiú agus a líonrú;

Airteagal 6

An Chibearshlándáil agus Iontaoibh

An idirghabháil airgeadais ón Aontas faoi Chuspóir Sonrach 3. Leis an gCibearshlándáil agus Iontaoibh, saothrófar na cuspóirí oibríochtúla seo a leanas:

(a)tacú, in éineacht leis na Ballstáit, le soláthar ardtrealaimh, ard-uirlisí agus ard-bhonneagar sonraí cibearshlándála i gcomhréir iomlán le reachtaíocht maidir le cosaint sonraí;

(b)tacú leis an úsáid is fearr a bhaint as an eolas, an acmhainn agus na scileanna Eorpacha a bhaineann leis an gcibearshlándáil;

(c)a áirithiú go gcuirfear na réitigh chibearshlándála is déanaí in úsáid go forleathan ar fud an gheilleagair;

(d)acmhainní a threisiú sna Ballstáit agus san earnáil phríobháideach chun cabhrú leo Treoir (AE) 2016/1148 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 6 Iúil 2016 maidir le bearta le haghaidh ardleibhéal comhchoiteann slándála do líonraí agus do chórais faisnéise ar fud an Aontais 78 a chomhlíonadh.

Airteagal 7

Ardscileanna Digiteacha

An idirghabháil airgeadais ón Aontas faoi Chuspóir Sonrach 4. Le hArdscileanna Digiteacha, tacófar le forbairt ardscileanna digiteacha i réimsí a fhaigheann tacaíocht ón gclár seo, agus dá bhrí sin cuirfear le haos digiteach na hEorpa, rud lena gcothófar breis gairmiúlachta, go háirithe maidir leis an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, anailísíocht olltiomsaithe sonraí, an chibearshlándáil, teicneolaíochtaí mórleabhar dáilte, an róbataic agus an intleacht shaorga. Leis an idirghabháil airgeadais saothrófar na cuspóirí oibríochtúla seo a leanas:

(a)tacú le hoiliúint agus cúrsaí fadtéarma do dhaltaí, gairmithe teicneolaíochta faisnéise agus an lucht saothair a cheapadh agus a sholáthar;

(b)tacú le hoiliúint agus cúrsaí gearrthéarma d’fhiontraithe, ceannairí gnólachtaí beaga agus an lucht saothair a cheapadh agus a sholáthar;

(c)tacú le hoiliúint agus socrúcháin sa láthair oibre do dhaltaí, fiontraithe óga agus céimithe.

Airteagal 8

Cur in úsáid, úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha agus idir-inoibritheacht

An idirghabháil airgeadais ón Aontas faoi Chuspóir Sonrach 5. Leis an gcur in úsáid, úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha agus an idir-inoibritheacht, saothrófar na cuspóirí oibríochtúla seo a leanas:

(a)a áirithiú gur féidir leis an earnáil phoiblí agus le réimsí a bhaineann le leas an phobail, amhail an tsláinte agus cúram sláinte, an toideachas, na breithiúna, an tiompar, an fuinneamh, an comhshaol agus na hearnálacha cultúrtha agus cruthaitheacha, teicneolaíochtaí digiteacha úrscothacha a chur in úsáid agus a rochtain, go háirithe an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, an intleacht shaorga agus an chibearshlándáil;

(b)bonneagair Seirbhísí Digiteacha idir-inoibritheacha thras-Eorpacha a chur in úsáid, a oibriú agus cothabháil a dhéanamh orthu (lena náirítear seirbhísí gaolmhara) i gcomhlántacht le bearta náisiúnta agus réigiúnacha;

(c)éascaíocht a dhéanamh ar fhorbairt, nuashonrú agus úsáid na réiteach agus na gcreat ag údaráis riaracháin phoiblí, gnólachtaí agus saoránaigh Eorpacha, lena náirítear athúsáid na réiteach agus na gcreat idir-inoibritheachta;

(d)rochtain ar theicneolaíochtaí digiteacha a thástáil agus a úsáid ar bhonn píolótach, lena náirítear iad a úsáid ar bhonn trasteorann, a chur ar fáil d’údaráis riaracháin phoiblí;

(e)tacú le hearnáil tionsclaíochta na hEorpa, go háirithe fiontair bheaga agus mheánmhéide, ardteicneolaíochtaí digiteacha agus teicneolaíochtaí gaolmhara, lena náirítear go háirithe an ríomhaireacht ardfheidhmíochta, an intleacht shaorga, an chibearshlándáil agus teicneolaíochtaí a bheidh ag teacht chun cinn sa todhchaí, a ghlacadh;

(f)tacú le ceapadh, tástáil, cur chun feidhme agus cur in úsáid na réiteach digiteach idir-inoibritheach le haghaidh seirbhísí poiblí ar leibhéal an Aontais arna soláthar trí ardán réiteach in-athúsáidte sonraí-bhunaithe, lena gcothófar nuálaíocht agus lena mbunófar creataí comhchoiteanna chun an leas iomlán a bhaint as acmhainneacht na seirbhísí a chuireann na húdaráis riaracháin phoiblí ar fáil do shaoránaigh agus do ghnólachtaí Eorpacha;

(g)acmhainn leanúnach a áirithiú ar leibhéal an Aontais chun breathnú ar threochtaí digiteacha mearathraitheacha, anailís a dhéanamh orthu agus dul in oiriúint dóibh, chomh maith leis na cleachtais is fearr a roinnt agus a phríomhshruthú;

(h)tacú le comhar chun éiceachóras Eorpach a bhunú le haghaidh bonneagair iontaofa a úsáideann seirbhísí agus feidhmchláir mórleabhar dáilte, lena náirítear tacaíocht don idir-inoibritheacht agus caighdeánú agus lena gcothófar feidhmchláir thrasteorann de chuid an Aontais a chur in úsáid;

(i)líonra na Mol Nuálaíochta Digití a thógáil agus a neartú.

Airteagal 9

An buiséad

1.Is é EUR 9 194 000 000 i bpraghsanna reatha a bheidh san imchlúdach airgeadais do chur chun feidhme an Chláir don tréimhse 2021–2027.

2.Is é seo a leanas a bheidh i ndáileadh táscach an méid dá dtagraítear:

(a)suas le EUR 2 698 240 000 le haghaidh Chuspóir Sonrach 1, an Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta

(b)suas le EUR 2 498 369 000 le haghaidh Chuspóir Sonrach 2, an Intleacht Shaorga

(c)suas le EUR 1 998 696 000 le haghaidh Chuspóir Sonrach 3, an Chibearshlándáil agus Iontaoibh

(d)suas le EUR 699 543 000 le haghaidh Chuspóir Sonrach 4, Ardscileanna Digiteacha

(e)suas le EUR 1 299 152 000 le haghaidh Chuspóir Sonrach 5, Cur in úsáid, úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha agus idir-inoibritheacht

3.Féadfar an méid dá dtagraítear i mír 1 a úsáid le haghaidh cúnamh teicniúil agus cúnamh riaracháin chun an Clár a chur chun feidhme, amhail gníomhaíochtaí ullmhúcháin, faireacháin, rialaithe, iniúchóireachta agus meastóireachta, lena náirítear córais teicneolaíochta faisnéise chorparáideacha.

4.Féadfar gealltanais bhuiséadacha maidir le bearta ar faide ná aon bhliain airgeadais amháin iad a roinnt ina dtráthchodanna bliantúla thar roinnt blianta.

5.Féadfar acmhainní arna leithdháileadh ar na Ballstáit faoin mbainistíocht chomhroinnte a aistriú chuig an gClár, má iarrann na Ballstáit sin. Cuirfidh an Coimisiún na hacmhainní sin chun feidhme go díreach i gcomhréir le pointe (a) d’Airteagal 62(1) den Rialachán Airgeadais nó go hindíreach i gcomhréir le pointe (c) den Airteagal sin. Úsáidfear na hacmhainní sin chun leas an Bhallstáit lena mbaineann a dhéanamh más féidir.

6.Gan dochar don Rialachán Airgeadais, féadfaidh caiteachas le haghaidh bearta a eascraíonn ó thionscadail a áirítear sa chéad chlár oibre a bheith incháilithe ón 1 Eanáir 2021.

Airteagal 10

Tríú tíortha atá comhlachaithe leis an gClár

Beidh deis isteach sa chlár acu seo a leanas:

1.Comhaltaí de Chomhlachas Saorthrádála na hEorpa (CSTE), ar comhaltaí iad den Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (LEE), i gcomhréir leis na coinníollacha a leagtar síos sa chomhaontú ar an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch;

2.Tíortha aontacha, tíortha is iarrthóirí agus tíortha is iarrthóirí ionchasacha, i gcomhréir leis na prionsabail ghinearálta agus na téarmaí agus coinníollacha ginearálta a bhaineann le rannpháirtíocht na dtíortha sin i gcláir de chuid an Aontais arna mbunú sna comhaontuithe réime agus sna Cinntí ó Chomhairlí Comhlachais lena mbaineann, nó i gcomhaontuithe eile den chineál céanna, agus i gcomhréir leis na coinníollacha sonracha a leagtar síos sna comhaontuithe idir an tAontas agus na tíortha sin;

3.Tíortha a chuimsítear faoi Bheartas Comharsanachta na hEorpa, i gcomhréir leis na prionsabail ghinearálta agus na téarmaí agus coinníollacha ginearálta a bhaineann le rannpháirtíocht na dtíortha sin i gcláir de chuid an Aontais arna mbunú sna comhaontuithe réime agus sna Cinntí ó Chomhairlí Comhlachais lena mbaineann, nó i gcomhaontuithe eile den chineál céanna, agus i gcomhréir leis na coinníollacha sonracha a leagtar síos sna comhaontuithe idir an tAontas agus na tíortha sin;

4.Tríú tíortha, i gcomhréir leis na coinníollacha a leagtar síos i gcomhaontú sonrach lena gcumhdaítear rannpháirtíocht an tríú tír in aon chlár de chuid an Aontais, ar choinníoll

·go náirithítear leis an gcomhaontú cothromaíocht i dtaca le ranníocaíochtaí agus sochair an tríú tír atá rannpháirteach i gcláir an Aontais;

·go leagtar síos leis an gcomhaontú coinníollacha maidir le rannpháirtíocht sna cláir, lena náirítear ríomh na ranníocaíochtaí airgeadais le cláir aonair agus a gcostais riaracháin. Ioncam sannta a bheidh sna ranníocaíochtaí sin i gcomhréir le hAirteagal [21(5)] den [Rialachán Airgeadais nua];

·nach dtugtar leis an gcomhaontú cumhacht don tríú tír cinntí a dhéanamh maidir leis an gClár;

·go ráthaítear leis an gcomhaontú cearta an Aontais chun bainistíocht fhónta airgeadais a áirithiú agus chun a leasanna airgeadais a chosaint.

Airteagal 11

Comhar idirnáisiúnta

1.Féadfaidh an tAontas dul i gcomhar le tríú tíortha a luaitear in Airteagal 10, le tríú tíortha eile agus le heagraíochtaí nó comhlachtaí idirnáisiúnta eile atá bunaithe sna tíortha sin, go háirithe faoi chuimsiú Chomhpháirtíocht na hEorpa/na Meánmhara agus Comhpháirtíocht an Oirthir agus le tíortha comharsanachta, go háirithe iad sin i réigiúin na mBalcán Thiar agus na Mara Duibhe. Gan dochar d’Airteagal [19], ní chumhdófar costais ghaolmhara faoin gClár.

2.An comhar le tríú tíortha agus eagraíochtaí a luaitear i mír 1 faoi Chuspóir Sonrach 3. Beidh an Chibearshlándáil agus Iontaoibh faoi réir Airteagal [12].

Airteagal 12

Slándáil

1.Leis na bearta a dhéanfar faoin gclár, comhlíonfar na rialacha slándála is infheidhme agus go háirithe cosaint sonraí rúnaicmithe ar nochtadh neamhúdaraithe, lena náirítear aon dlí náisiúnta nó Aontais is ábhartha a chomhlíonadh. I gcás bearta a dhéanfar lasmuigh den Aontas, sa bhreis ar na ceanglais thuasluaite a chomhlíonadh, is gá comhaontú maidir le slándáil a bheith tugtha i gcrích idir an tAontas agus an tríú tír ina ndéanfar an beart.

2.I gcás inarb iomchuí, áireofar ar na tograí agus tairiscintí féinmheasúnú slándála lena sainaithneofar aon saincheist slándála agus lena sonrófar an dóigh a dtabharfar aghaidh ar na saincheisteanna sin chun na dlíthe náisiúnta agus Aontais is ábhartha a chomhlíonadh.

3.I gcás inarb iomchuí, déanfaidh an Coimisiún nó an comhlacht cistiúcháin grinnscrúdú slándála maidir le tograí a bhfuil saincheisteanna slándála ag baint leo.

4.I gcás inarb iomchuí, leis na bearta, comhlíonfar Cinneadh (AE, Euratom) 2015/444/CE 79 ón gCoimisiún agus a rialacha cur chun feidhme.

5.Leis an gclár oibre, féadfar a fhoráil freisin nach bhfuil na heintitis dhlíthiúla atá bunaithe i dtíortha comhlachaithe agus na heintitis dhlíthiúla atá bunaithe san Aontas ach atá á rialú ó thríú tíortha incháilithe chun rannpháirt a ghlacadh sna bearta ar fad nó i gcuid díobh faoi Chuspóir Sonrach 3 ar chúiseanna slándála. I gcásanna den sórt sin, teorannófar tograí agus glaonna ar thairiscintí go heintitis atá bunaithe nó a mheastar a bheith bunaithe sna Ballstáit agus atá á rialú ag na Ballstáit agus/nó náisiúnaigh de chuid na mBallstát.

Airteagal 13

Sineirgíochtaí le cláir eile de chuid an Aontais

1.Is é is aidhm don Chlár go gcuirfear chun feidhme é chun sineirgíochtaí, mar a mhínítear a thuilleadh in Iarscríbhinn III, a spreagadh le cláir chistiúcháin eile de chuid an Aontais, go háirithe trí shocruithe le haghaidh cistiú forlíontach ó chláir an Aontais i gcás ina gceadófar sin le rialacha mionsonraithe maidir le bainistiú; i seicheamh, ar bhealach malartaithe, nó trí na cistí a chur le chéile, lena náirítear bearta a chomhchistiú.

2.Bunófar sásraí iomchuí comhordaithe idir údaráis ábhartha agus uirlisí faireacháin iomchuí chun sineirgíochtaí idir an Clár agus aon ionstraim chistiúcháin ábhartha de chuid an Aontais a áirithiú go córasach. Leis na socruithe, cabhrófar le dúbailtí a sheachaint agus le tionchar an chaiteachais a uasmhéadú.

Airteagal 14

Cur chun feidhme agus foirmeacha cistiúcháin

1.Is tríd an mbainistíocht dhíreach a chuirfear an Clár chun feidhme i gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais nó tríd an mbainistíocht indíreach le comhlachtaí dá dtagraítear in Airteagal 62(1)(c) agus 58(1)(c) den Rialachán Airgeadais, go háirithe i dtaca le Cuspóirí Sonracha 1 agus 3. Ní fhéadfaidh na comhlachtaí cistiúcháin imeacht ó na rialacha maidir le rannpháirtíocht agus scaipeadh arna leagan síos sa rialachán seo ach amháin má dhéantar foráil maidir leis sin sa ghníomh bunúsach lena mbunaítear an comhlacht cistiúcháin agus/nó lena gcuirtear cúraimí cur chun feidhme buiséid ar iontaoibh an chomhlachta nó, le haghaidh comhlachtaí cistiúcháin faoi Airteagal 62(1)(c)(ii), faoi Airteagal 62(1)(c)(iii) nó faoi Airteagal 62(1)(c)(v) den Rialachán Airgeadais, má dhéantar foráil maidir leis sin sa chomhaontú ranníocaíochta agus ina riachtanais oibríochtúla shonracha nó má éilítear sin i ngeall ar chineál an bhirt.

2.Féadfar cistiú a sholáthar ón gClár, agus an cistiú sin a bheith in aon cheann de na foirmeacha a leagtar síos sa Rialachán Airgeadais, lena náirítear go háirithe soláthar mar phríomhfhoirm chomh maith le deontais agus duaiseanna. Féadfar maoiniú i bhfoirm ionstraimí airgeadais laistigh d’oibríochtaí measctha a sholáthar freisin.

3.Le ranníocaíochtaí le sásra árachais fhrithpháirtigh, féadfar an baol a bhaineann le gnóthú na gcistí atá dlite ag faighteoirí a chumhdach agus measfar gur ráthaíocht leordhóthanach é faoin Rialachán Airgeadais. Beidh feidhm ag na forálacha a leagtar síos in [Airteagal X de] Rialachán XXX [comharba an Rialacháin maidir leis an gCiste Ráthaíochta].

Airteagal 15

Comhpháirtíochtaí Eorpacha

Féadfar an Clár a chur chun feidhme trí Chomhpháirtíochtaí Eorpacha. Áireofar leis sin go háirithe ranníocaíochtaí le comhpháirtíochtaí poiblí-príobháideacha nua nó atá ann cheana i bhfoirm comhghnóthais arna mbunú faoi Airteagal 187 CFAE. Maidir leis na ranníocaíochtaí sin, tá feidhm ag forálacha a bhaineann le Comhpháirtíochtaí Eorpacha faoi [an Rialachán maidir le Fís Eorpach, tagairt le cur isteach].

Airteagal 16

Moil Nuálaíochta Digití

1.Bunófar líonra tosaigh de Mhoil Nuálaíochta Digití le linn na chéad bhliana de chur chun feidhme an Chláir.

2.Chun an líonra a luaitear i mír 1 a bhunú, ainmneoidh gach Ballstát eintitis is iarrthóirí trí phróiseas oscailte iomaíoch, ar bhonn na gcritéar seo a leanas:

(a)inniúlachtaí iomchuí a bhaineann le feidhmeanna na Mol Nuálaíochta Digití;

(b)acmhainn, foireann agus bonneagar iomchuí bainistíochta;

(c)cumas dlíthiúil agus oibríochtúil chun na rialacha riaracháin, conarthacha agus bainistíochta airgeadais atá leagtha síos ar leibhéal an Aontais a chur i bhfeidhm;

(d)ráthaíochtaí airgeadais iomchuí, arna neisiúint ag údarás poiblí más féidir, a fhreagraíonn do leibhéal na gcistí Aontais a niarrfar uirthi a bhainistiú.

3.Glacfaidh an Coimisiún cinneadh maidir le roghnú na neintiteas a bheidh sa líonra tosaigh. Is é an Coimisiún a roghnóidh na heintitis sin ó eintitis is iarrthóirí arna nainmniú ag na Ballstáit ar bhonn na gcritéar a luaitear i mír 2 agus na gcritéar breise seo a leanas:

(a)an buiséad a bheidh ar fáil chun an líonra tosaigh a mhaoiniú;

(b)an gá go náiritheofar leis an líonra tosaigh go gcumhdófar riachtanais na hearnála tionsclaíochta agus na réimsí a bhaineann le leas an phobail, agus go mbeidh cumhdach cuimsitheach cothrom geografach ann.

4.Roghnófar Moil Nuálaíochta Digití bhreise ar bhonn próiseas oscailte iomaíoch, ar bhealach lena náiritheofar an cumhdach geografach is leithne ar fud na hEorpa. Beidh líon na neintiteas sa líonra comhréireach le daonra an Bhallstáit lena mbaineann agus beidh aon Mhol Nuálaíochta Digití amháin ar a laghad ann i ngach Ballstát. Chun dul i ngleic leis na srianta sonracha atá ar na réigiúin is forimeallaí san Aontas, féadfar eintitis shonracha a ainmniú chun freastal ar a riachtanais.

5.Féadfar na Moil Nuálaíochta Digití a chistiú trí bhíthin deontas.

6.Beidh na Moil Nuálaíochta Digití a fhaigheann cistiú páirteach i gcur chun feidhme an Chláir chun na nithe seo a leanas a dhéanamh:

(a)seirbhísí claochlaithe dhigitigh a sholáthar - lena náirítear saoráidí tástála agus turgnamhaíochta - atá dírithe ar FBManna agus cuideachtaí lárchaipitlithe, agus i réimsí atá mall ag glacadh teicneolaíochtaí digiteacha agus teicneolaíochtaí gaolmhara;

(b)saineolas agus fios gnó a aistriú idir réigiúin, go háirithe trí FBManna agus cuideachtaí lárchaipitlithe atá bunaithe i réigiún amháin a líonrú le Moil Nuálaíochta Digití atá bunaithe i réigiúin eile is oiriúnaí le seirbhísí ábhartha a sholáthar;

(c)seirbhísí téamacha, lena náirítear seirbhísí a bhaineann leis an intleacht shaorga, an ríomhaireacht ardfheidhmíochta agus an chibearshlándáil, agus iontaoibh a sholáthar do na húdaráis riaracháin, eagraíochtaí san earnáil phoiblí, FBManna agus cuideachtaí lárchaipitlithe. Is féidir speisialtacht i seirbhísí téamacha ar leith a bheith ag Moil Nuálaíochta Digití aonair agus ní gá go gcuirfear na seirbhísí téarmacha ar fad a luaitear sa mhír seo ar fáil iontu;

(d)tacaíocht airgeadais a chur ar fáil do thríú páirtithe, faoi Chuspóir Sonrach 4, Ardscileanna Digiteacha.

CAIBIDIL II

INCHÁILITHEACHT

Airteagal 17

Bearta incháilithe

1.Ní bheidh ach bearta a chuireann le gnóthú na gcuspóirí dá dtagraítear in Airteagal [3] agus Airteagail [4]-[8] incháilithe chun cistiú a fháil.

2.Leagfar amach na critéir incháilitheachta maidir le bearta sna cláir oibre.

Airteagal 18

Eintitis incháilithe

1.Sa bhreis ar na critéir a leagtar amach in Airteagal 197 den Rialachán Airgeadais, beidh feidhm ag na critéir incháilitheachta a leagtar amach i míreanna 2 go 4:

2.Beidh na heintitis seo a leanas incháilithe:

(a)eintitis dhlíthiúla atá bunaithe in aon cheann de na tíortha seo a leanas:

(i)    Ballstát nó tír nó críoch thar lear atá bainteach leis an mBallstát sin

(ii)    tríú tír atá comhlachaithe leis an gClár;

(b)aon eintiteas dlíthiúil a bunaíodh faoi dhlí an Aontais nó aon eagraíocht idirnáisiúnta.

3.Go heisceachtúil, tá eintitis dhlíthiúla atá bunaithe i dtríú tír nach bhfuil comhlachaithe leis an gClár incháilithe chun páirt a ghlacadh i mbearta sonracha i gcás ina mbeidh sin riachtanach chun cuspóirí an Chláir a bhaint amach.

4.Ní bheidh daoine nádúrtha incháilithe, seachas do dheontais arna ndámhachtain faoi Chuspóir Sonrach 4. Ardscileanna digiteacha.

5.Ar chúiseanna slándála nó bearta a bhaineann go díreach le neamhspleáchas straitéiseach an Aontais, féadfar a fhoráil leis an gclár oibre go dteorannófar rannpháirtíocht go tairbhithe atá bunaithe sna Ballstáit amháin, nó go tairbhithe bunaithe sna Ballstáit agus i dtríú tíortha comhlachaithe áirithe nó i dtríú tíortha eile.

6.I bprionsabal, ba cheart d’eintitis dhlíthiúla atá bunaithe i dtríú tír nach bhfuil comhlachaithe leis an gClár costais a rannpháirtíochta a sheasamh.

CAIBIDIL III

DEONTAIS

Airteagal 19

Deontais

Tabharfar agus bainisteofar deontais faoin gClár i gcomhréir le Teideal VIII den Rialachán Airgeadais.

Airteagal 20

Critéir dhámhachtana

1.Déanfar na critéir dhámhachtana a shainiú sna cláir oibre agus sna glaonna ar thograí, agus na heilimintí seo a leanas ar a laghad á gcur san áireamh:

(a)aibíocht an bhirt i bhforbairt an tionscadail;

(b)fóntacht an phlean cur chun feidhme atá á bheartú;

(c)an éifeacht spreagtha atá ag tacaíocht an Aontais ar infheistíocht phoiblí agus phríobháideach, i gcás inarb iomchuí;

(d)an gá le constaicí airgeadais a shárú, amhail easpa airgeadais margaidh;

(e)i gcás inarb infheidhme, an tionchar eacnamaíoch agus sóisialta, tionchar ar an aeráid agus ar an gcomhshaol, agus inrochtaineacht;

(f)i gcás inarb infheidhme, gné thras-Eorpach;

(g)i gcás inarb infheidhme, dáileadh geografach cothrom ar fud an Aontais, lena náirítear na réigiúin is forimeallaí;

(h)i gcás inarb infheidhme, plean inbhuanaitheachta fadtéarma a bheith ann.

CAIBIDIL IV

OIBRÍOCHTAÍ MEASCTHA AGUS CISTIÚ COMHPHÁIRTEACH EILE

Airteagal 21

Oibríochtaí measctha

Cuirfear oibríochtaí measctha a chinnfear faoin gClár seo chun feidhme i gcomhréir leis an [Rialachán maidir le InvestEU] agus le Teideal X den Rialachán Airgeadais.

Airteagal 22

Cistiú carnach, comhlántach agus comhpháirteach

1.I gcás beart ag a bhfuil ranníocaíocht faighte ó chlár eile de chuid an Aontais, féadfar ranníocaíocht a fháil faoin gClár freisin, ar choinníoll nach gcumhdófar leis na ranníocaíochtaí na costais chéanna. Beidh feidhm ag na rialacha maidir le gach clár ranníocaíochta faoi leith de chuid an Aontais maidir leis an ranníocaíocht chomhfreagrach leis an mbeart. Ní bheidh an cistiú carnach níos airde ná na costais incháilithe iomlána a bhaineann leis an mbeart agus féadfar an tacaíocht as na cláir éagsúla de chuid an Aontais a ríomh ar bhonn pro rata i gcomhréir leis na doiciméid ina leagtar amach na coinníollacha maidir le tacaíocht.

2.Maidir le bearta a dtugtar dearbhú Séala Barr Feabhais dóibh, nó bearta lena gcomhlíontar na coinníollacha carnacha, comparáideacha seo:

(i)go ndearnadh measúnú orthu i nglao ar thograí faoin gClár;

(j)go gcomhlíontar leo íoscheanglais cháilíochta an ghlao sin ar thograí;

(k)nach bhféadfar iad a mhaoiniú faoin nglao sin ar thograí i ngeall ar shrianta buiséadacha.

féadfaidh na bearta sin tacaíocht a fháil ó Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, ón gCiste Comhtháthaithe, ó Chiste Sóisialta na hEorpa+ nó ón gCiste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe, i gcomhréir le mír 5 d’Airteagal [67] de Rialachán (AE) XX (Rialachán na bhForálacha Coiteanna] agus Airteagal [8] nó Rialachán (AE) XX [maidir leis an gComhbheartas Talmhaíochta a mhaoiniú, a bhainistiú agus faireachán a dhéanamh air], ar choinníoll go bhfuil bearta den sórt sin comhsheasmhach le cuspóirí an chláir lena mbaineann. Beidh feidhm ag rialacha an Chiste lena gcuirtear tacaíocht ar fáil.

CAIBIDIL V

CLÁREAGRÚ, FAIREACHÁN, MEASTÓIREACHT AGUS RIALÚ

Airteagal 23

Cláir oibre

1.Is leis na cláir oibre dá dtagraítear in Airteagal 110 den Rialachán Airgeadais a chuirfear an Clár chun feidhme.

2.Glacfar na cláir oibre sin mar chláir ilbhliantúla don Chlár iomlán. Má bhíonn údar leis i ngeall ar riachtanais cur chun feidhme shonracha, is féidir iad a ghlacadh freisin mar chláir bhliantúla lena gcumhdófar aon Chuspóir Sonrach amháin nó níos mó.

3.Sa chéad chlár oibre ilbhliantúil, díreofar ar na bearta a leagtar amach san Iarscríbhinn agus áiritheofar nach bplódófar an maoiniú príobháideach leis na bearta a fhaigheann tacaíocht ar an gcaoi sin. Féadfar bearta nach bhfuil leagtha amach san Iarscríbhinn a chur san áireamh sna cláir oibre ina dhiaidh sin, ar choinníoll go mbeidh siad comhsheasmhach le cuspóirí an Rialacháin seo, a leagtar amach in Airteagail [4-8].

4.Leagfar amach sna cláir oibre, i gcás inarb infheidhme, an méid foriomlán arna chur i leataobh le haghaidh oibríochtaí measctha.

Airteagal 24

Faireachán agus tuairisciú

1.Leagtar amach in Iarscríbhinn II na táscairí a úsáidfear chun faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme agus ar dhul chun cinn an Chláir maidir le gnóthú na gcuspóirí ginearálta agus sonracha a leagtar amach in Airteagal 3.

2.Chun a áirithiú go measfar go héifeachtach dul chun cinn an Chláir i dtreo ghnóthú a chuspóirí, tá sé de chumhacht ag an gCoimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh, i gcomhréir le hAirteagal 27, chun Iarscríbhinn II a leasú chun na táscairí a athbhreithniú nó a fhorlíonadh i gcás ina measfar gur gá, agus chun an Rialachán seo a fhorlíonadh le forálacha maidir le creat faireacháin agus meastóireachta a bhunú.

3.Leis an gcóras tuairiscithe feidhmíochta, áiritheofar go mbaileofar na sonraí is gá chun faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme an chláir, agus na torthaí, ar bhealach éifeachtúil, éifeachtach agus tráthúil. Chuige sin, forchuirfear ceanglais chomhréireacha tuairiscithe ar fhaighteoirí cistí ón Aontas agus ar na Ballstáit.

4.Bainfear an úsáid is mó as staidreamh oifigiúil an Aontais, amhail suirbhéanna staidrimh rialta ar theicneolaíocht faisnéise agus cumarsáide (TFC). Rachfar i gcomhairle le hInstitiúidí Staidrimh Náisiúnta, a bheidh páirteach in éineacht le Eurostat, i dtaca le ceapadh tosaigh na dtáscairí staidrimh a úsáidfear chun faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme an chláir agus ar an dul chun cinn a dhéanfar maidir leis an gclaochlú digiteach, agus i dtaca leis an bhforbairt a dhéanfar ar na táscairí staidrimh sin ina dhiaidh sin.

Airteagal 25

Meastóireacht

1.Déanfar meastóireachtaí go tráthúil sa dóigh agus go bhféadfar leas a bhaint astu sa phróiseas cinnteoireachta.

2.Déanfar meastóireacht eatramhach ar an gClár nuair a bheidh faisnéis leordhóthanach ar fáil maidir le cur chun feidhme an Chláir, ach tráth nach déanaí ná ceithre bliana ó thosach chur chun feidhme an Chláir. 

3.I ndeireadh chur chun feidhme an Chláir, ach tráth nach déanaí ná ceithre bliana tar éis dheireadh na tréimhse a shonraítear in Airteagal [1], déanfaidh an Coimisiún meastóireacht deiridh ar an gClár.

4.Áiritheofar leis an gcóras tuairiscithe meastóireachta go mbaileoidh faighteoirí cistí ón Aontas na sonraí chun meastóireacht a dhéanamh ar an gclár ar bhealach éifeachtúil, éifeachtach agus tráthúil, agus ar an leibhéal iomchuí gráinneachta;

5.Cuirfidh an Coimisiún torthaí na meastóireachtaí chomh maith lena bharúlacha féin in iúl do Pharlaimint na hEorpa, don Chomhairle, do Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus do Choiste na Réigiún.

Airteagal 26

Iniúchtaí

1.Iniúchtaí ar úsáid na ranníocaíochta ón Aontas arna ndéanamh ag daoine nó eintitis, lena náirítear daoine nó eintitis seachas iad sin ar thug institiúidí nó comhlachtaí de chuid an Aontais sainordú dóibh, is iad sin a bheidh mar bhonn leis an gcinnteacht fhoriomlán de bhun Airteagal 127 den Rialachán Airgeadais.

2.Áiritheofar leis an gcóras rialaithe go mbeidh cothromaíocht iomchuí ann idir iontaoibh agus rialú, agus costais riaracháin agus costais eile a bhaineann le rialú ar gach leibhéal á gcur san áireamh.

3.Déanfar iniúchtaí ar chaiteachas ar bhealach comhsheasmhach i gcomhréir le prionsabail na barainneachta, na héifeachtúlachta agus na héifeachtachta.

4.Mar chuid den chóras rialaithe, féadfar an straitéis iniúchta a bhunú ar iniúchadh airgeadais a dhéanfar ar shampla ionadaíoch den chaiteachas. Comhlánófar an sampla ionadaíoch sin le rogha a bhunófar ar mheasúnú ar na rioscaí a bhaineann leis an gcaiteachas.

5.Bearta a fhaigheann cistiú carnach ó chláir éagsúla de chuid an Aontais, ní dhéanfar ach iniúchadh amháin ar na gníomhaíochtaí sin, lena gcumhdófar na cláir uile i dtrácht agus na rialacha is infheidhme lena mbaineann.

Airteagal 27

An tarmligean a fheidhmiú

1.Is faoi réir na gcoinníollacha a leagtar síos san Airteagal seo a thugtar an chumhacht don Choimisiún chun gníomhartha tarmligthe a ghlacadh.

2.Déanfar an chumhacht chun gníomhartha tarmligthe a ghlacadh dá dtagraítear in Airteagal 24 a thabhairt don Choimisiún go dtí an 31 Nollaig 2028.

3.Féadfaidh Parlaimint na hEorpa nó an Chomhairle tarmligean na cumhachta dá dtagraítear in Airteagal 24 a chúlghairm aon tráth. Le cinneadh chun cúlghairm a dhéanamh, cuirfear deireadh le tarmligean na cumhachta atá sonraithe sa chinneadh sin. Gabhfaidh éifeacht leis an lá tar éis fhoilsiú an chinnidh in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh nó ar dháta níos déanaí a shonrófar sa chinneadh. Ní dhéanfaidh sé difear do bhailíocht aon ghnímh tharmligthe atá i bhfeidhm cheana.

4.Roimh dó gníomh tarmligthe a ghlacadh, rachaidh an Coimisiún i mbun comhairliúchán le saineolaithe arna nainmniú ag gach Ballstát i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr.

5.A luaithe a ghlacfaidh sé gníomh tarmligthe, tabharfaidh an Coimisiún fógra, an tráth céanna, do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle faoi.

6.Ní thiocfaidh gníomh tarmligthe a ghlactar de bhun Airteagal 24 i bhfeidhm ach amháin mura mbeidh aon agóid curtha in iúl ag Parlaimint na hEorpa ná ag an gComhairle laistigh de thréimhse dhá mhí tar éis fógra faoin ngníomh sin a thabhairt do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle nó más rud é, roimh dhul in éag na tréimhse sin, go mbeidh Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle araon tar éis a chur in iúl don Choimisiún nach ndéanfaidh siad aon agóid. Cuirfear síneadh dhá mhí leis an tréimhse sin ar thionscnamh Pharlaimint na hEorpa nó na Comhairle.

Airteagal 28

Leasanna airgeadais an Aontais a chosaint

I gcás ina mbeidh tríú tír rannpháirteach sa Chlár de thoradh cinneadh faoi chomhaontú idirnáisiúnta nó de bhua aon ionstraim dlí eile, tabharfaidh an tríú tír na cearta agus an rochtain is gá don oifigeach údarúcháin atá freagrach, don Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) agus do Chúirt Iniúchóirí na hEorpa chun go bhféadfaidh gach ceann díobh a gcuid inniúlachtaí féin a fheidhmiú ar dhóigh chuimsitheach. I gcás OLAF, beidh an ceart iniúchtaí a dhéanamh, seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair san áireamh, ar na cearta sin, rud dá bhforáiltear le Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le hiniúchtaí arna ndéanamh ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF).

CAIBIDIL VI

FORÁLACHA IDIRTHRÉIMHSEACHA AGUS CRÍOCHNAITHEACHA

Airteagal 29

Faisnéis, cumarsáid, poiblíocht, tacaíocht beartais agus scaipeadh

1.Tabharfaidh faighteoirí cistithe ón Aontas aitheantas d’fhoinse an chistithe ón Aontas agus áiritheoidh siad infheictheacht an chistithe (go háirithe nuair a bhíonn na bearta agus a dtorthaí á bpoibliú) trí fhaisnéis spriocdhírithe atá comhleanúnach, éifeachtach agus comhréireach a sholáthar do shainghrúpaí éagsúla, lena náirítear na meáin agus an pobal.

2.Cuirfidh an Coimisiún chun feidhme bearta faisnéise agus cumarsáide a bhaineann leis an gClár, agus a bhaineann le bearta agus torthaí an Chláir. Leis na hacmhainní airgeadais arna leithdháileadh ar an gClár, rannchuideofar le cumarsáid chorparáideach thosaíochtaí polaitiúla an Aontais freisin, a fhad a bhaineann siad sin leis na cuspóirí dá dtagraítear in Airteagal [3].

3.Leis an gClár seo, tacófar le forbairt beartais, for-rochtain, múscailt feasachta agus scaipeadh beart, agus cuirfear chun cinn an comhar agus malartú taithí sna réimsí a luaitear in Airteagail 4 go 8.

Airteagal 30

Aisghairm

1.Déantar Cinneadh (AE) 2015/2240 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 25 Samhain 2015 lena mbunaítear an clár um réitigh idir-inoibritheachta agus creataí comhchoiteanna d’údaráis riaracháin phoiblí, do ghnólachtaí agus do shaoránaigh na hEorpa (Clár ISA2) mar mhodh leis an earnáil phoiblí a nuachóiriú a aisghairm le héifeacht ón 1 Eanáir 2021.

Airteagal 31

Forálacha idirthréimhseacha

1.Ní dhéanfar difear leis an Rialachán seo do leanúnachas ná do mhodhnú na mbeart lena mbaineann, go dtí go gcuirfear clabhsúr orthu, faoi Rialachán (CE) Uimh. 283/2014 80 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus Rialachán (AE) Uimh. 2015/2240 81 , a leanfaidh d’fheidhm a bheith acu maidir leis na bearta lena mbaineann go dtí go gcuirfear clabhsúr orthu.

2.Ina theannta sin, féadfaidh imchlúdach airgeadais an Chláir na speansais theicniúla agus riaracháin is gá a chumhdach chun an taistriú idir an Clár agus na bearta a glacadh faoi Rialachán (CE) Uimh. 283/2014 agus Cinneadh (AE) 2015/2240 a áirithiú 82 .

3.I gcás inar gá, féadfar leithreasuithe a iontráil sa bhuiséad tar éis 2027 chun na speansais dá dtagraítear in Airteagal [9(4)] a chumhdach, ionas go mbeifear in ann na bearta nach mbeidh curtha i gcrích faoin 31 Nollaig 2027 a bhainistiú.

Airteagal 32

Teacht i bhfeidhm

4.Tiocfaidh an Rialachán seo i bhfeidhm an fichiú lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Beidh an Rialachán seo ina cheangal go huile agus go hiomlán agus beidh sé infheidhme go díreach i ngach Ballstát.

Arna dhéanamh sa Bhruiséil,

Doiciméad oibre maidir le bunghníomhartha tar éis 2020 a ullmhú

Ráiteas airgeadais reachtach

1.LEAGAN AMACH AN TOGRA/TIONSCNAIMH

1.1.Teideal an togra/tionscnaimh

1.2.Réimsí beartais lena mbaineann (cnuasach clár)

1.3.An cineál togra/tionscnaimh

1.4.Forais an togra/tionscnaimh

1.5.Fad agus tionchar airgeadais

1.6.Modhanna bainistíochta atá beartaithe

2.BEARTA BAINISTÍOCHTA

2.1.Rialacha faireacháin agus tuairiscithe

2.2.Córas bainistíochta agus rialaithe

2.3.Bearta chun calaois agus neamhrialtachtaí a chosc

3.AN TIONCHAR AIRGEADAIS A MHEASTAR A BHEIDH AG AN TOGRA/TIONSCNAMH

3.1.Ceannteidil an chreata airgeadais ilbhliantúil agus na línte buiséid ar a nimreofar tionchar

3.2.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar chaiteachas 

3.2.1.Achoimre ar an tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar chaiteachas

3.2.2.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar leithreasuithe de chineál riaracháin

3.2.3.Ranníocaíochtaí ó thríú páirtithe

3.3.An tionchar a mheastar a bheidh ar ioncam

RÁITEAS AIRGEADAIS REACHTACH

1.LEAGAN AMACH AN TOGRA/TIONSCNAIMH

1.1.Teideal an togra/tionscnaimh

1.2.Réimsí beartais lena mbaineann (cnuasach clár)

1.3.Baineann an togra/tionscnamh le:

⌧ beart nua 

◻ beart nua a leanann treoirthionscadal/réamhbheart 83  

◻ síneadh ar bheart atá ann cheana 

⌧ beart nó bearta a chumasc nó a atreorú i dtreo beart eile/beart nua 

1.4.Forais an togra/tionscnaimh

1.4.1.Na ceanglais is gá a chomhlíonadh sa ghearrthéarma nó san fhadtéarma, lena náirítear amlíne mhionsonraithe maidir le cur chun feidhme céimneach an tionscnaimh

1.4.2.Breisluach a bhaineann le rannpháirteachas AE (d’fhéadfadh an breisluach a bheith mar thoradh ar fhachtóirí éagsúla, e.g. gnóthachain de thoradh comhordú, deimhneacht dhlíthiúil, éifeachtacht mhéadaithe nó comhlántachtaí). Chun críocha an phointe seo, is é a chiallaíonn “breisluach a bhaineann le rannpháirteachas AE” an luach a bhíonn mar thoradh ar idirghabháil an Aontais atá sa bhreis ar an luach a bheadh ann murach sin ag na Ballstáit dá mbeidís ag feidhmiú leo féin.

1.4.3.Ceachtanna a foghlaimíodh ó thaithí eile chosúil san am a chuaigh thart

1.4.4.Comhoiriúnacht d’ionstraimí iomchuí eile agus sineirgíocht a d’fhéadfadh a bheith ann

1.5.Fad agus tionchar airgeadais

⌧ tréimhse theoranta

–⌧    i bhfeidhm ó 2021 go 2027

–⌧    tionchar airgeadais ó 2021 go 2027 do leithreasuithe faoi chomhair gealltanas agus ó 2021 go 2031 do leithreasuithe faoi chomhair íocaíochtaí.

◻ tréimhse neamhtheoranta

–cuirfear chun feidhme é le linn na tréimhse tosaigh YYYY go YYYY,

–agus cuirfear ag feidhmiú go hiomlán ina dhiaidh sin é.

1.6.Modhanna bainistíochta atá beartaithe 84  

⌧ Bainistíocht dhíreach a dhéanann an Coimisiún

–⌧ ina ranna, lena náirítear an chuid sin den fhoireann atá i dtoscaireachtaí an Aontais;

–⌧    trí na gníomhaireachtaí feidhmiúcháin;

◻ Bainistíocht chomhroinnte leis na Ballstáit

☒ Bainistíocht indíreach trí chúraimí a bhaineann le cur chun feidhme an bhuiséid a shannadh dóibh seo a leanas:

–◻ tríú tíortha nó na comhlachtaí a d’ainmnigh siad;

–◻ eagraíochtaí idirnáisiúnta agus a ngníomhaireachtaí (tabhair sonraí);

–◻ BEI agus an Ciste Eorpach Infheistíochta;

–⌧ comhlachtaí dá dtagraítear in Airteagal 70 agus Airteagal 71 den Rialachán Airgeadais;

–◻ comhlachtaí dlí poiblí;

–◻ comhlachtaí arna rialú ag an dlí príobháideach agus a bhfuil misean seirbhíse poiblí acu sa mhéid a chuireann siad ráthaíochtaí leordhóthanacha airgeadais ar fáil;

–◻ comhlachtaí arna rialú ag dlí príobháideach Ballstáit, a gcuirtear cúram orthu comhpháirtíochtaí príobháideacha poiblí a chur chun feidhme, agus a sholáthraíonn ráthaíochtaí leordhóthanacha airgeadais;

–◻ daoine a gcuirtear cúram orthu bearta sonracha a chur chun feidhme in CBES de bhun Theideal V de CAE, ar daoine iad a aithnítear sa bhunghníomh ábhartha.

–I gcás ina sonraítear níos mó ná modh bainistíochta amháin, tabhair sonraí sa roinn “Nótaí” le do thoil.

Nótaí

2.BEARTA BAINISTÍOCHTA

2.1.Rialacha faireacháin agus tuairiscithe

Sonraigh minicíocht na mbeart agus na coinníollacha atá leo

2.2.Córais bhainistíochta agus rialaithe

2.2.1.An bonn cirt atá leis na modhanna bainistíochta, na sásraí cur chun feidhme, na módúlachtaí íocaíochta agus an straitéis atá beartaithe

2.2.2.Faisnéis maidir leis na rioscaí a aithníodh agus na córais rialaithe inmheánacha a cuireadh ar bun chun na rioscaí a mhaolú

2.2.3.Meastachán ar chost-éifeachtúlacht na rialuithe agus an bonn cirt atá leis sin (cóimheas “costais rialaithe ÷ luach na gcistí gaolmhara arna mbainistiú”), agus measúnú ar an leibhéal riosca earráide a bhfuiltear ag súil leis (ar an íocaíocht a dhéanamh agus ar dhúnadh an chláir)

2.3.Bearta chun calaois agus neamhrialtachtaí a chosc

Sonraigh na bearta coisctheacha agus cosanta atá ann cheana nó atá beartaithe, e.g. ón Straitéis Frithchalaoise.

3.AN TIONCHAR AIRGEADAIS A MHEASTAR A BHEIDH AG AN TOGRA/TIONSCNAMH

3.1.Ceannteidil an chreata airgeadais ilbhliantúil agus na línte buiséid nua atá beartaithe

3.2.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar chaiteachas

3.2.1.Achoimre ar an tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar chaiteachas 88  

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil)

.

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil)

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil)

3.2.2.Achoimre ar an tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar leithreasuithe de chineál riaracháin

–◻    Ní éilíonn an togra/tionscnamh go núsáidfear leithreasuithe de chineál riaracháin

–⌧    Éilíonn an togra/tionscnamh go núsáidfear leithreasuithe de chineál riaracháin mar a mhínítear thíos:

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil)

Cumhdófar na hacmhainní daonna is gá agus caiteachas eile de chineál riaracháin le leithreasuithe ón Ard-Stiúrthóireacht a bhfuil bainistíocht an bhirt faoina gcúram cheana agus/nó atá ath-imlonnaithe laistigh den Ard-Stiúrthóireacht, mar aon le haon leithdháileadh breise a d’fhéadfaí a thabhairt don Ard-Stiúrthóireacht atá i mbun bainistíochta faoi chuimsiú an nós imeachta maidir le leithdháileadh bliantúil i bhfianaise na srianta buiséadacha.

[

3.2.2.1.Na hacmhainní daonna a mheastar a bheidh riachtanach

–◻    Ní éilíonn an togra/tionscnamh go núsáidfear acmhainní daonna.

–⌧    Éilíonn an togra/tionscnamh go núsáidfear acmhainní daonna mar a mhínítear thíos:

Sloinnfear an meastachán in aonaid de choibhéis lánaimseartha

Soláthrófar na hacmhainní daonna is gá le baill foirne ón Ard-Stiúrthóireacht a bhfuil bainistíocht an bhirt faoina gcúram cheana agus/nó a ath-imlonnófar laistigh den Ard-Stiúrthóireacht, mar aon le haon leithdháileadh breise a d’fhéadfaí a thabhairt don Ard-Stiúrthóireacht atá i mbun bainistíochta faoi chuimsiú an nós imeachta maidir le leithdháileadh bliantúil i bhfianaise na srianta buiséadacha.

Cur síos ar na cúraimí a bheidh le déanamh:

3.2.3.Ranníocaíochtaí ó thríú páirtithe

Leis an togra/tionscnamh seo:

–◻    ní dhéantar foráil maidir le cómhaoiniú le tríú páirtithe

–⌧    déantar foráil maidir leis an gcómhaoiniú le tríú páirtithe atá réamh-mheasta thíos:

Leithreasuithe in EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil)

3.3.An tionchar a mheastar a bheidh ar ioncam

–⌧    Ní bheidh tionchar airgeadais ar bith ag an togra ar ioncam.

–◻    Beidh an tionchar airgeadais seo a leanas ag an togra/tionscnamh:

ar acmhainní dílse

ar ioncam eile

má tá an tioncam sannta do línte caiteachais, sonraigh sin ◻    

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil)

I gcás ioncam atá sannta, sonraigh na línte buiséid a nimrítear tionchar orthu.

Aon rud eile (e.g. an modh nó an fhoirmle a úsáideadh chun an tionchar ar ioncam a ríomh nó aon fhaisnéis eile).

(1)    Tacaíocht don taighde agus don nuálaíocht i dteicneolaíocht agus i bhfeidhmchláir na chéad ghlúine eile, tacaíocht do thograí sa bhonneagar digiteach faoi SCE, agus tacaíocht do na meáin faoi Chlár Eorpach na Cruthaitheachta.

(2)    I láthair na huaire, caitheann an tAontas Eorpach an tríú cuid de na hacmhainní ardfheidhmíochta ríomhaireachta atá ann ar domhan, ach ní dhéanann siad ach tuairim agus 5 % díobh a sholáthar (seirbhís taighde Pharlaimint na hEorpa (2017). Forbairt na Sár-Ríomhairí, lch. 3).

(3)    An infheistíocht phoiblí sa chibearshlándáil i láthair na huaire, meastar gur fiú idir 1 bhilliún agus 2 bhilliún Euro in aghaidh na bliana é, áit ar fiú beagnach a dheich noiread í i Stáit Aontaithe Mheiriceá. 

(4)    Cibear-Sciath Eorpach Éifeachtach a thógáil, 2017. Sa tuarascáil chéanna, deirtear gur toradh é ceannas Stáit Aontaithe Mheiriceá ar straitéis infheistíochta sa chibearshlándáil faoinar ardaíodh an maoiniú feidearálach go 19 billiún dollar i 2017 – sin ardú 35 % i gcomparáid le 2016.

(5)    Anailís de chuid Bhunachar Victory ar fholúntais i 7 mBallstát de chuid an Aontais Eorpaigh.

(6)    An Cruinniú Mullaigh Digiteach in Tallinn, Conclúidí Phríomh-Aire na hEastóine, Juri Ratas.

(7)    COIM(2018)98: Creat Airgeadais Ilbhliantúil nua, nua-aoiseach, ionas go gcuirfidh an tAontas Eorpach a chuid tosaíochtaí i gcrích go héifeachtúil tar éis 2020.

(8)    I gcomhthéacs an chláir seo, tá sainmhíniú ar ardscileanna digiteacha in Airteagal 2(e), go mór mór na scileanna speisialaithe i réimsí na ríomhaireachta ardfheidhmíochta, na hintleachta saorga agus na cíbear-shlándála ar ISCED leibhéal 4 agus lastuas de sin.

(9)    Mar shampla, dá gcuirfí córas r-shonrasc i bhfeidhm ar fud na hEorpa, chiallódh sin seirbhísí poiblí digiteacha a chur ar fáil do chuideachtaí a bhfuil an nascacht riachtanach acu, agus an lucht oibre oilte riachtanach chomh maith, agus san am céanna bheadh muinín an phobail slán agus ba shlán dá réir an tacaíocht d’idirbhearta i dtimpeallacht shábháilte.

(10)    Tionscnamh CFC

(11)    COM(2018) 109 final, 8.3.2018, lch. 13. D’earnáil airgeadais Eorpach atá níos iomaíche agus níos nuálaí

(12)    Teachtaireacht 25/04/2018

(13)    Cinneadh C (2018) 2393 final ón gCoimisiún an 26.4.2018 maidir leis an ngrúpa saineolaithe a chur ar bun don Fhaireachlann sa Gheilleagar Ar Líne

(14)    SWD(2018) 125 final.

(15)    COM (2017) 477 final, an 13.9.2017 Togra le haghaidh RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE maidir le ENISA, “Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Chibearshlándáil” agus lena naisghairtear Rialachán (AE) Uimh. 526/2013, agus maidir le deimhniú i ndáil le cibearshlándáil teicneolaíochta faisnéise agus cumarsáide (an “Gníomh um Chibearshlándáil”)

(16)    COM (2018) 233 final, an 25.4.2018 maidir le cur ar chumas an athraithe dhigitigh sláinte agus cúraim sa Mhargadh Aonair Digiteach;saoránaigh a chumhachtú agus sochaí níos sláintiúla a thógáil

(17)    COM (2018) 22 final, an 17.1.2018 maidir leis an bPlean Gníomhaíochta um Oideachas Digiteach

(18)    COM (2017) 479 final, an 13.9.2017, Infheistiú i dTionscal cliste inbhuanaithe um Beartas Tionsclaíoch de chuid an AE, Infheistíocht i Straitéis um Beartas Tionsclaíoch AE cliste, nuálaíoch agus inbhuanaithe.

(19)    COM (2016) 180 final, an 19.4.2016, Obair isteach san Eoraip sa Tionscal Eorpach um Thaighde, na tairbhí iomlána a bhaineann le Margadh Aonair Digiteach.

(20)     http://www.oecd.org/gov/digital-government/Recommendation-digital-government-strategies.pdf  

(21)    COM (2017) 376 final “Nuálaíocht a neartú i Réigiúin na hEorpa: Straitéisí don fhás cuimsitheach, inbhuanaithe a mbeidh teacht aniar ann’.

(22)    COM (2018) 372 final “Togra le haghaidh RIALACHÁIN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE maidir le Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa agus maidir leis an gCiste Comhtháthaithe” 29 Bealtaine 2018

(23)    COM(2017) 623 final

(24)    Mar shampla, dá gcuirfí córas r-shonrasc i bhfeidhm ar fud na hEorpa, chiallódh sin seirbhísí poiblí digiteacha a chur ar fáil do chuideachtaí a bhfuil an nascacht riachtanach acu, agus an lucht oibre oilte riachtanach chomh maith, agus san am céanna bheadh muinín an phobail slán agus ba shlán dá réir an tacaíocht d’idirbhearta i dtimpeallacht shábháilte.

(25)    Conclúidí na Comhairle mí na Bealtaine 2013 maidir leis an Teachtaireacht maidir le Néalríomhaireacht, agus béim á cur ar an ról atá ag CFC san Aontas Eorpach’.

(26)    Conclúidí ón gComhairle i Bealtaine 2015 faoin athrú digiteach ar thionscal na hEorpa (8993/15).

(27)    conclúidí chruinniú na Comhairle an 23 Eanáir 2018 (ECOFIN XX/18).

(28)    Conclúidí ón gComhairle maidir le sláinte sa tsochaí dhigiteach — le dul chun cinn maidir le nuálaíocht sonraíbhunaithe i réimse na sláinte http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-14078-2017-INIT/en/pdf.

(29)    tuarascáil maidir leis an Tionscnamh Eorpach Néalríomhaireachta (A8-0183/2017).

(30)    Rún ó Pharlaimint na hEorpa maidir le róbataic agus intleacht shaorga. ( 2015/2103 (COD) )

(31)    Shínigh 29 mBallstát de chuid an Aontais agus an Ghníomhaireacht Eorpach Comhshaoil (An tAontas Eorpach) Litir Intinne chun iompar de bhóthar isteach uathoibrithe a thástáil i suíomhanna trasteorann. Féadfar tagairt a dhéanamh do “Conclúidí na Comhairle maidir le digitiú”, an 5 Nollaig 2017.

(32)     https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/eu-ministers-commit-digitising-europe-high-performance-computing-power. Dearbhú arna shíniú ag FR, DE, IT, LU, NL, PT, ES, BE, SL, BU, GR, CR, CY, CH, CH, PL.

(33)     https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2018/EN/COM-2018-8-F1-EN-MAIN-PART-1.PDF

(34)    lena náirítear an Iorua, ach gan áireamh a dhéanamh ar an gCróit ag an am scríofa

(35)    http://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=50951

(36)    Arna shíniú ag 22 An Eoraip — na tíortha http://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=50954

(37)    Arna shíniú ag 13 tír Eorpach: http://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=50964

(38)     https://ec.europa.eu/transport/themes/infrastructure/consultations/mid-term-evaluation-connecting-europe-facility-cef_en

(39)     https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/digital-single-market-mid-term-review  

(40)    SWD(2018) 44 final.

(41)     http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/?fuseaction=ia&year=2017&serviceId=&s=Chercher

(42)    COM(2018) 321 final. Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle Eorpach, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún dar teideal “Buiséad Nua-don Aontas sin a chumhdaíonn, a chumhachtaíonn agus a chosnaíonn an Creat Airgeadais Ilbhliantúil don tréimhse 2021-2027,”

(43)    Measúnú Tionchair a ghabhann leis an doiciméad “Togra le haghaidh rialachán ón gComhairle maidir leis an gComhghnóthas um Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta Eorpach a bhunú” ( https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/proposal-council-regulation-establishing-eurohpc-joint-undertaking-impact-assessment )

(44)    An Comhaontú Idirinstitiúideach idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr; IO L 123, 12.5.2016, lgh. 1-14

(45)    IO C , , lch. . le deimhniú

(46)    IO C , , lch. . le deimhniú

(47)    Tagairtí le nuashonrú: IO L 373, 20.12.2013, lch. 1. Tá an comhaontú ar fáil ag: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2013.373.01.0001.01.ENG&toc=OJ:C:2013:373:TOC  

(48)    IO L 248, 18.9.2013, lgh. 1–22. Tá an rialachán ar fáil ag: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32013R0883&rid=1 

(49)    IO L 312, 23.12.1995, lgh. 1–4. Tá an rialachán ar fáil ag http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:31995R2988&rid=1

(50)    IO L 292, 15.11.1996, lgh. 2–5. Tá an rialachán ar fáil ag http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:31996R2185&rid=1

(51)    IO L 283, 31.10.2017, lgh. 1–71. Tá an rialachán ar fáil ag http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32017R1939&rid=1 

(52)    Treoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Iúil 2017 maidir leis an gcomhrac in aghaidh na calaoise ar leasanna airgeadais an Aontais trí bhíthin an dlí choiriúil (IO L 198, 28.7.2017, lch. 29).

(53)    Cinneadh / /AE ón gComhairle.

(54)    An Comhaontú Idirinstitiúideach idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr; IO L 123, 12.5.2016, lch. 1-14

(55)     https://www.eu2017.ee/news/insights/conclusions-after-tallinn-digital-summit  

(56)     https://www.consilium.europa.eu/media/21620/19-euco-final-conclusions-en.pdf  

(57)    COM(2018) 98 final

(58)    COM(2018) 125 final

(59)    Mar a léirítear sa Teachtaireacht maidir le Tionsclaíocht na hEorpa a Dhigitiú (COM(2016) 180 final)

(60)    Measúnú Tionchair a ghabhann leis an doiciméad “Togra le haghaidh rialachán ón gComhairle maidir leis an gComhghnóthas um Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta Eorpach a bhunú” ( https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/proposal-council-regulation-establishing-eurohpc-joint-undertaking-impact-assessment )

(61)    Tagairt doiciméid A8-0183/2017, ar fáil ag:  http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=EN&reference=P8-TA-2017-0240

(62)     https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/policies/cybersecurity

(63)    Laistigh den phacáiste sin, leagtar amach sa Phlean Gníomhaíochta don Oideachas Digiteach (COM(2018) 22 final) sraith beart chun tacú leis na Ballstáit ó thaobh scileanna agus inniúlachtaí digiteacha a fhorbairt san oideachas foirmiúil.

(64)    Tagairt doiciméid A8-0183/2017, ar fáil ag: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=EN&reference=P8-TA-2017-0240

(65)     http://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=51628    

(66)    COM(2016) 725 final

(67)    COM (2016) 180 final: Tionsclaíocht na hEorpa a Dhigitiú – Leas iomlán a bhaint as margadh aonair digiteach. 

(68)    COM(2018) 321 final, leathanach 1

(69)    Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Feabhra 2011 lena leagtar síos na rialacha agus na prionsabail ghinearálta a bhaineann leis na sásraí maidir le rialú ag na Ballstáit ar fheidhmiú cumhachtaí cur chun feidhme ag an gCoimisiún (IO L 55, 28.2.2011, lch. 13)

(70)    Na billiúin billiún snámh-oibríochtaí in aghaidh an tsoicind

(71)    Míle uair níos gasta ná an teacsascálú

(72)    IO L 194, 19.7.2016, lgh. 1-30

(73)    Cinneadh (AE, Euratom) 2015/444 ón gCoimisiún an 13 Márta 2015 maidir leis na rialacha slándála chun faisnéis rúnaicmithe de chuid an Aontais Eorpaigh a chosaint (IO L 72, 17.3.2015, lch. 53).

(74)    Rialachán (AE) Uimh. 283/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Márta 2014 maidir le treoirlínte le haghaidh gréasán tras-Eorpach i réimse an bhonneagair teileachumarsáide agus lena naisghairtear Cinneadh Uimh. 1336/97/CE (IO L 86, 21.3.2014, lch. 14).

(75)    CINNEADH (AE) 2015/2240 Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE an 25 Samhain 2015 lena mbunaítear clár maidir le réitigh idir-inoibritheachta agus le creataí comhchoiteanna d’údaráis riaracháin phoiblí, do ghnólachtaí agus do shaoránaigh na hEorpa (clár ISA2) chun an earnáil phoiblí a nuachóiriú.

(76)    CINNEADH (AE) 2015/2240 Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE an 25 Samhain 2015 lena mbunaítear clár maidir le réitigh idir-inoibritheachta agus le creataí comhchoiteanna d’údaráis riaracháin phoiblí, do ghnólachtaí agus do shaoránaigh na hEorpa (clár ISA2) chun an earnáil phoiblí a nuachóiriú.

(77)    Mar a thagraítear dó in Airteagal 58(2)(a) nó (b) den Rialachán Airgeadais.

(78)    Is féidir mionsonraí ar na modhanna bainistíochta agus tagairtí don Rialachán Airgeadais a fheiceáil ar shuíomh gréasáin Ard-Stiúrthóireacht an Bhuiséid: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/EN/man/budgmanag/Pages/budgmanag.aspx  

(79)    LD = Leithreasuithe difreáilte / LN = Leithreasuithe neamhdhifreáilte.

(80)    CSTA: Comhlachas Saorthrádála na hEorpa.

(81)    Tíortha is iarrthóirí agus, i gcás inarb infheidhme, tíortha ó na Balcáin Thiar a d'fhéadfadh bheith ina niarrthóirí

(82)    Mar gheall ar shlánú, féadfaidh sé nach réitíonn na suimeanna iomlána le chéile.

(83)    Tá dáileadh an bhuiséid oibríochtúil idir na cúig chuspóir shonracha táscach. Déanfar é a athbhreithniú agus forbairt teicneolaíochtaí, an margadh agus cur chun feidhme an chláir á gcur san áireamh.

(84)    Bainistiú na hArd-Stiúrthóireachta DIGIT ar Airteagal 8(b) agus Airteagal 8(c), nó cuid díobh, chun éascaíocht a dhéanamh ar fhorbairt, nuashonrú agus úsáid na réiteach agus na gcreat ag údaráis riaracháin phoiblí, gnólachtaí agus saoránaigh Eorpacha, lena náirítear athúsáid na réiteach agus na gcreat idir-inoibritheachta;

(85)    Cúnamh agus caiteachas teicniúil agus/nó riaracháin ar mhaithe le cláir agus/nó bearta de chuid AE (seanlínte “BA”) a chur chun feidhme, taighde indíreach, taighde díreach.

(86)    Cúnamh agus caiteachas teicniúil agus/nó riaracháin ar mhaithe le cláir agus/nó bearta de chuid AE (seanlínte “BA”) a chur chun feidhme, taighde indíreach, taighde díreach.

(87)    CA = Ball foirne ar conradh; LA= Ball foirne áitiúil; SNE= Saineolaí náisiúnta ar iasacht; INT= Ball foirne gníomhaireachta; JPD = Gairmí Sóisearach i dToscaireacht.

(88)    Fo-uasteorainn d'fhoireann sheachtrach arna cumhdach ag leithreasuithe faoi chomhair oibríochtaí (na seanlínte “BA”).

(89)    A fhad a bhaineann le hacmhainní dílse traidisiúnta (dleachtanna talmhaíochta, tobhaigh siúcra), ní mór na méideanna a luaitear a bheith ina nglanmhéideanna, i.e. méideanna comhlána agus 20 % de na costais bhailiúcháin a bheith bainte astu.

AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,6.6.2018

COM(2018) 434 final

IARSCRÍBHINNÍ

a ghabhann leis an

TOGRA LE hAGHAIDH RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE

lena mbunaítear an clár don Eoraip Dhigiteach le haghaidh na tréimhse 2021-2027

{SEC(2018) 289 final}
{SWD(2018) 305 final}
{SWD(2018) 306 final}

IARSCRÍBHINN 1

GNÍOMHAÍOCHTAÍ

Cur síos teicniúil ar an gclár: raon feidhme tosaigh na ngníomhaíochtaí

Cuirfear gníomhaíochtaí tosaigh an Chláir chun feidhme i gcomhréir leis an gcur síos teicniúil seo a leanas:

Cuspóir Sonrach 1. An Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta

Leis an gClár, cuirfear an straitéis Eorpach maidir leis an ríomhaireacht ardfheidhmíochta chun feidhme trí thacú le héiceachóras iomlán de chuid an Aontais lena soláthraítear na hacmhainní ríomhaireachta ardfheidhmíochta agus sonraí riachtanacha chun go mbeidh an Eoraip iomaíoch ar an leibhéal domhanda. Is é is aidhm don straitéis bonneagar ríomhaireachta ardfheidhmíochta agus sonraí den chéad scoth a chur in úsáid ag a mbeidh acmhainní eacsascálaithe faoi 2022/2023, agus ag a mbeidh saoráidí iar-eacsascálaithe faoi 2026/2027, rud lena gcuirfear soláthar neamhspleách iomaíoch i dtaca le teicneolaíocht ríomhaireachta ardfheidhmíochta dá chuid féin ar fáil don Aontas, agus lena mbainfear barr feabhais amach maidir le feidhmchláir ríomhaireachta ardfheidhmíochta agus lena leathnófar infhaighteacht agus úsáid na ríomhaireachta ardfheidhmíochta.

Áireofar ar na gníomhaíochtaí tosaigh:

1.Creat comhpháirteach soláthair le haghaidh líonra comhtháite den ríomhaireacht ardfheidhmíochta den chéad scoth lena náirítear sár-ríomhaireacht agus bonneagar sonraí eacsascálaithe. Cuirfear ar fáil é ar bhonn neamheacnamaíoch d’úsáideoirí poiblí agus príobháideacha agus chun críocha taighde arna gcistiú ag airgead poiblí.

2.Creat comhpháirteach soláthair le haghaidh bonneagar sár-ríomhaireachta iar-eacsascálaithe, lena náirítear an comhtháthú le teicneolaíochtaí ríomhaireachta candamaí.

3.Comhordú ar leibhéal an Aontais agus acmhainní airgeadais leordhóthanacha chun tacú le bonneagar den chineál sin a fhorbairt, a sholáthar agus a oibriú.

4.Acmhainní ríomhaireachta ardfheidhmíochta agus sonraí na mBallstát a líonrú agus tacaíocht do na Ballstáit sin ar mian leo acmhainní ríomhaireachta ardfheidhmíochta nua a fháil nó a uasghrádú.

5.Lárionaid Inniúlachta i dtaobh na ríomhaireachta ardfheidhmíochta, ceann amháin in aghaidh an Bhallstáit agus iad bainteach lena lárionaid sár-ríomhaireachta náisiúnta, a líonrú chun seirbhísí ríomhaireachta ardfheidhmíochta a chur ar fáil don earnáil tionsclaíochta (go háirithe FBManna), domhan na hacadúlachta agus údaráis riaracháin phoiblí.

6.Teicneolaíocht atá réidh le húsáid/atá oibríochtúil a chur in úsáid: an tsár-ríomhaireacht mar sheirbhís a eascraíonn ó thaighde agus nuálaíocht chun éiceachóras ríomhaireachta ardfheidhmíochta comhtháite Eorpach a thógáil, lena gcuimsítear gach deighleog sa slabhra luacha eolaíoch agus tionsclaíoch (crua-earraí, bogearraí, feidhmchláir, seirbhísí, idirnaisc agus ardscileanna digiteacha).

Cuspóir Sonrach 2. An Intleacht Shaorga

Leis an gClár, forbrófar agus neartófar croí-acmhainní na hintleachta saorga san Eoraip, lena náirítear acmhainní sonraí agus stórtha algartam, agus cuirfear rochtain orthu ar fáil do gach gnólacht agus údarás riaracháin phoiblí, agus déanfar saoráidí tástála agus turgnamhaíochta intleachta saorga atá ann cheana sna Ballstáit a threisiú agus a líonrú.

Áireofar ar na gníomhaíochtaí tosaigh:

1.Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha a chruthú lena gcomhiomlánófar faisnéis phoiblí ar fud na hEorpa agus a bheidh ina bhfoinse ionchurtha sonraí le haghaidh réitigh intleachta saorga. Bheadh na spásanna oscailte don earnáil phoiblí agus don earnáil phríobháideach freisin. Chun an úsáid a mhéadú, ba cheart sonraí laistigh de na spásanna a bheith idir-inoibritheach a mhéid is féidir, maidir leis na hidirghníomhaíochtaí idir an earnáil phoiblí agus an earnáil phríobháideach, laistigh de na hearnálacha agus thar na hearnálacha (idir-inoibritheacht shéimeantach).

2.Leabharlanna algartam coiteanna Eorpacha a fhorbairt a bheadh rochtain ag cách orthu. Bheadh gnólachtaí agus an earnáil phoiblí in ann cibé réiteach is fearr a d’oirfeadh dá riachtanais a aithint agus a fháil.

3.Comhinfheistíocht leis na Ballstáit i láithreacha tagartha den chéad scoth chun turgnaimh agus tástálacha a dhéanamh san fhíorshaol ina ndírítear ar fheidhmeanna na hinteachta saorga in earnálacha bunriachtanacha amhail an tsláinte, faireachán an domhain agus an chomhshaoil, an tsoghluaisteacht, an tslándáil, earnáil na monaraíochta nó an airgeadais, chomh maith le réimsí eile a bhaineann le leas an phobail. Ba cheart na láithreacha a bheith ar oscailt do ghníomhaithe ar fud na hEorpa agus nasctha leis an líonra de Mhoil Nuálaíochta Digití. Ba cheart iad a fheistiú le saoráidí móra ríomhaireachta agus láimhseála sonraí, chomh maith leis na teicneolaíochtaí intleachta saorga is déanaí lena náirítear réimsí atá ag teacht chun cinn amhail an ríomhaireacht néaramorfach, an domhainfhoghlaim agus an róbataic.

Cuspóir Sonrach 3. An Chibearshlándáil agus Iontaoibh

Leis an gClár, spreagfar tógáil acmhainní bunriachtanacha chun geilleagar, sochaí agus daonlathas digiteach an Aontais a áirithiú trí acmhainneacht thionsclaíoch agus iomaíochas cibearshlándála an Aontais a threisiú, agus trí acmhainní na hearnála poiblí agus na hearnála príobháidí araon a fheabhsú chun saoránaigh agus gnólachtaí Eorpacha a chosaint ar chibearbhagairtí, lena náirítear tacaíocht don Treoir maidir le Slándáil Líonra agus Faisnéise a chur chun feidhme.

Áireofar ar na gníomhaíochtaí tosaigh faoin gcuspóir seo:

1.Comhinfheistíocht leis na Ballstáit in ardtrealamh, ard-bhonneagair sonraí agus ardfhios gnó cibearshlándála atá riachtanach chun bonneagair bharrthábhachtacha agus an Margadh Aonair Digiteach trí cheile a chosaint. D’fhéadfaí a áireamh leis sin infheistíochtaí i saoráidí candamacha agus acmhainní sonraí le haghaidh na cibearshlándála, feasacht staide sa chibearspás, chomh maith le huirlisí eile atá le cur ar fáil don earnáil phoiblí agus don earnáil phríobháideach ar fud na hEorpa.

2.Na hacmhainní teicneolaíochta atá ann cheana a mhéadú agus na lárionaid inniúlachta sna Ballstáit a líonrú, agus a áirithiú go mbeidh na hacmhainní sin ag freastal ar riachtanais na hearnála poiblí agus na hearnála tionsclaíochta, lena náirítear i dtáirgí agus seirbhísí lena dtreisítear an chibearshlándáil agus iontaoibh laistigh den Mhargadh Aonair Digiteach.

3.A áirithiú go gcuirfear na réitigh chibearshlándála agus iontaoibhe is déanaí in úsáid go forleathan ar fud na mBallstát. Áirítear air sin slándáil agus sábháilteacht trí dhearadh le haghaidh táirgí.

4.Tacaíocht chun an bhearna scileanna cibearshlándála a dhúnadh, e.g. trí chláir scileanna cibearshlándála a ailíniú, trí na cláir sin a oiriúnú do riachtanais earnálacha ar leith agus trí rochtain ar chúrsaí oiliúna speisialaithe spriocdhírithe a éascú.

Cuspóir Sonrach 4. Ardscileanna Digiteacha

Leis an gClár seo, tacófar le rochtain éasca ar ardscileanna digiteacha, go háirithe sa ríomhaireacht ardfheidhmíochta, an intleacht shaorga, mórleabhair dháilte (e.g. blocshlabhra) agus cibearshlándáil don lucht saothair reatha agus don lucht saothair amach anseo trí na modhanna chun na scileanna sin a fháil agus a fhorbairt a chur ar fáil do dhaltaí, céimithe nua agus oibrithe reatha, beag beann ar an áit a bhfuil siad suite.

Áireofar ar na gníomhaíochtaí tosaigh:

1.Rochtain ar oiliúint ar an láthair oibre trí pháirt a ghlacadh i socrúcháin oibre i lárionaid inniúlachta agus i ngnólachtaí a chuireann ardteicneolaíochtaí in úsáid.

2.Rochtain ar chúrsaí in ardteicneolaíochtaí digiteacha a gcuirfidh ollscoileanna ar fáil iad i gcomhar leis na comhlachtaí atá bainteach leis an gClár (áireofar ar na hábhair an intleacht shaorga, an chibearshlándáil, mórleabhair dháilte (e.g. blocshlabhra), an ríomhaireacht ardfheidhmíochta agus teicneolaíochtaí candamacha).

3.Rannpháirtíocht i gcúrsaí oiliúna gairmiúla speisialaithe gearrthéarma a bheidh deimhnithe roimh ré, mar shampla i réimse na cibearshlándála.

Le hidirghabhálacha, díreofar ar scileanna digiteacha ardleibhéil a bhaineann le teicneolaíochtaí sonracha.

Is trí na Moil Nuálaíochta Digití go príomha a cheapfar agus a chuirfear chun feidhme gach idirghabháil, mar a shainmhínítear in Airteagal 15.

Cuspóir Sonrach 5. Cur in úsáid, úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha agus Idir-inoibritheacht

I. Áireofar ar na gníomhaíochtaí tosaigh maidir le claochlú digiteach na réimsí a bhaineann le leas an phobail:

Tionscadail leasa choitinn a bheidh i dtionscadail lena bhfreastalófar ar chur in úsáid nó úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha nó ar an idir-inoibritheacht.

1.Údaráis riaracháin a nuachóiriú:

1.1.Tacú leis na Ballstáit i gcur chun feidhme Phrionsabail Dhearbhú Thaillinn maidir leis an ríomhrialtas i gach réimse beartais, lena gcruthófar, i gcás inar gá, na clárlanna is gá agus lena ndéanfar iad a idirnascadh, agus an Rialachán Ginearálta maidir le Cosaint Sonraí á urramú go hiomlán.

1.2.Tacú le héiceachóras comhleanúnach de bhonneagar seirbhísí digiteacha trasteorann a cheapadh, a úsáid ar bhonn píolótach, a chur in úsáid, a chur chun cinn agus cothabháil a dhéanamh air, agus éascaíocht a dhéanamh ar réitigh thrasteorann, idir-inoibritheacha, ilteangacha, shábháilte gan uaim ó cheann go ceann nó ar réitigh thrasearnála agus ar chreataí comhchoiteanna laistigh den riarachán poiblí. Áireofar leis freisin modheolaíochtaí chun an tionchar agus na tairbhí a mheasúnú.

1.3.Tacú leis na sonraíochtaí agus caighdeáin chomhchoiteanna atá ann cheana a mheasúnú, a nuashonrú agus a chur chun cinn, chomh maith le sonraíochtaí comhchoiteanna nua, sonraíochtaí oscailte nua agus caighdeáin nua a fhorbairt, a bhunú agus a chur chun cinn trí bhíthin ardáin chaighdeánaithe an Aontais agus i gcomhar le heagraíochtaí caighdeánaithe Eorpacha nó idirnáisiúnta de réir mar is iomchuí.

1.4.Dul i gcomhar chun éiceachóras Eorpach a chur ar bun le haghaidh bonneagair iontaofa ina núsáidtear seirbhísí agus feidhmchláir mórleabhar dáilte (e.g. blocshlabhra), lena náirítear tacaíocht don idir-inoibritheacht agus don chaighdeánú, agus cur in úsáid fheidhmchláir thrasteorann an Aontais a chothú.

2.Sláinte 1

2.1.A áirithiú gur féidir le saoránaigh an Aontais a sonraí pearsanta sláinte a rochtain, a roinnt, a úsáid agus a bhainistiú go slán thar theorainneacha, beag beann ar an áit a bhfuil siad nó ar an áit a bhfuil na sonraí. An Bonneagar Eorpach um Sheirbhís Dhigiteach na ríomhShláinte a chur i gcrích agus cur leis i bhfoirm seirbhísí digiteacha nua, agus tacú le cur in úsáid na formáide malartaithe Eorpaí le haghaidh ríomhthaifid sláinte.

2.2.Sonraí níos fearr a chur ar fáil le haghaidh taighde, galair a chosc agus sláinte agus cúram sláinte pearsantaithe. A áirithiú go mbeidh rochtain ag taighdeoirí sláinte agus cleachtóirí cliniciúla Eorpacha ar an scála acmhainní is gá (spásanna sonraí, saineolas agus acmhainní anailíseacha coiteanna) ionas go mbeidh siad in ann fionnachtana a dhéanamh maidir le galair choitianta agus neamhchoitianta. Is é an sprioc atá ann cohórt daonra-bhunaithe ina bhfuil 10 milliún saoránach ar a laghad a áirithiú. Garsprioc atá ann go mbeidh 1 mhilliún géanóim seicheamhaithe faoi 2022.

2.3.Uirlisí digiteacha a chur ar fáil chun saoránaigh a chumhachtú agus ar mhaithe le cúram daonlárnach trí thacú le malartú na gcleachtas nuálach agus na gcleachtas is fearr sa tsláinte dhigiteach, fothú acmhainneachta agus cúnamh teicniúil, go háirithe le haghaidh na cibearshlándála, na hintleachta saorga agus na ríomhaireachta ardfheidhmíochta.

3.Na breithiúna: Cumarsáid leictreonach trasteorann shlán gan uaim a chumasú laistigh de na breithiúna agus idir na breithiúna agus comhlachtaí inniúla eile i réimse an cheartais shibhialta agus choiriúil. Feabhas a chur ar an rochtain atá ag saoránaigh, gnólachtaí, cleachtóirí dlí agus breithiúna ar an gceartas agus ar fhaisnéis dhlíthiúla agus ar nósanna imeachta dlíthiúla trí idirnaisc atá idir-inoibritheach ar bhonn séimeantach le bunachair sonraí agus cláir náisiúnta, chomh maith le héascaíocht a dhéanamh ar dhíospóidí a réiteach lasmuigh den chúirt ar líne. Forbairt agus cur chun feidhme teicneolaíochtaí nuálacha a chur chun cinn le haghaidh cleachtóirí cúirteanna agus dlí atá bunaithe ar réitigh intleachta saorga ar dócha go gcuíchóireofar agus go mbrostófar leo nósanna imeachta (mar shampla feidhmchláir “teicneolaíochta dlí”).

4.Iompar, fuinneamh agus comhshaol: Réitigh agus bonneagair dhíláraithe atá ag teastáil le haghaidh feidhmeanna digiteacha ar mhórscála amhail cathracha cliste nó ceantair thuaithe chliste a chur in úsáid chun tacú le beartais iompair, fuinnimh agus chomhshaoil.

5.Oideachas agus cultúr: Rochtain ar na teicneolaíochtaí digiteacha is déanaí, ón intleacht shaorga go dtí an ardríomhaireacht, a chur ar fáil do chruthaitheoirí agus don tionscal cruthaitheachta san Eoraip. Tairbhe a bhaint as oidhreacht chultúrtha na hEorpa mar mhodh chun an éagsúlacht chultúrtha, an comhtháthú sóisialta agus an tsaoránacht Eorpach a chur chun cinn. Tacú le glacadh teicneolaíochtaí digiteacha san oideachas.

Leis na Moil Nuálaíochta Digití, féadfar tacú go páirteach leis na gníomhaíochtaí ar fad thuasluaite trí bhíthin na nacmhainní céanna a forbraíodh chun cabhrú le claochlú digiteach na hearnála tionsclaíochta (féach pointe II).

Sa bhreis air sin, tacófar le tacar gníomhaíochtaí tacaíochta don Mhargadh Aonair Digiteach ina náireofar líonra uile-Eorpach d’Ionaid d'Idirlíon Níos Sábháilte chun an litearthacht dhigiteach a chothú agus feasacht a ardú i measc mionaoiseach, tuismitheoirí agus múinteoirí faoi na rioscaí a d’fhéadfadh a bheith ann do mhionaoisigh ar líne agus faoi na bealaí chun iad a chosaint, agus chun dul i ngleic le scaipeadh ábhar pornagrafaíochta leanaí ar líne; bearta arb é is aidhm dóibh dul i ngleic leis an mbréagaisnéis arna scaipeadh d’aon ghnó; Faireachlann de chuid an Aontais le haghaidh an gheilleagair ardáin dhigitigh chomh maith le staidéir agus gníomhaíochtaí for-rochtana.

1.Rannchuidiú le méadú an bhonneagair agus na saoráidí teicneolaíochta (trealamh, bogearraí agus uirlisí) i líonra na Mol Nuálaíochta Digití chun a áirithiú go mbeidh rochtain ar acmhainní digiteacha ag gach gnólacht, go háirithe FBManna i ngach réigiún ar fud an Aontais. Áirítear leis sin go háirithe:

1.1.Rochtain ar spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha, ar ardáin intleachta saorga agus ar shaoráidí ríomhaireachta ardfheidhmíochta Eorpacha ar mhaithe le hanailísíocht sonraí agus feidhmchláir dhiana a ríomh

1.2.Rochtain ar shaoráidí tástála ar mhórscála le haghaidh na hintleachta saorga agus ar arduirlisí cibearslándála

1.3.Rochtain ar ardscileanna

2.Bearta nuálaíochta i dteicneolaíochtaí digiteacha a fhaigheann tacaíocht go háirithe faoin gClár Fís Eorpach agus infheistíochtaí i Moil Nuálaíochta Digití a fhaigheann tacaíocht faoi Chistí Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, déanfar iad a chomhordú agus a chomhlánú le gníomhaíochtaí. Féadfar deontais le haghaidh mhacasamhlú an mhargaidh a sholáthar ón gClár don Eoraip Dhigiteach i gcomhréir le rialacha maidir le státchabhair. Is le hionstraimí airgeadais lena mbaintear leas as an scéim InvestEU a thacófar le rochtain a sholáthar ar mhaoiniú le haghaidh céimeanna breise i gclaochlú digiteach na tionsclaíochta.

IARSCRÍBHINN 2

Táscairí feidhmíochta

Cuspóir Sonrach 1 - An ríomhaireacht ardfheidhmíochta

1.1 Líon na mbonneagar ríomhaireachta ardfheidhmíochta arna soláthar go comhpháirteach

1.2 Úsáid na ríomhairí eacsascálaithe agus iar-eacsascálaithe ina hiomláine agus ag grúpaí páirtithe leasmhara éagsúla (ollscoileanna, FBManna etc.)

Cuspóir Sonrach 2 - An intleacht shaorga

2.1 An méid iomlán arna chomhinfheistiú i láithreacha turgnamhaíochta agus tástála

2.2 Líon na ngnólachtaí agus na neagraíochtaí a úsáideann an intleacht shaorga

Cuspóir Sonrach 3 - An chibearshlándáil agus iontaoibh

3.1 Líon na mbonneagar cibearshlándála agus/nó na nuirlisí cibearshlándála arna soláthar go comhpháirteach

3.2 Líon na núsáideoirí agus na bpobal úsáideoirí ag a bhfuil rochtain ar shaoráidí cibearshlándála Eorpacha

Cuspóir Sonrach 4 - Ardscileanna digiteacha

4.1 Líon na speisialtóirí TFC a oileadh agus atá ag obair

4.2 Líon na bhfiontar ag a bhfuil deacrachtaí speisialtóirí TFC a earcú

Cuspóir Sonrach 5 - Cur in úsáid, úsáid is fearr na nacmhainní digiteacha agus idir-inoibritheacht

5.1 Glacadh na seirbhísí poiblí digiteacha

5.2 Fiontair ag a bhfuil scór ard déine digití

5.3 Ailíniú an Chreata Idir-Inoibritheachta Náisiúnta leis an gCreat Idir-Inoibritheachta Eorpach

IARSCRÍBHINN 3

Sineirgíochtaí le cláir eile de chuid an Aontais

3.Le sineirgíochtaí le Fís Eorpach, áiritheofar na nithe seo a leanas:

(a)cé go dtagann roinnt réimsí téamacha a dtugtar aghaidh orthu leis an gClár don Eoraip Dhigiteach agus le Fís Eorpach le chéile, go mbeidh na cineálacha beart atá le maoiniú, a naschuir ionchasacha agus a loighic idirghabhála, éagsúil agus comhlántach;

(b)go soláthrófar le Fís Eorpach tacaíocht chuimsitheach don taighde, an fhorbairt theicneolaíoch, an taispeáint, an píolótú, an cruthúnas coincheapa, an tástáil agus an nuálaíocht, lena náirítear cur in úsáid réamhthráchtálach teicneolaíochtaí digiteacha nuálacha, go háirithe le (i) buiséad ar leith i gcolún na nDúshlán Domhanda a bhaineann leis an “Earnáil Dhigiteach agus Tionsclaíochta” chun teicneolaíochtaí cumasúcháin a fhorbairt (an Intleacht Shaorga agus an Róbataic, an Chéad Ghlúin Eile den Idirlíon, an Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta agus Olltiomsú Sonraí, Eochairtheicneolaíochtaí Digiteacha, lena gcomhcheanglaítear an ghné dhigiteach le teicneolaíochtaí eile); (ii) tacaíocht do ríomh-bhonneagair faoin gcolún “Eolaíocht Oscailte”; (iii) comhtháthú digiteach thar na Dúshláin Dhomhanda ar fad (sláinte, slándáil, fuinneamh agus soghluaisteacht, aeráid, etc.); agus (iv) tacaíocht do nuálaíochtaí ceannródaíocha atá i mbun fáis faoin gcolún “Nuálaíocht Oscailte” (a mbeidh teicneolaíochta digiteacha agus fisiceacha cónasctha i gcuid mhór acu);

(c)go ndéanfar infheistíocht leis an gClár don Eoraip Dhigiteach (i) i bhfothú acmhainneachta digití i dtaca leis an Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta, an Intleacht Shaorga, an Chibearshlándáil agus ardscileanna digiteacha; agus (ii) i gcur in úsáid náisiúnta agus réigiúnach laistigh de chreat de chuid an Aontais maidir le hacmhainní digiteacha agus na teicneolaíochtaí digiteacha is déanaí i réimsí a bhaineann le leas an phobail (amhail an tsláinte, an riarachán poiblí, an ceartas agus an toideachas) nó le cliseadh margaidh (amhail digitiú gnólachtaí, go háirithe fiontair bheaga agus mheánmhéide);

(d)go gcuirfear acmhainní agus bonneagair de chuid an Chláir don Eoraip Dhigiteach ar fáil don lucht taighde agus nuálaíochta, lena náirítear le haghaidh gníomhaíochtaí a fhaigheann tacaíocht ó Fhís Eorpach, agus tástáil, turgnamhaíocht agus taispeáint thar gach earnáil agus disciplín san áireamh;

(e)de réir mar a théann forbairt na dteicneolaíochtaí digiteacha nuálacha in aibíocht le Fís Eorpach, go nglacfar iad agus go gcuirfear in úsáid iad de réir a chéile faoin gClár don Eoraip Dhigiteach;

(f)maidir le tionscnaimh faoi Fhís Eorpach le haghaidh forbairt scileanna agus curaclaim inniúlachtaí, lena náirítear iad sin arna soláthar ag ionaid chomhlonnaithe Phobal Eolais agus Nuálaíochta-Digiteach de chuid na hInstitiúide Eorpaí um Nuálaíocht agus Teicneolaíocht, go ndéanfar iad a chomhlánú le fothú acmhainneachta in ardscileanna digiteacha arna maoiniú faoin gClár don Eoraip Dhigiteach;

(g)go gcuirfear ar bun sásraí comhordaithe láidre le haghaidh clársceidealaithe agus cur chun feidhme, agus na nósanna imeachta ar fad don dá chlár á nailíniú a mhéid is féidir. Beidh gach seirbhís a bhaineann leis an gCoimisiún páirteach ina struchtúir rialachais.

4.Le sineirgíochtaí le cláir faoi bhainistíocht chomhroinnte de chuid an Aontais, lena náirítear Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa (CFRE), Ciste Sóisialta na hEorpa Plus (CSE+), an Ciste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe (CETFT) agus an Ciste Eorpach Muirí agus Iascaigh (CEMI), áiritheofar an méid seo a leanas:

(a)go núsáidfear socruithe le haghaidh cistiú comhlántach ó chláir faoi bhainistíocht chomhroinnte de chuid an Aontais agus ón gClár don Eoraip Dhigiteach chun tacú le gníomhaíochtaí lena ndéantar naisc idir speisialtóireachtaí cliste agus chun tacú le claochlú digiteach gheilleagar na hEorpa.

(b)go gcuirfear, le CFRE, le forbairt agus neartú na néiceachóras nuálaíochta réigiúnach agus áitiúil agus leis an gclaochlú tionsclaíoch. Áirítear leis sin tacaíocht do dhigitiú na hearnála tionsclaíochta agus bailiú torthaí, chomh maith le teicneolaíochtaí agus réitigh nuálacha a chur i bhfeidhm. Leis an gClár don Eoraip Dhigiteach, comhlánófar líonrú agus mapáil thrasnáisiúnta na nacmhainní digiteacha, agus tacófar leo, ionas go mbeidh rochtain ag FBManna orthu agus ionas go mbeidh rochtain ar réitigh idir-inoibritheacha teicneolaíochta faisnéise i ngach réigiún de chuid an Aontais.

5.Le sineirgíochtaí leis an tSaoráid um Chónascadh na hEorpa (SCE), áireofar an méid seo a leanas:

(a)go ndíreofar, leis an gClár nua don Eoraip Dhigiteach, ar acmhainní agus bonneagar digiteach ar mhórscála a fhothú sa Ríomhaireacht Ardfheidhmíochta, an Intleacht Shaorga, an Chibearshlándáil agus in ardscileanna digiteacha ionas go mbeidh glacadh agus cur in úsáid forleathan ann ar fud na hEorpa i dtaca le réitigh dhigiteacha nuálacha bharrthábhachtacha, atá ann cheana nó a ndearnadh tástáil orthu, laistigh de chreat an Aontais i réimsí a bhaineann le leas an phobail nó cliseadh margaidh. Cuirfear an Clár don Eoraip Dhigiteach chun feidhme go príomha trí infheistíochtaí comhordaithe agus straitéiseacha leis na Ballstáit, go háirithe trí sholáthar poiblí comhpháirteach, in acmhainní digiteacha atá le roinnt ar fud na hEorpa agus i mbearta uile-Aontais lena dtacaítear le hidir-inoibritheacht agus le caighdeánú mar chuid den phróiseas chun Margadh Aonair Digiteach a fhorbairt.

(b)go gcuirfear acmhainní agus bonneagair an Chláir don Eoraip Dhigiteach ar fáil chun teicneolaíochtaí agus réitigh nuálacha úra i réimse na soghluaisteachta agus an iompair a chur in úsáid. Tacófar, le SCE, le teicneolaíochtaí agus réitigh nuálacha úra i réimse na soghluaisteachta agus an iompair a chur in úsáid agus a chur i bhfeidhm.

(c)go mbunófar sásraí comhordaithe, go háirithe trí na struchtúir rialachais iomchuí.

6.Le sineirgíochtaí le InvestEU, áiritheofar na nithe seo a leanas:

(a)gur faoin Rialachán maidir leis an gCiste InvestEU a sholáthrófar tacaíocht trí mhaoiniú margadh-bhunaithe, lena náirítear cuspóirí beartais faoin gClár seo a ghnóthú. Féadfar maoiniú margadh-bhunaithe den chineál sin a chomhcheangal leis an tacaíocht ó dheontais.

(b)gur leis an tacaíocht a fhaightear ó na Moil Nuálaíochta Digití a éascófar rochtain gnólachtaí ar ionstraim airgeadais.

7.Le sineirgíochtaí le Erasmus, áiritheofar na nithe seo a leanas:

(a)go dtacófar leis an gClár forbairt agus éadáil na nardscileanna digiteacha is gá chun teicneolaíochtaí ceannródaíocha amhail an intleacht shaorga nó an ríomhaireacht ardfheidhmíochta a chur in úsáid, i gcomhar le tionscail ábhartha.

(b)go gcomhlánófar leis an gcuid de Erasmus a bhaineann le hardscileanna digiteacha na hidirghabhálacha ón gClár don Eoraip Dhigiteach lena ndírítear ar éadáil scileanna i ngach réimse agus ar gach leibhéal, trí eispéiris soghluaisteachta.

(1)    COM(2018) 233 final, maidir le claochlú digiteach na sláinte agus an chúraim sláinte sa Mhargadh Aonair Digiteach a chumasú; saoránaigh a chumhachtú agus sochaí níos folláine a thógáil